GIDA SEKTÖRÜ...3 YÖNETİCİ ÖZETİ 2016 yılında gıda sektörü ihracatı bir önceki yıla göre %3,4 oranında, ithalatı ise %1,7 oranında azalmıştır. 2016 yılında dış

GIDA SEKTÖRÜ

T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI

RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ

07.09.2017

ANKARA

YAYIN NO: 977

2

İçindekiler YÖNETİCİ ÖZETİ ............................................................................................................................................................... 3

GIDA SEKTÖRÜ .................................................................................................................................................................. 4

A. GIDA SEKTÖRÜ İHRACATI .................................................................................................................................. 15

A.1. 2015-2016 YILLARI TÜRKİYE GIDA SEKTÖRÜ İHRACATI ............................................................ 15

A.2. 2016 OCAK-HAZİRAN - 2017 OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ TÜRKİYE GIDA SEKTÖRÜ

İHRACATI .......................................................................................................................................................................... 18

B. GIDA SEKTÖRÜ İTHALATI .................................................................................................................................. 21

B.1. 2015-2016 YILLARI TÜRKİYE GIDA SEKTÖRÜ İTHALATI ............................................................ 21

B.2. 2016 OCAK-HAZİRAN -2017 OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ TÜRKİYE GIDA SEKTÖRÜ

İTHALATI........................................................................................................................................................................... 24

3

YÖNETİCİ ÖZETİ

2016 yılında gıda sektörü ihracatı bir önceki yıla göre %3,4 oranında, ithalatı ise %1,7

oranında azalmıştır. 2016 yılında dış ticaret hacmi 2015 yılına göre %2,7 azalışla 26,7 milyar

dolar olarak gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise 2016 yılında 5,3 milyar dolar fazla vermiştir.

Türkiye’nin 2016 yılı gıda ihracatında en büyük paya sahip ilk üç ürün grubu %42’lik pay ile

“meyve ve sebzeler,” %17,3’lük pay ile “Hububat, hububat ürünleri” ve %6,3’lük payla “Tütün

ve tütün mamulleri” olmuştur.

Türkiye’nin 2016 yılı gıda ithalatında en büyük paya sahip ilk üç ürün grubu %15,6’lık pay ile

“Yağlı tohumlar, yağ veren meyveler,” %14,9’luk payla “Bitkisel sıvı yağlar ve franksiyonları

(rafine edilmiş olsun olmasın, kimyasal işlem görme)” ve %12,4’lük payla “Hayvanlar için gıda

maddeleri” olmuştur.

2016 yılında en çok ihracat yapılan ilk üç ülke sırasıyla %18,2’lik pay ile Irak, %8,3’lük payla

Almanya ve %5,1’lik pay ile ABD olmuştur. 2016 yılında sektörde en çok ithalatın yapıldığı ilk

üç ülke %17,2’lik pay ile Rusya, %7,4’lük pay ile A.B.D. ve %6,7’lik pay ile Ukrayna olmuştur.

2017 yılı Ocak-Haziran döneminde ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,2 oranında,

ithalat ise %14,9 oranında artmıştır. 2017 yılı Ocak-Haziran döneminde dış ticaret hacmi

2016 yılının aynı dönemine göre %7,5 artışla 14,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiş, dış

ticaret dengesi ise bu dönemde 1,6 milyar dolar fazla vermiştir.

Türkiye’nin 2017 yılı Ocak-Haziran dönemi gıda ihracatında en büyük paya sahip olan ürün

grubu %39,1’lik payla “meyve ve sebzeler”dir. Söz konusu ürün grubunda 2017 yılı Ocak-

Haziran döneminde yapılan ihracat geçen yılın aynı dönemine kıyasla %0,3 oranında düşüş

yaşamıştır. Meyve ve sebzelerin ardından %17,6’lık payla “Hububat, hububat ürünleri” ve

%5,4’lük payla “Çeşitli yenilebilir ürünler (yağ, homojenize ürünler, sos, maya vb.)”

gelmektedir.

Türkiye’nin 2017 yılı Ocak-Haziran dönemi gıda ithalatında en büyük paya sahip olan ürün

grubu %13,4’lük pay ile “Hububat, hububat ürünleri” olmuştur. Bu ürün grubunun ardından

%13,3’lük payla “Hayvanlar için gıda maddeleri” ve %11,5’lik payla “Meyve ve sebzeler”

gelmektedir.

2017 Ocak-Haziran döneminde en çok ihracat yapılan ilk üç sırasıyla ülke %20’lik pay ile Irak,

%7,7’lik payla Almanya ve %4,9’luk pay ile ABD olmuştur. Aynı dönemde sektörde en çok

4

ithalatın yapıldığı ilk üç ülke %12,5’lik pay ile Rusya, %9’luk pay ile Ukrayna ve %7,6’lık pay

ile ABD olmuştur.

GİRİŞ

Sektöre ilişkin analiz SITC Rev3 (Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması-3) dikkate alınarak

yapılmıştır.1

Yapılan ön araştırma çalışmasında görülmüştür ki gıda sektörü farklı ulusal ve uluslararası

kurumlarca farklı farklı sınıflamalar baz alınarak ele alınmış, yine aynı şekilde sektörün

kapsamı da farklı kurumlarca farklı farklı belirlenmiştir. Bu sebeple, biz bu çalışmada

kullanılagelen sınıflama türlerinden maksadımıza en uygun olacağını düşündüğümüz SITC

Rev3’ü kullanmayı uygun bulduk. Zira, özellikle AB kaynaklarında sıklıkla kullanılan

sınıflamalardan NACE sınıflamasının (AB Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiksel

Sınıflandırılması) bir dış ticaret sınıflaması olmaktan çok bir ekonomik faaliyet sınıflaması

olması sebebiyle bu çalışmaya uygun olmadığını; yine sıklıkla kullanılan ISIC sınıflamasının

(Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması) ise gıda sektörünün içine işlenmemiş gıdaları

katmaması sebebiyle gerçek değerlere ulaşmamıza hizmet edemeyeceğini görmemiz bu

kararda etkili olmuştur. Bu iki sınıflamada da gıda ve içecek sanayii tarımsal hammaddelerin

bir ya da birden fazla işleme tabi tutulması ile elde edilen ürünleri kapsamakta yani meyve ve

sebzeler gibi işlenmemiş gıda ürünlerini gıda ve içecek sanayiinin kapsamı dışında

bırakmaktadır.2 Bu durumda bu sınıflamaları kullanmanın söz konusu sektör dış ticaretimizin

analizini sağlıksız kılacağı düşünülmüştür.

Çalışmada SITC sınıflaması revizyonlarından en günceli olan SITC Rev4 değil de Rev3’ü tercih

etmemizde ise hem Rev4’ün henüz tüm kurumlarca benimsenip uygulanır hale gelmemiş

olması, hem de dış ticaretimizde gıda sektörünün durumunun analizinde uluslararası

geçerliliği haiz Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü ve Birleşmiş Milletler Ticaret ve

Kalkınma Konferansı (UNCTAD) gibi üç önemli kurumun gıda sektörü üzerine yaptıkları

çalışmalarda SITC Rev3 sınıflamasını kullanmaları önemli rol oynamıştır.

1 Bu raporda faydalanılan dış ticaret istatistiklerinde Bakanlığımız verileri kullanılmıştır. Raporda yer alan

değerler ile TÜİK tarafından açıklanan değerler arasında farklılıklar bulunabilmektedir. Bu farklılıklar temelde beyanname düzeltmelerinden kaynaklanmaktadır. 2 ISIC gıda sektörüne 15-Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı Bölümünün içindeki 1513-Sebze ve meyvelerin işlenmesi ve saklanması kodu kapsamındaki ürünleri dâhil etmekte, böylece işlenmemiş sebze meyve ürünlerini kapsam dışı bırakmaktadır. Bu tür işlenmemiş gıda ürünlerini sadece Tarım sektörünün içinde saymaktadır.

5

Gıda Sektörü en geniş manada tanımlandığında gıda, içecek ve tütün mamullerini içine

almaktadır. Gıda Sektörü tütün mamulleri ve alkollü içecekler kapsam dışı bırakılarak daha

dar olarak tanımlanabilir. Bu durumda tütün ve tütün mamulleri sektörü ile alkollü içecekler

sektörü alt sektörler olarak daha ayrıntılı bir şekilde ayrı ayrı incelenebilir.

