Giíi vµ vÊn ®Ò ng Giíi vµ vÊn ®Ò ng êi khuyÕt tËtêi khuyÕt tËt

PGS,TS Lª ThÞ QóyPGS,TS Lª ThÞ Qóy

T.T Nghiªn cøu Giíi vµ Ph¸t T.T Nghiªn cøu Giíi vµ Ph¸t triÓntriÓn

§¹i häc KHXH & Nh©n v¨n§¹i häc KHXH & Nh©n v¨n

Bèi c¶nhBèi c¶nh Toµn thÕ giíi cã tõ 7-10% d©n sè lµ ng êi Toµn thÕ giíi cã tõ 7-10% d©n sè lµ ng êi

khuyÕt tËt trong ®ã 80% sè ng êi khuyÕt tËt khuyÕt tËt trong ®ã 80% sè ng êi khuyÕt tËt ®ang sèng trong c¸c n íc ®ang ph¸t triÓn. ®ang sèng trong c¸c n íc ®ang ph¸t triÓn.

( LHQ vµ WHO )( LHQ vµ WHO ) KhuyÕt tËt cã ¶nh h ëng ®Õn cuéc sèng cña KhuyÕt tËt cã ¶nh h ëng ®Õn cuéc sèng cña

h¬n 600 triÖu ng êi d©n trªn toµn cÇu. Cã h¬n 600 triÖu ng êi d©n trªn toµn cÇu. Cã 300 triÖu phô n÷ trong ®ã cã 240 triÖu ë c¸c 300 triÖu phô n÷ trong ®ã cã 240 triÖu ë c¸c n íc ®ang ph¸t triÓn ( Ng©n hµng thÕ n íc ®ang ph¸t triÓn ( Ng©n hµng thÕ giíi ).giíi ).

TrÎ em bÞ khuyÕt tËt n¨m 2000 kho¶ng 200 TrÎ em bÞ khuyÕt tËt n¨m 2000 kho¶ng 200 triÖu.triÖu.

Sè liÖu ng êi khuyÕt tËt trªn Sè liÖu ng êi khuyÕt tËt trªn thÕ giíithÕ giíi

0

100

200

300

400

500

600

Ng êi khuyÕt tËt Phô n÷ khuyÕt tËt TrÎ em khuyÕt tËt

Sè liÖu ng êi khuyÕt tËt khu Sè liÖu ng êi khuyÕt tËt khu vùc vµ ViÖt namvùc vµ ViÖt nam

Khu vùc ch©u Khu vùc ch©u ¸ – Th¸i B×nh D ¬ng cã – Th¸i B×nh D ¬ng cã kho¶ng 400 triÖu ng êi khuyÕt tËt cã kho¶ng 400 triÖu ng êi khuyÕt tËt cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp cho qu¸ tr×nh ph¸t kh¶ n¨ng ®ãng gãp cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quèc giatriÓn quèc gia

ViÖt Nam hiÖn cã kho¶ng 5,4 triÖu ng êi ViÖt Nam hiÖn cã kho¶ng 5,4 triÖu ng êi khuyÕt tËt, chiÕm kho¶ng 7,0% d©n khuyÕt tËt, chiÕm kho¶ng 7,0% d©n sè. (Theo thèng kª cña Bé Lao ®éng th sè. (Theo thèng kª cña Bé Lao ®éng th ¬ng binh vµ x· héi - MOLISA )¬ng binh vµ x· héi - MOLISA )

Nam giíi bÞ khuyÕt tËt cao h¬n tû lÖ Nam giíi bÞ khuyÕt tËt cao h¬n tû lÖ n÷ giíi bÞ khuyÕt tËt (3,4% so víi 2,5%). n÷ giíi bÞ khuyÕt tËt (3,4% so víi 2,5%).

Sè liÖu ( TiÕp theo )Sè liÖu ( TiÕp theo )

Theo íc tÝnh, kho¶ng 40% sè ng êi khuyÕt Theo íc tÝnh, kho¶ng 40% sè ng êi khuyÕt tËt sèng d íi møc nghÌo theo chuÈn quèc tËt sèng d íi møc nghÌo theo chuÈn quèc tÕ. Kho¶ng 70% ng êi khuyÕt tËt ë ®é tÕ. Kho¶ng 70% ng êi khuyÕt tËt ë ®é tuæi lao ®éng nh ng chØ cã 4% trong sè tuæi lao ®éng nh ng chØ cã 4% trong sè hä cã viÖc lµmhä cã viÖc lµm

Ch a ®Õn 10% trÎ em vµ thanh niªn Ch a ®Õn 10% trÎ em vµ thanh niªn khuyÕt tËt ® îc tiÕp cËn gi¸o dôc (trong khuyÕt tËt ® îc tiÕp cËn gi¸o dôc (trong khi h¬n 70% vµ thanh niªn b×nh th êng ® khi h¬n 70% vµ thanh niªn b×nh th êng ® îc tiÕp cËn gi¸o dôc tiÓu häc ë khu vùc îc tiÕp cËn gi¸o dôc tiÓu häc ë khu vùc Ch©u Ch©u ¸- Th¸i B×nh D ¬ng)- Th¸i B×nh D ¬ng)

C¸c nguyªn nh©n khuyÕt C¸c nguyªn nh©n khuyÕt tËttËt

BÈm sinh, bÖnh tËtBÈm sinh, bÖnh tËt HËu qu¶ cña chiÕn tranh, xung ®ét vò HËu qu¶ cña chiÕn tranh, xung ®ét vò

trangtrang HËu qu¶ cña thiªn tai, c¸c th¶m ho¹ do HËu qu¶ cña thiªn tai, c¸c th¶m ho¹ do

sö cè khoa häc, chÊt ®éc ho¸ häcsö cè khoa häc, chÊt ®éc ho¸ häc HËu qu¶ cña tai n¹n giao th«ng, tai n¹n HËu qu¶ cña tai n¹n giao th«ng, tai n¹n

lao ®énglao ®éng B¹o lùc x· héi vµ b¹o lùc gia ®×nhB¹o lùc x· héi vµ b¹o lùc gia ®×nh C¸c tËp tôc l¹c h©u ( FGM )C¸c tËp tôc l¹c h©u ( FGM )

