Embed Size (px)
Citation preview
Gezondheid telt! in
Wormerland
22 | AAN HET WOORD PETER LEERLING EN MILKO KOP
24 | PROFIEL VAN WORMERLAND WORMERLANDERS ROKEN MINDER EN ZIJN VAKER LID VAN EEN SPORTVERENIGING
26 | EEN GOEDE MENTALE GEZONDHEID HOE BLIJVEN WE GEESTELIJK FIT?
30 | AAN HET WOORD
INA BOEREMA
32 | GEZOND OUDER WORDEN
GRIJS EN FIT IN WORMERLAND
34 | AAN HET WOORD
COCK WILLEMSE
40 | EEN GEZONDE
LEEFOMGEVING
WORMERLAND IN BEWEGING
43 | NAWOORD
TOT SLOT
04 | VOORWOORD
KEES VAN WAAIJEN
06 | GEZOND IN WORMERLAND
WIE ZICH GEZOND VOELT, DIE
LEEFT!
10 | AAN HET WOORD
FRANK STROOTMAN
14 | AAN HET WOORD
DESSIE LIVIDIKOU
16 | EEN GEZONDE LEEFSTIJL
GOED IN JE VEL MET
EEN GEZONDE LEEFSTIJL
Gezondheid is eenkostbaar goed.Wie zich gezondvoelt, is gelukkiger,onderneemt meer enhaalt meer voldoeninguit zi jn leven. Wiegezond is, die lééft.
G E Z O N D I N W O R M E R L A N D
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
INH
OU
DS
OP
GA
VE
De lat leggen we hoger: door een gezonde leefstijl te hanteren, door actief te blijven, door fit en energiek te zijn in een gezonde leef omgeving kunnen we allemaal ouder worden en blijven meedoen aan het leven van alledag.
Met gepaste trots presenteer ik namens de gemeente ons nieuwe gezondheidsbeleid. In vergelijking met voorgaande jaren leggen we veel meer de nadruk op preventie. Stond vroegere gezondheid voor het ontbreken van ziektes, nu verlangen we meer. We leggen de lat hoger. Door een gezonde leefstijl te hanteren door actief te blijven, door fit en energiek te zijn in een gezonde leefomgeving kunnen we allemaal ouder worden en blijven meedoen aan het leven van alledag. Dat proberen we te bereiken door preventie: inzetten op een gezond leven en daardoor gezondheidsproblemen voorkomen.
Preventie is uiteindelijk ook veel minder kostbaar dan genezen en behandelen. Ik vertel u niets nieuws als ik zeg dat de kosten van de gezondheidszorg de laatste jaren de pan uitrijzen. Met een preventief gezondheidsbeleid kunnen we proberen om de kosten naar beneden te brengen.
Daarom zetten we in op de bevordering van de gezondheid van de inwoners in Wormerland. Samen met de huisartsen, scholen, sportclubs en andere verenigingen en natuurlijk onze partners de GGD, Humanitas, het Sociaal Cultureel Centrum Wormerland (SCWO) en de deskundige hulpverleners uit het Sociaal team Wormerland: een samenwerking van Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (SMD), MEE Amstel & Zaan, Zorgcirkel en gemeente Wormerland. Zij zijn de deskundigen, betrokken en betrouwbaar bovendien. Daarnaast kijken we graag verder dan onze neus lang is door samen te werken met alle gemeentes in ZaanstreekWaterland. Alleen door een brede en inspirerende samenwerking bereiken we meer voor de gezondheid van alle inwoners. Doet u mee?!
Een gezonde groet,
Kees van WaaijenWethouder Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Sociale zaken (Participatiewet: werk en inkomen, armoedebeleid, schuldhulpverlening) en Gezondheid
B E S T E I N W O N E R S V A N W O R M E R L A N D ,
| P 0 5
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
V O O R W O O R D
VO
OR
WO
OR
D
01. Gezonder en gelukkiger? Gezondheid betekende vroeger dat ziektes en beperkingen ontbraken. Het was eenvoudigweg nietziekzijn. In het huidige beleid definiëren we gezondheid veel ruimer. Het betekent dat je zelfstandig bent, energiek en veerkrachtig. Het houdt in dat je je prettig voelt, geestelijk en lichamelijk, dat je je leven de moeite waard vindt, en dat je mee kunt doen aan het leven van alledag. Of je nu oud bent of jong, uit welk nest je ook komt of met welke beperkingen je rekening hebt te houden: het gaat erom wat je kunt. Niet om wat je niet kunt. Deze positieve insteek
vormt de basis van ons nieuwe gezondheidsbeleid voor de komende jaren.
Iedereen doet meeAls gemeente zijn we wettelijk verplicht om iedere vier jaar een gezondheidsbeleid vast te stellen. Dat doen we graag. We zetten ons in om de gezondheid van de inwoners te verbeteren en ongezondheid te voorkomen. Mee kunnen doen met alles wat de samenleving te bieden heeft, daar draait het om. Met ons beleid bevorderen we zo veel mogelijk de veerkracht en zelfstandigheid van de inwoners. Dat komt
De inwoner van Wormerland: gezonder en gelukkiger dan andere Nederlanders?
