Giải phẫu cây phế quản

  • Upload
    hoa-pham

  • View
    1.862

  • Download
    14

Embed Size (px)

Citation preview

Gii phu cy ph qunPh qun chia thnh ph qun chnh phi v ph qun chnh tri ngang t sng ngc 4. Ph qun chnh phi thng to hn, ngn hn, dc hn nn thng d vt lt vo phi phi. S phn chia cy ph qun l c s cho s phn thy phi. - Ph qun chnh phi gm 10 ph qun phn thy, chia 3 nhnh ln l ph qun thy trn, ph qun thy gia v ph qun thy di; tng ng vi phi phi c 3 thy l thy trn, thy gia, thy di. + Ph qun thy trn li tch thnh 3 ph qun phn thy: nh (1), sau (2), v trc (3); ng vi 3 phn thy cng tn ca thy trn phi phi. + Ph qun thy gia chia 2 ph qun phn thy: ngoi (4) v trong (5); ng vi phn thy ngoi v phn thy trong ca thy gia phi phi. + Ph qun thy di tch thnh 5 ph qun phn thy: nh ca thy di (6), trong (7), trc (8), ngoi (9), sau (10); tng ng vi 5 phn thy: trn, y trong, y trc, y ngoi, y sau ca thy di phi phi.

- Ph qun chnh tri cng gm 10 ph qun phn thy, chia 2 nhnh ln l ph qun thy trn v ph qun thy di; ng vi phi tri c 2 thy: thy trn v thy di.

+ Ph qun thy trn c tch thnh 2 ngnh l ngnh trn (dn kh cho vng nh) v ngnh di (dn kh cho vng li). Ngnh trn li chia thnh ph qun phn thy nh sau (1&2) v trc (3); cn ngnh di chia thnh ph qun phn thy li trn (4) v li di (5). Cc ph qun phn thy ny ng vi cc phn thy phi cng tn. + Ph qun thy di tch thnh 5 ph qun phn thy, cch chia v tn gi ging vi bn phi.

Cy ph qun khi chia n ph qun phn thy th tip tc chia thnh cc ph qun h phn thy ln, cc ph qun h phn thy nh, ri ti cc tiu ph qun (khong th h th 10). Th h th 16 l tiu ph qun tn cng. Cc th h 17, 18, 19 l cc tiu ph qun h hp (t th h 17 tr i, trn ng dn kh c cc ph nang, thc hin chc nng trao i kh). Th h 20, 21, 22 l ng ph nang.

LIN QUAN GIA CU TRC V CHC NNG CA PHI1. S khuch tn kh mu: - Oxy v kh carbonic di chuyn gia ph nang v mu nh hin tng khuch tn n thun, tc l t ni c p sut cao n ni c p sut thp. - nh lut Fick: Lng kh di chuyn qua mt mnh m t l vi din tch ca mnh m v t l nghch vi dy ca n. - V th, hng ro kh mu (blood - gas barrier) rt mng, v din tch rng (50 100 m2), lm tng n mc ti a s trao i kh ph nang. - p sut phn ca 1 kh = Nng x tng p sut. Khi ht vo, khng kh c lm m

v m, lc ny, p sut ca hi nc trong kh ht vo l 47 mmHg, v th p sut tht ca khng kh kh = 760 47 = 713 mmHg. Nh vy, p sut phn Oxy trong kh ht vo = 20.93% (nng Oxy trong khng kh) x 713 = 149 mmHg.

Hnh 1: nh KHV in t xuyn ca 1 mao mch phi trong thnh ph nang. Mi tn ln ch hng khuch tn ca kh trong ph nang vo trong hng cu (EC). Biu m ph nang (EP), m k (IN), ni m mao mch (EN), nguyn bo si (FB), mng y (BM). c th c c mt din tch khuch tn ln nh vy trong 1 khoang lng ngc nh hp, c th chng ta hnh thnh mt mng li mao mch bao quanh mt lng rt ln cc ti kh nh gi l ph nang (alveolus). C khong 500 triu ph nang trong phi, ng knh mi ph nang vo khong 1/3 mm. Cc ph nang c hnh a din, tng din tch khong 85 m2, tng th tch vo khong 4 lt.

Hnh 2: Nhiu ph nang v 1 tiu ph qun. Cc l trn thnh ph nang l cc l Kohn (chp bng KHV in t qut). 2. ng th v chc nng ca ng th:

Hnh 3: ng dn kh ca phi sau khi ly b ph nang. ng th bao gm mt h thng cc ng phn nhnh, cng lc cng hp, ngn v nhiu hn khi i su vo trong nhu m phi. Kh qun phn chia thnh ph qun chnh phi v tri, hai ph qun chnh tip tc phn chia thnh cc ph qun thu v ph qun phn thy. S phn nhnh tip tc cho n cc tiu ph qun tn, y l cc ng dn kh nh nht khng cha ph nang. Tt c cc nhnh ph qun ny to nn ng dn kh (conducting airways), c chc nng a kh ht vo n vng trao i kh ca phi. V ng dn kh khng cha ph nang, n khng c vai tr trong vic trao i kh v to nn khong cht gii phu (anatomic dead space), th tch vo khong 150 ml.