GIDA SEKTÖRÜ

Bu raporda Gıda Sektörünün geniş kapsamlı tanımına göre analizi yapılmıştır. SITC Rev3’e

göre Gıda Sektörü (Alkollü İçecekler ve Tütün Dâhil) 0, 1 ve 4üncü kısımlar ile 22nci bölümden

oluşmaktadır:

0: Canlı Hayvanlar ve Gıda Maddeleri

1: İçki ve Tütün

4: Hayvansal, Bitkisel Katı ve Sıvı Yağlar, mumlar

22: Yağlı Tohumlar, Yağ Veren Meyveler

Tablo 1: SITC Rev3’e göre Gıda Sektörü SITC Rev3 0 Canlı hayvanlar ve gıda maddeleri 00 Canlı hayvanlar 01 Et ve et müstahzarları 02 Süt, süt ürünleri ve yumurtalar 03 Balıklar ve diğer deniz ürünleri 04 Hububat, hububat ürünleri 05 Meyve ve sebzeler 06 Şeker, şeker ürünleri ve bal 07 Kahve, çay, kakao, baharat ve ürünleri 08 Hayvanlar için gıda maddeleri 09 Çeşitli yenilebilir ürünler (yağ, homojenize ürünler, sos, maya vb.) 1 İçki ve tütün 11 İçkiler 111 Alkolsüz içecekler 112 Alkollü içecekler 12 Tütün ve tütün mamulleri 22 Yağlı tohumlar, yağ veren meyveler 4 Hayvansal, bitkisel katı ve sıvı yağlar, mumlar 41 Hayvansal sıvı ve katı yağlar 42 Bitkisel sıvı yağlar ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın, kimyasal işlem görmemiş) 43 Kimyasal işlem görmüş bitkisel ve hayvansal katı/sıvı yağlar, mumlar

Kaynak: GTB

Tablo 2: Gıda Sektörü Dünya ve Türkiye Dış Ticareti (1000 Dolar) 2015 2016 Değişim

İhracat 16.561.384 16.004.189 -3,4%

Küresel İhracat 1.298.964.837 1.215.666.196 -6,4%

İthalat 10.889.457 10.699.392 -1,7%

Küresel İthalat 1.285.586.322 1.191.620.770 -7,3% Kaynak: Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) & UN Comtrade Database

6

Tablo 2’ye göre, Türkiye’nin gıda ihracatının küresel gıda ihracatı içindeki payı 2015 ve 2016

yıllarında %1,3 olmuştur. Küresel ithalat içinde ise Türkiye ithalatının payı 2015 yılında %0,8

iken 2016 %0,9 olarak gerçekleşmiştir.

Tablo 3: Küresel Gıda İhracatında Öne Çıkan Ülkeler (1000 Dolar) İhracat 2015 2016 2016-Pay Değişim

1-ABD 132.946.047 135.275.995 11,1% 1,8%

2-Hollanda 74.273.377 77.234.042 6,4% 4,0%

3-Almanya 72.705.503 73.536.218 6,0% 1,1%

4-Brezilya 70.946.849 67.971.152 5,6% -4,2%

5-Çin 63.125.608 66.150.311 5,4% 4,8%

6-Fransa 62.432.791 60.749.185 5,0% -2,7%

7-İspanya 44.959.512 47.658.441 3,9% 6,0%

8-Kanada 46.787.410 46.175.102 3,8% -1,3%

9-İtalya 39.069.380 40.596.777 3,3% 3,9%

10-Belçika 38.182.462 39.985.890 3,3% 4,7%

22-Türkiye 16.561.384 16.004.189 1,3% -3,4%

Diğer 636.974.516 544.328.894 44,8% -14,5%

Toplam 1.298.964.837 1.215.666.196 100,0% -6,4% Kaynak: UN Comtrade Database

2016 yılında küresel gıda ihracatında ilk sırada yer alan ülke 135 milyar 276 milyon dolar

değerinde ihracatla ABD olmuştur. Söz konusu ülkeyi 77 milyar 234 milyon dolarla Hollanda

ve 73 milyar 536 milyon dolarla Almanya izlemiştir. Türkiye ise 16 milyar 4 milyon dolar

değerinde ihracatla dünya ihracatında yirmi ikinci sırada yer almıştır.

Tablo 4: Küresel Gıda İthalatında Öne Çıkan Ülkeler (1000 Dolar) İthalat 2015 2016 2016-Pay Değişim

1-ABD 134.570.750 137.210.571 11,5% 2,0%

2-Çin 102.121.231 99.032.104 8,3% -3,0%

3-Almanya 83.408.464 83.618.846 7,0% 0,3%

4-Japonya 62.630.185 62.638.599 5,3% 0,0%

5-İngiltere 61.479.651 58.471.916 4,9% -4,9%

6-Hollanda 54.366.976 55.059.508 4,6% 1,3%

7-Fransa 53.138.532 54.881.676 4,6% 3,3%

8-İtalya 43.691.572 43.796.543 3,7% 0,2%

9-Belçika 34.002.588 35.879.155 3,0% 5,5%

10-İspanya 34.258.826 35.632.353 3,0% 4,0%

28-Türkiye 10.889.457 10.699.392 0,9% -1,7%

Diğer 611.028.091 514.700.106 43,2% -15,8%

Toplam 1.285.586.322 1.191.620.770 100,0% -7,3% Kaynak: UN Comtrade Database

2016 yılında küresel gıda ithalatında ilk sırada yer alan ülke 137 milyar 210 milyon dolar

değerinde ithalatla ABD olmuştur. Söz konusu ülkeyi 99 milyar 32 milyon dolarla Çin ve 83

milyar 619 milyon dolarla Almanya izlemiştir. Türkiye ise 10 milyar 699 milyon dolar

değerinde ithalatla dünya ithalatında yirmi sekizinci sırada yer almıştır.

7

Tablo 5: İhracat, İthalat, Hacim, Denge($) 2015 2016 Değişim

İhracat 16.561.384.175 16.004.188.699 -3,4%

İthalat 10.889.456.529 10.699.392.474 -1,7%

Dış Ticaret Hacmi 27.450.840.704 26.703.581.173 -2,7%

Dış Ticaret Dengesi 5.671.927.646 5.304.796.225 -6,5% Kaynak: GTB

Tablo 5, 2015 ve 2016 yılları itibariyle gıda sektörünün ihracat, ithalat, hacim ve dengesini

göstermektedir. Buna göre, 2016 yılında ihracat bir önceki yıla göre %3,4 oranında, ithalat ise

%1,7 oranında azalmıştır. 2016 yılında dış ticaret hacmi 2015 yılına göre %2,7 azalışla 26,7

milyar dolar olarak gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise 2016 yılında 5,3 milyar dolar fazla

vermiştir.

Tablo 6: SITC Rev3’e göre 2015-2016 Yılları Türkiye'den Gıda İhracatı ($) SITC Rev3 2015 Pay 2016 Pay Değişim

0-Canlı hayvanlar ve gıda maddeleri

14.339.595.373 86,6% 13.534.484.865 84,6% -5,6%

00-Canlı hayvanlar 34.472.551 0,2% 27.913.652 0,2% -19,0% 01-Et ve et ürünleri 487.907.937 2,9% 402.853.424 2,5% -17,4% 02-Süt, süt ürünleri ve yumurtalar

544.044.582 3,3% 612.622.568 3,8% 12,6%

03-Balıklar ve diğer deniz ürünleri

687.154.827 4,1% 786.747.545 4,9% 14,5%

04-Hububat, hububat ürünleri 2.663.354.928 16,1% 2.761.306.644 17,3% 3,7% 05-Meyve ve sebzeler 7.651.337.966 46,2% 6.720.658.524 42,0% -12,2% 06-Şeker, şeker ürünleri ve bal 583.377.611 3,5% 544.192.227 3,4% -6,7% 07-Kahve, çay, kakao, baharat ve ürünleri

744.351.241 4,5% 688.191.248 4,3% -7,5%

08-Hayvanlar için gıda maddeleri

115.931.802 0,7% 132.796.548 0,8% 14,5%

09-Çeşitli yenilebilir ürünler (yağ, homojenize ürünler, sos, maya vb.)

827.661.928 5,0% 857.202.485 5,4% 3,6%

1-İçki ve tütün 1.229.429.710 7,4% 1.292.719.171 8,1% 5,1% 11-İçkiler 310.980.987 1,9% 286.663.053 1,8% -7,8% 111-Alkolsüz içecekler 207.689.155 1,3% 198.650.105 1,2% -4,4% 112-Alkollü içecekler 103.291.832 0,6% 88.012.948 0,5% -14,8% 12-Tütün ve tütün mamulleri 918.448.723 5,5% 1.006.056.118 6,3% 9,5% 22-Yağlı tohumlar, yağ veren meyveler

137.771.501 0,8% 308.935.420 1,9% 124,2%

4-Hayvansal, bitkisel katı ve sıvı yağlar, mumlar

854.587.591 5,2% 868.049.243 5,4% 1,6%

41-Hayvansal sıvı ve katı yağlar

12.954.211 0,1% 19.267.290 0,1% 48,7%

42-Bitkisel sıvı yağlar ve franksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın, kimyasal işlem görme

809.911.356 4,9% 824.035.355 5,1% 1,7%

43-Kimyasal işlem görmüş bitkisel ve hayvansal katı/sıvı yağlar, mumlar

31.722.024 0,2% 24.746.598 0,2% -22,0%

Genel Toplam 16.561.384.175 100,0% 16.004.188.699 100,0% -3,4% Kaynak: GTB

8

Türkiye’nin 2016 yılı gıda ihracatında en büyük paya sahip olan ürün grubu %42’lik pay ile

“meyve ve sebzeler”dir. Meyve ve sebzelerin ardından %17,3’lük pay ile “Hububat, hububat

ürünleri” ve %6,3’lük payla “Tütün ve tütün mamulleri” gelmektedir. 2015 yılına kıyasla 2016

yılında ülkemiz gıda ihracatında en fazla düşüş sırasıyla “Kimyasal işlem görmüş bitkisel ve

hayvansal katı/sıvı yağlar, mumlar” (-%22), “Canlı hayvanlar”(-%19), “Et ve et ürünleri”

(-%17,4) ürün gruplarında yaşanmıştır. İhracatımızın artış gösterdiği başlıca ürün grupları

ise sırasıyla %48,7 oranında artışla “Hayvansal sıvı ve katı yağlar,” %14,5 oranında artışla

“Balıklar ve diğer deniz ürünleri” ve yine %14,5 oranında artış ile “Hayvanlar için gıda

maddeleri” olmuştur.

