Giao an ngu van 11 ca nam

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung

Ngµy so¹n:18/8/2012TiÕt sè :1-2

Vµo phñ chóa TrÞnh -Lª H÷u Tr¸c- A-Môc tiªu cña bµi d¹y: Gióp häc sinh:-HiÓu râ gi¸ trÞ hiÖn thùc s©u s¾c cña t¸c phÈm còng nh th¸i ®é tríc hiÖn thùc vµ ngßi bót kÝ sù ch©n thùc ,s¾c s¶o cña Lª H÷u Tr¸c qua ®o¹n trÝch miªu t¶ cuéc sèng vµ cung çch sinh ho¹t n¬i phñ chóa TrÞnh.B-ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn: -Sgk,Sgv Ng÷ v¨n 11. Tµi liÖu tham kh¶o vÒ Lª H÷u Tr¸c - ThiÕt kÕ bµi gi¶ngC- Ph¬ng ph¸p sö dông Gv kÕt hîp ph¬ng ph¸p ®äc s¸ng t¹o, ®èi tho¹i, trao ®æi,nªu vÊn ®ÒD-Néi dung vµ tiÕn tr×nh lªn líp Ho¹t ®éng cña Gv& HS Néi dung vµ yªu cÇu cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1(æn ®Þnh tæ chøc líp)

-KiÓm tra bµi cò-ThiÕt kÕ bµi míi

Ho¹t ®éng 2( Híng dÉn hs t×m hiÓu tiÓu

dÉn )

(?) Nh÷ng hiÓu biÕt cña anh (chÞ) vÒ t¸c gi¶ Lª H÷u Tr¸c vµ t¸c phÈm “Thîng kinh kÝ sù”?-HS dùa vµo SGK tr×nh bµy ý chÝnh.-GV tæng hîp:

I) TiÓu dÉn1) T¸c gi¶ Lª H÷u Tr¸c

-HiÖu H¶i Thîng L·n ¤ng , xuÊt th©n trong mét gia ®×nh cã truyÒn thèng häc hµnh,®ç ®¹t lµm quan.-Ch÷a bÖnh giái ,so¹n s¸ch ,më trêng truyÒn b¸ y häc-T¸c phÈm næi tiÕng “H¶i Thîng y t«ng t©m lÜnh”2) T¸c phÈm“Th îng kinh kÝ sù -QuyÓn cuèi cïng trong bé “ H¶i Thîng y t«ng t©m lÜnh”-TËp kÝ sù b»ng ch÷ H¸n ,hoµn thµnh n¨m 1783 ,ghi chÐp nh÷nh ®iÒu m¾t thÊy tai ngheII) §äc hiÓu v¨n b¶n

1


Ho¹t ®éng 3( Híng dÉn hs t×m hiÓu v¨n

b¶n )-GV yªu cÇu HS ®äc ®o¹n trÝch theo lùa chän cña GV-GV yªu cÇu HS tãm t¾t ®o¹n trÝch theo s¬ ®å.

(?) Theo ch©n t¸c gi¶ vµo phñ, h·y t¸i hiÖn l¹i quang c¶nh cña phñ chóa?-Hs t×m nh÷ng chi tiÕt vÒ quang c¶nh phñ chóa.-Gv nhËn xÐt ,tæng hîp.

(?) Qua nh÷ng chi tiÕt trªn,anh (chÞ ) cã nhËn xÐt g× vÒ quang c¶nh cña phñ chóa?-Hs nhËn xÐt ,®Ênh gi¸ .- Gv tæng hîp

-GV nªu vÊn ®Ò:(?) LÇn ®Çu ®Æt ch©n vµo phñ Chóa ,t¸c gi¶ ®· nhËn xÐt : “cuéc sèng ë ®©y thùc kh¸c ngêi thêng” .anh (chÞ) cã nhËn th¸y ®iÒu ®ã qua cung çch simh ho¹t n¬i phñ chóa?

* Tãm t¾t theo s¬ ®å: Th¸nh chØ-> Vµo cung -> NhiÒu lÇn cöa -> Vên c©y ,hµnh lang -> HËu m· qu©n tóc trùc-> Cöa lín ,®¹i ®-êng ,quyÒn bæng ->g¸c tÝa ,phßng trµ ->HËu m· qu©n tóc trùc -> Qua mÊy lÇn tríng gÊm -> HËu cung ->B¾t m¹ch kª d¬n -> VÒ n¬i trä.1 ) Quang c¶nh –cung çch sinh ho¹t cu¶ phñ chóa

* Chi tiÕt quang c¶nh: + RÊt nhiÒu lÇn cöa , n¨m s¸u lÇn tríng gÊm.+ Lèi ®i quanh co, qua nhiÒu d·y hµnh lang+ Canh gi÷ nghiªm nhÆt (lÝnh g¸c , thÎ tr×nh )+ C¶nh trÝ kh¸c l¹ (c©y cèi um tïm, chim kªu rÝu rÝt, danh hoa ®ua th¾m …)+ Trong phñ lµ nh÷ng ®¹i ®ång ,quyÒn bæng g¸c tÝa ,kiÖu son ,m©m vµng chÐn b¹c)+ Néi cung thÕ tö cã sËp vµng ,ghÕ rång ,nÖm gÊm ,mµn lµ…

- NhËn xÐt ,®¸nh gi¸ vÒ quang c¶nh:-> Lµ chèn th©m nghiªm ,kÝn cæng ,cao têng-> Chèn xa hoa ,tr¸ng lÖ ,léng lÉy kh«ng ®au s¸nh b»ng-> Cuéc sèng hëng l¹c(cung tÇn mÜ n÷ ,cña ngon vËt l¹)-> Kh«ng khÝ ngét ng¹t ,tï ®äng( chØ cã h¬i ngêi ,phÊn s¸p ,h¬ng hoa)

* Cung çch sinh ho¹t:+ vµo phñ ph¶i cã th¸nh chØ ,cã lÝnh

2

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- Gv tæ chøc hs ph¸t hiÖn ra nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ cung çch sinh ho¹t vµ nhËn xÐt vÒ nh÷ng chi tiÕt ®ã

(?) Nhµ nghiªn cøu NguyÔn §¨ng Na cho r»ng : “kÝ chØ thùc sù xuÊt hiÖn khi ngêi cÇm bót trùc diÖn tr×nh bµy ®èi tîng ®îc ph¶n ¸nh b»ng c¶m quan cña chÝnh m×nh”.XÐt ë ph¬ng diÖn nµy TKKS ®· thùc sù ®îc coi lµ mét t¸c phÈm kÝ sù cha ? H·y ph©n tÝch th¸i ®é cña t¸c gi¶ ?-HS th¶o luËn ,trao ®æi ,®¹i diÖn tr×nh bµy . - GV gîi më :(?) Th¸i ®é cña t¸c gi¶ tríc quang c¶nh phñ chóa ?(?) Th¸i ®é khi b¾t m¹ch kª ®¬n ?(?) Nh÷ng b¨n kho¨n gi÷a viªc ë vµ ®i ë ®o¹n cuèi nãi lªn ®iÒu g×?- Hs th¶o luËn ,trao ®æi ,cö ®¹i diÖn tr×nh bµy.-Gv nhËn xÐt ,tæng hîp

ch¹y thÐt ®êng + trong phñ cã mét guång m¸y phôc vô ®«ng ®¶o; ng¬× truyÒn b¸o rén rµng ,ngêi cã viÖc quan ®i l¹i nh m¾c cöi + lêi lÏ nh¾c ®Õn chóa vµ thÕ tö ph¶i cung kÝnh lÔ phÐp ngang hµng víi vua + chóa lu«n cã phi tÇn hÇu trùc …t¸c gi¶ kh«ng ®îc trùc tiÕp gÆp chóa … “ph¶i khóm nóm ®øng chê tõ xa”+ThÕ tö cã tíi 7-8 thÇy thuèc tóc trùc, cã ngêi hÇu cËn hai bªn…t¸c gi¶ ph¶i l¹y 4 l¹y- §¸nh gi¸ vÒ cung çch sinh ho¹t:=> ®ã lµ nh÷ng nghi lÔ khu«n phÐp…cho thÊy sù cao sang quyÒn quÝ ®Ðn tét cïng=> lµ cuéc sèng xa hoa hëng l¹c ,sù léng hµnh cña phñ chóa => ®ã lµ çi uy thÕ nghiªng trêi l¸n lít c¶ cung vua

2) Th¸i ®é t©m tr¹ng cña t¸c gi¶

- T©m tr¹ng khi ®èi diÖn víi c¶nh sèng n¬i phñ chóa+ Çch miªu t¶ ghi chÐp cô thÓ -> tù ph¬i bµy sù xa hoa ,quyÒn thÕ + Çch quan s¸t , nh÷ng lêi nhËn xÐt ,nh÷ng lêi b×nh luËn : “ C¶nh giµu sang cña vua chóa kh¸c h¼n víi ngêi b×nh thêng”… “ lÇn ®Çu tiªn míi biÕt caÝ phong vÞ cña nhµ ®¹i gia”+ Tá ra thê ¬ döng dng víi c¶nh giµu sang n¬i phñ chóa. Kh«ng ®ång t×nh víi cuéc sèng qu¸ no ®ñ ,tiÖn nghi mµ thiÕu sinh khÝ .Lêi v¨n pha chót ch©m biÕm mØa mai .- T©m tr¹ng khi kª ®¬n b¾t m¹ch cho thÕ tö+ LËp luËn vµ lý gi¶i c¨n bÖnh cña thÕ tö lµ do ë chèn mµn the tríng gÊm,¨n

3


(?) Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn , h·y ®¸nh gi¸ chung vÒ t¸c gi¶ ?-Hs suy nghÜ ,tr¶ lêi .-Gv nhËn xÐt ,tæng hîp:

(?) Qua ®o¹n trÝch ,Anh (chÞ) cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt viÕt kÝ sù cña t¸c gi¶ ?H·y ph©n tÝch nh÷ng nÐt ®Æc s¾c ®ã?- HS trao ®æi ,th¶o luËn ,®¹i diÖn tr×nh bµy .- GV tæng hîp :

Ho¹t ®éng 4(Cñng cè vµ luyÖn tËp)

(?) Qua ®o¹n trÝch em cã suy nghÜ g× vÒ bøc tranh hiÖn thùc cña x· héi phong kiÕn ®¬ng thêi ? Tõ ®ã h·y nhËn xÐt vÒ th¸i ®é cña t¸c gi¶ tríc hiÖn thùc ®ã ?-HS suy nghÜ ,ph¸t biÓu c¶m xóc cña ç nh©n.- Híng dÉn dÆn dß Hs- Häc sinh chuÈn bÞ bµi “Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi ç nh©n”- GV rót kinh nghiÖm bµi d¹y

qu¸ no ,mÆc qu¸ Êm, t¹ng phñ míi yÕu ®i. §ã lµ c¨n bÖnh cã nguån gèc tõ sù xa hoa ,no ®ñ hëng l¹c, cho nªn çch ch÷a kh«ng ph¶i lµ c«ng ph¹t gièng nh çc vÞ l¬ng y kh¸c.+HiÓu râ c¨n bÖnh cña thÕ tö ,cã kh¶ n¨ng ch÷a khái nhng l¹i sî bÞ danh lîi rµng buéc,ph¶i ch÷a bÖnh cÇm chõng ,cho thuèc v« thëng v« ph¹t Sî lµm tr¸i y ®øc ,phô lßng cha «ng nªn ®µnh g¹t së thÝch ç nh©n ®Ó lµm trßn tr¸ch nhiÖm vµ l¬ng t©m cña ngêi thÇy thuèc. D¸m nãi th¼ng ,ch÷a thËt . Kiªn quyÕt b¶o vÖ chÝnh kiÕn ®Õn cïng. => §ã lµ ngêi thµy thuèc giái ,giµu kinh nghiÖm ,cã l¬ng t©m ,cã y ®øc,=> Mét nh©n çch cao ®Ñp ,khinh th-êng lîi danh,quyÒn quÝ, quan ®iÓm sèng thanh ®¹m ,trong s¹ch.

3) Bót ph¸p kÝ sù ®Æc s¾c cña t¸c phÈm+ Kh¶ n¨ng quan s¸t tØ mØ ,ghi chÐp trung thùc ,t¶ c¶nh sinh ®éng + Lèi kÓ khÐo lÐo ,l«i cuèn b»ng nh÷ng sù viÖc chitiÕt ®Æc s¾c .+ Cã sù ®an xen víi t¸c phÈm thi ca lµm t¨ng chÊt tr÷ t×nh cña t¸c phÈm .

III) Tæng kÕt chung - Ph¶n ¸nh cuéc sèng xa hoa ,hëng l¹c ,sù lÊn lít cung vua cña phñ chóa –mÇm mèng dÉn ®Õn c¨n bÖnh thèi n¸t trÇm kha cña XH phong kiÕn ViÖt Nam cuèi thÕ kØ XVIII- Béc lé çi t«i ç nh©n cña Lª H÷u Tr¸c : mét nhµ nho,mét nhµ th¬ ,mét danh y cã b¶n lÜnh khÝ ph¸ch ,coi thêng

4


danh lîi.

Ngµy so¹n :20/8/21012 TiÕt sè : 3

Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi ç nh©n

A- Môc tiªu cña bµi häc : Gióp häc sinh: * N¾m ®îc nh÷ng biÓu hiÖn cña çi chug trong ng«n ng÷ cña x· héi vµ çi riªng trong lêi nãi cña ç nh©n ,mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a chóng * N©ng cao n¨ng lùc lÜnh héi nh÷ng nÐt riªng trong ng«n ng÷ cña ç nh©n, nhÊt lµ cña nh÷ng nhµ v¨n cã uy tÝn.§ång thêi rÌn luyÖn ®Ó h×nh thµnh vµ n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¹o cña ç nh©n,biÕt ph¸t huy phong çch ng«n ng÷ ç nh©n khi sö dông ng«n ng÷ chung * Cã ý thøc t«n träng nh÷ng quy t¾c ng«n ng÷ chung cña x· héi võa cã s¸ng t¹o,gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña x· héiB- ChuÈn bÞ- ph¬ng tiÖn - Thµy : SGK, SGV,t×m hiÓu çc ng÷ liÖu cã liªn quan ThiÕt kÕ bµi gi¶ng - Trß : ®äc SGK, t×m hiÓu bµi theo c©u hái SGKC- Ph¬ng ph¸p sö dông - KÕt hîp 2 ph¬ng ph¸p diÔn dÞch vµ quy n¹p - Gîi më,trao ®æi,thuyÕt tr×nhD- Néi dung vµ tiÕn tr×nh lªn líp:Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung vµ yªu cÇu cÇn ®¹t

5


Ho¹t ®éng 1(æn ®Þnh tæ chøc – kiÓm

tra bµi cò)Ho¹t ®éng 2

(t×m hiÓu chung vÒ lÝ thuyÕt)

- Yªu cÇu H/s ®äc Sgk(?) T¹i sao nãi ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña x· héi ?- H/s suy nghÜ tr¶ lêi theo Sgk- Gv nhËn xÐt bæ sung

(?) tÝnh chung trong ng«n ng÷ cña céng ®ång ®îc biÓu hiÖn qua nh÷ng ph-¬ng diÖn nµo ?- H/s suy nghÜ,dùa theo Sgk tr×nh bµy - Gv nhËn xÐt kh¸i qu¸t,kÕt luËn

(?) TÝnh chung cña ng«n ng÷ ®îc biÓu hiÖn qu¸ nh÷ng qui t¾c nµo ?Do ®©u mµ cã nh÷ng qui t¾c ®ã ?

-Häc sinh suy nghÜ,trao ®æi vµ tr¶ lêi,®¹i biÓu tr×nh bµy .

- Gv híng dÉn Hs t×m nh÷ng dÉn chøng thùc tÕ

I) T×m hiÓu chung vÒ ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi ç nh©n

1- Ng«n ng÷- tµi s¶n chung cña x· héi- Muèn giao tiÕp,muèn hiÓu biÕt nhau,mçi d©n téc, quèc gia,céng ®ång ph¶i cã mét ph¬ng tiÖn chung. Ph¬ng tiÖn ®ã chÝnh lµ ng«n ng÷ .- Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña céng ®ång ®îc thÓ hiÖn qua çc yÕu tè, çc qui t¾c chung.Çc yÕu tè,vµ qui t¾c Êy ph¶i lµ cña mäi ngêi trong céng ®ång x· héi th× míi t¹o ®îc sù thèng nhÊt -> Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cña x· héi

- BiÓu hiÖn cña tÝnh chung trong ng«n ng÷ :+ Çc yÕu tè chung trong thµnh phÇn ng«n ng÷ :--> Çc ©m, çc thanh ( çc nguyªn ©m, çc phô ©m, çc thanh ®iÖu )--> Çc tiÕng (©m tiÕt ) t¹o bëi sù kÕt hîp gi÷a çc ©m vµ çc thanh --> Çc tõ,tøc çc tiÕng cã nghÜa --> Çc ng÷ cè ®Þnh ( gåm thµnh ng÷ vµ qu¸n ng÷ )+ Çc qui t¾c vµ ph¬ng thøc chung --> Qui t¾c cÊu t¹o çc kiÓu c©u --> Ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa tõ

vÝ dô:

6

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung( çc qui t¾c t¹o tõ,c©u, ®o¹n v¨n,ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa, chuyÓn lo¹i tõ ..)- Gv yªu cÇu Hs ®äc s¸ch Gk(?) Anh chÞ hiÓu thÕ nµo lµ lêi nãi cña ç nh©n?Çi riªng trong lêi nãi cña ng«n ng÷ ç nh©n ®îc biÓu hiÖn qua nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ?

- Häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi - Gv híng dÉn hs ph©n tÝch çc vÝ dô minh ho¹

(?) BiÓu hiÖn râ nhÊt, cô thÓ nhÊt cña lêi nãi ç nh©n thêng thÊy ë nh÷ng ai?- Hs tr¶ lêi, Gv nhËn xÐt kh¸i qu¸t, dÉn mét sè vÝ dô cã liªn quan ®Õn phong çch ng«n ng÷ cña çc nhµ v¨n nhµ th¬

Ho¹t ®éng 3( luyÖn tËp )

- Gv tæ chøc líp thµnh 2 nhãm, mçi nhãm ®¶m nhiÖm mét bµi tËp - Hs suy nghÜ trao

2- Lêi nãi- s¶n phÈm riªng cña ç nh©n:

- Khi nãi hoÆc viÕt mçi çc nh©n sö dông ng«n ng÷ chung ®Ó t¹o ra lêi nãi,®¸p øng yªu cÇu giao tiÕp --> Lêi nãi ç nh©n lµ s¶n phÈm cña mét ngêi nµo ®ã võa cã yÕu tè qui t¾c chung cña ng«n ng÷,võa mang s¸c th¸i riªng vµ ®ãng gãp cña ç nh©n- Çi riªng trong ng«n ng÷ ç nh©n rÊt phong phó ®a d¹ng :+ Giäng nãi ç nh©n : khi nãi mçi ngêi cã mét giäng riªng + Vèn t÷ ng÷ ç nh©n ( do thãi quen sö dông tõ ng÷ nhÊt ®Þnh )+ Sù s¸ng t¹o chuyÓn ®æi khi sö dông ng«n ng÷ chung ( s¸ng t¹o nghÜa tõ, trong kÕt hîp tõ, t¸ch tõ,chuyÓn lo¹i tõ, ho¹c s¾c th¸i phong çch ...) + T¹o ra çc tõ míi tõ nh÷ng chÊt liÖu cã s½n vµ theo çc ph¬g thøc chung + VËn dông linh ho¹t, s¸ng t¹o qui t¾cc chung,ph¬ng thøc chung ( Lùa chän vÞ trÝ cho tõ ng÷, tØnh lîc tõ ng÷, t¸ch c©u)

- BiÓu hiÖn râ nhÊt cña nÐt riªng trong phong çch ng«n ng÷ ç nh©n lµ phong çch ng«n ng÷ cña çc nhµ v¨n (gäi t¾t lµ phong çch ng«n ng÷ ç nh©n) VÝ dô:.....

II) LuyÖn tËp

* Bµi tËp 1

* Bµi tËp 2

7

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung®æi,th¶o luËn ,®¹i diÖn nhãm tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt, tæng hîp

Ho¹t ®éng 4( Cñng cè,dÆn dß )

- Gv yªu cÇu Hs ®äc ghi nhí Sgk- Gv dÆn dß híng dÉn Hs lµm bµi tËp sè 3 , chuÈn bÞ «n tËp viÕt bµi nghÞ luËn sè 1- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

Ngµy so¹n: 22/8/2012TiÕt sè : 4,5

ViÕt bµi lµm v¨n sè 1NghÞ luËn x· héi

A- môc tiªu bµi d¹y Gióp Hs- Cñng cè kiÕn thøc ®· häc vÒ v¨n nghÞ luËn ë líp díi - V©n dông kiÕn thøc, viÕt ®îc mét bµi v¨n nghÞ luËn cã néi dung s©u s¾c vµ thùc tÕ cuéc sèng häc tËp cña hs - KiÓm tra, ®¸nh gi¸ n¨ng lùc b¶n th©n cña mçi hs, tõ ®ã rót ra kinh nghiÖm ®iÒu chØnh ®Ó bµi lµm sau tèt h¬nB- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn- ThÇy : §äc tµi liÖu, híng dÉn hs , ra ®Ò, chuÈnn bÞ ®¸p ¸n biÓu ®iÓm - Trß: ®äc kÜ híng dÉn cña sgk trang 14, «n tËp l¹i kiÕn thøc ®· häc vÒ v¨n nghÞ luËn ë líp 10, «n l¹i mét sè v¨n b¶n nghÞ luËn ®· häc( tùa trÝch diÔm thi tËp; hiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia )C- Ph¬ng ph¸p sö dông :- Gv ra ®Ò phï hîp víi hs, g¾n víi nh÷ng t¸c phÈm ®· häc- Gv híng dÉn, hs thùc hµnh D- Néi dung vµ tiÕn tr×nh: I) H íng d·n chung: *Gv yªu cÇu hs «n l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë líp 10

8

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung Cô thÓ lµ :1- LËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn ( Sgk ng÷ v¨n 10/ tr89) - LËp luËn trong v¨n nghÞ luËn ( Sgk ng÷ v¨n 10/tr109) - Çc thao t¸c nghÞ luËn ( Sgk ng÷ v¨n 10/tr 131)2- §äc l¹i 2 v¨n b¶n nghÞ luËn trong sgk ng÷ v¨n 10 - Tùa trÝch diÔm thi tËp - HiÒn tµi lµ nguyªn khÝ cña quèc gia * Hs ®äc phÇn gîi ý çch lµm bµi sgk ng÷ v¨n11 trang/ 15 - X¸c ®Þnh vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn - X¸c ®Þnh luËn ®iÓm luËn cø, lùa chän thao t¸c lËp luËn - LËp dµn ý cho bµi viÕtII) Ra ®Ò :- Gv dùa vµo tr×nh ®é cña hs ra mét sè ®Ò bµi VÝ dô: + §Ò 1: “ TruyÖn cêi tam ®¹i con gµ gîi cho anh/chÞ suy nghÜ g× khi gÆp mét t×nh huèng hay mét vÊn ®Ò vît qu¸ tÇm hiÓu biÕt cña m×nh? + §Ò 2; H·y viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn ®Ó ph¸t biÓu ý kiÕn cña anh/ chÞ vÒ mét trong çc c©u tôc ng÷ : “ Cã chÝ th× nªn” “ThÊt b¹i lµ mÑ thµnh c«ng” “ KiÕn tha l©u còng ®Çy tæ” - Hs lµm bµi. Gv quan s¸t III) §¸nh gi¸, rót kinh nghiÖm - §iÓm giái: + X¸c ®Þnh râ vÊn ®Ò nghÞ luËn + X¸c ®Þnh çc luËn cø, luËn ®iÓm ®Çy ®ñ + S¾p xÕp triÓn khai çc ý mét çch khoa häc + BiÕt liªn hÖ më réng , lËt ®i lËt l¹i vÊn ®Ò ë nhiÒu ph-¬ng diÖn + Hµnh v¨n trong s¸ng, diÔn ®¹t tr«i ch¶y, kh«ng m¾c lçi tõ, c©u - §iÓm kh¸ :

+ Nh ®iÒu kiÖn cña ®iÓm giái, nhng cßn m¾c mét sè lçi vÒ hµnh v¨n

- §iÓm trung b×nh : + X¸c ®Þnh ®óng luËn ®Ò+ LuËn ®iÓm luËn cø cha thùc sù ®Çy ®ñ + BiÓt tr×nh bµy çc luËn ®iÓm luËn cø mét çch khoa häc

- §iÓm kÐm :+ HoÆc cha x¸c ®Þnh ®îc luËn ®Ò + HoÆc cha biÕt triÓn khai çc luËn ®iÓm luËn cø ®Ó lµm

s¸ng râ yªu cÇu cña ®Ò bµi + Hµnh v¨n yÕu, m¾c nhiÒu lçi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p

9

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungNgµy so¹n : Tiết:5

Tù t×nh Hå Xu©n H¬ngA- Môc tiªu bµi d¹y : Gióp Hs - C¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng võa buån tñi võa phÉn uÊt tríc t×nh c¶nh Ðo le vµ kh¸t väng sèng,kh¸t väng h¹nh phóc cña Hå xu©n H¬ng - ThÊy ®îc tµi n¨ng nghÖ thuËt th¬ N«m cña Hå Xu©n H¬ng: ViÖt ho¸ th¬ §êng luËt; çch dïng tõ ng÷ h×nh ¶nh gi¶n dÞ giµu søc biÓu c¶m; t¸o b¹o mµ tinh tÕ B- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn * ThÇy : SGK,SGV, tµi liÖu ®äc tham kh¶o ( Hå Xu©n H¬ng-tõ céi nguån vµo thÕ tôc - §µo Th¸i T«n); thiÕt kÕ bµi gi¶ng * Trß : §äc sgk, s¸ch bµi tËp vµ tr¶ lêi çc c©u hái gîi ý cña sgkC – Ph¬ng ph¸p sö dông : * KÕt hîp ®äc hiÓu v¨n b¶n víi ph¬ng ph¸p gîi më nªu vÊn ®Ò, thuyÕt tr×nh * TÝch hîp víi bµi “ Lêi nãi-s¶n phÈm cña ç nh©n”D- Néi dung vµ tiÕn tr×nh

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung vµ yªu cÇu cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1

(æn ®Þnh tæ chøc – kiÓm tra bµi cò)

Ho¹t ®éng 2 (T×m hiÓu tiÓu dÉn )- Hs ®äc Sgk(?) Qua phÇn giíi thiÖu em nhËn thÊy ®iÓm g× næi bËt trong cuéc ®êi vµ tÝnh çch cña Hå Xu©n H¬ng ?- Hs tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt,kh¸i qu¸t

I) TiÓu dÉn - Hå Xu©n H¬ng sinh ra vµ lín lªn trong mét giai ®o¹n lÞch sö ®Çy sãng giã (nöa cuèi TK XVIII nöa ®Çu TK XIX) - Con ngêi th«ng minh cã ç tÝnh m¹nh mÏ,giao lu víi nhiÒu v¨n sÜ næi tiÕng - Cuéc ®êi vµ t×nh duyªn Ðo le ngang tr¸i - HXH s¸ng t¸c c¶ th¬ N«m vµ th¬ H¸n ( theo giíi nghiªn cøu bµ ®Ó ll¹i kho¶ng 40 bµi th¬ N«m truyÒn tông vµ tËp “ Lu H¬ng kÝ” gåm 24 bµi th¬ ch÷ H¸n vµ 26 bµi ch÷ N«m)- HXH lµ nhµ th¬ cña phô n÷, nhµ th¬ trµo phóng mµ tr÷ t×nh, ®Ëm ®µ chÊt v¨n häc d©n gian - Tù t×nh II n»m trong chïm 3 bµi cïng tªn

10


Ho¹t ®éng 3( §äc hiÓu v¨n b¶n )

- Gv yªu cÇu Hs ®äc v¨n b¶n ( §äc chËm r·i,h¬i trÇm thÓ hiÖn nçi buån kÝn ®¸o xãt xa )- Hs ®äc/ Gv yªu cÇu Hs nªu c¶m nhËn chung nhÊt vÒ bµi th¬ ( Buån,thÊm thÝa c« ®¬n,qu¹nh v¾ng )(?) Hai c©u ®Çu cho thÊy t¸c gi¶ ®ang ë trong hoµn c¶nh vµ t©m tr¹ng nh thÕ nµo ?- Hs trao ®æi,suy nghÜ , ®¹i diÖn tr¶ lêi - Gv ®Þnh híng gîi më (?) Më ®Çu bµi th¬ lµ khung c¶nh g× ? Thêi gian cã g× ®Æc biÖt ? TiÕng trèng v¨ng v¼ng gîi cho em c¶m gi¸c g× ?(?) Gi÷a khung c¶nh ®ã HXH hiÖn lªn nh thÕ nµo ? Trong c©u th¬ thø 2 ,anh chÞ Ên tùîng víi tõ nµo nhÊt ? t¹i sao?

(?) NhÞp ®iÖu c©u th¬ thø 2 cã t¸c dông nh thÕ nµo trong viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh ? - Ç nh©n suy nghÜ,tr¶ lêi

(?) Hai c©u thùc gióp anh chÞ hiÓu thªm g× vÒ nh©n vËt tr÷ t×nh ?- hs suy nghÜ - Gv gîi ý (?) Côm tõ “ say l¹i tØnh” gîi lªn ®iÒu g× ? H×nh ¶nh

cña HXH

II) §äc hiÓu v¨n b¶n

1) Bèn c©u th¬ ®Çu

a) Hai c©u ®Çu

- Kh«ng gian, thêi gian : réng lín, v¾ng lÆng,®ªm khuya, mét con ngêi c« ®éc ngåi ®èi diÖn víi lßng m×nh --> BÏ bµng

+ Trèng canh dån : Thêi kh¾c,bíc ®i cña thêi gian --> nh¾c nhë con ngêi r»ng t×nh yªu,tuæi trÎ còng ®ang tµn lôi --> T¨ng çi yªn tÜnh,v¾ng lÆng

+ “Tr¬ çi hång nhan”: Sù bÏ bµng cña duyªn phËn --> Tõ “tr¬” ®Çu c©u nhÊn m¹nh çi tñi hæ bÏ bµng --> Tõ “çi” ®i liÒn víi “hång nhan” gîi sù rÎ róng mØa mai

+ NhÞp ®iÖu 1/3/3 --> c©u th¬ nh bÞ ng¾t lµm 3, mét tiÕng nÊc nghÑn ngµo hay lêi tr× triÕt chÝnh m×nh “ ®a çi hång nhan cña m×nh ra mµ m¹t s¸t”

b) Hai c©u thùc --> Nãi râ h¬n thùc c¶nh vµ thùc t×nh

11

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungvÇng tr¨ng ccã lien quan g× ®Õn th©n phËn n÷ sÜ hä Hå ?- Hs tr×nh bµy - Gv nhËn xÐt, tæng hîp

* Gv híng dÉn Hs tæng kÕt 4 c©u th¬ ®Çu, nhÊn m¹nh nh÷ng ý c¬ b¶n “ Nçi buån tñi,xãt xa,sù bÏ cña nh©n vËt tr÷ t×nh ®îc biÓu hiÖn qua nghÖ thuËt ®éc ®¸o”

(?) Anh chÞ c¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng g× cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong 2 c©u th¬ 5-6 ? h·y ph©n tÝch t©m tr¹ng ®ã ?- Hs suy nghÜ,trao ®æi th¶o luËn - Gv gîi ý :(?) Hai c©u th¬ lµ 2 h×nh ¶nh thiªn nhiªn,nh÷ng h×nh ¶nh thiªn nhiªn ®ã nãi lªn ®iÒu g× ?(?) Anh chÞ cã nhËn xÐt g× vÒ trËt tù çc tõ ng÷ trong 2 c©u th¬? TrËt tù ®ã cã t¸c dông nh thÕ nµo trong viÖc diÔn t¶ c¶nh vµ t×nh ?

* Gv nhÊn m¹nh: Hai c©u luËn lµ b¶n lÜnh khÝ ph¸ch

cña HXH+ “ Say l¹i tØnh”: Gîi vßng quÈn quanh : cµng say, cµng tØnh,cµng c¶m nhËn nçi ®au th©n phËn + “ VÇng tr¨ng....cha trßn” : Gîi sù ®ång nhÊt gi÷a ngêi vµ c¶nh , vÇng tr¨ng ...gîi sù dë dang, muén m»n. C¶nh t×nh cña HXH ®îc gîi qua h×nh ¶nh chøa ®ùng sù Ðo le “ Tr¨ng s¸p tµn mµ cha trßn- tuæi xu©n ®· tr«i qua mµ nh©n duyªn kh«ng trän vÑn . H¬ng rîu tho¶ng qua ®Ó l¹i vÞ ®¾ng ch¸t,h¬ng t×nh qua ®Ó chØ cßn phËn hÈm duyªn «i”

2) Bèn c©u th¬ cuèi

a) hai c©u 5-6- Nçi niÒm ph·n uÊt göi g¾m qua h×nh t-îng thiªn nhiªn + Rªu vµ ®¸ : sù vËt v« tri vµ mÒm yÕu nhng cã mét søc sèng m·nh liÖt. Chóng kh«ng bÞ hoµn c¶nh trãi buéc cø xiªn ngang mµ v¬n lªn trªn mÆt ®Êt,cø xÐ to¹c ch©n m©y mµ biÓu hiÖn khÝ ph¸ch + NghÖ thuËt ®¶o ng÷ : Lµm næi bËt sù phÉn uÊt cu¶ cá c©y + Nh÷ng ®éng tõ m¹nh” xiªn,®©m” + nh÷ng bæ ng÷ “ ngang, to¹c”..thÓ hiÖn sù bíng bØnh ngang ng¹nh

=> §ã chÝnh lµ t©m tr¹ng phÉn uÊt, sù cùa quËy,ph¸ ph¸ch cña HXH. Rªu xiªn ngang mÆt ®Êt, ®¸ ®©m to¹c ch©n m©y nh muèn v¹ch trrêi bíi ®Êt mµ hên o¸n. Con ngêi còng quÉy ®¹p,chèng chäi,ph¶n kh¸ng l¹i sè phËn hoµn c¶nh

12

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungcña n÷ sÜ hä Hå, ®ång thêi còng minh chøng cho tµi n¨ng ng«n ng÷ xuÊt chóng cña bµ( TN trong th¬ bµ lu«n sèng ®éng ®Çy søc sèng)

(?) Hai c©u kÕt diÔn t¶ t©m tr¹ng g× cña nh©n vËt tr÷ t×nh? T©m tr¹ng ®ã ®îc diÔn t¶ qua nh÷ng tõ ng÷ nµo ?Gîi ý : (?) Tõ ng¸n diÔn t¶ t©m tr¹ng g× ? côm tõ “ xu©n ®i, xu©n l¹i l¹i” gîi cho anh chÞ suy nghÜ g× ?- Hs trao ®æi th¶o luËn, ®¹i diÖn tr×nh bµy - gv nhËn xÐt,tæng hîp

Ho¹t ®éng 4( cñng cè,híng dÉn )

(?) Qua viÖc t×m hiÓu bµi th¬,h·y ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t nh÷ng gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬?(?) Theo anh chÞ ®©u lµ gi¸ trÞ nh©n v¨n cña bµi th¬ ?- Hs suy nghÜ, mét vµi em tr×nh bµy - Gv tæng hîp - Hs ®äc ghi nhí Sgk- Gv híng dÉn häc sinh gi¶i quyÕt bµi 1- phÇn luyÖn tËp - Gv dÆn dß Hs :

b) Hai c©u kÕt - T©m tr¹ng ch¸n chêng,buån tñi

+ Ng¸n : ch¸n ng¸n,ng¸n ngÈm--> XH-¬ng ch¸n ng¸n nçi ®êi Ðo le, b¹c bÏo: xu©n ®i, xu©n l¹i l¹i nhng con ngêi th× tuæi xu©n qua kh«ng bao giê trë l¹i .§ã lµ tiÕng thë dµi ngao ng¸n, mét nçi chua ch¸t kh«n ngu«i + NghÖ thuËt t¨ng tiÕn “ m¶nh t×nh- san sÎ- tÝ con con --> diÔn t¶ sù xãt xa ®Õn téi nghiÖp. §ã lµ t©m tr¹ng cña kÎ suèt ®êi mang th©n ®i lµm lÏ ph¶i chÞu c¶nh “ KÎ ®¾p ch¨n b«ng, kÎ l¹nh lïng”, nã lµ nçi lßng cña ngêi phô n÷ xa, khi h¹nh phóc ®èi víi hä lµ chiÕc ch¨n qu¸ hÑp

III) Tæng kÕt chung 1) Néi dung Qua lêi tù t×nh,bµi th¬ nãi lªn bi kÞch vµ kh¸t väng sèng,kh¸t väng h¹nh phóc cña HXH . ý nghÜa nh©n v¨n cña bµi th¬ lµ ë chç : trong buån tñi ngêi phô n÷ vÉn g¾ng vît lªn trªn sè phËn nhng cuèi cïng vÉn r¬i vµo bi kÞch 2) NghÖ thuËt Sö dông tõ ng÷, h×nh ¶nh gi¶n dÞ, ®Æc s¾c, h×nh ¶nh giµu søc gîi ®Ó diÔn t¶ nh÷ng biÓu hiÖn phong phó cña t©m tr¹ng

13

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung + Häc thuéc bµi th¬, chuÈn bÞ bµi “C©u ç mïa thu” - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y:

Ngµy so¹n :25/8/2012

C©u ç mïa thu(thu ®iÕu )

NguyÔn KhuyÕn A- Môc tiªu bµi häc Gióp Hs - C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp cña c¶nh thu ®iÓn h×nh cho mïa thu lµng c¶nh ViÖt Nam vïng ®ång b»ng B¾c bé - c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp t©m hån thi nh©n: tÊm lßng yªu thiªn nhiªn,yªu ®Êt níc,t©m tr¹ng thêi thÕ - ThÊy ®îc tµi n¨ng th¬ n«m xuÊt chóng cña NguyÔn KhuyÕn v¬Ý bót ph¸p t¶ c¶nh t¶ t×nh, nghÖ thuËt gieo vÇn,sö dông tõ ng÷ B- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn * ThÇy : Sgk, sgv, tµi liÖu ®äc thªm vÒ NguyÔn KhuyÕn “NK vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm” * Trß : §äc Sgk, t×m hiÓu bµi theo c©u hái gîi ý cña Sgk. §äc l¹i 2bµi “Thu vÞnh” vµ “Thu Èm” C – Ph¬ng ph¸p sö dông : - KÕt hîp ®äc hiÓu v¨n b¶n víi çc ph¬ng ph¸p gîi më nªu vÊn ®Ò, thuyÕt gi¶ng - TÝch hîp so s¸nh víi 2 bµi “Thu vÞnh”, “thu Èm”D- Néi dung vµ tiÕn tr×nh

Ho¹t ®éng cña Gv vµ Hs Néi dung vµ yªu cÇu cÇn ®¹t

14


Ho¹t ®éng 1(æn ®Þnh tæ chøc – kiÓm tra

bµi cò)Ho¹t ®éng 2

(T×m hiÓu tiÓu dÉn )- Hs ®äc Sgk(?) PhÇn tiÓu dÉn tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò g× ?- hs dùa vµo Sgk tr×nh bµy - Gv nhËn xÐt, kh¸i qu¸t, giíi thiÖu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶ NguyÔn KhuyÕn vµ chïm th¬ thu, cã thÓ kÓ mét sè giai tho¹i vÒ NguyÔn khuyÕn ( Th¬ chöi Hoµng Cao Kh¶i, Lª Hoan)


- híng d·n häc sinh t×m hiÓu bµi th¬ theo híng bæ däc( c¶nh thu vµ t×nh thu)- Gv yªu cÇu hs ®äc bµi th¬ vµ ph¸t biÓu Ên tîng t×nh c¶m cña m×nh khi ®äc bµi th¬( bøc tranh thu buån, v¾ng, chøa ®ùng nhiÒu t©m sù )

(?) §iÓm nh×n c¶nh thu cña t¸c gi¶ cã g× ®Æc s¾c, tõ ®iÓm nh×n ®ã c¶nh thu ®îc t¸c gi¶ quan s¸t nh thÕ nµo ?- Hs trao ®æi th¶o luËn theo tæ nhãm , cö ®¹i diÖn tr×nh bµy - Gv theo dâi,tæ chøc häc sinh

I) TiÓu dÉn - NguyÔn khuyÕn 1835-1909- HiÖu QuÕ S¬n, tªn lóc nhá NguyÔn Th¾ng - Sinh t¹i quª ngo¹i ë x· Ho»ng X¸-ý Yªn- Nam ®Þnh . Lín lªn vµ sèng chñ yÕu ë quª néi : Lµng Vµ- x· Yªn §æ- B×nh Lôc- Hµ nam- XuÊt th©n:gia ®×nh nho häc nghÌo, lµ ngêi ham häc, th«ng minh, ®ç ®Çu c¶ ba k× thi- Con ngêi c¬ng trùc tiÕt th¸o,cã cèt çch thanh cao, tÊm lßng yªu níc th-¬ng d©n, kiªn quyÕt bÊt hîp t¸c víi thùc d©n Ph¸p - S¸ng t¸c c¶ ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m víi sè lîng lín ( trªn 800 bµi gåm c¶ th¬ v¨n, c©u ®èi) - Th¬ v¨n nãi lªn t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc, ph¶n ¸nh cuéc sèng thuÇn hËu cña ngêi n«ng d©n, ®¶ kÝch ch©m biÕm thùc d©n, phong kiÕn - §ãng gãp næi bËt lµ m¶ng th¬ N«m,th¬ lµng c¶nh, th¬ trµo phóng- C©u ç mïa thu(thu ®iÕu) n»m trong chïm th¬ thu 3 bµi cña NguyÔn

II) §äc hiÓu v¨n b¶n

1) C¶nh thu

15

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungth¶o luËn b»ng çc c©u hái gîi ý (?) So víi “thu vÞnh” ®iÓm bao qu¸t cña t¸c gi¶ cã g× kh¸c?(?) t×m nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh nãi lªn nÐt riªng cña c¶nh thu?- Hs ph¸t hiÖn nh÷ng ®Æc tr-ng cña ao thu, trêi thu.