Hnh 4: S ng dn kh, 16 th h u l ng dn kh, 7 th h cui l vng h hp. Cc tiu ph qun tn phn chia thnh tiu ph qun h hp, vi mt s ph nang xut hin trn thnh. Sau cng l cc ng ph nang v ti ph nang, l cc ph nang sp xp cnh nhau to nn. Vng cha ph nang ny c gi l vng h hp (respiratory zone). Mi phn phi t tiu ph qun tn to nn 1 n v gii phu hc l tiu thu phi (acinus). Tuy khong cch t tiu ph qun tn n ph nang xa nht ch vo khong vi mm, nhng vng h hp to nn phn ln cu trc phi, chim th tch t 2.5 3 lit khi ngh ngi. Khi ht vo, c honh h xung v th tch ca lng ngc tng, ko khng kh vo phi. Kh ht vo n tiu ph qun tn ging nh nc chy qua ng hp, c vn tc cao. Sau im ny, din tch s tr nn v cng ln nn dng kh s chm li. Lc ny, c ch chnh ca thng kh trong vng h hp l do khuch tn. Tc khuch tn ca kh trong

ng th rt nhanh v kch thc ph nang rt nh nn s chnh lch nng kh trong tiu thy phi ch tn ti trong vng 1 giy. Bn cnh , do tc kh gim nhanh khi qua khi tiu ph qun tn nn bi ht vo thng lng ng ti y. Phi c tnh n hi v n d dng khi ht vo. Mt ln th bnh thng khong 500 mL khng kh ch cn p sut < 3cm nc. p sut cn thit a kh qua ng th cng rt thp: < 2cm nc vi lu lng kh 1 lit/giy.

Hnh 5: Tng din tch ct ngang (Total cross section area) ca ng dn kh tng rt nhanh khi n vng h hp. V vy, tc ca dng kh y chm hn li. 3. Mch mu: Mch mu phi cng l mt lot cc ng phn nhnh t ng mch phi n cc mao mch v quay tr v tnh mch phi. Lc u, ng mch, tnh mch v ph qun i gn nhau, nhng cng v ngoi bin, cc tnh mch chy xa ra vo vch cc phn thy trong khi ng mch v ph qun chy v pha trung tm phn thy. Cc mao mch to thnh

mt mng li dy c bao quanh thnh ca ph nang, ng knh ca 1 mao mch t 7 10 micromet, va cho 1 hng cu i qua. V hng ro kh mu rt mng nn mao mch rt d b tn thng. Tng p sut trong mao mch hoc tng p sut trong phi ln mc cao c th lm thay i vi cu trc ca cc mao mch. Lc ny, huyt tng v c th hng cu s thot vo khoang ph nang. ng mch phi nhn ton b cung lng tim phi, nhng khng lc ca tun hon phi li rt thp. Lu lng mu 6 lit/pht ch to ra p lc trong ng mch phi vo khong 20 cm nc (15 mmHg). Mi hng cu trong mng mao mch phi khong 0.75 giy v trong thi gian ny, n i qua 2 3 ph nang. Do c ch trao i kh rt tt phi nn ch trong 1 thi gian rt ngn, Oxy v cacbonic t c bo ho gn nh hon ton gia ph nang v mao mch.

Hnh 1: Kch thc ca mao mch va cho 1 hng cu Bn cnh tun hon phi cn c cc mch mu ph qun, cp mu cho ng dn kh n cc tiu ph qun tn. Mt phn mu t cc ng mch ph qun v tnh mch phi, phn cn li theo tnh mch ph qun v tun hon h thng. Tuy vy, tun hon ph qun ch cung cp mu 1 phn cho phi, v phi vn c th hot ng bnh thng khi khng c vng tun hon ny (sau ghp phi).

4. C ch loi b cc d vt: Vi din tch vo khong 50 100 m2, phi l c quan tip xc vi cc tc nhn gy hi trong mi trng nhiu nht. C nhiu c ch loi b cc tc nhn ny. Cc ht ln b loi b khi qua cc hc mi. Cc ht nh hn c gi li trong ng dn kh v c loi b nh vo chuyn ng lin tc ca cc vi nhung mao y cht nhy ln pha trn. Cht nhy trong ng h hp c tit ra t cc tuyn nhy v cc t bo i trong thnh ph qun. Ph nang khng c vi nhung mao, v cc ht nh nht lng ng ti y s b loi b bi cc i thc bo. Bch cu trong mu cng gp phn vo phn ng t v vi d vt bn ngoi.

Hnh 6: nh KHV in t qut ca 1 i thc bo ph nang.