Tablo 7: SITC Rev3’e göre 2015-2016 Yılları Türkiye'nin Gıda İthalatı ($) SITC Rev3 2015 Pay 2016 Pay Değişim


6.507.272.070 59,8% 6.449.685.220 60,3% -0,9%

00-Canlı hayvanlar 322.768.198 3,0% 603.821.781 5,6% 87,1%

01-Et ve et ürünleri 115.493.507 1,1% 47.000.139 0,4% -59,3%

02-Süt, süt ürünleri ve yumurtalar

160.937.229 1,5% 115.589.771 1,1% -28,2%


249.811.256 2,3% 180.412.482 1,7% -27,8%

04-Hububat, hububat ürünleri 1.807.631.278 16,6% 1.320.242.907 12,3% -27,0%

05-Meyve ve sebzeler 1.151.523.162 10,6% 1.177.699.798 11,0% 2,3%

06-Şeker, şeker ürünleri ve bal 166.078.946 1,5% 257.725.282 2,4% 55,2%

07-Kahve, çay, kakao, baharat ve ürünleri

767.564.274 7,0% 798.452.469 7,5% 4,0%

08-Hayvanlar için gıda maddeleri 1.116.740.838 10,3% 1.327.258.047 12,4% 18,9%

09-Çeşitli yenilebilir ürünler 648.723.382 6,0% 621.482.544 5,8% -4,2%

1-İçki ve tütün 759.471.241 7,0% 780.808.888 7,3% 2,8%

11-İçkiler 221.746.472 2,0% 190.284.313 1,8% -14,2%

111-Alkolsüz içecekler 74.076.185 0,7% 74.311.904 0,7% 0,3%

112-Alkollü içecekler 147.670.287 1,4% 115.972.409 1,1% -21,5%

12-Tütün ve tütün mamulleri 537.724.769 4,9% 590.524.575 5,5% 9,8%

22-Yağlı tohumlar, yağ veren meyveler

1.723.795.156 15,8% 1.667.808.776 15,6% -3,2%


1.898.918.062 17,4% 1.801.089.590 16,8% -5,2%

41-Hayvansal sıvı ve katı yağlar 83.623.442 0,8% 76.391.997 0,7% -8,6%


1.677.941.072 15,4% 1.594.627.460 14,9% -5,0%


137.353.548 1,3% 130.070.133 1,2% -5,3%

Genel Toplam 10.889.456.529 100,0% 10.699.392.474 100,0% -1,7%

Kaynak: GTB

9

Türkiye’nin 2016 yılı gıda ithalatında en büyük paya sahip olan ürün grubu %15,6’lık pay ile

“Yağlı tohumlar, yağ veren meyveler” olmuştur. Bu ürün grubunun ardından %14,9’luk payla

“Bitkisel sıvı yağlar ve franksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın, kimyasal işlem görme)”

ve %12,4’lük payla “Hayvanlar için gıda maddeleri” gelmektedir. 2015 yılına kıyasla 2016

yılında ülkemiz gıda ithalatında en fazla düşüş sırasıyla “Et ve et ürünleri” (-%59,3), “Süt, süt

ürünleri ve yumurtalar” (-%28,2) ve “Balıklar ve diğer deniz ürünleri” (-%27,8) ürün

gruplarında yaşanmıştır. İthalatımızın artış gösterdiği başlıca ürün grupları ise sırasıyla

%87,1 oranında artışla “Canlı hayvanlar” ve %55,2 oranında artışla “Şeker, şeker ürünleri ve

bal” olmuştur.

Grafik 1: Gıda İhracatı, Toplam İhracat, Gıda İthalatı, Toplam İthalat (Milyar$)

Kaynak: GTB Tablo 8: İhracat, İthalat, Hacim, Denge ($)

2016 Ocak-Haziran 2017 Ocak-Haziran Değişim

İhracat 7.720.659.889 7.890.665.564 2,2%

İthalat 5.458.444.265 6.271.828.284 14,9%

Dış Ticaret Hacmi 13.179.104.154 14.162.493.848 7,5%

Dış Ticaret Dengesi 2.262.215.624 1.618.837.280 -28,4%

Kaynak: GTB

Tablo 8, 2016 ve 2017 yılları Ocak-Haziran dönemi itibariyle gıda sektörünün ihracat, ithalat,

hacim ve dengesini göstermektedir. Buna göre, 2017 yılının ilk yarısında ihracat bir önceki

yılın aynı dönemine göre %2,2 oranında, ithalat ise %14,9 oranında artmıştır. 2017 yılı Ocak-

0,0

50,0

100,0

150,0

200,0

250,0

2015 2016

Gıda İhracatı 16,6 16,0

Toplam İhracat 143,8 142,5

Gıda İthalatı 10,9 10,7

Toplam İthalat 207,2 198,6

10

Haziran döneminde dış ticaret hacmi 2016 yılının aynı dönemine göre %7,5 artışla 14,2

milyar dolar olarak gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise bu dönemde 1,6 milyar dolar fazla

vermiştir.

Tablo 9: SITC Rev3’e göre 2016-2017 Yılları Ocak-Haziran Döneminde Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

SITC Rev3 2016 Ocak-Haziran

Pay 2017 Ocak-

Haziran Pay Değişim


6.434.682.370 83,3% 6.660.410.317 84,4% 3,5%

00-Canlı hayvanlar 13.227.166 0,2% 16.244.361 0,2% 22,8%

01-Et ve et ürünleri 184.525.038 2,4% 261.182.221 3,3% 41,5%

02-Süt, süt ürünleri ve yumurtalar

274.290.306 3,6% 350.003.210 4,4% 27,6%


391.141.752 5,1% 407.392.280 5,2% 4,2%

04-Hububat, hububat ürünleri 1.353.920.580 17,5% 1.389.181.529 17,6% 2,6%

05-Meyve ve sebzeler 3.090.435.809 40,0% 3.081.912.762 39,1% -0,3%

06-Şeker, şeker ürünleri ve bal 283.818.534 3,7% 302.808.558 3,8% 6,7%


330.253.780 4,3% 341.747.104 4,3% 3,5%

08-Hayvanlar için gıda maddeleri

60.912.793 0,8% 87.373.385 1,1% 43,4%


452.156.612 5,9% 422.564.907 5,4% -6,5%

1-İçki ve tütün 705.569.456 9,1% 578.911.215 7,3% -18,0%

11-İçkiler 149.419.284 1,9% 161.922.095 2,1% 8,4%

111-Alkolsüz içecekler 105.088.449 1,4% 116.529.114 1,5% 10,9%

112-Alkollü içecekler 44.330.835 0,6% 45.392.981 0,6% 2,4%

12-Tütün ve tütün mamulleri 556.150.172 7,2% 416.989.120 5,3% -25,0%


175.785.223 2,3% 112.905.967 1,4% -35,8%


404.622.840 5,2% 538.438.065 6,8% 33,1%



380.467.901 4,9% 521.925.822 6,6% 37,2%


13.779.788 0,2% 9.991.209 0,1% -27,5%

Genel Toplam 7.720.659.889 100,0% 7.890.665.564 100,0% 2,2%

Kaynak: GTB

Türkiye’nin 2017 yılı Ocak-Haziran dönemi gıda ihracatında en büyük paya sahip olan ürün

grubu %39,1’lik payla “meyve ve sebzeler”dir. İhracatımızın yaklaşık yarısına tekabül eden

bu ürün grubunda 2017 yılı Ocak-Haziran döneminde yapılan ihracat geçen yılın aynı

11

dönemine kıyasla %0,3 oranında düşüş yaşamıştır. Meyve ve sebzelerin ardından %17,6’lık

payla “Hububat, hububat ürünleri” ve %5,4’lük payla “Çeşitli yenilebilir ürünler (yağ,

homojenize ürünler, sos, maya vb.)” gelmektedir. 2016 yılının aynı dönemine kıyasla 2017

yılının ilk yarısında ülkemiz gıda ihracatında en fazla düşüş sırasıyla “Hayvansal sıvı ve katı

yağlar” (-%37,1), “Kimyasal işlem görmüş bitkisel ve hayvansal katı/sıvı yağlar, mumlar” (-

%27,5), “Tütün ve tütün mamulleri” (-%25) ürün gruplarında yaşanmıştır. İhracatımızın artış

gösterdiği başlıca ürün grupları ise sırasıyla %43,4 oranında artışla “Hayvanlar için gıda

maddeleri,” %41,5 oranında artışla “Et ve et ürünleri,” %37,2 oranında artışla “Bitkisel sıvı

yağlar ve franksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın, kimyasal işlem görme)” olmuştur.

