de observational method?

risico’s beheersen enkansen benutten!Niet meer uitgeven dan nodig is. Of zelfs kosten besparen. Zonder in te leveren

op de veiligheid van de constructie of de bouw ervan. Het klinkt te mooi

om waar te zijn, maar het is haalbaar met de Observational Method.

Daarbij kan de uitvoering starten volgens een economisch

gunstig ontwerpscenario en wordt zodra dat nodig is,

overgeschakeld naar een conservatiever ontwerp

- of naar een scenario dat nóg gunstiger is.

in deze brochure ● De Observational Method in het kort

● Redenen om de Observational Method te gebruiken

● Go/No-go-criteria om na te gaan of de Observational Method bij uw project voordelen kan opleveren

Krachtmetingen op stempels A2 Maastricht (Foto: Avenue 2/Hessel Galenkamp)

Wat?Bij een traditionele aanpak van een bouwproject ligt het ontwerp tijdens de uitvoering vast. Om dan het zekere voor het onzekere te nemen, wordt het ontwerp gebaseerd op conservatieve aannames voor de geotechnische omstandigheden (de ondergrond) en het constructiegedrag. Dat is op zichzelf verstandig, maar hierdoor kunnen wel kansen worden gemist. De bodem- gesteldheid kan bijvoorbeeld gunstiger zijn dan gedacht, waardoor ook met minder materiaal een veilige constructie gerealiseerd had kunnen worden. Een monitoringssysteem kan de omgeving tegenwoordig heel precies en snel in kaart brengen. Daar kan een project van profiteren als het ontwerp enigszins flexibel is: dan kan tijdens de uitvoering een slimmere weg worden ingeslagen die hetzelfde of meer oplevert.

De Observational Method (OM) is op dit principe gebaseerd. Het is een ontwerpmethode waarbij tijdens de bouw van het ene naar het andere scenario kan worden overgestapt naar aanleiding van monitorings-gegevens. Zowel de scenario’s als het werkplan (wanneer wordt er geschakeld?) zijn onderdeel van het ontwerp en worden vooraf uitgedacht.

Zakbaken bouwrijp m

aken nabij Breukelen (F

oto: Geobest/Erw

in de Jong)

Waarom? ● Risicogestuurd ontwerpen is een voorwaarde om de OM te kunnen toepassen. De OM past dus bij uitstek binnen de trend om (geo)risico-management standaard toe te passen in bouw- en infraprojecten.

● Hoewel de OM ook kosten met zich meebrengt (metingen, interpretatie, voorbereiding) hoeft het ontwerp minder conservatief te zijn, wat juist geld bespaart en bovendien bijdraagt aan de duurzaamheid van het project.

● Door de uitgebreide monitoring met continue interpretatie en terug-valscenario’s is een ontwerp met de OM minimaal net zo veilig als een ‘normaal’ ontwerp.

● De OM biedt ook voordelen voor de communicatie met de omgeving. De monitoringsdata maakt het mogelijk de effecten op de omgeving precies te visualiseren. Zo kan goed worden uitgelegd waarom er voor een bepaalde methode is gekozen en hoe de risico’s worden beheerst.

● Toepassing van de OM leidt ertoe dat het gedrag van de constructie nauwkeurig in kaart wordt gebracht. De OM sluit dan ook goed aan bij systems engineering en systeemgerichte contractbeheersing: de monitoring helpt bij het verifiëren of aan de gestelde eisen is voldaan.

● De OM vereist integrale samenwerking tussen ontwerpers (geotechnisch adviseurs) en uitvoerende partijen. ‘Binnen en buiten’ moeten dus met elkaar communiceren, wat bijdraagt aan een goede overdracht van kennis en keuzes met betrekking tot de risico’s.

Monitorin

g bouwput Hoog Cath

arijne (F

oto: COB/Harry

Bijl)

Wanneer?Is het slim om in uw project de Observational Method toe te passen? Daar kunt u achter komen via onderstaande criteria. Als uw project aan een of meer Go’s voldoet, dan is het zeker de moeite waard om de OM te overwegen; het kan u veel winst opleveren. De To-do’s geven aan hoe u de slagingskans kunt vergroten. Geldt er een No-go? Dan is de OM niet geschikt voor uw project.

Go no-Go ● Er zijn meerdere opeenvolgende fases waarbij steeds

geleerd kan worden van voorgaande fases

● Bij een traditioneel ontwerp moeten er dure maatregelen worden genomen die uiteindelijk misschien niet nodig zijn

● Eén partij is verantwoordelijk voor zowel het ontwerp als de uitvoering

● De ondergrond is erg heterogeen (veel verschillende grondsoorten) of er bestaat veel onzekerheid over

● Verplaatsingen (zakkingen) zijn leidend bij het ontwerp

● Het project is van korte duur en de grond heeft een gunstig kortetermijngedrag

● Er zijn noodmaatregelen nodig

● Als er iets mis gaat, is er te weinig tijd om maatregelen te treffen

● Het is niet mogelijk om de juiste mechanismen en/of de relevante gegevens te monitoren

● Er is een grote kans dat faalmechanismen tijdens de bouw onverwacht veranderen

● Er spelen mechanismen waarbij metingen zouden leiden tot falen, of waarbij meten pas na afloop mogelijk is

● De kosten van de monitoring en de eventuele wijzigingen tijdens de bouw zijn hoger dan de verwachte winst

Deze brochure hoort bij SBRCURnet-handreiking 679.15 die binnen Geo-Impuls is ontwik-keld voor de Observational Method. U vindt de handreiking en vele andere hulpmiddelen voor goed georisicomanagement op www.geoimpuls.org .

to-do ● Zorg voor goede communicatie tussen ontwerp en uitvoering

● Zorg voor een flexibele en op risicodenken gebaseerde cultuur

● Regel medewerking van vergunningverleners

● Ruim genoeg tijd in voor het ontwerp

● Investeer in berekeningsmethoden die toepassing van de OM makkelijker maken