Ng êi khuyÕt tËtNg êi khuyÕt tËt Ng êi khuyÕt tËt bÞ ph©n biÖt ®èi xö :Ng êi khuyÕt tËt bÞ ph©n biÖt ®èi xö : - Lµ ng êi khuyÕt tËt ( bÞ kú thÞ )- Lµ ng êi khuyÕt tËt ( bÞ kú thÞ ) - Lµ ng êi nghÌo khæ ( thiÕu kh¶ n¨ng - Lµ ng êi nghÌo khæ ( thiÕu kh¶ n¨ng

s¶n xuÊt )s¶n xuÊt ) - Lµ nh÷ng “c«ng d©n v« h×nh” trong - Lµ nh÷ng “c«ng d©n v« h×nh” trong

chÝnh s¸ch cña nhiÒu n ícchÝnh s¸ch cña nhiÒu n íc Phô n÷ chiÕm sè ®«ng trong ng êi Phô n÷ chiÕm sè ®«ng trong ng êi

khuyÕt tËt nghÌokhuyÕt tËt nghÌo Phô n÷ ph¶i chÞu thªm sù ph©n biÖt Phô n÷ ph¶i chÞu thªm sù ph©n biÖt

®èi xö vÒ giíi®èi xö vÒ giíi

Phô n÷ khuyÕt tËtPhô n÷ khuyÕt tËt BÞ ph©n biÖt giíi ngay trong gia ®×nhBÞ ph©n biÖt giíi ngay trong gia ®×nh ÝÝt ® îc ch¨m sãc søc khoÎ, gi¸o dôc d¹y t ® îc ch¨m sãc søc khoÎ, gi¸o dôc d¹y

nghÒnghÒ ÝÝt ® îc tiÕp cËn c¸c c¬ héi viÖc lµm vµ t ® îc tiÕp cËn c¸c c¬ héi viÖc lµm vµ

nh÷ng c¬ héi t¹o thu nhËpnh÷ng c¬ héi t¹o thu nhËp ÝÝt ® îc tham gia nh÷ng ho¹t ®éng x· t ® îc tham gia nh÷ng ho¹t ®éng x·

héi cña céng ®ånghéi cña céng ®ång GÆp nhiÒu rñi ro, bÞ l¹m dông t×nh GÆp nhiÒu rñi ro, bÞ l¹m dông t×nh

dôcdôc

Phô n÷ khuyÕt tËt Phô n÷ khuyÕt tËt ( tiªp )( tiªp )

BÞ tõ chèi quyÒn ® îc sinh conBÞ tõ chèi quyÒn ® îc sinh con ÝÝt cã c¬ héi lËp gia ®×nht cã c¬ héi lËp gia ®×nh Phô n÷ khuyÕt tËt trong c¸c gia ®×nh Phô n÷ khuyÕt tËt trong c¸c gia ®×nh

nghÌo hoÆc ë n«ng th«n gÆp nhiÒu khã nghÌo hoÆc ë n«ng th«n gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n phô n÷ khuyÕt tËt trong c¸c kh¨n h¬n phô n÷ khuyÕt tËt trong c¸c gia ®×nh giµu hoÆc ë thµnh thÞgia ®×nh giµu hoÆc ë thµnh thÞ

C¸c phong trµo vÒ giíi Ýt ¶nh h ëng ®Õn C¸c phong trµo vÒ giíi Ýt ¶nh h ëng ®Õn cuéc sèng cña phô n÷ khuyÕt tËtcuéc sèng cña phô n÷ khuyÕt tËt

Xu h íng thÕ giíi vÒ Xu h íng thÕ giíi vÒ ng êi khuyÕt tËtng êi khuyÕt tËt

Do c¸c nguyªn nh©n nªu trªn nªn Do c¸c nguyªn nh©n nªu trªn nªn t×nh h×nh ng êi khuyÕt tËt vµ phô t×nh h×nh ng êi khuyÕt tËt vµ phô n÷ khuyÕt tËt sÏ kh«ng gi¶m trong n÷ khuyÕt tËt sÏ kh«ng gi¶m trong thêi gian tíithêi gian tíi

Liªn hîp quèc vµ nhiÒu n íc ®· cã Liªn hîp quèc vµ nhiÒu n íc ®· cã chÝnh s¸ch cho ng êi khuyÕt tËt ®Ó chÝnh s¸ch cho ng êi khuyÕt tËt ®Ó lµm gi¶m bít kho¶ng c¸ch gi÷a hä víi lµm gi¶m bít kho¶ng c¸ch gi÷a hä víi ng êi b×nh th êngng êi b×nh th êng

ChiÕn l îc cña Liªn hîp quèc vµ ChiÕn l îc cña Liªn hîp quèc vµ §«ng Nam §«ng Nam ¸ ¸ vÒ vÊn ®Ò giíi vµ vÒ vÊn ®Ò giíi vµ

ng êi khuyÕt tËtng êi khuyÕt tËt Tíi n¨m 2005, c¸c chÝnh phñ cÇn ph¶i Tíi n¨m 2005, c¸c chÝnh phñ cÇn ph¶i

tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa, tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa, ph©n biÖt ®èi xö thÝch hîp ®Ó b¶o ph©n biÖt ®èi xö thÝch hîp ®Ó b¶o vÖ c¸c quyÒn cña phô n÷ khuyÕt tËtvÖ c¸c quyÒn cña phô n÷ khuyÕt tËt

