Embed Size (px)
Citation preview
Region vestRessursavdelingaGeo- og skredseksjonen12.02.15
GeologiGeologirapport for kommunedelplan
E39 Bogstunnelen-Gaular grense, Høyanger kommune
Nr. 2012031961-009Ressursavdelinga
OppdragsrapportNr. Labsysnr.
Antall sider:
Antall vedlegg:
Antall tegninger:
Kontrollert
Oppdragsgiver:
Dato:
Utarbeidet av (navn, sign.)
Seksjonsleder (navn, sign.)
UTM-sone Euref89 Ø-N
Kommune nr. Kommune
Oppdragsnummer
Sammendrag
Emneord
www.vegvesen.no
Postadr.
Telefon
Region vestRessursavdelinga
Askedalen 46863 LEIKANGER(+47 915) 02030
1416 Høyanger
Stein Olav Njøs
Ingrid Bjørnerheim Hynne
12.02.15
Ellen Slinde 44
4
Arnstein Ommedal
Geologi. Tunnel. Skjeringer. Sikring.
Geo- og skredseksjonen
Det er utarbeida tre hovudalternativ for ny trase. Alternativ 1 omfattar kun veg i dagen, og fylgjer dagens E39. Vegen går igjennom eit område med fleire skredpunkt og dalsidar med store uravsetningar. Alternativ 2 har fire variantar (A-D). Allevariantane har nordlig påhogg i Vadheim sentrum og dagstrekning opp Ytredalen. Det som skiller dei er lengden påtunnel sørover. Alternativ 3 går i tunnel store deler av strekninga. I sør er det fire moglege påhogg og i nord er det eitpåhoggsområde i Ytredalen nær Gaular grense. I foreliggende rapport beskrives geologiske forhold for kommunedelplan. Rap-porten er oppdatert med enkelte skredhendelser og utvidet diskusjon rundt akseptkriterier for skred på veg siden første versjon i 2013. Se opprinnelig rapport, nr.2012031961-009.
Geologirapport for kommunedelplan
Nr. 2012031961-009
Geologi
1
Innhald 1. Innleiing ....................................................................................................................................... 3
2. Utførde undersøkingar og metode.............................................................................................. 3
3. Generell omtale av planområdet ................................................................................................ 4
3.1. Berggrunnsgeologi ............................................................................................................... 6
3.2. Svake soner .......................................................................................................................... 7
3.3. Bergspenningar.................................................................................................................. 10
3.4. Skredfare ........................................................................................................................... 12
3.5. Kvartærgeologi .................................................................................................................. 15
4. Påhoggsområder ....................................................................................................................... 16
4.1. Påhogg sør alternativ 2D og 3D ......................................................................................... 16
4.2. Påhogg sør alternativ 2C og 3C .......................................................................................... 17
4.3. Påhogg sør alternativ 2B og 3B.......................................................................................... 19
4.4. Påhogg sør alternativ 2A og 3A ......................................................................................... 20
4.5. Påhogg nord alternativ 2 ................................................................................................... 21
4.6. Påhogg nord alternativ 3 ................................................................................................... 25
5. Tunneltrasé ................................................................................................................................ 29
5.1. Alternativ 2C Bogstunnelen – Vadheim sentrum .............................................................. 29
5.2. Alternativ 3C Bogstunnelen – Ytredalen ........................................................................... 29
5.3. Hydrogeologi ..................................................................................................................... 30
5.4. Bergets eigenskapar og bruk av tunnelmasse ................................................................... 30
6. Veglinje i dagen ......................................................................................................................... 30
6.1. Alternativ 1 ........................................................................................................................ 31
6.2. Alternativ 2C ...................................................................................................................... 35
7. Konklusjon ................................................................................................................................. 43
8. Vidare undersøkingar ................................................................................................................ 44
9. Referansar ................................................................................................................................. 44
2
Tabellar
Tabell 1 Sprekkesett påhoggsområdet alternativ 2C og 3C sør
Tabell 2 Sprekkesett påhoggsområdet alternativ 2 nord
Tabell 3 Sprekkesett påhoggsområdet alternativ 3 nord
Vedlegg
Vedlegg 1 Foto Bogen-Vadheim med skredregistreringer (SVV skredregister og lokale
kilder)
Vedlegg 2 Foto Vadheim-Ytredalen med skredregistreringer (SVV skredregister og lokale
kilder)
Vedlegg 3 Geologi, plan og profil (Tunnelalternativ 2C)
Vedlegg 4 Geologi, plan og profil (Tunnelalternativ 3C)
3
1. Innleiing Statens vegvesen Region vest arbeider med kommunedelplan for E39 Bogstunnelen-Gaular grense.
Denne rapporten tar føre seg ingeniørgeologiske forhold for alternative tunnelpåhogg, tunneltrasear
og veg i dagen i det aktuelle planområdet. Figur 3.1., 3.2 og kapittel 3 gir oversikt og ei kort
beskriving av dei ulike alternativa. I henhold til Håndbok 021 skal det fremgå klart kva som er
registreringar og kva som er tolkingar (ref.3). Rapporten skal inngå som ein del av
kommunedelplanen (ref.5), og vil bli tatt med i vurderinga når val av ny trase skal gjerast.
Fleire geologiske notat er tidlegare utarbeida på skredhendingar i planområdet, og er tatt med i vår
vurdering av ingeniørgeologiske forhold. I tillegg er følgjande grunnlag benytta:
1. SVV Sogn og fjordane: E39 Bogstunnelen – Gaular grense. Forslag til planprogram for
kommunedelplan med konsekvensutgreiing (April 2012). Sveis: 16042012.
2. SVV region vest: E39 Bogstadtunnelen. Refraksjonsseismiske undersøkelser ved
påhugg Ytredalen (Sveis: 26092013).
3. SVV Sogn og fjordane: E39 i tunnel Teigen-Bogen, Ingeniørgeologiske undersøkelser
for tunnel (April 2002).
4. NGU: Geologisk norgeskart (ngu.no og kartblad MÅLØY 1:250000).
5. Skrednett: Aktsemdkart for steinsprang og snøskred (skrednett.no).
6. SVV Sogn og fjordane: Oppdrag S-191B rapport nr. 1. Tunnel Bogen – Teigen.
Stabilitet over forskjæring ved Bogen (2001).
7. SVV region vest: E30 Bogstunnelen-Gaular grense, Befaring 02.10.2012 (Sveis:
2012031961)
Prognosen for ÅDT (Årleg døgntrafikk) for strekninga ligg på ca. 2500-3000 kjt/døgn. Dette innebærer
eit årlig nominelt skredsannsyn på 1/50 pr. enhetsstrekning for å oppnå akseptabel strekningsrisiko
for skred på veg. Dette er brukt som utgangspunkt for vurdering av sikringsomfang for veg i dagen,
sjå blant anna kapittel 3.4.
2. Utførde undersøkingar og metode Denne rapporten byggjer på feltobservasjonar i perioden våren 2012 til hausten 2013, og på
synfaringar med lokale frå Vadheimsområdet for å kartleggja historikk på skred. Linja i dagen og
påhoggsområder har også blitt vurdert i samråd med kollegaer med brei anleggserfaring.
Eksisterande plandokument og kart er nytta som grunnlag i samband med befaringar og
feltobservasjonar. Det er utført befaringar i terreng ved påhoggsområda og langs linja for veg i
dagen. GPS er nytta for å kartlegge berg i dagen og kompass brukt for å utføre sprekkemålingar
(strøk/fall). Det er ikkje utførd detaljert kartlegging av orienteringa på sprekkeplan, men i
påhoggsområda er det gjort enkelte målingar som blir presentert i tabellar og rosediagram. Kvart
enkelt rosediagram er her basert på 15-30 målingar totalt, med minimum 3 målingar pr. sprekkesett.
Begrensa datasett på sprekkemålingar i nokre områder, spesielt i Ytredalen, gjer at rosediagramma
blir vurdert som vegledande.
Et rosediagram er et sirkulært frekvensdiagram, og illustrerer dei hyppigaste forekommande
strøkvinklane i datasettet. Dei lengste aksane representerer dei himmelretningane som opptrer
oftast. I utgangspunktet blir ikkje fallet på sprekkeplanet syneleggjort, men det er tilførd figurane i
denne rapporten.
4
Kartlegging av bergmassane med Q-metoden er ikkje teke med i denne rapporten, både på grunn av
at dette er ein overordna plan, og at det under feltbefaringar i nokre områder ikkje ligg føre
tilstrekkeleg data for å få representative verdiar. På ein seinare planstadie vil det vere naturleg å
inkludere denne metoden.
Det er utførd refraksjonsseismiske undersøkingar i påhoggsområdet for tunnelalternativ 3C nord for
å kartleggje lausmassetjuknad og kvalitet på bergmassane (figur 4.9). Resultata er nærmare beskrive i
kapittel 4.6 og rapport Refraksjonsseismiske undersøkelser - E39 Bogstadtunnelen - Ytredalen (SVEIS
2012031961, grunnlag 2).
3. Generell omtale av planområdet Planområdet strekkjer seg frå den nordlege enden av Bogstunnelen i sør og opp til kommunegrensa
mellom Høyanger og Gaular i nord (figur 3.1). Dagens E39 går i dagen på heile strekninga, langs
fjorden mellom Bogstunnelen og Vadheim og opp den smale Ytredalen frå Vadheim til
kommunegrensa. Sideterrenget er generelt bratt og prega av uravsetningar, spesielt opp Ytredalen.
Figur 3.1: Oversiktskart og bilde over planområdet og kart med alternativ 1 teikna inn. Raud ramme i oversiktskart
markerar området med tunnelalternativa og strekningar med veg i dagen. Alternativ 1 går i dagen frå Bogen i sør til
Gaular grense i nord.
5
Det er utarbeida tre hovudalternativ for ny trase, der alternativ 2 og 3 har fleire variantar (figur 3.1
og 3.2). Alternativ 1 omfattar kun veg i dagen, og fylgjer hovudsakeleg dagens E39. Utfordringa for
dette alternativet vil vere å sikre alle skredpunkt og oppretthalde god HMS under byggefasen, blant
anna på grunn av inngrep i større uravsetningar.
Alternativ 2 har fire variantar. I sør er det fire moglege påhogg, der dei to nordlegaste vurderast å gje
størst utfordringar. I nord går alle alternativa, med påhogg i Vadheim sentrum og veg i dagen, opp
Ytredalen. Det er vurdert eit alternativt påhogg i Vadheim sentrum i tillegg til det som er planlagd.
For strekninga med veg i dagen gjeld dei same utfordringane som for alternativ 1.
Figur 3.2: Alternativ 2 og 3. Alternativ 2 har 4 påhoggsalternativ i sør og eit i nord, og ei strekning med veg i dagen opp
Ytredalen. Alternativ 3 har 4 påhoggsalternativ i sør og eit i nord, men store delar av strekninga i tunnel.