* Gv b×nh gi¶ng : Ao thu lµ thø ao rÊt riªng chØ mïa thu míi xuÊt hiÖn. NguyÔn KhuyÕn ®· ghi nhËn ®îc 2 ®Æc trng cña ao thulµ “l¹nh lÏo’ vµ “ trong veo”- ao l¹nh níc yªn, trong ®Õn tËn ®¸y.Ao lµ nÐt thêng gÆp trong th¬ nguyÔn khuyÕn, nãi ®Õn ao lµ ®éng ®Õn mét çi g× rÊt gÇn gòi th©n quen, t©m hån NguyÔn KhuyÕn lµ thÕ: th©n mËt b×nh dÞ, ch©n thµnh víi hån quª Trêi thu trong xanh, NK rÊt yªu mµu cña trêi thu, c¶ 3 bµi th¬ thu «ng ®Òu nh¾c ®Õn mµu xanh. “ Xanh ng¾t” lµ xanh trong, tinh khiÕt ®Ðn tuyÖt ®èi, kh«ng hÒ pha lÉn, kh«ng hÒ gîn t¹p(?) Anh chÞ cã nhËn xÐt g× vÒ kh«ng gian mïa thu qua nh÷ng ®êng nÐt mµu s¾c chuyÓn ®éng, ©m thanh?- hs suy nghÜ tr¶ lêi, ph¸t hiÖn nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu - Gv tæng hîp

a- §iÓm nh×n ®éc ®¸o: kh¸c víi “thu vÞnh” ,c¶nh thu ®îc ®ãn nhËn tõ cao xa tíi gÇn,l¹i tõ gÇn ®Õn cao xa, cßn “thu ®iÕu” th× ngîc l¹i. + Tõ mét khung ao hÑp, c¶nh thu ®-îc më ra theo nhiÒu híng sinh ®éng + Thêi gian kh«ng ph¶i lµ mét ngµy mét buæi mµ c¶ mét mïa thub- C¶nh thu ®éc ®¸o, rÊt riªng + C¶nh ®iÓn h×nh h¬n c¶ cho mïa thu lµng c¶nh ViÖt Nam * NguyÔn KhuyÕn ®· chän nh÷ng chi tiÕt rÊt tiªu biÓu cho mïa thu xø B¾c ( Ao thu, giã thu, trêi thu)

* NguyÔn KhuyÕn n¾m b¾t ®îc çi thÇn th¸i rÊt riªng cña c¶nh thu: Kh«ng khÝ dÞu nhÑ, c¶nh vËt thanh s¬- Mµu s¾c: níc trong, sãng biÕc - §êng nÐt chuyÓn ®éng nhÑ nhµng tinh tÕ ( sèng h¬i gîn tÝ, l¸ khÏ ®a vÌo, m©y khÏ l¬ löng ...) - C¶nh vËt to¸t lªn sù hµi hoµ, xøng hîp: Ao nhá-thuyÒn bÐ; giã nhÑ- sãng gîn; trêi xanh- níc trong; kh¸ch v¾ng teo- chñ thÓ trÇm ng©m tÜnh lÆng

+ C¶nh buån, tÜnh lÆng * Kh«ng gian tÜnh, v¾ng ngêi v¾ng tiÕng, hÑp vµ thu nhá trong lßng ao, khu xãm * Çc chuyÓn ®éng khÏ kh«ng ®ñ t¹o nªn ©m thanh. C¶ tiÕng vµ h×nh ®Òu cùc nhá * To¸t lªn vÎ v¾ng lÆng hiu qu¹nh: Ên tîng vÒ mét thÕ giíi Èn dËt, l¸nh ®êi tho¸t tôc. §ã lµ çi hån thu, çi hån cña cuéc sèng n«ng th«n xa ®îc NguyÔn khuyÕn ghi nhËn, çi tÜnh cña mét cuéc sèng ©m Ø kÝn ®¸o

16

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung(?) Kh«ng chØ ®éc ®¸o, ®iÓn h×nh cho mïa thu xø B¾c, bøc tranh thu cßn gîi cho anh chÞ nh÷ng c¶m gi¸c g× ?- hs ph¸t biÓu tù do- gv kh¸i qu¸t, tæng hîp

* Gv nªu vÊn ®Ò: bµi th¬ víi nhan ®Ò “ c©u ç mïa thu”, theo anh chÞ cã ph¶i NguyÔn KhuyÕn tËp trung miªu t¶ c¶nh c©u ç kh«ng? Tõ c¶nh thu ®· ph©n tÝch, anh chÞ c¶m nhËn ®iÒu g× vÒ tÊm lßng cña NguyÔn KhuyÕn ®èi víi thiªn nhiªn, ®Êt níc ?- Hs trao ®æi th¶o luËn, ®¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy .- Gv nhËn xÐt tæng hîp

(?) §»ng sau sù tÜnh lÆng ®ã, anh chÞ c¶m nhËn thÊy ®iÒu g× biÕn ®æi trong t©m hån thi nh©n? T¹i sao thi nh©n l¹i cã t©m tr¹ng ®ã ?- Hs suy nghÜ, trao ®æi - Gv tæng hîp

Ho¹t ®éng 4( T×m hiÓu ®Æc s¾c vÒ

2) T×nh thu- Nãi chuyÖn c©u ç nhng thùc ra t¸c gi¶ kh«ng chó ý vµo viÖc c©u ç. Nãi c©u ç nhng thùc ra lµ ®Ó ®ãn nhËn trêi thu, c¶nh thu vµo lßng, göi g¾m t©m sù * Câi lßng tÜnh lÆng ®Ó + C¶m nhËn ®é trong veo cña níc+ C¶m nhËn çi h¬i gîn cña sãng+ C¶m nhËn ®é r¬i khÏ cña l¸ ......§Æc biÖt câi lßng tÜnh lÆng ®îc gîi lªn s©u s¾c tõ mét tiÕng ®éng nhá: tiÕng ç ®íp måi --> ®ã lµ sù tÜnh lÆng tuyÖt ®èi cña t©m c¶nh, cçi lßng cña thi nh©n còng tÜnh lÆng, trong trÎo nh lµng quª ViÖt trong tiÕt thu

* Kh«ng gian tÜnh lÆng--> Nçi c« qu¹nh uÈn khóc trong t©m hån cña nhµ th¬ ........Trong bøc tranh thu xuÊt hiÖn nhiÒu gam mµu xanh gîi c¶m gi¸c se l¹nh. Çi se l¹nh cña c¶nh thu thÊm vµo t©m hån nhµ th¬ hay chÝnh çi l¹nh cña t©m hån thi nh©n ®ang thÊm vµo c¶nh vËt --> T©m sù cña mét nhµ nho l¸nh ®êi tho¸t tôc song vÉn kh«ng ngu«i nghÜ vÒ ®Êt níc nh©n d©n, vÒ sù bÕ t¾c, bÊt lùc cña b¶n th©n? Nhµn th©n song kh«ng nhµn t©m, NkhuyÕn kh«ng thÓ ung dung ®i c©u nh mét Èn sÜ thùc thô

17


nghÖ thuËt )(?) §äc l¹i bµi th¬, anh chÞ cã nhËn xÐt g× vÒ çch gieo vÇn cña t¸c gi¶? Çch gieo vÇn nh thÕ cã t¸c dông g× trong viÖc diÔn t¶ c¶nh thu, t×nh thu?H·y nhËn xÐt vÒ ng«n ng÷ ®-îc t¸c gi¶ sö dông trong bµi th¬?- Hs trao ®æi th¶o luËn, ®¹i diÖn tr×nh bµy - Gv tæng hîp

Ho¹t ®éng 5( cñng cè, dÆn dß )

- Hs ®äc ghi nhí Sgk(?) Qua bµi häc anh chÞ cã c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ h×nh ¶nh NguyÔn KhuyÕn trong bøc tranh thu?- Hs suy nghÜ ph¸t biÓu theo c¶m nhËn cña ç nh©n

- Híng dÉn häc sinh gi¶i çc bµi tËp trong Sgk, chuÈn bÞ tiÕt “ Ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn” - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

3) Thµnh c«ng vÒ mÆt nghÖ thuËt- Ng«n ng÷ trong s¸ng, gi¶n dÞ, cã kh¶ n¨ng diÔn t¶ tinh tÕ nh÷ng biÓu hiÖn cña sù vËt, nh÷ng biÕn th¸i tinh vi cña t©m tr¹ng( nh÷ng tõ l¸y ®îc sö dông thÇn t×nh )- Çch gieo vÇn tµi t×nh ( vÇn eo: tö vËn rÊt khã sö dông) võa lµ çch ch¬i ch÷ võa lµ h×nh thøc biÓu ®¹t néi dung- Bµi th¬ mang nÐt ®Æc s¾c cña nghÖ thuËt ph¬ng ®«ng, ®Ëm nÐt nghÖ thuËt cña §êng thi: lèi lÊy ®éng t¶ tÜnh, t¶ c¶nh ngô t×nh

III) Tæng kÕt chung

- Néi dung: Bøc tranh thu mang vÎ ®Ñp ®iÓn h×nh cho mïa thu, lµng c¶nh ViÖt Nam; c¶nh ®Ñp song buån, võa ph¶n ¸nh t×nh yªu ®¸t níc võa cho thÊy t©m sù thêi thÕ cña t¸c gi¶ - NghÖ thuËt : Th¬ thu cña NguyÔn võa cã nh÷ng mÆt gièng víi çch viÕt vÒ mïa thu trong v¨n häc cæ nhng cã nh÷ng mÆt rÊt míi : ®ã lµ nh÷ng nÐt vÏ thùc h¬n, tõ ng÷, h×nh ¶nh ®Ëm hån d©n téc

18


Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 7 ppct

Ph©n tÝch ®Ò- lËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËnA- Môc tiªu bµi d¹y Gióp hs :- ThÊy ®îc tÇm quan träng vµ ý nghÜa s©u xa cña viÖc ph©n tÝch ®Ò lËp dµn ý tríc khi viÕt bµi v¨n nghÞ luËn- BiÕt çch ph©n tÝch ®Ò lËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn- RÌn luyÖn ý thøc thãi quen ph©n tÝch ®Ò lËp dµn ý tríc khi viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËnB- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn :- Sgk, Sgv, çc tµi liÖu tham kh¶o kh¸c, thiÕt kÕ bµi gi¶ng C- Néi dung vµ tiÕn tr×nh

Ho¹t ®éng cña Gv& Hs Néi dung vµ yªu cÇu cÇn ®¹tHo¹t ®éng 1

( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò)

Ho¹t ®éng2( T×m hiÓu ph©n tÝch ®Ò)

- Gv yªu cÇu hs ®äc 3 ®Ò bµi trong sgk/ tr23- Gv tæ chøc líp thµnh 3 nhãm . Mçi nhãm chÞu tr¸ch nhiÖm ph©n tÝch ®Ò vµ lËp dµn ý cho mét ®Ò bµi cô thÓ - Hs trao ®æi th¶o luËn, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy - Gv gîi ý dÉn d¾t b»ng nh÷ng c©u hái gîi ý (?) Th«ng qua viÖc tr¶ lêi çc c©u hái ë phÇn I/sgk, anh chÞ

I) Ph©n tÝch ®Ò - Ph©n tÝch ®Ò ( T×m hiÓu ®Ò) lµ suy nghÜ kÜ ®Ó nhËn thøc ®óng vµ ®ñ çc ý nghÜa vµ yªu cÇu cña ®Ò- Môc ®Ých cña ph©n tÝch ®Ò lµ t×m

19

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChunghiÓu thÕ nµo lµ ph©n tÝch ®Ò ? T¹i sao ph¶i ph©n tÝch ®Ò?- Hs suy nghÜ tr¶ llêi - Gv tæng hîp

- Gv lu ý : Mét ®Ò bµi v¨n nghÞ luËn thêng ®Æt ra çc yªu cÇu nhÊt ®Þnh : yªu cÇu vÒ néi dung ( luËn ®Ò), yªu cÇu vÒ thÓ lo¹i( yªu cÇu h×nh thøc ) yªu cÇu tµi liÖu ( ph¹m vi dÉn chøng ) §Ò v¨n nghÞ lôn thêng cã 2 d¹ng : ®Ò cã ®Þnh híng cô thÓ vµ ®Ò tù do s¸ng t¹o ( ®Ò næi vµ ®Ò ch×m ) vÝ dô ®Ò sè 1 lµ ®Ò næi, ®Ò sè 2, 3 lµ ®Ò ch×m

- Gv dïng ®Ò bµi lµm dÉn chøng: VÝ dô :§Ò bµi sè 1 VÊn ®Ò nghÞ luËn lµ viÖc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi. §Ò sè 2 VÊn ®Ò nghÞ luËn lµ t©m sù cña HXH trong bµi th¬ Tù t×nh II- Gv lu ý : V®Ò nghÞ luËn cã khi trïng víi ph¹m vi néi dung cña ®Ò bµi ( ®Ò 1&2) còng cã khi vÊn ®Ò nghÞ luËn kh«ng trïng víi ph¹m vi néi dung cña ®Ò bµi ( ®Ò 3) – ngêi viÕt cã quyÒn tù x¸c ®Þnh mét vÊn ®Ò mµ m×nh t©m ®¾c nhÊt hoÆc n¾m v÷ng nhÊt ( ë ®Ò 3

hiÓu chÝnh x¸c çc yªu cÇu c¬ b¶n cña ®Ò bµi ( KÕt thóc qu¸ tr×nh ph©n tÝch ®Ò ngêi viÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®îc çc yªu c©ï nh bµi viÐt vÒ çi g×, nh»m môc ®Ých g×, sö dông thao t¸c lËp luËn chñ yÕu nµo?)

- Khi ph©n tÝch ®Ò chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®îc: + VÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn lµ g×?( Ph¹m vi nghÞ luËn)+ Yªu cÇu vÒ n«i dung ( TriÓn khai vÊn ®Ò nghÞ luËn nh thÕ nµo?)+ Yªu cÇu vÒ ph¬ng ph¸p ( Ph¶i sö dông thao t¸c lËp luËn nµo : gi¶i thÝch chøng minh hay b×nh luËn ...) ph¹m vi dÉn chøng sÏ sö dông?

* VÝ dô : §Ò sè 1+ VÊn ®Ò nghÞ luËn : “ viÖc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ”+ Yªu cÇu vÒ néi dung : Tõ ý kiÕn cña Vò Khoan cã nh÷ng suy nghÜ :

1- Ngêi VN cã nhiÒu ®iÓm m¹nh 2- Ngêi VN còng kh«ng Ýt ®iÓm

20

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungvÊn ®Ò nghÞ luËn cã thÓ lµ vÎ ®Ñp mïa thu trong th¬ ... còng cã thÓ lµ t©m tr¹ng cña thi nh©n trong bµi th¬ Thu ®iÕu )- Trªn c¬ së trªn, Gv híng dÉn hs triÓn khai ph©n tÝch ®Ò cho çc ®Ò 1-2

Ho¹t ®éng 3( T×m hiÓu çch lËp dµn ý )

- Gv nªu c©u hái: ViÖc lËp dµn ý thêng gåm nh÷ng bíc nµo?- Hs dùa vµo Sgk tr×nh bµy : 3 bíc chÝnh - Gv nhËn xÐt kh¸i qu¸t : ViÖc lËp dµn ý cã thÓ gåm 2 bíc lín : t×m ý vµ “dµn” çc ý ®· t×m ®îc thµnh mét hÖ thèng khoa häc, hîp lÝ vµ chÆt chÏ - Gv yªu cÇu hs x¸c ®Þnh çc luËn ®iÓm, luËn cø vµ s¾p xÕp chóng thµnh dµn ý hoµn chØnh cho çc ®Ò sè 1&2 - Hs tr×nh bµy - Gv nhËn xÐt bæ sung, gîi ý (?) Theo anh chÞ viÖc s¾p xÕp çc ý ( luËn ®iÓm, luËn cø)

yÕu 3- Ph¸t huy ®iÓm m¹nh , kh¾c

phôc ®iÓm yÕu lµ hµnh ®éng thiÕt thùc chuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ XXI+ Yªu cÇu ph¬ng ph¸p : Sö dông çc thao t¸c b×nh luËn, gi¶i thÝch , chøng minh. Dïng çc dÉn chøng thùc tÕ x· héi lµ chñ yÕu.§Ò sè 2+ VÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn : T©m sù cña HXH trong bµi th¬ Tù t×nh sè 2+ Yªu cÇu vÒ néi dung : Nªu ®îc c¶m nghÜ cña m×nh vÒ t©m sù vµ diÔn biÕn t©n tr¹ng cña HXH+ Yªu cÇu vÒ ph¬ng ph¸p : Sö dông thao t¸c ph©n tÝch kÕt hîp vpÝ thao t¸c nªu c¶m nghÜ . DÉn chøng th¬ HXH lµ chñ yÕu

II) LËp dµn ý- LËp dµn ý lµ s¾p xÕp çc ý theo tr×nh tù l«gic khoa häc hîp lÝ ( Gióp ngêi viÕt kh«ng bá qua çc ý chÝnh, lo¹i bá nh÷ng ý kh«ng cÇn thiÕt, gióp viÖc hµnh v¨n thuËn tiÖn h¬n )

- ViÖc s¾p xÕp çc ý trong bµi v¨n nghÞ luËn ph¶i tu©n thñ çc nguyªn t¾c :+ Hîp l« gic ( çc ý ngang bËc ph¶i t-¬ng ®¬ng nhau, ®iÒu cÇn gi¶i quyÕt

21

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c nµo ?- Hs suy nghÜ dùa vµo dµn ý võa triÓn khai, tr¶ lêi - Gv kh¸i qu¸t :

- Gv yªu cÇu hs ®äc ghi nhí sgk/24- Gv tæ chøc líp thµnh 2 nhãm - Hs suy nghÜ trao ®«Ø th¶o luËn lµm bµi tËp 1&2 phÇn luyÖn tËp - Hs cö ®¹i diÖn tr×nh bµy - Gi¸o viªn tæng hîp

Ho¹t ®éng 4( cñng cè, híng dÉn, dÆn dß )

- Gv yªu cÇu hs nh¾c laÞ çc kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi häc - Gv dÆn dß hs chuÈn bÞ bµi “ thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch” - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

tríc ®Æt tríc, ®iÒu cÇn gi¶i quyÕt sau ®Æt sau)+ Hîp t©m lÝ ngêi tiÕp nhËn ( çc ý nªn tr×nh bµy tõ dÔ ®Õn khã, tõ thÊp ®Õn cao)_ Trong mét bµi v¨n nghÞ luËn, dµn nªn chia lµm 3 phÇn ( Më –th©n- kÕt )

III) LuyÖn tËp * §Ò sè 1- VÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn : gi¸ trÞ hiÖn thùec s©u s¾c cña ®o¹n trÝch “ vµo phñ chóa TrÞnh” - Yªu cÇu néi dung :+ Bøc tranh cô thÓ hiÖn thùc vÒ cuéc sèng xa hoa nhng thiÕu sinh khÝ cña phñ chóa TrÞnh+ Th¸i ®é phª ph¸n nhÑ nhµng nhng thÊm thÝa còng nh nh÷ng dù c¶m vÒ sù suy vong cña triÒu ®ai Lª- TrÞnh - Yªu cÇu ph¬ng ph¸p ; Sö dông thao t¸c ph©n tÝch , kÕt hîp víi nªu c¶m nghÜ . Dïng dÉn chøng trong v¨n b¶n “ Vµo phñ chóa Trinh lµ chñ yÕu”* §Ò sè 2- VÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn : Tµi n¨ng sö dông ng«n ng÷ d©n téc cña Hå Xu©n H¬ng - Yªu cÇu vÒ néi dung + dïng v¨n tù N«m + Sö dông çc tõ thuÇn viÖt ®¾c dông + Sö dông çc biÖn ph¸p tu tõ ( ®¶o ng÷ ...) - Yªu cÇu vÒ ph¬ng ph¸p : sö dông thao t¸c ph©n tÝch kÕt hîp víi b×nh luËn. DÉn chøng th¬ Hå Xu©n H¬ng lµ chu yÕu


22


Thao t¸c lËp luËn ph©n tÝchA- Môc tiªu bµi d¹y Gióp hs :- N¾m ®îc môc ®Ých yªu cÇu cña thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch- BiÕt çch ph©n tÝch mét vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi hoÆc v¨n häc B- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn - Sgk; Sgv , thiÕt kÕ bµi gi¶ng - Gi¸o ¸n ç nh©n lªn lípC- Ph¬ng ph¸p sö dông - KÕt hîp diÔn gi¶ng víi viÖc tæ chøc ®Þnh híng hs ph©n tÝch çc ng÷ liÖu - Hs th¶o luËn vÒ çc çch thøc ph©n tÝch vµ nh÷ng lu ý khi ph©n tÝch D-néi dung vµ tiÕn tr×nh

Ho¹t ®éng cña Gv& Hs Yªu cÇu cÇn ®¹tHo¹t ®éng 1

( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò )

-KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh-Giíi thiÖu bµi míi:

Ho¹t ®éng ( T×m hiÓu môc ®Ých ,yªu cÇu

)- Hs ®äc ®o¹n trÝch cña Hoµi Thanh - Hs th¶o luËn theo nhãm tr¶ lêi çc c©u hái cña sgk, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy, nhËn xÐt chÐo - Gv nhËn xÐt, tæng hîp trªn c¬ së çc c©u hái gîi më (?) LuËn ®iÓm( ý kiÕn, quan ®iÓm ) ®c thÓ hiÖn trong ®o¹n v¨n lµ g×?(?) Çc luËn cø lµm s¸ng tá cho luËn ®iÓm?( Çc yÕu tè ®îc ph©n tÝch )(?) H·y ph©n tÝch vµ chøng minh trong ®o¹n v¨n trªn t¸c gi¶ ®· kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a 2 thao t¸c ph©n tÝch vµ tæng hîp?

I- Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch

* Ng÷ liÖu 1: §o¹n v¨n sgk/ 25 -LuËn ®iÓm : Së Khanh lµ mét kÎ bÈn thØu ®ª tiÖn, ®¹i diÖn cho sù ®åi bai trong x· héi truyÖn KiÒu -Çc luËn cø : + SK sèng b»ng nghÒ ®åi b¹i + SK lµ kÎ ®åi b¹i nhÊt trong nh÷ng kÎ ®åi b¹i( Gi¶ tö tÕ ®Ó ®¸nh lõa mét ngêi con g¸i hiÕu th¶o, trë mÆt mét çch tr¾ng trîn, thêng xuyªn lõa bÞp tr¸o trë )- Thao t¸c ph©n tÝch kÕt hîp chÆt chÏ víi tæng hîp : Sau khi ph©n tÝch chi tiÕt – bé mÆt gi¶ dèi lõa bÞp – Hoµi Thanh ®· tæng hîp kh¸i qu¸t b¶n chÊt cña Së Khanh: møc cao nhÊt cña t×nh h×nh ®åi b¹i trong x· héi

23


- Gv nªu vÊn ®Ò : Tõ vÝ dô trªn anh /chÞ hiÓu thÕ nµo lµ ph©n tÝch trong v¨n nghÞ luËn ? nh÷ng yªu cÇu c¶u thao t¸c nµy ?- Hs trao ®æi, ®¹i diÖn tr×nh bµy - Gv nhËn xÐt, s¬ kÕt

- gv yªu cÇu hs kÓ mét sè ®èi tîng ph©n tÝch trong çc bµi v¨n nghÞ luËn ( XH hoÆc VH) - Hs ph¸t biÓu tù do

Ho¹t ®éng 3( T×m hiÓu çch ph©n tÝch )

- hs ®äc çc ng÷ liÖu 1- 2 môc II sgk/ 26- Hs th¶o luËn nhãm - Gv ®Þnh híng b»ng nh÷ng c©u hái gîi më, kÕt hîp diÔn gi¶ng - §¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy -Gv tæng hîp (?) Môc ®Ých c¶ thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch ë ng÷ liÖu 1/ I lµ g×?§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých ®ã t¸c gi¶ ®· lµm nh thÕ nµo ?- Dù kiÕn tr¶ lêi : Môc ®Ých lµm râ b¶n chÊt ®åi b¹i cña Së Khanh => T¸c gi¶ ®· ph©n tÝch chia ®èi tîng thµnh çc yÕu tè nhá, ph¬ng diÖn nhá ®Ó xem xÐt , hay nãi çch kh¸c Hthanh ®· ph©n tÝch kÜ cµng nh÷ng biÓu hiÖn ®åi b¹i cña Së Khanh ë nhiÒu ph¬ng diÖn

=> Ph©n tÝch chia nhá ®èi tîng thµnh nhiÒu yÕu tè ®Ó xem xÐt mét çch kÜ cµng néi dung h×nh thøc vµ mèi quan hÖ bªn trong còng nh bªn ngoµi cña chóng Ph©n tÝch bao g×¬ còng g¾n liÒn víi thao t¸c tæng hîp ®Ó ®¶m b¶o nhËn thøc ®èi tîng trong chØnh thÓ cña nã. Ph©n tÝch còng kh«ng bao giê t¸ch rêi cac thao t¸c kh¸c nh gi¶i thÝch, chøng minh, b¸c bá ...

II- Çch ph©n tÝch * Ng÷ liÖu 1/ I; ng÷ liÖu 1-2 /II

- Ng÷ liÖu 1/I Sgk; 25 + Ph©n chia dùa trªn c¬ së quan hÖ néi bé trong b¶n th©n ®èi tîng – nh÷ng biÓu hiÖn vÒ nh©n çch ®åi b¹i cña Së Khanh+ Ph©n tÝch kÕt hîp chÆt chÏ víi tæng hîp . Tõ viÖc ph©n tÝch lµm næi bËt nh÷ng biÓu hiÖn ®åi b¹i cña SK-> Kh¸i qu¸t lªn gi¸ trÞ hiÖn thùc cña nh©n vËt nµy ( Bøc tranh vÒ nhµ chøa, tÝnh ®åi b¹i cña XH xa)

24


(?) Môc ®Ých cña thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch ë ng÷ liÖu 1/II lµ g× ? §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých, t¸c gi¶ ®· ph©n chia ®èi tîng nh thÕ nµo ®Ó xem xÐt ?- Dù kiÕn tr¶ lêi : Môc ®Ých lµm râ søc m¹nh thÕ lùc cña ®ång tiÒn -> T¸c gi¶ xem xÐt ®ång tiÒn ë nhiÒu khÝa c¹nh ( mÆt tèt, mÆt xÊu) §Æc biÖt khi kh¼ng ®Þnh t¸c h¹i cña ®ång tiÒn, t¸c gi¶ ®· chØ ra viÖn ra rÊt nhiÒu lÝ do ®Ó chøng minh

(?) Môc ®Ých cña thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch trong ng÷ liÖu 2/II, ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ýh ®ã, t¸c gi¶ ®· ph©n chia ®èi tîng thµnh nh÷ng yÕu tè nµo, theo nh÷ng tiªu chÝ, quan hÖ nµo ?- Dù kiÕn hs tr¶ lêi :lµm râ t¸c h¹i cña viÖc bïng næ d©n sè ®èi víi cuéc sèng con ngêi

- Ng÷ liÖu 1/II SGK: 26+ Ph©n tÝch theo quan hÖ néi bé cña ®èi tîng : ®ång tiÒn võa cã t¸c dông tèt võa cã t¸c h¹i xÊu + Ph©n tÝch theo quan hÖ kÕt qu¶ - nguyªn nh©n ( ®Ó chØ râ t¸c haÞi cña ®ång tiÒn )-> kÕt qu¶ : ND kh¼ng ®Þnh t¸c h¹i cña ®ång tiÒn -> Nguyªn nh©n : v× ®ång tiÒn chi phèi hang lo¹t nh÷ng hµnh ®éng gian ¸c bÊt chÝnh + Ph©n tÝch theo quan hÖ nguyªn nh©n – kÕt qu¶ -> Nguyªn nh©n: ®ång tiÒn cã søc m¹nh t¸c qu¸i -> KÕt qu¶ : ND cã th¸i ®é khinh bØ khi nãi vÒ ®ång tiÒn + Trong qu¸ tr×nh lËp luËn, ph©n tÝch lu«n g¾n liÒn tæng hîp

- Ng÷ liÖu 2/ II trang26+ Ph©n tÝch theo quan hÖ nh©n qu¶ -> Nguyªn nh©n : bïng næ d©n sè -> KÕt qu¶ : ®êi sèng con ngêi bÞ ¶nh hëng nhiÒu + Ph©n tÝch theo quan hÖ néi bé cña ®èi tîng : çc ¶nh hëng cña viÖc bïng næ d©n sè ®èi víi con ngêi -> thiÕu l¬ng thùc -> suy dinh dìng, suy tho¸i nßi gièng -> thiÕu viÖc lµm, thÊt nghiÖp+ Trong khi lËp luËn t¸c gi¶ ®· kÕt hîp chÆt chÏ thao t¸c ph©n tÝch víi kh¸i qu¸t tæng hîp :D©n sè cµng t¨ng th× chÊt lîng cuéc sèng cµng gi¶m.

25


Ho¹t ®éng 4 ( cñng cè vµ luyÖn tËp) - Gv cho hs th¶o luËn vÒ çch thøc ph©n tÝch vµ nh÷ng lu ý khi ph©n tÝch - Hs th¶o luËn, trao ®æi rót ra çch thøc khi tiÕn hµnh ph©n tÝch mét vÇn ®Ò chÝnh trÞ- x· hé- v¨n häc – cö ®¹i diÖn tr×nh bµy - Gv nhËn xÐt tæng hîp- Hs ®äc ghi nhí sgk

- Hs lµm bµi tËp 1 t¹i líp - hs chia 2 nhãm, th¶o luËn mçi nhãm chÞu tr¸ch nhiÖm mét phÇn cña bµi tËp

- Gv híng dÉn dÆn dß hs chuÈn bÞ bµi Th¬ng Vî – Tó X¬ng - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

* Tríc khi ph©n tÝch cÇn x¸c ®Þnh râ môc ®Ých cña viÖc ph©n tÝch lµ lµm s¸ng tá ý kiÕn, quan ®iÎm nµo ®ã ( kÕt luËn cña lËp luËn ),sau ®ã cÇn chia nhá ®èi tîng ph©n tÝch ( ý kiÕn quan niÖm ) ra tõng yÕu tè nhá ®Ó t×m hiÓu s©u h¬n ViÖc ph©n t¸ch ®èi tîng thµnh çc yÕu tè nhá cã thÓ dùa trªn nh÷ng tiªu chÝ, quan hÖ nhÊt ®Þnh : + Quan hÖ gi÷a çc yÕu tè t¹o nªn ®èi tîng + Qua hÖ gi÷a ®èi tîng víi çc ®èi t-îng liªn quan + Quan hÖ gi÷a ngêi ph©n tÝch víi ®èi tîng ph©n tÝch ( th¸i ®é, sù ®¸nh gi¸ cña ngêi ph©n tÝch ®èi víi ®èi t-îng ®îc ph©n tÝch

III- LuyÖn tËp

1- Trong ®o¹n trÝch ngêi viÕt ®· ph©n tÝch ®èi tîng tõ nh÷ng mèi quan hÖ nµo ?a- Quan hÖ néi bé cña ®èi tîng( diÔn biÕn, çc cung bËc c¶m xóc cña KiÒu ): ®au xãt quÈn quanh, hoµn toµn bÕ t¾c b- Quan hÖ gi÷a ®èi tîng nµy víi ®èi tîng kh¸c cã liªn quan( bµi Lêi ngêi kÜ n÷ - Xu©n DiÖu; t× bµ hµnh – B¹ch C DÞ)

26


Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè 9-10 ppct

Th¬ng vî Tó X¬ng

A- Môc tiªu bµi d¹y Gióp Hs :- C¶m nhËn ®îc h×nh ¶nh bµ Tó: vÊt v¶, ®¶m ®¬ng, th¬ng yªu vµ lÆng lÏ hi sinh v× chång con- thÊy ®îc t×nh c¶m yªu th¬ng quÝ träng cña Tó X¬ng dµnh cho vî. Qua nh÷ng lêi tù trµo thÊy ®îc nh©n çch vµ t©m sù cña «ng Tó

27

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- ThÊy ®îc nh÷ng thµnh c«ng vÒ mÆt nghÖ thuËt cña bµi th¬: tõ ng÷ gi¶n dÞ , giµu søc biÓu c¶m, vËn dông h×nh ¶nh ng«n ng÷ cña v¨n häc d©n gian, sù kÕt hîp gi÷a giäng ®iÖu tr÷ t×nh vµ tù trµo B- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn - Sgk; Sgv , thiÕt kÕ bµi gi¶ng , t liÖu vÒ th¬ v¨n Tó X¬ng - Gi¸o ¸n ç nh©n lªn lípC- Ph¬ng ph¸p sö dông - KÕt hîp diÔn gi¶ng víi viÖc tæ chøc ®Þnh híng hs ph©n tÝch - tÝch hîp víi bµi :” Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi ç nh©n”D-néi dung vµ tiÕn tr×nh


( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra bµi cò )

-KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh-Giíi thiÖu bµi míi:

Ho¹t ®éng 2( T×m hiÓu tiÓu dÉn )

- Hs lµm viÖc víi Sgk- Gv híng dÉn Hs kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ vµ bµi th¬

- Gv dÉn chøng: Tó X¬ng tõng tÕ sèng vî: “ Con g¸i nhµ dßng lÊy chång kÎ chî, tÕng cã miÕng kh«ng, gÆp ch¨ng hay chí ....”

I- TiÓu dÉn1- VÒ t¸c gi¶ Tó X ¬ng - TrÇn TÕ X¬ng( 1870-1907) thêng gäi lµ Tó X¬ng hay Cao X¬ng - Quª t¹i lµng VÞ Xuyªn, huyÖn MÜ Léc, TP Nam §Þnh - Con ngêi cã ç tÝnh s¾c s¶o , phãng tóng kh«ng chÞu gß bã vµo khu«n s¸o trêng quy( 8 lÇn ®i thi chØ ®ç tó tµi)- §Ó l¹i sù nghiÖp th¬ v¨n phong phó kho¶ng 150 bµi th¬( th¬ N«m lµ chÝnh) gåm nhiÒu thÓ th¬vµ mét sè bµi v¨n tÕ, phó, c©u ®èi. Gåm 2 m¶ng trµo phóng vµ tr÷ t×nh - Cã c«ng lín trong viÖc ®æi míi tiÕng ViÖt trong v¨n häc, viÖt hãa th¬ §êng luËt, chuÈn bÞ cho bíc hiÖn ®¹i hãa th¬ ca d©n téc 2- VÒ bµi th¬ “ Th ¬ng vî” - Th¬ xa Ýt viÕt vÒ ngêi vî,Tó X¬ng l¹i kh¸c, «ng dµnh h¼n mét m¶ng ®Ò tµi viÐt vÒ vî. - TÊt c¶ nh÷ng th¬ng c¶m xãt xa, lßng tri ©m s©u s¾c ®îc «ng Tó c« ®óc l¹i trong bµi th¬ “ Th¬ng vî”

28


Ho¹t ®éng 3( Híng dÉn ®äc hiÓu v¨n b¶n)- Hs ®äc v¨n b¶n- Gv nhËn xÐt lu ý Hs çch ®äc - Gv diÔn gi¶ng: Bµi th¬ mang kÕt cÊu thÊt ng«n b¸t có ®êng luËt, x©y dùng 2 h×nh ¶nh tr÷ t×nh ®éc ®¸o( h×nh ¶nh bµ Tó vµ «ng Tó ). Cã thÓ t×m hiÓu theo 2 çch; theo bè côc vµ theo nh©n vËt .

_Gv nªu vÊn ®Ò: Qua lêi giíi thiÑu cña «ng Tó, h×nh ¶nh bµ Tó hiÖn lªn nh thÕ nµo trong 4 c©u th¬ ®Çu ?- Hs troa ®æi th¶o luËn nhãm, ®¹i diÖn tr×nh bµy- Gv gîi më, ®Þnh híng ? Nçi vÊt v¶ gian tru©n cña bµ Tó hiÖn lªn qua chhi tiÕt nµo?( Hoµn c¶nh lam lò- tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ- c«ng viÖc hiÓm nguy)(?) T¸c gØa mîn h×nh ¶nh g× ®Ó nãi lªn sù vÊt v¶ cña Bµ Tó? NhËn xÐt vÒ çch dïng tõ ng÷ cña t¸c gi¶ trong 2 c©u thùc?(?) C©u th¬ thø t gióp anh/ chÞ hiÓu thªm g× vÒ c«ng viÖc cña bµ Tó?

