Geodetski Tehnicar Geometar

OBRAZOVNI PROGRAM

GEODETSKI TEHNIČAR-GEOMETAR

2

SADRŽAJ OPŠTI DIO .................................................................................................. 3 1. NAZIV PROGRAMA: GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR ....................................... 3 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3 POSEBNI DIO ............................................................................................... 6 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 6 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 6 1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 7 1.2.1. GEODEZIJA ........................................................................................ 7 1.2.2. NACRTNA GEOMETRIJA ....................................................................... 22 1.2.3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA ................................................................... 26 1.2.4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI ................................................................. 33 1.2.5. GEODETSKI PLANOVI .......................................................................... 38 1.2.6. FOTOGRAMETRIJA ............................................................................. 45 1.2.7. AGRARNE OPERACIJE .......................................................................... 49 1.2.8. GEOINFORMATIKA .............................................................................. 53 1.2.9. GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA ..................................................... 62 1.2.10. GEODETSKO CRTANJE ....................................................................... 74 1.3. IZBORNA NASTAVA ............................................................................... 78 1.3.1. GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA .......................................................... 78 1.3.2. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA .................... 82 1.3.3. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE ................................... 93 1.3.4. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE ............................................. 97 1.3.5. FOTOGRAFIJA ................................................................................ 102 1.3.6. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE ............................................. 106 2. STRUČNI ISPIT ...................................................................................... 110 2.1. ISPITNI KATALOZI ............................................................................... 111 2.1.1. GEODEZIJA .................................................................................... 111 2.1.2. PRIMIJENJENA GEODEZIJA ................................................................. 113 2.1.3. KATASTAR NEPOKRETNOSTI ............................................................... 115 2.1.4. FOTOGRAMETRIJA ........................................................................... 116 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 117 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA ................... 118 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 118 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 118 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 118 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 119 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 119 9. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 120 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................ 120

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR 2. Nastavni plan

Rednibroj

Nastavni predmeti – grupe predmeta

I II III IV Ukupno

sed. god. sed. god. sed. god. sed. god. A Opšteobrazovni predmeti 1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423 2. Matematika 3 108 3 108 3 108 3 99 423 3. Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282 4. Informatika 2 72 72 5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282

Društvena grupa predmeta 1. Istorija 2 72 72 2. Likovna umjetnost 2 72 72 3. Geografija 2 72 72 4. Sociologija 2 72 72 Prirodna grupa predmeta

1. Hemija 2 72 72 2. Fizika 2 72 72 3. Biologija 2 72 72

UKUPNO A 18 648 16 576 12 432 10 330 1986 B Stručno- teorijski predmeti 1. Geodezija 3 108 5 180 2 72 2 66 426

2. Geodetska mjerenja i računanja* 4 144 6 216 5 180 4 132 672

3. Nacrtna geometrija 2 72 72 4. Geodetsko crtanje 2 72 72 5. Geoinformatika* 2 72 2 72 2 66 210 6. Primjenjena geodezija * 2 72 3 99 171 7. Katastar nepokretnosti* 2 72 72 8. Geodetski planovi* 2 72 2 66 138 9. Fotogrametrija* 2 66 66 10. Agrarne operacije* 2 66 66

UKUPNO B i C 11 396 13 468 15 540 17 561 1965 C Praktična nastava D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141 E Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420

1. Izabrana poglavlja iz geodetskih mjerenja i računanja *

2 72 2 72 2 72 2 66 282

2. Izabrana poglavlja iz geoinformatike * 2 72 2 66 138

3. Izabrana poglavlja iz primijenjene geodezije* 2 72 72

4. Geodetska pisma-kaligrafija 2 72 72

5. Fotografija * 2 72 72

6. Prostorno i urbanističko planiranje 2 66 66

F Profesionalna praksa 15 dana 15 dana 15 dana 45 dana G Sedmični broj časova 32 32 32 32 H Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141

Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512

4

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - Sticanje opštih i osnovnih znanja za razumijevanje zakonitosti u prirodi i društvu,

razvijanje vještine za uspješan rad i stručno usavršavanje; - Razvijanje motivacije za cjeloživotno obrazovanje, usavršavanje i oblikovanje

trajnog sistema vrijednosti; - Upoznavanje područja geodezije i utvrđivanje osnovnih stručnih znanja za

povezivanje teorije i prakse; - Sticanje znanja za uspješnu upotrebu savremenih komunikacionih tehnologija za

rad na stručnom području; - Razvijanje kod učenika ekološke svijesti, upoznavanje sa propisima o zaštiti na

radu, zaštiti okoline i važnosti njihovog doslednog poštovanja; - Prihvatanje odgovornosti za sopstveni rad; - Razvijanje mreže nižih redova i mjerenja u njoj; - Snimanje detalja; - Računanje i izravnanje mreže nižih redova; - Računanje i izravnanje podataka detaljnog premjera; - Izrada geodetskih planova (topografskih i katastarsko - topografskih); - Održavanje topografskih planova; - Uređenje grupne evidencije i upotrebe zemljišta; - Uređenje evidencije spiskova kuća i određivanje kućnih brojeva; - Određivanje registara područja teritorijalnih jedinica; - Poznavanje radova u vezi sa fotogrametrijom; - Poznavanje radova u vezi sa katastrom zemljišta; - Poznavanje radova u vezi sa kartografijom; - Poznavanje radova u vezi sa primjenom geodezije u inžinjersko- tehničkim

oblastima; - Poznavanje radove u vezi sa katastarsko – komunalnim uređajima (objektima) - Aktivno korišćenje primjene programskih sistema u tehnološkom lancu izrade,

obrade i održavanja geodetskih planova kao i davanje informacija brojnim korisnicima koji svoje poslove zasnivaju na geodetskim planovima kao izvoru informacija o prostoru;

- Poznavanje MAP SOFT SISTEM-a koji predstavlja osnovu za formiranje GIS – a krupne razmjere;

- Poznavanje elektronske mjerne stanice – totalne stanice – „crne kutije“ i transfera podataka na računara;

- Poznavanje GLOBALNOG POZICIONOG SISTEMA (GPS). 4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - U školu za sticanje srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju-

obrazovni program geodetski tehničar - geometar, mogu se upisati lica koja su završila osnovnu školu ili dvogodišnju stručnu školu i nijesu starija od 17 godina. Izuzetno, u školu se mogu upisati lica do 18 godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole.

- Lica koja su napunila 18 godina života uključuju se u program za obrazovanje odraslih.

- Ako se za upis prijavio veći broj kandidata od broja raspisanih mjesta za upis, upis se vrši prema Pravilniku o upisu učenika u stručnoj školi.

5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje traje četiri godine.

5

6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih nastavnih

predmeta na kraju tekuće školske godine dobili pozitivne ocjene, obavili profesionalnu praksu i obavili slobodne aktivnosti.

- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog programa za odrasle, koji donosi škola, a u skladu sa Uputstvom o prilagođavanju obrazovnih programa obrazovanju odraslih.

7. Obrazovanje koje se stiče - Završetkom obrazovnog programa, učenik stiče stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju – GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR.

6

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. INFORMATIKA 1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.6. ISTORIJA 1.1.7. GEOGRAFIJA 1.1.8. LIKOVNA UMJETNOST 1.1.9. SOCIOLOGIJA 1.1.10. BIOLOGIJA 1.1.11. FIZIKA 1.1.12. HEMIJA

7

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. GEODEZIJA 1. Naziv predmeta: GEODEZIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vježbe Praktična

nastava I 108 108 II 180 180 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 426 426 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa poslovima geometra; - Sticanje znanja iz oblasti geodezije; - Priprema za izučavanje i uspješno usvajanje znanja iz drugih stručnih oblasti

geodezije; - Poznavanje metoda mjerenja i instrumenata; - Ovladavanje formulama za obradu podataka mjerenja; - Ovladavanje postupcima mjerenja uglovnih i linearnih veličina; - Osposobljavanje za izradu horizontalne i vertikalne predstave terena.

8

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

cijevi Preporuke za

izvođenje nastave učenik učenik učenik

Opšti pojmovi u geodeziji - Upoznaje zadatak i

značaj geodezije - Objašnjava oblik i

dimenzije Zemlje -Navodi i objašnjava pojmove u vezi vertikalne predstave terena (nivoska površ, normala, vertikala, nadmorska visina, relativna visina)

- Definiše geodetske mreže i objašnjava njihovu namjenu

- Navodi jedinice za mjerenje uglova, dužina i površina, pretvaranje jednih u druge

- Definiše brojnu i grafičku razmjeru na planovima i kartama

- Definiše koordinatne sisteme

- Nabraja i objašnjava metode snimanja

- Razlikuje elipsoid i geoid

- Definiše geodetske mreže

- Pretvara jedinice za mjerenje uglova

- Pretvara jedinice za mjerenje dužina i površina u manje ili veće

- Čita razmjeru na planu i karti

- Upoređuje prednosti i nedostatke pojedinih metoda snimanja

- Razvija sposobnost logičkog razmišljanja kod usvajanja novih informacija

- Planovi i karte -Test

Priprema instrumenata za mjerenje horizontalnih uglova, metode mjerenja - Objašnjava

rukovanje i primjenu instrumenata

- Nabraja djelove teodolita i objašnjava njihovu namjenu (libela,durbin, limb i alhidada)

- Zna sprave za čitanje podjele limba,viziranje, centrisanje teodolita, uslove kod teodolita

- Navodi metode mjerenja horizontalnih uglova i objašnjava način

- Razlikuje načine ispitivanja uslova za mjerenje horizontalnih uglova

- Upoređuje prostu i girusnu metodu mjerenja

- Uočava uzroke grešaka i određuje načine njihovog otklanjanja

- Razvija marljivost i preciznost u radu

- Demonstracija načina korišćenja teodolita

- Test

9


cijevi Preporuke za


mjerenja: - prosta metoda - girusna metoda - Nabraja greške kod

mjerenja horizontalnih uglova

- Objašnjava način upisivanja podataka mjerenja i obradu podataka u TO1

Priprema instrumenata za mjerenje vertikalnih uglova, metode mjerenja - Definiše pojam

vertikalnog ugla i zenitne daljine –

- Zna greške koje nastaju pri mjerenju i način eliminisanja istih

- Zna uslove teodolita: -teodolit sa visinskom libelom -teodolit bez libele na durbinu

- teodolit sa kompenzatorom

- Objašnjava metode mjerenja vertikalnih uglova (prosta metoda mjerenja i girusna metoda mjerenja)

- Objašnjava računanje visinskih uglova i zenitnih daljina iz rezultata mjerenja

- Objašnjava upisivanje podataka i obradu tih podataka u TO1V

- Razlikuje načine ispitivanja uslova za mjerenje vertikalnih uglova -Upoređuje prostu i girusnu metodu mjerenja

- Uočava uzroke grešaka i određuje načine njihovog otklanjanja

- Razvija računsku sposobnost i sposobnost logičkog razmišljanja

- Demonstrirati naginjanje sprava za čitanje podjele vertikalnog limba -Test

Priprema za mjerenje dužina pantljikom i obrada podataka mjernih dužina - Zna pribor za

mjerenje dužina i njegovo korišćenje

- Objašnjava postupak mjerenja dužina pantljikom

- Opisuje način komparisanja

- Izvodi formule po kojima se određuje horizontalna vrijednost dužine

- Uočava kakav uticaj na horizontalnu dužinu ima visinska razlika


- Test

10


cijevi Preporuke za


pantljike -Objašnjava mjerenje duži bez preloma sa upisivanjem podataka u T018

- Objašnjava mjerenje duži sa prelomom sa upisivanjem podataka u T018

- Objašnjava način određivanja visinske razlike potrebne za redukciju -Zna popravke za redukciju koso mjerenih dužina

- Upoznaje kategorije terena i dozvoljena odstupanja -Navodi i objašnjava greške pri mjerenju dužina pantljikom

Terenski radovi u poligonskoj mreži - Definiše osnovne

pojmove o poligonskoj mreži

- Zna klasifikaciju poligonske mreže i način projektovanja

- Objašnjava rekognosciranje poligonske mreže

- Nabraja vrste biljega,

- Zna način stabilizacije i opis položaja poligonskih tačaka

- Nabraja i objašnjava vrste grešaka pri mjerenju u poligonskoj mreži i dozvoljena odstupanja

- Navodi i objašnjava principe određivanja položaja poligonskih tačaka

- Nabraja elemente slijepog, umetnutog i

- Za zadate uslove određuje optimalan položaj mjesta poligonske tačke

- Crta način stabilizacije biljega poligonskih tačaka za konkretrne primjere

- Definiše i crta elemente vlaka potrebne za odredjivanje koordinata tačaka

- Razvija preciznost - Razvija osjećaj

odgovornosti

- Poligonska mreža katastarske opštine

- Test

11


cijevi Preporuke za


zatvorenog vlaka - Objašnjava mjerenja

(linearna i uglovna)u vlaku

12

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski cijevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Računanja u poligonskoj mreži - Objašnjava

indirektno određivanje elemenata poligonskog vlaka

- Navodi najčešće slučajeve vezivanja vlaka za nepristupačnu tačku

- Navodi propise pri indirektnom određivanju elemenata vlaka

- Zna postupak računanja direkcionog ugla i dužine iz koordinata

- Zna postupak računanja koordinata poligonskih tačaka: slijepi poligonski vlak, umetnuti poligonski vlak, zatvoreni poligonski vlak

- Upoznaje uglovno i dozvoljeno uglovno odstupanje

- Zna postupak računanja direkcionih uglova poligonskih strana -Upoznaje linearna odstupanja i dozvoljena odstupanja

- Zna postupak izravnanja koordinantnih razlika

- Zna postupak računanja koordinata poligonskih tačaka

- Zna način izravnanja čvorne tačke

- Upoznaje način pronalaženja biljega

- Određuje elemente vlaka indirektnim putem

- Računa direkcioni ugao i dužine iz koordinata

- Izvodi formule za računanje koordinata tačaka u vlaku

- Kontroliše mjerenja i računanja

- Izvodi formule za računanje koordinata čvorne tačke

- Računa koordinate tačaka

- Razvija preciznost u radu


- Test

Teorija grešaka - Zna potrebu i svrhu - Ocjenjuje tačnost - Razvija preciznost i - Test

13


cijevi Preporuke za


izravnanja - Nabraja vrste

grešaka i objašnjava njihov uticaj na rezultate mjerenja

- Razumije primjenu proste aritmetičke sredine

- Poznaje težine - Razumije primjenu

opšte aritmetičke sredine

izvršenih mjerenja - Definiše težinu i

koristi je prilikom računanja

- Izvodi formule za računanje proste i opšte aritmetičke sredine

- Primjenjuje osnovna znanja o ocjeni tačnosti na zadatom primjeru

sigurnost u radu

Linijska mreža - Objašnjava cilj,

značaj i klasifikaciju linijske mreže

- Objašnjava rekognosciranje linijske mreže

- Objašnjava obilježavanje, numerisanje i odmjeravanje linijskih tačaka

- Zna postupak računanja koordinata linijskih tačaka:

- na liniji - na produžetku linije - na upravnoj -lučnim

presjekom - Upoznaje formiranje

registara linijske mreže

- Za zadate uslove određuje optimalan položaj mjesta linijskih tačaka

- Razlikuje načine: - određivanja

koordinata - linijskih tačaka

- Razvija efikasnost, snalažljivost i inicijativnost

- Test

Nivelmanska mreža - Objašnjava pojam,

cilj i značaj nivelmana

- Navodi podjelu nivelmana

- Objašnjava mjerenje visinskih razlika u geometrij. nivelmanu

- Definiše nivelmanske strane vlaka i mreže

- Poznaje nivelmanske repere

- Poznaje pribor za

- Analizira postupak mjerenja visinskih razlika, upisivanje i obračun podataka mjerenja

- Nabraja od čega zavisi tačnost određivanja visinske razlike –

- Radi primjer obrade podataka sa terena

- Izvodi formule za računanje visina repera

- Spoznaje važnost svog zanimanja -Razvija osjećaj za tačnost i odgovornost na radu

- Pribor za mjerenje - Nivelmanski

instrument - Test

14


cijevi Preporuke za


nivelanje - Zna namjenu i

princip rada nivelmanskog instrumenta

- Objašnjava uslove, ispitivanje i rektifikaciju nivelira

- Objašnjava postupak nivelanja kod tehničkog nivelmana

- Navodi izvore grešaka pri nivelanju

- Poznaje težine visinske razlike

- Objašnjava izravnanje nivelmanskog vlaka

- Zna postupak računanja i izra-vnanja visine čvornog repera

Elektronsko mjerenje dužina– elektronske mjerne stanice - Opisuje i objašnjava

princip rada elektomagnetnih daljinomjera

- Opisuje elektronsku mjernu stanicu, navodi njene djelove i objašnjava funkcije

- Zna uslove ispitivanje i rektifikaciju instrumenata

- Objašnjava mjerenje uglova i dužina i memorisanje podataka

- Poznaje organizaciju memorije

- Poznaje transfer podataka na računaru

- Upoznaje specijalna mjerenja

- Na daljinomjeru pokazuje sastavne djelove i obrazlaže princip rada

- Na elektronskoj mjernoj stanici pokazuje sastavne djelove i obrazlaže princip rada

- Obrazlaže transfer podataka na računaru

- Razvija sposobnost povezivanja znanja iz različitih oblasti -Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacionih tehnologija

- Daljinomjer - Elektronska mjerna

stanica - Test

Snimanje detalja - Definiše opšte - Odabira tačke koje - Razvija samostalnost - Plan snimljenih

15


cijevi Preporuke za


pojmove i predmet snimanja

- Objašnjava snimanje: -graničnih linija

- zgrada - saobraćajnica i

pratećih objekata - voda i objekata na

njima - raznih objekata

(groblja, spomenika usamljenih grobova)

- reljefa - Navodi vrste vodova i

podzemnih objekata - Objašnjava

otkrivanje postojećih vodova

- Objašnjava način snimanja vodova i podzemnih objekata

treba snimiti da bi objekti bili vjerno prikazani na planu

- Prikazuje podzemne vodove i objekte na planovima

- Odabira tačke za vertikalnu predstavu terena

u učenju i radu - Spoznaje važnost

svog zanimanja - Razvija sposobnost

primjene stečenih znanja u novim situacijama

detalja i objekata - Plan podzemnih

vodova - Test

16

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Ortogonalna metoda snimanja detalja - Definiše opšte

pojmove - Navodi pribor za

snimanje detalja ortogonalnom metodom

- Objašnjava obilježavanje pravog i ravnog ugla

- Opisuje dvostruku petostranu prizmu i objašnjava način ispitivanja prizme

- Objašnjava skiciranje detalja za snimanje

- Zna postupak i organizaciju rada u toku snimanja

- Objašnjava snimanje detalja kombinacijama

- Navodi osnovne propise za snimanje detalja i objašnjava kontrolna mjerenja

- Zna princip računanja koordinata detaljnih tačaka

- Obrazlaže princip rada sa prizmom

- Interpretira način ispitivanja prizme

- Skicira detalj koji treba snimiti

- Uočava detaljne tačke koje treba snimiti

- Obrazlaže kontrolna mjerenja - Izvodi formule za računanje koordinata detaljnih tačaka

- Razvija moć zapažanja

- Razvija preciznost i tačnost u radu

- Prizma - Detaljna skica - Test

Detaljni nivelman - Definiše cilj, značaj i

navodi podjelu detaljnog nivelmana

- Usvaja metode, postupke specifične za detaljni nivelman

- Razlikuje: - detaljni nivelman

rasutih tačaka detaljni nivelman pravilnih geometrijskih figura detaljni nivelman po pravcima

- Poznaje nivelman podužnog profila i poprečnih profila

- Zna princip

- Uočava detaljne tačke za vertikalnu predstavu terena

- Obrazlaže primjenu detaljnog nivelmana površi i detaljnog nivelmana linija

- Izvodi i primjenjuje formule po kojima se računaju visine detaljnih tačaka

- Ovladava vještinom korišćenja informacija

- Razvija sposobnost povezivanja znanja iz različitih oblasti

- Detaljna skica - Fotokopija

katastarskog plana -Fotoskica

- Test

17


cijevi Preporuke za


računanja visina detaljnih tačaka

Geodetska osnova – trigonometrijska mreža i referentna mreža - Definiše osnovne

pojmove o trigonometrijskoj mreži

- Navodi podjelu, objašnjava obilježavanje, numerisanje i opis položaja

- Poznaje signalisanje trigonometrijskih tačaka

- Objašnjava princip odredjivanja položaja trigonometrijskih tačaka -Poznaje orijentisanje pravaca

- Objašnjava odredjivanje približnih koordinata presijecanjem pravaca naprijed i presijecanjem pravaca nazad -Definiše opšte pojmove o GPS mrežama-statika

- Objašnjava GPS pozicioniranja tačaka

- Objašnjava GPS relativno pozicioniranje

- Poznaje mrežu referentnih stanica

- Upoznaje horizontalni i vertikalni datum

- Obrazlaže ulogu trigonometrijske mreže

- Crta vrste i oblike trigonometrijske mreže

- Razlikuje signale koji se koriste u nižim redovima -Razlikuje načine odredjivanja položaja trigonometrijskih tačaka