C¸c tæ chøc “tù lùc” cña ng êi khuyÕt C¸c tæ chøc “tù lùc” cña ng êi khuyÕt tËt ë cÊp quèc gia cÇn t¹o ®iÒu kiÖn tËt ë cÊp quèc gia cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho phô n÷ tham gia ®Çy ®ñ vµ c©n cho phô n÷ tham gia ®Çy ®ñ vµ c©n b»ng kÓ c¶ viÖc tham gia c¸c kho¸ b»ng kÓ c¶ viÖc tham gia c¸c kho¸ ®µo t¹o vµ kü n¨ng qu¶n lý®µo t¹o vµ kü n¨ng qu¶n lý

ChiÕn l îc ( tiÕp theo )ChiÕn l îc ( tiÕp theo )

C¸c phô n÷ khuyÕt tËt cÇn ® îc tham C¸c phô n÷ khuyÕt tËt cÇn ® îc tham gia vµo c¸c héi phô n÷ cÊp quèc giagia vµo c¸c héi phô n÷ cÊp quèc gia

Phô n÷ vµ trÎ em g¸i khuyÕt tËt cÇn Phô n÷ vµ trÎ em g¸i khuyÕt tËt cÇn ® îc tiÕp cËn víi gi¸o dôc, th«ng tin y ® îc tiÕp cËn víi gi¸o dôc, th«ng tin y tÕ, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn x· héitÕ, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn x· héi

TÊt c¶ c¸c c¬ quan ph¶i ®Èy m¹nh TÊt c¶ c¸c c¬ quan ph¶i ®Èy m¹nh vµ ñng hé quyÒn cña phô n÷ khuyÕt vµ ñng hé quyÒn cña phô n÷ khuyÕt tËt theo h íng tù lùa chän vµ tù quyÕttËt theo h íng tù lùa chän vµ tù quyÕt

ChiÕn l îc ( tiÕp theo )ChiÕn l îc ( tiÕp theo )

T¹o viÖc lµm phï hîp víi ng êi khuyÕt T¹o viÖc lµm phï hîp víi ng êi khuyÕt tËt vµ phô n÷ khuyÕt tËttËt vµ phô n÷ khuyÕt tËt

TruyÒn th«ng thay ®æi nhËn thøc TruyÒn th«ng thay ®æi nhËn thøc cña x· héi vµ cña ng êi khuyÕt tËtcña x· héi vµ cña ng êi khuyÕt tËt

Ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n vµ quyÒn Ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n vµ quyÒn sinh s¶n cña phô n÷ khuyÕt tËtsinh s¶n cña phô n÷ khuyÕt tËt

Lång ghÐp giíi vµo chÝnh s¸ch cho Lång ghÐp giíi vµo chÝnh s¸ch cho ng êi khuyÕt tËtng êi khuyÕt tËt

Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ giíi vµ yÕu tè giíi trong vÊn giíi vµ yÕu tè giíi trong vÊn

®Ò ng êi khuyÕt tËt®Ò ng êi khuyÕt tËt Giíi tÝnh ( Sex):Giíi tÝnh ( Sex):

§Þnh nghÜa : Giíi tÝnh lµ mét thuËt §Þnh nghÜa : Giíi tÝnh lµ mét thuËt ng÷ khoa häc b¾t nguån tõ bé m«n ng÷ khoa häc b¾t nguån tõ bé m«n sinh vËt häc dïng ®Ó chØ sù kh¸c biÖt sinh vËt häc dïng ®Ó chØ sù kh¸c biÖt vÒ sinh häc gi÷a nam vµ n÷. §ã lµ sù vÒ sinh häc gi÷a nam vµ n÷. §ã lµ sù kh¸c biÖt phæ th«ng vµ kh«ng thÓ thay kh¸c biÖt phæ th«ng vµ kh«ng thÓ thay ®æi ® îc ( mäi ng êi ®µn «ng ®Òu cã ®æi ® îc ( mäi ng êi ®µn «ng ®Òu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vÒ giíi tÝnh nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vÒ giíi tÝnh vµ mäi ng êi phô n÷ ®Òu cã ®Æc vµ mäi ng êi phô n÷ ®Òu cã ®Æc ®iÓm chung vÒ giíi tÝnh ).®iÓm chung vÒ giíi tÝnh ).

Nh÷ng kh¸i niÖm ( TiÕp Nh÷ng kh¸i niÖm ( TiÕp theo )theo )

TD : Phô n÷ thÊy kinh, sinh con vµ TD : Phô n÷ thÊy kinh, sinh con vµ cho con bó, nam giíi th× kh«ng cho con bó, nam giíi th× kh«ng thÓ. Nam giíi cã thÓ s¶n xuÊt tinh thÓ. Nam giíi cã thÓ s¶n xuÊt tinh trïng cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh thô trïng cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh thô thai, phô n÷ th× kh«ng thÓ. Con thai, phô n÷ th× kh«ng thÓ. Con ng êi sinh ra ®· cã nh÷ng ®Æc ng êi sinh ra ®· cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ giíi tÝnh vµ ®Æc ®iÓm ®iÓm vÒ giíi tÝnh vµ ®Æc ®iÓm nµy tån t¹i trong suèt cuéc ®êi.nµy tån t¹i trong suèt cuéc ®êi.