Alternativ 3 går i tunnel store deler av strekninga. I sør er det fire moglege påhogg, dei same områda
som for alternativ 2. I nord er det kun planlagt eit påhogg som kjem ut i Ytredalen nær Gaular grense,
men fleire påhogg i same område er vurdert.
6
Det presiserast at alle henvisingar til profilnummer ved beskriving av alternative linjer er
omtrentlege.
3.1. Berggrunnsgeologi
3.1.1 Fakta og observasjon I følgje NGUs berggrunnskart består berggrunnen i planområdet av ein diorittisk til granittisk gneis,
med innslag av migmatitt. Figur 3.3 syner geologisk kart, samt to eksempel på bergartens utsjåande i
felt. Det kjem ikkje fram nokon tydelege bergartsgrenser av berggrunnskartet, men det kan opptre
variasjonar i eigenskapar innafor same bergart. I felt blei det i hovudsak registrert ein middels- til
grovkorna gneis, med varierande innhald av lyse band og mørke mineral. I området mellom Bogen og
Vadheim, nær lokalitet 2 i figur 3.3, blei det registret ein noko mørkare bergart som var fin- til
middelskorna med høgt innhald av mørke mineral (eks. biotitt).
Figur 3.3: Berggrunnskart over planområdet. Bergarten i området er ein gneis med diorittisk til granittisk samansetning, med innslag av migmatitt (kart henta frå ngu.no). Dei to bileta syner utsjåande på bergarten frå to lokalitetar (1 og 2).
Gneis er ein bergart med tydeleg planstruktur som følgje av deformasjon og har difor
retningsbestemte eigenskaper. Det er ein metamorf bergart, noko som betyr at den har blitt
omdanna under høgt trykk og temperatur. Dioritt er ein djupbergart (magmatisk bergart) som i
hovudsak består av plagioklas og hornblende, men den kan også innehalde biotitt eller pyroksen. I
dette planområdet har den blitt omdanna, og blir beskrive som diorittisk gneis. Granitt er også ein
7
djupbergart, og består av alkalifeltspat, kvarts og plagioklas. I tillegg kan den bestå av glimmer og
amfibol. Når denne bergarten blir omdanna til granittisk gneis får den ofte karakteristiske lyse og
mørke band.
I følgje NGUs berggrunnskart er bergartane i planområdet en del av Basalgneiskomplekset (grunnlag
4). Denne gruppa inneheld prekaledonske bergartar som blei omdanna under den kaledonske
fjellkjedefoldinga. No er dei å finne i berggrunnen som intrusivar, migmatittar og gneisar av
varierande typar, og det kan vere vanskeleg å skilje dei forskjellige bergartane frå kvarandre. Heilt
nord i planområdet, rett forbi påhoggsområdet i Ytredalen, går traseen inn i metamorfe
suprakrustaler av antatt senkambrisk til kambro-silurisk alder (ikkje markert i geologisk kart figur 3.3).
Sannsynlegvis ligg denne gruppa over basalgneisen. Denne gruppa inneheld gneiser, kvartsitter,
glimmerskifer og noko amfibolitt.
3.1.2 Tolking
Ulik grad av omvandling gjer at bergarten kan opptre forskjellig mellom lokalitetar (både i
mineralsamansetting og folding). Bergarten er tydeleg meir folda ved lokalitet 2 enn lokalitet 1, noko
som kan spele ei rolle for kva retning sprekker har i forhold til tunneltrase. Den mørke bergarten
observert i felt kan vere ein biotittrik gneis, men det er kun ei tolking.
3.2. Svake soner
3.2.1 Fakta og observasjon
Ei svak sone er ein sone der bergmassekvaliteten er dårlegare enn ellers. Dette er gjerne bruddsoner
der bergmassen er tettere oppsprukket. Slike soner kan og innehelde knust materiale med større
eller mindre andel finfraksjon. Mindre soner med lite knust materiale klassifiserast gjerne som
sprekkesoner, der ein har betydelig tettere oppsprekking enn berggrunnen elles. Større soner
klassifiserast gjerne som knusningssoner. Dei fleste sonene er forkastingssoner, og dannes ved
skjerbrudd. Men soner kan og vere danna ved strekkbrudd. Slike soner inneheld oftast knust
materiale med mindre frinfraksjon enn skjersonene og kan være strekt vassførande.
I Figur 3.6 er det skissert inn mulege svakare soner i planområdet. Svarte linjer viser forkastninger
som kjem fram av NGUs berggrunnsgeologiske kart, mens orange linjer viser tolka muleg svakere
soner ut frå studie av kart og ortofoto. Ein kan og oppleve soner med dårlegare fjell og tettare
oppsprekking som ikkje er synleg i dagen. Det er ikkje blitt fortatt grunnundersøkingar eller detaljerte
feltstudiar av svake soner. Dette vil bli vurdert for vidare undersøkingar.
Fleire av dei tolka svake sonene frå kart og ortofoto er godt synlege i terrenget. Den sydligste sona
sør-vest for Vadheim viser seg som eit djup forsenking i terrenget. I nærheten av dagens veglinje er
det synleg berg i dagen, som fremstår relativt massivt og lite oppsprukke (sjå lokalitet 2 i figur 3.3).
Bergarten er sterkt folda i nokre parti og ein noko mørkare bergart (biotittrik gneis?) er å finne i
lokalitetar nær sona, omtalt i kap.3.1. Vidare oppover i sona er botnen fylt opp av rasmassar og det
er ikkje muleg å observere berg i dagen (figur 3.4).
8
Figur 3.4: Forsenking i terrenget sør for vadheim, med massar som i hovudsak består av rasmassar frå omliggande bratt
sideterreng. Forsenkinga er markert 1 i figur 3.6.
I Ytredalen er det spesielt ei sone som er markert i terrenget (figur 3.5 og 3.6). Sona er markert som
nr. 2 i figur 3.6. Den er gjennomgåande og skjerer relativt djupt ned i ei kløft. Terrenget ned i
Ytredalen er bratt og sona er ikkje befart i felt.
Figur 3.5: Forsenking i terrenget i Ytredalen, markert 2 i figur 3.6.
3.2.1 Tolking
NGU sitt kart over berggrunnsgeologien markerer ikkje bergartsgrenser, typisk svake bergartslag eller
store forkastinger som vil krysse dei aktuelle tunneltraseane. Rasmassar og vanskeleg tilgjengelege
lokalitetar gjer beskriving av dei muleg svake sonane begrensa. Men basert på dei tydelege
forsenkingane i terrenget må ein anta at fleire av sonene kan strekje seg djupt ned i berggrunnen og
nå tunneltraseen. Vedlegg 3 og 4 syner svakhetssoner i området i plan og profil, men må kun reknast
9
som ei tolking. Retning på sonane er også kun tolka i mangel på strøk/fall målingar frå dei aktuelle
sonane.
Figur 3.6: Oversikt over planområdet med muleg svake soner. Svarte linje viser forkastningar som kjem fram av NGUs bergrunnsgeologiske kart. Orange linjer er tolka muleg svakare soner i berggrunnen ut frå kart og ortofoto. Raud linje viser traseen for alternativ 3.
1
2
10
3.3. Bergspenningar
3.3.1 Fakta og observasjon
Moderate bergspenningar er gunstige for stabiliteten til tunneler og bergrom. Spenningane kan
skape problem dersom dei vert for låge eller for høge. Låge spenningar kan føre til dårleg
innspenning, som igjen kan gje blokkutfall og vasslekkasjar som følgje av opne sprekker. Låge
spenningar kan ein gjerne oppleve i samband med påhoggsområder der bergoverdekninga er låg.
Høge spenningar kan føre til sprakefjell og avskalling, fordi spenningene er større enn styrken til
bergarten. På Vestlandet vil spenningsforholda gjerne være topografisk betinga, der største
hovudspenning vil være parallell med fallretninga til dalsida, mens minste hovudspenning står
vinkelrett på dalsida.
I fleire parti av tunneltraseene er nivåforskjellen mellom anlegg og overliggande fjellparti meir enn
500m, spesielt for det lengste tunnelalternativet 3 (vedlegg 3 og 4). Også for dei andre alternativa er
det høge fjellsider opp frå tunneltrase, sjølv om overdekninga rett opp frå trase er under 500m.
Avskalling er spesielt observert på fjellet Gjota vest for Vadheim (figur 3.7). Dette fjellet strekk seg ca.
777 m opp frå havnivå.
3.3.2 Tolking
Erfaringar tilseier at ein kan få problem med sprakefjell der nivåforskjellen mellom anlegget/tunnelen
og overliggjande fjellparti er over ca. 500 meter. Dette er tilfelle for tunnelalternativa i planområdet,
og ein kan difor ikkje utelukke at ein vil oppleve spenningar og sprakefjell i samband med
tunneldrivinga.
Dei markerte avskallingane i fjellsida til fjellet Gjota vest for Vadheim kan tyde på at det i tillegg til
vertikale spenninger også er horistontale spenninger til stede i området. Under driving av
Høyangertunnelen ca. 20 km aust for planområdet opplevde man problem med sprakefjell som gav
avskalling i tunnelen, mens ein under driving av Bogstunnelen som grenser til planområdet i vest
ikkje opplevde problem med sprak. Andre tunneler som går nær fjellsider vest for Høyanger har hatt
moderat avskalling i korte part (grunnlag 3).
Avskallinger som følgje av store bergspenninger kan utgjere eit betydeleg HMS-problem under
driving av tunnelen. Dersom det viser seg å være problem med sprakefjell under driving er det viktig
at kvar salve sikrast med sprøytebetong og boltar før ein startar arbeidet med neste salve. Handbok
05 beskriv sikring ved sprakeberg (ref.6).
11
Figur 3.7: Dal og fjellside opp frå Lia sør for Vadheim. Eksempel på bratte fjellsider i planområdet med tegn til avskalling i
nokre områder.
12
3.4. Skredfare
Dagens veg går under bratte fjell og dalsider langs fjorden inn mot Vadheim og opp Ytredalen frå
Vadheim mot kommunegrensa. Stort sett heile vegstrekninga ligg innanfor teoretisk rekkevidde for
både steinsprang og snøskred i følgje aktsemdkart frå skrednett.no (figur 3.8, grunnlag 6).
Aktsemdkarta viser potensielle utløysings- og utløpsområder for snøskred. For steinsprang er
utløysings- og utløpsområde skravert med svart. Karta seier ikkje noko om sannsyn for snøskred og
steinsprang, og er først og fremst eit grunnlag for vidare vurdering av skredfare og for fastsetting av
sonar kor ein må ta omsyn i arealplanar på kommuneplannivå. Karta er utarbeida ved bruk av ein
datamodell som ut frå helling på fjellsida finn terrenget der utløysning av snøskred og steinsprang er
muleg. Frå kvart utløysningsområde er utløpsområdet automatisk utregna. Det er ikkje gjort
feltarbeid ved utarbeiding av karta, og effekten av lokale faktorar som f. eks. skog, utførte
sikringstiltak o.l. er derfor ikkje vurdert (Norges vassdrags- og energidirektorat 2010).