Wie zich gezond voelt,die leeft!
| P 0 7
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
G E Z O N D I N W O R M E R L A N D
GE
ZO
ND
IN
WO
RM
ER
LA
ND
Inwoners van Wormerland hebben in vergelijking met leeftijdgenoten elders in Nederland minder last van eenzaamheid.
ieders gezondheid ten goede en houdt de stijgende kosten voor de gezondheidszorg in bedwang. Gezondheid is geen ‘eiland’. Het beïnvloedt het werken, wonen, sporten, schoolgaan, geldzaken en eventuele gevoelens van isolement en eenzaamheid. Op hun beurt beïnvloeden deze zaken weer de gezondheid. Vandaar dat ons beleid zich op al deze onderwerpen richt.
De inwoner van Wormerland beschouwt zijn gezondheid overwegend als ‘goed’. Hier wordt men gemiddeld ouder dan in de rest van de Zaanstreek of Nederland. Maar liefst 84% van de volwassen inwoners oordeelde in 2016 positief over de eigen gezondheid. Voor kinderen was dat
zelfs 96%. De werkloosheid en het aantal huishoudens met kinderen dat het niet breed heeft, liggen ruim onder het Nederlands gemiddelde. Bovendien zijn onze pubers gezonder, zowel geestelijk als lichamelijk, dan in voorgaande jaren. Inwoners hebben in vergelijking met leeftijdgenoten elders in Nederland minder last vaneenzaamheid. Ze bewegen iets meer, ze zijn vaker lid van een sportvereniging en er wordt minder gerookt.
84% is posit ief over de eigen gezondheid.
6% van de ouderen zijn zware drinkers. Roken doet 19% van de volwassenen. En een krappe helft van alle ouderen voelt zich eenzaam. Tel daarbij op dat we met z’n allen steeds ouder worden (‘dubbele vergrijzing’) dan is een preventief gezondheidsbeleid een must om toekomstige problemen voor te zijn. Uit ervaring weten we dat met preventie veel winst valt te behalen.Net als de landelijke overheid hechten we veel belang aan het voorkómen van gezondheidsklachten.
Hartveilige gemeenteIn Wormerland hangen op een aantal plaatsen 24 uur beschikbare AED’s. Een AED is een draagbaar apparaat dat het hartritme weer kan herstellen bij een hartstilstand. Ideaal gesproken zouden burgerhulpverleners binnen 6 minuten na hartstilstand met AED bij de buurtbewoner moeten zijn. De gemeente stimuleert crowdfunding en draagt bij, indien budgettair mogelijk, aan AED’s op plaatsen in de gemeente waar veel mensen komen.
Voorkomen is beter dan genezenDat is mooi. Maar geen garantie voor een zorgeloze toekomst. Als we de gezondheid van inwoners zo willen houden en liefst nog verbeteren, moeten we actie ondernemen. We moeten rekening houden met het feit dat jongeren aan het vmbo vaker dan hun leeftijdgenoten van de havo/vwo met psychische problemen kampen. Ze zijn minder vaak lid van een sportvereniging, drinken en roken meer. Bijna de helft van de Wormerlanders is aan de dikke kant: 47% van de volwassenen en 58% van de ouderen heeft overgewicht. Ruim 14% van de volwassenen en
| P 0 9
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
G E Z O N D I N W O R M E R L A N D
GE
ZO
ND
IN
WO
RM
ER
LA
ND
“We bieden een luisterend oor en wijzen op de mogelijkheden van het Dienstencentrum”
Een huisartsenpraktijk op het platteland, dat is zijn grote wens. Na zijn studie geneeskunde belandt Frank Strootman tot zijn grote plezier in Wormer waar hij vanaf 1996 zijn praktijk runt aan de Dorpsstraat. ‘Wat hier zo prettig is, is de rust en ruimte. Ik houd ontzettend van het dorpse bestaan, waar veel mensen elkaar kennen en groeten.’‘Hoe dorps Wormer ook is, zelfs hier neemt de eenzaamheid onder ouderen toe. Familie en buren houden wel een oogje in het zeil, maar iedereen heeft ’t verschrikkelijk druk. De gesel van deze tijd. Daarom bedachten we in ons regionale overleg – waarin huisartsen en andere zorgverleners onder andere spreken over preventieacties – om regelmatig bij oudere patiënten op huisbezoek te gaan.
Dat wordt erg gewaardeerd. We bieden een luisterend oor en wijzen op de mogelijkheden van het Dienstencentrum en de activiteiten die onder andere door Torenerf en Senioren Plus worden georganiseerd.’Tijdens dat overleg komen ook zaken aan bod als overgewicht. Cijfers tonen aan dat de inwoners van onze gemeente gemiddeld te zwaar zijn, zelfs boven het landelijk gemiddelde! Werk aan de winkel dus. Voor zorgverleners, de gemeente, verenigingen, scholen en ouders. Neem het kiss and ride fenomeen bij basisscholen. Breng je kind toch met de fiets naar school, denk ik dan! Daarnaast is de Dorpsstraat erg druk en gevaarlijk. Dus hier ligt ook een schone taak voor de gemeente. Of ik zelf veel beweeg? Jazeker! Ik tennis en je treft mij vaak buiten, op pad met de hond.’