- Računa približne koordinata presijecanjem pravaca

- Definiše referentnu mrežu i vezu između tačaka

- Definiše geografske i pravougle koordinate tačaka

- Opisuje obilježavanje tačaka


- Karte za osnovnu referentnu mrežu Crne Gore (dizajn i oblik mreže)

- Test

Snimanje vodova i podzemnih objekata - Definiše osnovne

pojmove o vodovima i podzemnim objektima

- Navodi vrste vodova i podzemnih objekata

- Razlikuje vodove i podzemne objekte i analizira njihov položaj u prostoru

- Obrazlaže način otkrivanja i snimanja

- Razvija stručnost i odgovornost

- Spoznaje važnost svog zanimanja

- Test

18


cijevi Preporuke za


i pojašnjava njihov značaj u prostoru

- Poznaje otkrivanje postojećih vodova

- Objašnjava način snimanja vodova i podzemnih objekata

vodova i podzemnih objekata

19

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Polarna metoda snimanja detalja - Definiše osnovne

pojmove o snimanju detalja polarnom metodom

- Opisuje običan tahimetar

- Objašnjava odredjivanje dužine i visinske razlike pri nagnutoj vizuri

- Opisuje autoredukcioni tahimetar i princip rada

- Upoznaje letve za autoredukcionu tahimetriju

- Zna primjenu elektronske mjerne stanice kod polarnog snimanja detalja

- Upoznaje prizme kod snimanje detalja

- Objašnjava odredjivanje dužine i visinske razlike

- Zna princip računanja visina detaljnih tačaka

- Poznaje postupak pri tahimetrijskom snimanju

- Navodi osnovne propise koji se primjenjuju pri snimanju detalja polarnom metodom

- Objašnjava snimanje tačaka za vertikalnu predstavu terena sa prikazivanjem reljefa

- Zna princip računanja koordinata detaljnih tačaka

- Na običnom tahimetru pokazuje sastavne djelove

- Obrazlaže princip rada,ispitivanje i rektifikaciju običnog tahimetra

- Primjenjuje formule za računanje dužine i visinske razlike –

- Na autoredukcionom tahimetru, pokazuje sastavne djelove

- Obrazlaže princip rada, ispitivanje i rektifikaciju autoredukcionog tahimetra

- Obrazlaže korišćenje letve za autoredukcionu tahimetriju

- Obrazlaže princip rada,ispitivanje i rektifikaciju elektronske stanice

- Obrazlaže korišćenje prizme kod snimanja

- Skicira detalj i uočava tačke koje treba snimiti

- Obrazlaže upisivanje podataka mjerenja u zapisnik

- Obrazlaže memorisanje podataka mjerenja

- Obrazlaže kontrolu mjerenja

- Primjenjuje formule za računanje koordinata detaljnih tačaka

- Razvija preciznost i sigurnost u radu

- Instrumenti - Letva i prizma - Detaljna skica - Test

Trigonometrijski nivelman - Objašnjava: - trigonometrijsko

- Definiše trigonometrijski

- Uviđa važnost sistematičnosti u

- Test

20


cijevi Preporuke za


mjerenje visinskih razlika

- izvodjenje formula potrebnih za računanje visinskih razlika

- težinu visinske razlike

- izravnanje vlaka trigonometrijskog nivelmana

- određivanje visina poligonskih i linijskih tačaka

nivelman - Komentariše formule

za jednostrano i obostrano određivanje visinske razlike

- Analizira od čega zavisi tačnost visinske razlike

- Nabraja za koje se uticaje koriguje visinska razlika

- Primjenjuje postupak izravnanja u vlaku trigonometrijskog nivelmana

- Analizira šta treba da izmjeri i kako da izračuna visine poligonskih i linijskih tačaka

radu - Razvija osjećaj za

tačnost i odgovornost na radu

Globalni pozicioni sistem (GPS) - Objašnjava: - metode mjerenja

(GPS-statika i kinematika) -GPS geodetske mreže

- mreže permanentnih stanica

- horizontalni i vertikalni datum

- GPS primjenu u premjeru i geodeziji

- GPS mjerenja (metode)

- GPS prijemnike - tačnost GPS

prijemnika

- Definiše pozicioniranje tačaka

- Razlikuje metode mjerenja

- Obrazlaže primjenu GPS u premjeru i katastru

- Obrazlaže princip rada prijemnika i njihovu tačnost

- Razvija samostalnost u radu

- Razvija sposobnost primjene stečenih znanja u novim situacijama

- Instrument - Karta za osnovnu

referentnu mrežu Crne Gore

- Test

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za I razred“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. - K. Mihajlović, Krsta Vračarić,Đorđo Lazić: „Geodezija za II razred“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva,Beograd 2003. - K. Mihajlović,Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za III razred“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. - K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za IV razred“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. - „Uredba o primjeni tehnologije globalnog pozicionog sistema u okviru premjera

21

nepokretnosti“. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Za uspješnu realizaciju ovog i ostalih stručnih predmeta treba imati dobro

opremljen geodetski kabinet sa potrebnim priborom i instrumentima, - Opremljena računarska učionica. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora i testova. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima

Predmet Znanja - Priprema za mjerenje

dužina, horizontalnih i vertikalnih uglova,visinskih razlika i računanje

- Metode snimanja detalja terena

- Geodetska mjerenja i računanja

- Mjerenje horizontalnih i vertikalnih uglova, visinskih razlika i računanje

- Snimanje detalja: ortogonalnom i polarnom metodom i globalni pozicioni sistem- GPS

- Snimanje vodova i podzemnih objekata

- Primijenjena geodezija - Primjena geodezije u inženjerskotehničkim oblastima

- Snimanje terena ortogonalnom i polarnom metodom i GPS mjerenja

- Geodetski planovi - Izrada plana sa horizontalnom i vertikalnom predstavom

22

1.2.2. NACRTNA GEOMETRIJA 1. Naziv predmeta: NACRTNA GEOMETRIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 36 36 72 II III IV

Ukupno 36 36 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje sposobnosti kod učenika za orijentaciju u ravni i prostoru; - Prepoznavanje prostornog rasporeda na dvodimenzionalnoj slici; - Razvijanje sistematičnosti, preciznosti i urednosti kod učenika; - Priprema učenika za izradu geodetskih podloga i planova.

23



cijevi Preporuke za


Vrste projekcije, ortogonalna projekcija na jednu ravan, ortogonalna projekcija na dvije ravni - Upoznaje se sa

vrstama projekcija - Nabraja vrste

projekcija i poznaje njihovu primjenu

- Objašnjava karakteristike ortogonalne projekcije

- Poznaje ortogonalnu projekciju geometrijskih likova: tačke, prave i duži na jednu ravan –

- Poznaje ortogonalnu projekciju geometrijskih tijela: kupa, valjak na jednu ravan

- Poznaje ortogonalnu projekciju geometrijskih likova: tačke, prave i duži na dvije ravni

- Poznaje ortogonalnu projekciju geometrijskih tijela: kupa, valjak na dvije ravni

- Uočava razliku izmedju projekcija

- Ortogonalno projektuje geometrijske likove na jednu i na dvije ravni

- Ortogonalno projektuje geometrijska tijela na jednu ravan i na dvije ravni

- Razvija sposobnost opažanja

- Razvija preciznost i tačnost u radu

- Vježba: -Crta projekciju tačke, prave i duži na jednu ravan Vježba:

- Crta projekciju geometrijskih tijela:kupa, valjak na jednu ravan Vježba:

- Crta projekciju tačke, prave i duži na dvije ravni Vježba: -

- Crta projekciju geometrijskih tijela:kupa,valjak, na dvije ravni -Test

Kvadranti i oktanti - Razumije

orijentaciju ravni i prostora pomoću koordinatnog sistema

- Poznaje položaj tačke u kvadrantima, oktantima i njene projekcije

- Poznaje položaj prave i duži u kvadrantima i oktantima i njihove projekcije

- Upoznaje položaj kupe, lopte, valjka u kvadrantima i

- Definiše pojam koordinatnog sistema u ravni i prostoru

- Radi svaki zadatak iz projekcije geometrijskih likova u oktantima

- Uočava orijentisani prostor i orijentisanu ravan

- Razvija sposobnost opažanja

- Grafoskop Vježba: - Crta projekcije tačke

u opštem i specijalnom položaju kroz kvadrante

- Vježba: - Crta projekcije duži i

prave u opštem i specijalnom položaju kroz kvadrante

- Test

24


cijevi Preporuke za


oktantima i njihove projekcije

Transformacija - rotacija - Definiše pojam

transformacije - Poznaje način

odredjivanja nagiba ugla prema projekcionoj ravni

- Poznaje pojam rotacije

- Prepoznaje transformacije i zna da ih primijeni u zadacima

- Određuje nagibni ugao prema ravni projektovanja

- Definiše rotaciju - Radi zadatke iz ove

oblasti

- Razvija preciznost u grafičkom izražavanju u prostoru

- Vježba: - Određuje pravu

veličinu duži putem rotacije ili transformacije PRVI PISMENI ZADATAK

- Projekcija tačke, duži, ravni, rotacija, valjak, kupa, lopta

- Test Kotirana projekcija - Poznaje: - kotiranu projekciju - uvod - graduiranje prave,

pad prave i interval - međusobni položaj

dvije prave - ravan u kotiranoj

projekciji - presjek dvije ravni

- Kotira svaku projekciju

- Graduira pravu, određuje pad prave i interval

- Definiše medjusobni položaj dvije prave i zna da predstavi presjek dvije ravni u kotiranoj projekciji

- Razvija sposobnost sagledavanja prostora i logičkog načina zaključivanja

- Vježba: - Graduiranje duži,

interval i pad prave Vježba:

- Crta međusobni položaj dvije prave koje imaju zajedničku tačku

- Test

Rješavanje putnog pojasa – plato i put - Definiše pojam

platoa i poznaje njegovo rješavanje

- Definiše pojam puta i poznaje njegovo rješavanje

- Kroz zadatke rješava plato -Kroz zadatke rješava put

- Razvija sposobnost orijentisanja u prostoru

- Vježba: - Projektovanje

zemljišnih radova:usjek i nasip Vježba: -Rješavanje puta u kotiranoj projekciji

- Vježba: - Rješavanje platoa u

kotiranoj projekciji - DRUGI PISMENI

ZADATAK - Graduiranje prave,

pad prave, ravan i prava u kotiranoj projekciji, „plato“, „put“

- Test 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Živanović: „Nacrtna geometrija za prvi razred geodetske škole“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995.

25

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Trouglovi, šestari, grafoskop, dijaprojektor. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Grafičke vježbe, - Pismeni zadatak- dva pismena zadatka u toku nastavne godine u trajanju od dva

školska časa. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena iz predmeta na kraju školske godine izvedena iz testova i

pismenih zadataka, urađene grafičke vježbe. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije, - Diplomirani inženjer arhitekture, - Diplomirani građevinski inženjer. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Projekcija tačke,prave i duži - Geodetsko crtanje - Iscrtavanje linija: pravih i

krivih - Kotirana projekcija „put“,

„plato“ - Geodetska mjerenja i

računanja - Snimanje vještačkih

objekata, usjeka, nasipa, zasjeka

26

1.2.3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA 1. Naziv predmeta: PRIMIJENJENA GEODEZIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 36 36 72 IV 66 33 99

Ukupno 66 69 171 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti primijenjene geodezije; - Uspješno povezivanje stečenih znanja iz drugih stručnih oblasti sa primijenjenom

geodezijom; - Sticanje potrebnih znanja za korišćenje planova i karata; - Ovladavanje izradom idejnog projekta saobraćajnice; - Osposobljavanje učenika za samostalnu pripremu podataka za obilježavanje

objekata na terenu; - Sticanje sposobnosti za obilježavanje tačaka na pravolinijskim osovinama; - Sticanje sposobnosti za obilježavanje tačaka na krivolinijskim osovinama; - Sticanje sposobnosti za visinsko obilježavanje tačaka; - Sticanje sposobnosti za samostalno snimanje i obilježavanje linijskih objekata; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije kod izrade i obilježavanja

regulacionog plana naselja; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije u građevinarstvu; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije u hidrotehnici; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije u elektroprivredi; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije u rudarstvu.

27

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI


cijevi Preporuke za


Priprema i korišćenje planova i karata - Objašnjava

korišćenje karte i geodetskog plana kao osnove za studije i projektovanje objekta

- Opisuje promjenu dimenzija hartije plana i karte -Poznaje grafički način određivanja sa plana ili karte:

- koordinate tačaka - kote tačaka - dužinu - ugao

- Koristi kartu ili geodetski plan kao osnovu za projektovanje objekata

- Određuje deformacije plana ili karte

- Određuje grafički koordinate tačaka na planu ili karti

- Određuje grafički kote tačaka na planu ili karti

- Određuje grafički dužinu na planu ili karti

- Određuje grafički ugao na planu ili karti

- Razvija snalažljivost i samopouzdanje

- Podstiče preuzimanje odgovornosti za izvršeno

- VJEŽBA - Na planu razmjere R

= 1:1000 grafički odrediti koordinate, kotu, dužinu i ugao

- Test

Izrada idejnog projekta saobraćajnice - Poznaje snimanje

terena za - izradu situacionog

plana - Poznaje i objašnjava

postupak - izrade idejnog

projekta saobraćajnice

- ucrtavanje projektovane trase saobraćajnice na situacionom planu

- iscrtavanje podužnog profila saobraćajnice

- iscrtavanje nivelete puta prema zadatim parametrima

- iscrtavanje poprečnih profila saobraćajnice

- računanje zapremine zemljanih masa

- Ucrtava projektovanu

- saobraćajnicu na situacioni plan

- Crta podužni profil saobraćajnice -Vrši povlačenje nivelete prema zadatim parametrima

- Crta poprečne profile saobraćajnice

- Računa zapremine zemljanih masa

- Razvija sposobnost i spremnost za saradnju, komunikativnost, tolerantnost

- Razvija sposobnost rešavanja problema

ELABORAT - Na situacionom

planu - R=1:1000 ili

R=1:2000 - zadati tačke A, B, C i

odrediti uslove (širinu puta, maksimalni pad ili uspon, nagib kosine) ucrtati osovinu saobraćajnice 300 – 500 m sa najmanje dvije krivine sa prelaznicom

- Izvršiti stacionažu trase, nacrtati podužni profil i najmanje 25 poprečnih profila, nacrtati projektovane profile i sračunati zapremine zemljanih masa

- Test PRVI PISMENI

28


cijevi Preporuke za


ZADATAK Priprema podataka i obilježavanje tačaka na terenu - Poznaje

obilježavanje: - dužine na terenu - uglova na terenu - Poznaje

obilježavanje tačke na terenu:

- polarnom metodom - ortogonalnom

metodom - metodom

presijecanja pravaca - Opisuje način

stabilizacije i način osiguravanja položaja obilježene tačke

- Razlikuje metode obilježavanja tačke na terenu

- Priprema podatke za obilježavanje tačaka na terenu polarnom, ortogonalnom i metodom presjeka pravaca

- Razvija sposobnost za primjenu stečenih znanja u novim situacijama

- Test DRUGI PISMENI ZADATAK

29




učenik učenik učenik Priprema za obilježavanje tačaka na pravolinijskim i krivolinijskim osovinama - Objašnjava: - obilježavanje pravca

osovine kada se krajnje tačke dogledaju

- obilježavanje pravca osovine kada se krajnje tačke ne dogledaju zbog konfiguracije terena, korišćenjem pomoćnog pravca, trougla ili četvorougla, sa geodetske mreže tačaka i zatvorenog poligonskog vlaka

- obilježavanje produženja pravca osovine kada na produženju ima ili nema prepreka

- obilježavanje paralelnih osovina

- obilježavanje upravnih osovina

- obilježavanje tangente i upravne na kružni luk

- Objašnjava osnovno obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom

- Objašnjava obilježavanje glavnih tačaka krivine kada je tjeme nepovoljno za mjerenje ugla:

- osnovni slučaj - pomoću jedne

pomoćne tačke - pomoću dvije

pomoćne tačke - pomoću poligonskog

vlaka - Objašnjava detaljno

obilježavanje kružne krivine i krivine sa

- Obilježava pravac osovine kada se krajnje tačke dogledaju

- Obilježava pravac osovine kada se krajnje tačke ne dogledaju, na jedan od sledećih načina: korišćenjem pomoćnog pravca, trougla, četvorougla, sa geodetske mreže tačaka ili pomoću zatvorenog poligonskog vlaka

- Obilježava produženje pravca osovine kada na produženju ima ili nema prepreka

- Obilježava paralelne osovine

- Obilježava upravne osovine -Obilježava tangente i upravne na kružni luk

- Vrši osnovno obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom

- Obilježava glavne tačke krivine kada je tjeme nepovoljno za mjerenje ugla

- Vrši detaljno obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom polarno i ortogonalno

- Razvija snalažljivost i samopouzdanje

- Povezuje stečeno teorijsko znanje sa praktičnim primjerima

- Razvija spremnost i sposobnost za saradnju, komunikativnost, timski rad

- VJEŽBE - Na terenu u manjim

grupama izvršiti - obilježavanje pravca

osovine - produženje pravca

osovine - obilježavanje

paralelne osovine - obilježavanje

upravne osovine - osnovno i detaljno

obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom

- Test PRVI PISMENI ZADATAK

30


cijevi Preporuke za


prelaznicom: - polarnom metodom - ortogonalnom

metodom - Poznaje detaljno

obilježavanje elipse ortogonalno i polarno

Priprema za visinsko obilježavanje i snimanje tačaka na liniji i površi - Objašnjava

obilježavanje: - projektovane kote

tačaka - horizontalne linije - linije projektovanog

nagiba - ravne i zakrivljene

površi - vertikalne ravni - visine na visokim

objektima i u dubokom jamama

- Obilježava projektovane visine tačke

- Obilježava horizontalne linije

- Obilježava linije projektovanog nagiba

- Obilježava ravne i zakrivljene površi

- Obilježava vertikalne ravni

- Prenosi visinu na visoke objekte

- VJEŽBE - Obilježavanje: - projektovane kote

tačke - horizontalne linije - linije projektovanog

nagiba - ravne i zakrivljene

površi - vertikalne ravni - Test

Primjena geodezije u inžinjersko tehničkim oblastima - računanje koordinata

tjemena blokova - Objašnjava

obilježavanje projekta regulacije i nivelacije naselja

- Objašnjava obilježavanje zgrade osnovno i detaljno kao i ispitivanje slijeganja temelja zgrada

- Objašnjava primjenu geodezije u hidrotehnici:

- snimanje poprečnih profila vodenog toka

- snimanje podužnog profila vodenog toka

- obilježavanje otvorenih kanala

- obilježavanje drenažne mreže

- snimanje terena za izradu situacionog

- Računa stacionažu tačaka trase

- Razradjuje i obilježava projekat regulacije naselja

- Računa koordinate osovinskih tačaka, dužine i nagibe osovinskih linija, koordinate tjemena blokova

- Radi nivelacioni plan naselja

- Vrši obilježavanje zgrada osnovno i detaljno

- Crta način obilježavanje otvorenih kanala

- Crta način obilježavanje vodovoda i kanalizacije

- Crta način obilježavanja

- Razvija sposobnost primjene teorije u praksi

- Razvija preduzimljivost i samostalnost u radu


- ELABORAT - Projekat regulacije i

nivelacije naselja. VJEŽBE

- Izvršiti obilježavanje zgrade na terenu DRUGI PISMENI ZADATAK

- Test

31


cijevi Preporuke za


plana akumulacije - obilježavanje

vodovoda i kanalizacije

- Objašnjava primjenu geodezije u elektroprivredi:

- obilježavanje trase dalekovoda na terenu

- snimanje i izradu podužnog profila trase dalekovoda

- obilježavanje mjesta stubova dalekovoda

- ispitivanje vertikalnosti stubova dalekovoda

- Objašnjava primjenu geodezije u rudarstvu:

- mjerenje dužina, uglova i visinskih razlika u jami

- povezivanje podzemne i nadzemne poligonske mreže

- povezivanje podzemne i nad-zemne nivelmanske mreže

- računanje koordinata i visina geodetskih tačaka u jami

- davanje pravca otkopavanja i pravac proboja u jami

drenažne mreže -Crta podužni profil trase dalekovoda

- Na osnovu zadatih elemenata crta način obilježavanje mjesta stubova dalekovoda

- Računa koordinate i kote geodetskih tačaka u jami i povezuje podzemnu i nadzemnu poligonsku i nivelmansku mrežu

- Na osnovu zadatih elemenata crta pravac otkopavanja i određuje pravac proboja u jami

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - A. Begović, D. Vojnović: „Primijenjena geodezija za III razred“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2000. - A. Begović, D. Vojnović: „Primijenjena geodezija za IV razred“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2000. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Za uspješnu realizaciju stručnih predmeta treba imati dobro opremljen geodetski

kabinet sa svim potrebnim priborom i instrumentima i opremljenu računarsku učionicu.