Phô n÷ khuyÕt tËt bÞ ph©n Phô n÷ khuyÕt tËt bÞ ph©n biÖt giíi tÝnhbiÖt giíi tÝnh

Phô n÷ khuyÕt tËt kh«ng cã hoÆc Ýt Phô n÷ khuyÕt tËt kh«ng cã hoÆc Ýt cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn chøc n¨ng giíi cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn chøc n¨ng giíi tÝnh do sù khiÕm khuyÕt vÒ c¬ thÓ tÝnh do sù khiÕm khuyÕt vÒ c¬ thÓ cña häcña hä

Tr êng hîp nµy ®èi víi nam giíi khuyÕt Tr êng hîp nµy ®èi víi nam giíi khuyÕt tËt kh«ng nÆng nÒ b»ng phô n÷ tËt kh«ng nÆng nÒ b»ng phô n÷ khuyÕt tËtkhuyÕt tËt

Nh÷ng kh¸i niÖm ( TiÕp Nh÷ng kh¸i niÖm ( TiÕp theo )theo )

Giíi ( Gender)Giíi ( Gender)

§Þnh nghÜa§Þnh nghÜa : Giíi lµ mét thuËt ng÷ x· : Giíi lµ mét thuËt ng÷ x· héi häc b¾t nguån tõ m«n nh©n lo¹i héi häc b¾t nguån tõ m«n nh©n lo¹i häc nãi ®Õn vai trß tr¸ch nhiÖm vµ häc nãi ®Õn vai trß tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi mµ x· héi quy ®Þnh cho nam quyÒn lîi mµ x· héi quy ®Þnh cho nam vµ n÷, bao gåm viÖc ph©n chia lao vµ n÷, bao gåm viÖc ph©n chia lao ®éng, c¸c kiÓu ph©n chia , c¸c nguån ®éng, c¸c kiÓu ph©n chia , c¸c nguån vµ lîi Ých. Giíi ®Ò cËp ®Õn c¸c qui t¾c vµ lîi Ých. Giíi ®Ò cËp ®Õn c¸c qui t¾c tiªu chuÈn theo nhãm tËp thÓ chø tiªu chuÈn theo nhãm tËp thÓ chø kh«ng theo thùc tÕ c¸ nh©nkh«ng theo thùc tÕ c¸ nh©n..

Nh÷ng kh¸i niÖm ( TiÕp Nh÷ng kh¸i niÖm ( TiÕp theo )theo )

Vai trß giíi ® îc x¸c ®Þnh theo v¨n Vai trß giíi ® îc x¸c ®Þnh theo v¨n ho¸, kh«ng theo khÝa c¹nh sinh vËt ho¸, kh«ng theo khÝa c¹nh sinh vËt häc vµ cã thÓ thay ®æi theo thêi häc vµ cã thÓ thay ®æi theo thêi gian, theo c¸c x· héi vµ c¸c vïng ®Þa gian, theo c¸c x· héi vµ c¸c vïng ®Þa lý kh¸c nhau. Khi sinh ra chóng ta lý kh¸c nhau. Khi sinh ra chóng ta kh«ng mang theo nh÷ng ®Æc tÝnh kh«ng mang theo nh÷ng ®Æc tÝnh giíi mµ chóng ta häc ® îc nh÷ng ®Æc giíi mµ chóng ta häc ® îc nh÷ng ®Æc tÝnh giíi tõ gia ®×nh, x· héi vµ nÒn tÝnh giíi tõ gia ®×nh, x· héi vµ nÒn v¨n ho¸ cña chóng ta.v¨n ho¸ cña chóng ta.

C¸c biÓu hiÖn cña giíiC¸c biÓu hiÖn cña giíi

BiÓu hiÖn b»ng tÝnh c¸ch vµ phÈm BiÓu hiÖn b»ng tÝnh c¸ch vµ phÈm chÊtchÊt

TÝnh c¸ch vµ phÈm chÊt cña nam vµ TÝnh c¸ch vµ phÈm chÊt cña nam vµ n÷ lµ do x· héi thõa nhËn hay c¶m n÷ lµ do x· héi thõa nhËn hay c¶m nghÜ.nghÜ.

C¸c phÈm chÊt, tÝnh c¸ch ® îc h×nh C¸c phÈm chÊt, tÝnh c¸ch ® îc h×nh thµnh thµnh

do qu¸ tr×nh gi¸o dôc cña gia ®×nh do qu¸ tr×nh gi¸o dôc cña gia ®×nh vµ x· héi ( XH ho¸ - Socialization )vµ x· héi ( XH ho¸ - Socialization )

C¸c biÓu hiÖn cña giíiC¸c biÓu hiÖn cña giíi

Tõ nhá n÷ ® îc d¹y tÒ gia néi trî.Tõ nhá n÷ ® îc d¹y tÒ gia néi trî. Nam ® îc d¹y h íng ngo¹i. ( Nay ®· cã Nam ® îc d¹y h íng ngo¹i. ( Nay ®· cã

nhiÒu thay ®æi : bãng ®¸ n÷...)nhiÒu thay ®æi : bãng ®¸ n÷...)

-XH ho¸ lµ qu¸ tr×nh c¸c c¸ thÓ -XH ho¸ lµ qu¸ tr×nh c¸c c¸ thÓ tiÕp thu , häc tËp nÒn VH cña XH mµ tiÕp thu , häc tËp nÒn VH cña XH mµ anh ta sinh ra tøc lµ häc c¸c kinh anh ta sinh ra tøc lµ häc c¸c kinh nghiÖm XH, häc hái nh÷ng g× cÇn nghiÖm XH, häc hái nh÷ng g× cÇn ph¶i lµm, ph¶i lµm,

C¸c biÓu hiÖn cña giíiC¸c biÓu hiÖn cña giíi

nh÷ng g× kh«ng ® îc lµm, häc ng«n nh÷ng g× kh«ng ® îc lµm, häc ng«n ng÷, häc c¸c chuÈn mùc gi¸ trÞ cña ng÷, häc c¸c chuÈn mùc gi¸ trÞ cña XH ®Ó thÝch øng ® îc víi XHXH ®Ó thÝch øng ® îc víi XH

Th«ng qua qu¸ tr×nh XH ho¸ thµnh Th«ng qua qu¸ tr×nh XH ho¸ thµnh tÝnh c¸ch, phÈm chÊt --> ®Þnh kiÕn tÝnh c¸ch, phÈm chÊt --> ®Þnh kiÕn giíi.giíi.