‘Werk aan de winkel’F R A N K S T R O O T M A N
| P 1 1
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
AA
N H
ET
WO
OR
D
A A N H E T W O O R D
tariseert gezondheidsrisico’s, is het meldpunt voor overlast, rampen en crises, lijkschouwing, euthanasie, richt zich op de relatie tussen milieu en gezondheid, en houdt toezicht op kinderopvang. De gemeente kan een grote rol spelen in de preventieve aanpak. Hiervoor hebben we een hechte samenwerking met huisartsen, scholen, (sport)verenigingen, instellingen op het gebied van gezond leven, en natuurlijk de inwoners zelf. Denk maar aan de betrokkenheid van ouders bij hun schoolgaande kinderen, zoals bij het project Gezonde School. Door onze vele relaties kunnen we als gemeente een verbindende rol spelen en waar nodig faciliterend optreden, bijvoorbeeld door het organiseren van gezondheidsnetwerken.Wormerland stimuleert en ondersteunt daarnaast graag ‘gezonde’ initiatieven van burgers en verenigingen. Last but not least is het onze taak om te handhaven. Bij overtredingen van de drank en horecawet is het onze taak en zijn we ook verplicht om op te treden.
Vier speerpunten In Wormerland zetten we ons voor de periode van 20192023 in voor de volgende vier speerpunten:
• een gezonde leefstijl • een goede mentale
gezondheid, • gezond ouder worden • een gezonde
leefomgeving. Als we deze speerpunten voor ogen houden, kunnen we in de toekomst met z’n allen mee blijven doen. Kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Daar gaan we voor!
Gemeente Wormer-land verbindt Wormerland vormt samen met andere gemeenten in Zaan streekWaterland het bestuur van de GGD (Gemeen schappelijke Gezondheidsdienst). We werken nauw samen met de GGD. Deze dienst heeft de Jeugdgezondheidszorg onder haar hoede, bestrijdt infectieziekten, registreert en inven
Iedereen moet mee kunnen blijven doen: kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Daar gaan we voor!
Een gezonde leefstijl, een goede mentale gezondheid, gezond ouder worden, én een gezonde leefomgeving.
| P 1 3
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
G E Z O N D I N W O R M E R L A N D
GE
ZO
ND
IN
WO
RM
ER
LA
ND
“We organiseren een breed netwerk waarin alle professionals alert zijn op kinderen met overgewicht.”
Dessie Lividikou
is GGD projectleider
‘ZaanstreekWaterland scoort hoog op de lijst van regio’s met overgewicht. Eén op de zes kinderen van tien jaar heeft er last van. Ben je als kind zwaarlijvig, dan loop je als volwassene meer risico op gezondheidsklachten. Maar als kind is het al vervelend. Overgewicht staat namelijk vaak niet op zichzelf. Het betekent veelal dat kinderen niet goed in hun vel steken. Het kan een signaal zijn dat er andere problemen zijn. De Gemeente Wormerland heeft daarom een breed netwerk waarin alle professionals alert zijn op kinderen met overgewicht. Huisartsen bijvoorbeeld, diëtisten en gymnastiekdocenten. Daarnaast gaan we een jeugdverpleegkundige inzetten
die samen met het kind en de ouders een plan maakt om gezonder te leven. Kinderen kunnen dat namelijk niet alleen, ze hebben hulp nodig van hun ouders en de omgeving.Het mooie is dat je met kleine dingen al het verschil kunt maken. Als je met school afspreekt om de Fristi of limonade te vervangen door water, heb je al veel gewonnen. Uit ervaring – ik heb zelf twee jonge kinderen – weet ik hoe makkelijk het is om ongezond te leven. Je wilt je kind graag verwennen en trakteren, maar als dat thuis en op alle kinderfeestjes en partijen gebeurt, wordt het snel te veel! En je kunt best ‘ns een keertje pizza halen, maar eet dan verder wel lekker gezond!’
‘Met kleine dingen kun je al veel bereiken’D E S S I E L I V I D I K O U
| P 1 5
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
AA
N H
ET
WO
OR
D
A A N H E T W O O R D
Goed in je velWe weten wel zo ongeveer wat goed of slecht is voor de gezondheid. Regelmatig bewegen en naar buiten, gezond (dus niet te vet en te zoet) eten, niet te vaak en te veel drinken, en het roken helemaal laten. Zo’n leefstijl vormt een perfecte buffer tegen obesitas, luchtwegaandoeningen, diabetes en hart en vaatziektes. Alleen, we handelen er niet altijd naar.
En voor de één is het makkelijker dan voor de ander. Vandaar dat de gemeente Wormerland zich inzet om voor alle in woners een gezonde leefstijl te bevorderen.
Hoe pakken we het aan?Verder kijken dan je neus lang is, is kenmerkend voor preventief beleid. Je richt je niet op de korte termijn maar op de toekomst, niet alleen op de individuele bewoner of het afzonderlijke gezin, maar op de hele omgeving. Want een leefstijl wordt beïnvloed door een mix van factoren. Woon je prettig in je huis? Ben je tevreden met de buurt? Heb je werk naar je zin? Beschik je over contacten, vrienden, kennissen? Ben je lid van een sportclub? Hoe dik of dun is je portemonnee?
Voor de een is het makkelijker dan voor de ander, vandaar dat de gemeente Wormerland zich inzet om voor alle inwoners een gezonde leefstijl te bevorderen.
02.
Goed in je vel met een gezonde leefsti j l
| P 1 7
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
EE
N G
EZ
ON
DE
LE
EF
ST
IJL
E E N G E Z O N D E L E E F S T I J L
We vertel len niets nieuws als we zeggen dat gezinnen met een lager inkomen over het algemeen ongezonder leven dan gezinnen die iets meer te besteden hebben.
| P 1 9
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
E E N G E Z O N D E L E E F S T I J L
EE
N G
EZ
ON
DE
LE
EF
ST
IJL
Door een slimme inrichting van de openbare ruimte gaan mensen als vanzelf meer fietsen, wandelen en spelen.