Tablo 10: SITC Rev3’e göre 2016-2017 Yılları Ocak-Haziran Döneminde Türkiye'nin Gıda İthalatı ($)

SITC Rev3 2016 Ocak-Haziran

Pay 2017 Ocak-

Haziran Pay Değişim


3.250.229.613 59,5% 4.051.472.508 64,6% 24,7%

00-Canlı hayvanlar 249.582.143 4,6% 548.419.163 8,7% 119,7%

01-Et ve et ürünleri 12.058.482 0,2% 8.111.926 0,1% -32,7%

02-Süt, süt ürünleri ve yumurtalar 57.483.245 1,1% 41.083.003 0,7% -28,5%

03-Balıklar ve diğer deniz ürünleri 89.728.955 1,6% 91.077.726 1,5% 1,5%

04-Hububat, hububat ürünleri 683.546.417 12,5% 841.298.073 13,4% 23,1%

05-Meyve ve sebzeler 662.368.366 12,1% 720.870.071 11,5% 8,8%

06-Şeker, şeker ürünleri ve bal 108.447.566 2,0% 97.758.994 1,6% -9,9%


425.853.893 7,8% 521.378.214 8,3% 22,4%

08-Hayvanlar için gıda maddeleri 653.254.537 12,0% 831.833.820 13,3% 27,3%


307.906.009 5,6% 349.641.518 5,6% 13,6%

1-İçki ve tütün 398.422.575 7,3% 328.641.386 5,2% -17,5%

11-İçkiler 92.663.705 1,7% 82.561.467 1,3% -10,9%

111-Alkolsüz içecekler 40.346.264 0,7% 28.687.421 0,5% -28,9%

112-Alkollü içecekler 52.317.441 1,0% 53.874.046 0,9% 3,0%

12-Tütün ve tütün mamulleri 305.758.870 5,6% 246.079.919 3,9% -19,5%


891.189.979 16,3% 1.001.021.138 16,0% 12,3%


918.602.098 16,8% 890.693.252 14,2% -3,0%



805.450.214 14,8% 772.413.903 12,3% -4,1%


69.215.481 1,3% 82.980.994 1,3% 19,9%

Genel Toplam 5.458.444.265 100,0% 6.271.828.284 100,0% 14,9%

Kaynak: GTB

12

Türkiye’nin 2017 yılı Ocak-Haziran dönemi gıda ithalatında en büyük paya sahip olan ürün

grubu %13,4’lük pay ile “Hububat, hububat ürünleri” olmuştur. Bu ürün grubunun ardından

%13,3’lük payla “Hayvanlar için gıda maddeleri” ve %11,5’lik payla “Meyve ve sebzeler”

gelmektedir. 2016 yılının aynı dönemine kıyasla 2017 yılının ilk yarısında ülkemiz gıda

ithalatında en fazla düşüş sırasıyla “Et ve et ürünleri” (-%32,7), “Alkolsüz içecekler” (-%28,9),

“Süt, süt ürünleri ve yumurtalar” (-%28,5) ürün gruplarında yaşanmıştır. İthalatımızın artış

gösterdiği başlıca ürün grupları ise sırasıyla %119,7 oranında artışla “Canlı hayvanlar” ve

%27,3 oranında artışla “Hayvanlar için gıda maddeleri” olmuştur.

Grafik 2: Gıda İhracatı, Toplam İhracat, Gıda İthalatı, Toplam İthalat (Milyar$)

Kaynak: GTB

Tablo 11: İhracat, İthalat, Hacim, Denge (Alkollü İçecekler ve Tütün Hariç Gıda Sektörü) (2015-2016) ($)

2015 2016 Değişim

İhracat 15.539.643.620 14.910.119.633 -4,1%

İthalat 10.204.061.473 9.992.895.490 -2,1%

Dış Ticaret Hacmi 25.743.705.093 24.903.015.123 -3,3%

Dış Ticaret Dengesi 5.335.582.147 4.917.224.143 -7,8%

Kaynak: GTB

Gıda Sektörü dar anlamdaki tanımına uygun olarak, alkollü içecekler ve tütün hariç tutularak

da değerlendirilebilmektedir. SITC Rev3’e göre Alkollü İçecekler ve Tütün Hariç Gıda Sektörü

0 ve 4üncü kısımlar, 22nci bölüm ve 111inci gruptan oluşmaktadır.32016 yılında alkollü

3 0: Canlı Hayvanlar ve Gıda Maddeleri; 4: Hayvansal, Bitkisel Katı ve Sıvı Yağlar, Mumlar; 22: Yağlı Tohumlar, Yağ Veren Meyveler; 111: Alkolsüz İçecekler. Bu sınıflamaya göre Alkolsüz İçecekler şunlardan oluşmaktadır: 11101-Sular (Tatlandırıcı madde katılmamış, lezzetlendirilmemiş) ve 11102-Sular (Tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş). Bunların haricindeki alkolsüz içeceklerden örneğin meyve suları, Kısım 0’ın altında yer alan bir grup olan “059-Meyve suları (üzüm şırası dâhil) ve sebze

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0

2016 Ocak-Haziran 2017 Ocak-Haziran

Gıda İhracatı 7,7 7,9

Toplam İhracat 71,6 77,5

Gıda İthalatı 5,5 6,3

Toplam İthalat 99,7 108,3

13

içecekler ve tütün hariç gıda ihracatı bir önceki yıla göre %4,1 oranında, ithalat %2,1 oranında

azalmıştır. 2016 yılında dış ticaret hacmi 2015 yılına göre %3,3 azalışla 24,9 milyar dolar

olarak gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise 2016 yılında 4,9 milyar dolar fazla vermiştir.

Tablo 12: İhracat, İthalat, Hacim, Denge (Alkollü İçecekler ve Tütün Hariç Gıda Sektörü) (2016-2017 Ocak-Haziran) ($)


İhracat 7.120.178.882 7.428.283.463 4,3%

İthalat 5.100.367.954 5.971.874.319 17,1%


Dış Ticaret Dengesi 2.019.810.928 1.456.409.144 -27,9% Kaynak: GTB

2017 yılı Ocak-Haziran döneminde alkollü içecekler ve tütün hariç gıda ihracatı bir önceki

yılın aynı dönemine göre %4,3 oranında, ithalatı ise %17,1 oranında artmıştır. 2017 yılı Ocak-

Haziran döneminde dış ticaret hacmi 2016 yılının aynı dönemine göre %9,7 artışla 13,4

milyar dolar olarak gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise 1,5 milyar dolar fazla vermiştir.

Tablo 13: İhracat, İthalat, Hacim, Denge (Alkollü İçecekler Alt Sektörü) (2015-2016) ($)

2015 2016 Değişim

İhracat 103.291.832 88.012.948 -14,8%

İthalat 147.670.287 115.972.409 -21,5%

Dış Ticaret Hacmi 250.962.119 203.985.357 -18,7%

Dış Ticaret Dengesi -44.378.455 -27.959.461 -37,0% Kaynak: GTB

2016 gıda sektörü ihracatında %0,5, ithalatında ise %1,1 payı olan alkollü içecekler alt

sektöründe ihracat bir önceki yıla göre %14,8 oranında, ithalat %21,5 oranında azalmıştır.

2016 yılında dış ticaret hacmi 2015 yılına göre %18,7’lik azalışla 204 milyon dolar olarak

gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise 2016 yılında 28 milyon dolar açık vermiştir.

Tablo 14: İhracat, İthalat, Hacim, Denge (Alkollü İçecekler Alt Sektörü) (2016-2017 Ocak-Haziran) ($)


İhracat 44.330.835 45.392.981 2,4%

İthalat 52.317.441 53.874.046 3,0%

Dış Ticaret Hacmi 96.648.276 99.267.027 2,7%

Dış Ticaret Dengesi -7.986.606 -8.481.065 6,2% Kaynak: GTB

2017 yılının ilk yarısında gıda sektörü ihracatında %0,6, ithalatında ise %0,9 payı olan alkollü

içecekler alt sektöründe ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,4 oranında, ithalat

%3 oranında artmıştır. 2017 yılı Ocak-Haziran döneminde alkollü içecekler sektörünün dış

suları, ilave şeker veya diğer tatlandırıcı maddeleri içersin veya içermesin (mayalanmamış ve alkol ilave edilmemiş)” içinde sayılmaktadır.

14

ticaret hacmi 2016 yılının aynı dönemine göre %2,7’lik artışla 99 milyon dolar olarak

gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise bu dönemde 8,5 milyon dolar açık vermiştir.