Phô n÷ khuyÕt tËt bÞ ph©n Phô n÷ khuyÕt tËt bÞ ph©n biÖt giíibiÖt giíi

Phô n÷ khuyÕt tËt bÞ ph©n biÖt giíi Phô n÷ khuyÕt tËt bÞ ph©n biÖt giíi trong gia ®×nh vµ x· héitrong gia ®×nh vµ x· héi

NhiÒu phô n÷ khuyÕt tËt bÞ bªu xÊu NhiÒu phô n÷ khuyÕt tËt bÞ bªu xÊu vµ bá r¬i tõ thêi th¬ Êuvµ bá r¬i tõ thêi th¬ Êu

MÆc c¶m, tù ti cña phô n÷ khuyÕt MÆc c¶m, tù ti cña phô n÷ khuyÕt tËt cao h¬n phô n÷ b×nh th êng do tËt cao h¬n phô n÷ b×nh th êng do t×nh tr¹ng bÖnh tËt cña hät×nh tr¹ng bÖnh tËt cña hä

Phô n÷ khuyÕt tËt bÞ ph©n biÖt ®èi Phô n÷ khuyÕt tËt bÞ ph©n biÖt ®èi xö so víi nam giíi khuyÕt tËtxö so víi nam giíi khuyÕt tËt

C¸c chØ sè vÒ HDI, GDI ch a tÝnh ®Õn C¸c chØ sè vÒ HDI, GDI ch a tÝnh ®Õn ng êi khuyÕt tËt vµ phô n÷ khuyÕt tËtng êi khuyÕt tËt vµ phô n÷ khuyÕt tËt

Tû lÖ phô n÷ khuyÕt tËt kh«ng lµm Tû lÖ phô n÷ khuyÕt tËt kh«ng lµm viÖc lµ 44,7%, trong khi ®ã nam giíi viÖc lµ 44,7%, trong khi ®ã nam giíi chØ chiÕm 29,2%. chØ chiÕm 29,2%.

Tû lÖ trÎ em n÷ khuyÕt tËt tõ 5 ®Õn 18 Tû lÖ trÎ em n÷ khuyÕt tËt tõ 5 ®Õn 18 tuæi kh«ng ®i häc cao h¬n so víi tû lÖ tuæi kh«ng ®i häc cao h¬n so víi tû lÖ trÎ em nam (33,9% so víi 23,5%). trÎ em nam (33,9% so víi 23,5%).

Giíi vµ ng êi khuyÕt tËtGiíi vµ ng êi khuyÕt tËt

SỰ PHÂN CÔNG LAO ĐỘNGSỰ PHÂN CÔNG LAO ĐỘNG TIẾP CẬN VÀ KIỂM SOÁT TIẾP CẬN VÀ KIỂM SOÁT QUYỀN QUYẾT QUYỀN QUYẾT ĐỊNH ĐỊNH NHU CẦU GIỚINHU CẦU GIỚI ĐỊNH KIẾN XÃ HỘI – VĂN HÓAĐỊNH KIẾN XÃ HỘI – VĂN HÓA

Phân công lao độngPhân công lao động

Lao ®éng s¶n xuÊtLao ®éng s¶n xuÊt : Bao gåm nh÷ng : Bao gåm nh÷ng viÖc lµm ra hµng ho¸, dÞch vô ®Ó trao viÖc lµm ra hµng ho¸, dÞch vô ®Ó trao ®æi hoÆc tiªu thô. C¶ nam vµ n÷ cïng ®æi hoÆc tiªu thô. C¶ nam vµ n÷ cïng tham gia song h×nh thøc c«ng viÖc vµ tham gia song h×nh thøc c«ng viÖc vµ tiÒn c«ng kh¸c nhau. tiÒn c«ng kh¸c nhau.

Lao ®éng t¸i s¶n xuÊtLao ®éng t¸i s¶n xuÊt : : T¸i s¶n xuÊt vÒ sinh häcT¸i s¶n xuÊt vÒ sinh häc : Thai nghÐn, : Thai nghÐn,

sinh con, cho con bó. ChØ cã phô n÷ lµm sinh con, cho con bó. ChØ cã phô n÷ lµm kh«ng cã sù tr¶ c«ng.kh«ng cã sù tr¶ c«ng.

Phân công lao độngPhân công lao động T¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éngT¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éng : Lµ tÊt c¶ : Lµ tÊt c¶

nh÷ng c«ng viÖc hç trî cho ng êi s¶n xuÊt nh÷ng c«ng viÖc hç trî cho ng êi s¶n xuÊt c¶ khi hä ®ang lµm viÖc vµ khi kh«ng lµm c¶ khi hä ®ang lµm viÖc vµ khi kh«ng lµm viÖc, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä nghØ ng¬i, båi viÖc, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä nghØ ng¬i, båi d ìng ®Ó cã thÓ tiÕp tôc lµm viÖc ngµy d ìng ®Ó cã thÓ tiÕp tôc lµm viÖc ngµy h«m sau tèt h¬n. Nh÷ng viÖc nµy gåm h«m sau tèt h¬n. Nh÷ng viÖc nµy gåm nÊu ¨n, dän dÑp, giÆt giò, ch¨m nom nhµ nÊu ¨n, dän dÑp, giÆt giò, ch¨m nom nhµ cöa, ch¨m sãc ng êi èm, ng êi giµ, trÎ em.cöa, ch¨m sãc ng êi èm, ng êi giµ, trÎ em.(Nh÷ng nh©n c«ng lao ®éng cña qu¸ khø (Nh÷ng nh©n c«ng lao ®éng cña qu¸ khø vµ t ¬ng lai ).vµ t ¬ng lai ).