Als alles meezit in je leven, is een gezonde leefstijl vaak vanzelfsprekender. Zit er van alles tegen, dan is het lastiger om koers te houden.
We vertellen niets nieuws als we zeggen dat gezinnen met een lager inkomen over het algemeen ongezonder leven dan gezinnen die iets meer te besteden hebben. Mensen met een lager inkomen zijn gemiddeld zwaarder, ze drinken en roken meer. Als ruggensteun biedt Wormerland inwoners met een laag inkomen een eigen ziekte kostenverzekering aan. Een goede medische dekking verkleint eenvoudigweg de gezondheidsrisico’s. Een gezondheidstest, stoppenmet rokenprogramma en sportmedisch advies: het is allemaal opgenomen in dit pakket.
Sportief verenigingslevenWe zijn trots op het bruisende verenigingsleven in Wormerland. Er is met zowel breedte als topsport een aanbod voor iedereen die wil sporten. De jaarlijks terug kerende sportieve evenementen, zoals schoolsporttoernooien, watersportdagen in het Zwet, het
sportevenement op het evenemententerrein en (hard)loopwedstrijden als de Luilak polderloop in Jisp en Neck, de prutrace in Wijdewormer en sinds kort ook de Zaanbochtrun zijn populair. Mooi is dat er ook voor inwoners met een beperking in Wormerland of in de regio een leuke passende sport te vinden is via de website van Uniek sporten. Voor kinderen uit gezinnen met een krappe beurs biedt het Jeugdfonds uitkomst, en kunnen ze een sport of cultuurvereniging kiezen. Topsport Zaanstreek ondersteunt verenigin gen en topsporters om hun sportieve, persoonlijke en tegelijk ook maatschappelijke doelen te behalen. Er spelen zelfs sportverenigingen op het hoogste niveau in Nederland!
Slank en fit Als gezegd is 47% van de volwassen inwoners te zwaar. Waar ‘m dat nu precies in zit, is onbekend. Samen met de GGD, het verenigings en bedrijfsleven onderzoeken we de specifieke oorzaken om hier een toekomstig beleid op te maken. Wat we al wél weten, is dat een prettige en veilige leefomgeving een handje helpt tegen overgewicht. Door een slimme inrichting van de openbare ruimte gaan mensen als vanzelf meer fietsen, wandelen en spelen (zie Een gezonde
leefomgeving). Voor grotere groepen hebben we verschillende projecten die meerdere doelen dienen. Neem het succesvolle ‘Bewegen werkt’. Deelnemers aan dit programma – zonder werk, met uitkering – voelen zich energieker en fitter, mentaal sterker en leven bovendien gezonder. Dat is geen waterdichte garantie voor snel succes op de arbeidsmarkt, maar maakt mensen wel weerbaarder en zelf bewuster waardoor ze makkelijker de stap maken naar een werkkring.
Geniet met mateProblematisch drinken willen we tegengaan. Wormerland sluit aan bij de landelijke campagnes NIX 18 en de Ikpas, die speciaal voor jongeren zijn opgezet. Aan de jaarlijks terugkerende Ikpas om gedurende 30 dagen (rond maart) geen alcohol te drinken, deden tot nu toe weinig Wormerlanders mee. De komende jaren willen we het aantal deelnemers uitbreiden.
Paffen in de banWormerland is op weg naar de ontwikkeling van een rookvrije gemeente en rookvrije generatie. De eerste stap wordt binnen het gezin gezet. Beginnen we bij de kinderen, dan hebben we al een wereld gewonnen. Vandaar dat we samen met onze partners het zevenstappenplan ‘Op weg naar een rookvrije generatie’ willen uitvoeren. Daaronder valt bijvoorbeeld de invoering van rookvrije speelterreinen, rookvrije schoolpleinen (wettelijk verplicht in 2020) en rookvrije sportvelden. Ook streven we ernaar om het (mee)roken van zwangere vrouwen terug te dringen, net als het roken binnenshuis en het roken op en rond de werkvloer. En natuurlijk doen we als gemeente mee aan de campagne Stoptober.
Bewoners initiatievenWe juichen alle plannen van bewoners en bewonersgroepen toe om samen een gezonde leefstijl te ontwikkelen. Vandaar dat nu wordt onderzocht of de subsidie Vitaliteit kan dienen om de bewonersinitiatieven voor gezondheidsbevordering te stimuleren.
| P 2 1
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
EE
N G
EZ
ON
DE
LE
EF
ST
IJL
E E N G E Z O N D E L E E F S T I J L
“Tijdens het bewegen pik je ook de nodige gezelligheid mee. Heel belangrijk.”
Peter Leerling en Milko Kop van
‘Verantwoord Bewegen’
Jonge honden zijn het als ze in 1993 in Wormer samen hun fysiotherapiepraktijk beginnen. En nog steeds zijn Peter en Milko, die elkaar al van de kleuterschool kennen, even enthousiast over hun vak. Samen met achttien medewerkers organiseren zij individuele therapie, groepstrainingen, arbocursussen en revalidatiegroepen voor hart, long en oncologiepatiënten. Zie hen als ambassadeurs voor sport en bewegen.