Figur 3.8: Utsnitt av aktsemdkart for steinsprang og snøskred frå skrednett.no. Raudt skravert område visar utløysings-
og utløpsområde for snøskred. Svart skravert område viser utløysings- og utløpsområde for steinsprang. Planområdet er
markert med firkantar.
På strekninga mellom Bogen og Vadheim er det registrert 20 skredhendingar i perioden 1987 til 2014
(Norsk vegdatabank, NVDB). 10 av desse hendingane er nedfall frå vegskjering, og det har kun vore
stengt veg i kortare tidsrom. I tillegg fortel lokale kjelde om eit jordskred ved Bogelva på slutten av
1970-talet. Statens vegvesen har fleire registreringar av nedfall på strekninga i sitt rasregister.
Registeret går tilbake til byrjinga av 1980-tallet, og det er berre tatt med steinsprang og skred som
har kome på vegen. Oversikt over skredpunkt er vist i Figur 3.9 og i vedlegg 1-2. I figur 3.9 skilles det
mellom stein/steinsprang, snøskred og sørpeskred. På strekninga frå Vadheim og opp til
påhoggsområdet i Ytredalen er det registrert 13 skredhendingar i perioden 1987-2014, der 7 av desse
er nedfall frå vegskjering. Kun jordskredet i 2014 har førd til stenging av vegen. Planområdet strekker
seg frå Bogstunnelen i sør til kommunegrensa mot Gaular i nord.
Skredproblema ein har hatt i samband med dagens veg er i hovudsak knytt til steinsprang frå
sideterrenget og nedfall frå fjellskjeringar. Nærmare beskriving av skredfaren er gitt i seinare omtale
for dei enkelte delstrekningane. I kapittel 4 (Påhoggsområder) er det diskutert skredfaren i
påhoggsområda, mens skredfaren for alternativ med veg i dagen hovudsakeleg er diskutert i kapittel
13
6 (Veglinjer i dagen). I det følgjande blir akseptkriteriane for skred på veg vurdert og tolka ut i frå dei
nemnde registreringane, sjå figur 3.9.
Figur 3.9: Oversikt over skredregistreringer langs dagens veg mellom Bogstunnelen og kommunegrensa Høyanger/Gaular. Data er henta frå Norsk Vegdatabank (NVDB).
14
Retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred på veg er nytta for å vurdere sikringsomfang. Her ser
ein på årlig nominell skredsannynligheit per enhetsstrekning i forhold til ÅDT på strekninga. For E39
frå Vadheim og opp Ytredalen er 2040-prognosen på ÅDT 2600 kjt/døgn. For å nå ein akseptabel
strekningsrisiko må ein innanfor eit årleg nominelt skredsannsyn på 1/50 per enhetsstrekning. Basert
på registreringar i Norsk vegdatabank og synfaringar i området vil ikkje ei daglinje opp Ytredalen
oppnå akseptabel strekningsrisiko. Utbetring av E39 opp Ytredalen vil også medføre inngrep i fleire
større uravsetningar og auke nærleiken til skredutsett terreng.
Dersom det blir lang tunnel med påhogg i Ytredal vil eksisterande E39 bli liggande med mindre
trafikk. Prognosen for ÅDT på gamlevegen ligg på ca. 700-800 kjt/døgn. Akseptabel strekningsrisiko
inneber eit nominelt skredsannsyn på 1/50 per enhetsstrekning, og tolererbar strekningsrisiko eit
nominelt skredsannsyn på 1/10 per enhetsstrekning. Tolererbar strekningsrisiko vil vere muleg å
oppnå med enkelte sikringstiltak. Aktuelle tiltak vil vere reinsk og boltesikring av skjeringar ved
Vadheim, i tillegg til skråningsstabilisering og fanggjerder på enkeltpunkt opp Ytredalen. Behov og
omfang må planleggast i detalj seinare. Akseptabel strekningsrisiko vil innebere fleire tiltak og større
kostnadar.
Med lang tunnel vil også strekninga mellom Bogen og Vadheim få redusert trafikk, med ein prognose
for ÅDT på ca. 500-600 kjt/døgn. Dei same akseptkriteria for akseptabel og tolererbar strekningsrisiko
gjeld her som på vegen frå Vadheim opp Ytredalen. Det vil blant anna krevje sikringstiltak av
eksisterande skjeringar for å kome innanfor tolererbar strekningsrisiko, og meir omfattande tiltak for
å nå ein akseptabel strekningsrisiko.
15
3.5. Kvartærgeologi
Eit utsnitt frå NGUs kvartærgeologiske kart er vist i Figur 3.10. Området mellom Bogstunnelen og
Vadheim består i hovudsak av bart fjell med tynt lausmassedekke, tynt morenelag og nokre mindre
områder med skredmateriale. I Vadheim sentrum er det elve- og breelvavsetningar. Langs vegen
oppover Ytredalen frå Vadheim mot kommunegrensa, er det i stor grad skredmateriale i form av til
dels grovblokkige urar som dominerer. Mektigheit av desse er ukjent men kan være betydeleg.
Figur 3.10: Utsnitt av lausmassekart frå NGU viser lausmassefordeling i planområdet. Det er i hovudsak tynne massar med morene og skredmateriale. I Vadheim sentrum er det elve- og breelvavsetningar med ukjend mektigheit.
16
Figur 3.11: Moreneavsetningar i nedre del av Ytredalen (ca. profil 26000). Materialet er runda-kantrunda og
usortert.
4. Påhoggsområder Det er fleire ulike alternativ for tunnel på strekninga, som beskrive i kapittel 3. Eit alternativ er tunnel
sør for sentrum, med søndre påhogg ved Bogstunnelen og nordre påhogg i nærleiken av Vadheim
sentrum (alternativ 2C). Eit anna alternativ er ein lang tunnel der ein går inn ved Bogstunnelen i sør,
forbi Vadheim sentrum og har nordre påhogg i Ytredalen ikkje langt frå kommunegrensa
Høyanger/Gaular (alternativ 3C). Søndre påhogg er likt for desse to alternativa. Påhoggsområder for
2C og 3C blir beskrive meir i detalj enn dei andre alternativa i denne rapporten, då dei blir vurdert til
å vere mest aktuelle. Det er også kunn for desse to tunnelalternativa at linja er teikna opp (vedlegg 3
og 4). Kvart enkelt påhoggsalternativ vil i dette kapittelet bli beskrive med omsyn på berg, lausmassar
og skredfare, i tillegg til ei tolking og tilråding av alternativet. Strekningar på veg i dagen blir i
hovudsak beskrive og diskutert i kapittel 6.
4.1. Påhogg sør alternativ 2D og 3D
I dette alternativet er det planlagt å etablere påhogg frå Bogstunnelen i nordre ende. Dette
alternativet blei vurdert under synfaring den 02.10.2012 (SVEIS 2012031961, grunnlag 7).
Alternativet representerer den lengste tunneltraseen, om påhogg i Ytredalen blir vald.
4.1.1. Tolking og tilråding
På synfaring 02.10.2012 blei det vurdert at det er bergteknisk kurant å etablere avgrening/påhogg frå
nordre ende av Bogstunnelen. Ulempa med dette alternativet kan vere trafikkavvikling i byggefasen.
Gamlevegen er no beteikna som vinterstengt gang- og sykkelveg eit parti sørover, og det er uvisst om
denne kan nyttast som avlastingsveg. Skredfaren frå Bogstunnelen til påhoggsalternativ 2C og3C er
vurdert til å vere moderat, noko som ikkje tilseier at en treng å gå inn i tunnel alt i Bogstunnelen av
17
hensyn til skred. Det vil sannsynlegvis vere muleg å skredsikre området mellom Bogstunnelen og
påhogg 2C/3C.
4.2. Påhogg sør alternativ 2C og 3C
Søndre påhogg er felles for dei to tunnelalternativa. Påhogget ligg ca. 300 meter frå tunnelinnslaget
til Bogstunnelen langs dagens veg. Figur 4.1 syner korleis tunnelen er tenkt å gå inn i terrenget og eit
rosediagram med dei mest markante sprekkesetta i nærliggjande skjeringar. Terrenget stig relativt
raskt på, og ligg på ca. 30° i terreng bak eksisterande skjeringar før det blir brattare opp i dalsida (sjå
bilete i figur 6.1 for skogsterrenget). Det er noko vatn i terrenget i tillegg til bekefar på veg inn i
forskjering/påhogg. Vassføringa var liten på finversdagar ved befaring hausten 2013, men det virka å
vere ein del vatn i grunnen (grunnlag 6).
Figur 4.1: Ortofoto som viser omtrent kor påhogget for alternativ 2C og 3C vert liggande i terrenget. Rosediagram syner
dei mest framtredane sprekkesetta i skjeringar nær påhogg. Bilde syner sprekker i skjering mellom Bogstunnelen og
påhogg.
4.2.1. Berg/lausmassar
Det er berg i dagen i skjeringar langs dagens veg. I følgje kvartærgeologisk kart frå NGU skal dekke i
området bestå av skredmateriale og bart fjell, noko som stemmer med befaringar i felt. Det er ikkje
mykje bart fjell i påhoggsområdet, men lausmassedekket ser ikkje ut til å vere meir enn 1-4m. Det er
observert berg i elveløp sør før påhoggsområdet i tillegg til nokre eksponerte sva i påhoggsområdet.
Tabell 1 syner kartlagde sprekkesett i skjeringar nær påhogg. Det er registrert tre sprekkesett, der
oppsprekking langs foliasjon er inkludert. Foliasjonen (nr 1 i tabell) har eit strøk på ca. N310-350Ø og
fall 30-40° mot Ø (ut mot dagens veg), men variera avhengig av kor folda bergmassen er.
18
Sprekkeavstanden ligg på ca. 1-2 m og sprekkeflatene er i hovudsak ru og bølgjete (nokon
glatte/bølgjete). I begge dei kartlagde skjeringane opptrer det slepper langs dette sprekkesettet
(figur 4.2). Det ser også ut til at fleire av dei observerte flatene i terrenget er sprekkeflater langs
folisjonen.
Tabell 1: Sprekkesett i påhoggsområdet for alternativ 2C og 3C.
Sprekkesett Strøkretning Fall Sprekkeavstand Karakter
1 (foliasjon) N310-350Ø 30-40Ø 2-3m Ru/bølgete
2 N150Ø 80-90V Ca.2m Ru/bølgete
3 (dalsideparallelle sprekker)
N40Ø 40-50S 1-2m Ru/bølgete
Eit tilnærma steilt sprekkesett (nr 2 i tabell) med eit strøk på ca. N150Ø og fall på 80-90 mot V er også
gjengangande i området. Sprekkeavstanden er i snitt ca. 2 m, men dei kan opptre tettare.