Phân công lao độngPhân công lao động

T¸i s¶n xuÊt c¬ cÊu hoÆc vai trß T¸i s¶n xuÊt c¬ cÊu hoÆc vai trß chÝnh trÞchÝnh trÞ trong céng ®ångtrong céng ®ång : Liªn : Liªn quan ®Õn viÖc truyÒn b¸ vµ duy tr× quan ®Õn viÖc truyÒn b¸ vµ duy tr× t t ëng chuÈn mùc ,c¬ chÕ ®¶m b¶o t t ëng chuÈn mùc ,c¬ chÕ ®¶m b¶o cho bÊt kú mét x· héi nµo còng lu«n cho bÊt kú mét x· héi nµo còng lu«n lu«n tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C«ng viÖc lu«n tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C«ng viÖc nµy chñ yÕu lµ nam giíi tham gia ® îc nµy chñ yÕu lµ nam giíi tham gia ® îc tr¶ c«ng cao th«ng qua quyÒn lùc vµ tr¶ c«ng cao th«ng qua quyÒn lùc vµ uy tÝn x· héi.uy tÝn x· héi.

Nhu cÇu giíiNhu cÇu giíi

Nhu cÇu thùc tÕ, thùc dôngNhu cÇu thùc tÕ, thùc dông

C¸c nhu cÇu thùc tÕ thùc dôngcña C¸c nhu cÇu thùc tÕ thùc dôngcña giíigiíi :Practical Gender Needs ( P.G.N ) Lµ :Practical Gender Needs ( P.G.N ) Lµ nh÷ng nhu cÇu do phô n÷ vµ nam giíi x¸c nh÷ng nhu cÇu do phô n÷ vµ nam giíi x¸c ®Þnh trong c¸c vai trß ®· ® îc x· héi thõa ®Þnh trong c¸c vai trß ®· ® îc x· héi thõa nhËn cña hä. Nã ®¸p øng nhu cÇu cÇn thiÕt nhËn cña hä. Nã ®¸p øng nhu cÇu cÇn thiÕt ngay tr íc m¾t cña hai giíi trong tõng khung ngay tr íc m¾t cña hai giíi trong tõng khung c¶nh cô thÓ. VÒ b¶n chÊt PGN liªn quan ®Õn c¶nh cô thÓ. VÒ b¶n chÊt PGN liªn quan ®Õn ®êi sèng ch¼ng h¹n nh viÖc cung cÊp n íc, ®êi sèng ch¼ng h¹n nh viÖc cung cÊp n íc, ch¨m sãc søc khoÎ, c«ng ¨n viÖc lµm, ®ång l ch¨m sãc søc khoÎ, c«ng ¨n viÖc lµm, ®ång l ¬ng, h¹nh phóc gia ®×nh.( ¬ng, h¹nh phóc gia ®×nh.( C¶ nam vµ n÷. )C¶ nam vµ n÷. )

Nhu cÇu giíiNhu cÇu giíi

C¸c nhu cÇu chiÕn l îc cña giíiC¸c nhu cÇu chiÕn l îc cña giíi : Strategic : Strategic Gender Needs ( S.N.G ) Lµ nh÷ng nhu Gender Needs ( S.N.G ) Lµ nh÷ng nhu cÇu do phô n÷ x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ cÇu do phô n÷ x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ thÊp kÐm cu¶ hä trong x· héi. vÞ trÝ thÊp kÐm cu¶ hä trong x· héi. SGN thay ®æi tuú theo tõng khung SGN thay ®æi tuú theo tõng khung c¶nh cô thÓ liªn quan ®Õn sù ph©n c¶nh cô thÓ liªn quan ®Õn sù ph©n c«ng lao ®éng theo giíi, ph©n chia c«ng lao ®éng theo giíi, ph©n chia quyÒn lùc vµ sù kiÓm so¸t theo giíi. quyÒn lùc vµ sù kiÓm so¸t theo giíi. SGN cã thÓ bao gåm c¸c vÊn ®Ò nh : SGN cã thÓ bao gåm c¸c vÊn ®Ò nh :

QuyÒn cña ng êi khuyÕt QuyÒn cña ng êi khuyÕt tËttËt

C¸c quyÒn c«ng d©n cña phô n÷C¸c quyÒn c«ng d©n cña phô n÷ QuyÒn ® îc kiÓm so¸t c¬ thÓQuyÒn ® îc kiÓm so¸t c¬ thÓ QuyÒn ® îc häc tËpQuyÒn ® îc häc tËp QuyÒn vÒ viÖc lµm vµ l ¬ng bængQuyÒn vÒ viÖc lµm vµ l ¬ng bæng QuyÒn tham chÝnhQuyÒn tham chÝnh

Phô n÷ khuyÕt tËtPhô n÷ khuyÕt tËt

Phô n÷ khuyÕt tËt kh«ng ®ñ ®iÒu Phô n÷ khuyÕt tËt kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¶ hai chøc n¨ng kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¶ hai chøc n¨ng s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt

Phô n÷ khuyÕt tËt thiÕu ®iÒu kiÖn Phô n÷ khuyÕt tËt thiÕu ®iÒu kiÖn tiÕp cËn, kiÕm so¸t, quyÒn ra quyÕt tiÕp cËn, kiÕm so¸t, quyÒn ra quyÕt ®Þnh®Þnh

Phô n÷ khuyÕt tËt ch a ® îc ®¸p øng Phô n÷ khuyÕt tËt ch a ® îc ®¸p øng nhu cÇu giíi thùc tÕ thùc dông vµ nhu cÇu giíi thùc tÕ thùc dông vµ nhu cÇu chiÕn l îcnhu cÇu chiÕn l îc