- Hs tiÕp tôc trao ®æi suy nghÜ, ph©n tÝch sù s¸ng t¹o cña Tó x¬ng

II- §äc hiÓu v¨n b¶n1- H×nh ¶nh bµ Tó* T×nh th¬ng vî s©u nÆng cña Tó X-¬ng ®îc thÓ hiÖn qua sù thÊu hiÓu nçi gian tru©n vÊt v¶ vµ nh÷ng ®øc tÝnh cao ®Ñp cña bµ Tó

a- Nçi vÊt v¶ gian tru©n- C©u th¬ më ®Çu : h×nh ¶nh bµ Tó hiÖn lªn qua lêi giíi thiÖu : vÊt v¶, lam lò + Thêi gian: triÒn miªn+ Kh«ng gian: chon von, nguy hiÓm

- Hai c©u thùc gîi t¶ cô thÓ h¬n h×nh ¶nh cña bµ Tó+ Mîn h×nh ¶nh con cß trong ca dao cô thÓ hãa caÝ vÊt v¶ cùc nhäc cña bµ Tó, ®ång thêi nhÊn m¹nh sù tÇn t¶o. Tó X-¬ng ®· vËn dông ca dao ®Ó t¹o nªn nh÷ng c©u th¬ mang dÊu Ên ç nh©n+ §¶o ng÷ ( Côm tõ “lÆn léi”) nhÊn m¹nh sù vÊt v¶ ©m thÇm lÎ loi + Th©n cß gîi sù tñi nhôc, c¬ cùc ( th©n, phËn..) + Qu·ng v¾ng= n¬i hiu qu¹nh, v¾ng vÎ, Ên tîng vÒ mät bµ Tó lÎ loi, c«ng viÖc kh«ng chØ vÊt v¶ mµ cßn nguy hiÎm

- C©u th¬ thø t nãi râ sù vËt lén víi cuéc sèng cña bµ : gîi t¶ c¶nh chen chóc, b¬n b¶ trªn s«ng níc cña nh÷ng ngêi bu«n b¸n

29


- Gv nªu vÊn ®Ò: Kh«ng chØ thÊu hiÓu nh÷ng vÊt v¶ gian tru©n cña vî , «ng tó cßn hiÓu râ nh÷ng ®øc tÝnh cao ®Ñp cña bµ ? Nh÷ng chi tiÕt nµo nãi râ ®øc tÝnh cao ®Ñp cña bµ Tó?_ Hs trao ®æi th¶o luËn_ Gv nhËn xÐt, tæng hîp

(?) Hai c©u luËn, Tó X¬ng ®· nhËp th©n vµo bµ Tó ®Ó nãi lªn t©m sù g×? H·y ph©n tÝch çch sö dông ng«n ng÷ c¶u t¸c gi¶ trong 2 c©u th¬?- Hs suy nghÜ , tr¶ lêi ç nh©n

- Gv kh¸i qu¸t : Bµ tó lµ ngêi hiÕmcã trong x· héi vµ v¨n häc. Gi÷a x· héi ®Èo diªn, nh÷ng ®¹o lÝ XH bÞ coi thêng ( nhµ kia lçi phÐp con khinh bè...) Bµ tó vÉn lµ ngêi vî giµu ®øc hi sin, nhÉn n¹i, vÉn gi÷ ®îc gia ®¹o

(?) Qua bµi th¬ “th¬ng vî” Anh/ chÞ c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× vÒ Tó x¬ng?-Gv tæ chøc hs th¶o luËn theo tæ nhãm - ®¹i diÖn çc nhãm lÇn lît

b- §øc tÝnh cao ®Ñp - Con ngêi ®¶m ®ang th¸o v¸t chu ®¸o víi chång con- g¸nh v¸c ®îc mét tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ “ nu«i ®ñ n¨m con víi mét chång”

- Con ngêi giµu ®øc hi sinh, kh«ng mét lêi phµn nµn, lÆng lÏ chÊp nhËn sù vÊt v¶ v× chång con+ “ Duyªn” tõ nhµ phËt chØ quan hÖ vî chång + “Nî” phô thuéc phiÒn lôy-> Duyªn lµ sù kÕt hîp ®Ñp ®Ï, nî lµ tr¸ch nhiÖm ph¶i tr¶, phËn lµ çi b¾t buéc ph¶i chÞu-> Con ngêi lÊy nhau bëi 3 yÕu tè “ duyªn- nî – t×nh”. NÕu tèt ®Ñp, lÊy nhau lµ duyªn, tr¸i l¹i lµ nî. Tó X¬ng lÊy bµ Tó duyªn th× Ýt mµ nî th× nhiÒu + Thµnh ng÷ “ n¨m n¾ng mêi ma”... sö dông lèi nãi t¨ng cÊp diÔn t¶ vÊt v¶ cùc nhäc mµ bµ Tó ph¶i g¸nh chÞu, ®ßng thêi thÓ hiÖn ®øc tÝnh chÞu th¬ng chÞu khã hÕt lßng v× chång con cña bµ

2- H×nh ¶nh «ng Tó qua nçi lßng th ¬ng vî

a-Yªu th ¬ng, qóy träng tri ©n vî - §»ng sau sù kh«i hµi trµo phóng lµ th¸i ®é xãt xa, ¨n n¨n hèi hËn, th¬ng c¶m. Tó X¬ng kh«ng chØ c¶m mµ cßn nãi lªn nçi vÊt v¶ cña vî Çch nã kh«i hµi “ Nu«i ®ñ....”- Tó X¬ng tù h¹ m×nh, coi b¶n th©n lµ ®øa con ®Æc biÖt, kÎ ¨n theo, an b¸m, ¨n

30

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungtr×nh bµy - Gv gîi më, ®Þnh híng? §»ng sau nh÷ng c©u th¬ diÔn t¶ nçi cùc nhäc cña bµ tó lµ th¸i ®é g× cña t¸c gi¶ ?? Hai c©u th¬ kÕt lµ lêi cña ai? Th¸i ®é cña t¸c gi¶ ?

Ho¹t ®éng 4( Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß )-Gv yªu cÇu hs ®¸nh gi¸ l¹i nh÷ng gi¸ trÞi vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬- hs ®äc ghi nhí Sgk- gv híng dÉn hs chuÈn bÞ tiÕt “ Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi ç nh©n”( t2)- Gv rót kinh nghiÖm bµi gi¶ng

tranh cña 5 ®øa con- Tó X¬ng c¶m phôc vî s©u s¾c ..... nhËp th©n vµo bµ Tó ®Ó nãi thay vî nh÷ng t©m sù

b- Con ng êi cã nh©n çch - ¤ng Tó kh«ng dùa vµo duyªn sè ®Ó trót bá tr¸ch nhiÖm, bµ tó lÊy «ng lµ do duyªn sè nhng duyªn mét mµ nî hai. Tó X¬ng tù coi m×nh lµ çi nî ®êi mµ bµ Tó ph¶i g¸nh chÞu. Sù hê h÷ng cña «ng ®èi víi thãi ®êi lµ mét biÓu hiÖn cña thãi ®êi b¹c bÏo. Tó x¬ng rña m¸t m×nh , tù ph¸n xÐt, tù lªn ¸n b¶nn th©n- Tó X¬ng d¸m lªn ¸n, d¸m chöi th¼ng Xhéi, chöi thãi ®êi b¹c bÏo ®· biÐn «ng tõ mét nhµ nho thµnh kÎ ¨n b¸m v« tÝch sù Tù tr¸ch b¶n th©n c¶m thÊy bÊt lùc, d»n vÆt , Tó X¬ng th¬ng vî qu¸ mµ hãa giËn m×nh. §ã lµ bi kÞch cña mét líp nhµ nho sinh “ bÊt phïng thêi”

III- Cñng cè – luyÖn tËp 1- Néi dung: t×nh yªu th¬ng quÝ träng vî cña Tó X¬ng thÓ hiÑn qua sù thÊu hiÓu nâi vÊt v¶ gian tru©n vµ nh÷ng ®øc tÝnh cao ®Ñp cña bµ Tó . T©m sù vÎ ®Ñp nh©n çch cña Tó x¬ng ( nçi ®au, tiÕng cêi chua ch¸t )2- NghÖ thuËt : TiÕp thu s¸ng t¹o ng«n ng÷ ca daod©n ca vµ thµnh ng÷ , phong çch võa ©n t×nh võa hãm hØnh

31


Ngµy so¹n Ngµy dËy TiÕt sè 12 ppct

Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi ç nh©n( tiÕp theo)

A- Môc tiªu bµi d¹y Gióp Hs :- TiÕp tôc t×m hiÓu mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi ç nh©n- LuyÖn tËp, cñng cè rÌn luyÖn kÜ nhËn biÕt yÕu tè chung vµ riªng trong çch sö dông ng«n ng÷ cña ç nh©nB- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn - Sgk; Sgv , thiÕt kÕ bµi gi¶ng - Gi¸o ¸n ç nh©n lªn lípC- Ph¬ng ph¸p sö dông - PhÇn lÝ thuyÕt : kÕt hîp ph¬ng ph¸p diÔn gi¶ng víi gi¶ng gi¶i- PhÇn thùc hµnh: Sö dông ph¬ng ph¸p gîi më, hs luyÖn tËp, gviªn nhËn xÐtD-néi dung vµ tiÕn tr×nh

Ho¹t ®éng 1:- Gv æn ®Þnh tæ chøc, nªu c©u hái kiÓm tra bµi cò

32


Ho¹t ®éng 2( T×m hiÓu quan hÖ gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi ç nh©n)

- Hs lµm viÖc víi sgk/ môc III/ III- Quan hÖ gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi ç nh©n- Gv nªu c©u hái: Ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi ç nh©n cã quan hÖ nh thÕ nµo ?H·y ph©n tÝch mèi quan hÖ ®ã dùa trªn híng dÉn cña sgk vµ thùc tÕ sö dông ng«n ng÷?- Hs trao ®æi th¶o luËn theo nhãm - Gv tæng hîp * Gi÷a ng«n ng÷ chung vµ lêi nãi ç nh©n cã quan hÖ biÖn chøng thèng nhÊt. ®©y lµ mèi quan hÖ 2 chiÒu + Ng«n ng÷ chung lµ c¬ së ®Ó mçi ç nh©n s¶n sinh ra lêi nãi cô thÓ cña m×nh , ®ßng thêi ®Ó lÜnh héi lêi nãi cña ngêi kh¸c + Mçi ç nh©n kh«ng h×nh thµnh vµ chiÕm lÜnh ng«n ng÷ chung th× kh«ng thÓ t¹o ra ®îc lêi nãi riªng, kh«ng thÓ tham gia vµo giao tiÕp chung trong x· héi + Ng«n ng÷ chung ®îc hiÖn thùc hãa trong lêi nãi ç nh©n h¬n n÷a cßn ®îc biÕn ®æi ph¸t triÓn trong chÝnh qu¸ tr×nh mçi ç nh©n sö dông ng«n ng÷ chung ®Ó giao tiÕp + Sù biÕn ®æi vµ chuyÓn hãa diÔn ra trong lêi nãi ç nh©n dÇn dÇn gãp phÇn h×nh thµnh vµ x¸c lËp nh÷ng çi míi trong ng«n ng÷, nghÜa lµ lµm cho ng«n ng÷ chung ph¸t triÓn

Ho¹t ®éng 3( Híng dÉn häc sinh luyÖn tËp)

- Gv tæ chøc líp thµnh 4 nhãm, mçi nhãm phô tr¸ch mét c©u hái - Hs lµm viÖc theo nhãm, bµn b¹c trao ®æi, th¶o luËn - §¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy - Gv nhËn xÐt tæng hîp, sö dông çc c©u hái gîi më 1- NguyÔn Du ®· cã sù s¸ng t¹o khi sö dông tõ “n¸ch” nh thÕ nµo ?-> ChuyÓn nghÜa tõ “n¸ch” chØ vÞ trÝ trªn c¬ thÓ con ngêi sang nghÜa chØ vÞ trÝ giao nhau gi÷a 2 bøc têng t¹o thµnh gãc -> Tõ “n¸ch” ®îc chuyÓn nghÜa theo ph¬ng thøc Èn dô

2- Tõ “Xu©n”trong ng«n ng÷ chung ®îc çc t¸c gi¶ dïng víi nghÜa riªng -> Trong th¬ Hå Xu©n H¬ng: Xu©n= mïa xu©n= søc sèng, nhu cÇu t×nh c¶m cña tuæi trÎ -> Trong th¬ NguyÔn Du: “ Xu©n” trong “cµnh xu©n” chØ vÎ ®Ñp nhêi con g¸i tuæi trÎ -> Trong th¬ NguyÔn KhuyÕn: “Xu©n” trong “ bÇu xu©n” chØ men say nång cña rîu ngon, ®ång thêi còng cã nghÜa bãng chØ søc sèng d¹t dµo cña cuéc sèng, cña t×nh c¶m th¾m thiÕt b¹n bÌ -> Trong th¬ Hå ChÝ Minh: Tõ “ xu©n” thø nhÊt chØ mïa ®Çu tiªn trong n¨m, tõ “xu©n” thø hai chuyÓn nghÜa chØ søc sèng míi, t¬i ®Ñp

33

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung3- Sù s¸ng t¹o nghÜa tõ “ mÆt trêi” : -> Th¬ Huy CËn: mÆt trêi dïng víi nghÜa gèc chØ mét thiªn thÓ trong vò trô nhng dïng theo phÐp nh©n hãa nªn cã thÓ “xuèng biÓn”- hµnh ®éng gièng con ngêi -> Th¬ Tè H÷u : “ mÆt trêi” chØ lÝ tëng çch m¹ng, ¸nh s¸ng cña ch©n lÝ -> Th¬ NguyÔn Khoa §iÒm : “ mÆt trêi” ®Çu dïng víi nghÜa gèc, “ mÆt trêi” hai dïng víi nghÜa Èn dô- chØ ®øa con. §èi víi mÑ, ®øa con lµ niÒm h¹nh phóc, niÒm tin mang l¹i ¸nh s¸ng cho cuéc ®êi mÑ

4- Trong çc vÝ dô a-b-c cã 3 tõ do çc ç nh©n t¹o ra, tríc ®ã cha cã trong ng«n ng÷ chung cña x· héi. Chóng ®îc t¹o ra trªn c¬ së mét tiÐng cã s½n víi çc nguyªn t¾c chung: a- Tõ “män m»n” ®îc ç nh©n hãa, t¹o ra khi dùa vµo : + TiÕng “män” víi nghÜa gèc nhá kh«ng ®¸ng kÓ ( nhá män) + Nh÷ng quy t¾c cÊu t¹o chung nh sau: -> Quy t¾c t¹o tõ l¸y ®«i lÆp l¹i phô ©m ®Çu “m” -> TiÕng gèc “män” ®Æt tríc, tiÕng l¸y ®Æt sau -> TiÕng l¸y lÆp l¹i ©m ®Çu nhng ®æi vÇn thµnh “¨n” b- Tõ ‘giái gi¾n” ®îc t¹o trªn c¬ së tiÕng giá theo quy t¾c nh çc tõ trªn: l¸y phô ©m ®Çu, tiÕng thø 2 mang vÇn “¨n”, “giái gi¾n” cã nghÜa lµ rÊt giái c- Tõ “néi soi” ®îc t¹o ra tõ 2 tiÕng cã s½n , ®ång thêi dùa vµo ph-¬ng thøc cÊu t¹o tõ ghÐp chÝnh phô cã tiÕng chÝnh chØ hµnh ®éng ®i sau vµ tiÕng phô bæ sung ý nghÜa ®i tríc

Ho¹t ®éng 4( Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß )

- Hs ®äc ghi nhí sgk/ tr 35- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ bµi “Bµi ca ngÊt ngëng”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè 13-14 ppct

Bµi ca ngÊt ngëng NguyÔn C«ng Trø

34

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungA- Môc tiªu bµi d¹y Gióp Hs -HiÓu ®îc phong çch sèng cña NguyÔn C«ng Trø víi tÝnh çch cña mét nhµ nho vµ hiÓu ®îc v× sao cã thÓ coi ®ã lµ sù thÓ hiÖn b¶n lÜnh ç nh©n mang ý nghÜa tÝch cùc - HiÓu ®óng nghÜa cña kh¸i niÖm sèng “ ngÊt ngëng” ®Ó kh«ng nhÇm lÉn víi lèi sèng lËp dÞ cña mét sè ngêi hiÖn ®¹i - N¾m ®îc nh÷ng tri thøc vÒ thÓ th¬ h¸t nãi B- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn - Sgk; Sgv , thiÕt kÕ bµi gi¶ng , t liÖu vÒ th¬ v¨n NguyÔn C«ng Trø- Gi¸o ¸n ç nh©n lªn lípC- Ph¬ng ph¸p sö dông - KÕt hîp diÔn gi¶ng víi viÖc tæ chøc ®Þnh híng hs ph©n tÝch- Gîi më nªu vÊn ®Ò D-néi dung vµ tiÕn tr×nh


( æn ®Þnh tæ chøc , kiÓm tra bµi cò )

- Gv kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña hs - Gv giíi thiÖu bµi míi

Ho¹t ®éng 2( T×m hiÓu phÇn tiÓu dÉn)

- Hs lµm viÖc víi sgk- Gv ®Þnh híng hs n¾m b¾t nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm


- Hs ®äc v¨n b¶n nªu c¶m nhËn chung vÒ tinh thÇn bµi th¬

I- TiÓu dÉn :- NguyÔn C«ng Trø ( 1778-1858)- Tù Tån ChÊt, hiÖu Ngé Trai, biÖt hiÖu Hi V¨n - Gia ®×nh nho häc, lµng Uy ViÔn, huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh - Nhµ nghÌo song ham häc, thi cö lËn ®Ën m·i n¨m 42 tuæi míi ®ç gi¶i nguyªn-Cuéc ®êi lµm quan th¨ng trÇm, lu«n chøng tá m×nh lµ con ngêi tµi n¨ng - Con ngêi giµu lßng yªu níc th¬ng d©n cã c«ng lín trong viÖc khai hãa yen d©n. Lµ kÎ sÜ ngang tµng phãng tóng- Sù nghiÖp : s¸ng t¸c nhiÒu ( Trªn 50 bµi th¬, 60 bµi ca trï , 1 bµi phó nho). S¸ng t¸c chñ yÕu b»ng ch÷ N«m, cã nhiÒu ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn cña thÓ lo¹i c¶ trï . §îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong 2 thi sÜ næi

35

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- Gv ®Þnh híng: lµ lêi tù thuËt , ®Ò cËp trùc tiÕp ®Õn phong çch th¸i ®é sèng ng«ng nghªnh ngang tµng khinh ®êi ng¹o thÕ cña mét nh©n çch nhµ nho, phong çch ®ã thÓ hiÖn ë hai tõ “ ngÊt ng-ëng”- Gv yªu cÇu hs x¸c ®Þnh bè côc cho bµi th¬- Hs x¸c ®Þnh: 3 phÇn ( 6 c©u ®Çu- 10 c©u gi÷a – 3 c©u kÕt )- Gv híng dÉn hs triÓn khai t×m hiÓu theo bè côc 3 phÇn - Gv nªu vÊn ®Ò : Trong 6 c©u ®Çu phong çch ngÊt ngëng cña NguyÔn ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? T¹i sao NguyÔn tù nhËn m×nh lµ tay “ngÊt ngëng”?- Hs th¶o luËn, lµm viÖc theo nhãm - Gv tæ chøc ®Þnh híng b»ng nh÷ng c©u hái gîi më:(?) Hai c©u th¬ ®Çu, NCT muèn nãi ®iÒu g×? T¹i sao?(?) Tµi thao lîc cña m×nh ®îc NCT thÓ hiÖn ra sao? Gi¶i thÝch 2 tõ “ngÊt ngëng”?(?) NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt trong 6 c©u th¬( chó ý çch dïng tõ ng÷, ng¾t nhÞp, çch xng h«)- §¹i diÖn hs tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt, tæng hîp

-Gv lu ý hs vÒ mÆt nghÖ thuËt:+ Çc tõ ng÷ H¸n- ViÖt trong c©u më ®©ï chØ tíc vÞ+ Çc ®iÖp tõ “ cã lóc.cã khi...” + Çch ng¾t nhÞp ng¾n, dån dËp = th¸i ®é tù tin, sù ngang tµng

tiÐng ®Çu thÕ kØ XIX

II- §äc hiÓu v¨n b¶n 1- S¸u c©u ®Çu : * Th¸i ®é sèng ngÊt ngëng khi lµm quan- Con ngêi ®Çy b¶n lÜnh, th¸i ®é s½n sµng dÊn th©n ®a m×nh vµo vßng trãi buéc cña lÔ gi¸o phong kiÕn - C©u th¬ ®Çu nhÊn m¹nh ®Õn vai trß cña kÎ sÜ – kh¼ng ®Þnh lÝ tëng trung qu©n – ý thøc tr¸ch nhiÖm cña kÎ lµm trai + NguyÔn C«ng Trø coi c«ng danh lµ lÏ sèng “§· mang tiÐng ë trong trêi ®Êt/ ph¶i cã danh g× víi nói s«ng”+ NCT v¬ tÊt c¶ tr¸ch nhiÖm trong thiªn h¹ vµo b¶n th©n, t tin, hµo phãng nhËn tr¸ch nhiÖm víi ®êi=> Mét th¸i ®é ngÊt ngëng+ Víi NCT, danh kh«ng chØ lµ “ Vinh” mµ cßn lµ “Nî” lµ tr¸ch nhiÖm. ¤ng coi viÖc lµm quan lµ mét ®iÒu kiÖn , ph¬ng tiÖn ®Ó thÓ hiÖn hoµi b·o v× d©n, v× níc. Déu biÕt quan trêng gß bã nhng «ng vÉn chän con ®êng lµm quan- Lµm nªn NCT ngÊt ngëng kh«ng chØ ë b¶n lÜnh mµ cßn ë tµi n¨ng . Tµi thao lîc cña «ng ®îc liÖt kª b»ng hµng lo¹t çc sù kiÖn+ NCT tõng ngang däc, lµm nªn nh÷ng chiÕn c«ng hiÓn h¸ch. §ã lµ con ngêi tµi n¨ng ë nhiÒu lÜnh vùc ( Thi cö- ®ç ®Çu; quan trêng – gi÷ nhiÒu träng tr¸ch ; qu©n sù-

36


- Hs ®äc 11 c©u tiÕp- Hs trao ®æi th¶o luËn vÒ phong çch ngÊt ngëng cña NCT trong ®o¹n th¬- Gv ®Þnh híng, gîi më (?) Th¸i ®é ngÊt ngëng cña NCT thÓ hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt, sù kiÖn nµo? h·y ph©n tÝch ?(?) T¹i sao NCT l¹i d¸m ngÊt ngëng nh vËy?- §¹i diÖn hs tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt, tæng hîp

- Hs ®äc 3 c©u kÕt vµ ph©n tÝch th¸i ®é ngÊt ngëng cña NCT - Gv gîi më :(?) NCT muèn kh¼ng ®Þnh ®iÒu g×? t¹i sao «ng d¸m kh¼ng ®Þnh vËy ?- §¹i diÖn hs tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt, tæng hîp

lËp nhiÒu chiÕn c«ng )+ NCT tù xng lµ “«ng” tù nhËn m×nh lµ “ tay ngÊt ngëng” , tù cho m×nh lµ “tµi bé” “ thao lîc” => NgÊt ngëng lµ mét lêi tù khen, lµ sù th¸ch thøc ç tÝnh cña mét nhµ nho ®èi víi trËt tù x· héi phong kiÕn ®¬ng thêi . ( Kh¾c kØ phôc lÔ vi nh©n) Khu«n mÉu cña nhµ nho lµ khiªn tèn, nghiªm cÈn lÔ nghi...>< NCT ph« tr¬ng , khoe khoang tµi n¨ng cña b¶n th©n

2- M êi c©u tiÕp * Sù kiÖn ngÊt ngëng ngµy ço quan

§« m«n gi¶i tæ chi niªn§¹c ngùa bß vµng ®eo ngÊt ngëng- Mét viÖc lµm tr¸i kho¸y, ngîc ®êi - NCT d¸m trªu ng¬i, khinh thÞ c¶ thÕ gian kinh kú

* NgÊt ngëng gi÷a chèn nh©n gian- Çch nghØ çch ch¬i kh¸c ngêi + NCT sèng ph¸ çch : Lµ tíng- ®i chïa – c«ng khai dÉn c« ®Çu con h¸t lªn chïa....D¸m ®Ò cao thó h¸t nãi, d¸m ph« phang sù gÇn gòi cña m×nh v¬i çc ca nhi ¶ ®µo + NCT cã d¹ng tõ bi song l¹i sèng tiªn çch, kh«ng tu khæ h¹nh mµ sèng phãng tóng th¶nh th¬i- NCT ngÊt ngëng tríc d luËn+ D¸m bá qua lÔ nghi sèng thuËn theo lÏ tù nhiªn+ Tho¸t khái nh÷ng rµng buéc th«ng thêng Nh ngêi thîng cæ «ng coi thêng sù ®îc mÊt, bá ngoµi tai mäi lêi thÞ phi + NCT kh«ng lµ ngêi câi PhËt , câi Tiªn mµ vÉn lµ con ngêi cña cuéc

37


Ho¹t ®éng 4( Cñng cè- híng dÉn- dÆn dß )

- Hs ®¸nh gi¸ chung vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬?(?) Bµi th¬ gióp anh/chÞ hiÓu giµ vÒ con ngêi NCT? (?) H·y chØ ra nh÷ng nÐt tù do cña bµi h¸t nãi so víi bµi th¬ §êng luËt vµ cho biÐt ý nghÜa cña tÝnh chÊt tù do ®ã ?- Hs suy nghÜ ç nh©n , ph¸t biÓu - Gv yªu cÇu Hs ®äc ghi nhí sgk- Gv nªu vÊn ®Ò luyÖn tËp(?) Muèn thÓ hiÖn mét phong çch sèng vµ b¶n lÜnh ®éc ®¸o cÇn cã nh÷ng phÈm chÊt vµ n¨ng lùc g× ?Cã ph¶i “ ngÊt ngëng” lµ sèng lËp dÞ, kh¸c thêng?- Hs lÇn lît ph¸t biÓu suy nghÜ ç nh©n

- Gv dÆn dß hs chuÈn bÞ bµi “ Bµi ca ng¾n ®i trªn b·i çt”

®êi song «ng kh«ng víng tôc3- Ba c©u kÕt - NCT ngÊt ngëng tù hµo lµ mét trung thÇn - D¸m tù s¸nh m×nh víi çc danh sÜ næi tiÕng cña ph¬ng B¾c - Ng¹o ngÔ bu«ng mét c©u hái ®Ó kh¼ng ®Þnh ®Çy ch¾c nÞch “ ...Ai ngÊt ngëng nh «ng?”=> §iÒu quan träng sèng trong mét m«i trêng ®Çy trãi buéc, NCT vÉn thùc hiÖn ®îc lÝ tëng cña m×nh, vÉn gi÷ trän ®¹o lµm t«i vµ vÉn gi÷ ®îc b¶n lÜnh ç tÝnh

III- Cñng cè – luyÖn tËp1- Néi dung - Mét NCT tµi n¨ng khÝ ph¸ch ®Çy b¶n lÜnh tríc sù ph¸t triÓn phøc t¹p cña lÞch sö 2- NghÖ thuËt - Tiªu biÓu cho thÓ ca trï ( kÕt hîp th¬ vµ nh¹c ) ng«n ng÷ phãng tóng tù do phï hîp víi viÖc thÓ hiÖn con ngêi ç nh©n

38


Ngµy so¹nNgµy d¹yTiÕt sè :15 ppct

Bµi ca ng¾n ®i trªn b·i çt( Sa hµnh ®o¶n ca)

Cao B¸ Qu¸tA- Môc tiªu bµi d¹y Gióp Hs - N¾m ®îc trong hoµn c¶nh nhµ nguyÔn b¶o thñ tr× trÖ , Cao B¸ Qu¸t tuy vÉn ®i thi song ®· tá ra ch¸n ghÐt con ®êng mu cÇu danh lîi tÇm thêng . Bµi th¬ thÓ hiÖn th¸i ®é phª ph¸n sù b¶o thñ tr× trÖ cña häc thuËt vµ chÕ ®é nhµ NguyÔn , gãp phÇn lÝ gi¶i hµnh ®éng khëi nghÜa cña Cao B¸ Qu¸t vÒ sau( 1854) - HiÓu ®îc mèi quan hÖ gi÷a néi dung vµ h×nh thøc cña bµi th¬ cæ thÓ vÒ nhÞp ®iÖu, h×nh ¶nh B- ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn - Sgk; Sgv , thiÕt kÕ bµi gi¶ng , t liÖu vÒ th¬ v¨n Cao B¸ Qu¸t- Gi¸o ¸n ç nh©n lªn lípC- Ph¬ng ph¸p sö dông - KÕt hîp diÔn gi¶ng víi viÖc tæ chøc ®Þnh híng hs ph©n tÝch- Gîi më nªu vÊn ®Ò D-néi dung vµ tiÕn tr×nh


39

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung( æn ®Þnh tæ chøc, kiÓm tra

bµi cò )-KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh-Giíi thiÖu bµi míi:

Ho¹t ®éng 2( T×m hiÓu tiÓu dÉn )

- Hs lµm viÖc víi sgk- Gv ®Þnh híng hs n¾m b¾t nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ t¸c phÈm

Ho¹t ®éng 3 ( §äc hiÓu v¨n b¶n )

- Hs ®äc v¨n b¶n nªu c¶m nhËn chung vÒ tinh thÇn bµi th¬- Gv ®Þnh híng: C¶m xóc

I- TiÓu dÉn1- VÒ t¸c gi¶ - Cao B¸ Qu¸t ( 1809-1855). Tù Chu ThÇn, hiÖu Cóc §êng, MÉn Hiªn. Ngêi lµng Phó ThÞ -Gia L©m-B¾c Ninh- Con ngêi tµi n¨ng ®øc ®é, do sù ®è kÞ cña quan trêng, «ng chØ ®ç cö nh©n- Nh©n çch cøng cái, phãng kho¸ng, tõng tham gia cuéc khëi nghÜa MÜ L-¬ng, sau ®ã bÞ chu di tam téc - §îc ngêi ®¬ng thêi t«n lµ “thÇn Siªu, th¸nh Qu¸t”. ¤ng s¸ng t¸c c¶ th¬ ch÷ N«m vµ ch÷ H¸n víi çc t¸c phÈm nh : “ Cao B¸ qu¸t thi tËp” “ Cao Chu ThÇn thi tËp” “ MÉn Hiªn thi tËp”- Bót ph¸p l·ng m¹n béc lé th¸i ®é phª ph¸n m¹nh mÏ chÕ ®é phong kiÕn b¶o thñ vµ chøa ®ùng t tëng khai s¸ng cã tÝnh chÊt tù ph¸t => CBQ lµ ngêi cã trÝ tuÖ lín, tµi hoa, b¶n lÜnh vµ phÈm çch phi thêng; l¹i lµ ngêi cã t tëng tù do, khao kh¸t ®æi míi nhng cuéc ®êi kh¸ th¨ng trÇm....¤ng tham gia cuéc khëi nghÜa MÜ L¬ng vµ hi sinh trong mét trËn chiÕn víi quan qu©n nhµ NguyÔn2- VÒ t¸c phÈm - §îc s¸ng t¸c trong dÞp CBQ tõ Hµ Néi vµo HuÕ thi héi cã ®i qua vïng çt tr¾ng ë Qu¶ng B×nh - ViÕt theo thÓ hanh( ca hµnh) mét thÓ th¬ cæ t¬ng ®èi tù do vÒ sè c©u , ch÷, vÇn luËt

II- §äc hiÓu v¨n b¶n 40

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungchung cña bµi th¬: C« ®¬n, tuyÖt väng, hoang mang, bÕ t¾c (?) Bµi th¬ diÔn t¶ ®iÒu g× ? T×m bè côc cho bµi th¬?- Hs ph¸t biÓu tù do- Gv kh¸i qu¸t : T¶ c¶nh b·i çt vµ sù viÖc ®i trªn b·i çt ®Ó tõ ®ã dÉn d¾t suy nghÜ vÒ con ®êg danh lîi, réng h¬n lµ con ®êng ®êi, nçi buån ch¸n bÕ t¾c cña ngêi ®i ®êng - HS chia 6 nhãm + Nhãm 1,2,3 t×m hiÓu h×nh ¶nh b·i çt trong 4 c©u th¬ ®Çu+ Nhãm 4,5,6 t×m hiÓu h×nh ¶nh ngíi ®i trªn çt trong 4 c©u th¬ ®Çu- HS trao ®æi th¶o luËn, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- Gv nhËn xÐt tæng hîp

(?) Tõ h×nh ¶nh thùc b·i çt vµ ngêi ®i trªn çt h·y nªu ý nghÜa tîng trng - HS dïng b¶ng phô tr¶ lêi theo nhãm nh trªn

(?) Dßng t©m tr¹ng vµ suy nghÜ cña nhµ th¬ cã chuyÓn biÕn nh thÕ nµo? (chó ý tõ ng÷, ®iÓn tÝch)- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

(?) Nhµ th¬ suy nghÜ nh thÕ

* Bè côc: 2 phÇn + 4 c©u ®Çu: c¶nh b·i çt dµi vµ ngêi ®i trªn çt + 12 c©u cßn l¹i: t©m tr¹ng vµ suy nghÜ cña ngêi ®i trªn b·i çt dµi

1.Bèn c©u ®Çu- H×nh ¶nh b·i çt: + §iÖp ng÷: b·i çt + Tõ ng÷: l¹i, dµi => H×nh ¶nh b·i çt dµi, réng mªnh m«ng, dêng nh bÊt tËn, nãng báng, tr¾ng xo¸, nhøc m¾t díi ¸nh mÆt trêi. §ã lµ h×nh ¶nh thiªn nhiªn ®Ñp d÷ déi, kh¾c nghiÖt cña miÒn trung níc ta.- H×nh ¶nh ngêi ®i trªn çt: + Bíc ®i trÇy trËt, khã kh¨n(§i mét bíc nh lïi mét bíc) + §i kh«ng kÓ thêi gian ( mÆt trêi lÆn cha nghØ) + MÖt mái, ch¸n ng¸n, c« ®¬n ( níc m¾t r¬i)=> Ngêi ®i trªn çt thËt khã nhäc, thËt mÖt mái, c« ®¬n

* ý nghÜa tîng trng - H×nh ¶nh b·i çt:Tîng trng cho m«i tr-êng x· héi, con ®êng ®êi ®Çy ch«ng gai, gian khæ, nhäc nh»n - H×nh ¶nh ngêi ®i trªn çt:Tîng trng cho con ngêi buéc ph¶i dÊn th©n trong cuéc ®êi ®Ó mu cÇu sù nghiÖp, c«ng danh cho b¶n th©n, cho gia ®×nh, dßng hä (Trong ®ã cã CBQ)

2. M êi hai c©u tiÕp * 6 c©u ®Çu- Hai c©u: Kh«ng häc ®îc tiªn «ng phÐp ngñ TrÌo non, léi suèi, giËn kh«n v¬i + Tõ ng÷: TrÌo non, léi suèi ->Sù vÊt

41

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungnµo vÒ con ®êng danh lîi ®èi víi mçi ngêi vµ con ®êng Êy trong hoµn c¶nh x· héi phong kiÕn?- HS chia nhãm nhá (theo bµn) trao ®æi th¶o luËn, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i

(?) T©m tr¹ng cña l÷ kh¸ch khi ®i trªn b·i çt lµ g×? tÇm t tëng cña Cao B¸ Qu¸t thÓ hiÖn qua t©m tr¹ng ®ã?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi- GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i

(?) Ph©n tÝch ý nghÜa cña nhÞp ®iÖu bµi th¬ ®èi víi viÖc diÔn t¶ c¶m xóc vµ suy t cña nh©n vËt tr÷ t×nh?

v¶, khã nhäc +Tù tr¸ch m×nh, giËn m×nh v× kh«ng cã kh¶ n¨ng nh ngêi xa, mµ ph¶i tù m×nh hµnh h¹ th©n x¸c m×nh ®Ó theo ®uæi con ®êng c«ng danh -> Nçi ch¸n n¶n, mÖt mái cña t¸c gi¶- Bèn c©u tiÕp+ Sù çm dç cña c«ng danh ®èi víi ngêi ®êi: Xa nay....+ V× c«ng danh - danh lîi( danh väng ®i víi quyÒn lîi) mµ con ngêi ph¶i tÊt t¶ xu«i ngîc, khã nhäc mµ vÉn ®æ x« vµo -> trong khu«n khæ vµ hoµn c¶nh cña XHPK còng kh«ng cßn con ®êng nµo kh¸c + Danh lîi còng lµ mét thø rîu ngon dÔ çm dç, dÔ lµm say ngêi -> T©m tr¹ng ch¸n ghÐt danh lîi vµ ph-ßng danh lîi nh kÎ say sa trong qu¸n rîu+ C©u hái tu tõ “Ngêi say...” -> nh tr¸ch mãc nh giËn d÷, nh lay tØnh ngêi kh¸c nhng còng chÝnh lµ tù hái b¶n th©n=> ¤ng ®· nhËn ra tÝnh chÊt v« nghÜa cña lèi häc khoa cö, con ®êng c«ng danh ®¬ng thêi lµ v« nghÜa, tÇm thêng * 6 c©u tiÕp (b¶n dÞch th¬ 7 c©u)- C©u c¶m th¸n: “B·i çt dµi...”- Çc c©u hái tu tõ -> thÕ lµ thÕ nµo? cã nªn ®i tiÕp hay ch¨ng? tÝnh sao ®©y? ®i tiÕp sÏ ph¶i ®i nh thÕ nµo?-> Ngêi ®i trªn çt bçng nhiªn dõng l¹i, b¨n kho¨n cho¸n ®Çy t©m trÝ, day døt vµ cã phÇn bÕ t¾c- Khóc “®êng cïng” (cïng ®å) cã ý nghÜa biÓu tîng: nçi tuyÖt väng trïm lªn c¶ b·i çt dµi, c¶ ngêi ®i. §øng l¹i nh×n quanh b·i çt dµi, bÊt lùc vµ nuèi tiÕc. BÊt lùc v× kh«ng thÓ ®i tiÕp mµ còng cha biÕt lµm g× tiÕp- H×nh ¶nh thiªn nhiªn trë l¹i: PhÝa B¾c, phÝa Nam ®Òu ®Ñp hïng vÜ nhng còng ®Çy khã kh¨n hiÓm trë. §i mµ thÊy phÝa tríc lµ ®êng cïng, lµ nói lµ biÓn

42

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

Ho¹t ®éng 4( Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß)- GV híng dÉn Hs chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n- Hs ®äc ghi nhí Sgk- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn tËp Gîi ý: Cao B¸ Qu¸t ®· thÊy ph¶i lµm ®îc viÖc g× lín lao h¬n, cã Ých cho ®êi h¬n. §ã lµ lý do dÉn «ng ®Õn víi cuéc khëi nghÜa nhµ NguyÔn- Gv dÆn dß, híng dÉn Hs chuÈn bÞ bµi: “ LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

khã x¸c ®Þnh ph¬ng híng=> T thÕ dõng l¹i nh×n bèn phÝa mµ hái väng lªn trêi cao, l¹i hái chÝnh lßng m×nh thÓ hiÖn khèi m©u thuÉn lín ®ang ®Ì nÆng trong t©m trÝ nhµ th¬

3. NhÞp ®iÖu cña bµi th¬: ®îc t¹o nªn chñ yÕu nhê sù thay ®æi ®é dµi cña çc c©u th¬ còng nh sù kh¸c nhau trong çch ng¾t nhÞp cña mçi c©u ®em l¹i kh¶ n¨ng diÔn ®¹t phong phó- Sè lîng ch÷ trong c©u kh«ng ®Òu: 5 ch÷, 7 ch÷, 8 ch÷- çch ng¾t nhÞp: 2/3; 3/5; 4/3 vv NhÞp ®iÖu diÔn ®¹t sù gËp ghÒnh, tróc tr¾c cña nh÷ng bíc ®i trªn b·i çt dµi, tîng trng cho con ®êng c«ng danh ®¸ng ch¸n ghÐt

III. Tæng kÕt:- Sù ch¸n ghÐt cña mét ngêi trÝ thøc ®èi víi con ®êng danh lîi tÇm thêng ®-¬ng thêi vµ niÒm khao kh¸t thay ®æi cuéc sèng - NhÞp ®iÖu bµi th¬ gãp phÇn diÔn t¶ thµnh c«ng nh÷ng c¶m xóc suy t cña nh©n vËt tr÷ t×nh vÒ con ®êng danh lîi gËp ghÒnh tr¾c trë

43


Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 16 ppct LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS1.KiÕn thøc: ¤n tËp vµ cñng cè nh÷ng tri thøc vÒ thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch2.Kü n¨ng : RÌn kü n¨ng vÒ thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch3.Th¸i ®é : B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn:

- SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc- Gi¸o ¸n ç nh©n lªn líp

C. Çch thøc tiÕn hµnh- GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái.TÝch hîp víi phÇn ®äc v¨n qua çc v¨n b¶n; tÝch hîp víi TiÕng ViÖt D. TiÕn tr×nh d¹y häc

1 KiÓm tra bµi cò: Em h·y nªu môc ®Ých yªu cÇu cña thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch? nªu çc çch ph©n tÝch?