Lekker veelzijdig?!Peter: ‘Ja, vroeger ging je naar de fysiotherapeut om gemasseerd te worden. Behoorlijk passief, zeg maar. Nu enthousiasmeren we mensen om zelf de regie te nemen en ook nà de behandeling te blijven bewegen.’ Milko: ‘Het is natuurlijk erg leuk om te horen dat Wormerlanders het goed doen en zo tevreden zijn over
hun gezondheid. Maar we scoren tegelijkertijd ook hoog op eenzaamheid en zwaarlijvigheid. Als fysiotherapeuten willen we ons steentje bijdragen om deze problemen te tackelen.’ Peter: ‘We richten ons meer dan vroeger op het héle plaatje: op gedrag en gezondheid in plaats van op één haperend lichaamsonderdeel.’ Milko: Bij voetbalvereniging Fortuna leren we bijvoorbeeld kinderen om een koprol te maken. Veel kinderen kunnen dat niet. Echt! Maar dat voorkomt letsel en breuken bij valpartijen.’
Wie sport promoot, moet natuurlijk zelf ook aan de bak. Beiden pakken geregeld de racefiets of mountainbike, en doen aan hardlopen. Daarnaast golft Peter en voetbalt Milko bij Fortuna in het veteranenelftal en doet hij aan krachttraining. Milko: ‘Tijdens het bewegen pik je ook de nodige gezelligheid mee. Heel belangrijk.’
‘Het héle plaatje’P E T E R L E E R L I N G E N M I L K O K O P
| P 2 3
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
AA
N H
ET
WO
OR
D
A A N H E T W O O R D
| P 2 5
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
P R O F I E L V A N W O R M E R L A N D
PR
OF
IEL
VA
N W
OR
ME
RL
AN
D
Wormerlanders roken minder en zijn vaker lid van een sportvereniging
Wormerland | 52% Nederland | 51,7%Wormerland | 19% Nederland | 23%
Wormerland | 4,5% Nederland | 6,58%Wormerland | 40% Nederland | 43%
Wormerland
Nederland
Vo l d o e t a a n b e w e e g n o r m 2 0 1 6R o ke n Vo l w a s s e n e n 2 0 1 6
K i n d e r e n i n a r m o e d e 2 0 1 5E e n z a a m h e i d s g e v o e l 2 0 1 6A a n d a c h t s p u n t e n W L e n N L
0 10 20 30 40 50 60 70 80
eet voldoende groenten kinderen
verhoogd risico op psychische problemen klas 2 VO
serieuze gedachtenzelfdoding klas 4 VO
alcohol gedronken in de maandvoor de meting klas 2 VO
zware drinkers volwassen
overgewicht senioren
0
10
20
30
40
0
20
40
60
80
0
10
20
30
40
0
10
20
30
40
0
2
4
6
8
Wormerland | 34% Nederland | 25%
L i d s p o r t v e r e n i g i n g 2 0 1 6
Wie zonder angsten of depressies door het leven gaat, mag zijn handen dichtknijpen. Dat realiseer je je pas als zulke problemen zich bij vrienden of familie voordoen of wanneer je zelf mindere periodes meemaakt. We weten uit onderzoek dat 5% van de volwassen Wormerlanders (ongeveer 500 mensen) een verhoogd risico loopt op een angststoornis of depressie. Het aantal mensen dat aan geeft eenzaam te zijn ligt aan zienlijk hoger: 39% van de volwassenen en 44% van de ouderen. De GGD onderzocht het fenomeen in deze regio en concludeert dat ruim een kwart van de inwoners die zich eenzaam voelt ook suïcidale
gedachten heeft. Onder middelbare scholieren is dit ongeveer 14 procent, onder ouderen 7 procent. Praten helpt, maar in de praktijk is dat niet eenvoudig. Schaamte en gêne maken dat de persoon in kwestie dit onderwerp niet aankaart. Ruim 50% van de mensen die angstig zijn of depressief praat daar niet over.
Wat doen we eraan?We spannen ons in om het aantal suïcideste doen afnemen. Door alert te zijn en tijdig problemen te signaleren én door intensiever samen te werken met alle zorgverlenende instanties trachten we neergaande spiralen en isolementen te doorbreken.
Hoe bl i jven we geestel i jk f it?
We weten uit onderzoek dat 5% van de volwassen Wormerlanders een verhoogd risico loopt op een angst- stoornis of depressie. 03.
| P 2 7
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
EE
N G
OE
DE
ME
NT
AL
E G
EZ
ON
DH
EID
E E N G O E D E M E N T A L E G E Z O N D H E I D
Huisartsen horen vaak als eersten over de mentale problemen van hun patiënten. Vandaar dat we ons in Wormerland scharen achter de landelijke aanpak suïcidepreventie.
Mei 2017 vond de aftrap plaats van de zoge heten Proeftuin suïcidepreventie in Zaanstreek Waterland waarin we samen met alle partijen binnen én buiten de zorgsector intensiever gaan samenwerken én ons richten op het bespreekbaar maken van suïcidale gedachten. Alle acht gemeenten in onze regio ondersteunen deze proeftuin. Ketenzorg, het trainen van professionals, het in kaart brengen van risicogroepen en het organiseren van publiekscampagnes moet de samenleving ervan doordringen dat je voor psychosociale problemen niet weg moet kijken, maar hulp moet zoeken.
Geen pillen, maar de deur uit voor iets leuks Huisartsen horen vaak als eersten over de mentale problemen van hun patiënten. Vandaar dat we ons in Wormerland scharen achter de landelijke aanpak ‘Welzijn op recept’ waarbij huisartsen een cruciale rol spelen. Zij helpen hun patiënten met het ontmoedigen van medicijngebruik, en wijzen hen in plaats daarvan op mogelijkheden om de deur uit te gaan en sportieve en/of creatieve activiteiten te ondernemen. Van koken en sporten, tot schilderen en wandelen, van snoeien tot voorlezen.
