MEDIAE ET INFIM^E L A T I N I T A T I S

TOMUS VIII.

SIGLJ3 BENEDICTINORUM :

Praeponitur vocabulis de novo additis. Prseponitur explicationibus quibus aut apertius Cangii sententia explanatur, aut emendatur opinio. [ ] Includuntur quae in ipsum textum Cangii inserta sunt.SIGL^E EDITIONIS DIDOTIAN^E :

* [*] ** [c]

Additamenta CARPENTEEII separatim posita. Additamenta CABPENTERII Cangiano textui inserta. Voces novae quae in hac editione accesserunt. Additamenta Editoris suis locis inserta. lis quae sunt Adelungii subjectum ADEL.SIGL.E NOSTRJE EDITIONIS :

* Additamenta Editoris suis locis inserta. lis quae sunt DIEFENBAGHI subjectum DIEF. lis quae sunt ALOISII FRATI, Eq. Biblioth. municip. Bonon. Praef., subjectum FR.

GLOSSARIUMDOMINO DU CANGEAUCTUM

A M O N A C H I S O R D I N I S S. B E N E D I C T ICUM SUPPLEMENTS INTEGRIS

D. P. C A R P E N T E R I IADELUNGII, ALIORUM, SUISQUE DIGESSIT

G. A. L. H E N S C H E LSEQUUNTUR

GLOSSARIUM GALLICUM, TABULE, INDICES AUCTORUM ET RERUM, DISSERTATIONEDITIO NOVA aucta pluribus verbis aliorum scriptorumA

Leopold FAVRE Membre de la Socit de 1'Histoire de France et correspondant de la Socie^ des Antiquaires de France.

TOMUS OCTAVUS TZ

NIORT L. FAVRE, I M P R I M E U R - D I T E U R1887

TOUS DIGITS

GLOSSARIUMMEDIAE ET INFDLE LATINITAm

TTABT. LITERA numeralis, quae 160. designat. Unde versus:T quoque centenos et sexaginta tenebit. Seu, ut habet Ugutio:T centumque colit, cum sexaginta bicornis.

TABpaulatim combiberet, ut scribit Laui-entius lib. 4. Polymathiae 111. n. 5. 1 TABALDUS. Vide mox in Tabardum. T TABANUM, Bpitfa, in Glossis Lat. Gr. Alise Gr:Lat. : Bpi, Tebanum. 1 T A B A N U S , Gallice Taon. Vide Tubas 1. T TABARDATA TUNICA. Vide Tabardum. 1 TABARDILII, Pustulae- pestilentes apud Hispanos. Acta S. Ferdinand! Regis Castellae, torn. 7. Maii pag. 375: Con-. flictatus cum pestilenti ac maculosa febri, quam Peteccias Itali, Tabardilios autem vacant Hispani. * Tabardillo, Acad. Hisp. in Diction. Morbus vel febris tabifica, a Latino Tabes.

que est T et C mutatio, etiam apud Latinos.^ TAAGIUM, male pro Kaagium seu Caagium, Tributum pro fluviorum portubus quos nostri Quais yocant, exsolvendum. Litterae Pbilippi Pulchri Fr. Regis ann. 1309. torn. 2. Ordinat. pag. 159 : Essarum (malim Escarum) nostrum dictse villse parabitur et ponetur in tali statu, quod dicti mercatores abaque solutione Taagii poterunt suas deneriatas et mercaturas bono modo onerare et exonerare de die et de node. Vide Caiagium in Caya, et Kaagium suo loco.