2. Giíi thiÖu bµi míi

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t* Ho¹t ®éng1:

(Gv híng dÉn HS lµm bµi tËp 1)- HS chia 6 nhãm trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái SGK trang 43, bµi tËp1.Cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

1. Bµi tËp 1* Gîi ý a. Nh÷ng biÓu hiÖn vµ t¸c h¹i cña th¸i ®é tù ti: - Gi¶i thÝch kh¸i niÖm tù ti, ph©n biÖt tù ti víi khiªm tèn(Tù ti lµ ngêi kh«ng d¸m lµm viÖc g×, kh«ng d¸m xuÊt hiÖn ë chç ®«ng ngêi do kh«ng tù tin vµo b¶n th©n, kh«ng cè g¾ng)- Nh÷ng biÓu hiÖn cña th¸i ®é tù ti: Rôt rÌ, nhót nh¸t.- T¸c h¹i cña th¸i ®é tù ti: dÔ sèng thu m×nh, xa l¸nh b. Nh÷ng biÓu hiÖn vµ t¸c h¹i cña th¸i ®é

44


* Ho¹t ®éng2(Gv híng dÉn HS lµm bµi tËp 2)- HS chia nhãm nhá theo bµn, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái bµi tËp 2, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

Ho¹t ®éng 3( Cñng cè, híng dÉn, dÆn

dß)- Häc sinh nh¾c l¹i nh÷ng thao t¸c c¬ b¶n cña lËp luËn ph©n tÝch trong v¨n nghÞ luËn- GV chèt l¹i nh÷ng ý chÝnh- HS viÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh 1 trong 2 ®Ò trªn- Gv dÆn dß, híng dÉn Hs chuÈn bÞ bµi: “ LÏ ghÐt th-¬ng”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

tù phô- Gi¶i thÝch kh¸i niÖm tù phô, ph©n biÖt tù phô víi tù hµo(ngêi tù phô lµ ngêi tin tëng th¸i qu¸ vµo b¶n th©n m×nh viÖc g× còng nghÜ m×nh lµm ®îc vµ m×nh lµ giái nhÊt)- Nh÷ng biÓu hiÖn cña th¸i ®é tù phô: kiªu c¨ng, hîm hÜnh, coi m×nh lµ nhÊt - T¸c h¹i cña th¸i ®é tù phô: dÔ chñ quan, coi thêngc. X¸c ®Þnh th¸i ®é hîp lý: §¸nh gi¸ ®óng b¶n th©n ®Ó ph¸t huy mÆt m¹nh, h¹n chÕ vµ kh¾c phôc mÆt yÕu

2. Bµi tËp 2* Gîi ýa. X¸c ®Þnh çc ý chÝnh cÇn cã- Ph©n tÝch nghÖ thuËt sö dông tõ ng÷ giµu h×nh tîng vµ c¶m xóc qua çc tõ: L«i th«i, Ëm oÑ + L«i th«i -> tõ l¸y tîng h×nh chØ sù l«i th«i, luém thuém + Ëm oÑ -> tõ l¸y tîng thanh chØ ©m thanh to víng trong cæ häng nªn nghe kh«ng râ tiÕng- Ph©n tÝch nghÖ thuËt ®¶o trËt tù có ph¸p + L«i th«i sÜ tö vai ®eo lä / SÜ tö vai ®eo lä l«i th«i + Ëm oÑ quan trêng miÖng thÐt loa / Quan trêng miÖng thÐt loa Ëm oÑ- Ph©n tÝch sù ®èi lËp gi÷a 2 h×nh ¶nh sÜ tö vµ quan trêng- Suy nghÜ vÒ çch thi cö ngµy xab. X¸c ®Þnh çch lËp luËn: Tæng- ph©n- hîp - Giíi thiÖu hai c©u th¬ vµ ®Þnh híng ph©n tÝch - Ph©n tÝch cô thÓ nghÖ thuËt sö dônh tõ ng÷, có ph¸p, h×nh ¶nh - Nªu c¶m nghÜ vÒ çch thi cö ngµy xa vµ liªn hÖ çch thi cö ngµy nay

45


Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 17+ 18

LÏ ghÐt th¬ng (TrÝch “ TruyÖn Lôc V©n Tiªn” )

- NguyÔn §×nh ChiÓu-A. Môc tiªu bµi häc:1. KiÕn thøc Gióp häc sinh : - NhËn thøc ®îc t×nh c¶m yªu ghÐt ph©n minh, m·nh liÖt vµ tÊm lßng th¬ng d©n s©u s¾c cña NguyÔn §×nh ChiÓu- HiÓu ®îc ®Æc trng c¬ b¶n cña bót ph¸p tr÷ t×nh NguyÔn §×nh ChiÓu: c¶m xóc tr÷ t×nh- ®¹o ®øc nång ®Ëm, s©u s¾c; vÎ ®Ñp b×nh dÞ, ch©n chÊt cña ng«n tõ 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu v¨n b¶n v¨n häc.3. Th¸i ®é: Häc sinh cã th¸i ®é yªu, ghÐt tríc nh÷ng hµnh vi xÊu xa. Kiªn quyÕt lªn ¸n nh÷ng thãi h, tËt xÊu ®ang tån t¹i trong ®êi sèng x· héi.B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn:

- SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc- Gi¸o ¸n ç nh©n lªn líp - Trang ¶nh ch©n dung NguyÔn §×nh ChiÓu

46

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungC. Çch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp çc ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi çc h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi çc c©u hái. - TÝch hîp ph©n m«n Làm v¨n, TiÕng viÖt vµ ®äc v¨n D. TiÕn tr×nh d¹y häc

1 KiÓm tra bµi cò: Ph©n tÝch h×nh ¶nh thùc vµ ý nghÜa tîng trng cña b·i çt dµi vµ ngêi ®i trªn çt ?

2. Giíi thiÖu bµi míi:Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t

*Ho¹t ®éng 1- GV yªu cÇu HS ®äc tiÓu dÉn.- HS x¸c ®Þnh néi dung träng t©m: T¸c phÈm, vÞ trÝ trÝch ®o¹n, néi dung ®o¹n trÝch

*Ho¹t ®éng 2- Gäi HS ®äc bµi th¬- GV chó ý híng dÉn HS ®äc diÔn c¶m thÓ hiÖn ®îc th¸i ®é yªu, ghÐt vµ nång nhiÖt c¶m xóc cña t¸c gi¶.- T×m hiÓu chó thÝch- HS t×m hiÓu bè côc bµi th¬- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng 3(?) C©u nãi cña «ng Qu¸n “V× chng hay ghÐt còng lµ

A. TiÓu dÉn1. T¸c phÈm.- TruyÖn th¬ n«m “ Lôc V©n Tiªn” thuéc thÓ lo¹i truyÖn N«m b¸c häc nhng l¹i mang tÝnh chÊt d©n gian; thÓ hiÖn nh÷ng quan niÖm ®¹o ®øc truyÒn thèng vµ kh¸t väng cña ngêi b×nh d©n vÒ lÏ c«ng b»ng trong khu«n khæ x· héi phong kiÕn- S¸ng t¸c kho¶ng sau n¨m 1850 khi NguyÔn §×nh ChiÓu ®· bÞ mï, vÒ d¹y häc vµ ch÷a bÖnh cho d©n ë Gia §Þnh- Tãm t¾t ( SGK)2. TrÝch ®o¹n “LÏ ghÐt th ¬ng” - VÞ trÝ: N»m ë phÇn ®Çu truyÖn th¬ Lôc V©n Tiªn (tõ c©u 473 – 504) trong tæng sè 2082 c©u th¬.- Néi dung: Lêi cña nh©n vËt «ng Qu¸n nãi vÒ hai lÏ ghÐt, th¬ng ë ®êi.

B. §äc - hiÓu v¨n b¶n.I. §äc. - Gi¶i thÝch tõ khã. - Bè côc: 3 phÇn. + 6 c©u ®Çu: §èi tho¹i gi÷a ¤ng Qu¸n vµ V©n Tiªn. + Tõ c©u 7 – 30: Lêi «ng Qu¸n bµn vÒ lÏ ghÐt th¬ng. + Hai c©u kÕt: Lêi kÕt

II. T×m hiÓu v¨n b¶n. a.Mèi quan hÖ gi÷a ghÐt vµ th ¬ng.

47

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chunghay th¬ng” cho thÊy gi÷a th¬ng vµ ghÐt cã mèi quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo? ý nghÜa cña c©u nãi ®ã?- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp GV nhËn xÐt

- GV tæ chøc ho¹t ®éng nhãm:+ H×nh thøc: nhãm nhá.+ Thêi gian: 3 phót.- GV ph¸t phiÕu häc tËp, giao nhiÖm vô: (?)¤ng Qu¸n ghÐt nh÷ng ai? V× lÝ do g×? Qua ®ã nªu nhËn xÐt cña b¶n th©n vÒ t tëng cña «ng Qu¸n?- §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, GV nhËn xÐt vµ chèt kiÕn thøc

*Cñng cè tiÕt1- GV chèt l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n*DÆn dß tiÕt1:+ HS häc bµi+ Giê sau häc tiÕp bµi “ LÏ ghÐt th¬ng”.- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

- §èi lËp cña mét t×nh c¶m thèng nhÊt:+ §· th¬ng çi tèt ®Ñp tÊt ph¶i ghÐt çi xÊu xa vµ ngîc l¹i. Lêi tuyªn ng«n vÒ lÏ yªu ghÐt cña «ng Qu¸n nh mét yªu cÇu vÒ ®¹o ®øc lÝ t-ëng cña con ngêi, g¾n víi t×nh c¶m th-¬ng d©n s©u s¾c.b. LÏ ghÐt, th ¬ng cña «ng Qu¸n.

* ¤ng Qu¸n ghÐt.- “ViÖc tÇm phµo”: viÖc ch¼ng ®©u vµo ®©u, ch¼ng cã nghÜa lÝ g×, ch¼ng ®¸ng nãi.- GhÐt nh÷ng tªn vua chóa b¸n níc h¹i d©n. + Vua Trô, KiÖt mª d©m §Ó d©n sa hÇm sÈy hang. + §êi U, LÖ ®a ®oan D©n ph¶i chÞu lÇm than khæ cùc. + §êi Ngò b¸ ph©n v©n D©n chÞu nhäc nh»n. + Thóc quý ph©n b¨ng dèi tr¸ G©y ra t×nh thÕ rèi bêi lµm khæ nh©n d©n.- Th¸i ®é cña «ng Qu¸n: ®øng h¼n vÒ phÝa nh©n d©n bÞ ¸p bøc mµ lªn ¸n bän vua chóa b¹o ngîc.

TiÕt:2 LÏ ghÐt th¬ng

(TrÝch “ TruyÖn Lôc V©n Tiªn” ) - NguyÔn §×nh ChiÓu-

1.æn ®Þnh tæ chøc

48

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung 2. KiÓm tra bµi cò: Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a ghÐt vµ th¬ng cña «ng Qu¸n? 3. Bµi míi

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t

* Ho¹t ®éng1- GV tæ chøc ho¹t ®éng nhãm:+ H×nh thøc: nhãm nhá ( theo bµn)(?) ¤ng Qu¸n th¬ng nh÷ng ngêi nµo? Nh÷ng ngêi Êy cã ®Æc ®iÓm chung g×? §iÒu ®ã cho thÊy «ng Qu¸n quan t©m ®Õn líp ngêi nµo trong x· héi?- Häc sinh trao ®æi th¶o luËn, cö ®¹i diÖn tr¶ lêi tríc líp - GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i kiÕn thøc

*Ho¹t ®éng2- HS lµm viÖc ®éc lËp.(?) ChØ ra nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt mµ t¸c gi¶ sö dông trong nh÷ng c©u th¬ trªn? Nªu t¸c dông?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

(?) Nªu ý nghÜa cña h×nh t-îng nh©n vËt «ng Qu¸n?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

II. T×m hiÓu v¨n b¶n.a.Mèi quan hÖ gi÷a ghÐt vµ th ¬ng .

b. LÏ ghÐt, th ¬ng cña «ng Qu¸n .

* ¤ng Qu¸n ghÐt.* ¤ng Qu¸n th ¬ng. - Nh÷ng ngêi tµi réng chÝ cao, ®øc ®é hÕt lßng v× d©n, nhng l¹i gÆp ph¶i sè phËn long ®ong. T×nh th¬ng cña «ng Qu¸n suy cho cïng lµ th¬ng d©n, th¬ng ®êi.

* NghÖ thuËt.- §iÖp ng÷: + “GhÐt”t¹o nªn mét ®iÖp khóc buån cã t¸c dông nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÒu ®¸ng ghÐt. + “Th¬ng” ®Ó nhÊn m¹nh th¸i ®é th¬ng yªu quý träng.- Çch diÔn ®¹t: C©u lôc nãi vÒ nçi ghÐt cô thÓ ®èi víi vua chóa, c©u b¸t t¶ c¶nh khæ cña d©n Vua chóa çc thêi nµy lµ nh÷ng kÎ ®¸ng ghÐt nhÊt v× chóng ch¼ng quan t©m g× ®Õn d©n, ®Èy d©n vµo c¶nh lÇm than khæ cùc.

* ý nghÜa: - Tiªu biÓu cho phÈm chÊt, tÝnh çch cña ngêi d©n Nam Bé: th¼ng th¾n, yªu ghÐt ph©n minh, träng nghÜa, khinh tµi.

49


*Ho¹t ®éng3- Qua viÖc thÓ hiÖn lÏ ghÐt th¬ng cña «ng Qu¸n, t¸c gi¶ bµy tá th¸i ®é g×?- HS chia 6 nhãm, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái- GV chØ ®Þnh ®¹i diÖn tr¶ lêi tríc líp sau ®ã chèt l¹i kiÕn thøc

*Ho¹t ®éng 4(?) ChØ ra çc ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ trong lêi cña «ng Qu¸n nh: ®iÖp ng÷, thµnh ng÷, tiÓu ®èi, tõ l¸y…Ph©n tÝch t¸c dông cña chóng trong viÖc t¹o nªn giäng ®iÖu truyÒn c¶m cña «ng Qu¸n?- HS chia 4 nhãm tr¶ lêi vµo phiÕu häc tËp

Ho¹t ®éng 5( Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß)

- GV híng dÉn HS kh¸i qu¸t néi dung c¬ b¶n cña ®o¹n trÝch

- Ph¸t ng«n cho lÏ ghÐt th¬ng cña t¸c gi¶.c. Th¸i ®é cña t¸c gi¶.

- §øng h¼n vÒ phÝa nh©n d©n bÞ ¸p bøc mµ lªn ¸n bän vua chóa b¹o ngîc, bÊt nh©n.- Th¬ng xãt cho nh©n d©n ph¶i chÞu c¶nh lÇm than, khæ cùc vµ sè phËn long ®ong cña nh÷ng nho sÜ hiÒn tµi kh«ng gÆp vËn gÆp thêi. T tëng lÊy d©n lµm gèc thÊm nhuÇn trong çc ®iÒu th¬ng, ghÐt.- T©m sù cña NguyÔn §×nh ChiÓu: + Th¬ng bËc hiÒn tµi cã phÇn th¬ng m×nh. + Mîn t liÖu tõ sö s¸ch xa xa ®Ó Ýt nhiÒu nãi vÒ t×nh h×nh x· héi ViÖt Nam díi chÕ ®é nhµ NguyÔn: ¸p bøc bãc lét nh©n d©n, ®Èy nh©n d©n vµo cuéc sèng ®ãi khæ cïng cùc.

d. §Æc s¾c nghÖ thuËt.

- Dïng nhiÒu ®iÓn tÝch ®Ó nãi chuyÖn ®¹o lÝ nhng kh«ng kh« khan, gi¸o huÊn.- Ng«n ng÷: gi¶n dÞ, méc m¹c nhng ®Çy c¶m xóc khiÕn ngêi dÔ ®ång c¶m víi lÏ ghÐt th¬ng cña t¸c gi¶.- §iÖp ng÷ dån dËp.+ Côm “ghÐt ®êi”®îc lÆp l¹i 8 lÇn ë 10 c©u liÒn nhau.+ “Th¬ng «ng”, “Th¬ng thÇy” lÆp 9 lÇn ë 14 c©u. DiÔn t¶ th¸i ®é ghÐt th¬ng døt kho¸t m·nh liÖt cña t¸c gi¶.- NghÖ thuËt ®èi: T¹o cho c©u th¬ nhÞp nhµng, c©n ®èi, mang vÎ ®Ñp cæ ®iÓn.- Sö dông khÈu ng÷. Bót ph¸p tr÷ t×nh trong ®o¹n th¬.

III.Tæng kÕt :- LÏ ghÐt th¬ng cña N§C xuÊt ph¸t tõ

50

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- Hs ®äc ghi nhí sgk

- Gv híng dÉn hs luyÖn tËp+ HS lµm bµi tËp trong SGK+ GV yªu cÇu HS lµm vµo b¶ng phô thêi gian 3 phót, HS lªn b¶ng tr×nh bµy, GV nhËn xÐt.- Gv dÆn dß, híng dÉn Hs chuÈn bÞ bµi: ChuÈn bÞ ®äc thªm bµi “ Ch¹y giÆc” vµ “ Bµi ca phong c¶nh H¬ng S¬n”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

t×nh c¶m yªu th¬ng nh©n d©n, mong muèn nh©n d©n ®îc sèng yªn b×nh, h¹nh phóc, nh÷ng ngêi tµi ®øc cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn chÝ b×nh sinh- §Æc trng bót ph¸p tr÷ t×nh cña N§C: triÕt lÝ ®¹o ®øc nhng kh«ng hÒ kh« khan cøng nh¾c mµ d¹t dµo c¶m xócIV. LuyÖn tËp:- HS cã thÓ chän c©u 4 hoÆc c©u 7,8 tù do thÓ hiÖn nh÷ng ®iÒu ®· c¶m nhËn ®îc

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 19 ppct §äc thªm Ch¹y giÆc - NguyÔn §×nh ChiÓu- Bµi ca phong c¶nh H¬ng S¬n - Chu M¹nh Trinh-A. Môc tiªu bµi häc:1.KiÕn thøc Gióp HS n¾m ®îc vÎ ®Ñp t tëng thÈm mÜ cña 2 bµi th¬:

- Nçi lßng ®au xãt, th¬ng d©n tha thiÕt tríc c¶nh ch¹y giÆc cña §å ChiÓu

- ¸ng ca trï t¶ ®îc çi hån cña c¶nh trÝ H¬ng S¬n b»ng c¶m nhËn vµ ngßi bót tµi hoa cña Chu M¹nh Trinh

2.KÜ n¨ng: BiÕt çch ®äc hiÓu t¸c phÈm v¨n häc3.Th¸i ®é:H×nh thµnh t×nh c¶m xãt th¬ng ®èi víi nh©n d©n khi ®Êt níc bÞ giÆc ngo¹i x©m vµ lßng c¨m thï giÆc. Qua c¶nh ®Ñp H¬ng S¬n thªm yªu quª h¬ng, ®Êt nícB. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn:


C. Çch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp çc ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi çc h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi çc c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc

1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi

51


Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t*Ho¹t ®éng1

- Gv gäi HS ®äc

*Ho¹t ®éng2- HS chia nhãm nhá( theo bµn) trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái 1(SGK)Hs cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

- C©u hái 2, 3 ( SGK)- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng 3:- Gäi HS ®äc- GV nhËn xÐt

*Ho¹t ®éng 4:- HS chia 6 nhãm- Nhãm 1, 2, 3 tr¶ lêi c©u hái 1(SGK)- Nhãm 4, 5, 6 tr¶ lêi c©u hái 2(SGK)- HS tr¶ lêi vµo b¶ng phô, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

A.Bµi “ Ch¹y giÆc”I.§äc- Gi¶i nghÜa tõ khã- T×m hiÓu tiÓu dÉn (SGK)II.T×m hiÓu v¨n b¶n1.C¶nh ®Êt níc vµ nh©n d©n khi thùc d©n Ph¸p ®Õn x©m lîc- Tõ ng÷, h×nh ¶nh: tan chî, phót sa tay, l¬ x¬ ch¹y, d¸o d¸c bay...-> C¶nh tan n¸t, tan t¸c, ®æ vì thª th¶m cña ngêi d©n ch¹y lo¹n, ®Æc biÖt lµ trÎ em, c¶nh nhµ cöa lµng xãm bÞ ®èt ph¸ cíp bãc tan hoang, ®iªu tµn.- Thêi cuéc ®· vì nh bµn cê thÕ mµ ngêi cÇm qu©n phót sa tay, lì bíc kh«ng thÓ cøu v·n-> C¶nh ®Êt níc vµ ND khi bÞ thùc d©n Ph¸p x©m lîc ®îc t¸c gi¶ miªu t¶ ch©n thùc vµ sinh ®éng2.T©m tr¹ng t¸c gi¶- §au xãt, buån th¬ng, mong mái vµ thÊt väng- Hai c©u kÕt: C©u hái tu tõ -> hái nhng còng lµ mØa mai, tr¸ch cø ®ång thêi lµ mét tiÕng kªu cøu=> TÊm lßng yªu níc th¬ng d©n s©u nÆng cña t¸c gi¶B.Bµi ca phong c¶nh H¬ng S¬nI.§äc- Gi¶i nghÜa tõ khã- T×m hiÓu tiÓu dÉn ( SGK)II.T×m hiÓu v¨n b¶n1.C¶m høng chñ ®¹o cña bµi ca- ThÓ h¸t nãi- C©u më ®Çu: BÇu trêi c¶nh bôt-> C¶nh ®Ñp cña HS lµ c¶nh cña chèn linh thiªng, c¶nh cña câi phËt=> C¶m høng chñ ®¹o cña c¶ bµi h¸t nãi: ngîi ca c¶nh cña H¬ng S¬n, c¶nh ®Ñp gîi lªn s¾c th¸i linh thiªng, t¹o kh«ng khÝ t©m linh cho ngêi ®äc

52


- C©u hái 3 (SGK)- HS lµm viÖc ç nh©n tr×nh bµy tríc líp

* Ho¹t ®éng 5-GV chèt l¹i néi dung bµi häc- Gv dÆn dß + HS häc bµi + Giê sau tr¶ bµi viÕt sè1- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

- Kh«ng khÝ t©m linh cña c¶nh H¬ng S¬n ®îc hiÖn lªn qua 2 c©u th¬: V¼ng bªn tai mét tiÕng chµy k×nh Kh¸ch tang h¶i giËt m×nh trong giÊc méng 2.Çch c¶m nhËn phong c¶nh thiªn nhiªn- ¦íc lÖ tîng trng- Sù c¶m nhËn c¶nh ®Ñp gi¸n tiÕp- VÎ ®Ñp HS mang ®Ëm s¾c th¸i t«n nghiªm cña phËt gi¸o. TiÕng chu«ng chïa võa gÇn võa xa gîi sù tÜnh lÆng vµ nçi th¶ng thèt trong t©m hån du kh¸ch -> thùc vµ h cã c¶m gi¸c nh hoµ lÉn víi nhau3.NghÖ thuËt miªu t¶ c¶nh H¬ng S¬n- Khung c¶nh ®îc nh×n tõ xa: C¶nh bôt, non níc m©y trêi...- C¶nh ®îc miªu t¶ theo lèi cËn c¶nh + VÎ ®Ñp thÇn tiªn + Trung t©m quÇn thÓ H¬ng S¬n-> Sù phèi hîp khÐo lÐo ©m thanh, mµu s¾c, tõ bao qu¸t ®Õn cô thÓ theo bíc ch©n du kh¸ch võa ®i võa nh×n, võa nghe võa c¶m nhËn, tëng tîng vµ nguyÖn cÇu, lßng l©ng l©ng thµnh kÝnh=>T×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc cña t¸c gi¶

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè:20 ppct

Tr¶ bµi Lµm v¨n sè 1A. Môc tiªu bµi häc. Gióp HS - HiÓu râ nh÷ng u khuyÕt ®iÓm cña bµi lµm ®Ó cñng cè kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ v¨n nghÞ luËn -Rót kinh nghiÖm vÒ çch ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ luËn

- Söa lçi vÒ dïng tõ, ®Æt c©u, x©y dùng bè côc, liªn kÕt v¨n b¶n.B. Ph¬ng tiÖn- Gi¸o ¸n, bµi lµm cña HS .- Xem l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n cña v¨n nghÞ luËn x· héi.

53

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungC.Çch thøc tiÕn hµnh:- GV yªu cÇu HS x©y dùng ®¸p ¸n, nhËn xÐt bµi lµm cña HS, ch÷a mét sè lçi c¬ b¶nD. TiÕn tr×nh d¹y häc

1.æn ®Þnh tæ chøc2.KiÓm tra bµi cò:nªu nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña

t¸c gi¶ trong bµi “ LÏ ghÐt th¬ng”3.Bµi míi


* Ho¹t ®éng1- GV chÐp ®Ò lªn b¶ng.- Cho HS x¸c ®Þnh l¹i néi dung yªu cÇu cña ®Ò.- HS h×nh dung l¹i bµi viÕt cña m×nh ®Ó chØ ra néi dung träng t©m.

*Ho¹t ®éng 2:- Híng dÉn HS lËp dµn ý theo ®¸p ¸n- GV nhËn xÐt bµi lµm cña HS

( ChØ ra nguyªn nh©n nh÷ng h¹n chÕ, víng m¾c yÕu kÐm vÒ çc mÆt...)

*Ho¹t ®éng 3

A. Ph©n tÝch ®Ò, lËp dµn ýI.§Ò bµiH·y bµn vÒ tÝnh trung thùc trong häc tËp vµ trong thi cö cña häc sinh ngµy nay II. Ph©n tÝch ®Ò.- KiÓu bµi: NghÞ luËn x· héi.- Néi dung:Bµn vÒ tÝnh trung thùc trong häc tËp vµ trong thi cö cña HS ngµy nay.- H×nh thøc: X¸c ®Þnh bè côc gåm 3 phÇn më, th©n, kÕt.III.LËp dµn ý.

IV.NhËn xÐt bµi lµm cña HS* ¦u ®iÓm.+ NhiÒu em ®· x¸c ®Þnh ®îc néi dung yªu cÇu cña ®Ò.+ X¸c ®Þnh ®îc néi dung träng t©m.+ Bè côc bµi viÕt râ rµng.+ BiÕt vËn dông kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn x· héi th«ng qua çc thao t¸c gi¶i thÝch, chøng minh, b×nh luËn* Nhîc ®iÓm:+Mét sè bµi lµm qu¸ s¬ sµi+ Mét sè em cha x¸c ®Þnh ®îc néi dung träng t©m, bµi lµm cßn lan man, dµi dßng.+Mét sè bµi nhÇm sang bµn b¹c vÒ gi¸o viªn+ Cßn m¾c lçi chÝnh t¶ vµ diÔn ®¹t.+ Bè côc bµi lµm cha râ rµng.+ S¾p xÕp çc ý cha hîp lÝ vµ l« gÝc.+ Bµi cha vËn dông ®îc çc thao t¸c lµm

54

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- GV tr¶ bµi häc sinh rót kinh nghiÖm.- GV gi¶i ®¸p th¾c m¾c nÕu cã.

- Gv dÆn dß hs: So¹n bµi “ T¸c gia NguyÔn §×nh ChiÓu”

v¨n nghÞ luËn.V.Tr¶ bµi* Líp :- §iÓm giái:- §iÓm kh¸:- §iÓm trung b×nh:- §iÓm yÕu, kÐm:*Líp :- §iÓm giái:- §iÓm kh¸:- §iÓm trung b×nh:- §iÓm yÕu, kÐm:VI.Rót kinh nghiÖm

- CÇn ®äc kÜ ®Ò ®Ó x¸c ®Þnh ®óng träng t©m cña bµi lµm

- Chó ý lçi chÝnh t¶, dïng tõ, diÔn ®¹t

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 21-22-23 ppct

55


V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc - NguyÔn §×nh ChiÓu-

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS - N¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ th©n thÕ, sù nghiÖp vµ gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña th¬ v¨n N§C - C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp bi tr¸ng cña bøc tîng ®µi cã mét kh«ng hai trong lÞch sö v¨n häc ViÖt Nam thêi trung ®¹i vÒ ngêi n«ng d©n- nghÜa sÜ - C¶m nhËn ®îc tiÕng khãc bi tr¸ng cña N§C: Khãc th¬ng nh÷ng nghÜa sÜ hi sinh khi sù nghiÖp cßn dang dë, khãc th¬ng cho mét thêi k× lÞch sö khæ ®au nhng vÜ ®¹i cña d©n téc - NhËn thøc ®îc nh÷ng thµnh tùu xuÊt s¾c vÒ mÆt ng«n ng÷, nghÖ thuËt x©y dùng h×nh tîng nh©n vËt, sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn tÝnh hiÖn thùc vµ giäng ®iÖu tr÷ t×nh bi tr¸ng, t¹o nªn gi¸ trÞ sö thi cña bµi v¨n nµy - Bíc ®Çu hiÓu nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ thÓ v¨n tÕ2.KÜ n¨ng: H×nh thµnh kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n b¶n vµ kÜ n¨ng ®äc hiÓu v¨n b¶n v¨n häc3.Th¸i ®é:Tr©n träng tµi n¨ng cña NguyÔn §×nh ChiÓu vµ tÊm lßng biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng nghÜa sÜ ®· x¶ th©n cøu nícB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - ChuÈn bÞ cña GV: SGK, SGV, gi¸o ¸n, b¶ng phô, phiÕu häc tËp - ChuÈn bÞ cña HS: SGK, vë so¹n, b¶ng phôC. Çch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp çc ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi çc h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi çc c©u hái. D.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.KiÓm tra bµi cò:Phong c¶nh H¬ng S¬n ®îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ nµo? Nªu c¶m høng chñ ®¹o cña bµi ca? 2.Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

Néi dung cÇn ®¹t

*Ho¹t ®éng 1- GV gäi HS ®äc phÇn cuéc ®êi t¸c gi¶ sau ®ã tãm t¾t ý chÝnh

A.PhÇn I: T¸c gi¶I.Cuéc ®êi- N§C ( 1822- 1888), tù lµ M¹nh Tr¹ch, hiÖu Träng Phñ, Hèi Trai

56


*Ho¹t ®éng2:- GV híng dÉn HS t×m hiÓu sù nghiÖp th¬ v¨n(?) H·y kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm chÝnh cña N§C- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

(?) Nh÷ng néi dung chÝnh trong th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu- HS chia nhãm nhá (theo bµn) trao ®æi th¶o luËn cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

(?) Nªu nh÷ng nÐt chÝnh

- Sinh ra ë quª mÑ: lµng T©n Thíi, phñ T©n B×nh, huyÖn B×nh D¬ng, tØnh Gia §Þnh( nay thuéc thµnh phè HCM)- Hoµn c¶nh xuÊt th©n: trong mét gia ®×nh nhµ nho, Cha lµm th l¹i trong dinh tæng chÊn Lª V¨n DutÖt- N¨m 1833 ®îc cha ®a ra HuÕ ®Ó ¨n häc- N¨m 1843 vµo Gia §Þnh thi ®ç tó tµi. 1846 l¹i ra huÕ ®Ó chÈn bÞ thi tiÕp- N¨m 1849 s¾p thi th× ®îc tin mÑ mÊt, «ng bá thi vÒ nam chÞu tang mÑ. Däc ®-êng vÊt v¶ l¹i th¬ng mÑ khãc nhiÒu, «ng bÞ ®au nÆng vµ mï c¶ hai m¾t- ¤ng häc nghÒ thuèc sau ®ã vÒ quª võa d¹y häc võa bèc thuèc võa lµm th¬, sèng gi÷a t×nh th¬ng vµ lßng h©m mé cña bµ con c« b¸c- Khi TDP x©m lîc N§C vÉn cïng çc l·nh tô nghÜa qu©n bµn mu ®Þnh kÕ giÕt giÆc. Thùc d©n Ph¸p t×m mäi çch mua chuéc ¤ng nhng kh«ng ®îc- N¨m1888 ¤ng tõ trÇn, çnh ®ång Ba Tri rîp kh¨n tang khãc th¬ng §å ChiÓu=> N§C lµ ngêi con cã hiÕu, lµ mét ngêi thÇy mÉu mùc, mét chiÕn sÜ yªu níc víi nghÞ lùc vµ ý chÝ phi thêng

II.Sù nghiÖp th¬ v¨n1.Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh * Tríc khi TDP x©m lîc: - TruyÖn Lôc V©n Tiªn - D¬ng Tõ- Hµ MËu *Sau khi TDP x©m lîc (SGK)2.Néi dung th¬ v¨n -LÝ tëng ®¹o ®øc, nh©n nghÜa: Nh÷ng bµi häc vÒ ®¹o lµm ngêi mang tinh thÇn nh©n nghÜa cña ®¹o nho nhng l¹i rÊt ®Ëm ®µ tÝnh nh©n d©n vµ truyÒn thèng d©n téc- Lßng yªu níc, th¬ng d©n:Th¬ v¨n yªu níc chèng Ph¸p cña N§C ghi l¹i ch©n thùc mét thêi dau th¬ng cña ®Êt níc, kÝch lÖ lßng c¨m thï giÆc vµ ý chÝ cøu níc cña nh©n d©n ta , ®ång thêi nhiÖt liÖt biÓu d¬ng

57

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungvÒ nghÖ thuËt th¬ v¨n NguyÔn §×nh ChiÓu- HS chia 6 nhãm trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi b»ng b¶ng phô- GV chèt l¹i


dß)- Gv dÆn dß, híng dÉn Hs chuÈn bÞ bµi:- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

nh÷ng anh hïng nghÜa sÜ ®· chiÕn ®Êu hi sinh v× tæ quèc. Tè ço téi ¸c giÆc x©m l¨ng ( Ph©n tÝch vÝ dô)3.NghÖ thuËt th¬ v¨n- V¨n ch¬ng tr÷ t×nh ®¹o ®øc: vÎ ®Ñp th¬ v¨n tiÒm Èn trong tÇng s©u c¶m xóc, suy ngÉm.- Bót ph¸p tr÷ t×nh xuÊt ph¸t tõ câi t©m trong s¸ng, nhiÖt thµnh...- §Ëm ®µ s¾c th¸i Nam bé: Lêi ¨n tiÕng nãi méc m¹c.....- Lèi th¬ thiªn vÒ kÓ mang mµu s¾c diÔn xíng rÊt phæ biÕn trong VHDG Nam béIII.LuyÖn tËp- HS dùa mét phÇn vµo cuéc ®êi, vµ chñ yÕu lµ sù nghiÖp th¬ v¨n ®Ó lµm bµi

TiÕt21) KiÓm tra bµi cò:Nªu nh÷ng néi dung chÝnh trong th¬ v¨n

NguyÔn §×nh ChiÓu ? 2) Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña GV & HS Néi dung cÇn ®¹tHo¹t ®éng 1

( Híng dÉn HS t×m hiÓu kh¸i qu¸t)

- Hs lµm viÖc víi SGK- Gv ®Þnh híng Hs kh¸i qu¸t nh÷ng ý c¬ b¶n

(?)ThÓ lo¹i v¨n tÕ thêng ®îc sö dông trong nh÷ng trêng hîp nµo?

(?) Hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi V¨n tÕ?

(?) Bè côc cña bµi v¨n tÕ?

- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

- GV më réng:

Giäng ®iÖu chung cña 1 bµi v¨n tÕ lµ l©m li, thèng thiÕt, sö dông nhiÒu th¸n tõ vµ nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ biÓu

B.PhÇn II : T¸c phÈm

I.TiÓu dÉn

1. ThÓ lo¹i v¨n tÕ: lµ lo¹i v¨n g¾n víi phong tôc tang lÔ, ®äc khi cóng, tÕ ngêi chÕt.

2. Hoµn c¶nh ra ®êi bµi “ V¨n tÕ nghÜa sÜ cÇn giuéc” ( SGK)

3.Bè côc: 4 phÇn

+ Lung khëi (2 c©u ®Çu): Kh¸i qu¸t bèi c¶nh thêi ®¹i vµ ý nghÜa cña çi chÕt bÊt tö

+ ThÝch thùc: ( C©u 3 15): Håi t-ëng vÒ cuéc ®êi ngêi nghÜa sÜ

+ Ai v·n: (16 28): Lßng tiÕc th-¬ng,

58


c¶m m¹nh.

KÕt cÊu bµi v¨n tÕ chÆt chÏ, hîp lÝ, ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh diÔn biÕn c¶m xóc cña con ngêi trong hoµn c¶nh ®au th¬ng.

Çc bµi v¨n tÕ hiÖn ®¹i còng tu©n thñ kÕt cÊu nµy.


- GV híng dÉn HS lÇn lît ®äc diÔn c¶m tõng ®o¹n.

1- Trang träng

2- TrÇm l¾ng hµo høng, s¶ng kho¸i.

3- TrÇm buån, s©u l¾ng

4- Thµnh kÝnh, trang nghiªm

- Híng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch.

- Hs ®äc c©u më ®Çu

(?) Em hiÓu thÕ nµo vÒ c©u më ®Çu? ý nghÜa cña nã ®èi víi t tëng cña toµn bµi v¨n? NhËn xÐt vÒ kÕt cÊu? T¸c dông?

- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

sù c¶m phôc cña t¸c gi¶ vµ nh©n d©n.

+ KÕt (Cßn l¹i): Ca ngîi linh hån bÊt diÖt cña çc nghÜa sÜ.

II- §äc hiÓu v¨n b¶n

1-PhÇn 1:

- Sau lêi than cã tÝnh chÊt quen thuéc cña thÓ lo¹i v¨n tÕ, c©u v¨n ph¶n ¸nh biÕn cè chÝnh trÞ lín lao cña thêi cuéc:

Sóng giÆc

Khung c¶nh b·o t¸p cña thêi ®¹i: TDP x©m lîc níc ta

Lßng d©n

Mong muèn cuéc sèng hoµ b×nh vµ ý chÝ kiªn cêng b¶o vÖ Tæ quèc cña nh©n d©n ta

Lµ c©u cã ý nghÜa kh¸i qu¸t chñ ®Ò t tëng bµi v¨n tÕ, ca ngîi tÊm g-¬ng hi sinh tù nguyÖn cña nh÷ng nghÜa binh cã tÊm lßng yªu níc s©u s¾c. Çi chÕt v× nghÜa lín cña hä lµ bÊt tö.

--> KÕt cÊu ®èi lËp kh¼ng ®Þnh sù bÊt tö cña çi chÕt, lßng nghÜa cña nh÷ng ngêi n«ng d©n ®îc trêi thÊu tá, danh tiÕng cña hä vang nh mâ

2. PhÇn 2 : H×nh t îng ng êi nghÜa sÜ

59


- GV híng dÉn Hs t×m hiÓu h×nh ¶nh ngêi nghÜa sÜ n«ng d©n

- GV híng dÉn HS th¶o luËn nhãm.

+ Nhãm lín: 4nhãm

+ Thêi gian: 7phót

- GV giao nhiÖm vô:

+ Nhãm 1: Ngêi nghÜa sÜ cã nguån gèc xuÊt th©n nh thÕ nµo?

+ Nhãm 2: Khi qu©n giÆc x©m ph¹m bê câi, th¸i ®é, hµnh ®éng cña hä ra sao?

+ Nhãm 3: T×m nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh kh¾c ho¹ vÎ ®Ñp hµo hïng khi x«ng trËn cña ngêi nghÜa sÜ n«ng d©n?

+ Nhãm 4: Nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt næi bËt ®îc sö dông?

- Çc nhãm cö nhãm trëng, th kÝ. §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶.

- GV híng dÉn çc nhãm thèng nhÊt ý kiÕn b»ng b¶ng phô sau:

n«ng d©n:

B¶ng Phô

Lai lÞch vµ hoµn

c¶nh sinh sèng

Th¸i ®é, hµnh ®éng khi

qu©n giÆc tíi

VÎ ®Ñp hµo hïng khi x«ng

trËnNghÖ thuËt

- Lµ nh÷ng ng-

- Khi qu©n giÆc x©m

- Vµo trËn víi nh÷ng thø vÉn

- §éng tõ m¹nh, døt kho¸t: §¸nh, ®èt,

60

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungêi n«ng d©n sèng cuéc ®êi lao ®éng lam lò, vÊt v¶, hoµn toµn xa l¹ víi c«ng viÖc binh ®ao (C©u 3, 4, 5)

ph¹m ®Êt ®ai bê câi cha «ng, hä ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn lín:

+ VÒ t×nh c¶m: C¨m thï giÆc s©u s¾c (C©u 6, 7) KiÓu c¨m thï mang t©m lÝ n«ng d©n. + VÒ nhËn thøc: ý thøc ®îc tr¸ch nhiÖm ®èi víi sù nghiÖp cøu níc (C©u 8; 9) + Hµnh ®éng: Tù nguyÖn chiÕn ®Êu (C©u 10; 11)

dïng trong sinh ho¹t hµng ngµy (C©u 12, 13) VÎ ®Ñp méc m¹c, ch©n chÊt nhng ®éc ®¸o. - KhÝ thÕ chiÕn ®Êu: TiÕn c«ng nh vò b·o, ®¹p lªn ®Çu thï xèc tíi, kh«ng qu¶n ng¹i bÊt k× sù hi sinh gian khæ nµo, rÊt tù tin vµ ®Çy ý chÝ quyÕt th¾ng (C©u 14, 15)

chÐm, ®¹p, x«. - Tõ ®an chÐo t¨ng sù m·nh liÖt: ®©m ngang, chÐm ngîc, lít tíi, x«ng vµo. - Çch ng¾t nhÞp ng¾n gän. - Hµng lo¹t h×nh ¶nh ®èi lËp Ta - ®Þch; Sù th« s¬ - hiÖn ®¹i; ChiÕn th¾ng cña ta – thÊt b¹i cña giÆc. - Chi tiÕt ch©n thùc ®îc chän läc, c« ®óc tõ ®êi sèng thùc tÕ nhng cã tÇm kh¸i qu¸t cao.