Sprekkeflatene er ru og bølgjete. I tillegg er det dalsideparallelle sprekker (nr 3 i tabell), med ei
orientering/strøk på ca. N40Ø og fall på 40-50 mot SØ. Sprekkeavstanden er på 1-2 m og
sprekkeflatene er ru og bølgjete.
Figur 4.2: Skjering ved eksisterande veg nær sørleg påhogg for alternativ 2C/3C. Bilete syner sleppe langs sprekkesett 1
(foliasjon).
4.2.2. Skredfare
Det er to registreringar på skred på veg i dette området, der det eine er steinsprang (mars 1992) som
mulig har gått rett forbi påhoggsområdet. Det andre er eit sørpeskred som har gått der Bogelva
møter vegen (2004). I tillegg har lokale kilde fortalt om eit jordskred/erosjonsras som sannsynlegvis
gikk på slutten av 1970-talet på strekka rett etter kryssing av Bogelva mot Vadheim. Dette skredet
skal ha tatt deler av vegen og ført til ei lenger stenging av strekninga.
Skredmateriale i terrenget opptrer hovudsakeleg som gamal ur, der det er større utbredelse i parti
før påhogg (ur, vedlegg 1) og parti nord for påhogg (stor ur, vedlegg 1). Det blei ikkje registrert ferske
19
blokker i urmassane over påhoggsområdet. Den store ura nord for påhogget vil bli beskrive i kapittel
6.1.
4.2.3. Tolking og tilråding
Det ser ut til at forskjering/påhogg kan etablerast her utan større problem ved hjelp av normal
sprenging og eit normalt sikringsomfang, forutsett at ein ikkje grip inn i ur nord for planlagt påhogg.
At lausmassedekket framstår relativt tynt og terrenget stig rast på gjer også at overdekninga burde
vere tilstrekkeleg i påhoggsområdet. At lausmassane sannsynlegvis ligg på svaflater med fall ut mot
fjorden gjer at dei kan liggje ustabilt. Ein må rekne med å sikre skjeringstopp mot mindre steinsprang
og stabilisere urmassar. Dette kan gjerast med betongmur og/eller sognemur. Eit alternativ er
jordnagling eller bergforankring med eventuelt armert sprøytebetong. I tillegg må ein rekne med
drenering og plastring av mogleg vatn frå sig og bekkar i terrenget.
Nemnt jordskred/erosjonsras på slutten av 1970-talet kan sannsynlegvis forklarast med ein
skoghogst i overliggjande terreng nokre år tidlegare. Dette kan ha medførd at røttene råtna og
jordmassane blei usabile. Med mindre det skjer liknande inngrep i terrenget, blir det vurdert som
mindre sannsynleg at det skjer på nytt i nær framtid.
4.3. Påhogg sør alternativ 2B og 3B
Dette påhoggsalternativet ligg ein knapp km frå tunnelinnslaget til Bogstunnelen mot Vadheim (figur
4.3). Linja for dette alternativet er ikkje teikna opp, men figur 3.2 syner påhoggsområdet og trase i
grove trekk.
4.3.1 Berg og lausmassar
Det er berg i dagen i området, og ei fleire meter høg skjering syner bergmassen med oppsprekking og
sprekkesett (figur 4.3). Fleire lokalitetar syner tydeleg rotsprenging på blokker. Det er etablert
betongmur og sognemur på skjeringstopp i eksisterande skjering, og terrenget i bakkant er preget av
dårlige hammarlag og spredte urmassar og muleg morenemateriale. Generelt ser
lausmassemektigheita ut til å vere beskjeden, men det er ikkje gjort grunnundersøkingar.
Figur 4.3: Alternativ 2B og 3B. Bildet syner eksisterande skjering i området for alternativt påhogg, med hammerlag og
rotsprenging.
20
Det er registrert tre sprekkesett i skjeringar i påhoggsområdet, der oppsprekking langs foliasjonen er
inkludert. Foliasjonen har eit strøk på ca. N270-280Ø og fall på 40-50° mot N. Sprekkeflatene er ru og
bølgjete og sprekkeavstanden variera (snitt på 1-2m). Eit tilnærma steilt sprekkesett skjerer
foliasjonen, og har ei orientering på ca. N180Ø og eit fall på 85° mot V. Sprekkeavstanden ligg på ca.
1-2m og nokre av sprekkeflatene er relativt glatte og bølgjete. Dalsideparallelle sprekker opptrer
også i området, og har ei orientering på ca. N60-90Ø og fall på 40° mot S. Sprekkeavstanden er noko
høgare enn for dei to andre sprekkesetta (snitt 0,10-0,5m).
4.3.2 Skredfare
Området ligg nord for stor ur som ser ut til å få jamn tilførsel av stein frå overliggjande hamre
(vedlegg 1). Det er fleire registreringar av stein på veg på strekninga frå påhoggsalternativ 2C/3C og
fram til dette området (figur 3.9). Dette vil ble beskrive i kapittel 6.1.1. I dei fleste tilfella er det snakk
om massar på < 1kbm i vegbane og utløysingsområder i skjering eller fjell/dalside.
4.3.3 Tolking og tilråding
Faren for steinsprang i området for påhogg/forskjering vurders til å vere moderat, med større fare
for steinsprang på strekninga mot Bogstunnelen. Strekninga med veg i dagen mot Bogstunnelen vil
også måtte oppgraderes ved val av dette påhoggsalternativet, noko som vil vere krevjande og
kostbart med tanke på bratt terreng ned mot fjord og urmassar/steinsprangfare i dalsida. Dette vil bli
sett nærmare på i kapittel 6.1. Dette påhogget er vurderast å vere anleggsteknisk muleg, men det er
ikkje tilrådeleg med veg i dagen mot Bogstunnelen.
4.4. Påhogg sør alternativ 2A og 3A
Desse alternativa omfattar ein relativt kort tunnel, der søndre påhogg planleggjas på nedsida av
eksisterande veg, med bru over elva (Lielva) inn mot påhogget. Elva Lielva munnar ut i
Vadheimsfjorden, og kan ha stor vassføring (vedlegg 1). Det er ikkje teikna og utreda korleis inngrepa
vil bli i terreng bak eksisterande veg om dette alternativet blir aktuelt. Påhogget er markert inn på
bilete i figur 4.4. Ei høgspentlinje kryssar over eksisterande veg.
Figur 4.4: Påhoggsområdet for alternativ 2A og 3A. Påhogget er markert inn med raud ring.
21
4.4.1. Berg og lausmassar
Det er berg i dagen i elveløpet nær påhogg, men frå elv og oppover i terrenget er det ikkje observert
fleire punkt med eksponeringar. Berget er folda, med moderat oppsprekking. Over eksisterande veg
ligg ein morenerygg med ukjent mektigheit og over denne ryggen ligg urmassar i botn av ei bratt
fjellside. Det er ikkje utførd grunnundersøkingar i området. Vedlegg 1 syner heile området med
påhogg og overliggjande terreng.
4.4.2. Skredfare
Ur i overkant av eksisterande veg og påhogg er stor og det er sannsynleg at den får tilførsel frå bratt
fjellside i bakkant. Det er kun ein registrering på steinsprang som har nådd veg i registeret, men
lokale kilder kan fortelje om at det tidlegare har vore eit område med fleire steinsprang. Skredfaren
på strekninga mellom dette påhogget og alternativ 2/3B blir beskrive meir i detalj i kapittel 6.1.
4.4.3. Tolking og tilråding
Med tanke på usikre lausmassemektigheter i påhoggsområdet, krevjande og kostbar løysing for veg i
dagen mot Bogstunnelen og skredfare frå bakanforliggjande terreng frarådast dette alternativet.
Dersom ein må inn i morenerygg bak eksisterande veg ved bygging kan dette også auke skredfaren i
tillegg til at det kan bli utfordrande anleggsteknisk. Det er viktig at ur som kvilar på morenerygg ikkje
mistar foten som denne ryggen representerer.
4.5. Påhogg nord alternativ 2
For dette påhogget har tre situasjonar blitt vurdert.
1. Det opprinnelige påhogget tenkt i forslag til planprogrammet (figur 3.2).
I planprogrammet var tanken at ny trase for E39 langs vestsida av elva skulle bøye av i tunnel
umiddelbart vest for Vadheim sentrum og unngå konflikt med noverande veg. Inngrep i
strandsona er sannsynlegvis ikkje nødvendig for dette alternativet. Påhogget blei vurdert under
synfaring 02.10.2012 (grunnlag 7). Her blei det beskrive at uravsetningar går ut i 0 i det aktuelle
området, og at ny veglinje her vil føre til inngrep i ur. Dette alternativet er ikkje utgreia vidare, då
den konstruerte veglinja blei teikna lenger sør etter vurderingar på nemnd synfaring.
2. Påhogg vest for oppsprukke bergparti, planlagd påhogg (figur 4.5). Den konstruerte veglinja
for alternativ 2 er med grunnlag i dette alternativet.
Dette alternativet blei foreslått som ein mulegheit på synfaring 02.10.2012. Tunnelpåhogget ligg
like sørvest for Vadheim sentrum langs dagen E39. Påhoggsflata er planlagd skrått inn i terrenget
SV for hammerlag/oppspukke bergparti markert inn i figur 4.7. Terrenget er bratt og ligg på ca.
30-40° i påhoggsområdet, for så å auke på oppover (figur 6.4 for kart). Det er ingen større
elver/bekker i området, men noko vannsig.
Noverande veg er teikna på utsida av ny linje rett nord for påhogg, delvis på fylling ut i fjorden.
Kartlegging av sjøbotnen syner at terrenget går bratt ned (ca. 1:1,5 eller brattare) før det blir
slakare. I underkant av dette bratte partiet ligg skipsvraket «Oldenburg», som til neste år blir 100
år og automatisk freda. Forholda i fjorden blir utgreia i ein eigen geoteknisk rapport (sveis nr.
kommer). Denne vegstrekninga blir også beskrive kort i underkapittel 6.2.1.
22
3. Påhogg rett mot fjellet frå eksisterande bru over Ytredalselva. Dette alternativet er markert
inn i figur 4.7 som alternativt påhogg.
Dette påhogget ligg rett sør for påhogg beskrive i situasjon 1. Alternativet kan vere aktuelt som
nordleg påhogg for alternativ 2. Linja er ikkje teikna, men tanken er å utnytte eksisterande veg og
bru over Ytredalselva og gå rett inn i fjellet på sørsida. Dette kan medføre at en slipp å legge ny
linje på vestsida av Ytredalselva som markert i figur 4.5. I dette området er terrenget noko
slakare i nedre parti, men stig raskt på. Det er ikkje registrert markante bekker/elver i området.
Figur 4.5: Påhogg nord, alternativ 2. Påhogget er teikna inn på ortofoto rett før Vadheim sentrum. Rosediagram syner dei
mest framtredande sprekkesetta i skjeringar og berg i dagen i påhoggsområdet. Bilde syner oppskrekking i skjering.