ChÝnh s¸ch cña ViÖt Nam ChÝnh s¸ch cña ViÖt Nam vÒ b×nh ®¼ng giíi vµ vÒ b×nh ®¼ng giíi vµ

khuyÕt tËtkhuyÕt tËt Bé luËt lao ®éng cña n íc Céng hoµ x· héi Bé luËt lao ®éng cña n íc Céng hoµ x· héi

chñ nghÜa ViÖt Nam ( § îc Quèc héi th«ng chñ nghÜa ViÖt Nam ( § îc Quèc héi th«ng qua th¸ng 6 - 1994, cã hiÖu lùc thi hµnh qua th¸ng 6 - 1994, cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1 - 1- 1995 ) cã c¸c ®iÒu kho¶n tõ 1 - 1- 1995 ) cã c¸c ®iÒu kho¶n 125,126,127,128 vÒ ng êi khuyÕt tËt nh 125,126,127,128 vÒ ng êi khuyÕt tËt nh ng ch a cã c¸c ch ¬ng tr×nh , luËt ph¸p vÒ ng ch a cã c¸c ch ¬ng tr×nh , luËt ph¸p vÒ b×nh ®¼ng giíi vµ khuyÕt tËtb×nh ®¼ng giíi vµ khuyÕt tËt

NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ sè 116/2003/ NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ sè 116/2003/ N§-CP söa ®æi, bæ sung vÒ luËt vµ nghÞ N§-CP söa ®æi, bæ sung vÒ luËt vµ nghÞ ®Þnh vÒ lao ®éng vÒ ng êi tµn tËt kh«ng ®Þnh vÒ lao ®éng vÒ ng êi tµn tËt kh«ng ®Ò cËp ®Õn giíi®Ò cËp ®Õn giíi

Các số liệu trên các Các số liệu trên các lĩnh vực:lĩnh vực:

Tû lÖ trÎ khuyÕt tËt tõ 5-18 tuæi Tû lÖ trÎ khuyÕt tËt tõ 5-18 tuæi kh«ng ® îc ®Õn tr êng häc cao h¬n kh«ng ® îc ®Õn tr êng häc cao h¬n trÎ b×nh th êng. Nhãm d©n téc miÒn trÎ b×nh th êng. Nhãm d©n téc miÒn nói cã tû lÖ trÎ khuyÕt tËt kh«ng ® îc nói cã tû lÖ trÎ khuyÕt tËt kh«ng ® îc ®i häc lµ 41,5% vµ ®a sè lµ c¸c em ®i häc lµ 41,5% vµ ®a sè lµ c¸c em thuéc c¸c gia ®×nh nghÌo. So s¸nh thuéc c¸c gia ®×nh nghÌo. So s¸nh gi÷a c¸c vïng trong c¶ n íc, vïng §«ng gi÷a c¸c vïng trong c¶ n íc, vïng §«ng B¾c cã tû lÖ trÎ khuyÕt tËt kh«ng ® B¾c cã tû lÖ trÎ khuyÕt tËt kh«ng ® îc ®i häc cao nhÊt: 42,4%. îc ®i häc cao nhÊt: 42,4%.

C¸c sè liÖu ( tiÕpC¸c sè liÖu ( tiÕp ) )

17,0% ng êi tr¶ lêi lµ n÷ nãi r»ng hä 17,0% ng êi tr¶ lêi lµ n÷ nãi r»ng hä cÇn ®Õn sù hç trî trong cuéc sèng cÇn ®Õn sù hç trî trong cuéc sèng hµng nµy so víi tû lÖ nµy ë nam lµ hµng nµy so víi tû lÖ nµy ë nam lµ 10,7%. 10,7%.

29,4% ng êi tr¶ lêi lµ n÷ cho biÕt cÇn 29,4% ng êi tr¶ lêi lµ n÷ cho biÕt cÇn ®Õn c¸c c¸ch thøc ®Ó v ît qua hoµn ®Õn c¸c c¸ch thøc ®Ó v ît qua hoµn c¶nh khuyÕt tËt so víi tû lÖ nµy ë c¶nh khuyÕt tËt so víi tû lÖ nµy ë nam lµ 30,8%. nam lµ 30,8%.

Nhu cÇu hç trî cña ng êi Nhu cÇu hç trî cña ng êi khuyÕt tËtkhuyÕt tËt

0

5

10

15

20

25

30

CÇn hç trî trong cuéc sènghµng ngµy

CÇn c ch thøc ®Ó v î t quahoµn c¶nh khuyÕt tËt

N÷

Nam

Nhu cÇu ( tiÕp )Nhu cÇu ( tiÕp )

Tû lÖ nam nhËn ® îc c¸c sù hç trî vÒ Tû lÖ nam nhËn ® îc c¸c sù hç trî vÒ ph ¬ng thøc sèng lµ 29,2% so víi tû lÖ ph ¬ng thøc sèng lµ 29,2% so víi tû lÖ n÷ lµ 16,2%. Tû lÖ n÷ nhËn ® îc c¸c n÷ lµ 16,2%. Tû lÖ n÷ nhËn ® îc c¸c dÞch vô ch¨m sãc phôc håi chøc n¨ng dÞch vô ch¨m sãc phôc håi chøc n¨ng lµ 17,2 cao h¬n so víi nam lµ 16%.lµ 17,2 cao h¬n so víi nam lµ 16%.

Tû lÖ ng êi bÞ t©m thÇn nhËn ® îc hç Tû lÖ ng êi bÞ t©m thÇn nhËn ® îc hç trî vÒ phóc lîi x· héi lµ n÷ còng cao trî vÒ phóc lîi x· héi lµ n÷ còng cao kh«ng ®¸ng kÓ h¬n so víi nam kh«ng ®¸ng kÓ h¬n so víi nam (24,5% so víi 21,4%) (24,5% so víi 21,4%)

Mét sè khuyÕn nghÞMét sè khuyÕn nghÞ

§Ò nghÞ thèng nhÊt dïng kh¸i niÖm “ Ng êi §Ò nghÞ thèng nhÊt dïng kh¸i niÖm “ Ng êi khuyÕt tËt “. ThuËt ng÷ nµy diÔn ®¹t sù khuyÕt tËt “. ThuËt ng÷ nµy diÔn ®¹t sù khuyÕt thiÕu chñ yÕu do kh¸ch quan, bÊt khuyÕt thiÕu chñ yÕu do kh¸ch quan, bÊt kh¶ kh¸ng, ngoµi mong ®îi… §©y lµ kh¸i kh¶ kh¸ng, ngoµi mong ®îi… §©y lµ kh¸i niÖm võa mang ý nghÜa t«n träng võa cã ý niÖm võa mang ý nghÜa t«n träng võa cã ý nghi· ®éng viªn ng êi khuyÕt tËt phÊn ®Êu v nghi· ®éng viªn ng êi khuyÕt tËt phÊn ®Êu v ¬n lªn.¬n lªn.