Ho¹t ®éng 3( Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß)

- Gv kh¸i qu¸t : B»ng bót ph¸p hiÖn thùc, N§C ®· ph¸t hiÖn, ngîi ca b¶n chÊt cao quý vÉn tiÒm Èn ®»ng sau manh ¸o v¶i, sau cuéc ®êi lam lò cña ngêi n«ng d©n: Lßng yªu níc vµ ý chÝ quyÕt t©m b¶o vÖ Tæ quèc.- Gv dÆn dß hs: tiÕp tôc chuÈn bÞ tiÕt thø 3 cña bµi - Gv híng dÉn hs tù häc

Lu ý:- H×nh ¶nh ngêi nghÜa sÜ n«ng d©n hiÖn lªn nh mét tîng ®µi nghÖ thuËt s÷ng s÷ng “V« tiÒn kho¸ng hËu”. Bëi v¨n ch¬ng trung ®¹i cho tíi bÊy giê cha cã t¸c phÈm nµo chó ý khai th¸c vÎ ®Ñp t©m hån cao quý ®ã cña ngêi n«ng d©n.

- Liªn hÖ: Bµi “LÝnh thó ngµy xa” + Còng ®¨ng lÝnh + Phôc vô giai cÊp thèng trÞ + Th¸i ®é: BÞ b¾t buéc ra ®i

61


TiÕt 31. KiÓm tra bµi cò: Nªu c¶m nhËn vÒ h×nh ¶nh ngêi nghÜa sü n«ng d©n trong bµi v¨n tÕ?2. Bµi míi:

Ho¹t ®éng 1( Híng dÉn hs t×m hiÓu th¸i ®é, t×nh c¶m cña t/gi¶ ®èi víi nh÷ng nghÜa sÜ)- Hs ®äc ®o¹n 3(?)Th¸i ®é c¶m phôc vµ niÒm xãt th¬ng v« h¹n cña t¸c gi¶ ®îc béc lé qua nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh, tõ ng÷ nµo?- HS chia nhãm nhá (theo bµn) trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

(?) Th¸i ®é ®ã xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguån c¶m xóc nµo?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

- GV yªu cÇu HS t×m hiÓu tõ ng÷, h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ biÓu c¶m trong c©u 25, cã nhËn xÐt vµo b¶ng phô- HS chia 6 nhãm, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái- GV chèt l¹i

3-PhÇn 3 : Th¸i ®é c¶m phôc vµ niÒm xãt th ¬ng v« h¹n cña t¸c gi¶:

- Chi tiÕt: X¸c phµm véi bá; tÊc ®Êt ngän rau ¬n chóa; quan qu©n khã nhäc… nghÜa sÜ chØ lµ nh÷ng d©n thêng nhng s½n sµng dÊy binh v× mét lßng yªu níc

- H×nh ¶nh: Cá c©y mÊy dÆm sÇu gi¨ng; giµ trÎ hai hµng luþ nhá…--> võa kh¸i qu¸t íc lÖ, võa biÓu c¶m m¹nh mÏ.

- Tõ ng÷, giäng ®iÖu: ®o¸i - nh×n; ch¼ng ph¶i - vèn kh«ng; sèng lµm chi - thµ th¸c…--> xãt th¬ng vµ kh¼ng ®Þnh phÈm chÊt cao ®Ñp cña nghÜa binh.

Th¸i ®é cã tõ nhiÒu nguån c¶m xóc:

+ Nçi tiÕc hËn cho ngêi liÖt sÜ hi sinh khi sù nghiÖp cßn dang dë (C©u 24) + Nçi xãt xa cña gia ®×nh mÊt ngêi th©n yªu (C©u 25):

62

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung * Tõ ng÷: §au ®ín bÊy; n·o nïng thay! Leo lÐt; dËt dê. * H×nh ¶nh chän läc tinh tÕ, nhiÒu søc gîi s©u xa:MÑ giµ = MÑ mÊt con : TrÎ giµVî yÕu = Vî mÊt chång: KhoÎ yÕuMÑ khãc con: Tríc®Ìn khuyaVî t×m chång: Lóc bãng xÕ * Giäng v¨n bi thiÕt.

Ho¹t ®éng 2(GV híng dÉn HS t×m hiÓu phÇn 4)

Ho¹t ®éng 3( Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß)- Gv yªu cÇu Hs ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t nh÷ng gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm- Hs ®äc ghi nhí sgk- Gv híng dÉn hs luyÖn tËp- HS lµm viÖc ®éc lËp

- Gv dÆn dß, híng dÉn Hs chuÈn bÞ bµi: “ Thùc hµnh vÒ thµnh ng÷, ®iÓn cè”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

Mét trong nh÷ng c©u v¨n hay nhÊt nãi vÒ nçi ®au mÊt m¸t trong chiÕn tranh vÖ quèc xa nay. + Sù c¨m hên nh÷ng kÎ g©y nªn nghÞch c¶nh Ðo le. + NiÒm uÊt øc, nghÑn ngµo tríc t×nh c¶nh ®au th¬ng cña ®Êt níc, cña d©n téc. Lµ tiÕng khãc th¬ng kh«ng cña riªng t¸c gi¶ mµ cña c¶ quª h¬ng, cña nh©n d©n, ®Êt níc dµnh cho ngêi liÖt sÜ. Nã kh«ng chØ gîi nçi ®au mµ cßn khÝch lÖ lßng c¨m thï vµ ý chÝ tiÕp nèi sù nghiÖp dang dë cña nh÷ng ngêi nghÜa sÜ.4. PhÇn 4: TiÕp tôc nçi xãt th¬ng vµ biÓu d¬ng c«ng tr¹ng ngêi ®· khuÊt

III- Tæng KÕt - Qua bµi v¨n tÕ, t¸c gi¶ béc lé niÒm tù hµo vÒ tinh thÇn yªu níc, khÝ ph¸ch qu¶ c¶m cña ngêi nghÜa sÜ CÇn Giuéc, ®ång thêi bµy tá niÒm c¶m phôc vµ xãt th¬ng s©u s¾c ®èi víi hä.- Víi t¸c phÈm nµy, N§C ®îc xem lµ ngêi ®Çu tiªn ®a h×nh ¶nh ngêi nghÜa sÜ n«ng d©n thµnh h×nh tîng trung t©m trong s¸ng t¸c VH.- Lµ 1 trong nh÷ng TP xuÊt s¾c nhÊt cña N§C, “mét trong nh÷ng bµi v¨n hay nhÊt cña chóng ta” (Hoµi Thanh)IV. LuyÖn tËp - HS lµm bµi tËp 2 SGK trang 65 - GV híng dÉn HS t¸i hiÖn l¹i h×nh tîng ngêi nghÜa sÜ trong bµi v¨n tÕ (§Æc biÖt tõ c©u 10 ®Õn 15).

63



Thùc hµnh vÒ thµnh ng÷, ®iÓn cè

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS - N©ng cao hiÓu biÕt vÒ thµnh ng÷ vµ ®iÓn cè, vÒ t¸c dông biÓu ®¹t cña chóng, nhÊt lµ trong çc v¨n b¶n v¨n ch¬ng nghÖ thuËt. - C¶m nhËn ®îc gi¸ trÞ cña thµnh ng÷ vµ ®iÓn cè - BiÕt çch sö dông thµnh ng÷ vµ ®iÓn cè trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt2.KÜ n¨ng:Cã kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ sö dông çc thµnh ng÷, ®iÓn cè khi cÇn thiÕt3.Th¸i ®é:Thªm hiÓu vµ yªu tiÕng ViÖtB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.KiÓm tra bµi cò: 2.Bµi míi



* Ho¹t ®éng1:- HS chia nhãm nhá 1.Bµi tËp1

64

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái bµi tËp 1 cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

* Ho¹t ®éng2:- HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2 tr¶ lêi c©u thø nhÊt+Nhãm3,4 tr¶ lêi c©u thø hai +Nhãm5,6 tr¶ lêi c©u thø ba- HS tr¶ lêi b»ng b¶ng phô sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng3- HS lµm viÖc ç nh©n tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng4:- GV híg dÉn HS lµm t¹i líp c©u ®Çu sau ®ã h-íng dÉn HS vÒ nhµ lµm tiÕp nh÷ng c©u th¬ cßn

+ “ Mét duyªn hai nî” -> Mét m×nh ph¶i ®¶m ®ang c«ng viÖc gia ®×nh ®Ó nu«i c¶ chång vµ con+ “ N¨m n¾ng mêi ma” -> VÊt v¶ cùc nhäc, chÞu ®ùng d·i dÇu n¾ng ma=> Çc thµnh ng÷ ng¾n gän, c« ®äng, cÊu t¹o æn ®Þnh, ®ång thêi qua h×nh ¶nh cô thÓ, sinh ®éng thÓ hiÖn néi dung kh¸i qu¸t vµ cã tÝnh biÓu c¶m.

2.Bµi tËp2+ “ §Çu tr©u mÆt ngùa” -> biÓu hiÖn ®îc tÝnh chÊt hung b¹o, thó vËt, v« nh©n tÝnh cña bän quan qu©n ®Õn nhµ Thuý KiÒu khi gia ®×nh nµng bÞ vu oan+ “ ç chËu chim lång” -> biÓu hiÖn ®îc c¶nh sèng tï tóng, chËt hÑp, mÊt tù do+ “§éi trêi ®¹p ®Êt” -> biÓu hiÖn ®îc lèi sèng vµ hµnh ®éng tù do, ngang tµng, kh«ng chÞu sù bã buéc, kh«ng chÞu khuÊt phôc bÊt cø uy quyÒn nµo. Nã dïng ®Ó nãi vÒ khÝ ph¸ch h¶o h¸n, ngang tµng cña Tõ H¶i=> Çc thµnh ng÷ trªn ®Òu dïng h×nh ¶nh cô thÓ vµ ®Òu cã tÝnh biÓu c¶m: ThÓ hiÖn sù ®¸nh gi¸ ®èi víi ®iÒu ®îc nãi ®Õn.

3. Bµi tËp 3: + “Giêng kia”: Gîi l¹i chuyÖn vÒ TrÇn Phån thêi HËu H¸n dµnh riªng cho b¹n lµ Tõ TrÜ mét çi giêng khi b¹n ®Õn ch¬i, khi b¹n vÒ l¹i treo giêng lªn+ “®µn kia” gîi l¹i chuyÖn Chung Tö K× nghe tiÕng ®µn cña B¸ Nha mµ hiÓu ®îc ü nghÜ cña b¹n. Do ®ã sau khi b¹n chÕt, B¸ Nha treo ®µn kh«ng gÈy n÷a v× cho r»ng kh«ng cã ai hiÓu ®îc tiÕng ®µn cña m×nh-> §Æc ®iÓm cña ®iÓn cè: Ch÷ dïng ng¾n gän mµ biÓu hiÖn ®îc t×nh ý s©u xa, hµm sóc-> §iÓn cè chÝnh lµ nh÷ng sù viÖc tríc ®©y hay c©u ch÷ trong s¸ch ®êi tríc ®îc dÉn ra vµ sö dông lång ghÐp vµo bµi v¨n, vµo lêi nãi ®Ó nãi vÒ nh÷ng ®iÒu t¬ng tù

65

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungl¹i

*Ho¹t ®éng5:- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái bµi tËp 5 cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng 6:- GV híng dÉn- HS lµm viÖc ç nh©n, tù lµm bµi 6,7

Ho¹t ®éng 7( Cñng cè, híng dÉn,

dÆn dß)- GV chèt l¹i néi dung bµi häc- HS vÒ lµm nh÷ng bµi tËp cßn l¹i- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

4. Bµi tËp 4+ “Ba thu”: Kinh thi cã c©u: “NhÊt nhËt bÊt kiÕn nh tam thu hÒ” ( Mét ngµy kh«ng thÊy mÆt nhau l©u nh ba mïa thu) -> c©u th¬ trong “TruyÖn KiÒu” muèn nãi khi KT ®· t-¬ng t TK th× mét ngµy kh«ng thÊy mÆt nhau l©u nh ba n¨m+ “ ChÝn ch÷”+ “LiÔu Ch¬ng §µi”+ “ M¾t xanh”

5.Bµi tËp 5- “ Ma cò b¾t n¹t ma míi” -> û thÕ th«ng thuéc ®Þa bµn, quan hÖ réng...b¾t n¹t ngêi míi ®Õn lÇn ®ÇuThay thÕ : b¾t n¹t ngêi míi ®Õn- “ Ch©n ít ch©n r¸o” -> võa míi ®Õn cßn l¹ lÉm- “ Cìi ngùa xem hoa” -> lµm viÖc qua loa, kh«ng ®i s©u ®i s¸t, kh«ng t×m hiÓu thÊu ®¸o, kÜ lìngThay thÕ: Qua loa=> Khi thay thÕ cã thÓ biÓu hiÖn ®îc phÇn nghÜa c¬ b¶n nhng mÊt ®i phÇn s¾c th¸i biÓu c¶m, mÊt ®i tÝnh h×nh tîng vµ dµi dßng h¬n6.Bµi tËp 6VD : Nãi víi nã nh níc ®æ ®Çu vÞt, ch¼ng ¨n thua g×VD : Mäi ngêi ®· ®i guèc trong bông anh råi7.Bµi tËp7VD : Thêi buæi bÊy giê thiÕu g× nh÷ng g· Së Khanh chuyªn lõa g¹t nh÷ng phô n÷ thËt thµ ngay th¼ng

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 25-26 ppct

chiÕu cÇu hiÒn.(Ng« Th× NhËm)

A. Môc tiªu cÇn ®¹t.66

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh:

- HiÓu ®îc tÇm t tëng mang tÝnh chiÕn lîc, chñ tr¬ng tËp hîp nh©n tµi ®Ó x©y dùng ®Êt níc cña vua Quang Trung, mét nh©n vËt kiÖt xuÊt trong lÞch sö níc ta.Qua ®ã HS nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña nh©n tµi ®èi víi quèc gia

- ThÊy ®îc çch diÔn ®¹t tinh tÕ b»ng lêi lÏ võa t©m huyÕt võa cã søc thuyÕt phôc cao vµ lËp luËn chÆt chÏ cña t¸c gi¶.2. KÜ n¨ng:- RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu v¨n b¶n v¨n häc.3. Th¸i ®é: - Cã ý thøc tr©n träng ngêi hiÒn tµi. B.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC. Çch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp çc ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi çc h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi çc c©u hái. D.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.KiÓm tra bµi cò:T×nh c¶m cña t¸c gi¶ vµ nh©n d©n ®¬ng thêi ®èi víi ngêi nghÜa sÜ ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong 2 phÇn cuèi bµi v¨n tÕ ? 2.Bµi míi



*Ho¹t ®éng 1( híng dÉn H/s t×m hiÓu

tiÓu dÉn)- HS ®äc phÇn tiÓu dÉn- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi(?) ChØ ra nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ Ng« Th× NhËm?

(?) Nªu hoµn c¶nh ra ®êi. thÓ lo¹i t¸c phÈm?

I. TiÓu dÉn.1. T¸c gi¶.- Ng« Th× NhËm (1764 – 1803), hiÖu Hi Do·n.- Ngêi lµng T¶ Thanh Oai, trÊn S¬n Nam (nay: Thanh Tr× - Hµ Néi)- 1775 ®ç tiÕn sü, tõng lµm quan díi thêi Lª C¶nh Hng- Khi NguyÔn HuÖ ra B¾c lÇn 2, «ng ®· theo gióp T©y S¬n. 1788, NguyÔn HuÖ lªn ng«i, Ng« Th× NhËm ®îc cö lµm ThÞ lang bé l¹i. Lµ ngêi ®îc nhµ vua tin dïng giao cho so¹n th¶o giÊy tê quan träng.2. T¸c phÈm.a.ThÓ lo¹i: ChiÕub. Hoµn c¶nh ra ®êi.-1788 Quang Trung tiÕn qu©n ra B¾c, tiªu diÖt qu©n Thanh vµ bän tay sai.Nhµ

67


*Häat ®éng 2:(§äc - hiÓu v¨n b¶n.)

- HS ®äc v¨n b¶n.- GV chó ý çch ®äc: Râ rµng, chó ý nh÷ng ®o¹n v¨n bµy tá th¸i ®é t×nh c¶m cña ngêi viÕt. Nh÷ng c©u v¨n cã h×nh ¶nh.- GV yªu cÇu HS x¸c ®Þnh bè côc cña v¨n b¶n.

- HS chó ý nh÷ng tõ khã gi¶i thÝch cuèi ch©n trang s¸ch.

(?) T×m hiÓu çch ®¸nh gi¸ cña t¸c gi¶ vÒ vai trß vµ nhiÖm vô cña ngêi hiÒn nh thÕ nµo? NhËn xÐt vÒ çch nªu vÊn ®Ò cña ngêi viÕt?- HS chia nhãm nhá (theo bµn) trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

Lª sôp ®æ.- BÒ t«i nhµ Lª mang nÆng t tëng trung qu©n, ph¶n øng tiªu cùc.- Quang Trung giao cho Ng« Th× NhËm thay lêi m×nh viÕt “ChiÕu cÇu hiÒn”- kªu gäi nh÷ng ngêi tµi ®øc ra gióp d©n gióp níc.II. §äc – hiÓu v¨n b¶n.1. §äc.- Bè côc: + “ Tõng nghe.....ngêi hiÒn vËy”: Vai trß vµ sø mÖnh cña ngêi hiÒn ®èi víi nhµ vua vµ ®Êt níc + “ Tríc ®©y....hay sao?” :Suy nghÜ cña nhµ vua vÒ t×nh h×nh ®Êt níc hiÖn t¹i, íc nguyÖn ®îc nhiÒu ngêi hiÒn ra gióp rËp triÒu ®×nh mµ vua míi g©y dùng nªn + “ ChiÕu nµy....b¸n rao” :Nh÷ng yªu cÇu vµ biÖn ph¸p cÇu hiÒn, tuyÓn hiÒn cô thÓ + Cßn l¹i: Mong muèn vµ lêi khÝch lÖ nh-êi hiÒn cña nhµ vua

2. T×m hiÓu v¨n b¶na. Çch xö thÕ cña ng êi hiÒn .- Vai trß cña ngêi hiÒn tµi ®îc ®¸nh gi¸ cao b»ng nghÖ thuËt so s¸nh “ nh sao s¸ng trªn trêi cao”- lµ tinh hoa, tinh tó cña trêi ®Êt non s«ng- Ph¶i do thiªn tö sö dông.- Kh«ng lµm nh vËy lµ tr¸i víi ®¹o trêi, tr¸i víi quy luËt cuéc sèng.- H×nh ¶nh so s¸nh:

68

PhÇn 1

Tõng nghe…sinh ra ng-

êi hiÒn vËy

PhÇn 2

Tríc ®©y thêi thÕ suy vi…cña

TrÉm

PhÇn 3

ChiÕu nµy ban xuèng…mäi ngêi ®Òu

ChiÕu cÇu hiÒn


Ho¹t ®éng 3 (Cñng cè, luyÖn tËp tiÕt1)- GV chèt l¹i néi dung bµi häc- HS «n l¹i thÓ lo¹i chiÕu vµ néi dung v¨n b¶n “ ChiÕu cÇu hiÒn”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

+ Ngêi hiÒn nh sao s¸ng trªn trêi.+ Sao s¸ng ¾t chÇu vÒ ng«i B¾c thÇn… Dïng h×nh ¶nh so s¸nh lÊy tõ luËn ng÷. Cã søc thuyÕt phôc m¹nh mÏ ®èi víi sÜ phu B¾c Hµ. §ã lµ ch©n lÝ, lµ tÊt yÕu, ý trêi. Lµm c¬ së cho viÖc chiªu hiÒn ®·i sÜ: cÇu hiÒn lµ viÖc lµm hîp ý trêi, lßng d©n

TiÕt 2 1.KiÓm tra bµi cò:Nªu hoµn c¶nh ra ®êi vµ néi dung chÝnh v¨n b¶n “ ChiÕu cÇu hiÒn” 2.Bµi míi



*Ho¹t ®éng 1- GV kÎ mÉu b¶ng, yªu cÇu HS chia 6 nhãm trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi b»ng b¶ng phô- GV chèt l¹i

(?) T©m tr¹ng cña vua Quang Trung vµ t×nh h×nh thêi thÕ ®îc diÔn t¶ nh thÕ nµo?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

I. TiÓu dÉn.II.§äc – hiÓu v¨n b¶n1.§äc2. T×m hiÓu v¨n b¶na. Çch xö thÕ cña ng êi hiÒn. b. Th¸i ®é vµ hµnh ®éng cña nho sÜ B¾c Hµ - T©m tr¹ng cña vua Quang Trung.

* Th¸i ®é nho sÜ.

Th¸i ®é nho sÜ

Sö dông h×nh ¶nh

HiÖu qu¶

- Bá ®i ë Èn.- Gi÷ m×nh im lÆng.- Lµm cÇm chõng. BÊt hîp t¸c-uæng phÝ tµi n¨ng.

- LÊy ý trong Kinh Thi, Kinh dÞch.- H×nh ¶nh mang ý nghÜa tîng trng.

- Võa ch©m biÕm nhÑ nhµng, võa tá ra ngêi viÕt cã kiÕn thøc s©u réng, cã tµi n¨ng v¨n ch-¬ng.

* Vua Quang Trung.- GhÐ chiÕu l¾ng nghe.

69


*Ho¹t ®éng 2(?) Vua Quang Trung cã çch cÇu hiÒn nh thÕ nµo?- HS chia nhãm nhá (theo bµn) trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

(?) Çch kÕt thóc bµi chiÕu nh thÕ nµo?- Hs tr¶ lêi ç nh©n


dß)- Hs ®äc ghi nhí sgk- Hs nhËn xÐt vÒ tµi ®øc cña vua Quang Trung, nhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt lËp luËn cña Ng« Th× NhËm- HS häc bµi, so¹n bµi “ Xin lËp khoa luËt”

- Ngµy ®ªm mong mái. Tha thiÕt tr«ng chê. Çch viÕt tÕ nhÞ, t×nh lÝ râ rµng, cã søc thuyÕt phôc cao.- ChØ ra tÝnh chÊt thêi ®¹i.+ Trong trtiÒu cßn nhiÒu thiÕu xãt.+ Biªn ¶i: cha yªn.+ Nh©n d©n: cha hèi søc+ §øc ho¸ cha nhuÇn. Khã kh¨n cÇn cã hiÒn tµi.- Giäng ®iÖu tha thiÕt, chi tiÕt cô thÓ, çch nãi giÇu h×nh ¶nh bµy tá th¸i ®é thµnh t©m, khiªm nhêng nhng còng rÊt kiªn quyÕt trong viÖc cÇu hiÒn.c. Çch cÇu hiÒn cña vua Quang Trung.- Ai còng cã quyÒn tham gia kh«ng ph©n biÖt quan , d©n- Çch tiÕn cö ®a d¹ng.+ §îc d©ng sí t©u bµy.+ Do çc quan tiÕn cö.+ D©ng sí tù tiÕn cö.- Lêi hay, mu hay ®îc dïng, ®îc khen th-ëng, khuyÕn khÝch kh«ng kÓ thø bËc.- Lêi kh«ng hîp, kh«ng dïng, cã s¬ suÊt kh«ng b¾t téi, chØ trÝch- Kªu gäi mäi ngêi tµi ®øc chung vai g¸nh v¸c viÖc níc.. §êng lèi réng më, biÖn ph¸p cô thÓ, dÔ thùc hiÖn => TÇm nh×n mang tÝnh chiÕn lîc cña vua Quang Trung- KÕt thóc bµi chiÕu: lêi kÝch lÖ, më ra t-¬ng lai tèt ®Ñp cho ®Êt níc, triÒu ®×nh, cho c¶ ngêi hiÒn cã t¸c dông ®éng viªn, kªu gäi lµm phÊn chÊn lßng ngêi

III- Tæng kÕt- §èi tîng thuyÕt phôc: giíi sÜ phu B¾c Hµ ( rÊt nhiÒu ngêi tµi giái cã lßng víi d©n víi níc nhng cha ra gióp triÒu ®×nh v× lÏ nµy lÏ kh¸c)- Môc ®Ých: thuyÕt phôc hä ra gióp vua, gióp níc- LuËn ®iÓm thuyÕt phôc: kÕt hîp t×nh lÝ, ph©n tÝch dÉn dô, bµy tá râ rµng, t©m huyÕt, ch©n thµnh....

70

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

IV.LuyÖn tËp- NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt lËp luËn cña bµi chiÕu vµ t tëng, t×nh c¶m cña vua Quang Trung

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 27

§äc thªm: xin lËp khoa luËt(TrÝch TÕ cÊp b¸t ®iÒu)

- NguyÔn Trêng Té-A. KÕt qu¶ cÇn ®¹t Gióp häc sinh hiÓu tÇm nh×n xa réng vµ tiÕn bé vÒ vai trß cña luËt ph¸p ®èi víi viÖc ®¶m b¶o vµ ph¸t triÓn cña nhµ níc ph¸p quyÒn vµ x· héi tu©n thñ luËt ph¸p. NghÖ thuËt lËp luËn chÆt chÏ, kÝn kÏ, thuyÕt phôc lÝ t×nh vµ tÊm lßng trung thùc cña t¸c gi¶ ®èi víi d©n, víi níc.

* Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý- CÇn cho HS ®äc kü, t×m hiÓu nh÷ng luËn ®iÓm chÝnh, ®Ó

thÊy râ gi¸ trÞ cña v¨n b¶n - kÕt hîp tù ®äc, tù tr¶ lêi c©u hoitrong SGK. GV chØ lµm nhiÖm

vô ®Þnh híng vµ chèt.B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß

SGK, SGV

71


ThiÕt kÕ bµi d¹yC. TiÕn tr×nh d¹y häc

Ho¹t ®éng 1. Tæ chøc kiÓm tra bµi cò (h×nh thøc: VÊn ®¸p)

1. Ph©n tÝch hÖ thèng luËn ®iÓm trong bµi ChiÕu cÇu hiÒn. Tõ ®ã kh¸i qu¸t tÇm nh×n vµ t tëng cña vua Quang Trung vµ nghÖ thuËt nghÞ luËn cña Ng« Th× NhËm.

2. V× sao nãi chñ tr¬ng cÇu hiÒn, biÖn ph¸p cÇu hiÒn cña Quang Trung lµ cô thÓ vµ dÔ dµng thùc hiÖn?

3. NhËn xÐt th¸i ®é, lêi lÏ cÇu hiÒn cña t¸c gi¶. V× sao th¸i ®é, lêi lÏ Êy lµ rÊt phï hîp víi ®èi tîng vµ môc ®Ých cÇu hiÒn cña bµi chiÕu?

Ho¹t ®éng 2: DÉn vµo bµi NguyÔn Trêng Té theo ®¹o Thiªn Chóa vµ lµ mét häc gi¶ næi tiÕng víi nh÷ng t tëng ®æi míi ®Êt níc thÓ hiÖn trong t¸c phÈm chÝnh luËn – b¶n ®iÒu trÇn: TÕ cÊp b¸t ®iÒu (8 ®iÒu cÇn thiÕt göi lªn vua Tù §øc nhµ NguyÔn. B¶n ®iÒu trÇn thø 27/60 lµ b¶n mang tªn Xin lËp khoa luËt, bµn vÒ sù cÇn thiÕt cña luËt ph¸p ®èi víi x· héi, nhµ níc ph¸p quyÒn,; nh»m thuyÕt phôc triÒu ®×nh më khoa luËt.

Ho¹t ®éng 3: híng dÉn ®äc – hiÓu kh¸i qu¸t1. VÒ t¸c gi¶ (1830-1871)* HS tù ®äc theo tiÓu dÉn (SGK, tr. 71)2. §äc* Giäng khóc triÕt, râ rµng, rµnh m¹ch; chó ý çc c©u hái tu tõ.* Ba HS ®äc 2 lÇn toµn bµi. NhËn xÐt çch ®äc.3. Gi¶i thÝch tõ khã: theo çc chó thÝch ch©n trang4. ThÓ lo¹i vµ bè côc- §iÒu trÇn: v¨n nghÞ luËn chÝnh trÞ – x· héi tr×nh bµy vÊn ®Ò

theo tõng ®iÒu, tõng môc.- Bè côc: (1) Vai trß vµ t¸c dông cña luËt ph¸p ®èi víi x· héi; (2) Mèi

quan hÖ gi÷a luËt ph¸p víi ®¹o Nho, v¨n ch¬ng nghÖ thuËt; (30 Mèi quan hÖ gi÷a luËt ph¸p vµ ®¹o ®øc.

Ho¹t ®éng 4. Híng dÉn ®äc – hiÓu chi tiÕtC©u 1:- LuËt bao gåm nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau: kØ c¬ng, uy quyÒn, chÝnh lÖnh, tam c¬ng ngò thêng, ...- ViÖc thùc hµnh luËt ph¸p ë çc níc ph¬ng t©y rÊt c«ng b»ng, nghiªm minh. Kh«ng cã ai, kÓ c¶ vua chóa ®îc ®øng ngoµi, ®øng trªn lu¹t ph¸p. Nhµ níc, x· héi tån t¹i, vËn hµnh vµ ph¸t triÓn b»ng luËt ph¸p. §ã lµ nh÷ng nhµ níc ph¸p quyÒn.C©u 2: T¸c gi¶ chñ tr¬ng vua, quan, d©n ®Òu ph¶i cã th¸i ®é t«n träng vµ thùc hiÖn nghiªm chØnh, kh«ng ®îc vi ph¹m, lµm tr¸i luËt ph¸p. Chñ tr¬ng nh vËy míi ®¶m b¶o ®îc c«ng b»ng x· héi.

72

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungC©u 3: Theo t¸c gi¶, Nho häc kh«ng cã truyÒn thèng t«n träng luËt ph¸p v× chØ nãi su«ng trªn giÊy, lµm tèt ch¼ng ai khen, kh«ng lµm hay lµm dë ch¼ng ai chª. §Õn Khæng Tö còng ph¸i c«ng nhËn ®iÒu nµy.C©u 4: Quan hÖ hi÷a ®¹o ®øc vµ luËt ph¸p lµ ë chç thèng nhÊt gi÷a ®óng luËt vµ ®¹o ®øc. C«ng b»ng, luËt ph¸p lµ ®¹o ®øc. §¹o ®øc lín nhÊt lµ chÝ c«ng v« t.Tr¸i luËt còng ®ång nghÜa víi tr¸i ®¹o ®øc.C©u 5: ViÖc nh¾c ®Õn Khæng Tö vµ çc kh¸i niÖm ®¹o ®øc, v¨n ch-¬ng cã t¸c dông lµm cho nghÖ thuËt biÖn luËn t¸c ®éng ®Õn t duy vµ t©m lÝ çc nhµ nho – vèn lµ nh÷ng ngêi gi¬ng cao ngän cê ®¹o ®øc cña Th¸nh Khæng – vµ chÝnh Khæng Tö ®· nhËn ra çi h¹n chÕ, chñ quan vµ kh«ng tëng cña gi¸o lÝ, ®¹o ®øc, nghÖ thuËt nÕu kh«ng cã luËt ph¸p lµm nÒn t¶ng; ®Ó hä nhËn thøc râ vÊn ®Ò quan träng cña luËt ph¸p.

Ho¹t ®éng 5: Híng dÉn tæng kÕt vµ luyÖn tËp1. ®äc bµi viÕt 2 – 3 lÇn ë nhµ2. T×m hiÓu vµ nhËn xÐt vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn luËt ph¸p ë níc

ta hiÖn nay trªn mét lÜnh vùc mµ em biÕt (ch¼ng h¹n: an toµn giao th«ng, m«i trêng...)

3. So¹n bµi “ Thùc hµnh vÒ nghÜa cña tõ trong sö dông”

Ngµy so¹n:73

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungNgµy d¹y:TiÕt sè: 28 ppct

Thùc hµnh nghÜa cña tõ trong sö dông

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS - Cñng cè vµ n©ng cao nh÷ng hiÓu biÕt vÒ çc ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa cña tõ vµ hiÖn tîng tõ nhiÒu nghÜa, hiÖn tîng ®ång nghÜa.2.Kü n¨ng: LuyÖn tËp ®Ó cã thÓ sö dông tõ theo çc nghÜa kh¸c nhau vµ lÜnh héi tõ víi çc nghÜa kh¸c nhau, ®ång thêi chän lùa tõ thÝch hîp trong tõng ng÷ c¶nh3.Th¸i ®é: båi dìng vµ n©ng cao t×nh c¶m yªu quý vèn tõ ng÷ phong phó, giµu søc biÓu hiÖn cña tiÕng ViÖtB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, t×a liÖu tham kh¶o “ Tõ vùng häc TV”- NguyÔn ThiÖn Gi¸p - SGK, b¶ng phôC.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.KiÓm tra bµi cò: 2.Bµi míi



*Ho¹t ®éng1- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái bµi tËp1 cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

(?)Tõ ®ã rót ra ®Æc ®iÓm chung vµ mèi quan hÖ cña chóng- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

1.Bµi tËp 1a. “L¸”: ®îc dïng víi nghÜa gèc: chØ bé phËn cña c©y, thêng ë trªn ngän hay trªn cµnh c©y, cã h×nh d¸ng máng vµ cã bÒ mÆt nhÊt ®Þnhb.Tõ “ L¸” cßn ®îc dïng víi çc nghÜa kh¸c- Dïng víi çc tõ chØ bé phËn c¬ thÓ ngêi-................................vËt b»ng giÊy- ...............................vËt b»ng v¶i- ................................vËt b»ng tre, nøa, cá- ................................kim lo¹i*§iÓm chung: - §ã ®Òu lµ çc vËt cã h×nh d¸ng máng, dÑt nh çi l¸ c©y - Do ®ã çc nghÜa cña tõ l¸ cã quan hÖ víi nhau:®Òu cã nÐt nghÜa chung ( chØ thuéc tÝnh cã h×nh d¸ng máng nh l¸ c©y)

74


*Ho¹t ®éng2- HS chia nhãm nhá theo bµn trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái vµo phiÕu häc tËp- GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i

*Ho¹t ®éng3- HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2,3 t×m tõ, ®Æt c©u vÒ ©m thanh+Nhãm4,5,6 t×m tõ, ®Æt c©u vÒ t×nh c¶m- HS trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi b»ng b¶ng phô sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng4- GV ph¸t vÊn theo c©u hái SGK- HS tr¶ lêi( TÝch hîp bµi ®äc v¨n Trao duyªn ®· häc ë líp10)

*Ho¹t ®éng5- GV híng dÉn HS lµm viÖc ç nh©n- Tù lµm bµi5

3.Cñng cè- GV chèt l¹i néi dung bµi häc4.DÆn dß: HS häc bµi vµ so¹n bµi “ ¤n tËp VH trung ®¹i VN”- Gv rót kinh nghiÖm bµi

2.Bµi tËp 2VD: - “Nhµ «ng Êy cã n¨m miÖng ¨n”- “Nã thêng gi÷ ch©n hËu vÖ trong ®éi bãng cña trêng”- “§ã lµ nh÷ng g¬ng mÆt míi trong lµng th¬ VN”3.Bµi tËp3- Nãi ngät, c©u nãi chua ch¸t, lêi mêi mÆn nång- T×nh c¶m mÆn nång, nçi cay ®¾ng, c©u chuyÖn bïi tai

4.Bµi tËp 4- “ CËy” cã “ Nhê” lµ ®ång nghÜa: B»ng lêi nãi t¸c ®éng ®Õn ngêi kh¸c víi môc ®Ých mong muèn hä gióp m×nh lµm mét viÖc g× ®ã-> dïng “ CËy” thÓ hiÖn ®îc niÒm tin vµo sù s½n sµng gióp ®ì vµ hiÖu qu¶ gióp ®ì cña ngêi kh¸c- “ ChÞu” cã nhËn, nghe, v©ng lµ tõ ®ång nghÜa chØ sù ®ång ý, sù chÊp thuËn víi lêi ngêi kh¸c-> ChÞu:thuËn theo lêi ngêi kh¸c, theo mét lÏ nµo ®ã mµ m×nh cã thÓ kh«ng ng ý5.Bµi tËp5a. “ Canh çnh”-> kh¾c ho¹ t©m tr¹ng day døt triÒn miªn cña t¸c gi¶ HCM.ThÓ hiÖn con ngêi t¸c gi¶ ( nh©n ho¸)b. “ Liªn can”c. “ B¹n”

75

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungd¹y

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 37-38-39

Hai ®øa trÎ - Th¹ch Lam- A. Môc tiªu cÇn ®¹t.1. KiÕn thøc Gióp häc sinh : - C¶m nhËn ®îc t×nh c¶m xãt th¬ng cña Th¹ch Lam ®èi víi nh÷ng ngêi ph¶i sèng nghÌo khæ, quÈn quanh vµ sù c¶m th«ng, tr©n träng cña nhµ v¨n tríc mong íc cña hä vÒ mét cuéc sèng t¬i s¸ng h¬n.- ThÊy ®îc mét vµi nÐt ®éc ®¸o trong bót ph¸p nghÖ thuËt cña Th¹ch Lam qua truyÖn ng¾n tr÷ t×nh “ Hai ®øa trÎ” 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu v¨n b¶n v¨n häc.3. Th¸i ®é:Häc sinh cã th¸i ®é ®ång c¶m víi nh÷ng c¶nh ®êi quÈn quanh, bÕ t¾c, sèng v« danh v« nghÜaB. ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:

- SGK, SGV ng÷ v¨n 11 chuÈn- Gi¸o ¸n.- B¶ng phô

C. Çch thøc tiÕn hµnh- Ph¬ng ph¸p ®äc – hiÓu, ®äc diÔn c¶m kÕt hîp ph©n tÝch, so

s¸nh qua h×nh thøc nªu vÊn ®Ò, trao ®æi vµ th¶o luËn.- TÝch hîp ph©n m«n Làm v¨n, TiÕng viÖt vµ ®äc v¨n

D.TiÕn tr×nh d¹y häc 1.æn ®Þnh tæ chøc

2. KiÓm tra bµi cò: Thµnh tùu chñ yÕu cña v¨n häc ViÖt Nam tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn çch m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945 ? 3. Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ HS


76


*Ho¹t ®éng1:- GV gäi HS ®äc phÇn tiÓu dÉn SGK sau ®ã tãm t¾t néi dung chÝnh- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng2- HS ®äc diÔn c¶m ®o¹n ®Çu vµ c¶nh ®îi tµu- T×m hiÓu bè côc vµ thÓ lo¹i- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3:- Híng dÉn HS t×m hiÓu v¨n b¶n(?) C¶nh vËt trong truyÖn ®· ®îc miªu t¶ trong thêi gian vµ kh«ng gian nh thÕ nµo?- HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2: t×m hiÓu vÒ c¶nh ngµy tµn ®îc TG miªu t¶ NTN? nªu nhËn xÐt+Nhãm3,4 t×m hiÓu vÒ c¶nh chî tµn ®îc TG miªu t¶ NTN? nªu nhËn xÐt

A.TiÓu dÉn1.T¸c gi¶ ( 1910- 1942) - Tªn khai sinh: NguyÔn Têng Vinh ( sau ®æi thµnh NguyÔn Têng L©n)- Sinh ra t¹i Hµ Néi nhng thuë nhá TL sèng ë quª ngo¹i: phè huyÖn CÈm Giµng, tØnh H¶i D¬ng ( mét phè huyÖn nghÌo in ®Ëm trong t©m trÝ Th¹ch Lam)- Lµ ngêi th«ng minh, tÝnh t×nh ®iÒm ®¹m, trÇm tÜnh vµ rÊt tinh tÕ.- Cã quan niÖm v¨n ch¬ng lµnh m¹nh, tiÕn bé vµ cã biÖt tµi vÒ truyÖn ng¾n2.s¸ng t¸c- T¸c phÈm chÝnh: Sgk- §Æc ®iÓm truyÖn ng¾n Th¹ch Lam: Sgk3.TruyÖn ng¾n “ Hai ®øa trÎ”- XuÊt xø: trÝch trong tËp “ N¾ng trong v-ên”- Sù hoµ quyÖn hai yÕu tè: hiÖn thùc vµ l·ng m¹n tr÷ t×nhB.§äc- hiÓu v¨n b¶nI.§äc v¨n b¶n- Gi¶i thÝch tõ khã- Bè côc: 1.Bøc tranh ®êi sèng n¬i phè huyÖn nghÌo 2.C¶nh ®îi tµu- ThÓ lo¹i: TruyÖn ng¾n tr÷ t×nh: cèt truyÖn rÊt ®¬n gi¶n, gÇn nh kh«ng cã cèt truyÖn, ®Ëm chÊt tr÷ t×nh, chÊt th¬ thÓ hiÖn trong miªu t¶ c¶m xóc, t©m tr¹ng cña nh©n vËt, c¶nh vËt thiªn nhiªn...