Zeg maar al datgene wat een mens in beweging brengt, geestelijk en/of lichamelijk. Alles beter dan thuiszitten waar de psycho sociale problemen vaak alleen maar verergeren.
Meer onder de mensen Alleen koken en eten onderstreept bij eenzame mensen nog eens extra hun teruggetrokken bestaan. Vandaar dat Wormerland succesvolle initia tieven toejuicht waarbij samen wordt gekookt en/of gegeten. Bij Tafeltje Dekje van de Regionale Stichting Wonen Plus (RSWP) brengen vrijwilligers warme maaltijden aan huis, een initiatief dat alom waar dering oogst.
Onze gemeente telt ook statushouders ofwel vluchtelingen die hier legaal verblijven. Hun voorgeschiedenis maakt hen echter kwetsbaar, zowel op sociaal als psychologisch gebied, en daardoor verloopt het opbouwen van een nieuw leven in een nieuw land niet zonder slag of stoot. Wij onderzoeken of de training Mindfit hen kan ondersteunen.
| P 2 9
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
E E N G O E D E M E N T A L E G E Z O N D H E I D
EE
N G
OE
DE
ME
NT
AL
E G
EZ
ON
DH
EID
Ina Boerema is projectleider
Suïcide preventie GGD Zaanstreek
Waterlandnam
‘Soms kan iemand het idee hebben dat de problemen en zorgen zo erg zijn dat diegene geen uitweg meer ziet. Hierover praten kan opluchten en kan helpen bij het zoeken naar manieren om de problemen aan te pakken, zodat diegene weer verder kan. Voor veel mensen is het niet vanzelfsprekend om te praten over het feit dat iemand het leven niet meer zit zitten. Daarom is de GGD gestart met een project om het taboe te doorbreken en te praten over gedachten aan zelfdoding. Toen we hiermee startten, bestond er best wat huiver. Maar na twee jaar dit project te hebben geleid, merk ik dat er meer openheid ontstaat. Dat is ontzettend belangrijk. Ons doel is om gedachten aan zelfdoding
bespreekbaar te maken en uit de taboesfeer te halen. Want in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zet praten over zelfdoding mensen niet aan om tot daden over te gaan. Openheid kan juist helpen om achterliggende problemen aan te snijden. We hebben de afgelopen twee jaar meer dan 300 mensen getraind. Van conciërges, trainers van sportverenigingen en huisartsen tot leraren en medewerkers van Jeugdzorg. Alle deelnemers krijgen manieren aangereikt om een gesprek te beginnen als je vermoedt dat iemand suïcidegedachten heeft. Erover praten is vaak al een verademing. Juist door het er wél over te hebben, kun je voorkomen dat de problemen erger worden in iemands hoofd.’
Voor meer informatie of wie hulp zoekt: 113.nl
‘Praten is vaak al een verademing’I N A B O E R E M A
“Na twee jaar dit project te hebben geleid, merk ik dat er meer openheid ontstaat. Dat is ontzettend belangrijk.”
| P 3 1
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
AA
N H
ET
WO
OR
D
A A N H E T W O O R D
Grijs en f it in Wormerland
04. ‘Oud worden is leuk, oud zijn niet’. Dit mag dan een open deur zijn, maar wel eentje die nog steeds opgeld doet. Want, hoe zorg je dat je bij het voortschrijden van je leeftijd zo gezond en zelfstandig mogelijk blijft? Laten we ons gezamenlijk inspannen om de veerkracht en vitaliteit van oudere Wormerlanders te bevorderen. Dan wordt oudzijn een stuk aantrekkelijker. Wormerland buigt zich uitvoerig over deze materie en over uiteenlopende mogelijkheden om ouderen hierin aan te moedigen. Ook al omdat het aantal oudere Wormerlanders in deze gemeente fors toeneemt. Wormerlanders worden gemid
deld 83,1 jaar oud. Dat is ouder dan de gemiddelde leeftijd van de Zaankanter en Nederlander. Voor de komende jaren stippelen we drie sporen uit om de het leven van de oudere Wormerlanders te vergemakkelijken. Ten eerste verlichten we zo veel mogelijk de last van demente ouderen en hun mantelzorgers. Ten tweede ontwikkelen we een aanpak om eenzaamheid onder 65plussers te bestrijden, en ten derde nemen we maatregelen om het vallen en het daarmee gepaard gaande letsel te voorkomen.
Hoe zorg je dat je als oudere zo gezond en zelfstandig mogelijk kunt leven?
| P 3 3
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
G E Z O N D O U D E R W O R D E N
GE
ZO
ND
OU
DE
R W
OR
DE
N
“Als we er moeite voor doen, blijft er nog zoveel over om van iemand te houden.”
Cock Willemse is lid cliënten
raad zorgcirkel Torenerf, vrijwil
liger Alzheimer Nederland, lid projectgroep
Ontmoetingscentrum voor mensen met
een beginnende dementie.