32

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Pismeni zadatak - 2 pismena zadatka u toku svake nastavne godine u trajanju od

2 školska časa, - Elaborat (po 1 elaborat u svakoj nastavnoj godini), - Vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova,

pismenih zadataka, urađeni elaborat i vježbe. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Primjena geodezije u

inženjerskotehničkim oblastima

- Geodezija - Snimanje vodova i podzemnih objekata

- Priprema podataka za obilježavanje tačaka objekta na terenu

- Izrada idejnog projekta saobraćajnice


- Obilježavanje tačaka objekta na terenu

- Obilježavanje projektovane trase puta:polarnom i ortogonalnom metodom

33

1.2.4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI 1. Naziv predmeta: KATASTAR NEPOKRETNOSTI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 36 36 72 IV

Ukupno 36 36 72 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje znanja o sadržaju katastra nepokretnosti; - Sticanje znanja o načinu i propisima izlaganja na javni uvid podataka premjera i

katastarskog klasiranja zemljišta; - Sticanje znanja o poslovima geometra na izradi katastra nepokretnosti; - Sticanje znanja o načinu izrade elaborata eksproprijacije; - Sticanje znanja o poslovima geometra na održavanju katastra nepokretnosti; - Formiranje sposobnosti i umijeća pravilnog rukovanja softverom za izradu i

održavanje katastra nepokretnosti; - Razvijanje sposobnosti primjene usvojenih znanja iz drugih stručnih predmeta.

34



cijevi Preporuke za


Pojam katastra zemljišta, katastar nepokretnosti i priprema podataka za izradu katastarskog operata - Upoznaje istorijat

katastra - Definiše značaj i

nabraja vrste katastra

- Poznaje katastarske teritorijalne jedinice

- K.O.–e - Objašnjava način

utvrdjivanja granica i razgraničenje katastarske opštine

- Poznaje vrste graničnih biljega i numerisanje

- Poznaje zapisnike i skicu razgraničenja

- Objašnjava način razgraničenja posjeda i vrste biljega

- Objašnjava fotosignalisanje graničnih tačaka

- Poznaje propis katastarskog bonitiranja i klasiranja zemljišta, katastarski prihod

- Pojašnjava spisak površina

- Poznaje ljestvicu katastarskog prihoda

- Definiše teritorijalne jedinice

- Obrazlaže razgraničavanje katastarske opštine

- Razlikuje vrste graničnih biljega

- Skicira i zapisuje podatke u zapisnik

- Obilježava granice posjeda

- Obrazlaže fotosignalisanje graničnih tačaka

- Obrazlaže klasiranje i bonitiranje zemljište

- Obračunava katastarski prihod

- Obrazlaže izradu spiska površina

- Formira ljestvicu katastarskog prihoda


- Uočava važnost kvalitetnog rada

- Razvija kreativnost, preduzimljivost i samostalnost u radu

- Zapisnik razgraničenja katastarske opštine

- Pokazati vrste biljega

- Test

Izlaganje na javni uvid podataka premjera i katastarskog klasiranja zemljišta - Zna: - cilj i svrhu izlaganja

podataka premjera i katastarskog klasiranja zemljišta

- popisne listove i njihovu izradu

- način numerisanja popisnih listova

- nadležnost i postupak izlaganja

- Izlaže podatke premjera i katastarskog klasiranja zemljišta

- Sprovodi postupak izlaganja


- Razvija osjećaj odgovornosti

- Test

35


cijevi Preporuke za


Izrada katastarskog operata - Zna način izrade: - popisnih listova - spiska parcela - posjedovnih listova - pregleda posjedovnih

listova po kulturama, klasama i neplodnim zemljištima

- azbučnog registra korisnika

- Poznaje sadržaj baze podataka katastarskog operata

- Izrađuje: - popisne listove - spisak parcela - posjedovne listove - pregled posjedovnih

listova po kulturama, klasama i neplodnim zemljištima

- azbučni registar korisnika

- ELABORAT - Izrada katastarskog

operata: - izraditi na klasičan

način katastarski operat manje K.O.

- provesti određeni broj radnih promjena kroz katastarski operat

- Test

Izrada elaborata eksproprijacije, izrada skice premjera – manuala - Obrazlaže

eksproprijaciju i uticaj eksproprijacije na promjene u katastarskom operatu

- Poznaje osnove sticanja stvarnih prava

- Navodi djelove katastarskog operata, koji omogućavaju realizaciju eksproprijacije u cilju ispravne novčane nadoknade vlasnicima (posjedovni list, list nepokretnosti, azbučni registar vlasnika) i druga akta od nadležnih organa (ugovori, presude itd.)

- Poznaje katastarski plan a u vezi eksproprijacije

- Poznaje način i propise iscrtavanja skice promjena

- manuala i orijentaciju manuala

- Poznaje ulogu

- Prosuđuje značaj i uticaj eksproprijacije na podatke baze katastarskog operata

- Uočava ulogu važnih elemenata katastarskog operata za izradu elaborata eksproprijacije

- Radi elaborat eksproprijacije

- Prenosi, obilježava i označava teške granice ekspropijacije

- Izračunava manual, po propisima

- Ocjenjuje važnost skice promjena

- manual


- Razvija osjećaj odgovornosti u radu

- ELABORAT - Na primjeru iz

prakse od 10-15 vlasnika, čija je nepokretnost eksproprisana uraditi elaborat eksproprijacije

- Koristiti katastarski plan i potrebna dokumenta

- Iscrtati manual sa situacijom diobe na jednake i uslovljene djelove

- Test

36


cijevi Preporuke za


manuala kod sudskih procesa, upravnih postupaka, u realizaciji stvarnih prava

Održavanje katastarskog operata - Poznaje spisak

prijava i spisak promjena

- Objašnjava način snimanja promjena

- Poznaje zapisnik i skicu snimljenih promjena - manual

- Poznaje propise numerisanja novonastalih parcela i računanje njihovih površina

- Objašnjava način provodjenja promjena u bazi podataka katastarskog operata

- Radi spisak prijava i spisak promjena

- Snima promjene - Radi zapisnik i skicu

snimljenih promjena - Numeriše

novonastale parcele i računa njihove površine

- Sprovodi promjene u bazi podataka

- Stiče osjećaj o važnosti ispunjavanja radnih obaveza kao i kvaliteta rada

- Skica i zapisnik koji su vođeni pri snimanju promjena

- Test

Katastar nepokretnosti i programi za automatsku izradu i održavanje katastra - Objašnjava definiciju

i sadržaj katastra nepokretnosti

- Poznaje: - zemljišnu knjigu - osnovu stvarnih

prava nepokretnosti - način izrade A, B, V i G listova nepokretnosti

- sadržaj baze podataka katastra nepokretnosti

- programske pakete za izradu i održavanje katastra zemljišta

- programske pakete za izradu i održavanje katastra nepokretnosti

- Koristi zemljišne knjige

- Definiše stvarna prava na nepokretnosti

- Izrađuje listove nepokretnosti

- Nabraja sadržaj baze podataka katastra nepokretnosti

- Koristi programe za izradu i održavanje katastra zemljišta

- Koristi program za izradu i održavanje katastra nepokretnosti

- Razvija osjećaj za modeliranje tehničkih problema putem računara

- VJEŽBA - Izrada i održavanje

katastra zemljišta i katastra nepokretnosti (vježbe na računaru)

- Test

37

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dr. Bogdan Bogdanović: „Katastar nepokretnosti“, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva Beograd, 2000. - „Zakon o državnom premjeru i katastru i upisima prava na nepokretnosti“,

Podgorica 2000. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Obrasci katastarskog operata, 10 PC računara. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati jedan test), - Elaborat (2 elaborata u toku nastavne godine), - Vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova,

urađeni elaborati i vježbe. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Podaci za izradu i

održavanje katastarskog operata

- Geodezija - Metode snimanja: ortogonalna, polarna,GPS mjerenja

- Izrada katastarskog operata - Geodetska mjerenja i računanja

- Prikupljanje, obrada, analiza i prezentacija podataka sa terena

- Katastar nepokretnosti i programi za izradu i održavanje

- Geoinformatika - Softveri za izradu i održavanje katastra

38

1.2.5. GEODETSKI PLANOVI 1. Naziv predmeta: GEODETSKI PLANOVI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 36 36 72 IV 33 33 66

Ukupno 69 69 138 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje učenika za samostalnu izradu i održavanje analognih i digitalnih

geodetskih planova; - Rukovanje i korišćenje uređaja i instrumenata za kartiranje i računanje površina

na analognom i digitalnom planu; - Osposobljavanje za samostalno interpolovanje i crtanje izohipsi na analognom

planu i izradu digitalnog modela terena; - Razvijanje preciznosti i urednosti u toku rada; - Primjena pravilnika za izradu originalnih planova; - Poznavanje programa za izradu i održavanje digitalnih planova; - Primjena pravilnika o formiranju, održavanju, distribuciji i arhiviranju baze

podataka digitalnog geodetskog plana; - Razvijanje sposobnosti povezivanja znanja iz različitih oblasti.

39



cijevi Preporuke za


Analogni geodetski planovi – matematička osnova - Poznaje: - sadržaj analognih

planova - materijale za izradu

analognih planova - državni koordinatni

sistem -Gaus – Krigerova projekcija

- podjelu geodetskog plana na listove detalja (1:5.000; 1:2.000; 1:1.000; 1:500)

- matematičku osnovu plana

- način izrade skice poligonske mreže sa podjelom na listove detalja

- pripremu lista detalja za kartiranje

- Vrši podjelu plana na listove detalja i vrši njihovu numeraciju

- Izrađuje matematičku osnovu plana


- Primjeri svih vrsta geodetskih analognih planova i materijala na kojima se oni rade

- Test

Izrada analognog geodetskog plana – horizontalna predstava terena - Definiše osnovne

pojmove o snimanju detalja ortogonalnom i polarnom metodom

- Opisuje sprave za kartiranje detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom

- Objašnjava uslove, ispitivanje i rektifikacije

- Objašnjava postupak kartiranja detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom i kontrolu kartiranja

- Objašnjava kartiranje detalja snimljeno ortogonalnom i polarnom metodom u razmjeri 1:1.000 i

- Obrazlaže princip rada instrumenata koji se koriste za kartiranje detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom

- Kartira detalj snimljen ortogonalnom i polarnom metodom

- Ispituje instrumente i primijenjuje metode kartiranja detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom

- Kontroliše kartirani detalj

- Vrši kartografsku obradu geodetskog plana izradenog u analognom obliku uz pomoć topografskog ključa


- Razvija osjećaj odgovornosti u radu

- Sprave za kartiranje - GRAFIČKI RAD (30 časova)

- Izrada geodetskog plana, detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom u odredjenoj razmjeri (1:1.000 i 1:2.500)

- Topografski ključ - Test

40


cijevi Preporuke za


1:2.500 -Objašnjava način kontrole kartiranog detalja, veza i iscrtavanje u tušu

Digitalni geodetski plan – horizontalna predstava terena - Poznaje koncepciju i

instalaciju programskog sistema (otvaranja novog radilišta, formiranje baze podataka, apsolutna orjentacija geodetske podloge za digitalizaciju, generisanje mape podjela na listove)

- Definiše mrežu faceta (grida)

- Poznaje prikupljanje i editovanje sadržaja DGP

- Poznaje osnovne editorske funkcije entiteta baze podataka (učitavanje, kreiranje, izmjene, traženje, brisanje i vraćanje, grafičko svojstvo entiteta, geodetski orjentisani COGO alati.

- Poznaje funkcije konstrukcija (tačaka, linija, objekata)

- Opisuje konverziju podataka

- Poznaje reanimaciju (liječenje) oštećene baze podataka

- Poznaje crtanje izlaznih podataka:

- izbor opisa, - izbor entiteta - izbor područja za

crtanje - zadavanje

parametara za rad

- Prepoznaje koncepciju programskog sistema

- Koristi softver za interaktivnu računarsku podršku prikupljanju, obradi i rukovanju digitalnim sadržajem geodetskih planova

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacionih tehnologija

- GRAFIČKI RAD - Izrada DGP, po tri

osnova: - na osnovu mjerenih

podataka na terenu (koje prethodno treba obraditi)

- na osnovu mjerenja fotogrametrijskih snimaka

- mjerenjem postojećih (digitalizacija) geodetskih podloga

- Test

41


cijevi Preporuke za


plotera - izbor pera - Poznaje način

kreiranja topografskih znakova i opis izlaznih dokumenata

- Poznaje način listanja i editovanja baze podataka (opis komandi za listanje, opis komandi za editovanje)

- Poznaje statistiku baze podataka

42




učenik učenik učenik Visinska predstava zemljišta na planovima - Poznaje: - sadržaj visinske

predstave terena na planovima

- snimanje za visinsku predstavu terena

- strukturne linije terena

- ekvidistanciju i svojstva izohipsa

- način interpolacije izohipsa

- konstrukciju i iscrtavanje izohipsa

- digitalni model visina

- Definiše i utvrđuje osnovne pojmove o vertikalnoj predstavi zemljišta

- Interpoluje i konstruiše izohipse na analognim geodetskim planovima

- Obrazuje digitalni model visina


- GRAFIČKI RAD - Izraditi visinsku

predstavu terena na postojećem planu 1:2500, iscrtavanje izohipsa manualno

- Izraditi DGP - visinska predstava

terena (DMR)

Analogni geodetski plan - Poznaje: - numerisanje

katastarskih parcela - preglednu skicu

podjele na grupe - pravila za formiranje

grupe i numerisanje parcela

- propise o objektima i zemljištu koji se numerišu i ne numerišu

- Objašnjava računanje površina

- Navodi i objašnjava metode računanja površina

- Upoznaje dozvoljena odstupanja

- Objašnjava računanje površina iz pravouglih koordinata

- Opisuje sprave za računanje površina: končani i polarni planimetar

- Poznaje rad sa polarnim planimetrom

- Objašnjava računanje površina:

- Računa površine katastarskih parcela na geodetskim planovima u okviru K.O.

- Koristi polarni planimetar

- Radi zapisnike P1, P2, P3, P4 -Samostalno sastavlja spisak površina –

- Kartografski obrađuje analogni plan

- Razvija sistematičnost, odgovornost i samostalnost u radu

- Pravilnik za izradu ortogonalnih planova

- Pregledne skica podjele na grupe ELABORAT

- Nastavak na planu razmjere 1:2 500 (iz treće godine) -Izrada visinske predstave

- Računanje površina polarnim planimetrom

- Računanje površine ivičnih kvadrata. Dozvoljena odstupanja

- Zapisnik za računanje površina ivičnih kvadrata P1

- Računanje površina grupa. Dozvoljena

43


cijevi Preporuke za


- katastarske opštine - ivičnih kvadrata - grupa - parcela - Poznaje dozvoljena

odstupanja - Poznaje zapisnike

P1, P2, P3 - Objašnjava način

sastavljanja spiska površina, P4

Digitalni geodetski plan - Poznaje: - digitalni geodetski

plan -osnovne procese DGP (formiranje baze podataka, utvrđivanje površina, održavanje, distribucija i arhiviranje baze podataka)

- kreiranje površina DGP

- ulogu slojeva u računanju površina na DGP

- greške zaokruživanja - sastavljanje spiska

površina - način opisivanja DGP - digitalni topografski

ključ

- Navodi funkcije programa za izradu digitalnih planova

- Računa površine parcela u okviru katastarskih opština na digitalnom planu

- Obrazlaže postupak kartografske obrade digitalnih planova

- Samostalno interpoluje izohipse i izrađuje vertikalnu predstavu terena na planu


- Pravilnik za izradu digitalnih planova, održavanje, distribuciju i arhiviranje baze podataka DGP GRAFIČKI RAD

- Podjela planova na listove

- Formiranje baze podataka na osnovu snimanja detalja polar. metodom

- Utvrdjivanje površina

- Sastavljanje spiska površina

- Izrada digitalnog modela terena

- Interpolacija izohipsa

- Opis digitalnog geodetskog plana

- Ispisivanje teksta na DGP

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Mr Đorđe Iković: „Geodetski planovi“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd 2000. - „Pravilnik za izradu originalnih planova i državnih karata“, Podgorica 2000. - „Pravilnik o formiranju, održavanju, distribuciji i arhiviranju baze podataka

digitalnog geodetskog plana“, Podgorica 2000. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Pribor za kartiranje: polarni koordinatograf, kružni transporter, polarni

planimetar, 10 PC računara, - Odgovarajuću softver za izradu geodetskih planova.

44

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu), - Test (u trećem razredu nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje

jedan test), - Grafički rad (po 2 grafička rada u svakoj nastavnoj godini), - Elaborat (1 elaborat u četvrtom razredu). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova i

elaborata (četvrti razred), urađeni grafički radovi. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Horizontalna i vertikalna

predstava terena na planovima

- Geodezija - Metode prikupljanja podataka: ortogonalna, polarna metoda i GPS mjerenja

- Analogni i digitalni geodetski plan


- Način prikupljanja,obrade, analize i prezentacije podataka premjera

- Predstavljanje detalja i objekata na planovima

- Geodetsko crtanje - Topografski ključ

- Analogni plan sa horizontalnom i visinskom predstavom

- Primijenjena geodezija - Izrada idejnog projekta na topografskim podlogama

- Digitalni geodetski plan - Visinska predstava zemljišta

na planovima

- Geoinformatika - Softver za izradu geodetskog plana

- Digitalno modeliranje terena

45

1.2.6. FOTOGRAMETRIJA 1. Naziv predmeta: FOTOGRAMETRIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III IV 56 10 66

Ukupno 56 10 66 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje saznanja o osnovnim pojmovima iz fotogrametrije i primjena u poslovima

geodetske struke; - Sticanje teorijskih znanja neophodnih za praktičnu primjenu na terenskim

radovima identifikacije i dopune detalja na foto skicama; - Sticanje znanja neophodnih za izradu planova i karata; - Sticanje sposobnosti predstavljanja trodimenzionalnih oblika na ravan crtanja i

obrnuto.

46

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI


cijevi Preporuke za


Opšti pojmovi u fotogrametriji - Navodi faze

fotogrametrijskih radova

- Upoznaje se sa planom, kartom, foto snimkom

- Ilustruje centralnu projekciju

- Opisuje digitalni geodetski plan

- Poznaje koordinatne sisteme

- Nabraja i objašnjava vrste snimaka

- Objašnjava fotointerpretaciju

- Poznaje prirodno i vještačko stereoskopsko vidjenje

- Uočava razliku između pojedinih faza fotogrametrijskih radova

- Razlikuje vezu izmedju plana, karte i foto snimka

- Uočava način dobijanja digitalnog plana

- Čita snimke Interpretira prirodno i vještačko stereoskopsko viđenje

- Razvija snalažljivost, marljivost i preciznost

- Digitalni plan - Fotogrametrijski

snimci VJEŽBA - Stereoskopsko

posmatranje fotogrametrijskih snimaka (stereoskopski efekat)

Fotogrametrijsko snimanje - Upoznaje osnovu

geometrijske optike - Navodi i objašnjava

greške objektiva - Poznaje

fotomaterijal - Objašnjava projekat

aerofotogrametrijskog snimanja

- Objašnjava plan leta aviona

- Poznaje razmjeru snimanja

- Objašnjava projekat terestričkog snimanja

- Upoređuje osnovne karakteristike fotogrametrijskih kamera za snimanje

- Izabira odgovarajuće fotomaterijale

- Imenuje podatke o osnovnim elementima projekta snimanja

- Stiče samopouzdanje u radu

- Posjeta Geodetskom republičkom zavodu

Katastarsko – topografski radovi za detaljni premjer - Objašnjava terenske

radove prije snimanja: osnovne i radove detaljnog premjera

- Poznaje foto – skicu i skicu položaja fotoskica

- Obrazlaže značaj pravilnog fotosignalisanja tačaka

- Obrazlaže značaj pravilne dešifracije

- Vrši dopunska snimanja

- Razvija osjećaj za tačnost i odgovornost u radu

- Foto skica - Dešifrovana foto

skica VJEŽBA - Dešifracija na foto

skici na terenu

47


cijevi Preporuke za


- Poznaje terenske radove poslije snimanja

- osnovni - Objašnjava terenske

radove poslije snimanja

- detaljni premjer: dešifracija, dopunska snimanja i kontrolni profil

- Na terenu sprovodi kontrolu dobijenih planova sa izohipsama

Obrada podataka u mono i stereofotogrametriji - Poznaje unutrašnju

orijentaciju - Imenuje

orijentacione elemente jednog snimka

- Imenuje orijentacione elemente para snimaka

- Objašnjava postupak redresiranja

- Objašnjava postupak restitucije

- Opisuje fotogrametrijske instrumente

- Upoznaje se sa tačnošću dobijenih foto planova

- Upoznaje tačnost planova sa izohipsama

- Definiše redosled orijentacija kod obrade podataka po jednom snimku

- Definiše redosled orijentacija, kod obrade podataka po dva snimka

- Analizira sve vrste prikaza terena dobijenih fotogrametrijskim postupkom


- VJEŽBA - Šematsko

prikazivanje redosleda orijentacija sa detaljnim osvrtom na unutrašnju orijentaciju

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dr. Dušan Joksić: „Fotogrametrija za IV razred“, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd 1995. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - 10 džepnih stereoskopa, - Foto snimci, - Foto skice. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Vježbe.