II.T×m hiÓu v¨n b¶n1.Bøc tranh ®êi sèng n¬i phè huyÖn nghÌoa.C¶nh vËt lóc chiÒu tèi vµ ®ªm xuèng*C¶nh ngµy tµn

77

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung+Nhãm5,6: t×m hiÓu c¶nh ®ªm tèi, nªu nhËn xÐt- HS trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi b»ng b¶ng phô sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

4.Cñng cè, dÆn dß tiÕt1- GV híng dÉn HS:+ HS häc bµi + Giê sau häc tiÕp bµi “ Hai ®øa trÎ”

- ¢m thanh: tiÕng trèng thu kh«ng, tiÕng Õch nh¸i kªu ran ngoµi ®ång, tiÕng muçi vo ve trong çc cöa hµng h¬i tèi...- H×nh ¶nh:Ph¬ng t©y ®á rùc nh löa ch¸y vµ nh÷ng ®¸m m©y ¸nh hång nh hßn than s¾p tµn. D·y tre lµng tríc mÆt ®en l¹i...- Mét chiÒu ªm ¶ nh ru vµ tho¶ng qua giã m¸t..-> c¶nh vËt ®Ñp vµ buån, rÊt quen thuéc ë mçi miÒn quª ViÖt Nam* C¶nh chî tµn- Chî ®· v·n tõ l©u, kh«ng mét tiÕng ån µo, ngêi còng vÒ hÕt, chØ cßn mét vµi ng-êi b¸n hµng vÒ muén ®ang thu xÕp hµng ho¸- Trªn ®Êt chØ cßn r¸c rëi, vá bëi, vá thÞ vµ l¸ nh·n- MÊy ®øa trÎ con nhµ nghÌo nhÆt nh¹nh thanh nøa, thanh tre hay bÊt cø thø g× cña nh÷ng ngêi b¸n hµng ®Ó l¹i..- Mét mïi ©m Èm bèc lªn -> mïi riªng cña ®Êt-> C¶nh chî tµn ë phè huyÖn CÈm Giµng vµ còng lµ cña nhiÒu phè huyÖn nghÌo ngµy xa

* C¶nh ®ªm tèi Bãng tèi ¸nh s¸ng- Trêi nh¸ nhem tèi “ çt lÊp l¸nh tõng chç, ®êng mÊp m« thªm.....”- §êng phè vµ çc ngâ con dÇn dÇn chøa ®Çy bãng tèi- Tèi hÕt c¶ con ®-êng th¨m th¼m ra s«ng....sÉm ®en h¬n n÷a.=>Bãng tèi ®Çy

- §Ìn hoa k× leo lÐt, ®Ìn d©y s¸ng xanh..- Mét khe ¸nh s¸ng- VÖt s¸ng cña nh÷ng con ®om ®ãm..- QuÇng s¸ng th©n mËt chung quanh- Mét chÊm löa nhá vµ vµng l¬ löng ®i trong ®ªm tèi

78


dÇn - Tha thít tõng hét s¸ng lät qua phªn nøa=> yÕu ít, le lãi

=> Bãng tèi ¸t c¶ ¸nh s¸ng, mét vµi ¸nh s¸ng nhá nhoi khiÕn bãng tèi cµng thªm dµy ®ÆcTãm l¹i: C¶nh vËt lóc chiÒu tèi vµ ®ªm xuèng gÇn gòi, th©n thiÕt, b×nh dÞ mµ nªn th¬, gîi nçi buån man m¸c trong lßng ngêi.

TiÕt2-3 ( Hai ®øa trÎ) 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: C¶nh vËt trong truyÖn ®· ®îc miªu t¶ trong thêi gian vµ kh«ng gian nh thÕ nµo? Em cã nhËn xÐt g× vÒ çch miªu t¶ c¶nh vËt Êy?

79

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung 3.Bµi míi


* Ho¹t ®éng1:(?) Ph©n tÝch h×nh ¶nh nh÷ng ngêi d©n phè huyÖn ®îc nhµ v¨n gîi ra trong t¸c phÈm vµ nªu nhËn xÐt- HS chia nhãm nhá theo bµn trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i

*Ho¹t ®éng2(?) Ph©n tÝch t©m tr¹ng Liªn vµ An tríc khung c¶nh thiªn nhiªn vµ bøc tranh ®êi sèng n¬i phè huyÖn- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3- Gäi HS ®äc ®o¹n v¨n t¶ c¶nh ®îi tµu

b.Cuéc sèng con ng êi *H×nh ¶nh nh÷ng ng êi d©n phè huyÖn +MÑ con chÞ TÝ víi çi châng tre, vµi chÐn níc chÌ, ngän ®Ìn dÇu leo lÐt. Ngµy mß cua b¾t tÐp, tèi dän hµng, hµng ®· ®¬n s¬ l¹i v¾ng kh¸ch nªn “ ch¶ kiÕm ®-îc bao nhiªu” ( H×nh ¶nh ngän ®Ìn ®îc nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn)+Gia ®×nh b¸c xÈm: n»m ngåi ngay trªn chiÕc chiÕu r¸ch tr¶i trªn mÆt ®Êt, th»ng con nhá bß ra ®Êt, çi thau s¾t tr¾ng chê tiÒn thëng trèng tr¬ tríc mÆt, chØ cã “ mÊy tiÕng ®µn bÇu kªu lªn bÇn bËt..”+H×nh ¶nh bµ cô Thi h¬i ®iªn, nh÷ng ®øa trÎ con nhµ nghÌo ven chî...=> nh÷ng kiÕp sèng vÊt vëng, lÇm than cïng sù buån ch¸n, mái mßn* T©m tr¹ng chÞ em Liªn vµ An- C¶nh nhµ sa sót, bè liªn mÊt viÖc, c¶ nhµ bá HN vÒ quª, mÑ lµm hµng s¸o.- ChÞ em Liªn ®îc mÑ giao cho tr«ng nom mét cöa hµng t¹p ho¸ nhá xÝu. Hµng b¸n ch¼ng ¨n thua g×, Liªn th¬ng mÊy ®øa trÎ con nhµ nghÌo ven chî nhng chÞ còng ch¼ng cã tiÒn ®Ó cho chóng- Liªn ngåi yªn lÆng bªn mÊy qu¶ thuèc s¬n ®en, c« thÊy “ Lßng buån man m¸c”, ®«i m¾t “ Bãng tèi ngËp ®Çy dÇn” vµ çi buån cña buæi chiÒu quª thÊm thÝa vµo t©m hån ng©y th¬ cña c«- Cµng vÒ khuya “ T©m hån Liªn yªn tÜnh h¼n, cã nh÷ng c¶m gi¸c m¬ hå kh«ng hiÓu”Tãm l¹i:Chõng Êy ngêi trong bãng tèi ngµy nµy qua ngµy kh¸c sèng quÈn quanh, tï tóng trong çi “ ao ®êi b»ng ph¼ng” ( Xu©n DiÖu).Mçi ngêi mét c¶nh nhng hä ®Òu cã chung sù buån ch¸n, mái mßn-> TÊt c¶ ®-îc hiÖn ra qua çi nh×n xãt th¬ng cña

80

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- HS chia nhãm nhá trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái:(?) C¶nh ®îi tµu ®îc miªu t¶ nh thÕ nµo? V× sao chÞ em Liªn vµ mäi ngêi cè thøc ®îi tµu dï ch¼ng ®îi ai, ch¼ng mua b¸n g×?(?) Nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh ®oµn tµu ®èi víi ngêi d©n phè huyÖn?- Hs lµm viÖc theo nhãm, trao ®æi th¶o luËn - §¹i diÖn çc nhãm tr×nh bµy - Gv ®Þnh híng b»ng nh÷ng c©u hái gîi më- Gv nhËn xÐt tæng hîp

4.Cñng cè, luyÖn tËp(?) Qua truyÖn ng¾n “ Hai ®øa trÎ”, TL muèn ph¸t biÓu ®iÒu g×?(?) H·y nhËn xÐt vÒ nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña t¸c phÈm?- Mét vµi ç nh©n tr¶ lêi

Th¹ch Lam => Gi¸ trÞ nh©n ®¹o

2.C¶nh ®îi tµu- §ªm nµo còng vËy chÞ em Liªn vµ An vµ nh÷ng ngêi d©n phè huyÖn còng cè thøc ®îi chuyÕn tµu ®i ngang qua- §oµn tµu tõ Hµ Néi “ víi nh÷ng toa ®Ìn s¸ng trng, nh÷ng toa h¹ng trªn sang träng lè nhè ngêi, ®ång vµ kÒn lÊp l¸nh” nã ®èi lËp víi cuéc ssèng mßn mái, nghÌo nµn, tèi t¨m vµ quÈn quanh cña ngêi d©n phè huyÖn- §èi víi chÞ em Liªn, chuyÕn tµu ®ªm cßn gîi nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm cña ngµy xa sung síng, cña Hµ Néi xa x¨m,Hµ Néi rùc s¸ng vµ huyªn n¸o-> ChuyÕn tµu ®ªm “ nh ®· ®em mét thÕ giíi kh¸c ®i qua” ®oµn tµu ®Õn vµ ®i nh mét lÞch tr×nh nhng h×nh ¶nh ®oµn tµu s¸ng trng còng t¹o mét tho¸ng vui, mét niÒm an ñi, mét nçi khao kh¸t m¬ hå, mét m¬ íc kh«ng bao giê t¾t, mét chót t¬i s¸ng cho sù sèng nghÌo khæ, ®¬n ®iÖu, tÎ nh¹t hµng ngµy cña hä.- Sau khi con tµu ®i qua: phè huyÖn l¹i ch×m vµo yªn tÜnh, tÞch mÞch=> HiÖn thùc c¶nh ®êi buån tÎ ë mét phè huyÖn nhá cã mét ý nghÜa kh¸i qu¸t: nã t¸i hiÖn tÝnh tr× trÖ tõ l©u cña XHVN thêi Ph¸p thuéc.

III.KÕt luËn- Th¹ch Lam ®· miªu t¶ bøc tranh phè huyÖn nghÌo b»ng nh÷ng c¶nh, nh÷ng ngêi, nh÷ng chi tiÕt rÊt ch©n thËt vµ c¶m ®éng. ¤ng ®· giµnh cho con ngêi quª h-¬ng, nh÷ng con ngêi nghÌo khæ trong bãng tèi mét sù c¶m th«ng vµ xãt th¬ng nång hËu. C¶nh phè huyÖn nghÌo võa hiÖn thùc võa chøa chan tinh thÇn nh©n ®¹o- Cèt truyÖn ®¬n gi¶n, nh©n vËt chñ yÕu

81


- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn tËp- Gv dÆn dß hs chuÈn bÞ tiÕt sau- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

®îc khai th¸c bëi t©m tr¹ng, c¶m xóc, giäng v¨n nhÑ nhµng trÇm tÜnh, c¶m xóc tinh tÕ, h×nh ¶nh chän läc võa mang ý nghÜa hiÖn thùc võa mang ý nghÜa biÓu trng( bãng tèi, ngän, ®Ìn, ®oµn tµu)

IV.LuyÖn tËp- HS lµm bµi tËp1- NÐt ®Æc s¾c cña phong çch nghÖ thuËt Th¹ch Lam + Võa ®Ëm ®µ yÕu tè hiÖn thùc võa ph¶ng phÊt chÊt l·ng m¹n, chÊt th¬ + Tiªu biÓu cho lo¹i truyÖn t©m t×nh cña Th¹ch Lam ( Çi t×nh ngêi ch©n chÊt nhÑ nhµng thÊm s©u kh¾p thiªn truyÖn; thÕ giíi néi t©m cña nh©n vËt; lèi kÓ chuyÖn thñ thØ nh t©m sù víi ngêi ®äc..)

Ngµy so¹n:Ngµy gi¶ng:TiÕt sè: 40 ppct

Ng÷ c¶nhA.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS N¾m ®îc kh¸i niÖm ng÷ c¶nh, çc yÕu tè cña ng÷ c¶nh vµ vai trß cña ng÷ c¶nh trong ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷.2.Kü n¨ng:BiÕt nãi vµ viÕt cho phï hîp víi ng÷ c¶nh giao tiÕp, ®ång thêi cã n¨ng lùc lÜnh héi chÝnh x¸c néi dung, môc ®Ých cña lêi nãi, c©u v¨n trong mèi quan hÖ víi ng÷ c¶nh.3.Th¸i ®é: båi dìng vµ n©ng cao t×nh c¶m yªu quý vèn tõ ng÷ phong phó, giµu søc biÓu hiÖn cña tiÕng ViÖtB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, “ Tõ trong ho¹t ®éng giao tiÕp”- Bïi Minh To¸n - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh:- GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi ®äc v¨n vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi Ho¹t ®éng cña GV vµ


82

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungHS

*Ho¹t ®éng1- GV híng dÉn HS ph©n tÝch vÝ dô 1/SGK- HS chia nhãm nhá trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái 2, cö ngêi tr×nh bµy tr-íc líp- Gv chuÈn kiÕn thøc

*Ho¹t ®éng 2(?) Ng÷ c¶nh bao gåm nh÷ng nh©n tè nµo? Çc nh©n tè ®ã cã quan hÖ g× tíi qu¸ tr×nh lÜnh héi vµ t¹o lËp lêi nãi? Ph©n tÝch vÝ dô- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

I.Kh¸i niÖm1.VÝ dô: SGK/ 102C©u nãi “Giê muén thÕ nµy mµ hä cha ra nhØ?”+ Kh«ng ®Æt trong bèi c¶nh sö dông nµo sÏ kh«ng hiÓu ®îc néi dung+ §Æt c©u nãi trªn vµo bèi c¶nh ph¸t sinh trong truyÖn ng¾n “Hai ®øa trÎ” ta biÕt mét sè th«ng tin vÒ bèi c¶nh cña c©u nãi trªn: C©u nãi ®ã lµ cña ai? nãi ë ®©u, lóc nµo?....=> Mçi c©u ®Òu ®îc s¶n sinh ra trong mét bèi c¶nh nhÊt ®Þnh vµ chØ ®îc lÜnh héi ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c trong bèi c¶nh cña nã2.Kh¸i niÖm ng÷ c¶nh ( SGK)II.Çc nh©n tè cña ng÷ c¶nh1.Nh©n vËt giao tiÕp- Nh©n vËt giao tiÕp: Ngêi nãi ( Ngêi viÕt) vµ mét hoÆc nhiÒu ngêi kh¸c tham gia ho¹t ®éng giao tiÕp- Çc nh©n vËt giao tiÕp cã quan hÖ t¬ng t¸c víi nhau- Quan hÖ, vÞ thÕ cña nh©n vËt giao tiÕp chi phèi néi dung vµ h×nh thøc cña lêi nãi, c©u v¨n2.Bèi c¶nh ngoµi ng«n ng÷- Bèi c¶nh giao tiÕp réng: Toµn bé nh÷ng nh©n tè x· héi, ®Þa lÝ, chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, phong tôc, tËp qu¸n... cña céng ®ång ng«n ng÷=> T¹o nªn bèi c¶nh v¨n ho¸ cña mét ®¬n vÞ ng«n ng÷, mét s¶n phÈm ng«n ng÷ VD Bèi c¶nh v¨n ho¸ cña c©u nãi cña chÞ TÝ trong truyÖn ng¾n “ Hai ®øa trÎ” -> XHVN tríc CM th¸ng 8 n¨m 1945 *Chó ý: Bèi c¶nh v¨n ho¸ ®èi víi v¨n b¶n v¨n häc- Bèi c¶nh giao tiÕp hÑp: §ã lµ n¬i chèn, thêi gian ph¸t sinh c©u nãi cïng víi nh÷ng sù viÖc, hiÖn tîng x¶y ra xung quanh => T¹o nªn t×nh huèng cña tõng c©u nãi * Chó ý: TÊt c¶ sù thay ®æi ë t×nh

83

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung(?) ThÕ nµo lµ v¨n c¶nh? Quan hÖ cña v¨n c¶nh víi viÖc sö dông vµ lÜnh héi ®¬n vÞ ng«n ng÷?- Hs lµm viÖc ç nh©n, ®éc lËp tr¶ lêi - Gv nhËn xÐt, kh¸i qu¸t

*Ho¹t ®éng 3(?) Nªu vai trß cña ng÷ c¶nh ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n sinh vµ lÜnh héi v¨n b¶n?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng 4 - Gv híng dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn tËp- HS chia 4 nhãm: mçi nhãm lµm 1 bµi tËp lÇn lît 1, 2, 3, 4- çc nhãm trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái cö ng-êi tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc

huèng ®Òu chi phèi néi dung vµ h×nh thøc cña çc c©u nãi- HiÖn thùc ®îc nãi tíi: Cã thÓ lµ hiÖn thùc bªn ngoµi çc nh©n vËt giao tiÕp, còng cã thÓ lµ hiÖn thùc t©m tr¹ng cña con ngêi -> t¹o nªn phÇn nghÜa sù viÖc cña c©u VD SGK3.V¨n c¶nh - V¨n c¶nh cã thÓ lµ lêi ®èi tho¹i hoÆc ®¬n tho¹i, cã thÓ ë d¹ng nãi hoÆc d¹ng viÕt- V¨n c¶nh võa lµ c¬ së cho viÖc sö dông, võa lµ c¬ së cho viÖc lÜnh héi ®¬n vÞ ng«n ng÷ VD: SGKIII.Vai trß cña ng÷ c¶nh1.§èi víi ngêi nãi ( ngêi viÕt) vµ qu¸ tr×nh s¶n sinh lêi nãi, c©u v¨n: Ng÷ c¶nh lµ c¬ së cña viÖc dïng tõ, ®Æt c©u, kÕt hîp tõ ng÷...2.§èi víi ngêi nghe ( ngêi ®äc) vµ qu¸ tr×nh lÜnh héi lêi nãi, c©u v¨n: Ng÷ c¶nh lµ c¨n cø ®Ó lÜnh héi tõ ng÷, c©u v¨n, hiÓu ®îc néi dung ý nghÜa, môc ®Ých...cña lêi nãi, c©u v¨n.IV.LuyÖn tËp1.Bµi tËp1- Çc chi tiÕt trong 2 c©u v¨n ®Òu b¾t nguån tõ hiÖn thùc- C©u v¨n xuÊt ph¸t tõ bèi c¶nh: Tin tøc vÒ kÎ ®Þch ®Õn ®· phong thanh mêi th¸ng nay mµ lÖnh quan ( ®¸nh giÆc) th× vÉn cßn chê ®îi. Ngêi n«ng d©n ®· thÊy râ h×nh ¶nh d¬ bÈn cña kÎ thï vµ c¨m ghÐt chóng mçi khi thÊy bãng d¸ng tµu xe cña chóng2.Bµi tËp2- Hai c©u th¬ cña HXH g¾n liÒn víi t×nh huèng giao tiÕp cô thÓ: ®ªm khuya, tiÕng trèng canh dån dËp mµ ngêi phô n÷ vÉn c« ®¬n, tr¬ träi...- C©u th¬ lµ sù diÔn t¶ t×nh huèng, cßn t×nh huèng lµ néi dung ®Ò tµi cña c©u th¬

84


- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp 5

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn - GV hÖ thèng l¹i néi dung bµi häc- Gv dÆn dß, híng dÉn Hs chuÈn bÞ bµi: “ Ch÷ ngêi tö tï”- NguyÔn Tu©n- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

- Ngoµi sù diÔn t¶ t×nh huèng, c©u th¬ cßn béc lé t©m sù cña nh©n vËt tr÷ t×nh- cña chÝnh t¸c gi¶, mét ngêi phô n÷ lËn ®Ën, tr¾c trë trong t×nh duyªn3.Bµi tËp3:- Nh÷ng chi tiÕt trong hoµn c¶nh sèng cña gia ®×nh Tó X¬ng chÝnh lµ bèi c¶nh t×nh huèng cho néi dung cña 6 c©u th¬ ®Çu- VD: viÖc dïng thµnh ng÷ “ Mét duyªn hai nî” kh«ng ph¶i chØ ®Ó nãi nçi vÊt v¶ cña bµ Tó mµ xuÊt ph¸t tõ chÝnh ng÷ c¶nh s¸ng t¸c: bµ Tó ph¶i lµm ®Ó nu«i c¶ con vµ chång4.Bµi tËp 4- Hoµn c¶nh s¸ng t¸c chÝnh lµ ng÷ c¶nh: Sù kiÖn vµo n¨m §inh DËu ( 1897) chÝnh quyÒn míi do TDP lËp nªn ( nhµ níc) ®· tæ chøc cho çc sÜ tö ë HN xuèng thi chung ë trêng Nam §Þnh. Trong k× thi ®ã toµn quyÒn Ph¸p ®· ®Õn dù5.Bµi tËp 5- Kh«ng ph¶i nãi vÒ ®Ò tµi ®ång hå mµ nãi vÒ thêi gian- Nh»m môc ®Ých nªu nhu cÇu cÇn biÕt th«ng tin vÒ thêi gian

85

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungNgµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 41-42

Ch÷ ngêi tö tï - NguyÔn Tu©n-A. Môc tiªu cÇn ®¹t.1. KiÕn thøc Gióp häc sinh : - C¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp cña h×nh tîng nh©n vËt HuÊn Cao, ®ång thêi hiÓu thªm quan ®iÓm nghÖ thuËt cña NguyÔn Tu©n qua nh©n vËt nµy.- HiÓu vµ ph©n tÝch ®îc nghÖ thuËt cña thiªn truyÖn: t×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o, kh«ng khÝ cæ xa, thñ ph¸p ®èi lËp, ng«n ng÷ gãc c¹nh, giµu gi¸ trÞ t¹o h×nh. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu v¨n b¶n v¨n häc.3. Th¸i ®é:Häc sinh biÕt yªu quÝ, tr©n träng çi tµi, çi ®Ñp, çi thiªn l-¬ngB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:





2. KiÓm tra bµi cò: C¶m nhËn cña em vÒ bøc tranh ®êi sèng n¬i phè huyÖn nghÌo? 3. Bµi míi




A.TiÓu dÉn1.T¸c gi¶ ( 1910- 1987)- Quª qu¸n: lµng Mäc, nay thuéc phêng Nh©n ChÝnh, quËn Thanh Xu©n, Hµ Néi- Hoµn c¶nh xuÊt th©n:trong mét gia ®×nh nhµ nho khi H¸n häc ®· tµn- Cuéc ®êi ( SGK)- NguyÔn Tu©n lµ nhµ v¨n lín, mét nghÖ sÜ suèt ®êi ®i t×m çi ®Ñp

86


*Ho¹t ®éng2- HS ®äc diÔn c¶m ®o¹n ®Çu vµ c¶nh cho ch÷- GV giíi thiÖu qua vÒ nghÖ thuËt th ph¸p vµ thó ch¬i ch÷ cña ngêi xaT×m hiÓu bè côcGV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3:- Híng dÉn HS t×m hiÓu v¨n b¶n(?) Anh/chÞ hiÓu thÕ nµo lµ t×nh huèng? NhËn xÐt vÒ t×nh huèng trong truyÖn ng¾n “ Ch÷ ngêi tö tï”- HS trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

4.Cñng cè, dÆn dß tiÕt1

- N¨m 1996 NguyÔn Tu©n ®îc nhµ níc tÆng gi¶i thëng HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt2.s¸ng t¸c- T¸c phÈm chÝnh- TruyÖn ng¾n “ Ch÷ ngêi tö tï” + XuÊt xø: trÝch trong tËp “ Vang bãng mét thêi” + TËp truyÖn “ Vang bãng mét thêi”

B.§äc- hiÓu v¨n b¶nI.§äc v¨n b¶n- Gi¶i thÝch tõ khã- NghÖ thuËt th ph¸p vµ thó ch¬i ch÷ cña ngêi xa- Bè côc: (1) Tõ ®Çu.......råi sÏ liÖu: Cuéc trß truyÖn gi÷a qu¶n ngôc vµ thÇy th¬ l¹i vÒ tö tï HuÊn Cao vµ t©m tr¹ng cña thÇy th¬ l¹i (2) TiÕp..... trong thiªn h¹: Cuéc nhËn tï; çc c xö ®Æc biÖt cña qu¶n ngôc víi «ng HuÊn trong nöa th¸ng ë nhµ lao (3) Cuèi cïng: c¶nh cho ch÷II.T×m hiÓu v¨n b¶n1.T×nh huèng truyÖn- T×nh huèng lµ çi t×nh thÕ x¶y ra truyÖn; kho¶nh kh¾c sù sèng hiÖn ra ®Ëm ®Æc, cã khi chøa ®ùng c¶ mét ®êi ngêi, thÓ hiÖn m©u thuÉn hoÆc quan hÖ gi÷a nh©n vËt nµy víi nh©n vËt kh¸c hoÆc m©u thuÉn trong lßng mét nh©n vËt, quan hÖ gi÷a nh©n vËt vµ x· héi, m«i tr-êng...gãp phÇn thÓ hiÖn s©u s¾c t tëng t¸c phÈm- Trong “ Ch÷ ngêi tö tï” NguyÔn tu©n ®· x©y dùng ®îc mét t×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o: Hai nh©n vËt HuÊn Cao vµ Qu¶n ngôc, trªn b×nh diÖn x· héi hoµn toµn ®èi lËp víi nhau. Nhng c¶ hai nh©n vËt nµy ®Òu lµ nh÷ng con ngêi cã t©m hån nghÖ sÜ, trªn b×nh diÖn nghÖ thuËt hä lµ tri ©m, tri kØ víi nhau. T¸c gi¶ ®· ®Æt nh÷ng nh©n vËt nµy trong mét t×nh thÕ ®èi ®Þch: tö tï vµ

87

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- Gv d¨n dß: HS häc bµi,giê sau häc tiÕp bµi “ Ch÷ ngêi tö tï”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

qu¶n ngôc, t¹o nªn cuéc gÆp gì k× l¹ trong chèn ngôc tï tèi t¨m, nh¬ bÈn=> mèi quan hÖ ®Æc biÖt Ðo le, ®Çy trí trªu gi÷a nh÷ng t©m hån tri ©m, tri kØ=> T×nh huèng ®éc ®¸o nµy lµm næi bËt vÎ ®Ñp cña h×nh tîng HuÊn Cao, lµm s¸ng tá tÊm lßng biÖt nhìn liªn tµi cña viªn qu¶n ngôc ®ång thêi còng thÓ hiÖn s©u s¾c t t-ëng chñ ®Ò cña t¸c phÈm

TiÕt 2 ( Ch÷ ngêi tö tï) 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: NhËn xÐt t×nh huèng truyÖn ng¾n “ Ch÷ ngêi tö tï” cña NguyÔn Tu©n? 3.Bµi míi



* Ho¹t ®éng1:(?) H×nh tîng nh©n vËt HC ®îc kh¾c ho¹ b»ng bót ph¸p nµo víi nghÖ thuËt nµo lµ chñ yÕu?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

(?) VÎ ®Ñp HC ®îc t¸c gi¶ kh¾c ho¹ nh thÕ nµo?- HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2: t×m hiÓu vÒ vÎ ®Ñp tµi hoa, nghÖ sÜ? nªu nhËn xÐt+Nhãm3,4 t×m hiÓu vÒ khÝ ph¸ch hiªn ngang, bÊt khuÊt? nªu nhËn xÐt+Nhãm5,6: t×m hiÓu vÒ nh©n çch trong s¸ng, cao c¶? nªu nhËn xÐt- HS trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi b»ng b¶ng phô sau

2.H×nh t îng nh©n vËt HuÊn Cao - H×nh tîng nh©n vËt HuÊn Cao ®îc kh¾c ho¹ b»ng bót ph¸p l·ng m¹n lÝ tëng ho¸ b»ng biÖn ph¸p ®èi lËp t¬ng ph¶n, ®Æt trong mét t×nh huèng ®Æc biÖt -> vÎ ®Ñp trªn nhiÒu ph¬ng diÖn:* Tµi hoa, nghÖ sÜ - ThÓ hiÖn gi¸n tiÕp qua nh÷ng lêi nãi, th¸i ®é cña thÇy trß qu¶n ngôc..-> lµ ngêi v¨n vâ toµn tµi - Cã tµi viÕt ch÷ nhanh vµ rÊt ®Ñp “ Ch÷ «ng ®Ñp l¾m...” - ThÓ hiÖn trùc tiÕp qua lêi nãi cña «ng HuÊn “ Ch÷ ta...” -> Mét ngêi nhÊt mùc tµi hoa*KhÝ ph¸ch hiªn ngang bÊt khuÊt - Coi thêng çi chÕt, khinh bØ bän tiÓu nh©n ®¾c chÝ.. - Kh«ng v× tiÒn b¹c hay quyÒn thÕ mµ Ðp m×nh viÕt ch÷, cho ch÷ bao giê ( c¶ ®êi míi chØ viÕt tÆng ba ngêi b¹n th©n)

88

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng2(?) Nh©n vËt qu¶n ngôc ®îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ nµo?- HS chia nhãm nhá theo bµn trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i

*Ho¹t ®éng 3- Gäi HS ®äc ®o¹n v¨n t¶ c¶nh cho ch÷(?) C¶nh cho ch÷ ®îc t¸c gi¶ diÔn t¶ nh thÕ nµo?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng 4(?) Nªu nh÷ng nÐt nghÖ

- Ung dung nhËn rîu thÞt cña qu¶n ngôc vµ tr¶ lêi qu¶n ngôc b»ng c©u nãi “ khinh b¹c ®Õn ®iÒu” ->Mét trang anh hïng dòng liÖt*Nh©n çch trong s¸ng, cao c¶ - Tríc khi nhËn ra tÊm lßng cña qu¶n ngôc: «ng HuÊn coi y chØ lµ tiÓu nh©n cÆn b·.. nªn ®èi xö rÊt cao ng¹o - Khi nhËn râ tÊm lßng “ BiÖt nhìn liªn tµi” cña mét con ngêi cã së thÝch cao quÝ mµ chän nhÇm nghÒ th× tõ ng¹c nhiªn b¨n kho¨n, nghÜ ngîi vµ cuèi cïng quyÕt ®Þnh cho ch÷ -> Mét con ngêi cã “ thiªn l¬ng” trong s¸ng, cao c¶=> HuÊn cao lµ ngêi kh«ng chØ cã tµi mµ cßn cã c¶ t©m, cã thiªn l¬ng cao ®Ñp

3.Nh©n vËt qu¶n ngôc- Lµm nghÒ coi ngôc ( Çi xÊu vµ çi ¸c) nh-ng l¹i lµ ngêi cã t©m hån nghÖ sÜ, coi träng çi ®Ñp, cã tÊm lßng “BiÖt nhìn liªn tµi”- Say mª kÝnh träng tµi hoa vµ nh©n çch anh hïng cña HuÊn Cao- D¸m bÊt chÊp luËt ph¸p, lµm ®¶o lén trËt tù trong nhµ tï, biÕn mét kÎ tö tï thµnh thÇn tîng ®Ó t«n thê-> Ngôc quan cã nh÷ng phÈm chÊt khiÕn HC c¶m kÝch coi lµ “ mét tÊm lßng trong thiªn h¹” vµ t¸c gi¶ coi ®ã lµ “ mét thanh ©m trong trÎo....”

4.C¶nh cho ch÷- ViÖc cho ch÷ vèn lµ mét viÖc thanh cao, mét s¸ng t¹o nghÖ thuËt l¹i diÔn ra trong mét c¨n buång tèi t¨m, chËt hÑp.....-> çi ®Ñp l¹i ®îc s¸ng t¹o gi÷a chèn h«i h¸m, nh bÈn; thiªn l¬ng cao c¶ l¹i to¶ s¸ng ë chÝnh n¬i bãng tèi vµ çi ¸c ®ang ngù trÞ- Ngêi nghÖ sÜ tµi hoa say mª t« tõng nÐt ch÷ kh«ng ph¶i lµ ngêi ®îc tù do mµ “ cæ ®eo g«ng, ch©n víng xiÒng..”- TrËt tù, kØ c¬ng trong nhµ tï bÞ ®¶o ngîc hoµn toµn: tï nh©n trë thµnh ngêi ban ph¸t

89

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungthuËt ®Æc s¾c cña thiªn truyÖn?- HS chia nhãm nhá trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái:

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn tËp- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ tiÕt “ luyÖn tËp thao t¸c lËp luËn so s¸nh”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

çi ®Ñp, r¨n d¹y ngôc quan; cßn ngôc quan th× khóm nóm, v¸i l¹y tï nh©n-> Trong chèn ngôc tï t¨m tèi ®ã, kh«ng ph¶i çi xÊu çi ¸c ®ang lµm chñ mµ chÝnh lµ çi ®Ñp, çi thiÖn çi cao c¶ ®· chiÕn th¾ng vµ to¶ s¸ng

5.NÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt- Bót ph¸p ®iªu luyÖn khi dùng ngêi, dùng c¶nh, nh÷ng nÐt nh kh¾c nh ch¹m, giµu tÝnh chÊt t¹o h×nh. Nh©n vËt nµo còng râ nÐt, c¶nh nµo còng cã thÓ h×nh dung râ mån mét- Ng«n ng÷ nghÖ thuËt võa giµu cã, gãc c¹nh ®ång thêi lµ thø v¨n xu«i cã nhÞp ®iÖu riªng giµu søc truyÒn c¶m- Mét kh«ng khÝ cæ kÝnh, trang nghiªm cã phÇn bi tr¸ng bao trïm c¶ thiªn truyÖn

III.LuyÖn tËp- HS lµm bµi tËp luyÖn tËp


LuyÖn tËp thao t¸c lËp luËn so s¸nhA.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: ¤n tËp vµ cñng cè nh÷ng tri thøc vÒ thao t¸c lËp luËn so s¸nh2.Kü n¨ng : BiÕt vËn dông thao t¸c lËp luËn so s¸nh ®Ó viÕt ®o¹n v¨n cã søc thuyÕt phôc vµ hÊp dÉnB.Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi so¹n - B¶ng phôC. Çch thøc tiÕn hµnh:

90

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái.- TÝch hîp víi phÇn ®äc v¨n qua çc v¨n b¶n; tÝch hîp víi TiÕng ViÖtD.TiÕn tr×nh d¹y häc1. æn ®Þnh tæ chøc2. KiÓm tra bµi cò: Em h·y nªu môc ®Ých yªu cÇu cña thao t¸c lËp luËn so s¸nh? 3.Bµi míi



* Ho¹t ®éng1:- Gv híng dÉn HS lµm bµi tËp 1- HS chia 6 nhãm trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái bµi tËp1.Cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

* Ho¹t ®éng2- HS chia nhãm nhá theo bµn, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái bµi tËp 2, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc

*Ho¹t ®éng3- HS chia nhãm nhá theo bµn, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái bµi tËp 3, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc

1. Bµi tËp 1* Gîi ý - §iÓm gièng nhau: c¶ hai t¸c gi¶ ®Òu rêi quª h¬ng ra ®i lóc cßn trÎ vµ trë vÒ lóc tuæi ®· cao + Khi ®i trÎ, lóc vÒ giµ + Trë l¹i An Nh¬n, tuæi lín råi - Khi trë vÒ, c¶ hai ®Òu trë thµnh “ ngêi xa l¹” trªn chÝnh quª h¬ng cña m×nh => H¹ Tri Ch¬ng sèng tríc ChÕ Lan Viªn h¬n mét ngh×n n¨m nhng t©m tr¹ng khi xa quª trë vÒ ®Òu cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång 2. Bµi tËp 2* Gîi ý- Mïa xu©n, mïa thu ë ®©y chØ çc giai ®o¹n kh¸c nhau: ban ®Çu thu ho¹ch cßn Ýt, cïng víi thêi gian sÏ thu ho¹ch ®îc nhiÒu h¬n.- Häc hµnh còng vËy: cïng víi thêi gian, gì g¹c dÇn, tiÕn bé dÇn, ngêi häc råi sÏ cã nh÷ng tiÕn bé lín => So s¸nh ®Ó ta thªm kiªn nhÉn trªn con ®êng häc tËp

3.Bµi tËp3*Gîi ý+ Gièng nhau: cïng lµ th¬ thÊt ng«n b¸t có, ®Òu gieo vÇn vµ tu©n thñ nghiªm chØnh luËt ®èi+ Kh¸c nhau: - Th¬ HXH dïng ng«n ng÷ hµng ngµy ->

91


- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp vÒ nhµ

4. Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß- Häc sinh nh¾c l¹i nh÷ng thao t¸c c¬ b¶n cña lËp luËn so s¸nh trong v¨n nghÞ luËn- GV chèt l¹i nh÷ng ý chÝnh- Gv dÆn dß, híng dÉn Hs chuÈn bÞ bµi: “ LuyÖn tËp vËn dông kÕt hîp çc thao t¸c ...”

phong çch gÇn gòi, b×nh d©n tuy cã xãt xa nhng vÉn tinh nghÞch, hiÓm hãc - Th¬ cña Bµ HuyÖn Thanh Quan dïng nhiÒu tõ ng÷ H¸n ViÖt -> phong çch trang nh· ®µi çc, tiÕng nãi cña v¨n nh©n trÝ thøc thîng lu4.Bµi tËp 4- HS lµm ë nhµ

Ngµy so¹n:28/10/2012

TiÕt sè: 44 ppctLuyÖn tËp vËn dông kÕt hîp çc thao t¸c

lËp luËn ph©n tÝch vµ so s¸nh

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: ¤n tËp vµ cñng cè v÷ng ch¾c h¬n çc kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch vµ so s¸nh - N¾m ®îc çch vËn dông kÕt hîp hai thao t¸c ®ã trong mét bµi v¨n nghÞ luËn2.Kü n¨ng : BiÕt vËn dông nh÷ng ®iÒu ®· n¾m ®îc ®Ó viÕt mét bµi ( hoÆc mét phÇn bµi, mét ®o¹n) v¨n nghÞ luËn, trong ®ã cã sö dông kÕt hîp çc thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch vµ so s¸nhB.Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn: - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi so¹n - B¶ng phôC. Çch thøc tiÕn hµnh:- GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái.- TÝch hîp víi phÇn ®äc v¨n qua çc v¨n b¶n; tÝch hîp víi TiÕng ViÖt

92

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungD.TiÕn tr×nh d¹y häc 1. æn ®Þnh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi



* Ho¹t ®éng1:- Gv híng dÉn HS «n l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vÒ hai thao t¸c lµm bµi tËp 1

* Ho¹t ®éng2- HS chia nhãm nhá theo bµn, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái bµi tËp 1, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc

*Ho¹t ®éng3- HS lµm viÖc ç nh©n tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp vÒ nhµ

4. Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß- Häc sinh nh¾c l¹i t¸c dông cña viÖc kÕt hîp hai thao t¸c trong v¨n nghÞ luËn- So¹n bµi “ H¹nh phóc cña mét tang gia”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

I. ¤n l¹i thao t¸c lËp luËn ph©n tÝch vµ lËp luËn so s¸nh - Kh¸i niÖm - Môc ®Ých, yªu cÇu - Çch thøcII.LuyÖn tËp 1.Bµi tËp1* Gîi ý - §o¹n v¨n sö dông thao t¸c ph©n tÝch vµ thao t¸c so s¸nh: + Ph©n tÝch “ Tù kiªu tù ®¹i lµ khê d¹i. V× m×nh hay cßn nhiÒu ngêi hay h¬n m×nh. M×nh giái, cßn nhiÒu ngêi giái h¬n m×nh. Tù kiªu tù ®¹i tøc lµ tho¸i bé” + So s¸nh: Ngêi mµ tù kiªu tù m·n th× còng nh çi chÐn, çi ®Üa c¹n ( ®Ó thÊy sù nhá bÐ, v« nghÜa vµ ®¸ng th¬ng cña thãi tù kiªu tù m·n ®èi víi mçi ç nh©n trong tËp thÓ hoÆc céng ®ång) => Thao t¸c ph©n tÝch ®ãng vai trß chñ ®¹o, thao t¸c so s¸nh cã vai trß bæ trî. Ph©n tÝch gióp con ngêi nhËn thøc b»ng t duy trõu tîng, so s¸nh gióp con ngêi nhËn thøc b»ng t duy cô thÓ2.Bµi tËp2VËn dông kÕt hîp ph©n tÝch vµ so s¸nh, viÕt ®o¹n v¨n bµn vÒ vÎ ®Ñp cña mét bµi th¬ ( bµi v¨n)

3.Bµi tËp3 (HS lµm ë nhµ)

- Häc sinh nh¾c l¹i t¸c dông cña viÖc kÕt hîp hai thao t¸c trong v¨n nghÞ luËn

- So¹n bµi “ H¹nh phóc cña mét tang gia”

93


Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 45-46 ppct

H¹nh phóc cña mét tang gia( TrÝch Sè Đá )

- Vò Träng Phông-A. Môc tiªu cÇn ®¹t.1. KiÕn thøc Gióp häc sinh : - NhËn ra b¶n chÊt lè l¨ng, ®åi b¹i cña x· héi “thîng lu” thµnh thÞ nh÷ng n¨m tríc çch m¹ng th¸ng t¸m n¨m 1945.- ThÊy ®îc th¸i ®é phª ph¸n m¹nh mÏ vµ bót ph¸p ch©m biÕm m·nh liÖt, ®Çy tµi n¨ng cña Vò Träng Phông: võa xoay quanh m©u thuÉn trµo phóng c¬ b¶n, võa s¸ng t¹o ra nh÷ng t×nh huèng kh¸c nhau, t¹o nªn mét mµn hµi kÞch phong phó, biÕn ho¸ ë ch¬ng XV cña tiÓu thuyÕt “Sè ®á”. 2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu v¨n b¶n v¨n häc.3. Th¸i ®é:Häc sinh nhËn thøc ®îc thÕ nµo lµ sù lè l¨ng ®åi b¹i, gi¶ dèi vµ lªn ¸n chóngB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:

- SGK, SGV ng÷ v¨n 11 chuÈn, tiÓu thuyÕt “ Sè ®á”- Vò Träng Phông

- Gi¸o ¸n.- B¶ng phô




2. KiÓm tra bµi cò: Ph©n tÝch c¶nh cho ch÷ trong truyÖn ng¾n Ch÷ ngêi tö tï vµ lÝ gi¶i t¹i sao t¸c gi¶ nãi ®©y lµ c¶nh tîng Xa nay cha tõng cã?