T cum duobus punctis suprapositis 11. TAEJE, Mutiss, in Glossis Isid. LeTABARDUM, TABARDUS, Tunica, seu iriterdum pro millesimo numero, interdum pro nongentesimo sumi in In- gendum est: Tabani, muscas. Papias : Sagum militare, Anglis Tabard. BoxTab strumentis Aragonicis et Nayarricis, leo anus, animal modicum armentis acu- hornius in Lexico Cambro-Britannic9 : permoleslum; idem asylum observat Hieronym. Blanca in Com- vulgo dicitur. Melius inoestrus,: Asilus, Tabar, tunica longa, chlamys, toga. HisMS. ment. Rerum Aragon. pag. 617. 647. quern Grseci oistrum, Rustici Tabanum pani Tavardo dicunt, Itali Tabarro. Candidus Monachus in Vita Eigili Abb. Vide Historiam Pinnatensem pag. 269. dicunt. Plinius lib. 11. cap. 18. -et Ambrosium Moralem in Corduba dam aculeus in ore, ut Asilo, sive Quibus- Fuldens. apud Browerum : Marquardus Tabano Abbas per Decanum cseterosque Prselatos pag. 130. 1 T, pro D scribi, aut vicissim, jam did placet. Adde Virgilium Georg. lib. 3. ssepe monitus, ut in ipsorum maxime prssItalis et dictum est in D, ut et D pro Th. passim v. 147. Gloss. TafanoGall. Tavano, Gall. sentia, non nisi in cuculla, vel cappa apLat. Sangerman. : pareret, respondebat, suum esse Taapud Germanos. Septentnonalibus popu- Taon. barda, seu toga, et, qua libeat, veste uti. lis familiares sunt mutationes litera- labanus, Taon, une mousche. Concilium Budense ann. 1279. cap. 2 : | 2. TAB.ffi, Pelles Libycse, quibus thoxum T, Z, et C, ut annotat Schilterus in Glossario Teutonico. Notissima quo- racomachos tegebant, ne lana pluvias Permittimus autem fPrselatisJ quod pos\ vni

T in superscriptione cantilenss, trahere vel tenere debere testatur. Notkerus Balbulus Opuse. Quid singulas literas significant in superscript, cantil. Vide A. T Nomini militis appositum, ipsum in bello superstitem esse signabat. Paulus Diacon. de Notis literar.

Eidem literse si recta linea superaddatur, 160. millia significat.

* Caagii legitur in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 176. unde exscriptae sunt eae Literse.

TABsint habere mantellos rotundas, sive Tabarda, longitudinis moderates. Charta Fundationis Hospitalis London, de 1singspittel ann. 1331 : Quilibet deb. Presbyteris dicti Hospitalis habeat unam ro6am integram, videlicet tunicam, supertunicam, longum -Tabardum, et cffipucium. Statuta Hospitalis S. Juliani, ifl Additament. ad Matth. Paris pag. 104^: fimtres Sacerdotes dicli Hospitalis f.untc, supertunica, Tabardo et capucio i$g]ricoloris... utantur. Occurrit pr33t*e# 'jn Statutis Synodalibus Siffredi A/cfrje'p. Coloniensis ann. 1280. cap. &* Joannis Episcopi Leodiensis et Niqolei Episcopi Andegav. ann. 1264. st^&9. in Ooncilio Ravennensi ann. J3J4.cap. 10. in alio Ravennensi ana>.l?U7". cap. 4. Toletano ann. 1824. cap%.2'[Adde Statuta Massil. lib. 2. crfp, 80. | 2. Anecdota Marten, torn. 4.,col.'-250. 485. 727. 794. 855. Statuta ,fiCcl.*Suession. ann. 1404. apud eumd,/Marten. torn. 8. Ampl. Collect. cof.15^6-. etc.] *"i>a*llium, penula, nostris Tabart et JTflf&arde; diversae pro variis locis formes. qAcad. Hisp. in Diction. : Tabardo, casa*con ancho y largo, con las mangas bobas. Acad. Cruse. : Tabarro, mantello. Nostris interdum brevioris pallii genus, quod ad renes tantum descendebat. Glossar. Lat. Gall. ann. 1348. ex Cod. reg. 4120 : Renones a renibus dicuntur, Gallice Tabart, quia usque ad renes contingunt. Unde Midlag, quod medio cruri tenus, Anglis dicitur. Lit. remiss, ann. 1382. in Reg. 121. Chartoph. reg. ch. 238: Lequel s'efforca de ferir de son coustel ledit Aymeri parmi le corps, et de fait I'en feri parmi une Tabarde qu'il avoit vestue. Alias ann. 1389. in Reg. 136. ch. 139 : Icellui Chabace osta et devesti son Tabart ou mantel; et apres ce qu'il ot laissie sondit Tabart ou mantel sur une fenestre, etc. Tribart, in Lit. remiss, ann. 1445. ex Reg. 176. ch. 54 : Icellui Nicaise lira son coustel hors de sa gaigne, qu'il avoit mis dessus son Tribart, etc. Hinc Tabberdarii vocantur Aggregati collegio Reginae Oxonii, quod Tabardum pro veste habeant, in Glossar. ad calcem Operum Chaucerii ad v. Jacket. Ejusdem originis, sed alterius notionis, videtur vox Tabardiaus, in Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1:Ces pullentes qui si se fardent, Et qui affublent les hardiaus, Font les plus sages, Tabardiaus.