48

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora , urađene

vježbe. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Katastarsko-topografski

radovi za detaljni premjer - Geodezija - Snimanje (dopuna) detalja

polarnom metodom - Obrada podataka u mono i

stereo fotogrametriji - Fizika - Geometrijska optika

- Fotogrametrijsko snimanje - Geodetski planovi - Analogni i digitalni geodetski plan

49

1.2.7. AGRARNE OPERACIJE 1. Naziv predmeta: AGRARNE OPERACIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III IV 32 32 64

Ukupno 32 32 64 3. Opšti ciljevi nastave - Stiče znanje o uređenju prostorne teritorije; - Poznaje postupak komasacije; - Poznaje propise koji regulišu postupak komasacije; - Poštuje tačnost, urednost i odgovornost prema odredjenim propisima.

50



cijevi Preporuke za


Opšti pojmovi o uređenju zemljišne teritorije - Upoznaje osnovne

pojmove o planiranju prostora

- Poznaje način uređenja zemljišne teritorije: Komasa-cija, agrarna reforma i koloni-zacija, arondacija, eksproprijacija

- Definiše planiranje zemljišnog prostora:

- komasacija - agrarna reforma i

kolonizacija - arondacija - eksproprijacija

- Originalne geodetske podloge koje se koriste za projekat agrarnih operacija

- Test

Komasacija zemljišta - Poznaje ciljeve i

značaj komasacije - Nabraja vrste

komasacija - Navodi faze radova

izvodjenja komasacije

- Poznaje i objašnjava izvodjenje prve faze komasacije:

- pripremni radovi - utvrđivanje faktičkog

stanja - procjena zemljišta - knjiga fonda

komasacione mase - iskaz zemljišta - Poznaje i objašnjava

drugu fazu komasacije:

- određivanje i obilježavanje granica komasacionog područja

- postavljanje i određivanje tačke geodetske osnove

- izrada projekta novog stanja

- računanje površina tabli i objekata novog stanja

- računanje vrijednosti novog stanja

- izrada podloga za

- Uviđa značaj komasacije -Razlikuje vrste komasacije

- Obrazlaže prvu fazu komasacije:

- analizira pripremne radove (omeđavanje komasacionog područja, snimanje postojećih objekata, prikupljanje podataka za utvrdjivanje faktičkog stanja)

- utvrđuje faktičko stanje

- procjenjuje zemljište i crta pregledni plan po procendbenim razredima

- sastavlja knjigu fonda komasacione mase (starog stanja)

- sastavlja iskaze zemljišta i sumarni iskaz zemljišta

- Obrazlaže drugu fazu komasacije:

- analizira određivanje i obilježavanjei granicu komasacionog područja

- zna da postavi i


- Razvija sistematičnost u postupku rada

- Geodetski plan prije provodjenja komasacije (staro stanje)

- Projekat komasacije - Plan poslije nadjele

(novo stanje) - Test

51


cijevi Preporuke za


raspodjelu komasacione mase

- izrada planova i skica detalja komasacionog područja

- aproksimacija - računanje elemenata

za prenos na teren - prenos na teren - Poznaje izradu

elaborata - Navodi propise koji

regulišu postupak komasacije

odredi tačke geodetske osnove

- izrađuje projekat novog stanja

- računa površine novog stanja (tabli i objekata) - računa vrijednosti novog stanja

- izrađuje podloge za raspodjelu komasacione mase

- Izrađuje planove i skice detalja komasacionog područja

- računa površine novih parcela

- računa elemente za prenos na teren

- obrazlaže obilježavanje nove parcele na teren

Izrada elaborata komasacije - Poznaje faktičko

stanje - Objašnjava projekat

komasacije - Poznaje raspodjelu

komasacione mase (novo stanje)

- Poznaje tehnički izvještaj

- Utvrđuje faktičko stanje

- Izrađuje projekat komasacije

- Vrši raspodjelu komasacione mase (novo stanje)

- Radi tehnički izvještaj

- Razvija odgovornost i preciznost

- Razvija sistematičnost u radu

- Snalazi se u stručnoj literaturi

- ELABORAT - Na primjeru manje

K.O. izraditi elaborat komasacije

- Isti elaborat izraditi primjenom programskog paketa

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dr. Bogdan Bogdanović: „Agrarne operacije za IV razred“, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd 1995. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Topografske podloge, - Odgovarajući softver. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (2 testa u toku nastavne godine), - Elaborat (1 elaborat u toku nastavne godine). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova,

urađen elaborat.

52

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Komasacija zemljišta - Katastar nepokretnosti - Katastarski operat

- Izrada elaborata komasacije - Primijenjena geodezija - Priprema podataka za prenos projekta na teren

- Komasacija zemljišta - Elaborat komasacije

- Geodetski planovi - Analogni geodetski planovi - Katastarski planovi

53

1.2.8. GEOINFORMATIKA 1. Naziv predmeta: GEOINFORMATIKA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 72 72 III 72 72 IV 66 66

Ukupno 210 210 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljavanje za primjenu tekst procesora za obradu tehničkog teksta

(formule, tabele, itd.); - Osposobljavanje za rad sa tabelama; - Upoznavanje sa osnovnim principima računarske grafike; - Upoznavanje sa ulazno – izlaznim uređajima; - Obučavanje za rad sa programima za tehničko crtanje; - Obučavanje za rad sa programima za digitalizaciju planova; - Obučavanje za rad sa programima za izradu i održavanje katastarskog operata; - Upoznavanje sa digitalnim topografskim ključem; - Povezivanje i primjena usvojenih znanja iz drugih stručnih predmeta; - Razvijanje kod učenika sistematičnosti, preciznosti, urednosti i odgovornosti

prema radu; - Osposobljavanje za dalje usavršavanje u toku rada ili daljeg školovanja; - Sposobnost primjene stečenih znanja u novim situacijama.

54

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI


cijevi Preporuke za


Primjena tekst procesora - Poznaje: - sadržaj tehničke

dokumentacije -obradu teksta u odgovarajućem softveru

- izradu tabela u odgovarajućem programu

- način pisanja formula u odgovarućem programu

- način umetanja grafičkih priloga uz tekst

- snimanje, učitavanje i štampanje teksta

- Koristi odgovarajući softver za obradu tehničke dokumentacije (teksta, formule, tabele)

- Umeće odgovarajuči grafički prilog uz tekst

- Radi samostalno složenu tehničku dokumentaciju sa tabelama, formulama i grafičkim prilozima uz pomoć tekst procesora

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacione tehnologije

- Na primjerima pokazati kako se vrši obrada teksta, izrada tabela i formula

- Na primjeru pokazati kako se vrši umetanje grafičkih priloga u tekst -Svaki učenik treba da izradi svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika -Test

Rad sa tabelama - Poznaje: - osnovne pojmove i

programe za rad sa tabelama

- način formiranja tabela

- program unosa i obrade podataka

- način manipulacija radnim listovima

- program izrade grafikona

- program za snimanje, učitavanje i štampanje

- Definiše osnovne pojmove o programima za rad sa tabelama

- Radi odgovarajuću tabelu za rješavanje odredjenog problema u geodeziji

- Kroz primjer iz prakse pokazati učenicima rad sa tabelama

- Svaki učenik treba da izradi svoj samostalni rad zadat od strane

Osnovni principi računarske grafike - Poznaje: - osnovne pojmove

računarske grafike - radno okruženje - projektovanje crteža - komande za crtanje - modifikpvanje

elemenata - blokove - načine kotiranja - načine snimanja,

- Definiše osnovne pojmove o programima za grafiku

- Definiše koordinatne sisteme u računarskoj grafici

- Primjenjuje program za tehničko crtanje u geodeziji

- Razvija kreativnost i samostalnost u radu

- Na konkretnom primjeru pokazati osnovne principe računarske grafike

- Primjeri za vježbe treba da budu iz prakse

- Svaki učenik treba da radi na svom individualnom primjeru uz pomoć i

55


cijevi Preporuke za


učitavanja i štampanja

kontrolu nastavnika - Test

56

Razred: TREČI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Korisnički interfejs softvera za izradu geodetskog plana - Poznaje: - koncepciju

programskog sistema - arhitekturu

aplikacije - konfiguraciju

softvera - strukturu baze

podataka - način otvaranja

novog i postojećeg projekta

- način formiranja baze podataka

- izbor radnog okruženja

- način podešavanja prikaza

- način podešavanja projektnih i radnih parametara

- način korišćenja i podešavanja alata

- način prikupljanja sadržaja baze podataka

- pojedinačne i grupne selekcije entiteta

- vrste i karakteristike rasterskih planova

- formate rasterskih fajlova

- Razlikuje osnovne koncepcije programskog sistema

- Definiše sadržaj baze geometrijskih podataka

- Vrši izbor radnog okruženja

- Podešava projektne i radne parametre

- Koristi i podešava alatke

- Uočava vrste i karakteristike rasterskih fajlova

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacionih tehnologija

- Na primjerima pokazati kako se vrši otvaranje novog projekta, izbor radnog okruženja, podešavanje i korišćenje alata

- Svaki učenik treba da izradi svoj samostalni rad, zadat od strane nastavnika

- Test

Skeniranje i georeferenciranje geodetskih podloga - Poznaje: - osnovne koncepcije

programskog sistema - arhitekturu

aplikacije - način podešavanja

prikaza - način korišćenja i

podešavanja alata - podatke neophodne

za georeferenciranje - način kalibracije - način

georeferenciranja - način rektrifikacije

- Definiše osnovne koncepcije programskog sistema

- Vrši podešavanje prikaza

- Koristi i podešava alatke

- Vrši georeferenciranje geodetske podloge


- Na primjerima pokazati kako se vrši georeferenciranje geodetskih podloga

- Svaki učenik treba da izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika

- Test

57


cijevi Preporuke za


Digitalizacija sa ekrana - Poznaje: - atribute osnovnih

entiteta softvera za digitalizaciju

- grafičko i slojevito svojstvo entiteta

- način editovanja sadržaja baze podataka -način izmjena sadržaja baze podataka -način brisanja, vraćanja sadržaja baze podataka

- način listanja i editovanja baze podataka

- Definiše atribute osnovnih entiteta softvera za digitalizaciju

- Vrši editovanje sadržaja baze podataka

- Mijenja sadržaj baze podataka

- Vrši brisanje, vraćanje i listanje baze podataka


- Na primjerima pokazati kako se vrši digitalizacija planova sa ekrana

- Svaki učenik treba da uradi svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika

- Test

Formiranje DGP na osnovu originalnih podataka - Poznaje: - način za kreiranje

tačaka na osnovu snimanja (tahimetrijskog, ortogonalnog ili iz drugih izvora) -način pravljenja skript datoteka (tahimetrijskih, ortogonalnih zapisa)

- način korišćenja skript datoteka (tahimetrijskih, ortagonalnih zapisa)

- način preuzimanja podataka iz drugih programa putem koordinata ili preko zapisnika snimanja

- način korišćenja postojećih podloga i skica snimanja

- prednosti i nedostatke pojedinih tehnika

- vrste podataka

- Definiše način za kreiranje tačaka na osnovu snimanja (tahimetrijskih, ortogonalnih)

- Pravi skript datoteka zapisnika

- Koristi skript datoteke

- Preuzima podatke iz drugih programa putem koordinata ili preko zapisnika snimanja

- Koristi postojeće podloge i skice snimanja


- Na primjerima pokazati kako se vrši digitalizacija planova iz originalnih podataka


- Test

Kreiranje i računanje površina - Poznaje: - princip definisanja

- Definiše principe površina


- Na primjerima pokazati kako se vrši

58


cijevi Preporuke za


površine - hijerarhiju slojeva - princip označavanja

parcela - princip

zaokruživanja površina

- funkciju za kreiranja površina

- način interaktivnog editovanja atributa entiteta površina

- faze rada - alate za računanje

površina - način kontrole

površina

- Razlikuje hijerarhiju slojeva

- Definiše principe označavanja parcela

- Definiše principe zaokruživanja površina

- Edituje atribute entiteta površina i opisuje faze rada

- Definiše alate za računanje površina i vrši kontrolu površina

kreiranje i računanje površina


- Test

59




učenik učenik učenik Održavanje digitalnog geodetskog plana - Poznaje: - osnovne principe i

pojmove o provođenju promjena na digitalnim geodetskim planovima

- način cijepanja parcela na digitalnom geodetskom planu

- pripreme podataka za obilježavanje parcela na terenu

- način izrade kopija planova sa digitalnog geodetskog plana

- način snimanja, očitavanja i štampanja planova

- Definiše osnovne principe održavanja geodetskog plana u odredjenom softveru

- Definiše provodjenje promjena na digitalnom geodetskom planu manjeg dijela katastarke površine

- Priprema elemente za obilježavanje parcela na terenu

- Radi kopiju planova sa digitalnog geodetskog plana


- Na primjerima pokazati kako se vrši provodjenje promjena na digitalizovanom planu


- Test

Digitalni model reljefa - Poznaje: - osnovne principe

digitalnog modeliranja terena

- osnovne izvore podataka

- strukturne linije terena

- način interpolacije izohipsa

- kartografski prikaz terena

- način izrade poprečnih i podužnih profila terena u digitalnom obliku

- princip računanja kubatura masa

- Definiše osnovne principe digitalnog modeliranja terena

- Interpoluje izohipse - Crta izohipse na

digitalnom geodetskom planu na odabranom dijelu terena

- Crta podužni i poprečni profil odabranog terena


- Na primjerima pokazati kako se vrši interpolacija izohipsa, iscrtavanje izohipsa, crtanje poprečnog i podužnog profila terena uz pomoć odredjenog softvera


- Test

Primjene DGP u inženjerskoj geodeziji - Poznaje: - funkcije za kreiranje

tačaka (tačaka na luku, tačaka na krugu)

- funkcije za kreiranje

- Definiše funkcije za kreiranje tačaka, linija i poligona

- Uočava razlike izmedju kompleksnih i geodetskih funkcija

- Povezuje stečeno teorijsko znanje sa praktičnim primjerima

- Na primjeru iz prakse pokazati kako se vrši kreiranje tačaka, linija poligona

- Svaki učenik treba

60


cijevi Preporuke za


linija - funkcije za kreiranje

poligona - kompleksne funkcije - geodetske funkcije - funkcije za podjelu

površina

kao i funkcija za podjelu površina

da izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika

- Test

Softver za izradu i održavanje katastra - Poznaje: - sadržaj i

organizaciju baze podataka katastarskog operata

- način uvida u podatke katastarskog operata

- inicijalni unos podataka

- način provodjenja promjena u katastru zemljišta i katastru nepokretnosti

- postupak izdavanja podataka katastarkog operata

- postupak sastavljanja godišnjeg izvještaja

- Definiše osnovne principe rada u softveru za izradu i održavanje katastra

- Unosi podatke i izdaje podatke

- Definiše sastavljanje godišnjeg izvještaja

- Na primjeru iz prakse pokazati kako se vrši izrada i održavanje katastarskog operata korišćenjem softvera

- Na primjeru iz prakse pokazati kako se vrši unos i izdavanje podataka


- Test

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - N. Klem: „Primjena računara“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd

2004. - N. Klem: „Informatika“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd 2004. - „Uredba o primjeni tehnologije globalnog pozicionog sistema u okviru premjera

nepokretnosti“, Podgorica 2001. - „Uredba o geodetskom digitalnom planu“, Podgorica 2000. - „Pravilnik o geodetskim radovima za posebne potrebe“, Podgorica 2000. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - 10 PC računara i odgovarajući softveri, - Opremljena računarska učionica. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Samostalni praktični rad. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova,

urađen samostalni i praktični rad.

61



Predmet Znanja - Softver za izradu geodetskog

plana - Digitalno modeliranje terena

- Geodetski planovi - Digitalni geodetski plan - Visinska predstava terena na

planovima - Softver za izradu digitalnog

geodetskog plana - Geodetska mjerenja i

računanja - Prikupljanje, obrada, analiza

mjerenih podataka sa terena - Primjena DGP u inženjerskoj

geodeziji - Primijenjena geodezija - Korišćenje planova i karata

- Softver za izradu i održavanje katastra

- Katastar nepokretnosti - Katastar nepokretnosti i programi za automatsku izradu i održavanje

- Analogni i digitalni plan - Agrarne operacije - Opšti pojmovi o uređenju zemljišne teritorije

62

1.2.9. GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA 1. Naziv predmeta: GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 636 636 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti geodezije; - Priprema za izučavanje i uspješno usvajanje znanja iz drugih stručnih oblasti - Rukovanje i korišćenje instrumenata; - Ovladavanje formulama za obradu podataka mjerenja; - Ovladavanje postupcima mjerenja uglovnih i linearnih veličina; - Osposobljavanje samostalno prikupljanje i obradu podataka mjerenja; - Osposobljavanje za izradu horizontalne i vertikalne predstave terena; - Razvijanje samostalnosti u učenju i intelektualnom radu; - Razvijanje sposobnosti povezivanja znanja iz različitih oblasti.

63



cijevi Preporuke za


Priprema za mjerenje i mjerenje dužina na terenu pantljikom - Poznaje jedinice za

mjerenje i način mjerenja pantljikom -Poznaje pribor za mjerenje dužina pantljikom

- Objašnjava materijalizaciju pravca verikale i dovodjenje značke u vertikalan položaj pomoću viska

- Objašnjava obilježavanje pravca duži na terenu kada se krajnje tačke duži dogledaju i nedogledaju

- Objašnjava mjerenja dužina poligonskih strana po ravnom terenu sa upisom podataka u TO18

- Objašnjava mjerenje duži poligonskih strana od preloma do preloma

- Objašnjava mjerenje duži poligonskih strana neprekidno

- Definiše i koristi jedinice za mjerenje dužina

- Koristi pantljiku i pribor za mjerenje dužina

- Pomoću viska određuje vertikalnost značke

- Obilježava pravce na terenu kada se krajnje tačke duži dogledaju i nedogledaju

- Vrši mjerenje dužina poligonskih strana od preloma do preloma i neprekidno

- Unosi i obrađuje podatke dobijene mjerenjem u TO18

- Razvija snalažljivost, samopouzdanje i samostalnost u radu

- Razvija efikasnost i preciznost u radu

- VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika

- Mjerenje zadate dužine na terenu i unošenje podataka mjerenja u obrazac TO18 -Test

Priprema za mjerenje horizontalnih uglova, jedinice uglovnih mjera i računske operacije - Poznaje rukovanje i

korišćenje teodolita -Poznaje način viziranja i očitavanja podjele

- Poznaje sastavne djelove teodolita

- Objašnjava viziranje i dovođenje končanice na daljinu jasnog vida i poništavanje končanične paralakse

- Poznaje očitavanje podjele limba

- Nabraja djelove teodolita i njihovu funkciju -Priprema teodolit za rad i rukuje njime

- Vrši viziranje tačaka i otklanja končaničnu paralaksu

- Očitava vrijednosti pravaca na limbu

- Mjeri zadati ugao i zna da ga izrazi u različitim mjernim jedinicama

- Razvija rutinu i sigurnost u radu sa instrumentima

- Stiče osjećaj o važnosti čuvanja instrumenata u toku rada


- Postavljanje teodolita,

64


cijevi Preporuke za


pomoću mikroskopa sa crtom i skalom crtica

- Definiše pojam ugla - Poznaje potrebne

funkcije kalkulatora - Objašnjava računske

operacije uz pretvaranje iz seksagezimalne u centezimalnu i obrnuto

Izračunavanje horizontalnih i vertikalnih uglova i upis u TO1 i TO1V - Objašnjava upis

podataka mjerenja u zapisnik TO1 i pravila upisivanja

- Objašnjava način računanja podataka mjerenja u obrazac TO1:

- prosta aritmetička sredina,

- redukovana sredina - kontrola računanja - sredina uglova iz dva

i više girusa - Poznaje način

računanja podataka mjerenja u obrazac TO1V:

- sredina iz opažanja u jednom girusu i kontrola računanja

- opažanja u tri girusa i kontrola računanja

- Unosi podatke mjerenja u TO1

- Računa proste aritmetičke sredine, redukovane sredine i kontroliše računanje

- Računa sredine uglova iz dva i više girusa

- Vrši kontrolu računanja opažanja u jednom girusu i računa zenitne daljine

- Unosi podatke u TO1V i računa konačne vrijednosti vertikalnih uglova

- Razvija sposobnost računanja

- VJEŽBA - Unošenje podataka

sa izračunavanjem i predviđenim kontrolama u TO1 i TO1V PRVI PISMENI ZADATAK

- Obrada podataka u TO1

Računanje redukcija i redukovanih dužina - Objašnjava

računanje redukcija i redukovanih dužina:

- bez preloma i izdizanja

- sa prelomima i izdizanjima

- od preloma do preloma

- neprekidno

- Računa redukovane dužine bez preloma i izdizanja

- Računa redukovane dužine sa prelomima i izdizanjima

- Računa redukovane dužine od preloma do preloma

- Računa redukovane dužine mjerene neprekidno

- Razvija tačnost i preciznost u radu

- VJEŽBA - Redukovanje dužina

za različite situacije na terenu (sa i bez izdizanja, sa i bez preloma, neprekidno)

- Test

65


cijevi Preporuke za


Mjerenje horizontalnih i vertikalnih uglova - Poznaje ispitivanje i

rektifikaciju teodolita

- Objašnjava centrisanje teodolita običnim i optičkim viskom

- Objašnjava opažanje pravaca prostom metodom i upisivanje podataka u zapisnik

- Objašnjava opažanje pravaca girusnom metodom, upisivanje u zapisnik i računanje redukovanih sredina pravaca

- Objašnjava ispitivanje uslova teodolita za mjerenje vertikalnih uglova

- Objašnjava opažanje pravaca u jednom girusu, upisivanje u zapisnik i računanje zenitnih daljina

- Objašnjava opažanje pravaca u tri girusa, upisivanje u zapisnik i računanje sredina vertikalnih uglova

- Ispituje i rektifikuje instrumenat

- Centriše teodolit - Primjenjuje metode

mjerenja horizontalnih i vertikalnih uglova

- Upisuje rezultate i računa konačne vrijednosti

- Stiče osjećaj o važnosti čuvanja instrumenata


- Ispitivanje i rektifikacija teodolita

- Opažanje različitih tačaka i obrada podataka mjerenja

- Na primjeru trougla obilježenog na terenu i izmjerenih unutrašnjih uglova i zenitnih daljina na svakoj stranici provjeriti vještinu i sposobnost učenika DOMAĆI ZADATAK

- Skica poligonske mreže sa pravcima

- TO1 DRUGI PISMENI ZADATAK -Obrada podataka u TO1V

66




učenik učenik učenik Mjerenje dužina elektronskim instrumentima - Poznaje elektronsko

mjerenje dužina elektrooptičkim daljinomjerom i mjerenje vertikalnih uglova

- Objašnjava računanje horizontalne dužine i visinske razlike iz podataka mjerenja

- Objašnjava mjerenje dužina, horizontalnih i vertikalnih uglova elektronskom mjernom stanicom i registraciju podataka

- Objašnjava prenošenje podataka mjerenja sa elektronske mjerne stanice na računar

- Mjeri dužinu i vertikalni ugao elektrooptičkim daljinomjerom

- Računa horizontalnu dužinu

- Mjeri dužinu, horizontalni i vertikalni ugao elektronskom mjernom stanicom

- Prenosi dužinu, horizontalni i vertikalni ugao sa elektronske mjerne stanice na računar i obrađuje podatke mjerenja

- Razvija samostalnost u učenju i intelektualnom radu

- Formira vještinu rešavanja problema

- Stiče osjećaj o važnosti čuvanja i korišćenja savremenih instrumenata

- VJEŽBA - Rad u grupama do

pet učenika - Mjerenje,

zapisivanje, obračun i kontrola mjerenja

- Na svakoj stanici samostalno mjerenje elektronskom mjernom stanicom, registrovanje i prenos podataka sa elektronske mjerne stanice na računar

- Test

Radovi u poligonskoj mreži - Objašnjava: - rekognosciranje

poligonskog vlaka - stabilizovanje biljega

poligonskih tačaka - Opisuje položaj

poligonskih tačaka - Objašnjava mjerenja

dužina, horizontalnih i vertikalnih uglova u poligonskoj mreži elektronskom mjernom stanicom sa registracijom podataka i prenosom na računar

- Rekognoscira poligonsku mrežu

- Stabilizuje biljege poligonskih tačaka i opisuje njihov položaj

- Mjeri dužine, horizontalne i vertkalne uglove u poligonskoj mreži elektronskom mjernom stanicom

- Registruje podatke mjerenja i prenosi ih na računar

- Formira vještinu rešavanja problema

- VJEŽBE Rad u grupama do pet učenika

- Rekognosciranje vlaka, stabilizovanje i opisivanje položaja poligonskih tačaka

- Samostalno, na svakoj stanici mjerenje, zapisivanje, računanje i kontrolisanje mjerenja

- Na svakoj stanici samostalno mjerenje elektron skom mjernom stanicom, registrovanje i prenos podataka sa elektronske stanice na računar

Obrada podataka u poligonskoj mreži - Objašnjava: - Računa indirektnim - Stiče sposobnosti - PRVI PISMENI

67


cijevi Preporuke za


- računanje redukovanih dužina i visinskih razlika u TO18E

- računanje dužina strana i direkcionog ugla iz koordinata krajnjih tačaka TO8

- rješavanje trougla primjenom sinusne teoreme TO13

- rješavanje trougla primjenom kosinusne teoreme - rješavanje trougla primjenom tangensne teoreme TO14

- rješavanje trougla primjenom sinusne, kosinusne i tangensne teoreme (kombinovani zadatak)

- računanje koordinata poligonskih tačaka u:

- slijepom poligonskom vlaku TO19

- umetnutom poligonskom vlaku TO19

- zatvorenom poligonskom vlaku TO19

putem elemente vlaka

- Računa direkcioni ugao i dužinu iz koordinata tačaka

- Računa koordinate poligonskih tačaka u poligonskim vlakovima

- Vrši kontrolu mjerenja i računanja

primjene znanja u novim situacijama

- Formira vještinu rješavanja problema

ZADATAK - Obrazac TO18E

(TO18), TO8 DRUGI PISMENI ZADATAK -Obrazac TO13, TO14 TREĆI PISMENI ZADATAK

- Obrazac TO19 ELABORAT

- Na osnovu mjerenih podataka izračunati koordinate poligonskih tačaka (četiri poligonska vlaka), čvorna tačka poznata -Test

Obrada podataka u linijskoj mreži - Objašnjava: - računanje koordinata

tačaka na liniji - računanje koordinata

tačaka na produžetku linije

- računanje koordinata tačaka na liniji i upravnoj

- računanje koordinata tačaka lučnim presjekom

- Računa koordinate linijskih tačaka za različite slučajeve

- ČETVRTI PISMENI ZADATAK

- Obrazac TO22

68




učenik učenik učenik Snimanja detalja ortogonalnom metodom - Objašnjava

rekognosciranje i obilježavanje linijskih tačaka

- Poznaje postupak i organizaciju potreban za praktičan rad

- Poznaje formule za računanje koordinata detaljnih tačaka

- Objašnjava ispitivanje prizme, podizanju i spuštanju upravnih

- Navodi podjelu na listove i skice detalja izabranog poligona za snimanje,

- Poznaje opis listova i skica, nanošenje i kontrolu nanošenja mreže

- Objašnjava skiciranje terena za snimanje otogonalnom metodom

- Objašnjava snimanje detalja ortogonalnom metodom i kontrole snimanja

- Ispituje prizmu - Skicira detalje - Izabira detaljne

tačke koje treba snimiti

- Zna da završi ili prekine snimanje

- Kontroliše mjerenja - Primjenjuje formule

po kojima će sračunati koordinate detaljnih tačaka



- Samostalno ispitivanje prizme

- Samostalno primjenjivanje postupka podizanja i spuštanja upravnih

- Rekognosciranje linijske mreže na terenu predviđenom za snimanje

- Na terenu izvršiti potrebna mjerenja i sračunati koordinate linijskih tačaka

- Na skici nanijeti mrežu u odgovarajućoj razmjeri i samostalno skicirati detalje

- Snimanje detalja sa kontrolnim mjerenjima -Vođenje zapisnika o snimanju

- Test

Terenski radovi u geometrijskom nivelmanu - Poznaje ispitivanje i

rektifikaciju nivelmanskog instrumenta-nivelira

- Poznaje ispitivanje i rektifikaciju centrične libele na nivelmanskoj letvi

- Objašnjava mjerenje visinske razlike nivelmanskih strana u tehničkom nivelmanu

- Poznaje sprovođenje

- Provjerava instrument i pribor za mjerenje visinskih razlika

- Samostalno primjenjuje postupak mjerenja kod ortogonalnog snimanja

- Unosi izmjerene podatke u nivelmanski obrazac

- Obračunava podatke mjerenja



- Ispitivanje i rektifikacija nivelira

- Određivanje na terenu visinske razlike postupcima generalnog nivelmana:

- nivelanjem s kraja - nivelanjem iz

sredine - Sprovođenje jedne

69


cijevi Preporuke za


detaljnog nivelmana rasutih tačaka na terenu snimljenog ortogonalnom metodom

od vrsta detaljnog nivelmana

- Test

Obrada podataka u geometrijskom nivelmanu - Objašnjava: - računanje

nadmorskih visina tačaka u umetnutom nivelmanskom vlaku

- računanje nadmorskih visina tačaka u zatvorenom poligonu

- računanje nadmorske visine čvornog repera

- računanje nadmorske visine tačaka određenih detaljnim nivelmanom

- Računa visinske razlike

- Računa visine repera - Računa visine

mjerenja i računanja - Kontroliše mjerenja i

računanja

- Razvija preciznost i tačnost

- PRVI PISMENI ZADATAK

- Računanje visina u geometrijskom nivelmanu (NO1, NO3)

Poligonska mreža – izrada elaborata - Objašnjava

obrađivanje podataka u TO1, TO18E(TO18), TO8, TO13, TO14, TO19, TO21, TO25

- Poznaje izradu skice poligonske mreže na osnovu datih i sračunatih podataka

- Određuje elemente vlaka indirektnim putem

- Računa direkcioni ugao i dužinu tačke iz koordinate tačaka u vlaku

- Računa koordinate čvorne tačke

- Kontroliše mjerenja i računanja

- Razvija sposobnost primjene stečenog znanja u novim situacijama

- Razvija smisao za riješavanje problema

- ELABORAT - Zadatak sa različitim

podacima koji sadrži sve elemente poligonske mreže

- DRUGI PISMENI ZADATAK

- Veza poligonskog vlaka za nepristupačnu tačku (TO8; TO13; TO14; TO19) TREĆI PISMENI ZADATAK

- Računanje koordinata čvorne tačke (TO21)

Linijska mreža – izrada elaborata - Objašnjava obradu

podataka u TO18, TO22, TO23, TO25

- Poznaje izradu skice linijske mreže na osnovu datih i sračunatih podataka

- Obrađuje podatke u TO18, TO22, TO23, TO25

- Crta skicu linijske mreže na osnovu datih i sračunatih podataka

- Razvija osjećaj za tačnost i odgovornost na radu

- ELABORAT - Zadatak sa različitim

podacima koji sadrži sve elemente linijske mreže ČETVRTI PISMENI ZADATAK (TO22 ili TO23)

70




učenik učenik učenik Snimanje detalja polarnom metodom - Objašnjava

rekognosciranje poligonske mreže za snimanje polarnom metodom

- Poznaje rukovanje instrumentom, ispitivanje i rektifikovanje

- Poznaje podjele na listove i skice detalja izabranog poligona za snimanje, opis listova skice, nanošenje i kontrolu nanošenja mreže

- Poznaje skiciranje terena za snimanje polarnom metodom

- Objašnjava snimanje detalja polarnom metodom i vršenje kontrole snimanja

- Objašnjava obradu podataka u zapisniku za autoredukcioni tahimetar

- Objašnjava obradu podataka zapisnika elektronske mjerne stanice i štampanje zapisnika

- Koristi autoredukcioni tahimetar i ispituje ga -Primjenjuje formule za računanje dužina i visinskih razlika

- Koristi letve za autoredukcione tahimetre

- Skicira detalje - Vrši izbor tačaka

koje treba snimiti - Upisuje podatke

mjerenja - Snima nepristupačne

tačke i kontroliše mjerenja

- Primjenjuje elektronsku mjernu stanicu za snimanje polarnom metodom




- Ispitati tahimetar - Rekognoscirati

poligonske mreže na terenu predvidjenom za snimanje

- Na terenu izvršiti potrebna mjerenja i sračunati koordinate poligonskih tačaka

- Na skici nanijeti mrežu u odgovarajućoj razmjeri i samostalno skicirati detalje

- Obaviti snimanje i obratiti pažnju na kontrolna mjerenja

- Evidentirati podatke u zapisnik

- Samostalno obraditi podatke mjerenja

- Na istom terenu snimiti detalje elektronskom mjernom stanicom

- Test PRVI PISMENI ZADATAK

- Obraditi podatke u tahimetrijskim zapisnicima

Primijenjena geodezija - Objašnjava pripremu

podataka za obilježavanje projektovanog objekta na terenu:

- polarnom - ortogonalnom - metodom presjeka

pravaca - Objašnjava pripremu

podataka za obilježavanje trase puta:

- Računa podatke za obilježavanje tačaka: polarno, ortagonalno i metodom presjeka pravaca

- Obilježava tačke projektovanog objekta i projektovane trase puta


- Razvija sposobnost za primjenu stečenih znanja u novim situacijama


- Obilježavanje objekta sa mreže geodetskih tačaka

- Računanje podataka za obilježavanje i izrada pregledne skice obilježavanja

71


cijevi Preporuke za



pravaca - Objašnjava

obilježavanje projektovane trase puta:


pravaca Globalni pozicioni sistem (GPS) - Poznaje metode

mjerenja specifičnih za GPS

- Objašnjava odredjivanje koordinata pomoću GPS i snimanje detalja

- Poznaje prenošenje podataka na računar i kartiranje tačaka

- Pozicionira tačke - Primjenjuje

instrument na poslovima premjera zemljišta

- Primjenjuje metode mjerenja

- Prenosi i obrađuje podatke na računar

- Razvija sposobnost primjene stečenih znanja u novim situacijama


- Pozicionirati tačke detalja

- Pokazati instrument i demonstrirati njegovu upotrebu

- karta za osnovnu crnogorsku referentnu mrežu

- Test Trigonometrijska mreža - Objašnjava opažanje

pravaca na terenu za odredjivanje položaja tačaka naprijed, nazad i u stranu

- Objašnjava računanje koordinata tačaka metodom presjeka pravaca naprijed, nazad i u stranu

- Sprovodi mjerenja neophodna za računanje koordinata trigonometrijskih tačaka

- Računa približne koordinate tačaka

- Razvija sposobnosti povezivanja znanja iz različitih oblasti

- VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika -Na terenu obilježiti nepo-znatu tačku i opažati tri date tačke u dva girusa

- Na osnovu koordinata datih tačaka i reduko-vanih sredina opažanih pravaca sračunati koordinate tražene tačke

- Uraditi primjere za presijecanje naprijed, nazad i u stranu na osnovu kojih će učenici samostalno obraditi podatke mjerenja DRUGI PISMENI ZADATAK

72


cijevi Preporuke za


- Određivanje približnih koordinata trigonometrijskih tačaka (TO10, TO11)

Trigonometrijski nivelman - Poznaje primjenu

trigonometrijskog nivelmana

- Objašnjava izračunavanje visinskih razlika izmedju trigonometrijskih, poligonskih i linijskih tačaka metodom trigonometrijskog nivelmana

- Objašnjava izračunavanje visina trigonometrijskih, poligonskih i linijskih tačaka metodom trigonometrijskog nivelmana

- Poznaje izradu elaborata trigonometrijskog nivelmana

- Računa visinske razlike izmedju geodetskih tačaka

- Računa visine trigonometrijskih i poligonskih tačaka u vlaku

- Kontroliše mjerenje i računanje


- ELABORAT -Obrasci TO28, TO28P, TO3T

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - K. Mihajlović, Krsta Vračarić: „Praktikum iz predmeta Geodetska mjerenja i

računanja“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. - K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za I razred geodetske

škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd 2003. - K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za II razred geodetske

škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. - K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za III razred geodetske

škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. - K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za IV razred geodetske

škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003 - „Zbirka Pravilnika propisa za državni premjer“, Podgorica 2000. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Za uspješnu realizaciju ovog i ostalih stručnih predmeta treba imati dobro

opremljen geodetski kabinet sa svim potrebnim priborom i instrumentima, - Opremljena računarska učionica. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Pismeni zadatak- u prvom i četvrtom razredu po 2 pismena zadatka u trajanju od

dva školska časa, u drugom i trećem razredu po 4 pismena zadatka u trajanju od

73

dva školska časa, - Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Elaborat (1 elaborat u drugom razredu, 2 elaborata u trećem razredu i 1 elaborat

u četvrtom razredu), - Vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz pismenih zadataka, testova,

urađeni elaborati i vježbe. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Mjerenje horizontalnih i

vertikalnih uglova, visinskih razlika i računanje

- Geodezija - Priprema za mjerenje dužina, horizontalnih, vertikalnih uglova, visinskih razlika i računanje

- Prikupljanje, obrada, analiza i prezentacija terenskih podataka

- Geoinformatika - Softver za obradu mjerenih podataka terena


- Primijenjena geodezija - Priprema podataka za obilježavanje tačaka objekta na terenu

- Način prikupljanja, obrade, analize i prezentacija podataka terena

- Geodetski planovi - Analogni i digitalni geodetski plan

74

1.2.10. GEODETSKO CRTANJE 1. Naziv predmeta: GEODETSKO CRTANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 72 II III IV

Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje sposobnosti i vještina kod učenika za korišćenje pribora za geodetsko

crtanje (rapidografi i šabloni za ispisivanje slova i brojeva, lenjiri, hamer i paus papir);

- Razvijanje sposobnosti izrade i čitanja tehničkih crteža kao način komuniciranja i sporazumijevanja u tehničkoj struci;

- Razvijanje sistematičnosti, preciznosti i urednosti; - Osposobljavane učenika za izradu grafičkog prikaza detalja i cjeline u zadanim

razmjerama; - Priprema za izradu geodetskih podloga i planova; - Upoznavanje sa izgledom geodetskog plana i geodetske skice i iscrtavanje

geodetskog plana i skice po zadatom uglednom primjerku; - Korišćenje topografskog ključa pri crtanju.

75



cijevi Preporuke za


Izvlačenje pravih i kružnih linija 0,1 – 0,8 mm - Upoznaje se sa

priborom za crtanje, pisanjem i načinom njegove upotrebe

- Poznaje način iscrtavanja pravih i kružnih linija različitih debljina i rastojanja -Poznaje način tuširanja pravih i kružnih linija, različitih debljina i odstojanja

- Koristi pribor za rad -Crta tačno, precizno i pedantno

- Razvija tačnost i preciznost

- GRAFIČKI RAD - Iscrtavanje pravih i

kružnih linija od 0,1 do 0,8 mm.