Tablo 15: İhracat, İthalat, Hacim, Denge (Tütün ve Tütün Mamulleri Alt Sektörü) (2015-2016)($)

2015 2016 Değişim

İhracat 918.448.723 1.006.056.118 9,5%

İthalat 537.724.769 590.524.575 9,8%


Dış Ticaret Dengesi 380.723.954 415.531.543 9,1%

Kaynak: GTB

2016 gıda sektörü ihracatında %6,3, ithalatında ise %5,5 payı olan tütün ve tütün mamulleri

ihracatı bir önceki yıla göre %9,5 oranında, ithalat %9,8 oranında artmıştır. 2016 yılında dış

ticaret hacmi 2015 yılına göre %9,6’lık artışla 1,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiş, dış ticaret

dengesi ise 2016 yılında 415 milyon dolar fazla vermiştir.

Tablo 16: İhracat, İthalat, Hacim, Denge (Tütün ve Tütün Mamulleri Alt Sektörü) (2016-2017 Ocak-Haziran) ($)


İhracat 556.150.172 416.989.120 -25,0%

İthalat 305.758.870 246.079.919 -19,5%

Dış Ticaret Hacmi 861.909.042 663.069.039 -23,1%

Dış Ticaret Dengesi 250.391.302 170.909.201 -31,7% Kaynak: GTB

2017 yılı Ocak-Haziran dönemi gıda sektörü ihracatında %5,3, ithalatında ise %3,9 payı olan

tütün ve tütün mamulleri ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %25 oranında, ithalatı

%19,5 oranında artmıştır. 2017 yılının ilk yarısında tütün ve tütün mamulleri sektörünün dış

ticaret hacmi 2016 yılının aynı dönemine kıyasla %23,1’lik azalışla 663 milyon dolar olarak

gerçekleşmiş, dış ticaret dengesi ise bu dönemde 171 milyon dolar fazla vermiştir.

15

A. GIDA SEKTÖRÜ İHRACATI

A.1. 2015-2016 YILLARI TÜRKİYE GIDA SEKTÖRÜ İHRACATI

Tablo 17: Ülkelere Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Ülke 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Irak 2.787.699.858 16,8% 2.909.066.884 18,2% 4,4%

Almanya 1.511.864.856 9,1% 1.323.689.660 8,3% -12,4%

ABD 649.965.972 3,9% 812.710.052 5,1% 25,0%

İtalya 897.735.551 5,4% 807.909.707 5,0% -10,0%

Suriye 623.566.104 3,8% 589.711.042 3,7% -5,4%

Hollanda 533.093.164 3,2% 548.814.210 3,4% 2,9%

Suudi Arabistan 429.110.028 2,6% 514.788.843 3,2% 20,0%

Rusya 1.103.876.542 6,7% 497.587.951 3,1% -54,9%

İngiltere 460.373.219 2,8% 467.016.028 2,9% 1,4%

Fransa 514.802.213 3,1% 415.144.055 2,6% -19,4%

Diğer 7.049.296.668 42,6% 7.117.750.267 44,5% 1,0%

Toplam 16.561.384.175 100,0% 16.004.188.699 100,0% -3,4%

Kaynak: GTB

2016 yılında en çok ihracat yapılan ülke %18,2’lik pay ile Irak olmuştur. Söz konusu ülkeyi

%8,3’lük payla Almanya ve %5,1’lik pay ile ABD izlemiştir. İlk on ülke arasında ihracatımızda

en büyük düşüş %19,4’lük azalma ile Fransa’ya olmuş, üçüncü sırada yer alan Rusya’ya

yapılan gıda ihracatı ise %12,4 oranında azalmıştır.

Tablo 18: Gümrüklere Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Gümrük Adı 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Mersin 2.202.030.444 13,3% 2.153.003.230 13,5% -2,2%

İzmir 1.735.783.701 10,5% 1.880.673.697 11,8% 8,3%

Aliağa 1.245.776.034 7,5% 1.333.026.430 8,3% 7,0%

Gaziantep 1.264.417.850 7,6% 1.201.954.713 7,5% -4,9%

Ambarlı 1.261.331.418 7,6% 1.107.543.906 6,9% -12,2%

Gemlik 1.127.392.106 6,8% 912.351.679 5,7% -19,1%

Samsun 794.359.426 4,8% 565.582.718 3,5% -28,8%

Derince 504.085.283 3,0% 486.039.812 3,0% -3,6%

İskenderun 346.224.564 2,1% 485.025.321 3,0% 40,1%

Mardin 333.724.585 2,0% 465.954.755 2,9% 39,6%

Diğer 5.746.258.764 34,7% 5.413.032.438 33,8% -5,8%

Toplam 16.561.384.175 100,0% 16.004.188.699 100,0% -3,4%

Kaynak: GTB

16

2016 yılında en çok ihracatın yapıldığı gümrük müdürlüğü %13,5’lik pay ile Mersin Gümrük

Müdürlüğü olmuştur. Söz konusu Gümrük Müdürlüğünü %11,8’lik pay ile İzmir ve %8,3’lük

pay ile Aliağa Gümrük Müdürlükleri izlemiştir.

Tablo 19: Rejimlere Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($) Rejim Adı 2015 Pay 2016 Pay Değ.

Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın kesin ihracatı

9.283.085.603 56,1% 8.759.383.422 54,7% -5,6%

Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulan eşyanın yeniden ihracatı

7.201.551.453 43,5% 7.152.614.450 44,7% -0,7%

Muafiyete tabi olmadan serbest dolaşım ile eş zamanlı yurtiçi kullanıma giren eşyanın kesin ihracatı

69.006.016 0,4% 91.367.734 0,6% 32,4%

Antrepoya alınan serbest dolaşımda bulunan Türk menşeli eşyanın kesin ihracatı

7.613.279 0,0% 734.711 0,0% -90,3%

İhraç edildiği şekli ile geri gelmek üzere geçici ihraç edilen eşyanın kesin ihracatı

31.744 0,0% 88.382 0,0% 178,4%

Diğer 96.080 0,0% 0 0,0% -

100,0% Toplam 16.561.384.175 100,0% 16.004.188.699 100,0% -3,4%

Kaynak: GTB

2016 yılında gıda ihracatı en çok %54,7 payla “Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın

kesin ihracatı” rejimi kapsamında gerçekleştirilmiştir. 2016 yılı gıda ihracatının %44,7’si ise

“Dâhilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulan eşyanın yeniden ihracatı” rejimi

kapsamında yapılmıştır.

Tablo 20: Taşıma Yollarına Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Taşıma Şekli 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Denizyolu 9.336.261.222 56,4% 8.793.345.530 54,9% -5,8%

Karayolu 7.053.418.677 42,6% 7.008.225.477 43,8% -0,6%

Havayolu 118.643.952 0,7% 160.351.703 1,0% 35,2%

Demiryolu 53.060.324 0,3% 42.265.989 0,3% -20,3%

Toplam 16.561.384.175 100,0% 16.004.188.699 100,0% -3,4%

Kaynak: GTB

Sektörde 2016 yılında en çok ihracat %54,9’luk payla denizyolu ile yapılmaktadır.

Denizyolunu %43,8’lik payla karayolu izlemektedir.

17

Tablo 21: Döviz Cinsine Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Döviz Türü 2015 Pay 2016 Pay Değişim

A.B.D Doları 10.747.342.688 64,9% 10.069.399.056 62,9% -6,3%

Avro 4.355.302.116 26,3% 4.355.843.123 27,2% 0,0%

Türk Lirası 1.090.898.313 6,6% 1.257.274.957 7,9% 15,3%

İngiliz Sterlini 231.469.770 1,4% 222.786.944 1,4% -3,8%

Japon Yeni 47.551.256 0,3% 42.397.636 0,3% -10,8%

Diğer 88.820.032 0,5% 56.486.983 0,4% -36,4%

Toplam 16.561.384.175 100,0% 16.004.188.699 100,0% -3,4%

Kaynak: GTB

Sektörde 2016 yılında ihracatta en çok kullanılan döviz cinsi %62,9’luk payla A.B.D. Doları

olmuştur. A.B.D. Dolarını %27,2’lik payla Avro izlemektedir. 2016 yılında Türk lirasının

ihracatta kullanılma oranının bir önceki yıla göre %15,3’lük bir artış göstermesi dikkat

çekicidir.

Tablo 22: Ödeme Şekillerine Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Ödeme Şekli 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Mal Mukabili Ödeme 7.366.077.062 44,5% 7.679.012.914 48,0% 4,2%

Vesaik Mukabili Ödeme 6.595.364.274 39,8% 5.946.049.968 37,2% -9,8%

Peşin Ödeme 2.009.164.652 12,1% 1.886.924.536 11,8% -6,1%

Akreditif 462.489.048 2,8% 402.219.298 2,5% -13,0%

Vadeli Akreditif 107.174.070 0,6% 64.184.406 0,4% -40,1%

Diğer 21.115.069 0,1% 25.797.577 0,2% 22,2%

Toplam 16.561.384.175 100,0% 16.004.188.699 100,0% -3,4%

Kaynak: GTB

2016 yılında sektör ihracatında %48’lik bir pay ile en çok mal mukabili ödeme sistemi tercih

edilmiş, bunu % 37,2’lik bir pay ile vesaik mukabili ödeme takip etmiştir.