CÇn cã nh÷ng ®iÒu tra mang tÝnh quèc gia CÇn cã nh÷ng ®iÒu tra mang tÝnh quèc gia vÒ ng êi khuyÕt tËt mét c¸ch toµn diÖn vÒ vÒ ng êi khuyÕt tËt mét c¸ch toµn diÖn vÒ t×nh tr¹ng cña hä trªn c¸c mÆt søc khoÎ, x· t×nh tr¹ng cña hä trªn c¸c mÆt søc khoÎ, x· héi, giíi, nhu cÇu… héi, giíi, nhu cÇu…

KhuyÕn nghÞKhuyÕn nghÞ

Lång ghÐp vÊn ®Ò ng êi khuyÕt tËt Lång ghÐp vÊn ®Ò ng êi khuyÕt tËt vµo c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n íc.vµo c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n íc.

§ a ng êi khuyÕt tËt tham gia vµo c¸c § a ng êi khuyÕt tËt tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña céng ®ångho¹t ®éng cña céng ®ång

T¹o ®iÒu kiÖn u ®·i cho trÎ em T¹o ®iÒu kiÖn u ®·i cho trÎ em khuyÕt tËt ®Õn tr êng nh miÔn gi¶m khuyÕt tËt ®Õn tr êng nh miÔn gi¶m häc phÝ, cÊp häc bæng vµ c«ng cô häc phÝ, cÊp häc bæng vµ c«ng cô häc tËp ®Æc biÖt. häc tËp ®Æc biÖt.

KhuyÕn nghÞKhuyÕn nghÞ

KhuyÕn khÝch trÎ khuyÕt tËt, ®Æc KhuyÕn khÝch trÎ khuyÕt tËt, ®Æc biÖt lµ trÎ em g¸i cho häc chung tr biÖt lµ trÎ em g¸i cho häc chung tr êng víi trÎ lµnh lÆn ®Ó gi¶m dÇn êng víi trÎ lµnh lÆn ®Ó gi¶m dÇn kho¶ng c¸ch gi÷a trÎ khuyÕt tËt vµ kho¶ng c¸ch gi÷a trÎ khuyÕt tËt vµ trÎ lµnh lÆn. Ngoµi ra cÇn ph¸t triÓn trÎ lµnh lÆn. Ngoµi ra cÇn ph¸t triÓn h×nh thøc gi¸o dôc tõ xa cho trÎ em h×nh thøc gi¸o dôc tõ xa cho trÎ em nghÌo, trÎ em bÞ khuyÕt tËt kh«ng cã nghÌo, trÎ em bÞ khuyÕt tËt kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Õn tr êng.kh¶ n¨ng ®Õn tr êng.

Xo¸ bá mäi kú thÞ vÒ ng êi khuyÕt tËt Xo¸ bá mäi kú thÞ vÒ ng êi khuyÕt tËt

KhuyÕn nghÞKhuyÕn nghÞ

CÇn t¨ng c êng truyÒn th«ng cho c¸c cÆp CÇn t¨ng c êng truyÒn th«ng cho c¸c cÆp vî chång c¸c kiÕn thøc vÒ søc khoÎ vµ søc vî chång c¸c kiÕn thøc vÒ søc khoÎ vµ søc khoÎ sinh s¶n ®Ó hä chñ ®éng phßng khoÎ sinh s¶n ®Ó hä chñ ®éng phßng ngõa viÖc sinh ra nh÷ng ®øa trÎ khuyÕt ngõa viÖc sinh ra nh÷ng ®øa trÎ khuyÕt tËt. tËt.

C¸c c¬ së y tÕ cÇn tËp trung ch÷a trÞ C¸c c¬ së y tÕ cÇn tËp trung ch÷a trÞ sím cho trÎ em khuyÕt tËt gióp thÝch sím cho trÎ em khuyÕt tËt gióp thÝch nghi víi cuéc sèng b×nh th êng vµ cã c¸c nghi víi cuéc sèng b×nh th êng vµ cã c¸c biÖn ph¸p ch¨m sãc thiÕt thùc cho phô biÖn ph¸p ch¨m sãc thiÕt thùc cho phô n÷ mang thai ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng trÎ n÷ mang thai ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng trÎ khuyÕt tËt bÈm sinh.khuyÕt tËt bÈm sinh.

KhuyÕn nghÞKhuyÕn nghÞ

CÇn ® a nh÷ng ng êi khuyÕt tËt cã CÇn ® a nh÷ng ng êi khuyÕt tËt cã n¨ng lùc vµ ®¹o ®øc vµo bé m¸y l·nh n¨ng lùc vµ ®¹o ®øc vµo bé m¸y l·nh ®¹o c¸c cÊp vµ c¸c tæ chøc x· héi ®¹o c¸c cÊp vµ c¸c tæ chøc x· héi

Ng êi khuyÕt tËt, ®Æc biÖt lµ phô n÷ Ng êi khuyÕt tËt, ®Æc biÖt lµ phô n÷ cÇn cã niÒm tin vµo céng ®ång, yªn cÇn cã niÒm tin vµo céng ®ång, yªn t©m ch÷a bÖnh vµ phôc håi søc khoÎ t©m ch÷a bÖnh vµ phôc håi søc khoÎ ®Ó cã thÓ hoµ nhËp víi céng ®ång ®Ó cã thÓ hoµ nhËp víi céng ®ång

Xin c¶m ¬nXin c¶m ¬n