94

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung 3. Bµi míi




*Ho¹t ®éng2- HS ®äc diÔn c¶m - GVhíng dÉn HS T×m hiÓu vÞ trÝ vµ bè côc- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3: - Híng dÉn HS t×m hiÓu

v¨n b¶n(?) Nªu t×nh huèng trµo phóng trong ®o¹n trÝch?- HS chia nhãm nhá trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

A.TiÓu dÉn1.T¸c gi¶ ( 1912- 1939) t¹i Hµ Néi- Quª qu¸n: lµng H¶o, nay thuéc huyÖn Mü Hµo, tØnh Hng Yªn- Hoµn c¶nh xuÊt th©n:trong mét gia ®×nh nghÌo- Cuéc ®êi ng¾n ngñi, nghÌo tóng, bÖnh tËt- B¾t ®Çu cã truyÖn ®¨ng b¸o tõ n¨m 1930- Sù nghiÖp s¸ng t¸c ®å sé , ®îc mÖnh danh lµ “ ¤ng vua phãng sù ®Êt B¾c => To¸t lªn niÒm c¨m phÉn m·nh liÖt çi x· héi ®en tèi thèi n¸t ®¬ng thêi ®îc thÓ hiÖn b»ng phong çch nghÖ thuËt ®éc ®¸o => ¤ng lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n hiÖn thùc lín, cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù ph¸t triÓn cña v¨n xu«i VN hiÖn ®¹i2.T¸c phÈm “sè ®á” + XuÊt xø : ®¨ng lÇn ®Çu trªn Hµ Néi b¸o 1936 + Tãm t¾t néi dung:Sgk + ThÓ lo¹i: tiÓu thuyÕt trµo phóngB.§äc- hiÓu ®o¹n trÝchI.§äc v¨n b¶n- Gi¶i thÝch tõ khã- VÞ trÝ: ch¬ng XV cã nhan ®Ò ®Çy ®ñ lµ H¹nh phóc cña mét tang gia- V¨n minh n÷a còng nãi vµo- Mét ®¸m ma g¬ng mÉu.- Bè côc: (1) Tõ ®Çu.......cho TuyÕt vËy: NiÒm vui vµ h¹nh phóc cña çc thµnh viªn gia ®×nh vµ mäi ngêi khi cô cè tæ qua ®êi (2) TiÕp.....®¸m cø ®i: C¶nh ®¸m ma g-¬ng mÉu (3) Cßn l¹i: c¶nh h¹ huyÖtII.T×m hiÓu v¨n b¶n1.T×nh huèng trµo phóng- Nhan ®Ò rÊt l¹, rÊt giËt g©n, khiÕn ngêi ®äc ph¶i chó ý: Tang gia mµ l¹i h¹nh phóc.Nhµcã ngêi chÕt mµ l¹i vui vÎ, sung s-

95


4. Cñng cè,híng dÉn, dÆn dß - Gv dÆn dß, híng dÉn Hs chuÈn bÞ bµi:häc tiÕp tiÕt 2 bµi ....- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

íng, h¹nh phóc -> H¹nh phóc cña mét gia ®×nh v« phóc, niÒm vui cña mét lò con ch¸u ®¹i bÊt hiÕu- Ph¶n ¸nh ®óng mét sù thËt mØa mai, hµi híc: con ch¸u cña ®¹i gia ®×nh nµy thËt sù sung síng, h¹nh phóc khi cô cè tæ chÕt => T×nh huèng trµo phóng chÝnh yÕu cña toµn bé ch¬ng truyÖn

TiÕt 2 ( H¹nh phóc cña mét tang gia) 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: Nªu t×nh huèng trµo phóng trong ch¬ng truyÖn H¹nh phóc cña mét tang gia? 3.Bµi míi



* Ho¹t ®éng1:(?) NiÒm vui chung cña gia ®×nh cô cè Hång lµ g×?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng2(?) NiÒm vui kh¸c nhau

2.NiÒm vui, h¹nh phóc cña çc thµnh viªn trong vµ ngoµi gia ®×nh khi cô cè tæ qua ®êi

*NiÒm vui lín nhÊt chung cho c¶ ®¹i gia ®×nh: Cô cè tæ chÕt vµ “ Çi chóc th kia sÏ ®i vµo thêi k× thùc hµnh chø kh«ng cßn lµ lÝ thuyÕt viÓn v«ng n÷a” ->Mét ®¹i gia ®×nh bÊt hiÕu

96

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungcña nh÷ng thµnh viªn trong gia ®×nh cô cè tæ ®îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ nµo?- HS chia nhãm nhá theo bµn trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i

*Ho¹t ®éng3(?) NiÒm vui cña nh÷ng ngêi ngoµi gia ®×nh cô cè tæ ®îc t¸c gi¶ diÔn t¶ nh thÕ nµo?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

(?) Nªu nhËn xÐt vÒ çch miªu t¶ cña t¸c gi¶

*Ho¹t ®éng4(?) C¶nh ®¸m ma ®îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ nµo? §¸m ma Êy ®îc coi lµ mét

*NiÒm vui kh¸c nhau cña nh÷ng thµnh viªn trong gia ®×nh cô cè tæ- Cô cè Hång ( con trai c¶): Sung síng v× lÇn ®Çu tiªn ®îc diÔn trß giµ yÕu tríc ®¸m ®«ng cô “nh¾m nghiÒn m¾t l¹i ®Ó m¬ mµng...” -> ®iÓn h×nh cho lo¹i ngêi ngu dèt, h¸o danh- V¨n Minh ( ch¸u néi):ThÝch thó v× çi chóc th kia ®· ®i vµo thêi k× thùc hµnh chø kh«ng cßn lµ lÝ thuyÕt viÓn v«ng n÷a- Vî V¨n Minh ( ch¸u d©u): mõng rì v× ®îc dÞp l¨ng xª nh÷ng mèt y phôc t¸o b¹o nhÊt -> c¬ héi qu¶ng ço hµng ®Ó kiÕm tiÒn- CËu Tó T©n ( ch¸u néi): Síng ®iªn ngêi lªn v× ®îc dïng ®Õn çi m¸y ¶nh míi mua -> c¬ héi hiÕm cã ®Ó cËu gi¶i trÝ vµ chøng tá tµi nghÖ chôp ¶nh cña m×nh- ¤ng Ph¸n mäc sõng: ThËt sung síng v× gi¸ trÞ ®«i sõng h¬u v« h×nh trªn ®Çu m×nh, nhõ nã «ng sÏ ®îc tr¶ c«ng xøng ®¸ng- C« TuyÕt ( ch¸u g¸i): §îc dÞp mÆc bé y phôc ng©y th¬......- Xu©n tãc ®á: danh gi¸ vµ uy tÝn cµng cao thªm v× chÝnh nhê h¾n mµ cô cè tæ chÕt*NiÒm vui cña nh÷ng ngêi ngoµi gia ®×nh- Hai vÞ c¶nh s¸t Min §¬ vµ Min Toa “ Sung síng cùc ®iÓm” v× ®ang thÊt nghiÖp ®îc thuª dÑp trËt tù cho ®¸m ®«ng- B¹n bÌ cô Cè Hång: C¬ héi ph« tr¬ng nh÷ng hu©n huy ch¬ng, hoÆc r©u ria ®ñ lo¹i- §¸m phô n÷ quÝ ph¸i, ®¸m giai thanh g¸i lÞch, hµng phè...: ®îc dÞp chiªm ngìng mét ®¸m ma to t¸t nhÊt danh gi¸ nhÊt, ®îc dÞp khoe khoang, hÑn hß t¸n tØnh nhau, chim nhau, cêi t×nh víi nhau=> Gia ®×nh cã tang mµ l¹i tang cô tæ, kh«ng ai th¬ng tiÕc. TÊt c¶ ®Òu h¶ hª, sung síng. Th¸i ®é hµnh ®éng cña hä tuy kh¸c nhau nhng ®Òu gièng nhau ë sù bÊt hiÕu, v« ®¹o ®øc, mÊt hÕt nh©n t©m

97

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung®¸m ma g¬ng mÉu cho ®iÒu g×?- HS chia nhãm nhá trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái- GV chuÈn kiÕn thøc

*Ho¹t ®éng5(?) Nªu nh÷ng nÐt nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña thiªn truyÖn?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn - HS lµm bµi tËp luyÖn tËp- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn tËp- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ bµi: “phong çch ng«n ng÷ b¸o chÝ”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

=> T¸c gi¶ ®· khai th¸c nh÷ng yÕu tè m©u thuÉn ®Ó g©y cêi, çi cêi phª ph¸n ®Çy mØa mai ch©m biÕm3.C¶nh “ ®¸m ma g ¬ng mÉu ”*C¶nh ®¸m ma nh ®¸m ríc- §¸m ma to cha tõng thÊy ë ®Êt Hµ Thµnh, cã ®ñ kiÖu b¸t cèng, lîn quay ®i läng, vµi ba tr¨m c©u ®èi.. vµi ba tr¨m ngêi ®i ®a ®¸m, tiÕng kÌn huyªn n¸o tæ chøc theo c¶ ta, tµu, t©y...-> Khoe sang, khoe giµu mét çch lè bÞch vµ hîm hÜnh- Ngêi ®i ®a ®¸m gi¶ dèi, lè bÞch..- D©n phè hai bªn ®êng ®æ x« ra xem nh xem mét sù l¹*C¶nh h¹ huyÖt- CËu Tó T©n biÓu diÔn chôp ¶nh, Xu©n tãc ®á cÇm mò nghiªm trang mét çch gi¶ vê- Cô cè Hång ho kh¹c, mÕu m¸o vµ ngÊt ®i- ¤ng Ph¸n mäc sõng cø oÆt ngêi ®i khãc to b»ng nh÷ng ©m thanh l¹: høt!..høt!...høt!..=> §¸m tang diÔn ra nh mét tÊn ®¹i hµi kÞch nãi lªn sù lè l¨ng, ®åi b¹i cña x· héi t s¶n thîng lu thêi tríc CM.Qu¶ thùc ®ã lµ mét ®¸m ma g¬ng mÉu cho sù gi¶ dèi, hîm hÜnh, h¸o danh cña mét gia ®×nh giµu sang mµ bÊt hiÕu, bÊt nghÜa. 4.NÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt- NghÖ thuËt trµo phóng bËc thÇy: tõ mét t×nh huèng trµo phóng c¬ b¶n nhµ v¨n triÓn khai m©u thuÉn theo nhiÒu t×nh huèng kh¸c nhau t¹o nªn mét mµn ®¹i hµi kÞch phong phó vµ rÊt biÕn ho¸- Chän nh÷ng chi tiÕt ®èi lËp nhau gay g¾t nhng cïng tån t¹i trong mét sù vËt, mét con ngêi -> bËt lªn tiÕng cêi- Thñ ph¸p cêng ®iÖu, nãi ngîc, nãi mØa..®îc sö dông linh ho¹t mang l¹i hiÖu qu¶ nghÖ thuËt caoIII.LuyÖn tËp- HS lµm bµi tËp luyÖn tËp

98


Ngµy so¹n Ngµy gi¶ngTiÕt sè: 47+ 52 ppct

Phong çch ng«n ng÷ b¸o chÝ

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS N¾m ®îc kh¸i niÖm, ®Æc trng ng«n ng÷ b¸o chÝ vµ phong çch ng«n ng÷ b¸o chÝ; ph©n biÖt ®îc ng«n ng÷ b¸o chÝ víi ng«n ng÷ ë nh÷ng v¨n b¶n kh¸c ®îc ®¨ng t¶i trªn b¸o2.KÜ n¨ng: Cã kÜ n¨ng viÕt mét mÈu tin, ph©n tÝch mét bµi phãng sù b¸o chÝ.3.Th¸i ®é: båi dìng vµ n©ng cao t×nh c¶m yªu quý vèn tõ ng÷ phong phó, giµu søc biÓu hiÖn cña tiÕng ViÖtB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi ®äc v¨n vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi


- GV híng dÉn HS t×m hiÓu mét sè thÓ lo¹i v¨n b¶n b¸o chÝ(?) Ph©n tÝch VD SGK nªu ®Æc ®iÓm chung cña b¶n tin- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng 2(?) Ph©n tÝch vÝ dô nªu ®Æc ®iÓm chung cña phãng sù- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

I.Ng«n ng÷ b¸o chÝ1.T×m hiÓu mét sè thÓ lo¹i v¨n b¶n b¸o chÝ a.B¶n tin VD ( SGK)-> Mét b¶n tin cÇn cã thêi gian, ®Þa ®iÓm, sù kiÖn chÝnh x¸c nh»m cung cÊp nh÷ng tin tøc míi cho ngêi ®äc

b.Phãng sù VD ( SGK) -> Phãng sù b¸o chÝ vÒ thùc chÊt còng lµ b¶n tin nhng ®îc më réng phÇn têng thuËt chi tiÕt sù kiÖn vµ miªu t¶ b»ng

99


*Ho¹t ®éng3(?) Ph©n tÝch vÝ dô, nªu ®Æc ®iÓm chung cña tiÓu phÈm- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng4(?) Nªu nhËn xÐt chung vÒ v¨n b¶n b¸o chÝ vµ ng«n ng÷ b¸o chÝ- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn- Gv híng dÉn hs lµm bµi tËp 2- Gv dÆn dß hs chuÈn bÞ cho tiÕt tr¶ bµi sè 3- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

h×nh ¶nh ®Ó cung cÊp cho ngêi ®äc mét çi nh×n ®Çy ®ñ, sinh ®éng vµ hÊp dÉnc.TiÓu phÈm VD ( SGK)-> ThÓ lo¹i gän nhÑ, giäng v¨n th©n mËt, d©n d·, thêng cã s¾c th¸i mØa mai, ch©m biÕm nhng hµm chøa mét chÝnh kiÕn vÒ thêi cuéc

2.NhËn xÐt chung vÒ v¨n b¶n b¸o chÝ vµ ng«n ng÷ b¸o chÝa.B¸o chÝ cã nhiÒu thÓ lo¹i vµ tån t¹i ë hai d¹ng chÝnhb.Mçi thÓ lo¹i cã yªu cÇu riªng vÒ sö dông ng«n ng÷c.Chøc n¨ng chung: Cung cÊp tin tøc thêi sù, ph¶n ¸nh d luËn vµ ý kiÕn cña quÇn chóng ®ång thêi nªu lªn quan ®iÓm, chÝnh kiÕn cña tê b¸o, nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña x· héiII.LuyÖn tËp- HS lµm bµi tËp 2 t¹i líp- Bµi tËp vÒ nhµ: BT 1+ 3

Giê sau tr¶ bµi viÕt sè3

TiÕt 2( Phong çch ng«n ng÷ b¸o chÝ) 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi



*Ho¹t ®éng1(?) Nªu ®Æc ®iÓm vÒ diÔn ®¹t trong phong çch ng«n ng÷ b¸o chÝ

II.Çc ph¬ng tiÖn diÔn ®¹t vµ ®Æc tr-ng cña ng«n ng÷ b¸o chÝ1. Çc ph ¬ng tiÖn diÔn ®¹t. a.VÒ tõ vùng VD ( SGK)-> Tõ vùng trong ng«n ng÷ b¸o chÝ hÕt søc

100

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2: t×m hiÓu vÒ tõ vùng?+Nhãm3,4 t×m hiÓu vÒ ng÷ ph¸p?+Nhãm5,6: t×m hiÓu vÒ çc biÖn ph¸p tu tõ?- HS trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi b»ng b¶ng phô sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng 2(?) Nªu vµ ph©n tÝch ®Æc trng cña phong çch ng«n ng÷ b¸o chÝ?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn tËp

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn - Gv yªu cÇu hs ®äc ghi nhí sgk- Hs nh¾c l¹i çc kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi häc- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ tiÕt sau “ ChÝ phÌo”- Gv rýt kinh nghiÖm bµi d¹y

phong phó, mçi ph¹m vi ph¶n ¸nh, mçi thÓ lo¹i b¸o chÝ l¹i cã mét líp tõ vùng rÊt ®Æc trng b.VÒ ng÷ ph¸p -> C©u v¨n trong ng«n ng÷ b¸o chÝ rÊt ®a d¹ng, thêng ng¾n gän, s¸ng sña, m¹ch l¹c ®Ó ®¶m b¶o th«ng tin chÝnh x¸c c.VÒ çc biÖn ph¸p tu tõ - Kh«ng h¹n chÕ çc biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng vµ có ph¸pSö dông kh«ng Ýt h×nh ¶nh vÝ von, so s¸nh, Èn dô, ho¸n dô, ®¶o ng÷, song song phèi hîp c©u ng¾n víi c©u dµi....-> nh»m diÔn ®¹t chÝnh x¸c, cã h×nh ¶nh vµ nh¹c ®iÖu thÝch hîp víi tõng néi dung vµ thÓ lo¹i- ë b¸o nãi: ng«n ng÷ b¸o chÝ ®ßi hái ph¶i ph¸t ©m râ rµng, khóc chiÕt- ë b¸o viÕt: khæ ch÷, kiÓu ch÷ phèi hîp víi mµu s¾c, h×nh ¶nh.. t¹o nh÷ng ®iÓm nhÊn trong th«ng tin

2.§Æc tr ng cña ng«n ng÷ b¸o chÝ a.TÝnh th«ng tin thêi sù( sgk)b.TÝnh ng¾n gän( Sgk)c.TÝnh sinh ®éng, hÊp dÉn(sgk)

III.LuyÖn tËp- HS lµm bµi tËp 1 t¹i líp- Bµi tËp vÒ nhµ: BT 2

101


Ngµy so¹n:Ngµy gi¶ng: TiÕt sè: 49+50 ppct Mét sè thÓ lo¹i v¨n häc: Th¬, truyÖn

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS - NhËn biÕt lo¹i vµ thÓ trong v¨n häc - HiÓu kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm cña mét sè thÓ lo¹i v¨n häc: th¬ truyÖn2.KÜ n¨ng: VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thÓ lo¹i v¨n häc vµo viÖc ®äc v¨n 3.Th¸i ®é: Say mª t×m hiÓu mét sè thÓ lo¹i v¨n häc quen thuéc B.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi ®äc v¨n D.TiÕn tr×nh bµi d¹y

102

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi



*Ho¹t ®éng1- GV híng dÉn HS t×m hiÓu chung vÒ lo¹i thÓ - GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng 2(?) Nªu kh¸i lîc chung vÒ th¬- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

*Ho¹t ®éng3(?) Nªu çc yªu cÇu chung khi ®äc th¬- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*T×m hiÓu chung vÒ lo¹i thÓ + Lo¹i ( lo¹i h×nh, chñng lo¹i) lµ ph¬ng thøc tån t¹i chung + ThÓ ( thÓ tµi, thÓ lo¹i, kiÓu, d¹ng) lµ sù hiÖn thùc ho¸ cña lo¹i + Çc t¸c phÈm v¨n häc ®îc ph©n thµnh 3 lo¹i lín: Tr÷ t×nh, tù sù vµ kÞchI.Th¬1.Kh¸i l îc vÒ th¬ - Lµ mét thÓ lo¹i v¨n häc cã ph¹m vi phæ biÕn réng vµ s©u- Th¬ t¸c ®éng ®Õn ngêi ®äc b»ng sù nhËn thøc cuéc sèng, nh÷ng liªn tëng, tëng tîng phong phó..- Çi cèt lâi cña th¬ lµ tr÷ t×nh- Th¬ ca lµ tÊm g¬ng cña t©m hån, lµ tiÕng nãi cña t×nh c¶m con ngêi, nh÷ng rung ®éng cña tr¸i tim tríc cuéc ®êi.- Th¬ chó träng ®Õn çi ®Ñp, phÇn thi vÞ cña t©m hån con ngêi vµ cuéc sèng kh¸ch quan- Ng«n ng÷ th¬ c« ®äng, hµm sóc, giµu h×nh ¶nh, nh¹c ®iÖu....- Ph©n lo¹i th¬ theo néi dung biÓu hiÖn cã: th¬ tr÷ t×nh, th¬ tù sù, th¬ trµo phóng- Theo çch thøc tæ chøc bµi th¬ cã: th¬ çch luËt, th¬ tù do, th¬ v¨n xu«i=> Th¬ lµ thÓ lo¹i ra ®êi sím vµ cã nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ2.Yªu cÇu vÒ ®äc th¬- CÇn biÕt râ tªn bµi th¬, tËp th¬, tªn t¸c gi¶, n¨m xuÊt b¶n, hoµn c¶nh s¸ng t¸c...- §äc kÜ bµi th¬, c¶m nhËn ý th¬ qua c©u ch÷, h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu..- LÝ gi¶i, ®¸nh gi¸ bµi th¬ vÒ c¶ hai ph¬ng diÖn néi dung vµ nghÖ thuËt

103

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungTiÕt 2:

*Ho¹t ®éng1(?) Nªu kh¸i lîc chung vÒ truyÖn- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

*Ho¹t ®éng 2(?) Nªu çc yªu cÇu chung khi ®äc truyÖn- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3: GV híng dÉn HS lµm bµi

tËp luyÖn tËp

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn - Gv kh¸i qu¸t l¹i néi dung c¬ b¶n cña bµi häc- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ “ T¸c gia Nam Cao”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

II.TruyÖn1.Kh¸i l îc vÒ truyÖn - Lµ mét thÓ lo¹i v¨n häc ph¶n ¸nh ®êi sèng trong tÝnh kh¸ch quan cña nã qua con ngêi, hµnh vi, sù kiÖn ®îc miªu t¶ vµ kÓ l¹i bëi mét ngêi kÓ chuyÖn nµo ®ã. Cã cèt truyÖn vµ nh©n vËt- Sö dông nhiÒu h×nh thøc ng«n ng÷ kh¸c nhau- Trong v¨n häc d©n gian truyÖn cã nhiÒu kiÓu lo¹i: thÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt, truyÖn cæ tÝch..- Trong v¨n häc trung ®¹i cã truyÖn viÕt b»ng ch÷ h¸n vµ truyÖn th¬ N«m- Trong v¨n häc hiÖn ®¹i cã truyÖn ng¾n, truyÖn võa, truyÖn dµi2.Yªu cÇu vÒ ®äc truyÖn- T×m hiÓu bèi c¶nh x· héi, hoµn c¶nh s¸ng t¸c...- Ph©n tÝch diÔn biÕn cña cèt truyÖn- Ph©n tÝch nh©n vËt trong dßng lu chuyÓn cña cèt truyÖn- X¸c ®Þnh vÊn ®Ò truyÖn ®Æt ra, ý nghÜa t tëng, gi¸ trÞ cña truyÖn trªn çc ph-¬ng diÖn: nhËn thøc, gi¸o dôc, thÈm mÜ

*Ghi nhí: sgk *LuyÖn tËp-HS lµm bµi tËp 2 t¹i líp

Ngµy so¹nNgµy gi¶ng;TiÕt sè: 53-54ppct

ChÝ PhÌo104


-Nam Cao-

A. Môc tiªu bµi häc: Gióp HS- HiÓu vµ ph©n tÝch ®îc çc nh©n vËt chÝnh, ®Æc biÖt lµ nh©n vËt ChÝ PhÌo, qua ®ã thÊy ®îc gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o míi mÎ cña t¸c phÈm - ThÊy ®îc mét sè nÐt nghÖ thuËt ®éc ®¸o cña t/phÈm nh: ®iÓn h×nh hãa nh©n vËt, miªu t¶ t©m lÝ, nghÖ thuËt trÇn thuËt, ng«n ng÷ nghÖ thuËtB. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn:


C. Çch thøc tiÕn hµnh - Gi¸o viªn tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp çc ph¬ng ph¸p: ®äc s¸ng t¹o, gîi t×m, t¸i hiÖn, thuyÕt tr×nh, kÕt hîp víi çc h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi çc c©u hái. D. TiÕn tr×nh d¹y häc

1 KiÓm tra bµi cò: 2. Giíi thiÖu bµi míi


*Ho¹t ®éng1- GV gäi hs ®äc phÇn tiÓu dÉn trong s¸ch gi¸o khoa sau ®ã tãm t¾t ý chÝnh

*Ho¹t ®éng 2:- GV híng dÉn Hs ®äc mét sè ®o¹n- Nªu çc yªu cÇu chung khi ®äc truyÖn- T×m hiÓu bè côc- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3(?) H×nh ¶nh lµng Vò §¹i ®-îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ

PhÇnII: T¸c phÈmA.TiÓu dÉn -Tªn t¸c phÈm: + Çi lß g¹ch cò: sù luÈn quÈn, bÕ t¾c + §«i løa xøng ®«i: nhÊn m¹nh mèi t×nh ChÝ PhÌo- ThÞ Në + ChÝ PhÌo: nhÊn m¹nh nh©n vËt ChÝ PhÌo - C¬ së cña truyÖn: “ChÝ PhÌo” lµ chuyÖn vÒ ngêi thËt, viÖc thËt ë lµng §¹i Hoµng- quª t¸c gi¶B.§äc- hiÓu v¨n b¶nI.§äc- Gi¶i thÝch tõ khã- Bè côc:3 phÇn (1) ®o¹n më ®Çu: ChÝ PhÌo say rîu, võa ®i võa chöi cµn (2) ChÝ PhÌo tríc khi ®i tï (3) ChÝ PhÌo sau khi ®i tïII.T×m hiÓu chi tiÕt1.H×nh ¶nh lµng Vò §¹i- h×nh ¶nh thu

105

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungnµo?Em cã nhËn xÐt g×?

- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

*Ho¹t ®éng4:(?) Ph©n tÝch h×nh ¶nh ChÝ PhÌo tríc khi ®i tï- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

(?) Em cã nhËn xÐt g× vÒ CP trong 20 n¨m ®Çu cña cuéc ®êi?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

TiÕt 2

*Ho¹t ®éng1:(?) Sau khi ë tï vÒ ChÝ PhÌo cã sù thay ®æi nh thÕ nµo? Qua ®ã nhµ v¨n NC muèn nãi ®iÒu g×?- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

nhá cña n«ng th«n VN tr íc CM th¸nh 8.1945- Toµn bé truyÖn CP diÔn ra ë lµng Vò §¹i. §©y chÝnh lµ kh«ng gian nghÖ thuËt cña t¸c phÈm - Lµng nµy d©n “kh«ng qu¸ hai ngh×n, xa phñ, xa tØnh n»m trong thÕ quÇn ng tranh thùc”- Cã t«n ti trËt tù thËt nghiªm ngÆt: cao nhÊt lµ cô tiªn chØ B¸ KiÕn “ bèn ®êi lµm tæng lÝ”, uy thÕ nghiªng trêi råi ®Õn ®¸m cêng hµo, chóng kÕt thµnh bÌ çnh, mçi çnh kÕt thµnh bÌ ®¶ng xung quanh mét ngêi. Sau n÷a lµ nh÷ng ngêi n«ng d©n thÊp cæ bÐ häng suèt ®êi bÞ ®Ì nÐn, ¸p bøc - M©u thuÉn giai cÊp gay g¾t, ©m thÇm mµ quyÕt liÖt, kh«ng khÝ t¨m tèi, ngét ng¹t.=> H×nh ¶nh thu nhá cña n«ng th«n VN tríc CM 2.H×nh t îng nh©n vËt ChÝ PhÌo a.ChÝ phÌo tr íc khi ®i tï - Hoµn c¶nh xuÊt th©n: kh«ng cha, kh«ng mÑ, kh«ng nhµ, kh«ng cöa, kh«ng mét tÊc ®Êt c¾m dïi, ®i ë hÕt nhµ nµy ®Õn nhµ kh¸c.Cµy thuª cuèc mín ®Ó kiÕm sèng- Tõng m¬ íc: mét ng«i nhµ nho nhá....- N¨m 20 tuæi: ®i ë cho nhµ B¸ KiÕn. BÞ bµ ba B¸ KiÕn gäi lªn ®Êm lng, bãp ch©n xoa bông..ChÝ chØ thÊy nhôc chø yªu ®-¬ng g× - biÕt ph©n biÖt t×nh yªu ch©n chÝnh vµ thãi d©m dôc xÊu xa => 20 n¨m ®Çu cña cuéc ®êi ChÝ PhÌo lµ mét anh canh ®iÒn hiÒn lµnh, chÊt ph¸c, cã lßng tù träng nhng v× ghen tu«ng B¸ KiÕn ®· ®Èy anh canh ®iÒn hiÒn lµnh vµ chÊt ph¸c Êy vµo nhµ tï

b.ChÝ PhÌo sau khi ë tï vÒ-§i biÖt 7,8 n¨m CP lï lï lÇn vÒ tr«ng kh¸c h¼n: +Nh©n h×nh:( Hs lÇn lît tr×nh bµy)

106


*Ho¹t ®éng2(?) Cuéc gÆp gì gi÷a ChÝ PhÌo vµ ThÞ Në diÔn ra nh thÕ nµo? ý nghÜa cña cuéc gÆp gì ®ã ®èi víi cuéc ®êi ChÝ?- HS chia 6 nhãm trao ®æi th¶o luËn cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc

*Ho¹t ®éng3(?) T×nh thÕ nµo dÉn ®Õn viÖc CP giÕt chÕt BK råi tù s¸t? Qua ®ã nhµ v¨n NC muèn nãi ®iÒu g×?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng4- GV híng dÉn HS t×m hiÓu vÒ nh©n vËt

*Ho¹t ®éng5(?) Nªu vµ nhËn xÐt nh÷ng nÐt nghÖ thuËt ®Æc s¾c?- HS tr¶ lêi b»ng phiÕu häc tËp GV kiÓm tra sau ®ã chèt l¹i

+ Nh©n tÝnh:( Hs lÇn lît tr×nh bµy)=> ChÝ phÌo bÞ vïi dËp c¶ thÓ x¸c lÉn linh hån.nhµ tï thùc d©n ®· tiÕp tay l·o cêng hµo th©m ®éc giÕt chÕt phÇn ngêi tr«ng con ngêi chÝ=>HiÖn tîng bi th¶m Êy kh¸ phæ biÕn vµ cã tÝnh qui luËt trong x· héi ®¬ng thêi.Nhµ v¨n ®· nªu ra mét vÊn ®Ò míi trong sè phËn t¨m tèi cña ngêi n«ng d©n: bÞ tµn ph¸ vÒ t©m hån, bÞ huû diÖt c¶ nh©n tÝnhc.cuéc gÆp gì gi÷a ChÝ PhÌo vµ ThÞ Në - Hoµn c¶nh gÆp gì:- T×nh yªu th¬ng méc m¹c ch©n thµnh cña ngêi ®µn bµ xÊu xÝ Êy ®· khiÕn b¶n chÊt l¬ng thiÖn cña ChÝ PhÌo thøc dËy: +LÇn ®Çu tiªn CP nhËn ra sù hiÖn h÷u cña m×nh, nhËn ra t×nh tr¹ng bÕ t¾c cña th©n phËn m×nh + Khi thÊy ThÞ Në bng b¸t ch¸o hµnh ®Õn h¾n “RÊt ng¹c nhiªn” vµ hÕt søc xóc ®éng... + H¾n thÊy thÌm l¬ng thiÖn, muèn lµm hoµ víi mäi ngêi biÕt bao => Linh hån ChÝ PhÌo ®· trë vÒd.T×nh thÕ bi kÞch dÉn ®Õn viÖc giÕt chÕt B¸ KiÕn råi tù s¸t cña ChÝ PhÌo - BÞ ThÞ Në cù tuyÖt ChÝ phÌo uèng rîu: cµng uèng cµng tØnh - CP ®Õn nhµ B¸ KiÕn, giÕt chÕt B¸ kiÕn vµ sau ®ã chØ cßn mét çch lµ tù s¸t -> khi ý thøc trë vÒ CP kh«ng b»ng lßng trë l¹i cuéc sèng thó vËt nh tríc n÷a vµ CP ®· chÕt trªn ngìng cöa trë vÒ cuéc sèng => T×nh tr¹ng xung ®ét giai cÊp ë n«ng th«n hÕt søc gay g¾t kh«ng g× cã thÓ xoa dÞu dîc3.Nh©n vËt B¸ KiÕn- Bèn ®êi lµm tæng lÝ “Uy thÕ nghiªng trêi”- DiÖn m¹o bªn ngoµi: tiÕng qu¸t “ rÊt sang”, “ çi cêi Tµo Th¸o”- Nh©n vËt ®éc tho¹i ph¬i ra nh÷ng suy nghÜ, tÝnh to¸n thuéc vÒ ph¬ng ch©m

107


4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn- Gv chèt l¹i nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña bµi häc- Gv híng dÉn hs luyÖn tËp, chuÈn bÞ cho tiÕt: “Thùc hµnh vÒ lùa chän trËt tù çc bé phËn trong c©u” - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

chÝnh s¸ch cïng nh÷ng ©m mu th©m ®éc trong viÖc ®µn ¸p thèng trÞ nh©n d©n- B¶n chÊt gian hïng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ nhÊt trong çi çch h¾n ®èi xö víi CP- Lµ mét l·o giµ h¸o s¾c vµ ghen tu«ng ®Õn thÈm h¹i=> BK tiªu biÓu cho giai cÊp thèng trÞ: cã quyÒn lùc, gian hïng, nham hiÓm.4.NÐt ®Æc s¾c nghÖ thuËt- Çch x©y dùng nh©n vËt ®iÓn h×nh- Së trêng miªu t¶ vµ ph©n tÝch diÔn biÕn t©nm lÝ nh©n vËt- Ng«n ng÷ tù nhiªn, sèng ®éng, sö dông khÈu ng÷ quÇn chóng.Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn võa lµ ng«n ng÷ t¸c gi¶ võa lµ ng«n ng÷ nh©n vËt...