Redis, kurziv i kaligrafsko pismo - Upoznaje se sa

karakteristikama „redis“ pisma -Poznaje slova pravog i kosog redisa

- Poznaje karakteristike „kurziv“ pisma

- Poznaje karakteristike kaligrafskog pisma

- Upotrijebljava „redis“ pismo u geodetskoj struci

- Piše „redis“ pismo, slova i brojeve, u olovci i tušu

- Koristi „kurziv“ pismo i primjenjuje ga u geodetskoj struci -Piše „kurziv“ pismo, slova i brojeve u olovci i tušu

- Grafički prikazuje tekst pisan kaligrafijom -Piše kaligrafskim pismom u olovci i tušu

- Razlikuje sve vrste pisama koje se koriste kod geodetskih crteža

- Razvija kreativnost u radu

- GRAFIČKI RAD - Ispisivanje „redis“ i

kurziv pisma, slova i brojeva GRAFIČKI RAD

- Ispisivanje slova, brojeva i teksta kaligrafskim pismom

Topografski ključ – iscrtavanje topografskih objekata i graničnih linija - Upoznaje topografski

ključ - Navodi topografske

znake geodetskih tačaka i repera i poznaje njihovo iscrtavanje u olovci i tušu

- Navodi topografske

- Čita topografski ključ

- Primjenjuje topografske znake za geodetske tačke, objekte i granične linije

- GRAFIČKI RAD - Iscrtavanje i

opisivanje topografskih znaka geodetskih tačaka, objekata i graničnih linija

76


cijevi Preporuke za


znake objekata i poznaje njihovo iscrtavanje u olovci i tušu

- Navodi topografske znake graničnih linija i poznaje njihovo iscrtavanje u olovci i tušu

Ispisivanje teksta i brojeva šablonima - Poznaje tehniku

ispisivanja teksta i brojeva šablonom veličine 2 i 3 mm, na osnovu uglednog primjera

- Poznaje tehniku ispisivanje teksta i brojeva šablonom veličine 4 i 5 mm na osnovu uglednog primjera

- Ispisuje tekst, slova i brojeve uz pomoć šablona

- Razvija efikasnost i urednost u radu

- GRAFIČKI RAD (vježba):

- Ispisivanje slova, brojeva i teksta uz pomoć šablona 2 i 3 mm, 4 i 5 mm

Iscrtavanje dijela skice detalja snimljenih ortogonalnom i polarnom metodom - Poznaje sadržaj

skice detalja snimljenog ortogonalnom metodom i njeno precrtavanje

- Poznaje sadržaj skice detalja snimljenog polarnom metodom i njeno precrtavanje

- Crta topografske znake, koji čine sadržaj skice

- Čita sadržaj sa skica detalja koji predstavlja vid komunikacije


- Precrtati dio skice detalja snimljenog ortogonalnom metodom GRAFIČKI RAD (vježba):

- Precrtati dio skice detalja snimljenog polarnom metodom

Iscrtavanje dijela plana sa horizontalnom i vertikalnom predstavom terena - Upoznaje sadržaj

dijela katastarskog plana

- Poznaje iscrtavanje dijela plana sa horizontalnom predstavom terena i objekata

- Upoznaje dio plana sa vertikalnom predstavom terena (kote i izohipse)

- Poznaje Iscrtavanje dijela plana sa

- Interpretira geodetski plan sa horizontalnom i vertikalnom predstavom terena

- GRAFIČKI RAD (vježba): Iscrtati dio katastarskog plana sa horizontalnom predstavom terena GRAFIČKI RAD (vježba):

- Iscrtati dio plana sa vertikalnom predstavom terena (kota, izohipsa)

77


cijevi Preporuke za


vertikalnom predstavom terena

Iscrtavanje dijela skice snimljenih podzemnih instalacija - Upoznaje sadržaj

skice snimljenih podzemnih instalacija i objekata

- Poznaje iscrtavanje dijela lista na kojem su predstavljeni topografski znaci podzemnih instalacija

- Pravilno crta topografske znake koji čine sadržaj skice snimljenih podzemnih instalacija

- Razvija preciznost, sistematičnost i sigurnost u radu


- Iscrtati dio skice sa topografskim znacima podzemnih instalacija

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Živanović: „Geodetsko crtanje za geodetsku školu“, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd 1995. - „Zbirka radnih listova“. - „Topografski ključ“, Geokarta, Beograd 1955. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Pribor za crtanje i pisanje, - Trouglovi, pera, rapidografi. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Grafički rad ( 10 grafičkih radova u toku nastavne godine). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz grafičkih radova. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Topografski ključ - Geodetski planovi - Izrada analognog i digitalnog

plana - Propisi pri snimanju iz

topografskog - ključa


- Snimanje detalja u cilju izrade topografskog plana

78

1.3. IZBORNA NASTAVA 1.3.1. GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA 1. Naziv predmeta: GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 72 II III IV

Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje sposobnosti i vještina za korišćenje pribora za crtanje

(rapidografi,pera za kaligrafiju, šabloni za ispisivanje slova i brojeva, lenjiri, hamer),

- Razvijanje osjećaja za tačnost, preciznost i pedantnost nephodne za ovu vrstu zanimanja,

- Upoznavanje sa karakteristikama i potrebom korišćenja geodetskih pisama, - Upoznavanja istorijata kaligrafije kao i estetski izgled teksta pisanog

kaligrafijom.

79



cijevi Preporuke za


Pribor za rad. Izvlačenje pravih i kružnih linija 0,1 – 0,8 mm - Poznaje: - pribor za crtanje,

pisanje i način njegove upotrebe

- način iscrtavanja pravih i kružnih linija različitih debljina i rastojanja

- način tuširanja pravih i kružnih linija, različitih debljina i odstojanja

- Koristi pribor za rad - Crta tačno, precizno

i pedantno

- Razvija preciznost - GRAFIČKI RAD - Izvlačenje pravih i

kružnih linija 0,1-0,8 mm

- Test

„Redis“ pismo i brojevi - Poznaje: - karakteristike

„Redis“ pisma - način ispisivanja

„Redis“ pisma u olovci i tušu

- način ispisivanja cifara:

- brojevi: prav i kosi „redis“ u olovci

- brojevi: prav i kosi „redis“ u tušu

- Upotrebljava „redis“ gdje treba u geodetskoj struci

- Slobodoručno ispisuje cifre

- Piše „redis“ pismom slova i brojeve u olovci i tušu

- Razvija kreativnost, sistematičnost i istrajnost

- Ugledni primjer slova i brojeva ispisanih redis pismom GRAFIČKI RAD

- Ispisivanje slova, teksta i brojeva pravog redisa

- Ispisivanje slova teksta i brojeva kosog redisa

- Test

Istorija kaligrafije, pisanje kaligrafije - Upoznaje istorijat

kaligrafije - Poznaje pisanje

kaligrafijom, ćirilica i latinica u olovci i tušu

- Poznaje pisanje stilizovane

- kaligrafije u olovci i tušu

- Grafički prikazuje tekst pisan kaligrafijom i stilizovanom kaligrafijom

- Uočava razlike između svih vrsta pisama koja se koriste kod geodetskih crteža

- Razvija kreativnost, sistematičnost i istrajnost

- Ugledni primjer kaligrafi je i stilizovane kaligrafije

- Zadati da na času oblikuju naslovnu stranu knjige sa zadatim tekstom na osnovu uglednog primjerka starih i savremenih knjiga GRAFIČKI RAD

- Ispisivanje slova, teksta i brojeva obične kaligrafije

- Ispisivanje stilizovane kaligrafije

- Test

80


cijevi Preporuke za


Kurziv pismo - Poznaje

karakteristike kurziv pisma u olovci i tušu

- Koristi kurziv pismo - Piše kurziv pismom

slova i brojeve u olovci i u tušu

- Primjenjuje važeće norme u geodeziji koristeći kurziv pismo

- Ugledni primjer slova i brojeva kurziv pismom GRAFIČKI RAD

- Slova, brojevi i tekst kurziv pisma

- Test

Topografski znaci objekata i graničnih linija - Poznaje „Topografski

ključ“ - Navodi vrste

topografskih znakova - Poznaje način

iscrtavanja topografskih znakova geodetskih tačaka i repera u olovci i tušu

- Poznaje način iscrtavanja topografskih znakova za objekte u olovci i tušu

- Poznaje način iscrtavanja topografskih znakova graničnih linija u olovci i tušu

- Uočava razlike izmedju pojedinih vrsta topografskih znakova, za geodetske tačke, repere, objekte i granične linije –

- Čita topografske znake, kao vid komunikacije u geodetskoj struci

- Ugledni primjer topografskih znakova geodetskih tačaka, repera i graničnih linija GRAFIČKI RAD

- Topografski znaci geodetskih tačaka, repera i graničnih linija

- Topografski znaci objekata

- Test

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Živanović: „Tehničko crtanje za geodetsku tehničku školu“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995. - „Zbirka radnih listova za kaligrafiju“. - „Zbirka radnih listova za stilizovanu kaligrafiju – krasnopis“. - „Topografski ključ“, Geokarta Beograd 1995. - „Zbirka radnih listova za redis pismo, kurziv pismo“. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Pribor za crtanje i pisanje, - Trouglovi, pera, rapidografi. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test),Grafički

rad (5 grafičkih radova u toku nastavne godine). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz grafičkih radova i testova.

81



Predmet Znanja - Primjena geodetskih pisama

u geodeziji - geodeziji - Geodetski planovi - Opisivanje izlaznih

dokumenata i planova - Propisi pri korišćenju

geodetskih pisama - Geodetska mjerenja i

računanja - Snimanje detalja u cilju

izrade topografskog plana

82

1.3.2. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA 1. Naziv predmeta: IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 282 282 3. Opšti ciljevi nastave - Priprema za uspješno izučavanje oblasti iz geodezije i drugih stručnih oblasti; - Rukovanje i korišćenje savremenih instrumenata (tahimetara, GPS – sistema,

digitalnih nivelira itd.); - Ovladavanje formulama za obradu mjerenih podataka; - Razvijanje osjećaja za samokontrolu i utvrdjivanje ocjene tačnosti kod mjerenja; - Ovladavanje metodama mjerenja uglovnih i linearnih veličina; - Osposobljavanje učenika za samostalno prikupljanje i obradu podataka mjerenja; - Osposobljavanje učenika za izradu horizontalne i vertikalne predstave terena; - Razvijanje sposobnosti povezivanja znanja iz raznih oblasti.

83



cijevi Preporuke za


Rad sa elektrooptičkim daljinomjerom-elektronskim teodolitom - Navodi sastavne

djelove instrumenta - Poznaje način

rukovanja instrumentom

- Objašnjava način centrisanja i viziranja

- Objašnjava način ispitivanja i rektifikaciju instrumenata

- Priprema instrument za rad i rukuje njime

- Centriše instrumenat i vizira tačke

- Otklanja končaničnu paralaksu -Ispituje i rektifikuje instrument

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi preciznosti u radu



- Rad sa elektrooptičkim daljinomjerom elektronskim teodolitom

- Test

Mjerenje horizontalnih uglova i obrada podataka - Poznaje način

opažanja pravaca - prostom metodom i

upisivanje podataka u zapisnik TO1

- Poznaje način opažanja pravaca girusnom metodom i upisivanje podataka u zapisnik TO1

- Objašnjava računanje redukovanih sredina i pravaca

- Primjenjuje metode mjerenja, upisuje rezultate i računa konačne vrijednosti



- Opažanje različitih tačaka, upisivanje i obrada podataka mjerenja u T.O.1

- Na primjeru trougla obilježenom na terenu i izmjerenih unutrašnjih uglova, provjeriti vještinu učenika Domaći zadatak

- Obrada podataka u TO1

Mjerenje vertikalnih uglova i upisivanje podataka - Poznaje metodu

opažanja pravaca u jednom girusu, upisivanje u zapisnik i objašnjava računanje zenitnih daljina

- Poznaje metodu opažanja pravaca u 3 girusa, upisivanje u zapisnik i objašnjava računanje sredina vertikalnih uglova

- Primjenjuje metode za mjerenje vertikalnih uglova,

- Upisuje rezultate Računa konačne vrijednosti


- Opažanje pravaca u jednom i u tri girusa i samostalno upisivanje i obrađivanje podataka mjerenja u TO1V PRVI PISMENI ZADATAK

- Obrada podataka u TO1 i TO1V

Teorija grešaka - Zna greške

mjerenja: - Prepoznaje greške

mjerenja - Razvija preciznost i

tačnost - VJEŽBA - Ocjena tačnosti

84


cijevi Preporuke za


- slučajne greške (uzroci i zakonitosti slučajnih grešaka)

- sistematske - grube - Navodi greške ocjene

tačnosti mjerenja preko računanja:

- istinskih grešaka - najvjerovatnijih

grešaka - prosječnih grešaka - srednje kvadratnih

grešaka - maksimalnih grešaka

(dozvoljeno odstupanje)

- Primjenjuje formule za računanje grešaka kod utvrdjivanja ocjene tačnosti mjerenja

- Vrši ocjenu tačnosti mjerenja

mjerenja - Test

Izravnanje direktnih mjerenja iste tačnosti – prosta aritmetička sredina - Poznaje princip

proste aritmetičke sredine

- Poznaje najvjerovatnije greške mjerenja iste tačnosti i njihova svojstva

- Poznaje srednju kvadratnu grešku jednog mjerenja iz najvjerovatnijih grešaka mjerenja iste tačnosti

- Poznaje srednju grešku proste aritmetičke sredine

- Uvodi približne vrijednosti kod računanja proste aritmetičke sredine

- formule za kontrolno utvrđivanje [VV]

- Navodi primjere izravnanja po principu proste aritmetičke sredine

- Računa: - najvjerovatniju

grešku mjerenja van tačnosti i prepoznaje njihova svojstva

- srednju grešku jednog mjerenja iz najvjerovatnijih grešaka mjerenja iste tačnosti

- srednju grešku proste aritmetičke sredine

- Izravnava po principu proste aritmetičke sredine


- VJEŽBA - Izravnanje direktnih

mjerenja iste tačnosti po principu proste aritmetičke sredine

- Test DRUGI PISMENI ZADATAK

- Ocjena tačnosti mjerenja

85




učenik učenik učenik Mjerenje dužina elektrooptičkim daljinomjerom i upis u TO18E - Poznaje elektronsko

mjerenje dužina elektrooptičkim daljinomjerom

- Objašnjava računanje horizontalnih dužina i visinskih razlika

- Poznaje obradu podataka mjerenja elektronskom mjernom stanicom u TO18E

- Mjeri dužine elektrooptičkim daljinomjerom

- Računa horizontalne dužine i visinske razlike

- Vrši kontrolu - Prenosi podatke

mjerenja sa elektronske mjerne stanice na računar



- Na svakoj stanici samostalno mjerenje, zapisi-vanje, računanje i kontrola mjerenih podataka

- Prenos podataka sa elektronske mjerne stanice na računar

- Test Mjerenja u poligonskoj mreži totalnom elektronskom stanicom - Objašnjava način

otkrivanja tačaka poligonske mreže

- Poznaje način mjerenja:

- dužina poligonskih strana elektronskim putem i upisivanje u TO18E

- horizontalnih uglova i upisivanje u TO1

- vertikalnih uglova i upisivanje u TO1V

- Poznaje mjerenje dužina i uglova u poligonskom vlaku elektronskom mjernom stanicom sa registracijom podataka i transferom na PC računaru

- Otkriva tačke poligonske mreže

- Mjeri dužine, horizontalne i vertikalne uglove u poligonskoj mreži

- Vrši prenos mjerenih podataka na PC računaru



pet učenika - Otkrivanje tačaka

poligonske mreže - Na svakoj stanici

samostalno mjerenje, zapisivanje, računanje i kontrola mjerenja -Na svakoj stanici samostalno mjerenje elektronskom mjernom stanicom i registrovanje podataka

- Prenos podataka sa elektron. stanice na računar

- Test

Računanje u poligonskoj mreži - Objašnjava

računanje redukovanih dužina i visinskih razlika u TO18E

- Objašnjava računanje direkcionog ugla iz koordinata krajnjih tačaka u TO8

- Računa u TO18E, TO8

- Računa indirektnim putem elemente vlaka, TO13, TO14

- Računa u TO19 - Kontroliše računanje

- Razvija sposobnost logičkog razmišljanja


- VJEŽBA - Računanje u

poligonskoj mreži PRVI PISMENI ZADATAK

- TO8 (TO13, TO14) i TO19

- ELABORAT

86


cijevi Preporuke za


- Objašnjava načine indirektnog odredjivanja elemenata poligonskog vlaka TO13, TO14

- Objašnjava računanje koordinata poligonskih tačaka u umetnutom poligonskom vlaku TO19

Izravnanje direktnih mjerenja različite tačnosti – opšta aritmetička sredina - Poznaje težine

mjerenja -Poznaje težine rezultata nekih osnovnih mjerenja:

- ugla u, n girusa - dužine poligonske

strane - visinske razlike - nivelmanske strane - Poznaje formule

težine opšte aritmetičke sredine i njena svojstva

- Poznaje najvjerovatnije greške mjerenja različite tačnosti i njihova svojstva

- Poznaje srednju grešku jedinice težine iz najvjerovatnijih grešaka različite tačnosti

- Poznaje srednju grešku opšte aritmetičke sredine

- Objašnjava uvođenje približne vrijednosti kod računanja opšte aritmetičke sredine i formule za kontrolno računanje [PVV]

- Navodi primjere izravnanja po principu opšte

- Računa težine mjerenja

- Izvodi formule opšte aritmetičke sredine

- Razlikuje svojstva opšte aritmetičke sredine

- Izračunava najvjerovatniju grešku, srednju grešku jedinice težine iz najvjerovatnijih grešaka različite tačnosti

- Uvodi približne vrijednosti kod računanja opšte aritmetičke sredine

- Izravnava po principu opšte aritmetičke sredine

- Razvija istrajnost, sistematičnost i preciznost u radu

- VJEŽBA - Izravnanje direktnih

mjerenja različite tačnosti po principu opšte aritmetičke sredine

- Test

87


cijevi Preporuke za


aritmetičke sredine Dvostruka mjerenja - izravnanje načinom direktnih mjerenja kod poligonske mreže - Izravnanje poligonske čvorne tačke - Poznaje dvostruka

mjerenja iste tačnosti

- Poznaje dvostruka mjerenja različite tačnosti

- Utvrđuje razliku između mjerenja iste i različite tačnosti

- Na primjeru vrši izravnanje poligonske izvorne tačke

- VJEŽBA - Izravnanje

poligonske čvorne tačke DRUGI PISMENI ZADATAK -TO21

88




učenik učenik učenik Primjena geometrijskog nivelmana (generalnog i detaljnog) i obrada podataka - Poznaje metode i

postupke u geometrijskom nivelmanu

- Poznaje mjerenje visinskih razlika nivelmanskih strana u tehničkom nivelmanu

- Objašnjava računanje podataka mjerenja i kontrolu računanja u nivelmanskim obrascima

- Poznaje metode postupaka specifičnih za detaljni nivelman

- Objašnjava računanje mjerenih podataka i kontrolu računanja

- Ispituje, rektifikuje i koristi nivelmanski instrument nivelir

- Samostalno primjenjuje postupak mjerenja kod generalnog i detaljnog nivelmana

- Upisuje i obračunava podatke mjerenja

- Vrši kontrolu računanja



- Ispitivanje i rektifikacijA nivelira

- Samostalno mjerenje, upisivanje i računanje podataka sa terena

- Pokazati detaljnu skicu sa već upisanim podacima dobijenim pri sprovođenju detaljnog nivelmana

- Izrada situacionog plana terena snimljenog detaljnim nivelmanom

- Primjena površinskog i linijskog detaljnog nivelmana PRVI PISMENI ZADATAK

- NO1 i NO3 Izravnanje nivelmanskih mreža po metodi uslovnih mjerenja - Poznaje

matematičke uslove kod nivelmanskih mreža

- Poznaje cilj izravnanja

- Navodi primjere izravnanja po metodi uslovnih mjerenja kod:

- slobodnih (lokalnih) nivelmanskih mreža

- neslobodnih nivelmanskih mreža

- Definiše matematičke uslove

- Utvrđuje cilj izravnanja

- Izravnava nivelmanske mreže po metodi uslovnih mjerenja

- Razvija preciznost - VJEŽBA - Izravnanje po metodi

uslovnih mjerenja - slobodna (lokalna)

nivelmanska mreža - neslobodna

nivelmanska mreža - Test

Izravnavanje nivelmanskih mreža po metodi posrednih mjerenja - Poznaje

funkcionalnu vezu izmedju mjerenih i traženih veličina

- Poznaje redosled rada izravnanja po metodi posrednih mjerenja

- Uspostavlja razlike izmedju datih, mjerenih i traženih veličina

- Određuje redosled rada kod izravnanja mreža po metodi posrednih mjerenja

- Razvija preciznost - VJEŽBA - Izravnanja po metodi

posrednih mjerenja (neslobodna mreža)

- Test ELABORAT - Nivelman

89


cijevi Preporuke za


- Navodi primjere izravnanja neslobodnih nivelmanskih mreža po metodi posrednih mjerenja

- Izravnava mjerenja

Izravnanje visine čvornog repera geometrijskog nivelmana - Poznaje izravnanje

vlaka geometrijskog nivelmana

- Poznaje izravnanje visine čvornog repera geometrijskog nivelmana

- Navodi primjere iz izravnanja čvornog repera geometrijskog nivelmana

- Izravnava vlak geometrijskog nivelmana

- Izravnava čvorni reper geometrijskog nivelmana

- VJEŽBA - Izravnanje visine čvornog repera geometrijskog nivelmana

- Pokazati repere DRUGI PISMENI ZADATAK

- NO4

90




učenik učenik učenik Detaljno snimanje terena – primjena polarne metode - Objašnjava

rekognosciranje poligonske mreže za snimanje detalja polarnom metodom

- Poznaje instrument za snimanje detalja

- Poznaje pripremu plana i skice za snimanje

- Objašnjava skiciranje terena za snimanje polarnom metodom

- Poznaje snimanje detalja polarnom metodom, kontrola snimanja

- Poznaje obradu podataka u zapisniku za autoredukcioni tahimetar

- Poznaje obradu podataka u zapisnik elektronske mjerne stanice i štampanje zapisnika

- Koristi autoredukcioni tahimetar

- Skicira detalj - Zna da prepozna

detalj koji treba snimiti

- Zapisuje podatke mjerenja i kontroliše ih

- Koristi elektronsku mjernu stanicu za potrebe snimanja polarnom metodom

- Vrši transfer podataka sa elektronske mjerne stanice na računar

- Razvija preciznost i efikasnost


- samostalno ispitivanje autoredukcionog instrumenta

- Rekognosciranje poligonske mreže na terenu

- Obavljanje potrebnih mjerenja i računanje koordinata poligonskih tačaka

- Samostalno skiciranje detalja u odgovarajućoj razmjeri -Evidentiranje podataka mjerenja u zapisnik -Samostalna obrada podataka mjerenja i izrada plana

- Snimanje detalja elektronskom mjernom stanicom i transfer podataka u računar PRVI PISMENI ZADATAK

- Obrada podataka u tahimetrijskim zapisnicima

Snimanje detalja metodom GPS – mjerenja - Poznaje činjenice o

globalnom pozicionom sistemu

- GPS - Poznaje metode

mjerenja specifičnih za GPS:

- brza statička metoda - kinematička metoda - Upoznaje prenošenje

podataka na računar i kartiranje tačaka

- Primjenjuje sistem - GPS na poslovima

premjera zemljišta - Pozicionira tačke - Vodi zapisnik za GPS

mjerenja



- Pozicioniranje tačaka detalja

- Pokazati karte za osnovnu

- crnogorsku referentnu mrežu

- Test

91


cijevi Preporuke za


Primijenjena geodezija - Poznaje pripremu

podataka za obilježavanje projektovanog objekta na terenu

- Objašnjava obilježavanje projektovanog objekta na terenu:

- polarnom - ortogonalnom - metodom

presijecanja pravaca - Poznaje pripremu

podataka za obilježavanje projektovane trase puta

- Objašnjava obilježavanje projektovane trase puta

- Računa podatke za obilježavanje tačaka: - polarnom

- ortogonalnom metodom -metodom presjeka pravaca

- Obilježava tačke na terenu



pet učenika - Računanje podataka

za obilježavanje objekata i izrada pregledne skice obilježavanja

- Obilježavanje tačaka objekata na terenu ELABORAT

- Pripremanje podataka za obilježavanje projektovanog objekta

- Test

Primjena trigonometrijskog nivelmana - Poznaje način

primjene trigonometrijskog nivelmana

- Objašnjava računanje visinskih razlika izmedju trigonometrijskih, poligonskih tačaka metodom trigonometrijskog nivelmana, obrazac NO28

- Poznaje formule potrebne za računanje

- Objašnjava računanje visine u obrascu TO3T

- Računa visinske razlike izmedju geodetskih tačaka

- Izračunava visine trigonometrijskih i poligonskih tačaka u vlaku

- Kontroliše mjerenje i računanje

- Radi elaborat

- ELABORAT - Obrada podataka u

NO28 i NO3T DRUGI PISMENI ZADATAK

- Obilježavanje tačaka - polarnom metodom -

Obrada podataka u TO3T

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Krunoslav Mihailović: „Praktikum iz predmeta geodetskog mjerenja i računanja“,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd 2003. - K. Mihailović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za I, II, III i IV razred

geodetske škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd 2003. - „Pravilnik o propisima za državni premjer“, Podgorica 2000.