Tablo 23: Türkiye’nin Gıda İhracatında Firma Yoğunlaşması ($)

Firma Yoğunluğu 2015 Pay 2016 Pay Değişim

İlk 10 Firma 2.610.344.770 15,8% 2.456.531.925 15,3% -5,9%

İlk 50 Firma 5.653.081.549 34,1% 5.580.956.356 34,9% -1,3%

İlk 100 Firma 7.686.890.599 46,4% 7.529.150.962 47,0% -2,1%

Toplam 16.561.384.175 100,0% 16.004.188.699 100,0% -3,4%

Kaynak: GTB

2015 yılında gıda sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 10 firma toplam ihracatın %15,8’ini

gerçekleştirirken 2016 yılı itibarıyla bu oran %15,3 olarak gerçekleşmiştir. İlk 50 firma

itibarıyla gıda ihracatının payı ise 2016 yılında %34,9 olmuştur.

18

A.2. 2016 OCAK-HAZİRAN - 2017 OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ TÜRKİYE GIDA SEKTÖRÜ

İHRACATI

Tablo 24:Ülkelere Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Ülke 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

Irak 1.378.915.454 17,9% 1.575.463.661 20,0% 14,3%

Almanya 635.361.297 8,2% 604.031.149 7,7% -4,9%

ABD 388.540.870 5,0% 384.062.738 4,9% -1,2%

İtalya 326.975.367 4,2% 287.654.362 3,6% -12,0%

Rusya 178.403.081 2,3% 286.596.353 3,6% 60,6%

Suriye 258.535.607 3,3% 259.023.693 3,3% 0,2%

Suudi Arabistan 247.641.683 3,2% 255.385.688 3,2% 3,1%

Hollanda 256.620.094 3,3% 239.997.850 3,0% -6,5%

İngiltere 230.627.548 3,0% 215.845.729 2,7% -6,4%

Fransa 212.788.027 2,8% 187.823.632 2,4% -11,7%

Diğer 3.606.250.861 46,7% 3.594.780.709 45,6% -0,3%

Toplam 7.720.659.889 100,0% 7.890.665.564 100,0% 2,2%

Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran döneminde en çok ihracat yapılan ülke %20’lik pay ile Irak olmuştur. Söz

konusu ülkeyi %7,7’lik payla Almanya ve %4,9’luk pay ile ABD izlemiştir. İlk on ülke arasında

ihracatımızda en büyük düşüş %12’lik azalma ile İtalya’ya olmuş, onuncu sırada yer alan

Fransa’ya yapılan gıda ihracatı ise %11,7 oranında azalmıştır.

Tablo 25: Gümrüklere Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Gümrük Adı 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

Mersin 1.003.965.469 13,0% 1.106.982.661 14,0% 10,3%

İzmir 933.174.310 12,1% 804.993.615 10,2% -13,7%

Aliağa 636.951.140 8,2% 705.392.922 8,9% 10,7%

Gaziantep 599.860.633 7,8% 567.883.956 7,2% -5,3%

Ambarlı 546.833.562 7,1% 514.341.660 6,5% -5,9%

Gemlik 428.942.119 5,6% 382.794.787 4,9% -10,8%

Mardin 216.654.156 2,8% 279.622.040 3,5% 29,1%

Samsun 234.920.822 3,0% 256.341.534 3,2% 9,1%

Derince 240.853.456 3,1% 241.921.151 3,1% 0,4%

İskenderun 242.946.823 3,1% 213.286.071 2,7% -12,2%

Diğer 2.635.557.399 34,1% 2.817.105.167 35,7% 6,9%

Toplam 7.720.659.889 100,0% 7.890.665.564 100,0% 2,2%

Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran döneminde en çok ihracatın yapıldığı gümrük müdürlüğü %14’lük pay ile

Mersin Gümrük Müdürlüğü olmuştur. Söz konusu Gümrük Müdürlüğünü %10,2’lik pay ile

İzmir ve %8,9’luk pay ile Aliağa Gümrük Müdürlükleri izlemiştir.

19

Tablo 26: Rejimlere Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Rejim Adı 2016 Ocak-

Haziran Pay

2017 Ocak-Haziran

Pay Değ.

Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın kesin ihracatı

4.098.227.233 53,1% 4.245.443.666 53,8% 3,6%

Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulan eşyanın yeniden ihracatı

3.566.369.910 46,2% 3.603.117.128 45,7% 1,0%

Muafiyete tabi olmadan serbest dolaşım ile eş zamanlı yurtiçi kullanıma giren eşyanın kesin ihracatı

55.798.364 0,7% 41.404.516 0,5% -25,8%

Antrepoya alınan serbest dolaşımda bulunan Türk menşeli eşyanın kesin ihracatı

260.000 0,0% 562.741 0,0% 116,4%

İhraç edildiği şekli ile geri gelmek üzere geçici ihraç edilen eşyanın kesin ihracatı

4.382 0,0% 124.324 0,0% 2737,2%

Muafiyete tabi olarak serbest dolaşım ile eş zamanlı yurtiçi kullanıma giren eşyanın kesin ihracatı

0 0,0% 13.189 0,0% -

Toplam 7.720.659.889 100,0% 7.890.665.564 100,0% 2,2%

Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran döneminde gıda ihracatı en çok %53,8 payla “Daha önce bir rejime tabi

tutulmamış eşyanın kesin ihracatı” rejimi kapsamında gerçekleştirilmiştir. 2017 Ocak-

Haziran dönemi gıda ihracatının %45,7’si ise “Dâhilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine

tabi tutulan eşyanın yeniden ihracatı” rejimi kapsamında yapılmıştır.

Tablo 27: Taşıma Yollarına Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Taşıma Şekli 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

Denizyolu 4.194.769.031 54,3% 4.222.797.428 53,5% 0,7%

Karayolu 3.420.812.254 44,3% 3.523.999.670 44,7% 3,0%

Havayolu 82.621.972 1,1% 123.968.858 1,6% 50,0%

Demiryolu 22.456.632 0,3% 19.884.180 0,3% -11,5%

Diğer 0 0,0% 15.428 0,0% -

Toplam 7.720.659.889 100,0% 7.890.665.564 100,0% 2,2%

Kaynak: GTB

Sektörde 2017 Ocak-Haziran döneminde en çok ihracat %53,5’lik payla denizyolu ile

yapılmaktadır. Denizyolunu %44,7’lik payla karayolu izlemektedir.

20

Tablo 28: Döviz Cinsine Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($)

Döviz Cinsi 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

A.B.D Doları 4.753.440.835 61,6% 4.955.431.776 62,8% 4,2%

Avro 2.171.466.347 28,1% 2.134.067.866 27,0% -1,7%

Türk Lirası 625.156.384 8,1% 661.633.008 8,4% 5,8%


Japon Yeni 24.307.331 0,3% 25.341.348 0,3% 4,3%

Diğer 31.255.714 0,4% 17.503.320 0,2% -44,0%

Toplam 7.720.659.889 100,0% 7.890.665.564 100,0% 2,2%

Kaynak: GTB

Sektörde 2017 Ocak-Haziran döneminde ihracatta en çok kullanılan döviz cinsi %62,8’lik

payla A.B.D. Doları olmuştur. A.B.D. Dolarını %27’lik payla Avro izlemektedir. 2017 Ocak-

Haziran döneminde Türk lirasının ihracatta kullanılma oranının bir önceki yıla göre %8,4’lük

bir artış göstermesi dikkat çekicidir.

Tablo 29: Ödeme Şekillerine Göre Türkiye'den Gıda İhracatı ($) Ödeme Şekli 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim


Vesaik Mukabili Ödeme 2.912.070.525 37,7% 2.798.614.884 35,5% -3,9%

Peşin Ödeme 886.323.057 11,5% 939.693.172 11,9% 6,0%

Akreditif 163.847.079 2,1% 221.904.749 2,8% 35,4%

Vadeli Akreditif 27.479.740 0,4% 28.691.971 0,4% 4,4%

Diğer 13.260.587 0,2% 12.618.354 0,2% -4,8%

Toplam 7.720.659.889 100,0% 7.890.665.564 100,0% 2,2%

Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran döneminde sektör ihracatında %49,3’lük bir pay ile en çok mal mukabili

ödeme sistemi tercih edilmiş, bunu % 35,5’lik bir pay ile vesaik mukabili ödeme takip etmiştir.

Tablo 30: Türkiye’nin Gıda İhracatında Firma Yoğunlaşması ($)

Firma Yoğunluğu 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

İlk 10 Firma 1.235.841.199 16,0% 1.033.381.462 13,1% -16,4%

İlk 50 Firma 2.686.332.200 34,8% 2.573.806.312 32,6% -4,2%

İlk 100 Firma 3.560.161.185 46,1% 3.513.248.600 44,5% -1,3%

Toplam 7.720.659.889 100,0% 7.890.665.564 100,0% 2,2%

Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran döneminde gıda sektöründe ihracat yapan ilk 10 firmanın payı bir önceki

ılın aynı dönemine göre yaklaşık 3 puan düşüş kaydederek %13,1 olmuştur. İlk 50 firma

itibarıyla gıda ihracatının payı ise 2017 Ocak-Haziran döneminde %32,6 olmuştur.