*Ghi nhí*LuyÖn tËp-HS lµm bµi tËp 1 t¹i líp- Bµi tËp vÒ nhµ: bµi tËp2

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 55 Thùc hµnh vÒ lùa chän trËt tù çc bé phËn trong c©u

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS N©ng cao nhËn thøc vÒ vai trß, t¸c dông cña trËt tù çc bé phËn c©u trong viÖc thÓ hiÖn ý nghÜa vµ liªn kÕt ý trong v¨n b¶n2.Kü n¨ng: Cã kÜ n¨ng s¾p xÕp tõ ng÷ khi nãi vµ viÕtc©u v¨n trong mèi quan hÖ víi ng÷ c¶nh.3.Th¸i ®é: Lu«n cã ý thøc c©n nh¾c, lùa chän trËt tù tèi u cho çc bé phËn c©u

108

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi ®äc v¨n vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi


- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp1HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2: tr¶ lêi ý a +Nhãm3,4 tr¶ lêi ý b+Nhãm5,6: tr¶ lêi ý c- HS trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi b»ng b¶ng phô sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng 2- HS ®äc bµi tËp, tr¶ lêi c©u hái- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3- HS ®äc bµi tËp- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

I.TrËt tù trong c©u ®¬n1.Bµi tËp 1 a.S¾p xÕp nh vËy kh«ng sai vÒ ng÷ ph¸p vµ ý nghÜa v× “ rÊt s¾c” vµ “ nhá” lµ çc thµnh phÇn ®¼ng lËp, ®ång chøc: cïng lµm thµnh phÇn phô cho danh tõ “ con dao”Nhng ®Æt vµo ®o¹n v¨n sÏ kh«ng phï hîp víi môc ®Ých cña hµnh ®éng: Môc ®Ých ®e do¹, uy hiÕp ®èi ph¬ngb.Nh»m môc ®Ých dån träng t©m th«ng b¸o vµo tõ “ rÊt s¾c” phï hîp víi môc ®Ých ®e do¹, uy hiÕp B¸ KiÕn cña ChÝ PhÌoc.Trong t×nh huèng nµy sù s¾p xÕp nh thÕ l¹i lµ phï hîp bëi môc ®Ých phñ ®Þnh t¸c dông cña con dao ®èi víi viÖc chÆt c©y to2.Bµi tËp2Çch viÕt ( A) lµ phï hîp nh»m nhÊn m¹nh vµo sù th«ng minh3.Bµi tËp 3a.§o¹n v¨n kÓ vÒ mét sù kiÖn ( MÞ bÞ b¾t) cho nªn tríc tiªn lµ nªu hoµn c¶nh thêi gianC©u tiÕp theo phÇn “ S¸ng h«m sau” cÇn ®Æt ë ®Çu c©u ®Ó tiÕp nèi thêi gianb.Chñ thÓ hµnh ®éng ®îc nªu tríc, phÇn biÓu thÞ thêi gian ®Æt ë gi÷a bëi sù liªn kÕt ý çc c©u tríc ®ã ®Òu tËp trung vµo viÖc: ai lµ ngêi ®Î ra ChÝ PhÌoc.VÒ ng÷ ph¸p ®ã kh«ng ph¶i lµ thµnh phÇn chÝnh cña c©u nhng nã biÓu hiÖn

109


*Ho¹t ®éng4- HS chia 2 d·y+D·y1 tr¶ lêi ý a+D·y 2 tr¶ lêi ý b- cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc

- HS lµm viÖc ç nh©n, tr×nh bµy tríc líp- Gv gîi ý: ®Ó chän ®îc ph-¬ng ¸n tèi u ta ph¶i xem xÐt mèi quan hÖ cña nã víi nh÷ng c©u tríc vµ sau nã

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn- GV chèt l¹i néi dung bµi häc- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ tiÕt: “B¶n tin”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

phÇn tin míi, träng t©m th«ng b¸o.§iÒu quan träng ë c©u nµy lµ thêi gian MÞ vÒ lµm d©u nªn nã ®îc ®Æt ë cuèi c©u ( vÞ trÝ giµnh cho nh÷ng tin quan träng)II.TrËt tù trong c©u ghÐp 1.Bµi tËp1 a.VÕ chØ nguyªn nh©n cÇn ®Æt sau vÕ chÝnh v× vÕ chÝnh tiÕp theo c©u tríc ®ang nãi vÒ h¾n vµ vÕ phô ®øng sau liªn kÕt víi nh÷ng c©u ®i sau: cô thÓ ho¸ cho mét çi g× rÊt xa x«i b.VÕ chØ sù nhîng bé ®Òu lµ çc vÕ phô xÐt vÒ mÆt cÊu t¹o ng÷ ph¸p nhng ®èi víi nh÷ng trêng hîp nµy cÇn ®Æt sau ®Ó bæ sung mét th«ng tin cÇn thiÕtbèi c¶nh ngoµi ng«n ng÷ 2.Bµi tËp2- CÇn chän ph¬ng ¸n C

=> ViÖc s¾p xÕp ®óng trËt tù çc bé phËn trong c©u kh«ng chØ cã t¸c dông tu tõ mµ cßn cã t¸c dông vÒ çc ph¬ng diÖn kh¸c: ph©n bè th«ng tin cò- míi; nhÊn m¹nh träng t©m th«ng b¸o; ®¶m b¶o sù m¹ch l¹c vµ liªn kÕt ý gi÷a çc c©u


B¶n tin

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS N¾m ®îc yªu cÇu vÒ néi dung, h×nh thøc cña b¶n tin vµ çch viÕt b¶n tin

110

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung2.KÜ n¨ng: Cã kÜ n¨ng viÕt b¶n tin ng¾n ph¶n ¸nh çc sù kiÖn trong nhµ trêng vµ m«i trêng x· héi gÇn gòi3.Th¸i ®é: Cã th¸i ®é trung thùc, thËn träng khi ®a tinB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi ®äc v¨n vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi



*Ho¹t ®éng1- GV híng dÉn HS t×m hiÓu môc ®Ých, yªu cÇu cña b¶n tin- HS ®äc VD SGK- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng 2:(?) Nªu môc ®Ých, yªu cÇu cña b¶n tin/- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3(?) Nªu çch khai th¸c vµ lùa chän tin?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

I.Môc ®Ých, yªu cÇu c¬ b¶n cña b¶n tin * VD ( SGK)1.B¶n tin th«ng b¸o kÕt qu¶ k× thi ¤- lim- pÝch To¸n quèc tÕ cña ®oµn HS ViÖt Nam.KÕt qu¶ xÕp thø t kh¼ng ®Þnh tr×nh ®é cña HS ViÖt Nam, thµnh tùu cña nÒn gi¸o dôc níc ta trong viÖc båi dìng nh©n tµi2.B¶n tin cã tÝnh thêi sù bëi sau 3 ngµy ®· ®îc ®a tin3.Çc th«ng tin ®ã kh«ng cÇn thiÕt bëi kh«ng phï hîp vµ vi ph¹m nguyªn t¾c ng¾n gän, sóc tÝch cña b¶n tin4.Cã t¸c dông ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña b¸o chÝ nãi chung, b¶n tin nãi riªng, lµm cho ngêi ®äc tin vµo nh÷ng tin tøc ®îc th«ng b¸o5.B¶n tin ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thêi sù ( ®a tin kÞp thêi, nhanh chãng), tin ph¶i cã ý nghÜa XH, néi dung th«ng tin ph¶i ch©n thùc, chÝnh x¸c *Môc ®Ých, yªu cÇu cña b¶n tin ( SGK)

II.Çch viÕt b¶n tin111


*Ho¹t ®éng4- HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2: tr¶ lêi ý a +Nhãm3,4 tr¶ lêi ý b+Nhãm5,6: tr¶ lêi ý c- HS trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi b»ng b¶ng phô sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

4.Cñng cè, dÆn dß, h-íng dÉn- Gv yªu cÇu hs ®äc ghi nhí sgk- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ çc tiÕt ®äc thªm “ Cha con nghÜa nÆng, vi hµnh, tinh thÇn thÓ dôc”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

1.Khai th¸c vµ lùa chän tin

- CÇn khai th¸c, lùa chän sù kiÖn cã ý nghÜa cô thÓ, chÝnh x¸c.Kh«ng ph¶i mäi sù kiÖn ®Òu cã thÓ lµ nguån tin cña b¶n tin2.ViÕt b¶n tina.Tªn cña b¶n tin ®Òu kh¸i qu¸t néi dung cña tin: sù kiÖn vµ kÕt qu¶ cña sù kiÖnB¶n tin thêng ®Æt nhan ®Ò ng¾n gän gåm mét côm tõ, còng cã thÓ lµ mét c©u trÇn thuËt, c©u nghi vÊn ng¾n gänb.PhÇn më ®Çu thêng th«ng b¸o kh¸i qu¸t vÒ sù kiÖn vµ kÕt qu¶c.PhÇn triÓn khai cã thÓ nªu cô thÓ, chi tiÕt h¬n sù kiÖn hoÆc cã thÓ c¾t nghÜa cô thÓ h¬n nguyªn nh©n hoÆc kÕt qu¶ cña sù kiÖn ®îc ®a tin

* Ghi nhí: sgkIII.LuyÖn tËp- HS lµm bµi tËp 1+ 2 t¹i líp- Bµi tËp vÒ nhµ: BT 3

Ngµy so¹nNgµy gi¶ngTiÕt sè : 57 ppct §äc thªm

“Vi hµnh” ( TrÝch Nh÷ng bøc th göi c« em hä)

- NguyÔn ¸i Quèc-A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh thÊy. - B»ng bót ph¸p trµo phóng, t¸c gi¶ ®· phª ph¸n 1 çnh ®Ých ®¸ng çi lè l¨ng, kÖch cìm cña Kh¶i §Þnh trong chuyÕn Y sang Ph¸p tham dù cuéc ®Êu x¶o thuéc ®Þa ë M¸c-X©y. NhÊn m¹nh nghÖ thuËt ch©m biÕm s©u cay cña t¸c phÈm.

112

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung2.KÜ n¨ng: Cã kÜ n¨ng ®äc hiÓu v¨n b¶n v¨n häc thuéc thÓ lo¹i trµo phóng3.Th¸i ®é: H×nh thµnh th¸i ®é ®óng ®¾n ®èi víi nh÷ng ngêi cã c«ng víi níc vµ phª ph¸n nh÷ng kÎ b¸n níc h¹i d©nB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi tiÕng ViÖt vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi



*Ho¹t ®éng1- HS ®äc phÇn tiÓu dÉn SGK(?) Em h·y cho biÕt hoµn c¶nh s¸ng t¸c truyÖn ng¾n “Vi hµnh”?(?) ViÕt truyÖn ng¾n nµy NguyÔn ¸i Quèc nh»m môc ®Ých g×?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng2- HS ®äc- Nªu bè côc- Gv ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3(?) Nªu m©u thuÉn trµo phóng c¬ b¶n cña truyÖn ng¾n “Vi hµnh”?- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

A.TiÓu dÉn - Hoµn c¶nh s¸ng t¸c: t¸c gi¶ viÕt “Vi hµnh” ®¨ng b¸o ®óng vµo dÞp Kh¶i §Þnh ®îc chÝnh phñ Ph¸p ®a sang dù cuéc ®Êu x¶o thuéc ®Þa tæ chøc ë M¸c X©y ®¨ng trªn b¸o “Nh©n ®¹o” ngµy 19.2.1923.- Môc ®Ých: ViÕt truyÖn ng¾n nµy NguyÔn ¸i Quèc nh»m v¹ch mÆt tªn vua bï nh×n Kh¶i §Þnh vµ nh÷ng thñ ®o¹n x¶o tr¸ cña thùc d©n Ph¸p tríc Nh©n d©n Ph¸p.

B.§äc- hiÓu v¨n b¶nI.§äc- Gi¶i thÝch tõ khã- Bè côc: 2 ®o¹n (1) Cuéc ®èi tho¹i cña ®«i trai g¸i trªn chuyÕn tµu ®iÖn ngÇm (2) C¶m tëng, håi tëng vµ b×nh luËn cña ngêi viÕt khi lu«n bÞ hiÓu lÇm lµ Kh¶i §Þnh vi hµnhII.T×m hiÓu v¨n b¶n1.M©u thuÉn trµo phóng c¬ b¶n cña truyÖn ng¾n “Vi hµnh”- M©u thuÉn gi÷a b¶n chÊt bªn trong vµ h×nh thøc bªn ngoµi; gi÷a b¶n chÊt bï nh×n sa ®o¹, hÌn h¹, thãi ¨n ch¬i ®µng ®iÕm vµ sø mÖnh cña «ng vua ë mét níc;

113


*Ho¹t ®éng4(?) Nªu t×nh huèng ®éc ®¸o cña thiªn truyÖn?- HS lµm viÖc ç nh©n, tr×nh bµy tríc líp

*Ho¹t ®éng5(?) Ph©n tÝch h×nh tîng nh©n vËt Kh¶i §Þnh- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng6(?) Nªu nÐt nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña t¸c phÈm?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

4. Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß (?) Gi¸ trÞ néi dung vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña truyÖn ng¾n “ Vi Hµnh”?- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ tiÕt sau- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

gi÷a môc ®Ých vµ viÖc lµm cña chÝnh quyÒn thùc d©n Ph¸p ®èi víi ND Ph¸p trong viÖc sö dông K§ sang th¨m Ph¸p

2.T×nh huèng truyÖn ®éc ®¸o: - T×nh huèng nhÇm lÉn -> NhÇm t¸c gi¶ víi tªn vua bï nh×n Kh¶i §Þnh=> lµm t¨ng tÝnh kh¸ch quan, hÊp dÉn, t¨ng tÝnh trµo phóng vµ ®¶ kÝch, t¨ng tÝnh ch©n thËt tè ço trong viÖc thÓ hiÖn chñ ®Ò vµ kh¾c ho¹ ch©n dung vua K§3.H×nh t îng nh©n vËt Kh¶i §Þnh - H×nh d¸ng bªn ngoµi+ VÎ ngoµi: Da mÆt vµng bñng nh vá chanh, mòi tÑt, m¾t xÕch.+ Trang phôc: cã çi g× ph« ra hÕt, trang søc, lôa lµ.... ®Çu ®éi çi chôp ®Ìn.-> Çi nh×n kú thÞ cña ngêi Ph¸p ®èi víi ¤ng vua An Nam+ Th¸i ®é: nhót nh¸t, lóng tóng cña kÎ lÐn lót vông trém.- Lè l¨ng, cæ hñ, vua nh hÒ, thËm chÝ kh«ng b»ng mét tªn hÒ. ¡n ch¬i sa ®o¹, lµm mÊt thÓ diÖn quèc gia, cam t©m lµm bï nh×n, tay sai cho TDP4.NghÖ thuËt ch©m biÕm ®Æc s¾c- Nhan ®Ò- T¹o t×nh huèng nhÇm lÉn- Dïng h×nh thøc viÕt th ( cho c« em hä) - Sù s¸ng t¹o trong viÖc sö dông linh ho¹t, réng r·i çc çch ch¬i ch÷ so s¸nh vÝ von trµo phóng. Giäng v¨n m¸t mÎ, mØa mai, chÊt trµo phóng thÊm ®îm trong truyÖn ng¾n “Vi hµnh” tõ cèt chuyÖn -> tõng chi tiÕt, c©u v¨nIII KÕt luËn:+ “Vi Hµnh” lµ 1 t¸c phÈm cã gi¸ trÞ vÒ néi dung: ThÓ hiÖn lßng c¨m thï m·nh liÖt cña NguyÔn ¸i Quèc ®èi víi bän thùc d©n vµ phong kiÕn, tay sai víi th¸i ®é ®¶ kÝch võa quyÕt liÖt võa s©u cay.+ T¸c phÈm ®· thÓ hiÖn tµi n¨ng s¸ng t¹o ®éc ®¸o cña ngßi bót chuyÖn ng¾n hiÖn

114


®¹i b»ng tµi ch©n biÕm s¾c s¶o vµ phª ph¸n s©u cay

Ngµy so¹n Ngµy gi¶ngTiÕt sè : 58 §äc thªm Cha con nghÜa nÆng ( TrÝch) - Hå BiÓu Ch¸nh- Tinh thÇn thÓ dôc - NguyÔn C«ng Hoan-A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp häc sinh thÊy - T×nh nghÜa cha con trong truyÖn ng¾n “ Cha con nghÜa nÆng” qua mét ®o¹n trÝch - TÝnh chÊt bÞp bîm cña phong trµo thÓ dôc thÓ thao ®¬ng thêi mµ TDP cæ vò rÇm ré qua truyÖn ng¾n “Tinh thÇn thÓ dôc” - 2.KÜ n¨ng: Cã kÜ n¨ng ®äc hiÓu v¨n b¶n v¨n häc 3.Th¸i ®é: Tr©n träng t×nh nghÜa cha con. Lªn ¸n sù bÞp bîm cña TDPB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi tiÕng ViÖt vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò:Nªu t×nh huèng ®éc ®¸o trong truyÖn ng¾n “Vi hµnh”? 3.Bµi míi



*Ho¹t ®éng1- HS ®äc phÇn tiÓu dÉn SGK- Tãm t¾t ý chÝnh- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng2- HS ®äc- Nªu bè côc- Gv ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

A.T¸c phÈm Cha con nghÜa nÆng (TrÝch) I.TiÓu dÉn(SGK) II.§äc hiÓu v¨n b¶n 1.§äc - Gi¶i thÝch tõ khã - Bè côc: (1) T©m tr¹ng tuyÖt väng cña TrÇn V¨n Söu trªn cÇu Mª Tøc

115


*Ho¹t ®éng3- GV híng dÉn HS t×m hiÓu v¨n b¶n- HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2: tr¶ lêi c©u2 +Nhãm3,4 tr¶ lêi c©u 3+Nhãm5,6: tr¶ lêi c©u 4- HS trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng4- HS ®äc phÇn tiÓu dÉn SGK- Tãm t¾t ý chÝnh- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng 5- HS ®äc- Nªu bè côc- Gv ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng6- GV híng dÉn HS t×m hiÓu v¨n b¶n- HS chia 6 nhãm+Nhãm1,2: tr¶ lêi c©u 1 +Nhãm3,4 tr¶ lêi c©u 2+Nhãm5,6: tr¶ lêi c©u 3- HS trao ®æi th¶o luËn

(2) Cuéc gÆp gì vµ trß chuyÖn cña hai cha con(3) Hai cha con trë lªn Phó Tiªn2.T×m hiÓu v¨n b¶na.T×nh nghÜa cha con- T×nh cha víi con: TrÇn V¨n Söu lµ ngêi cha bÊt h¹nh nÆng t×nh víi çc con.Suèt trong nh÷ng n¨m lñi trèn xa Söu kh«ng khi nµo ngu«i nçi nhí nhµ, nhí çc con, lo cho çc con.Kh«ng qu¶n hiÓm nguy lÎn vÒ th¨m con nhng sî lµm khã vµ ¶nh hëng ®Õn çc con nªn l¹i bÊm bông ra ®i, ®Þnh nh¶y xuèng s«ng tù tö..- T×nh con ®èi víi cha:NgÇm theo dâi c©u chuyÖn cña «ng ngo¹i víi cha, hiÓu vµ cµng th¬ng cha.Khi thÊy cha bá ch¹y ra søc ®uæi theo mong gÆp cha.¤m chÇm lÊy cha trß chuyÖn ©n cÇn, quyÕt bá nhµ theo cha ®Ó lµm lông nu«i cha.TrÇn V¨n TÝ qu¶ lµ ®øa con hiÕu nghÜa, ®¸ng th¬ng, ®¸ng träng.

b.T×nh huèng truyÖn giµu kÞch tÝnh- TVS sau h¬n chôc n¨m xa con, bÝ mËt vÒ gÆp nhng kh«ng ®îc l¹i ph¶i ®i ngay trong ®ªm v× th¬ng con.Cuéc ch¹y ®uæi trong ®ªm cña hai cha con.Cuéc gÆp gì c¶m ®éng trªn cÇu Mª Tøcc.NghÖ thuËt- NghÖ thuËt kÓ chuyÖn:Theo tr×nh tù thêi gian- Miªu t¶ nh©n vËt: Chó ý nhiÒu ®Õn lêi nãi vµ hµnh ®éng- Ng«n ng÷ giµu mµu s¾c Nam BéA.T¸c phÈm Tinh thÇn thÓ dôc I.TiÓu dÉn(SGK) II.§äc hiÓu v¨n b¶n 1.§äc - Gi¶i thÝch tõ khã - Bè côc: Gåm 5 c¶nh nhá

2..T×m hiÓu v¨n b¶na.NghÖ thuËt dùng truyÖn ®éc ®¸o: - 5 c¶nh liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau ®Ó thÓ

116

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chungtr¶ lêi c©u hái sau ®ã cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

4, Cñng cè, híng dÉn, dÆn dß- Gv kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña bµi häc- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ tiÕt “ LuyÖn tËp viÕt b¶n tin”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

hiÖn chñ ®Ò, trµo phóng çi tinh thÇn thÓ dôc cña mét thêi tríc çch m¹ng +C¶nh1:Tê tr¸t vÒ lµng víi giäng cøng nh¾c, h¸ch dÞch lµ nguyªn nh©n cho tÊt c¶ çc c¶nh sau + 3 c¶nh sau lµ 3 c¶nh ®èi phã kh¸c nhau cña d©n lµng tríc çi lÖnh s¾t ®¸ cña quan huyÖn +C¶nh cuèi cïng lµ c¶nh trãc n· d÷ déi, ®a ngêi ®i xem bãng ®¸ mµ nh dÉn gi¶i tï binh..còng do sî çi uy cña quan huyÖn qua tê tr¸t mµ ra b..M©u thuÉn trµo phóng c¬ b¶n cña truyÖnNéi dung mÖnh lÖnh yªu cÇu g¾t gao b¾t buéc d©n lµng ph¶i xem ®¸ bãng trªn huyÖn vµ sù sî h·i, lÈn trèn, t×m mäi çch kh«ng tu©n lÖnh cña d©n lµngc.ý nghÜa phª ph¸n cña truyÖn: Sù gi¶ dèi bÞp bîm cña phong trµo TDTT thêi Ph¸p thuéc trong khi ®êi sèng ND cßn v« cïng khæ cùc

Ngµy so¹n Ngµy gi¶ngTiÕt sè: 59

LuyÖn tËp viÕt b¶n tin

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS ¤n tËp, cñng cè kiÕn thøc vÒ b¶n tin vµ çch viÕt b¶n tin2.KÜ n¨ng: Cã kÜ n¨ng viÕt b¶n tin ng¾n ph¶n ¸nh çc sù kiÖn trong nhµ trêng vµ m«i trêng x· héi gÇn gòi3.Th¸i ®é: Cã th¸i ®é trung thùc, thËn träng khi ®a tinB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi ®äc v¨n vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc

117

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung 2.KiÓm tra bµi cò:Nªu môc ®Ých, yªu cÇu cña b¶n tin vµ çch viÕt b¶n tin 3.Bµi míi


- HS ®äc bµi tËp1 SGK- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng 2:- HS ®äc bµi tËp2- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3- HS ®äc bµi tËp3 lµm viÖc ç nh©n, tr×nh bµy tríc líp- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng4- GV híng dÉn HS viÕt b¶n tin

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn - GV cñng cè l¹i ND bµi häc- GV híng dÉn hs chuÈn bÞ bµi “Pháng vÊn vµ tr¶ lêi pháng vÊn”

1.Bµi tËp 1- VÒ cÊu tróc: b¶n tin cã nhan ®Ò, triÓn khai tõ th«ng tin kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ chi tiÕt.PhÇn sau cô thÓ ho¸ vµ gi¶i thÝch cho phÇn tríc- VÒ dung lîng: §é dµi trung b×nh, th«ng tin vÒ kÕt qu¶ (®øng ®Çu khu vùc vÒ b×nh ®¼ng giíi) vµ çc sù kiÖn ( b×nh ®¼ng giíi trong gi¸o dôc, y tÕ, kinh tÕ, çc h¹n chÕ vÒ b×nh ®¼ng giíi)- lo¹i b¶n tin b×nh thêng2.Bµi tËp 2- Néi dung chñ yÕu cña b¶n tin: Dù ¸n ph¸t triÓn vµ ®a c©y dîc liÖu ViÖt Nam ra thÞ trêng thÕ giíi ®îc lùa chän vµo danh s¸ch 10 øng cö viªn ®o¹t gi¶i thëng “M«i trêng vµ ph¸t triÓn 2007”- Çch thøc n¾m b¾t th«ng tin nhanh: + C¨n cø vµo nhan ®Ò cña b¶n tin + C¨n cø vµo c©u mang néi dung th«ng tin quan träng nhÊt cã liªn quan ®Õn sù kiÖn ®îc nh¾c ®Õn trong nhan ®Ò3.Bµi tËp3- ViÖc ®a th«ng tin sè lîng çc trêng ®¹i häc ®¨ng kÝ dù thi vµo vÞ trÝ ®ã lµ kh«ng hîp lÝ v× tríc vµ sau nã ®Òu nãi vÒ thÓ thøc cuéc thi- Çch ch÷a: cã thÓ ®a c©u ®ã xuèng cuèi b¶n tin

4.Bµi tËp 4- HS chän t×nh huèng- Thu thËp vµ lùa chän t liÖu ®Ó viÕt b¶n tin- §Æt tªn cho b¶n tin, viÕt phÇn më ®Çu, phÇn triÓn khai cña b¶n tin...

118


Ngµy so¹n Ngµy gi¶ngTiÕt sè : 60

Pháng vÊn vµ tr¶ lêi pháng vÊn

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS Cã nh÷ng hiÓu biÕt ®Çu tiªn vÒ pháng vÊn vµ tr¶ lêi pháng vÊn, mét lo¹i ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu trong x· héi v¨n minh2.KÜ n¨ng: N¾m ®îc mét sè kÜ n¨ng pháng vÊn vµ tr¶ lêi pháng vÊn, nhÊt lµ kÜ n¨ng ®Æt c©u hái vµ tr¶ lêi c©u hái3.Th¸i ®é: ThÊy ®îc sù cÇn thiÕt ph¶i cã th¸i ®é khiªm tèn, nh· nhÆn, biÕt chia sÎ l¾ng nghe.. trong giao tiÕp víi mäi ngêi B.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi ®äc v¨n vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra bµi tËp viÕt b¶n tin 3.Bµi míi



*Ho¹t ®éng1- HS ®äc c©u hái 1,2 SGK- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

I.Môc ®Ých, tÇm quan träng cña pháng vÊn vµ tr¶ lêi pháng vÊn- Kh«ng ph¶i bÊt cø cuéc trß chuyÖn, hái ®¸p nµo còng mÆc nhiªn ®îc coi lµ pháng vÊn. ChØ lµ pháng vÊn khi cuéc trß chuyÖn Êy ®îc thùc hiÖn nh»m môc ®Ých râ rµng lµ ®Ó thu thËp th«ng tin vÒ mét chñ ®Ò

119


*Ho¹t ®éng 2:- HS ®äc c©u hái a,b- HS tr¶ lêi b»ng b¶ng phô

*Ho¹t ®éng3- HS ®äc bµi tËp 3 lµm viÖc ç nh©n, tr×nh bµy tríc líp- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng4Nªu nh÷ng yªu cÇu ®èi víi ngêi tr¶ lêi pháng vÊn?

4.Cñng cè, dÆn dß , h-íng dÉn- Gv yªu cÇu hs ®äc ghi nhí sgk- Gv híng dÉn hs: So¹n bµi “ VÜnh biÖt Cöu trïng ®µi”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

quan träng, cã ý nghÜa.- T«n träng pháng vÊn vµ tr¶ lêi pháng vÊn lµ t«n träng sù thËt, t«n träng quyÒn ®îc bµy tá ý kiÕn cña c«ng chóng vµ v× thÕ lµ mét biÓu hiÖn cña tinh thÇn d©n chñ trong x· héi v¨n minh

II.Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi ho¹t ®éng pháng vÊn1.ChuÈn bÞ pháng vÊn - X¸c ®Þnh: + Chñ ®Ò pháng vÊn + Môc ®Ých pháng vÊn + §èi tîng pháng vÊn + Ngêi thùc hiÖn pháng vÊn + Ph¬ng tiÖn pháng vÊn - HÖ thèng c©u hái pháng vÊn ph¶i: Ng¾n gän, râ rµng; phï hîp víi môc ®Ých vµ ®èi t-îng pháng vÊn; lµm râ ®îc chñ ®Ò, liªn kÕt víi nhau vµ ®îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ2. TiÕn hµnh pháng vÊn- Ngoµi nh÷ng c©u hái ®· chuÈn bÞ s½n cÇn cã thªm mét sè c©u hái gîi më, ®a ®Èy ®Ó c©u chuyÖn kh«ng rêi r¹c, kh«ng l¹c ®Ò- Th¸i ®é th©n t×nh, ®ång c¶m, l¾ng nghe vµ chia xÎ th«ng tin víi ngêi tr¶ lêi-KÕt thóc cuéc pháng vÊn cÇn c¶m ¬n ngêi tr¶ lêi pháng vÊn3.Biªn tËp sau khi pháng vÊn- Kh«ng ®îc thay ®æi néi dung pháng vÊn nhng cã thÓ thay ®æi, söa chõa mét sè tõ ng÷, s¾p xÕp l¹i c©u cho râ rµng m¹ch l¹c- Cã thÓ ghi l¹i nÐt mÆt, ®iÖu bé, cö chØ..

III.Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi ng êi tr¶ lêi pháng vÊn- Trung thùc, th¼ng th¾n, ch©n thµnh- C©u tr¶ lêi râ rµng vµ hÊp dÉn

* Ghi nhí: sgk

120


Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè: 61-62-63 ppct

VÜnh biÖt cöu trïng ®µi ( TrÝch Vò Nh T«) - NguyÔn Huy T-ëng -A. Môc tiªu cÇn ®¹t.1. KiÕn thøc Gióp häc sinh : - N¾m ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i bi kÞch. HiÓu vµ ph©n tÝch ®îc xung ®ét kÞch, tÝnh çch, diÔn biÕn t©m tr¹ng, bi kÞch cña Vò Nh T« vµ §an ThiÒm trong håi V cña vë kÞch- NhËn thøc ®îc quan ®iÓm nh©n d©n cña NHT ®ång thêi thÊy ®îc th¸i ®é ngìng mé, tr©n träng tµi n¨ng cña t¸c gi¶ ®èi víi nh÷ng nghÖ sÜ cã t©m huyÕt vµ tµi n¨ng lín nhng l¹i l©m vµo t×nh tr¹ng m©u thuÉn kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc gi÷a kh¸t väng nghÖ thuËy lín lao vµ thùc tÕ x· héi kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hä thùc hiÖn kh¸t väng Êy- N¾m ®îc nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña vë kÞch qua ®o¹n trÝch2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng ®äc - hiÓu t¸c phÈm kÞch3. Th¸i ®é: Kh¬i gîi t×nh c¶m nh©n v¨n cña con ngêiB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS:




121

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungD.TiÕn tr×nh d¹y häc 1.æn ®Þnh tæ chøc

2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi




*Ho¹t ®éng 2- GV ph©n vai cho HS ®äc håi V

*Ho¹t ®éng 3(?) Ph©n tÝch nh÷ng m©u thuÉn xung ®ét c¬ b¶n cña vë kÞch còng nh ®o¹n trÝch- HS chia nhãm nhá ( Theo bµn) trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái, cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

TiÕt 2*Ho¹t ®éng1

(?) Nªu tÝnh çch vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng Vò Nh T«?- HS chia nhãm nhá, trao

A.TiÓu dÉn1.T¸c gi¶ ( 1912- 1960) - Quª qu¸n: lµng Dôc Tó, huyÖn Tõ S¬n, B¾c Ninh, nay thuéc x· Dôc Tó huyÖn §«ng Anh, Hµ Néi- Hoµn c¶nh xuÊt th©n:trong mét gia ®×nh nhµ nho- Cuéc ®êi (SGK)-N¨m 1996 ®îc nhµ níc tÆng gi¶i thëng HCM vÒ v¨n häc nghÖ thuËt2.S¸ng t¸c- T¸c phÈm chÝnh: sgk- Cã thiªn híng khai th¸c ®Ò tµi lÞch sö vµ cã ®ãng gãp næi bËt ë thÓ lo¹i tiÓu thuyÕt vµ kÞch- V¨n phong gi¶n dÞ, trong s¸ng, ®«n hËu, th©m trÇm, s©u s¾c- Vë kÞch “ Vò Nh T«”: sgkB.§äc- hiÓu ®o¹n trÝchI.§äc v¨n b¶n- Gi¶i thÝch tõ khãII.T×m hiÓu v¨n b¶n1.Nh÷ng m©u thuÉn xung ®ét c¬ b¶n- M©u thuÉn gi÷a nh©n d©n lao ®éng khèn khæ lÇm than víi bän h«n qu©n b¹o chóa vµ phe çnh cña chóng sèng xa hoa truþ l¹c. M©u thuÉn nµy vèn cã tõ tríc, ®Õn khi Lª T¬ng Dùc b¾t Vò Nh T« x©y Cöu trïng ®µi th× nã biÕn thµnh xung ®ét c¨ng th¼ng, gay g¾t- M©u thuÉn thø hai: M©u thuÉn gi÷a quan niÖm nghÖ thuËt cao siªu, thuÇn tuý cña mu«n ®êi vµ lîi Ých trùc tiÕp, thiÕt thùc cña nh©n d©n

2.TÝnh çch vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña Vò nh T«

122

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc

*Ho¹t ®éng 2(?) §an ThiÒm lµ ngêi nh thÕ nµo?- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng 3: - GV híng dÉn HS lµm bµi tËp luyÖn tËp

4.Cñng cè, dÆn dß, h-íng dÉn- Gv yªu cÇu hs ®äc ghi nhí sgk

- Vò Nh T« lµ mét kiÕn tróc s thiªn tµi, lµ hiÖn th©n cho niÒm kh¸t khao say mª s¸ng t¹o çi ®Ñp: Mét thiªn tµi “ ngµn n¨m cha dÔ cã mét” “ chØ vÈy bót lµ chim hoa ®· hiÖn lªn” cã thÓ “ sai khiÕn g¹ch ®¸ nh viªn tíng cÇm qu©n, cã thÓ x©y dùng l©u ®µi cao c¶, nãc vên m©y mµ kh«ng hÒ tÝnh sai mét viªn g¹ch nhá”- Lµ mét nghÖ sÜ cã nh©n çch lín, cã hoµi b·o lín, cã lÝ tëng nghÖ thuËt cao c¶. MÆc dï bÞ Lª T¬ng Dùc do¹ giÕt Vò nh T« vÉn kiªn quyÕt tõ chèi x©y Cöu trïng ®µi. ¤ng còng kh«ng ph¶i lµ ngêi h¸m lîi (Khi ®îc vua ban thëng lôa lµ, vµng b¹c «ng ®· ®em chia hÕt cho thî). LÝ tëng, íc m¬ x©y mét toµ ®µi cao c¶, nguy nga, tr¸ng lÖ.. thËt ®Ñp ®Ï vµ ch©n chÝnh nhng l¹i cao siªu, thuÇn tuý hoµn toµn tho¸t li khái hoµn c¶nh lÞch sö x· héi cña ®Êt níc, xa rêi ®êi sèng nh©n d©n- T©m tr¹ng bi kÞch ®Çy c¨ng th¼ng cña «ng: x©y Cöu trïng ®µi lµ ®óng hay sai? lµ cã c«ng hay cã téi?=> Vò Nh T« lµ mét nh©n vËt bi kÞch bëi ®· mang trong m×nh kh«ng chØ nh÷ng say mª kh¸t väng lín lao mµ cßn c¶ nh÷ng lµm l¹c trong suy nghÜ vµ hµnh ®éng.Khi «ng vµ §an ThiÒm bÞ b¾t, Cöu trïng ®µi bÞ ®Ëp ph¸, thiªu huû th× «ng míi bõng tØnh xiÕt bao ®au ®ín, kinh hoµng.3.Nh©n vËt §an ThiÒm- Lµ ngêi ®am mª çi tµi, tµi s¸ng t¹o ra çi ®Ñp- “BÖnh §an ThiÒm” lµ mª ®¾m tµi hoa siªu viÖt cña ngêi s¸ng t¹o nghÖ thuËt, s¸ng t¹o ra çi ®Ñp- V× ®am mª tµi n¨ng mµ nµng lu«n khÝch lÖ VHT x©y CT§, s½n sµng quªn m×nh ®Ó b¶o vÖ çi tµi Êy- Lµ ngêi lu«n tØnh t¸o trong mäi trêng hîp.BiÕt ch¾c ®µi lín kh«ng thµnh, t©m trÝ nµng giê ®©y chØ cßn tËp trung b¶o vÖ tÝnh m¹ng cho Vò nµng khÈn kho¶n khuyªn Vò trèn ®i nhng kh«ng ®îc

123

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam Chung- Gv híng dÉn hs chuÈn bÞ tiÕt: “ Thùc hµnh vÒ sö dông mét sè kiÓu c©u trong v¨n b¶n”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

=> kÎ tri ©m, liªn tµi cã thÓ chÕt, s½n sµng chÕt v× ®µi cao, tµi lín, v× ngêi tri ©m* Ghi nhí: sgk

III.luyÖn tËpGîi ý:- Kh«ng thÓ ®a ra mét lêi gi¶i ®¸p tho¶ ®¸ng, ch©n lÝ, ®óng sai kh«ng thuéc riªng vÒ mét phÝa nµo

Ngµy so¹n:Ngµy d¹y:TiÕt sè:64 ppct

Thùc hµnh vÒ sö dông mét sè kiÓu c©u trong v¨n b¶n

A.Môc tiªu cÇn ®¹t1.KiÕn thøc: Gióp HS Cñng cè vµ n©ng cao thªm nh÷ng hiÓu biÕt vÒ cÊu t¹o vµ çch sö dông cña mét sè kiÓu c©u thêng dïng trong v¨n b¶n tiÕng ViÖt2.Kü n¨ng:BiÕt ph©n tÝch, lÜnh héi mét sè kiÓu c©u thêng dïng, biÕt lùa chän kiÓu c©u thÝch hîp ®Ó sö dông khi nãi vµ viÕt3.Th¸i ®é: Lu«n cã ý thøc c©n nh¾c, lùa chän çch sö dông kiÓu c©u trong v¨n b¶nB.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS - SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi so¹n, - SGK, b¶ng phôC.Çch thøc tiÕn hµnh: GV tæ chøc giê d¹y häc theo çch kÕt hîp nªu vÊn ®Ò, trao ®æi th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái. TÝch hîp víi ®äc v¨n vµ lµm v¨nD.TiÕn tr×nh bµi d¹y 1.æn ®Þnh tæ chøc 2.KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi

124

Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 11 TrÇn Nam ChungHo¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t

*Ho¹t ®éng1- GV híng dÉn HS lµm bµi tËp1- HS chia 6 nhãm- HS trao ®æi th¶o luËn cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chèt l¹i

*Ho¹t ®éng 2- HS ®äc bµi tËp, tr¶ lêi c©u hái- GV ph¸t vÊn HS tr¶ lêi

*Ho¹t ®éng3- HS ®äc bµi tËp- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

Ho¹t ®éng 4HS lµm viÖc ç nh©n tr×nh bµy tríc líp

*Ho¹t ®éng 5: - HS ®äc bµi tËp- HS chia 2 d·y+ D·y1 tr¶ lêi ý a+ D·y 2 tr¶ lêi ý b- cö ngêi tr×nh bµy tríc líp- GV chuÈn kiÕn thøc

I.Dïng kiÓu c©u bÞ ®éng1.Bµi tËp 1 a.H¾n cha ®îc mét ngêi ®µn bµ nµo yªu c¶( Chó ý tõ bÞ ®éng: bÞ ®îc, ph¶i) b.Cha mét ngêi ®µn bµ nµo yªu h¾n c¶ c.C©u kh«ng sai nhng kh«ng nèi tiÕp ý vµ híng triÓn khai ý cña c©u ®i tríc2.Bµi tËp2- C©u bÞ ®éng: §êi h¾n cha bao giê ®îc s¨n sãc bëi mét bµn tay “ ®µn bµ”3.Bµi tËp 3 (SGK)

II.Dïng kiÓu c©u cã khëi ng÷ 1.Bµi tËp1 a.- C©u cã khëi ng÷: Hµnh th× nhµ thÞ may l¹i cßn - Khëi ng÷: Hµnh b.So s¸nh víi: Nhµ thÞ may l¹i cßn hµnh-> Hai c©u t¬ng ®¬ng vÒ nghÜa c¬ b¶n: biÓu hiÖn cïng mét sù viÖc. Nhng c©u cã khëi ng÷ liªn kÕt chÆt chÏ h¬n vÒ ý víi c©u ®i tríc nhê sù ®èi lËp víi çc tõ g¹o vµ hµnh2.Bµi tËp 2CÇn chän ph¬ng ¸n C v× viÖc dÉn nguyªn v¨n lêi çc anh l¸i xe t¹o nªn Ên tîng kiªu h·nh cña c« g¸i vµ s¾c th¸i ý nhÞ cña ngêi kÓ chuyÖn

3.Bµi tËp 3a.C©u thø hai cã khëi ng÷: Tù t«i- VÞ trÝ: ®Çu c©u, tríc chñ ng÷- DÊu phÈy- Nªu mét ®Ò tµi cã quan hÖ liªn tëng víi ®iÒu ®· nãi trong c©u trícb.C©u thø hai cã khëi ng÷: C¶m gi¸c, t×nh tù, ®êi sèng, c¶m xóc- VÞ trÝ: §Çu c©u, tríc chñ ng÷- DÊu phÈy- Nªu mét ®Ò tµi cã quan hÖ víi ®iÒu ®· nãi trong c©u tríc

125


*Ho¹t ®éng 6- HS ®äc bµi tËp- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

*Ho¹t ®éng 7- HS lµm viÖc ç nh©n, tr×nh bµy tríc líp

*Ho¹t ®éng 8- HS ®äc bµi tËp- HS chia nhãm nhá, trao ®æi th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái cö ngêi tr×nh bµy tríc líp

4.Cñng cè, dÆn dß, híng dÉn- GV chèt l¹i néi dung bµi häc- So¹n bµi “ T×nh yªu vµ thï hËn”- Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y

III.Dïng kiÓu c©u cã tr¹ng ng÷ chØ t×nh huèng1.Bµi tËp1 a.VÞ trÝ ®Çu c©u b.Côm ®éng tõ c.Bµ giµ kia thÊy thÞ hái, bËt cêi-> Sau khi chuyÓn c©u cã hai vÞ ng÷ cïng cã cÊu t¹o lµ mét côm ®éng tõ, cïng biÓu hiÖn ho¹t ®éng cña mét chñ thÓ nh-ng viÕt theo kiÓu c©u tríc th× sù nèi tiÕp vÒ ý râ rµng h¬n2.Bµi tËp 2Chän ph¬ng ¸n C võa ®óng vÒ ý võa liªn kÕt ý chÆt chÏ võa mÒm m¹i uyÓn chuyÓn3.Bµi tËp 3a.Tr¹ng ng÷: NhËn ®îc........bé ®êng ( C©u ®Çu)b.Ph©n biÖt tin thø yÕu (ë phÇn phô ®Çu c©u) víi tin quan träng ( ë phÇn vÞ ng÷ chÝnh cña c©u: Quay l¹i ...)

IV.Tæng kÕt vÒ viÖc sö dông ba kiÓu c©u trong v¨n b¶n1.§Òu chiÕm vÞ trÝ ®Çu c©u2.( SGK)3.T¸c dông liªn kÕt ý, t¹o m¹ch l¹c trong v¨n b¶n

126

Documents

Giao an ngu van 11 ca nam