4.5.1. Berg/lausmassar
Det er eksponert berg langs dagens veg i påhoggsområdet for planlagd påhogg, både sprengt skjering
og naturlege berg-flater. I følgje NGUs kvartærgeoloiske kart skal det vere bart fjell med stedevis tynt
dekke, noko som stemmer med registreringar i felt. Skredmaterialer og oppsprukne
hammerlag/bergparti dekker området. Tjuknad er ikkje undersøkt, men det vurderast ikkje til å vere
stor mektigheit.
Tabell 2 syner dei kartlagde sprekkesetta i skjeringar og bergflater nær påhogg. Oppsprekkinga i
området varierer, og i skjeringa under påhogg er den vurdert til å vere moderat til sterkt oppsprukke.
Bilde i figur 4.6 syner skjering og berg i dagen nær påhoggsområdet. Slepper med fall ut i vegen er
tydelege, og sleppeflatene er ru og bølgjete. Terrenget i bakkant av oppsprukne skjeringar er ikkje
undersøkt på grunn av bratt og ulent terreng. Fleire stader fins sprekkekombinasjonar som kan
danner ustabile kiler i skjeringane. (sjå bilde i figur 4.5).
23
Tabell 2: Sprekkesett i påhoggsområdet for planlagd påhogg alternativ 2.
Sprekkesett Strøkretning Fall Sprekkeavstand Karakter
1 N25-40Ø 35-40Ø Ca 0,2m
2 N140-170Ø 35-55V 0,1-2m
3 N150-200Ø 70-85V
4 (foliasjon?) N300Ø 70Ø 0,1-5m Svært folda i parti
Figur 4.6: Oppsprukke berg i skjering under planlagt påhoggsområde og berg i dagen i form av svaflater mot
påhoggsområdet.
I området for det alternative påhogget er det eksponert berg i dagen, i tillegg til urmassar. Rett nord
ligg ei større ur. Rett sør er eit usikkert bergparti som er nærare omtalt i kapittel 4.5.2 Skredfare.
4.5.2. Skredfare
Det er nokre registreringar av nedfall frå skjeringar i vegen i planlagd påhoggsområdet. I alle tilfella
for stein er det oppgitt at skjering er løsningsområde og massane som har nådd veg er < 1kbm. Det er
også registrert ei tillfelle av snøskred (mulig januar 1987) omtrent i påhoggsområdet/mulig rett forbi.
Fersk blokk i terrenget er ikkje observert, men det er kun synfart i terreng tett opp mot
påhoggsområdet der det var tilkomst til fots.
Det oppsprukne bergpartiet/hammerlagt rett nord for påhoggsområdet kan vere labilt. Det er sterkt
oppsprukke med opne sprekker, og ligg ikkje langt over dagens veg. Det er ikkje registreringar av
nedfall på veg i området, og lokale seier at det ikkje har kome ned noko dei siste 10åra.
4.5.3. Tolking og tilråding
Liten plass ut mot fjorden gjer at planlagd påhogg kan gjere det vanskeleg med trafikkavvikling i ein
byggefase. Kartlegging av sjøbotnen tilseier også at det kan bli vanskeleg å fylle ut i fjorden utan at
Påhogg 2C
Sleppe
24
fylling slår ut mot vraket. For å unngå fylling ut i fjorden må både ny linje for E39 og eksisterande veg
leggast meir inn i terrenget. Skredfaren for det planlagde påhogget vurderast til å vere moderat, og
aukande nordover forbi oppsprukke bergparti. Det er dermed ikkje tilrådeleg med linje lenger inn i
terrenget på grunn av auka skredfare og nærheit til oppsprukke bergparti nord for planlagd påhogg.
Ein kan også forvente tung sikring av tunnelpåhogg, lang portal og tung sikring av oppsprukke
bergparti også med den planlagde løysinga.
Figur 4.7: Påhoggsområdet for alternativ 2. Alternativt påhogg er markert inn i flyfoto.
25
4.6. Påhogg nord alternativ 3
Påhogget er planlagd i Ytredalen ca. 2 km nord for Vadheim. Terrenget er relativt slakt, før det stig på
opp mot fjell på 834 moh. Veglinja vil gå over dyrka mark før ein kjem inn mot påhoggsområdet.
Figur 4.8 syner korleis tunnelen er planlagt, i kartutsnitt og ortofoto. Det er fleire elver og mindre
bekker i området (vedlegg 2), i tillegg til at det sig vatn utanom dei meir etablerte løpa i
nedbørsperiodar. To alternative påhogg er vurdert i tillegg til det planlagde, og dei er merka av som
alternative påhogg 1 og 2 i figur 4.8.
Figur 4.8: Kartutsnitt og ortofoto syner omtrent kor påhogg 3C går inn i terrenget. Planlagt påhogg i tillegg til 2 alternative påhogg er markert inn i kartutsnitt. Rosediagram syner dei mest markerte sprekkesetta i området, men datasettet er lite.
4.6.1. Berg/lausmassar
Det er ikkje berg i dagen i det planlagde påhoggsområdet, men det er eksponert berg i elvar/bekkar
og ein del punkt over og til sida for påhogg (figur 4.10 og 4.11). Påhogget går inn i terreng dekka av
skred/elvemateriale. Det er utførd seismiske undersøkingar for å kartleggja djupna til berg under
lausmassedekke. Figur 4.9 syner kor dei seismiske linjene er skutt. Det er ikkje utførd undersøkingar
på dyrka marka eller i terreng over gard, noko som vil seie at det ikkje er data i område for alternativ
påhogg 2. Resultata frå seismikken er samla i rapporten (SVEIS 2012031961, grunnlag 2), der tolkinga
26
av hastigheitene fortel om antatt store lausmassemektigheiter. Tolkinga av dei seismiske resultata
blir diskutert i kapittel 4.6.3.
Figur 4.9: Oversiktskart som syner seismiske linjer, plan profil L1/13 til L6/13. Seismikken er utførd av GeoPhysix AS, og
kart er henta frå rapport SVEIS 2012031961.
Både for alternative påhogg 1 og 2 er det registrert eksponert berg i dagen. Ved alternativ 1 er det
ein eksponert bergrygg (figur 4.10, bilde 3), der sprekkeflatane har eit fall ned mot dalbotnen og
berget er moderat oppsprukke. Ved alternativ 2 er det kunn synlege svaflater, med eit tynt dekke av
uravsetningar. Ut i frå geologisk kart frå NGU (MÅLØY 1:250000) skal dette området bestå av
metasuprakrustaller, som nemnt i kapittel 3.1. Denne gruppen inneheld gneiser, kvartsitter og
glimmerskifre. Det er ikkje avklart kva for ein bergart som er i området for alternativ 2.
Rett nord for alternativ 2 er det større lausmassemektigheitar. Dei ligg i utløpsområdet til
Storeskreelva og er sannsynlegvis ei elve-/skredvifte.
Det er eit lite datasett på sprekkekartlegging i området grunna få eksponeringar og svaparti der det
er vanskeleg å finne sprekkesett. Tabell 3 syner dei sprekkesetta som blei registrert, og dei er
illustrert i eit rosediagram i figur 4.8.
27
Tabell 3: Sprekkesett i påhoggsområdet for planlagt alternativ 3.
Sprekkesett Strøkretning Fall Sprekkeavstand Karakter
1 (foliasjon) N320-345Ø 20-30 mot Ø 0,3-0,5m Ru/bølgete
2 N180-210Ø 70-85 mot V 0,5-1m Ru/bølgete
Figur 4.10: Planlagd påhogg og alternativ påhogg 1 (alternativ 3C). Små bilder syner massar i elv sør for planlagd påhogg
(1), berg i dagen i den same elva (2) og berg i dagen ved det alternativt påhogg 1 (3).
4.6.2. Skredfare
Planlagt påhogg er lagt i avsetningar som kan tolkast som ei tidlegare skredvifte/elvevifte. Pineelva
kjem ned like sør for påhogget, som i dag har teke løp som bøyar av mot sør (figur 4.10, bilde 1).
Denne elva har truleg hatt fleire løp i nordlegare retning på tidlegare tidspunkt. Elva renn delvis på
fjell, men verkar å grave ein del i stedlege massar i den nedre delen. Lokale frå Ytredalen fortel om
sørpeskred som har gått i denne elva. Frekvensen er låg, men dei fortel at det har kome heil ned på
bøane. Det er difor fare for at det kan gå sørpeskred/flomskred her.
I tillegg kjem det ned fleire elvar/bekkar langs dagstrekning nord for påhogget og i området for
alternativ påhogg 2. Desse har namn som tyder på at det kan gå skredløp i desse, som Storskreelva
og Kallskreelva. Lokale fortel at det går snøskred i Kallskreelva, men at dei ikkje har opplevd at dette
har kome lang ned i dalen. Snøskred i Storeskreelva går hyppigare, om ikkje årleg, og kan kome heil
ned til gardshus. Dei er ikkje registrert å ha nådd dagens veg.
Det er ikkje registreringar langs dagens veg av snøskred, men slik ny veglinje no er teikna vil vegen
trekkast ca. 50 meter nærmare dalsida forbi Stor- og Kaldskredelva, og ca. 140 meter lengre opp i
terrenget i påhogge. Dette gjer at ny veg vil kome nærare skredutsett terreng enn den gamle.
28
Det er ikkje registreringar av at stein har råka vegen på strekninga. Det er relativt god avstand
mellom veg og fjellside i overkant slik at steinsprangfaren for ny veg vurderast som relativt lav.
4.6.3. Tolking og tilråding
Tolkinga av dei seismiske resultata er illustrert i figur 4.11. Her er området med
lausmassemektigheiter > 10 m merka med lys farge og kartlagde punkt med berg i dagen er merka
raudt. Påhogget ligg omtrent på seismisk linje L1, eit stykke opp mot Pineelva (elv sør for planlagd
påhogg). Langs denne linja er det ikkje eksponert berg i dagen og djupna av lausmasse er tolka til å
vere opp til 30 m på det tjukkaste. Mektigheiten ser ut til å avta rundt Pineelva, men her er det tolka
inn ein svak sone. Kanskje fell denne sona saman med svakheissona som er tolka inn i området (figur
3.6). Generelt ser det ut til at lausmassemektigheiter avtar opp i dalsida, og at det eksisterar ein
terskel i dalsida der berget går noko brattare ned mot dalbotnen og mektigheitane bli større.
Lausmassemektigheta er tolka til å vere størst i området med tolka elve/skredvifte.
Figur 4.11: Tolking av lausmasseutbredelse basert på seismikk og terreng. Raude punkt syner registreringar av berg i
dagen og det farga feltet er området tolka til å ha lausmassar tjukkare enn 10 m. Påhogga (planlagd og alternativ 1) er
markert inn omtrentleg.
At det er lite berg i dagen i området gjer det vanskeleg å vurdere bergkvalitet, men ut i frå
berggrunnskartet, og nokre registreringar ovanfor påhogg, kan det vere gneis ned i grunnen i planlagt
påhoggsområde. Gneis har normalt høg trykkfastheit. I området for alternativt påhogg 2 framstår
også bergarten som gneis, men det bør takast steinprøvar for å slå fast mineralsamansetting og
kvalitet til byggeformål.