‘Mijn moeder was een fiere en trotse vrouw. Nadat zij dement werd, veranderde ze sterk. Als wijkverpleegkundige ontmoette ik vroeger vaak mensen met een vorm van dementie, maar als het je moeder is die ontredderd raakt, is de ervaring toch indringender. Misschien dat ik het daarom als lid van de cliëntenraad zo belangrijk vind om een spreekbuis te zijn voor de mensen die het niet meer zelf kunnen verwoorden. Als je jezelf verplaatst in de ander en bedenkt waar hij of zij blij van wordt, kom je vanzelf op mooie ideeën. Neem onze plannen voor een nieuwe start van het ontmoetingscentrum voor mensen met een beginnende dementie. Daarmee komen we tegemoet aan hun behoefte
aan contact met lotgenoten – zij kunnen en willen namelijk nog zó veel – en verlichten de druk op hun mantelzorgers. Of neem de cursus handmassage die Torenerf op initiatief van de cliëntenraad aanbiedt aan professionals en vrijwilligers. Ouderen worden nog maar zelden aangeraakt, we noemen dat weleens “huidhonger”, dus zo’n massage vinden ze heerlijk. Intussen kun je samen kletsen of zingen. Luisteren en contact maken is enorm belangrijk, want als je denkniveau afneemt, neemt je gevoelsleven toe. Natuurlijk, de aftakeling bij dementie is akelig om mee te maken. Maar als we er moeite voor doen, blijft er nog zoveel over om van iemand te houden.’
‘Bedenk waar een ander bl i j van wordt’C O C K W I L L E M S E
| P 3 5
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
AA
N H
ET
WO
OR
D
A A N H E T W O O R D
We verl ichten zoveel mogeli jk de last van demente ouderen en hun mantelzorgers. Ook ontwikkelen we een aanpak om eenzaamheid onder 65-plussers te bestri jden. En we nemen maatregelen om val len en letsel als gevolg hiervan te voorkomen.
| P 3 7
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
G E Z O N D O U D E R W O R D E N
GE
ZO
ND
OU
DE
R W
OR
DE
N
GE
ZO
ND
OU
DE
R W
OR
DE
N
In 2016 zei 29% van de 65-plussers in Wormerland te zijn gevallen. Ruim een derde houdt daar letsel aan over. Omgerekend zijn dat 400 ouderen die minstens één keer letsel oplopen door een val.
Aanpak dementieIn 2015 telden we 270 oudere Wormerlanders die kampten met dementie. De verwachting voor 2030 is dat dit stijgt naar 550 (voor Zaanstreek – Waterland geldt een ruime verdubbeling van 5.000 naar 11.000). Genezing ligt vooralsnog niet in het verschiet. Wél kan een gezonde leefstijl de risico’s op dementie verkleinen. Door meer te bewegen, het roken te laten, zuinig om te gaan met alcohol, vet en suiker te laten staan en met behulp van een rijk sociaal leven scherm je jezelf zo veel mogelijk af tegen deze ouderdomsziekte.
‘Meedoen’ en ‘zelfstandig blijven’ is voor mensen met dementie en hun naasten een hele opgave.
We hechten daarom aan een goede begeleiding, ook van de mantelzorgers, en vergroten ook de kennis van dementie binnen de eigen organisatie en de gemeenschap. De komende tijd onderzoeken we mogelijkheden voor meer begeleiding op maat. De groepsbegeleiding vanuit het Torenerf is hiervan alvast een mooi voorbeeld. We zijn trots op dit project wat door vrijwilligers wordt georganiseerd. Alle inwoners worden aangemoedigd om de online training ‘Goed omgaan
met dementie’ te volgen; we stimuleren bedrijven om hun medewerkers een branche training aan te bieden (online of op locatie), waarbij ze binnen 15 minuten leren hoe zij signalen van klanten met dementie kunnen herkennen en er goed op te reageren. Ten slotte faciliteren we het zogenaamde Alzheimercafé tweemaal per jaar in Wormerland.
Bestrijding eenzaamheidWie ouder wordt verliest partner, familie, vrienden en bekenden. Van de 65plussers voelt bijna de helft zich eenzaam vanwege een gebrek aan sociale contacten; een kwart omdat intieme relaties, waaronder de partner, zijn weggevallen. In Wormerland subsidiëren we preventief huisbezoek, het maatjesproject,
de koffieinloop voor ouderen en sporten voor ouderen. Bovendien gaan we lokale coalitie vormen binnen het kader van de landelijke aanpak Eén tegen eenzaamheid. Daarnaast organiseren RSWP en Torenerf gezamenlijk maaltijd voor ouderen onder andere gericht op ontmoeting.
Valpreventie ‘Vang me voor ik val’ In 2016 zei 29% van de 65plussers in Wormerland te zijn gevallen. Ruim een derde houdt daar letsel aan over. Met preventieve maatregelen willen we het risico op vallen verkleinen, bijvoorbeeld door het evenwicht en de spieren te trainen, door woningen aan te passen, vitamine Dtekort tegen te gaan en een bewust medicijngebruik te stimuleren. Ook subsidiëren we Aangepast sporten voor ouderen en mensen met een handicap. Lokaal willen we structureel valpreventie voor ouderen organiseren. Daarnaast zoeken we samenwerking met andere gemeenten in de regio en leggen we verbinding met bestaande programma’s die zijn gericht op bewegen en sporten.
| P 3 9
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
G E Z O N D O U D E R W O R D E N
EE
N G
EZ
ON
DE
LE
EF
OM
GE
VIN
G
Wormerland in beweging
05. We hebben misschien wel het belangrijkste voor het laatst bewaard. Een gezonde leefomgeving is namelijk dé voorwaarde voor een vitale leefstijl, om gezond op te groeien, om fit ouder te worden en om actief te blijven. Alleen als de openbare ruimte en de omgeving rondom Wormerland aantrekkelijk, veilig en gezond is, nodigt dat uit tot meer bewegen, sporten en gezonder te leven. We wonen weliswaar in de directe omgeving van grote steden als Amsterdam en Zaanstad, maar vanuit Wormerland ben je binnen no time buiten. Dat maakt Wormerland bijzonder. Kijk naar onze polders, het
karakteristieke vogelrijke veenweidegebied, het Wormer en Jisperveld. Een stevige basis voor een gezonde leefomgeving.