21

B. GIDA SEKTÖRÜ İTHALATI

B.1. 2015-2016 YILLARI TÜRKİYE GIDA SEKTÖRÜ İTHALATI

Tablo 31: Ülkelere Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($) Ülke 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Rusya 2.124.770.094 19,5% 1.842.377.011 17,2% -13,3%

ABD 844.798.201 7,8% 794.207.843 7,4% -6,0%

Ukrayna 916.265.685 8,4% 716.125.590 6,7% -21,8%

Malezya 472.300.564 4,3% 565.053.737 5,3% 19,6%

Almanya 379.485.859 3,5% 476.868.752 4,5% 25,7%

Brezilya 355.962.949 3,3% 450.035.648 4,2% 26,4%

Kanada 289.426.955 2,7% 355.444.998 3,3% 22,8%

Hollanda 302.817.807 2,8% 294.799.497 2,8% -2,6%

Arjantin 129.982.617 1,2% 285.993.494 2,7% 120,0%

Paraguay 139.570.977 1,3% 258.969.745 2,4% 85,5%

Diğer 4.934.074.821 45,3% 4.659.516.159 43,5% -5,6%

Toplam 10.889.456.529 100,0% 10.699.392.474 100,0% -1,7%

Kaynak: GTB

2016 yılında sektörde en çok ithalatın yapıldığı ülke %17,2’lik pay ile Rusya olmuştur. Söz

konusu ülkeyi %7,4’lük pay ile A.B.D. ve %6,7’lik pay ile Ukrayna izlemiştir. 2016 yılında ilk

on ülke arasında gıda ithalatımızda en büyük düşüş %21,8’lik bir azalma ile Ukrayna’dan

olmuş, söz konusu ülkeyi %13,3 oranında bir düşüşle gıda ithalatımızda ilk sırada yer alan

Rusya takip etmiştir. Bunun yanında, gıda ithalatımızda dokuzuncu sırada yer alan

Arjantin’den yapılan ithalat % 120 oranında, onuncu sırada yer alan Paraguay’dan yapılan

ithalat ise %85,5 oranında artmıştır.

Tablo 32: Gümrüklere Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($) Gümrük Adı 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Mersin 2.882.059.666 26,5% 2.778.445.373 26,0% -3,6% İzmir 1.227.196.374 11,3% 1.250.636.617 11,7% 1,9% Aliağa 767.270.345 7,0% 811.625.482 7,6% 5,8% Ambarlı 912.911.240 8,4% 799.111.286 7,5% -12,5%

Bandırma 590.488.696 5,4% 626.303.433 5,9% 6,1%

Samsun 551.712.107 5,1% 596.266.069 5,6% 8,1%

Derince 541.600.498 5,0% 476.930.446 4,5% -11,9%

Erenköy 483.231.813 4,4% 449.842.608 4,2% -6,9%

Tekirdağ 447.139.209 4,1% 419.401.980 3,9% -6,2%

İskenderun 393.351.656 3,6% 384.668.802 3,6% -2,2%

Diğer 2.092.494.925 19,2% 2.106.160.378 19,7% 0,7%

Toplam 10.889.456.529 100,0% 10.699.392.474 100,0% -1,7%

Kaynak: GTB

22

2016 yılında en çok ithalatın yapıldığı gümrük müdürlüğü %26 pay ile Mersin Gümrük

Müdürlüğü olmuştur. Söz konusu Gümrük Müdürlüğünü %11,7’lik pay ile İzmir ve %7,6’lık

pay ile Aliağa Gümrük Müdürlükleri izlemiştir.

Tablo 33: Rejimlere Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($) Rejim Adı 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı

4.049.559.724 37,2% 4.201.246.992 39,3% 3,7%

Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı

3.316.709.745 30,5% 3.152.847.139 29,5% -4,9%

Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın DİR şartlı muafiyet sistemine tabi tutulması

1.898.132.943 17,4% 1.703.278.489 15,9% -10,3%

Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın dahilde işleme rejimi şartlı muaf. sist. tabi tutulması

1.550.912.707 14,2% 1.571.592.511 14,7% 1,3%

İhraç edilen eşyanın muafiyete tabi olmadan serbest dolaşıma girişi ile eş zamanlı yurtiçi kullanımı

73.336.349 0,7% 70.427.058 0,7% -4,0%

Diğer 805.061 0,0% 285 0,0% -100,0% Toplam 10.889.456.529 100,0% 10.699.392.474 100,0% -1,7%

Kaynak: GTB

2016 yılı sektör ithalatında en çok %39,3 payla “Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın

muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı” rejimi kapsamında ithalat gerçekleştirilmiştir. Söz

konusu dönemde gıda ithalatının %29,5’i “Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın

muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı” rejimi kapsamında, %15,9’u “Daha önce bir rejime

tabi tutulmamış eşyanın DİR şartlı muafiyet sistemine tabi tutulması” rejimi kapsamında,

%14,7’si ise “Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın dâhilde işleme rejimi şartlı muaf.

sist. tabi tutulması” rejimi kapsamında yapılmıştır.

Tablo 34: Taşıma Yollarına Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($)

Taşıma Şekli 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Denizyolu 9.303.533.419 85,4% 9.098.559.958 85,0% -2,2%

Karayolu 1.353.406.236 12,4% 1.402.057.504 13,1% 3,6%

Demiryolu 110.933.004 1,0% 101.943.478 1,0% -8,1%

Havayolu 121.582.759 1,1% 96.805.159 0,9% -20,4%

Diğer 1.111 0,0% 26.375 0,0% 2274,0%

Toplam 10.889.456.529 100,0% 10.699.392.474 100,0% -1,7%

Kaynak: GTB

2016 yılında en çok gıda ithalatı %85’lik payla denizyolu ile yapılmıştır. Denizyolunu

%13,1’lik payla karayolu izlemektedir.

23

Tablo 35: Döviz Cinsine Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($) Döviz Türü 2015 Pay 2016 Pay Değişim

A.B.D Doları 7.898.113.423 72,5% 7.715.843.451 72,1% -2,3%

Avro 2.348.327.701 21,6% 2.492.925.877 23,3% 6,2%

Türk Lirası 301.572.580 2,8% 337.738.301 3,2% 12,0%


Norveç Kronu 89.104.480 0,8% 47.433.241 0,4% -46,8%

Diğer 45.070.498 0,4% 37.526.986 0,4% -16,7%

Toplam 10.889.456.529 100,0% 10.699.392.474 100,0% -1,7% Kaynak: GTB

2016 yılı gıda ithalatında en çok kullanılan döviz cinsi %72,1’lik payla A.B.D. Doları olmuştur.

A.B.D. Dolarını %23,3’lük payla Avro izlemektedir. 2016 yılında A.B.D. dolarının ülkemiz gıda

ithalatında kullanım oranı geçen yıla göre %2,3 oranında düşerken Avro’nun oranı %6,2

oranında yükselmiştir.

Tablo 36: Ödeme Şekillerine Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($) Ödeme Şekli 2015 Pay 2016 Pay Değişim

Peşin Ödeme 7.311.042.241 67,1% 6.426.926.485 60,1% -12,1%


Vesaik Mukabili Ödeme 1.197.153.543 11,0% 935.523.888 8,7% -21,9%


Akreditif 207.854.874 1,9% 96.202.077 0,9% -53,7%

Diğer 87.897.132 0,8% 73.780.655 0,7% -16,1%

Toplam 10.889.456.529 100,0% 10.699.392.474 100,0% -1,7%

Kaynak: GTB

2016 yılında sektör ithalatında %60,1’lik bir pay ile en çok peşin ödeme sistemi tercih edilmiş,

bunu % 26’lık bir pay ile mal mukabili ödeme takip etmiştir.

Tablo 37: Türkiye’nin Gıda İthalatında Firma Yoğunlaşması ($)

Firma Yoğunluğu 2015 Pay 2016 Pay Değişim

İlk 10 Firma 1.837.728.139 16,9% 1.907.213.176 17,8% 3,8%

İlk 50 Firma 4.838.891.540 44,4% 5.257.533.206 49,1% 8,7%

İlk 100 Firma 6.247.189.553 57,4% 6.680.476.980 62,4% 6,9%

Toplam 10.889.456.529 100,0% 10.699.392.474 100,0% -1,7%

Kaynak: GTB

2015 yılında gıda sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 10 firma toplam ihracatın %16,9’unu

gerçekleştirirken 2016 yılı itibarıyla bu oran %17,8’e yükselmiştir. İlk 50 firma itibarıyla gıda

ithalatı ise 2016 yılında %8,7 oranında artış göstermiştir.