Det påhogget som er planlagt ligg mest sannsynleg i ei mektig elve-/skredvifte. Dette kan medføre eit
langt parti med høge skjeringar i lausmassar med uviss fastheit og uviss bergoverdekning for påhogg.
29
Om ein forskyv linja noko opp og nordover i terrenget vil ein møte berg i dagen i alternativt påhogg 1
(figur 4.10). Det vil sannsynlegvis også her vere snakk om høge skjeringar i lausmassar, men det kan
vere ein fordel å sleppe å gå langt inn i skredvifta. Om alternativ 1 blir vald, anbefalast det også å
leggje linja lenger ut mot elv i dalbotnen for å kome lengst muleg bort frå skredfarleg terreng.
I forhold til alternativ påhogg 2 er det sannsynlegvis ikkje problem å få overdekning i påhogg om ein
går relativt normalt inn frå dalbotnen, men det er eit spørsmål om dette er muleg i forhold til
linjeføring. Det ligg også i eit område der det ofte går skred ned mot bygningar, så det vil bli behov
for lang portal/voll i bakkant for dette alternativet. Det er ein fordel å ikkje gå for langt inn i
elve/skredvifte rett nord for alternativ 2.
Det vil også vere nødvendig å sikre området for planlagd påhogg ved skredvifte med voll i bakkant, i
tillegg til å erosjonssikre Pineelva slik at den held sitt noverande løp. Dette kan vere utfordrande å
utføre. Det vil vere ein fordel å dra linja mot påhogg så langt ut som muleg mot dalbotnen, dette for
å få avstand til bratt dalsideterreng og redusere skredfaren.
5. Tunneltrasé Det er teikna opp linjer for to av tunneltraseane, og dei vil bli kort beskrivne i dette kapittelet.
Vedlegg 3 og 4 syner linjene i plan og profil, med tolka svakheitssoner i terrenget.
5.1. Alternativ 2C Bogstunnelen – Vadheim sentrum
5.1.1. Beskriving
Dette tunnelalternativet vil bli ca. 1950 m langt med maksimal bergoverdekning på ca. 250 m. Med
utgangspunkt i NGUs berggrunnskart vil heile tunnelen drivast gjennom diorittisk til granittisk gneis.
Tunnelen vil krysse ei potensiell svak sone der den går under det markerte elvegjelet opp mot
Guddalen og Ullebøen ca. i profil 24850. Bergoverdekning her vil være ca. 40-50 m. Delar av sona er
befart, men rasmassar fyller elveløp og gjer undersøkingar vanskeleg. Vidare mot Vadheim kryssar
traseen eit nytt dalsøkk med vassføring ca. i profil 25200. Her vil overdekninga vere ca. 50 m. Denne
sona er ikkje befart i terrenget.
5.1.2. Tolking
Sona ved profil 2450 kan gi visse stabilitesproblem og behov for utvida sikring i tunnelen. Retninga
sona har i berggrunnen er ikkje kjend, så kor sona eventuelt treff tunnelen er berre tolking. Det er
også anbefalt å sonderbore i forkant gjennom slike mulege soner for å få ein indikasjon på
bergkvaliteten framfor stuff. Det same gjelder sona i profil 25200.
5.2. Alternativ 3C Bogstunnelen – Ytredalen
5.2.1. Beskriving
Dette alternativet vil gje ein ca. 4200 m lang tunnel med maksimal bergoverdekning på ca.530 m.
Heller ikkje for dette alternativet framkjem det bergartsgrenser av det geologiske kartet, men ein kan
oppleva variasjonar i eigenskapar innanfor same bergartstype.
Ein må anta at tunnelen vil krysse to av dei same sonene som for alternativ 2, noko lenger inn i
terrenget frå fjorden. Dette gjer at overdekninga blir større ved passering, henholdsvis ca. 60 m for
den første sona i profil 24850 og 500 m for den andre sona i profil 25800. Ca. i profil 26300 kryssar
30
tunnelen ei ny sone, også her med god overdekning. Rett før påhoggsområdet er det to soner, den
eine ca. i profil 27400 med om lag 20 m overdekning og den andre i påhoggsområdet. Det kjem ikkje
klart fram i terrenget kor desse sonene ligg i dalen, så plassering i kart og ortofoto kan vere upresis.
5.2.2. Tolking
Sjølv om overdekninga generelt er god ved passering av dei fleste sonene på traseen, må ein som
nemnt i kapittel 5.2.1 rekne med at svakheitene kan nå langt ned i bergmassane og auka
sikringsbehov kan bli nødvendig ved passering. Dei to sonene nær påhogg er mest markante litt opp i
fjellsida, og har usikker utholdenhet ned i dalbotn. I resultata frå seismikkene er det tolka inn fleire
parti med mulig dårlig berg (låghastighetssoner), men det er vanskelig å knytte dei opp mot
forseinkingar i terrenget.
Ved vidare prosjektering bør ein vurdere grunnboring i påhoggsområdet for å kartlegge
lausmassemektigheita i meir i detalj.
5.3. Hydrogeologi
Det er i følgje NGUs kart over grunnvassbrønnar (granada) ikkje registrert brønnar i nærleiken av
tunneltraseen. Det er heller ikkje busetnad eller sårbart naturmiljø like over tunneltraseen. Det
ventast difor ikkje at eventuelle innlekkasjar vil gjere skade på omgjevnadane. Eventuelt behov for
injeksjon vil være av omsyn til anleggsarbeidet og kvalitet på det ferdige anlegget.
Omfang av innlekasjer vil avhenge av fleire faktorar, som mellom anna bergmassens oppsprekkings-
grad og sprekkenes karakter, bergspenningar, svake soner og bergartsgrenser. Kor mykje
vasslekkasjar ein kan forvente i gneis vil gjerne avhenge av sprekkefylling og grad av opne sprekker i
bergmassen.
5.4. Bergets eigenskapar og bruk av tunnelmasse
Det er ikkje utførd prøvetaking/laboratorieundersøkingar av bergartsmateriale i planområdet. Dette
bør vurderast i seinare planfasar. Nedanfor vurderast bergets eigenskapar basert på visuelle
observasjonar og erfaring frå anlegg med liknande berggrunn.
Granittisk til diorittisk gneis har relativt stor styrke. Enaksiell tykkfastheit på intakt bergartsmateriale
er normalt 100-150 MPa. Dei klassifiseras som middels sterke til relativt sprø bergartar. Vanlegvis vil
denne bergartstypen ha normal borbarhet etter norske forhold. Det kan også forventes normal
sprengbarhet, då bergarten har stor sprøhet og mindre anisotropi enn til dømes fylittar og
glimmerskifer som kan skape problem med sprenging.
Ved Teigen-Bogen prosjektet var tunnelmasse frå Bogstunnelen nytta til vegoverbygning. For å
vurdere bergartens anvendbarhet til veg- og utfyllingsformål må det utførast
laboratorieundersøkingar, sjå handbok 018 (ref.2).
6. Veglinje i dagen I dette kapittelet vil strekninga med utfordringar i forhold til veg i dagen bli diskutert og illustrert
med kart og bilder. Skredfare vil bli vurdert på dei forskjellige strekka, i tillegg til om det er tilrådeleg
og mulig å gå med veg i dagen etter planlagd standard.
31
6.1. Alternativ 1
Alternativ 1 omfattar veg i dagen frå Bogstunnelen til kommunegrensa. Dette omfattar utbetring av
dagens veg frå Bogstunnelen mot krysset opp mot fv. 93. På denne strekninga går vegen langs
fjorden, med bratte dalsider på oppsida og bratt skråning ned mot fjorden på nedsida.
Breiddeutviding av dagens veg, samt utbetring av kurvatur vil bety store fyllinger eller relativt store
inngrep i sideterrenget. Frå Vadheim sentrum og oppover Ytredalen har alternativ 1 felles linjeføring
med alternativ 2C, som vil bli omtalt i kapittel 6.2.
6.1.1. Profil 23300-24100: beskriving og skredregistrering
På strekninga mellom ca. profil 23300 og 24100 vil dette alternativet medfør inngrep i terreng opp
mot dalside og ut mot fjorden. Figur 6.1 syner kart med linja og bilete frå nokre punkt nær linja. I
profil ca. 23400-23500 vil linjeval føre til utslag (skråning/fylling) både ut mot fjord og inn i terrenget.
Det er relativt bratt ned mot fjorden, og i overkant er det eksisterande låge tørrmurer. Terrenget på
oversida har usikker tjuknad av lausmassar og fleire bekkefar. Vidare, ca. i profil 23600-23800, er det
ei stor ur på oversida av vegen. Ny linje vil føre til inngrep i ura, som går langt ned mot dagens veg.
Området består av gamal og nyare ur, og er grovblokkig. På nedsida av dagen veg er det bratt. Rundt
profil 24000 er ny linje også planlagt inn i terreng. Her er det dårlige hammerlag og rotsprenging av
blokker i skjering (figur 4.3). Ei relativt ny veglomme i dette området syner sikring med betong- og
sognemur mot terrenget bak.
Figur 6.1: Alternativ 1 veg i dagen, pl. 23300-24100. Bilda syner lokaliteter frå terrenget rundt dagens veg.
32
Figur 6.2: Oversiktsbilete av området frå ca. profil 23350 og mot Vadheim. Det er relativt bratt og trongt ned mot fjorden.
Det er ein del registreringar av ras på strekninga, der det meste omfattar stein frå sideterreng, men
også ein del frå vegskjering (figur 3.9). Det er blant anna registrert fleire steinsprang/steinskred, med
stein på veg i 1992, 1998, 2001, 2002 og 2005. I felt blei det også registrert ferske blokker i
sideterreng opp frå veg på denne strekninga.
Tolking og tilråding
På grunn av usikker tjuknad på lausmassar rundt profil 23400, og mektige urmassar på store delar av
denne strekninga, vil det vere utfordrande og sannsynlegvis kostbart å gå inn i terrenget mot dalside.
Det er ikkje tilrådeleg å velje denne løysinga på grunn av dei store urmassane. Terrenget ned mot
fjord er bratt, men om det er muleg i forhold til geoteknikk og kurvatur kan det vurderast å legge veg
ut i nokre parti.
Sikringstiltak om ein går inn i terreng kan vere tørrmur, betong- og sognemur på topp skjeringar i
tillegg til mur og fanggjerder mot steinsprang på store delar av strekninga. Alternativ for å stabilisere
berg og lausmassar er jordnagling eller bergforankring med eventuelt armert sprøytebetong.
33
6.1.2. Profil 24400-25200: beskriving og skredregistrering
I dette området går dagens veg opp mot avkjørsel mot Ullebøen/Guddalen og deretter ned mot
Vadheim i ein markert sving over Lielva. Ny linje vil redusere stigning og forbetre kurvaturen. Dette
medfører ei veglinje på nedsida av dagens veg og ny bru over Lielva lågare i terrenget (figur 6.3).