Voor een concrete invulling van het streven naar ‘een gezonde leefomgeving’ in Wormerland steken we ons licht op bij het project ‘De Bewegende Stad’ van de gemeente Amsterdam. Als kleinere gemeente denken we dan natuurlijk aan een variant: een bewegend dorp. Maar het doel van ‘De Bewegende Stad’ om de openbare ruimte zo in te richten dat je wordt geprikkeld en verleid om meer te gaan bewegen, spreekt
Een gezonde leef- omgeving is namelijk dé voorwaarde voor een vitale leefstijl, om fit ouder te kunnen worden en actief te blijven.
| P 4 1
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
E E N G E Z O N D E L E E F O M G E V I N G
EE
N G
EZ
ON
DE
LE
EF
OM
GE
VIN
G
dat ontslaat ons niet van de verplichting om rekening te houden met de risico’s van de toekomst. In Wormerland wonen nu eenmaal relatief meer ouderen dan in de Zaanstreek of Nederland. Een preventief gezondheidsbeleid is dé manier om hierop adequaat in te spelen. Dat lijkt misschien minder spannend dan een beleid dat geneest of behandelt, maar het tegendeel is waar. Juist een preventief beleid dat ‘gezondheid’ veel breder opvat dan alleen het ontbreken van ziekte en kwalen, is uitdagend en inspirerend. Gezondheid betekent voor ons in Wormerland namelijk dat àlle inwoners zich prettig voelen. Dat ze naar buiten kunnen, onder de mensen zijn, genieten van de omgeving. Daar gaan we voor! U ook?
Maar liefst 84% van de volwassen Wormerlanders oordeelde in 2016 positief over zijn eigen gezondheid. Voor kinderen is dat zelfs 96%. De werkloosheid en het aantal huishoudens met kinderen dat het niet breed heeft, liggen ruim onder het Nederlands gemiddelde. Bovendien zijn onze pubers gezonder, zowel geestelijk als lichamelijk, dan in voorgaande jaren. Wormerlanders hebben in vergelijking met leeftijdgenoten elders in Nederland minder last van eenzaamheid. Ze bewegen iets meer, ze zijn vaker lid van een sportvereniging, en roken minder.
Wat wil je als gemeente nog meer?! We kunnen ons hiermee alleen maar gelukkig prijzen. Maar
Tot slot
Een preventief beleid dat ‘gezondheid’ veel breder opvat dan alleen het ontbreken van ziekte en kwalen, is uitdagend en inspirerend.
| P 4 3N A W O O R D
ons zeer aan. Het idee is dat je als inwoner makkelijker de omgeving doorkruist over prettige en veilige fiets en wandelpaden, zowel functioneel van a naar b als recreatief. We streven ook naar een veiliger inrichting van de openbare ruimte in Wormerland en de omringende gemeenten, zodat ook ouderen en mindervaliden worden uitgenodigd tot bewegen, sporten en recreëren. Voor kinderen hechten we aan een prettige inrichting van schoolpleinen, meer trapveldjes en speeltuinen.
Gelukkige kinderen Elk kind gunnen we een gelukkige jeugd. Maar behalve dat is een zorgeloze jeugd een adequate vorm van preventie. Voelen kinderen zich namelijk gelukkig, dan verkleint dat later risico’s op overmatig drugs en alcoholgebruik, werkloosheid en criminaliteit. Een onderzoek van enkele jaren geleden door Unicef bracht aan het licht dat Nederlandse kinderen (tot 11 jaar) gelukkiger zijn dan hun Europese leeftijd genootjes. Van de Nederlandse kinderen
zei 95% van hen gelukkig te zijn. Bij ons in Wormerland is dat nu zelfs 97%. De oorzaak hiervan, zo stelden de onderzoekers, heeft voor een belangrijk deel te maken met het fietsgedrag van Nederlandse kinderen. Zij mogen van hun ouders zelfstandig op de fiets naar school, naar vriendjes of het zwembad en de voetbal. Dat is goed voor het vertrouwen tussen ouders en kinderen, voor het aankweken van een zelfstandige houding en het leidt tot een gevoel van vrijheid en geluk. Vandaar dat we met tegenzin constateren dat een aantal kinderen in Wormerland niet met de fiets of lopend naar school gaat. Onderzoek naar de oorzaak, belemmeringen én praktische oplossingen staat op stapel.
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T!
GE
ZO
ND
HE
ID T
EL
T! IN
WO
RM
ER
LA
ND
WW
W.W
OR
ME
RL
AN
D.N
L
G E M E E N T E W O R M E R L A N D
Koetserstraat 3
Postbus 201530 AA Wormer
075 651 [email protected]
C O L O F O N
Tekst: Tekstbureau Zonneveld & Thöne
Fotografi e: José Goddard, Ronald Goedheer, Ineke Oostveen, beeldbank gemeente Wormerland
Vormgeving: Sixtyseven Communicatie
Drukwerk: Aranea Grafi media