92

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Za uspješnu realizaciju predmeta treba imati opremljen geodetski kabinet sa

savremenim tehnologijama, - Elektrooptički instrumenti, - Niveliri, - GPS – prijemnici, - Opremljena računarska učionica i softveri za obradu podataka. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Pismeni zadatak- po 2 pismena zadatka u svakoj nastavnoj godini u trajanju od

dva školska časa, - Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Elaborat (po 1 elaborat u drugom razredu i trećem razredu, 2 elaborata u četvrtom razredu),

- Vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz pismenih zadataka i

testova, urađeni elaborati i vježbe. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Mjerenje dužina,

horizontalnih i vertikalnih uglova i visinskih razlika i računanje

- Geodezija - Priprema za mjerenje dužina, horizontalnih i vertikalnih uglova i visinskih razlika i računanje

- Prikupljanje, obrada, analiza i prezentacija terenskih podataka

- Geoinformatika - Softver za obradu mjerenih podataka i plotanje izlazne dokumentacije


- Primijenjena geodezija - Priprema podataka za obilježavanje tačaka objekta na terenu

93

1.3.3. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE 1. Naziv predmeta: IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 36 36 72 IV

Ukupno 36 36 72 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti primijenjene geodezije; - Osposobljavanje učenika za samostalno izvođenje geodetskih radova pri izradi

glavnog projekta trase komunikacije; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije pri gradnji dalekovoda, žičara i

mostova; - Osposobljavanje za samostalnu primjenu podataka za obilježavanje objekata na

terenu; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije kod izrade nivelmanskog plana

naselja; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije pri gradnji vodovoda i

kanalizacije.

94



cijevi Preporuke za


Geodetski radovi pri realizaciji projekta trase komunikacije - Poznaje: - izvodjenje terenskih

radova kod realizacije glavnog projekta

- način obilježavanja glavnih elemenata krivine

- način stacioniranja trase na terenu

- snimanje i nivelanje poprečnih profila trase

- način crtanja poprečnih pro-fila terena i trupa komunikacije

- način profilisanja nasipa i usjeka instrumentom

- Analizira terenske radove u realizaciji glavnog projekta

- Obilježava na terenu glavne elemente krivine

- Stacionira trasu na terenu

- Zna da snima i niveliše poprečne profile trase

- Crta poprečne profile i trup komunikacije

- Zna da profiliše nasip i usjek instrumentom


- ELABORAT - Zadatak sa podacima

koji sadrže sve elemente glavnog projektnog zadatka VJEŽBA Rad u grupi do pet učenika

- Obilježavanje glavnih elemenata krivine i stacionaže na terenu PRVI PISMENI ZADATAK

- Trasiranje puta

Geodetski radovi pri gradnji dalekovoda, žičara i mostova - Objašnjava način

prenošenja projektovanih stubova na terenu

- Poznaje specifičnosti izvođenja geodetskih radova kod specijalne željeznice

- žičare - Poznaje metode

snimanja uzdužnog i poprečnog profila vodenog toka, kod izbora mjesta za most

- Objašnjava izvodjenje geodetskih radova za vrijeme gradnje mosta

- Obrazlaže prenošenje i obilježavanje sa projekta stubove dalekovoda, žičara i mostova na terenu

- Obrazlaže specifične radove kod specijalne željeznice

- žičare - Obrazlaže na

zadatom primjeru snimanje vodenog toka (uzdužno i poprečno) kod izabranog mjesta za most

- Prezentira sprovođenje geodetskih radove za vrijeme gradnje mosta


- VJEŽBA - Obilježavanje mjesta

i ispitivanje vertikalnosti stuba dalekovoda

- Test

Metode detaljnog obilježavanja objekata - Poznaje koordinatne

metode - Primjenjuje metode

za obilježavanje - Razvija tačnost i

sigurnost u radu VJEŽBA - Računanje podataka

95


cijevi Preporuke za


obilježavanja objekata

- Poznaje metode presijecanja obilježavanja objekata

- Poznaje tačnost obilježavanja tačke kod koordinatnih metoda i metoda presijecanja

objekata na terenu - Utvrđuje tačnost

obilježavanja tačaka geodetskim metodama

za prenos tačaka projektovanog objekta na teren

- Test

Mreže za obilježavanje objekata - Poznaje vrste i oblik

geodetskih mreža za realizaciju objekata:

- tunelskog tipa - mostove,

vijadukte,brane - za aerodrome,

gradska naselja - za trase - za rudnike i objekte

pod zemljom - Poznaje repersku

mrežu

- Na osnovu objekata utvrđuje namjenu geodetske mreže

- Rekognoscira, obilježava i stabilizuje tačke specijalnih geodetskih mreža

- Mjeri elemente u specifičnim geodetskim mrežama (nad i pod zemljom)

- Definiše repersku mrežu

- Razvija tačnost i sigurnost u radu

- Pokazati sve vrste geodetskih mreža koje služe za realizaciju raznih tipova objekata

- Test

Nivelacioni plan naselja - Poznaje: - nivelacioni plan

naselja - uopšte - vertikalno

projektovanje ulica pomoću profila

- način iscrtavanja uzdužnog i poprečnog profila ulice

- vertikalnu projekciju površina blokova

- projektovanja blokova računskim izravnanjem zemljanih masa

- način prenošenja projektovanih površina na teren

- Čita nivelacioni plan naselja

- Vertikalno projektuje ulice, površine blokova

- Crta uzdužni i poprečni profil ulice

- Prikazuje prenošenje projektovane površine


- ELABORAT - Razrada projekta

nivelacionog plana i računanje elemenata za obilježavanje na terenu:

- vertikalno projektovanje ulice pomoću profila

- vertikalnu projekciju površina blokova

- Crtanje uzdužnog i poprečnog profila ulice DRUGI PISMENI ZADATAK -Nivelacioni plan naselja

Geodetski radovi pri izvođenju vodovoda i kanalizacije - Poznaje geodetske - Analizira potrebna - Test

96


cijevi Preporuke za


radove pri izvođenju vodovoda:

- gravitacioni vodovod - vodovod sa

vještačkim podizanjem vode

- Objašnjava način obilježavanja kanalizacione mreže

mjerenja za realizaciju projekta vodovoda u skladu sa tehničkim propisima

- Pravi razliku izmedju gravitacionog vodovoda i vodovoda sa vještačkim podizanjem vode

- Na zadatoj skici vrši obilježavanje kanala za vodovodnu i kanalizacionu mrežu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Aleksandar Begović, D. Vojnović: „Primijenjena geodezija za III razred“, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2000. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Za uspješnu realizaciju ovog predmeta treba imati savremeno opremljen

geodetski kabinet. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Pismeni zadatak – 2 pismena zadatka u nastavnoj godini u trajanju od 2 školska časa,

- Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Elaborat (2 elaborata u toku nastavne godine), - Vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, pismenih

zadataka, testova, urađeni elaborati i vježbe. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Primjena geodezije u

inženjerskotehničkim oblastima

- Geodezija - Snimanja kod realizacije pojedinih vrsta objekata

- Priprema podataka za obilježavanje tačaka objekta na terenu

- Geodetska mjerenje i računanja


97

1.3.4. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE 1. Naziv predmeta: IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 72 72 IV 66 66

Ukupno 138 138 3. Opšti ciljevi nastave - Osposobljava za samostalno korišćenje računara u osnovnim poljima rada

geodetske djelatnosti, kao što su geodezija, geodetska računanja, izrada digitalnih geodetskih planova, primijenjene geodezije i katastra nepokretnosti;

- Sticanje znanja za primjenu informacionog sistema u geodeziji (IS); - Sticanje znanja za primjenu IS u katastru nepokretnosti; - Sticanje znanja za primjenu CAD tehnologije u geodeziji; - Sticanje znanja o različitim programima za projektovanje koje rade u Auto CAD –

ovom okruženju.

98

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREČI


cijevi Preporuke za


Informacioni sistem – osnovni pojmovi - Poznaje: - osnovne pojmove i

definiciju informacionog sistema (IS)

- podjelu informacionih sistema

- prostorno - geografski

informacioni sistem - GIS - bazu podataka kao

osnovu informacionog sistema

- model podataka

- Definiše informacioni sistem -Vrši podjelu informacionog sistema

- Objašnjava suštinu i značaj GIS-a

- Koristi bazu podataka


- VJEŽBA - Ulazak u bazu

podataka - Primjeri iz prakse - Svaki učenik treba

da izradi svoj samostalan rad

- Test

Primjena informacionog sistema u geodeziji - Poznaje različite

mogućnosti primjene IS i GIS u geodeziji

- Poznaje IS za upravljanje koordinatama tačaka geodetske mreže

- Poznaje način unosa, izmjena, brisanja i selektovanja podataka

- Uočava različite mogućnosti primjene IS i GIS u geodeziji -Unosi podatke u IS

- Vrši izmjene podataka u IS

- Briše podatke u IS


- VJEŽBA - Unošenje,

mijenjanje, brisanje i selektovanje podataka u informacionom sistemu

- Test

Primjena informacionog sistema u katastru nepokretnosti - Poznaje: - informacioni sistem

za katastar nepokretnosti

- radno okruženje - način selektovanja i

pronalaženja podataka u bazi

- način unosa, izmjena i brisanja podataka u bazi katastra nepokretnosti

- način provodjenja promjena u katastarskom operatu


- Selektuje i pronalazi podatke u bazi

- Unosi, vrši izmjene i brisanje podataka u bazi katastra nepokretnosti -Vrši promjene u katastarskom operatu

- Formira i štampa prepis lista nepokretnosti i druge izvještaje


- VJEŽBA - Unošenje,

selektovanje, mijenjanje i brisanje podataka u informacionom sistemu


- Test

99


cijevi Preporuke za


- način formiranja i štampanje prepisa posjedovnog lista i drugih izvještaja

100

Razred: ĆETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Projektovanje pomoću računara (CAD tehnologija) - Poznaje osnovne

pojmove i definiciju CAD sistema (projektovanja pomoću računara) -Poznaje osnovne elemente vektorskog crteža (tačke, linije i površine)

- Definiše sistem CAD–a i projektuje pomoću crteža

- Prepoznaje, primjenjuje grafičke atribute za entitete: tačke, linije, površine, a sve u skladu sa topografskim ključem

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacione tehnologija

- VJEŽBA - Kreiranje tačaka,

linija, poligona - Svaki učenik treba

da uradi svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika

- Test

Primjena CAD tehnologije u geodeziji - Poznaje: različite

mogućnosti primjene CAD – a u geodeziji

- radno okruženje - način kreiranja

elemenata i crteža - način unosa, brisanja

i selektovanja grafičkih elemenata

- način mjerenja dužina i računanja dužina

- Uočava mogućnost primjene CAD – a u geodeziji

- Koristi CAD tehnologiju


- Kreira elemente crteža, unos, izmjene, brisanje i selektovanje grafičkih entiteta

- Mjeri dužinu i računa površinu

- Razvija tačnost, urednost i sistematičnost u radu

- VJEŽBA - Primjena CAD

tehnologije u geodeziji:

- unos, izmjena, brisanje i selektovanje grafičkih entiteta

- mjerenje dužina i računanje površina


- Test AUTO CAD - Poznaje: - radno okruženje - različite programe za

projektovanje koji rade u AUTO CAD–ovom okruženju

- pripremu geodetskih podloga u AUTO CAD–u

- pripremu i upotrebu topografskog ključa

- razmjere kartiranja i način plotanja


- Uočava i razlikuje programe za projektovanje koji rade u AUTO CAD–ovom okruženju -Priprema podlogu u AUTO CAD–u (standard DXR formata)

- Priprema i upotrebljava topografski ključ, znake iz digitalnog topografskog ključa

- Vrši opis izlaznih dokumenata

- Kartira u

- Uviđa važnost korišćenja računarske tehnike

- VJEŽBA - Programi za

projektovanje koji rade u AUTO CAD-ovom okruženju

- priprema geodetskih podloga u AUTO CAD–u, odgovarajućih standarda

- priprema i upotrebu topografskog ključa i opis izlaznih dokumenata

- kartiranje u odgovarajućim razmjerama kao i način plotanja izlaznih dokumenata

101


cijevi Preporuke za


razmjerama i plota izlazni dokumenat


- Test 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - N. Klem: „Primjena računara“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd

2004. - N. Klem: „Informatika“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2004. - „Uredbe za primjenu tehnologije CAD i Auto CAD“. - „Instrukcije za održavanje katastra nepokretnosti“, Podgorica 2000. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Za uspješnu realizaciju ovog predmeta treba imati opremljenu računarsku

učionicu sa odgovarajućim SOFTverskim programima. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Samostalni praktičan rad. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz testova, urađen samostalni

praktični rad. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Auto CAD - Geodetski planovi - Izrada geodetskih planova u

Auto CAD-u - Auto CAD - Geodetska mjerenja i

računanja - Prikupljanje, obrada, analiza

i prezentacija podataka premjera

- Primjena IS u geodeziji - Primijenjena geodezija - Korišćenje planova i karata

- Primjena IS u katastru nepokretnosti

- Katastar nepokretnosti - Katastar nepokretnosti i programi za automatsku izradu i održavanje

- Korišćenje CAD tehnologije - Agrarne operacije - Opšti pojmovi o uređenju zemljišne teritorije

102

1.3.5. FOTOGRAFIJA 1. Naziv predmeta: FOTOGRAFIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 36 36 72 III IV

Ukupno 36 36 72 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti fotografije; - Uspješno povezivanje stečenih znanja opšte obrazovnih i stručnih predmeta sa

fotografijom; - Sticanje potrebnih znanja za korišćenje fotografije u izradi planova i karata; - Ovladavanje izradom fotografije.

103

4. Sadržaj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI


cijevi Preporuke za


Optika - Upoznaje fotografiju

i njenu primjenu u geodeziji

- Poznaje fotografiju kao centralnu projekciju

- Upoznaje dioptriju, fokusiranje,

- Poznaje objektiv (sistem sočiva)

- Navodi i objašnjava mane sočiva: hromatska aberacija, sverna aberacija, greške simetrije ili koma, astigmatizam, ispupčenost slike, distorzija

- Nabraja tipove objektiva

- Definiše karakteristike optike u procesu izrade fotografije

- Razlikuje mane sočiva

- Razlikuje tipove objektiva

- Razvija stručnost - Test

Fotografska i fotogrametrijska kamera - Poznaje tipove i

osobine fotografskih kamera:

- kamere na mijeh - kamere sa tubusom - boks kamere - digitalne kamere - Objašnjava radnje u

toku fotografisanja: - određivanje otvora

objektiva - blende - određivanje dužine

eksponaže - određivanje slikovne

daljine (fokusiranje i dubina oštrine)

- Poznaje osobine svjetlosti, reprodukciju boja u tonove i filtere za snimanje

- Poznaje kamere koje se koriste kod terestričke fotogrametrije:

- Rukuje fotografskom kamerom

- Razlikuje kamere koje se koriste u terestričkoj i aerofotogrametriji

- Razvija estetski ukus - Razvija sposobnost

za timski rad

- VJEŽBA - Rad u grupama do 10

učenika - Snimanje na terenu

različitim fotoaparatima ili kamerama pri različitim vremenskim prilikama (sunčano, oblačno)

- Test

104


cijevi Preporuke za


tipovi kamera, osnovne karakteristike, način orjentacije, način upotrebe

- Poznaje kamere koje se koriste u aerofotogrametriji: tipovi kamera, karakteristike, po-djela prema širini vidnog polja -Poznaje digitalna mjernu kamera i način upotrebe

Fotomaterijal - Poznaje

fotomaterijal: - sposobnost fotosloja

za razdvajanje - fabrička oprema

fotosloja - kapacitet, gradacija - uticaj razvijanja na

gradaciju i finoću zrna

- osjetljivost fotosloja - veza osjetljivosti

gradacije i finoće zrna

- Upoznaje primjenu fotomaterijala različite osjetljivosti

- Odabira prema osobinama fotomaterijale i primjenjuje ih pri odredjenim uslovima

- Test

Rad u tamnoj komori - Poznaje radove koji

se izvode u tamnoj komori:

- razvijanje - fiksiranje - Upoznaje opšti

sastav razvijača - Upoznaje način

korekcije negativa: - pojačavanje - oslabljivanje - Upoznaje filtere za

rad u komori - Upoznaje vrste i

karakteristike

- Izvodi radove u tamnoj komori prilikom izrade negativa

- Izvodi radove u tamnoj komori prilikom izrade pozitiva


- VJEŽBA Rad u grupama do 10 učenika

- Rad u tamnoj komori,

105


cijevi Preporuke za


fotopapira - Objašnjava proces

izrade pozitiva - Objašnjava obradu

fotopapira 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dr. D. Joksić: „Fotogrametrija za IV razred“, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd 1995. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Više vrsta običnih i digitalnih fotoaparata ili kamera, - Tamna komora sa potrebnim priborom i materijalom za izradu negativa, i kopir

aparatom za izradu pozitiva. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Vježbe. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora i testova,

urađene vježbe. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Izrada fotografije - Fotogrametrija - Fotogrametrijsko snimanje - Kamere za snimanje - Fizika - Optika

106

1.3.6. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE 1. Naziv predmeta: PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III IV 66 66

Ukupno 66 66 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti prostornog planiranja i uredjenja prostora; - Sticanje potrebnih znanja o korišćenju karata i planova kod prostornog i

urbanističkog planiranja; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodetskih metoda kod prikupljenih

podataka o prostoru – inventarizacija prostora; - Sticanje potrebnih znanja o važnosti prostornog informacionog sistema (PIS- a)

kod prostornog i urbanističkog planiranja; - Sticanje potrebnih znanja o važnosti digitalnog modela reljefa (DMR) za prostorno

i urbanističko planiranje.

107



cijevi Preporuke za


Urbana izgradnja i uredjenje prostora - Upoznaje osnove

urbane izgradnje - Upoznaje osnove

prostornog uređenja: - razmještaj

stanovništva - razmještaj naselja - infrastruktura - uređenje seoskih

područja - nerazvijena područja - rekreacija i turizam - institut lokacije - vrste plodnog

zemljišta - Upoznaje način

zaštite urbanog nasledja:

- zaštita sredine - zaštita od

elementarnih katastrofa

- Analizira suštinu prostornog uredjenja sa svih aspekata i na svim područjima

- Uočava značaj zaštite urbanog nasleđa

- Uviđa važnost očuvanja životne sredine

- Razvija ekološku svijest

- Primjeri iz prakse o lošoj urbanoj izgradnji i prostornog uređenja

- Primjeri iz prakse o dobrim primjerima urbane izgradnje i prostornog uredjenja, kao i zaštite urbanog nasleđa

- Test

Planiranje naselja i prostora - Upoznaje razvojne

planove: - prostorni planovi - urbanistički planovi - generalni

urbanistički planovi - regulacioni (detaljni)

planovi - Poznaje namjenu

gradjevinskog zemljišta, parcelacije i komasacije

- Upoznaje način pribavljanja dokumentacije i uređenja građevinskog zemljišta

- Upoznaje način odobravanja lokacije

- Razlikuje vrste razvojnih planova

- Definiše građevinsko zemljište, parcelisanje i komasaciju

- Interpretira način pribavljanja dokumentacije, uređenja građevinskog zemljišta kao i način odobravanja lokacije i dr.