Figur 6.3: Alternativ 1 veg i dagen, pl. 24400-25100. Eit flyfoto gir et oversiktsbilde over strekninga og bilde av mur er
markert inn i kart.
I området ved rørgate og i elv er det kartlagt berg i dagen, og i sida mot Lielva er det sannsynlegvis eit
tynt lausmassedekke. I følgje NGU s kvartærgeologiske kart skal området vere dekka av tynt
morenedekke, noko skredmateriale og bart fjell. På nordsida av Lielva er det ikkje observert berg i
dagen, og det ser ut til å vere lausmassar på nedsida av dagens veg og ein morenerygg på oppsida av
vegen. Tjuknad er ikkje undersøkt. I følgje ny linje er det eit stort skråningsutslag som strekk seg heilt
opp til høgspentlinje i denne morena. I øvre del av skråningsutslaget er det slakare terreng (topp
morene) som samlar opp rasmassar.
Terrenget ned mot fjord på strekninga er relativt bratt, og det er bebygging i tillegg til eit
industriområde i sjøkanten. Lokale har fortald om høg vassføring i Lielva, med vatn heilt i kant med
34
dagens bru. I ca. profil 24700 er det ein gamal mur som held dagens veg, og ser ut til å presser utover
i nokre parti (figur 6.3). Mot Vadheim er det høge skjeringar mot dalsida, med varierande
oppsprekking.
Det er fleire registreringar av nedfall på denne strekninga, med flest nedfall i området ved avkjøring
til Ullebøen/Guddalen (figur 3.9). Det er registreringar på stein på veg frå 2000, 2006, 2007, 2012 i
tillegg til eit snøskred. Snøskredet er ikkje registrert med årstal, men er lokalisert i kryss til
Ullebøen/Guddalen. I hovudsak dreier det seg om nedfall frå vegskjering, men også frå fjell/dalside. I
området under morenerygg er det som tidlegare nemnd kunn ei registrering, men lokale meiner at
det har vore fleire tilfelle.
Tolking og tilråding
Denne strekninga vil bli svært kostbar og krevjande å byggje, både på grunn av bratt terreng,
skredfare og nærhet til bebygging. Å gå inn i moreneavsetningane over dagens veg er ikkje tilrådeleg,
både grunna usikker tjuknad og auka skredfare nærare fjellsida. Det er også mogeleg at
kraftstasjonen må stenge for ein periode under byggefase på grunn av rystelser og byggearbeid, noko
som kan bety store kostnader.
6.1.3. Vadheim sentrum alternativ 1: beskriving og skredregistrering
For alternativ 1 vil ny veg følgje dagens veg gjennom sentrum. Ny linjeføring gir sannsynlegvis fylling
mot fjorden sør for Vadheim og i eit parti rett nord for sentrum, i tillegg til skråningsutslag i sentrum
og opp i uravsetningar ca. i profil 400-500.
I profil 25400-25500 er det skjeringar opp mot ei bratt dalside og liten plass ned mot fjorden. Nokre
delar av skjering er oppsprukke, men der er også parti med betre kvalitet. Eit utprega oppsprukke
bergparti ligg i dalsida rett før sentrum, beskrive i kapittel 4.5. Berggrunnen er dekka av
skredmateriale, sannsynlegvis eit tynt dekke. I Vadheim sentrum vil det bli skråningsutslag opp i ei
side med breelvavsetning. Det er bygd opp ein høg mur langs dagens veg. I neste parti med
skråningsutslag (ca. profil 300-500) skal det ut i frå NGUs kvartærgeologiske kart vere eit dekke av
skredmateriale. Dette stemmer med feltbefaring, men det blei også registrert moreneavsetningar
opp mot dalsida ca. i profil 350-400. Avsetningane består av usortert runda materiale. Ein låg tørrmur
er satt opp rundt profil 500, sannynlegvis med lausassar/ur i bakkant.
Ca. i området rundt profil 200 er det eksisterande bergskjeringar aust for dagens veg (figur 6.5, bilde
3). Den har stedvis sprekkeflater med fall ut i vegbanen og nokre oppsprukke parti. Foliasjonen
variera, men er målt til N340Ø med fall mot Ø på to lokalitetar. Sprekkeflatane er ru og bølgjete.
Dagens sikring består av bolt med trekant- og runde plater, fjellband og sognemur i topp skjering i
nokre parti.
Det er fleire registreringar på skred i området frå Vadheim sentrum til ca. profil 400. Dei flest er stein
på veg med vegskjering som løsningsområde, men det er også registreringar på stein frå fjell/dalside
med uvisst løsningsområde. I felt blei det også observert erosjonsskred/jordskred av nyare tid ca. i
profil 350-400, der massar hadde stoppa ca. 50 m før dagens vegbane (figur 6.5, bilde 2).
Løsningsområdet såg ut til å vere ikkje langt opp i dalsida. Det kunne sjå ut som om det hadde vore
uthenting av massar (massetak) i dette området kor skred blei observert. Skredhendingar rett sør for
35
Vadheim sentrum er beskrive i kapittel 4.5.2, og det dreiar seg om ca. tre hendingar med stein og
snø.
Figur 6.4: Alternativ 1 veg i dagen, pl. 25400 til Vadheim sentrum og pl. 0-500 opp i Ytredalen.
Tolking og tilråding
Linjeføring gjennom Vadheim sentrum vil vere muleg å gjennomføre, men det vil sannsynlegvis bli
behov for ein del skredsikring. Sør for Vadheim vil det vere tilrådeleg å legge linja så langt ut som
muleg i tillegg til å sikre oppsprukke bergparti for å redusere skredfaren frå bratte fjellsider. Nord for
Vadheim må ein rekne med tørrmur og tiltak for å stabilisere massar i bakkant. Erosjonsskred ca. i
profil 350-400 tolkast til å vere utløyst av masseuttak, noko som syner at nye skråningar må
stabiliseras (liggje ca. 1:2) for å unngå nye hendingar. I tillegg er det ei skjering ca. i profil 200-300
som må undersøkast og sikrast meir enn dagens tiltak (reinsk og boltesikring).
6.2. Alternativ 2C
Alternativ 2 med nordleg tunnelpåhogg i Vadheim sentrum vil betyr veg i dagen frå Vadheim opp
Ytredalen til kommunegrensa mot Gaular. Ny veglinje vil følgje dagens veg, og utbetring av kurvatur
og breiddeutviding vil i stor grad skje ved å gå tyngre inn i terrenget. Mektigheita av uravsetningane
oppover dalen er ukjent. Dagens veg går for det meste langs austsida av elva oppover dalen. Det er
kort avstand mellom veg og elv og det er stort sett urmassar mellom veg og fjellside med (topp ur om
lag 270 meter over vegen). I dette delkapittelet vil delstrekningar oppover dalen bli diskutert, frå
Vadheim sentrum til Gaular grense. Profilnummer som er benytta i figurane er frå linjealternativ 2,
veg i dagen. I sjølve Vadheim sentrum er ikkje linjeføringa lik for veg i dagen i alternativ 1 og
alternativ 2C (sjå figur 6.4 og 6.5), men resten av strekka opp dalen har same linjeføring.
Skråningsutslag
i breelv-
avsetningar Oppsprukke bergparti
Moreneavsetning
36
6.2.1. Vadheim sentrum alternativ 2: beskriving og skredregistrering
For dette alternativet vil ny veglinje gå på vestsida av Ytredalselva i kanten av bebygginga og over
elva i ny bru. Dagenes veg er teikna på utsida av ny veg, og må sannsynlegvis leggast i fylling ut i
fjorden om dette er mulig. Her ligg det eit skipsvrak frå 2.verdenskrig som kan kome i konflikt med
eventuell utfylling. Forholda i fjorden blir utgreia i ein eigen geoteknisk rapport.
Figur 6.5: Alternativ veg i dagen, pl.25500-26200. Linja går på vestsida av Ytredalselva, for så å krysse elv med ny bru.
Bilda er markert med tal 1-4 i kartutsnitt.
37
Figur 6.5 syner teikna veglinje og bilete frå lokalitetar i området. For denne linja vil det bli noko større
inngrep i dalsida mot aust i profil 25900-26200. Som beskrive i kapittel 6.1.3. er det lausmassar av
uviss tjuknad, eksisterande tørrmurer og ei skredregistrering i området.
I ca. profil 25800 skal det ut i frå NGUs kvartærgeologiske kart vere breelveavsetning og bart fjell i
området, men i felt blei det også registrert skred og morenemateriale. Skredmateriale er i hovudsak
lokalisert i søkk får bekkefar i fjellsida (punkt 1 i figur 6.5) og ned langs bratte hamrar/svaberg
markert i vedlegg 2.
Tolking og tilråding
Dalsida opp frå Vadheim sentrum mot Kupa er bratt, men ei ny linjeføring i underkant vurderast til å
vere muleg. Der det er større skråningautslag tolkas urane til å vere mindre aktive, med meir
sporadisk gamalt skredmateriale. Sannsynlegvis har mykje av skredmaterialet blitt fanga opp av
slakare terreng lenger oppe.
Både erosjonsskred og andre skredregistreringar i profil 25900-26200 gjer at det er grunn til å tru at
massane ned mot dagens veg ikkje vil vere stabile ved nye inngrep.
6.2.2. Profil 26100-26900: beskriving og skredregistrering
På denne strekninga opp Ytredalen frå Vadheim sentrum vil utbeitring av linje i hovudsak føre til
skråningsutslag aust i dalsida. Figur 6.6 syner kart og bilete frå lokalitetar langs dagens veg.
Det er ikkje utførd grunnundersøkingar i området, men observasjonar fortel om skredavsetningar i
heile dalsida. Store uravsetningar strekk seg langt opp i dalsida, og endar i bratte fjellsider/hamrar.
Det er eit stykke bak til hamrane som ser relativt oppsprukne ut. Det blei registrert ferske blokker og
steinskred nært inntil dagens veg (bilder og lokaliteter i figur 6.6), og det er fleire registreringar av
steinsprang på veg på denne strekninga, både frå vegskjering og frå dalside (figur 3.9).
Tolking og tilråding
Det er vanskeleg å vite om uravsetningane i dette området ligg på bergryggar ut i terrenget eller om
dei kvilar mot den bratte fjellsida bak og dermed innehar større mektigheitar. Fallet på fjellsida i
bakkant av uravsetningane er bratt, og ein kan regne med store mektigheiter i fleire områder.
Ved lave mektigheiter vil inngrepa i terrenget praktisk kunne utførast med ulike former for
støttekonstruksjonar. Dette kan blant anne dreie seg om tørrmurar (kan byggjast opp til 10-15 m
høgde), men det avhenger av stabilitet til massane bak. Blant anna kan grad av vannføring vere viktig
å kartleggje i større grad, da vannføring kan føyre til ustabile massar. Der mektigheita på
avsetningane er betydeleg vil dette medføra større inngrep i terrenget, noko som vil være
problematisk og kostnadskrevjande. Det vil også vere behov for omfattande skredsikringstiltak i dette
området, blant anna i form av fanggjerder.