24

B.2. 2016 OCAK-HAZİRAN -2017 OCAK-HAZİRAN DÖNEMİ TÜRKİYE GIDA SEKTÖRÜ

İTHALATI

Tablo 38: Ülkelere Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($)

Ülke 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

Rusya 968.450.637 17,7% 784.733.562 12,5% -19,0%

Ukrayna 325.588.815 6,0% 565.314.275 9,0% 73,6%

ABD 415.738.106 7,6% 474.529.590 7,6% 14,1%

Malezya 262.993.811 4,8% 326.882.453 5,2% 24,3%

Brezilya 221.321.984 4,1% 285.606.656 4,6% 29,0%

Arjantin 103.159.186 1,9% 222.786.040 3,6% 116,0%

Uruguay 76.238.670 1,4% 207.481.459 3,3% 172,1%

Almanya 226.317.557 4,1% 197.684.808 3,2% -12,7%

Paraguay 79.311.535 1,5% 181.932.582 2,9% 129,4%

Fildişi Kıyısı 148.463.929 2,7% 173.364.227 2,8% 16,8%

Diğer 2.630.860.035 48,2% 2.851.512.632 45,5% 8,4% Toplam 5.458.444.265 100,0% 6.271.828.284 100,0% 14,9%

Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran döneminde sektörde en çok ithalatın yapıldığı ülke %12,5’lik pay ile

Rusya olmuştur. Söz konusu ülkeyi %9’luk pay ile Ukrayna ve %7,6’lık pay ile ABD izlemiştir.

2017 Ocak-Haziran döneminde ilk on ülke arasında gıda ithalatımızda en büyük düşüş

%19’luk bir azalma ile Rusya’dan olmuş, söz konusu ülkeyi %12,7 oranında bir düşüşle gıda

ithalatımızda 8. sırada yer alan Almanya takip etmiştir. Bunun yanında, gıda ithalatımızda 7.

sırada yer alan Uruguay’dan yapılan ithalat % 172 oranında, 9. sırada yer alan Paraguay’dan

yapılan ithalat ise %129,4 oranında artmıştır.

Tablo 39: Gümrüklere Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($)

Gümrük Adı 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

Mersin 1.471.846.943 27,0% 1.692.784.701 27,0% 15,0%

İzmir 639.387.081 11,7% 633.860.846 10,1% -0,9%

Ambarlı 434.062.093 8,0% 461.567.165 7,4% 6,3%

Aliağa 334.001.131 6,1% 444.051.137 7,1% 32,9%

Bandırma 311.918.333 5,7% 359.669.238 5,7% 15,3%

Samsun 317.895.659 5,8% 356.710.921 5,7% 12,2%

Derince 254.022.191 4,7% 300.977.584 4,8% 18,5%

İskenderun 164.998.412 3,0% 296.937.398 4,7% 80,0%

Tekirdağ 241.940.217 4,4% 267.580.897 4,3% 10,6%

Erenköy 224.051.422 4,1% 233.348.223 3,7% 4,1%

Diğer 1.064.320.783 19,5% 1.224.340.174 19,5% 15,0%

Toplam 5.458.444.265 100,0% 6.271.828.284 100,0% 14,9% Kaynak: GTB

25

2017 Ocak-Haziran döneminde en çok ithalatın yapıldığı gümrük müdürlüğü %27 pay ile

Mersin Gümrük Müdürlüğü olmuştur. Söz konusu Gümrük Müdürlüğünü %10,1’lik pay ile

İzmir ve %7,4’lük pay ile Ambarlı Gümrük Müdürlükleri izlemiştir.

Tablo 40: Rejimlere Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($)

Rejim Adı 2016 Ocak-

Haziran Pay

2017 Ocak-Haziran

Pay Değişim

Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı

2.038.691.847 37,3% 2.905.990.730 46,3% 42,5%

Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı

1.656.109.035 30,3% 1.712.727.756 27,3% 3,4%

Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın DİR şartlı muafiyet sistemine tabi tutulması

856.778.354 15,7% 915.565.805 14,6% 6,9%

Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın dahilde işleme rejimi şartlı muaf. sist. tabi tutulması

866.150.186 15,9% 708.174.539 11,3% -18,2%

İhraç edilen eşyanın muafiyete tabi olmadan serbest dolaşıma girişi ile eş zamanlı yurtiçi kullanımı

40.714.558 0,7% 29.369.454 0,5% -27,9%

HİR kapsamında geçici ihraç edilen eşyanın vergi muafiyeti ile yeniden ithalatı

285 0,0% 0 0,0% -100,0%

Toplam 5.458.444.265 100,0% 6.271.828.284 100,0% 14,9% Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran dönemi sektör ithalatında en çok %46,3 payla “Daha önce bir rejime tabi

tutulmamış eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı” rejimi kapsamında ithalat

gerçekleştirilmiştir. Söz konusu dönemde gıda ithalatının %27,3’ü “Gümrük antrepo rejimine

tabi tutulan eşyanın muafiyete tabi olmadan yurtiçi kullanımı” rejimi kapsamında, %14,6’sı

“Daha önce bir rejime tabi tutulmamış eşyanın DİR şartlı muafiyet sistemine tabi tutulması”

rejimi kapsamında, %11,3’ü ise “Gümrük antrepo rejimine tabi tutulan eşyanın dâhilde işleme

rejimi şartlı muaf. sist. tabi tutulması” rejimi kapsamında yapılmıştır.

Tablo 41: Taşıma Yollarına Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($) Taşıma Şekli 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

Denizyolu 4.660.191.894 85,4% 5.430.615.080 86,6% 16,5%

Karayolu 701.372.627 12,8% 766.891.074 12,2% 9,3%

Demiryolu 62.297.798 1,1% 40.900.776 0,7% -34,3%

Havayolu 34.555.571 0,6% 33.382.382 0,5% -3,4%

Diğer 26.375 0,0% 38.972 0,0% 47,8%

Toplam 5.458.444.265 100,0% 6.271.828.284 100,0% 14,9%

Kaynak: GTB

26

2017 Ocak-Haziran döneminde en çok gıda ithalatı %86,6’lık payla denizyolu ile yapılmıştır.

Denizyolunu %12,2’lik payla karayolu izlemektedir.

Tablo 42: Döviz Cinsine Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($) Döviz Cinsi 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

A.B.D Doları 3.949.394.437 72,4% 4.470.739.154 71,3% 13,2%

Avro 1.230.640.658 22,5% 1.398.254.869 22,3% 13,6%

Türk Lirası 175.242.838 3,2% 326.447.280 5,2% 86,3%

Norveç Kronu 30.969.455 0,6% 28.855.281 0,5% -6,8%


Diğer 21.013.209 0,4% 25.376.950 0,4% 20,8%

Toplam 5.458.444.265 100,0% 6.271.828.284 100,0% 14,9%

Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran döneminde gıda ithalatında en çok kullanılan döviz cinsi %71,3’lük payla

A.B.D. Doları olmuştur. A.B.D. Dolarını %22,3’lük payla Avro izlemektedir. 2017 Ocak-Haziran

döneminde A.B.D. dolarının ülkemiz gıda ithalatında kullanım oranı geçen yıla göre %13,2

oranında, Avronun kullanım oranı ise %13,6 oranında yükselmiştir.

Tablo 43: Ödeme Şekillerine Göre Türkiye'nin Gıda İthalatı ($)

Ödeme Şekli 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

Peşin Ödeme 3.221.706.783 59,0% 3.275.992.337 52,2% 1,7%


Vesaik Mukabili Ödeme 566.427.952 10,4% 570.136.782 9,1% 0,7%


Akreditif 49.899.928 0,9% 94.202.483 1,5% 88,8%

Diğer 48.788.035 0,9% 40.223.171 0,6% -17,6%

Toplam 5.458.444.265 100,0% 6.271.828.284 100,0% 14,9%

Kaynak: GTB

2017 Ocak-Haziran dönemi sektör ithalatında %52,2’lik bir pay ile en çok peşin ödeme

sistemi tercih edilmiş, bunu %27,7’lik bir pay ile mal mukabili ödeme takip etmiştir.

Tablo 44: Türkiye’nin Gıda İthalatında Firma Yoğunlaşması ($)

Firma Yoğunluğu 2016 Ocak-Haziran Pay 2017 Ocak-Haziran Pay Değişim

İlk 10 Firma 654.656.599 12,0% 1.333.195.067 21,3% 103,6%

İlk 50 Firma 2.456.221.319 45,0% 3.306.366.232 52,7% 34,6%

İlk 100 Firma 3.173.703.776 58,1% 4.149.028.446 66,2% 30,7%

Toplam 5.458.444.265 100,0% 6.271.828.284 100,0% 14,9%

Kaynak: GTB

2016 yılı Ocak-Haziran döneminde gıda sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 10 firma toplam

ihracatın %12’sini gerçekleştirirken 2017 yılı Ocak-Haziran dönemi itibarıyla bu oran

27

%21,3’e yükselmiştir. İlk 50 firma itibarıyla gıda ithalatı ise 2017 yılı Ocak-Haziran

döneminde %34,6 oranında artış göstermiştir.

Documents

GIDA SEKTÖRÜ...3 YÖNETİCİ ÖZETİ 2016 yılında gıda sektörü ihracatı bir önceki yıla göre %3,4 oranında, ithalatı ise %1,7 oranında azalmıştır. 2016 yılında dış