- Razvojni plan - Urbanistički uslovi - Projekat - Test

Inventarizacija prostora - Upoznaje svrhu - Definiše pojam - Razvija preciznost i - Na primjeru pokazati

108


cijevi Preporuke za


inventarizacije - Poznaje značaj

sadržine geodetskih planova i karata:

- ažurnost - kompletnost - kompatibilnost

podataka - informativnost

podataka - obaveznost podataka - Poznaje geodetske

metode prikupljanja podataka o prostoru

- Objašnjava načine prikazivanja prikupljenih podataka:

- grafički - numerički - digitalni - Upoznaje način

izrade tematskih karata

inventarizacije - Čita sadržinu plana

karte - Nabraja uslove

inventarizacije - Imenuje značaj

uslova inventarizacije

- Definiše metode prikupljanja podataka u prostoru

- Prikazuje prikupljene podatke

- Grafičkim načinom označava urbanističke prostore na planovima

- Utvrđuje na koju je temu karta urađena

tačnost učenicima grafičko označavanje urbanističkog prostora

- Tematska karta -Test

Prostorni informacioni sistem - Poznaje ulazni

sistem kod PIS– a - Poznaje centralni dio

PIS–a - Poznaje izlazni dio

PIS-a

- Razlikuje podatke kod ulazne jedinice sistema

- Definiše centralni dio PIS–a

- Koristi izlaznu dokumentaciju PIS-a


- Test

Digitalni model reljefa - Poznaje: - principe DMR - načine prikupljanja

podataka za DMR - tačnost i način

korišćenja podataka DMR

- elementarno polje DMR i prostornu ravan

- Odabira pravu metodu za prikupljanje podataka za DMR

- Utvrđuje tačnost kod podataka DMR

- Koristi podatke DMR - Definiše i razumije

elementarno polje DMR i prostornu ravan


- Razvija sposobnost za sistematičnost

- GRAFIČKI RAD - Izbor lokacija za

izgradnju radiodifuznih objekata

- Test

109

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - „Zakon o planiranju i uređenju prostora“, Podgorica 2005. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Za uspješnu realizaciju ovog predmeta treba imati geodetske planove i karte, kao

i računarsku učionicu. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Grafički rad (1 grafički rad u toku nastavne godine). 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora i testova,

urađen grafički rad. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer geodezije. 10. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Inventarizacija prostora - Geodezija - Geodetske metode

prikupljanja podataka o prostoru

- Inventarizacija prostora - Fotogrametrija - Fotogrametrijsko snimanje

- Digitalni model reljefa - Primijenjena geodezija - Priprema za visinsko obilježavanje i snimanje terena na liniji i površi

- Planiranje naselja i prostora - Geodetski planovi - Analogni plan kao osnova razvojnim

- planovima - Uređenje prostora - Katastar nepokretnosti - Katastarsko – topografski

planovi - Prostorni informacioni sistem - Geoinformatika - Baza podataka kao osnova

prostornog informacionog sistema

110

2. STRUČNI ISPIT Obrazovanje se završava stručnim ispitom koji sadrži: 1. Pismeni zadatak iz maternjeg jezika i književnosti. 2. Pismeni zadatak iz stranog jezika ili matematike. 3. Usmeni ispit iz predmeta prema izboru: - Geodezija, - Primijenjena geodezija, - Katastar nepokretnosti, - Fotogrametrija. 4. Stručni rad. Stručni rad je samostalno obrađivanje određenog problema po planiranim postupcima. Kandidat izrađuje stručni rad po planu koji je uskladio sa mentorom. Teme za stručni rad određuju se na aktivu i treba da obuhvate materiju iz predmeta: - Geodetsko mjerenje i računanje, - Primijenjena geodezija, - Geodetski planovi, - Katastar nepokretnosti, - Geodezija. Stručni rad obuhvata izradu projektnog zadatka i njegovu odbranu. Projektni zadatak može da sadrži: - Odgovarajuća mjerenja na terenu, - Obradu podataka dobijenih mjerenjem ili obradu zadatih podataka, - Analizu podataka, - Prezentaciju u numeričkom, grafičkom ili digitalnom obliku.

111

2.1. ISPITNI KATALOZI Usmeni dio. 2.1.1. GEODEZIJA 1. Definicija i zadatak Geodezije 2. Oblik i dimenzija Zemlje 3. Jedinice za mjerenje uglova, dužina, površina 4. Nivovska površ, normala, vertikala 5. Apsolutna visina, relativna visina 6. Geodetske mreže i njihova primjena 7. Teodolit i njegovi sastavni djelovi 8. Končanica, viziranje 9. Ispitivanje i rektifikacija prvog uslova kod teodolita 10. Ispitivanje i rektifikacija drugog uslova kod teodolita 11. Girusna metoda mjerenja uglova 12. Prosta metoda mjerenja horizontalnih uglova 13. Osjetljivost libele 14. Dvostruka kolimaciona greška 15. Sprave za čitanje podjele limba 16. Mjerenje vertikalnog ugla i zenitnog odstojanja, i njihova veza 17. Redukcija koso mjerenih dužina na horizont – približna formula 18. Redukcija koso mjerenih dužina na horizont – tačna formula 19. Brojna razmjera, grafička razmjera 20. Rekognosciranje, stabilizacija i opis položaja poligonskih tačaka 21. Elementi umetnutog poligonskog vlaka 22. Vrste poligonskih vlakova 23. Vrste elemenata u poligonskom vlaku 24. Državni koordinatni sistem 25. Indirektno odredjivanje elemenata poligonskog vlaka – primjena sinusne teoreme 26. Indirektno odredjivanje elemenata poligonskog vlaka – primjena tangensne teoreme 27. Računanje direkcionog ugla i dužine iz koordinata 28. Računanje koordinata poligonskih tačaka 29. Uglovno i dozvoljeno uglovno odstupanje 30. Linearna odstupanja i ukupno linearno odstupanje 31. Poprečno i podužno linearno odstupanje 32. Vrste grešaka i njihov uticaj na rezultate mjerenja 33. Ocjena tačnosti izvršenih mjerenja 34. Vrste izravnanja 35. Prosta i opšta aritmetička sredina 36. Osnova za projektovanje linijske mreže 37. Računanje koordinata linijskih tačaka na liniji 38. Računanje koordinata linijskih tačaka na produžetku i na upravnoj 39. Samostalna poligonska mreža 40. Vrste nivelmana i njihova primjena 41. Mjerenje visinskih razlika kod generalnog nivelmana 42. Nivelir, ispitivanje i rektifikacija 43. Računanje visine repera 44. Postupak nivelanja kod tehničkog nivelmana 45. Čvorni reper 46. Opis i princip rada elektromagnetnih daljinomjera 47. Način mjerenja uglova elektonskom stanicom, memorisanje i transfer podataka u PC računaru

112

48. Snimanje detalja, opšti pojmovi, predmet snimanja 49. Ortogonalna metoda snimanja detalja – postupak snimanja 50. Skiciranje detalja za snimanje – postupak 51. Postupak i organizacija rada u toku snimanja 52. Računanje koordinata detaljnih tačaka 53. Podjela detaljnog nivelmana 54. Detaljni nivelman pravilnih geometrijskih figura 55. Detaljni nivelman profila 56. Računanje visina detaljnih tačaka 57. Trigonometrijska mreža, klasifikacija 58. Triangulacija, princip triangulacije 59. Odredjivanje približnih koordinata presijecanjem naprijed 60. Odredjivanje približnih koordinata presijecanjem nazad 61. GPS – mreže 62. Mreža referentnih stanica 63. Vrste vodova i podzemnih objekata 64. Otkrivanje postojećih vodova 65. Snimanje vodova i podzemnih objekata.

113

2.1.2. PRIMIJENJENA GEODEZIJA 1. Geodetska karta ili plan kao osnova za projektovanje objekata 2. Odredjivanje promjena dimenzija hartije plana ili karte sa kvadratnom desimetarskom mrežom 3. Odredjivanje promjena dimenzija hartije plana ili karte bez desimetarske mreže 4. Grafičko odredjivanje koordinata tačaka na planu ili karti 5. Grafičko odredjivanje kote tačke na planu ili karti 6. Grafičko odredjivanje ugla na planu ili karti 7. Grafičko odredjivanje dužine na planu ili karti 8. Obilježavanje dužine na terenu 9. Obilježavanje uglova na terenu 10. Obilježavanje tačke na terenu polarnom metodom 11. Obilježavanje tačke na terenu ortogonalnom metodom 12. Obilježavanje tačke na terenu metodom presjeka pravaca 13. Geodetski radovi pri trasiranju saobraćajnica 14. Snimanje terena za izradu situacionog plana 15. Ucrtavanje projektovane trase saobraćajnice na situacionom planu 16. Crtanje podužnog profila saobraćajnice 17. Povlačenje nivelete puta prema zadatim parametrima 18. Crtanje prirodnih poprečnih profila saobraćajnice 19. Crtanje vještačkih poprečnih profila 20. Računanje površina vještačkih profila 21. Računanje kubature zemljanih radova 22. Obilježavanje pravca osovine kada se tačke dogledaju 23. Obilježavanje pravca osovine kada se tačke ne dogledaju, korišćenjem trougla 24. Obilježavanje pravca osovine kada se tačke ne dogledaju, korišćenjem pomoćnog pravca 25. Obilježavanje pravca osovine kada se tačke ne dogledaju pomoću poligonskog vlaka 26. Obilježavanje produženja osovine kada na produžetku ima ili nema prepreka 27. Obilježavanje paralelnih osovina 28. Obilježavanje upravnih osovina 29. Obilježavanje tangente i upravne na kružni luk 30. Osnovno obilježavanje kružne krivine 31. Osnovno obilježavanje kružne krivine sa prelaznicom 32. Obilježavanje glavnih tačaka krivine kada je tjeme nepovoljno pomoću pomoćnih tačaka 33. Obilježavanje glavnih tačaka krivine kada je tjeme nepovoljno pomoću poligonskog vlaka 34. Detaljno obilježavanje kružne krivine ortogonalnom metodom 35. Detaljno obilježavanje kružne krivine polarnom metodom 36. Detaljno obilježavanje kružne krivine sa prelaznicom ortogonalnom metodom 37. Detaljno obilježavanje kružne krivine sa prelaznicom polarnom metodom 38. Detaljno obilježavanje elipse ortogonalnom metodom 39. Visinsko obilježavanje tačaka 40. Obilježavanje horizontalne linije 41. Obilježavanje linije projektovanog nagiba 42. Obilježavanje ravne i zakrivljene površi 43. Obilježavanje vertikalne ravni 44. Obilježavanje visina na visokim objektima i u dubokim jamama 45. Prenos osovine trase puta sa projekta na teren 46. Stacionaža trase na terenu 47. Nivelman podužnog profila trase 48. Nivelman poprečnog profila trase

114

49. Geodetski radovi kod izrade i obilježavanja regulacionog plana naselja 50. Računanje koordinata osovinskih tačaka 51. Računanje koordinata tjemenih blokova 52. Obilježavanje projekta regulacije i nivelacije naselja 53. Geodetski radovi u hidrotehnici 54. Snimanje podužnog profila vodenog toka 55. Snimanje poprečnih profila vodenog toka 56. Obilježavanje otvorenih kanala 57. Obilježavanje drenažnih mreža 58. Geodetski radovi u elektroprivredi 59. Obilježavanje trase dalekovoda na terenu 60. Obilježavanje mjesta stubova i provjera vertikalnosti stubova 61. Geodetski radovi u rudarstvu 62. Mjerenje dužina, uglova i visinskih razlika u jami 63. Povezivanje podzemne i nadzemne poligonske mreže 64. Povezivanje podzemne i nadzemne nivelmanske mreže 65. Davanje pravaca otkopavanja i pravaca proboja u jami.

115

2.1.3. KATASTAR NEPOKRETNOSTI 1. Pojam Katastra i vrste katastara 2. Pripremni radovi za snimanje detalja 3. Katastarske teritorijalne jedinice 4. Utvrđivanje i obilježavanje granice katastarke opštine 5. Obilježavanje granične linije 6. Zapisnik omeđavanja granice katastarske opštine 7. Skica omeđavanja 8. Sporna granica između katastarskih opština 9. Obilježavanje granica posjeda 10. Pojam i definicija katastarske parcele 11. Numerisanje parcela 12. Grupe parcela 13. Skica podjele na grupe parcela 14. Numerisanje grupe parcela 15. Pravila i redoslijed za numerisanje parcela 16. Ispisivanje brojeva parcela 17. Računanje površina (opšti uslovi odredjivanja površina) 18. Način odredjivanja površina 19. Određivanje površina iz originalnih mjera 20. Određivanje površina iz pravouglih koordinata 21. Postupak određivanja površina 22. Spisak površina parcela 23. Kontrola površine parcela 24. Katastarske kulture i klase zemljišta 25. Ljestvica katastarskih prihoda 26. Izlaganje na javni uvid podataka premjera i katastarskog klasiranja zemljišta 27. Osnovni list nepokretnosti i njegova izrada 28. Katastarski operat (izrađen ručno) 29. Spisak parcela 30. Posjedovni list 31. Sumarni pregled posjedovnih listova 32. Pregled posjedovnih listova po kulturama i klasama 33. Azbučni pregled korisnika (abecedni) 34. Izrada katastarskog operata automatskom obradom 35. Elektronski računari (pojam hardver i softver) 36. Održavanje premjera i katastra zemljišta 37. Vrste promjena na zemljištu 38. Spisak prijava 39. Snimanje promjena 40. Skica snimanja promjena (manuali) 41. Kartiranje i iscrtavanje promjena na radnim originalima 42. Numerisanje parcela u postupku održavanja premjera i katastarskog zemljišta 43. Računanje površina parcela u postupku održavanja 44. Održavanje katastarskog operata 45. Spisak promjena 46. Provođenje promjena kroz katastarski operat 47. Osnovni pojmovi o stvarnom pravu 48. Pojam i vrste zemljišne knjige 49. Sastav zemljišne knjige 50. Vrste upisa u zemljišne knjige 51. Pojam tapije i tapijskih knjiga.

116

2.1.4. FOTOGRAMETRIJA 1. Podjela fotogrametrije 2. Centralna projekcija 3. Fotografski objektiv, mane objektiva 4. Fotomaterijal 5. Koordinatni sistemi u fotogrametriji 6. Vrste snimaka u fotogrametriji 7. Fotolaboratorijska obrada filma 8. Primjena terestričke fotogrametrije u Geodeziji 9. Primjena terestričke fotogrametrije u drugim oblastima 10. Aerofotogrametrijska metoda 11. Aerokamere (mjerne) kamere za snimanje 12. Razmjera aerofotogrametrijskog snimanja 13. Podužni i poprešni presjek aerosnimanja 14. Plan leta aviona 15. Fotosignalizacija tačaka 16. Oblik i dimenzije signala 17. Fotoskice, skica položaja fotoskica 18. Topografski detalji kao orijentacione tačke 19. Identifikacija i dešifracija detalja 20. Propisi pri dešifrovanju pojedinih vrsta objekata 21. Dopunski premjer 22. Kontrolni profil 23. Restitucija – izrada plana 24. Stereoskopsko posmatranje – stereofotogrametrija 25. Stereoskopsko mjerenje 26. Stereoskopi 27. Unutrašnja orijentacija snimka 28. Relativna orijentacija 29. Apsolutna orijentacija 30. Orijentacioni elementi para snimaka 31. Vrsta stereorestitucionih elemenata 32. Foto planovi 33. Redresiranje 34. Orijentacioni elementi jednog snimka 35. Vrste redresiranja 36. Foto – plan, plan – foto mozaik 37. Orto foto planovi 38. Fotogrametrijsko skeniranje.

117

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA Red. br. Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

1. GEODEZIJA - Usmeni odgovori - Test

2. NACRTNA GEOMETRIJA - Test - Vježbe - Pismeni zadatak

3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA

- Usmeni odgovori - Test - Pismeni zadatak - Elaborat - Vježbe

4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI

- Usmeni odgovori - Test - Elaborat - Vježbe

5. GEODETSKI PLANOVI

- Usmeni odgovori - Test - Grafički rad - Elaborat

6. FOTOGRAMETRIJA - Usmeni odgovori - Vježbe

7. AGRARNE OPERACIJE - Usmeni odgovori - Test - Elaborat

8. GEOINFORMATIKA - Usmeni odgovori - Test - Samostalni praktični rad

9. GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA

- Pismeni zadatak - Test - Elaborat - Vježbe

10. GEODETSKO CRTANJE - Grafički rad

11. GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA - Test - Grafički rad

12. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA

- Test - Pismeni zadatak - Elaborat - Vježbe

13. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE

- Usmeni odgovori - Pismeni zadatak - Test - Elaborat - Vježbe

14 IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE

- Test - Samostalni praktični rad

15. FOTOGRAFIJA - Usmeni odgovori - Test

118

Red. br. Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

- Vježbe

16. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE

- Usmeni odgovori - Test - Grafički rad

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta tekuće godine postigli prelaznu ocjenu, realizovali slobodne aktivnosti i priložili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi. Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju – obrazovni program geodetski tehničar geometar/ geodetska tehničarka – geometarka potrebno je završiti poslednju godinu obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih predmeta, odraditi sve slobodne aktivnosti i položiti stručni ispit. 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA U skladu sa odgovarajućim pravilnikom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama, škola treba da izradi individualni program realizacije obrazovnog programa. Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi učenici dostigli propisani standard znanja u svim predmetima. 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH Program iz stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa Osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih tako da: - Iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fizičko vaspitanje i slobodne

aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja. Škola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti u koje se odrasli mogu dobrovoljno uključiti;

- Provjeravanje i ocjenjivanje znanja se izvodi putem ispita pri čemu se ocjenjuju: - usmeni odgovori, - pismeni zadaci, - vježbe i dr. u skladu sa obrazovnim programom. 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Red. br. Predmeti Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika

1. GEODEZIJA - Diplomirani inženjer geodezije

2. NACRTNA GEOMETRIJA - Diplomirani inženjer geodezije - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani građevinski inženjer

3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA - Diplomirani inženjer geodezije

4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI - Diplomirani inženjer geodezije

5. GEODETSKI PLANOVI - Diplomirani inženjer geodezije

6. FOTOGRAMETRIJA - Diplomirani inženjer geodezije

7. AGRARNE OPERACIJE - Diplomirani inženjer geodezije

8. GEOINFORMATIKA - Diplomirani inženjer geodezije

9. GEODETSKA MJERENJA I - Diplomirani inženjer geodezije

119

Red. br. Predmeti Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika RAČUNANJA

10. GEODETSKO CRTANJE - Diplomirani inženjer geodezije

IZBORNI PREDMETI

11. GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA - Diplomirani inženjer geodezije

12. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA

- Diplomirani inženjer geodezije

13. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE

- Diplomirani inženjer geodezije

14. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE - Diplomirani inženjer geodezije

15. FOTOGRAFIJA - Diplomirani inženjer geodezije

16. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE - Diplomirani inženjer geodezije

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA - Školski oblik. 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Red. br. Naziv predmeta Razred Ukupno

časova Vrsta nastave

Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli u

grupe T V P T V P

1. GEODEZIJA

I 108 108 II 180 180 III 72 72 IV 66 66

2. NACRTNA GEOMETRIJA I 72 36

3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA

III 72 36 36

IV 99 66 33

4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI III 72 36 36

5. GEODETSKI PLANOVI III 72 36 36

IV 66 33 33

6. FOTOGRAMETRIJA IV 66 56 10

7. AGRARNE OPERACIJE IV 66 33 33

8. GEOINFORMATIKA II 72 72 III 72 72

120

Red. br. Naziv predmeta Razred Ukupno

časova Vrsta nastave

Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli u

grupe T V P T V P

IV 66 66

9. GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA

I 144 144 II 216 216 III 180 180 IV 132 132

10. GEODETSKO CRTANJE I 72 72

IZBORNI PREDMETI

11. GEODETSKA PISMA-KALIGRAFIJA I 72 72

12.

IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA

I 72 72 II 72 72 III 72 72

IV 66 66

13.

IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE

III 72 36 36

14. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE

III 72 72

IV 66 66

15. FOTOGRAFIJA II 72 36 36

16. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE

IV 66 66

9. PROFESIONALNA PRAKSA

Razred Broj radnih dana - godišnje I 15 II 15 III 15

Svega: 45 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI Slobodne aktivnosti učenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome, da sa jedne strane doprinesu rasterećenju učenika, a sa druge strane da upotpune njihova znanja. Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 časova, a u IV – 33 časa godišnje).

121

Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje iz jednog u sljedeći razred kao i za završetak obrazovnog programa. U izradi kataloga znanja za obrazovni program GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR učestvovali su: - Dragomir Rajković, dipl. ing. geodezije, - Borka Đikanović, dipl. ing. geodezije, - Milena Živković, dipl. ing. geodezije.

Documents

Geodetski Tehnicar Geometar