38
Figur 6.6: Alternativ veg i dagen, pl. 26100-26900. Bilda 1-3 er markert inn i kartutsnitt og syner uravsetningar og
ferskeblokker i området.
6.2.3. Profil 26900-27200: beskriving og skredregistrering
I dette området gjer utbetring av dagens linje fylling ut mot elv og skråningsutslag opp i dalsida mot
aust. Terrenget opp mot dalsida er i nokre parti prega av mørke svaberg, med fleire blokker som ser
lause ut. Det vekslar mellom berg i dagen og parti med tørrmur ned mot dagens veg. Mot profil
27200 og vidare opp i dalen er terrenget meir skrentete, med betydeleg lause parti. I ca. profil
27200-27300 blei det også observert ferske blokker som hadde rasa ned mot dagens veg (figur 6.8).
Relativt ferske blokker
Relativt ferskt steinras
Fersk blokk
39
Tolking og tilråding
Terrenget på denne strekninga inneber risiko for steinsprang, og det er ein del laust materiale opp i
dalsida og teikn på steinsprangaktivitet den seinare tida som tilseier at dal/fjellsida må reinskast og
skredsikrast om dette alternativet blir vald. Mørke svaberg tyder på ein del vannsig i området, så det
vil bli aktuelt med isnett i nokre parti, for å sikre mot isnedfall på veg.
Figur 6.7: Alternativ veg i dagen, pl.26900-27200. Bilde 1 og 2 er markert inn i kartutsnitt. Bilde 1 syner sva og hamarparti
i ca. profil 27100-27200. Bilde 2 syner terrenget frå ca. profil 27100 og sørover med store uravsetningar.
Figur 6.8. Ferske blokker ned mot dagens veg ca. mellom profil 27200-27300. Utløysingsområdet er sannsynlegvis
oppsprukne hamarar i dalsida bak (aust for dagens veg).
Tørrmur
Mørke svaberg
40
6.2.4. Profil 27500: beskriving og skredregistrering
I dette profilet strekker det seg ei stor ur opp frå vestsida av dagens veg (figur 6.9). Ny linjeføring vil
føre til store skråningsutslag i denne dalsida som har bratte hamrar høgare opp i fjellsida. Det er
trongt på utsida av vegen ned mot elva og ei gamal steinbru kryssar elva i same område. Ura er
grovblokkig, med fleire store blokker heil ned til dagens veg. Det er ikkje registrert ferske blokker i
ura frå vegen, men det kan hende nyare materiale blir fanga opp i øvre del under hamrane. Det er
heller ikkje registrert skredhendingar i vegvesenet sine skredregister i underkant av ur.
Figur 6.9: Alternativ veg i dagen, pl.27400-27600. Bilde syner stor uravsetning ca. i profil 27500.
41
Tolking og tilråding
Det er ikkje tilrådeleg å gå inn i denne uravsetninga. Sjølv om den kunn er observert frå dagens veg
og mektigheita er ukjend tilseier ura si hellingsvinkel og blokkstørrelse at det vil vere vanskeleg å
oppretthalde god HMS under byggefasen og krevjande å byggje. Sikringstiltak vil sannsynlegvis
omfatte understøyp av store blokker, mur i underkant av ur og skredtiltak. Det er tilrådeleg å leggje
seg lenger ut mot elv med fylling og mur ned mot elv. Det bør i dette høvet undersøkast om gamal
bru er verna, da brufundamentet vil bli råka.
6.2.5. Profil 28900-29200: beskriving og skredregistrering
Ny linje går i hovudsak inn i terrenget i dalsida mot vest (figur 6.10). Her skiftar det mellom større
uravsetningar og parti med noko slakare terreng, sannsynlegvis med attgrodd skredmateriale.
Uravsetningar kan gå heilt ned til dagens veg (figur 6.10, bilde 3 og figur 6.11), mens det andre stader
er tørrmur (figur 6.10, bilde 2) ned mot veg eller slak dalside. NGUs kvartærgeologiske kart fortel om
skredmateriale i hele dalsida, men det er ikkje gjort noko grunnundersøkingar i forhold til mektigheit.
Det er mange bekkefar i området, både dei som renn jamt og dei som oppstår i nedbørsperiodar.
Figur 6.10: Alternativ veg i dagen, pl.28800-29100. Bilde 1-3 er markert inn i kartutsnitt.
Flommateriale
42
I bekkefara ca. mellom profil 29100-29200 er det flommateriale omkring hovudløpet til bekkane
(figur 6.10, bilde 1). Det er registrert eit tilfelle av snøskred på veg i dette området. I nokre parti kjem
det vatn ut frå grunnen. I ura mellom i profil 2900-29100 er det mykje grove blokker og den fremstår
gjengrodd. Det blei ikkje registrert fersk blokk i ura, og det er ikkje registrert andre skredhendingar
enn det eine snøskredet i området. På nedsida av dagens veg mot elva er det lite plass. Elva
forgreinar seg i fleire løp og er relativt brei.
Figur 6.11: Ur ned til dagens veg ca. i profilområdet 29000-29100. Det er ikkje tilrådeleg å gå inn i uravsetningane.
Tolking og tilråding
Det er tilrådeleg å leggje linja ca. i profil 29000-29100 lenger ut mot elv og ikkje gå inn i ur i overkant
av vegen, både på grunn av HMS under byggefase og krevjande arbeid. Utfylling mot elva kan bli
lettare om ein får løyve til å leggje løpet til elva mot austkanten av dalføre. Bratt mur ned mot elv kan
vere ei løysing for å få elveløpet bredt nok. Dersom en vel å gå inn i ur må truleg heile ura takast ut,
og skredtiltak må utførast for den auka skredfaren som følgje av å leggje seg nærare fjellsida.
I forhold til bekkefar i området må det utførast plastring. Der det er tørrmurar langs dagens veg kan
ein rekne med at det er lausmassar i bakkant. Når en går inn i slikt terreng kan det vere aktuelt med
lausmasseskråning og mur i underkant. Skråninga må stabiliserast og vurderast om det er behov for
erosjonssikring (eventuelt kle massane med sprengstein). Der det eksistera naturlege terrassar eller
terrengformasjonar som tar imot skredmateriale opp i dalsida, er det viktig å behalde desse for å
redusere skredfaren.
43
7. Konklusjon Basert på dei ingeniørgeologiske undersøkingane (observasjon og registreringar) vurderast det at
alternativ 3C vil vere den beste løysinga for å heve vegstandaren på det skredutsette vegpartiet
mellom Bogstunnelen og Gaular grense, da også med tanke på risikoakseptkriterier for skred på veg
(sjå kapittel 1). Både berggrunnskart frå NGU, feltobservasjonar og erfaringsdata frå nærliggande
tunnelar tilseier at berget i området er drivbart, sjølv om det kan bli noko problem med blant anna
sprakefjell og svake sonar.
Påhoggsområdet i sør for dette alternativet vurderast anleggsteknisk greitt å etablere utan større
vanskar og med normal sikring. Det som kan vere ei utfordring her er å oppretthalde god HMS under
byggefasen med tanke på lausmassar som ligg på svaflatar mot dagens veg. I nord er det noko større
utfordringar i forhold til påhogg. Det planlagde påhogget ligg i ei elve-/skredvifte med store
lausmassemektigheiter, og det er tilrådeleg å velje eit av dei alternative påhogga i same område
(alternativ påhogg 1 eller alternativ påhogg 2).
Alternativ 3D er også ei muleg løysing, men kan gi unødige trafikkproblem under byggfase i forhold til
at påhogg 3C kan minske dette og på same tid gje ei god løysing.
Alternativ 2 med påhogg nord i Vadheim sentrum og veg i dagen opp Ytredalen vurderast ikkje
tilrådeleg, då det vil vere krevjande anleggsteknisk og kostbart å utføre dei tiltaka som må til for å gje
dagstrekninga opp Ytredalen høg nok standard og akseptabel strekningsrisiko for skred på veg. Dette
gjeld også for alternativ 1, der heile linja vil gå i veg i dagen. Ny linje ligg stort sett inn i terrenget,
som i stor grad består av uravsetningar. Dette vil vere utfordrande med tanke på HMS under
byggefasen og den auka skredfare ved å leggje seg nærare fjellsida som kan vere produksjonsområde
for steinsprang. Uviss mektigheit på uravsetningar på dagstrekninga gjer at ein ikkje veit om ein får
god forankring i berg ved etablering av skredsikring (fanggjerder), og forankring i lausmassar aukar
meterprisen på slike tiltak. I tillegg til dei anleggstekniske utfordringane og HMS spørsmål vil det vere
ei utfordring med trafikkavløysing under byggefase om alternativ 1 eller 2 blir vald. Sjå kapittel 3.4 for
nærmare diskusjon rundt akseptkriteriet for skred på veg.
Alternativ 2A og 3A vurderast heller ikkje tilrådeleg, då påhogg i sør vurderast kostbare og krevjande.
Når det gjeld alternativ 3B vil dette vere anleggsteknisk muleg, men det vil føre til store utfordringar
Det er ikkje teikna linje for alternativt påhogg i Vadheim sentrum vist i figur 4.7. Dette alternativet
vurderast til å vere ei betre løysing som påhogg enn det som er teikna. Dette både på grunn av muleg
linjeføring normal på fjellside og at en unngår dei verste oppsprukne hammerlaga i området.
44
8. Vidare undersøkingar Under følgjer ei liste over aktuelle undersøkingar for reguleringsplan:
Meir detaljert feltstudie av tunneltrase (eventuelt gå heile traseen).
Meir detaljert feltstudie av antatt svake soner. Kartleggje retning ned i berggrunnen
der det er muleg.
Refraksjonsseismiske undersøkingar av større delar av påhoggsområdet i Ytredalen.
Grunnboring i påhoggsområdet i Ytredalen for å støtte opp resultat frå
refraksjonsseismiske undersøkingar.
Geoteknisk vurdering av uravsetningar og bratte skråningar ned mot fjord dersom
veg i dagen alternativ blir aktuelt.
9. Referansar 1. Statens vegvesen (2014): Retningslinjer for risikoakseptkriterier for skred på veg
2. Statens vegvesen (2010): Vegbygging. Håndbok 018.
3. Statens vegvesen (2010): Vegtunneler. Håndbok 021.
4. Standard.no (2010): Eurokode 7. Geoteknisk Prosjektering.
5. Statens vegvesen (2008): Styring av utbyggings-, drift- og vedlikehaldsprosjekter. Håndbok
151.
6. Statens vegvesen (2008): Tung bergsikring i undergrunnsanlegg (2008).
Trygt fram sammen
Statens vegvesenRegion vestRessursavdelingaAskedalen 4 6863 LEIKANGERTlf: (+47 915) [email protected]
vegvesen.no