TABNe escrins estoit mie huche, Ne Tabars, houche d'autre part.

TAB

Id est, ex sapientibus imprudentes.1 TABARRUS, Eadem notione. Statuta Placentiae fol. 81 : Item de aliquo mantello sive Tabarro sive gamerro drapi integri, etc. Ibidem : Et si de cendah fuerit inforalus ipse mantellus sive Tabarrus, etc.] Boccacius : Andatasene al soppidiano, ne trasse il Tabarro, e diello al cherico. T TABARTUM. Statuta Eccl. Reatinse apud Marten, torn. 8. Ampl. Collect, col. 1497 : Indulgemus tamen quod tempore pluviae incedentes (Clerici) possint uti Tabartis decentis coloris et formas.] Henr. de Knyghton ann. 1295 : Dederantque signum inter se ut sic suos mutuo cognoscerent in congressu cum Anglicis, ut Scotus dicer et Anglice Tabart, alter responderet Surcote. et e converse. Balduinus de Condato MS. :Et boin Tahart, si que ne mente, Sons dras, linges et chaucemente.

Vetus Poema de Vulpe Rege coronato MS.:

qui rationes conflcit, data et accepta referensin tabulas, Sidonib lib. 4. Epist. Ita TajAiiaptov hac notione usurparunt 11 : Habens eum consiliarium in judiciis, Nicetas in Cod. Barbaro-Grseco, in Ma- vicarium in Ecclesiis, Tabellarium in nuele lib. 4. num. 2. ubi Codex alius tributis, etc. Quidam praeferunt TabulaxXa[/.u8 : Debeat solvere prasfatus gorrenses art. 13. 21. 29. Vide Tfironus. * 6. TABERNACULUM, Vectigal, quod conductoribus seu firmariis.... octavum 1 TABERNA, Cella vinaria. Consuetudo Lemovic. art. 37: Item nemo facere dero vino in urbem inducendo penditur ; pretii totius vini, quod tempore prassentis , pro Tabernaticum. Consuet. Perpin. arrendationis Tabernaverit seu ad minubet foveam seu Tabernam, nisi in Terram suam, et amplius ante terram usque ad MSS. cap. 35 : Item nullus de Perpiniano, tum vel ad tabernam vendiderit, seu medium carierse. Ubi versio Gallica: qui aportet vinum ibi vel faciat aportari, vendi et Tabernari quis fecerit. Charta Aucun ne peut creuser Cave que en son det Tabernaculum, nisi fuerit taberna- Petri cardin. ann. 1402. pro fundat. colfond en terre, etc. rius, qui vendat illud. Vide mox Taber- leg. S. Cathar. Tolos. ex Cod. reg. 4223. fol. 158. v: Statuimus quod.... aliqualiter * TABERNA ORBA, vulgo Cabaret bor- nagium 2. gne. Vide supra Orbus. 1. TABERNAGIUM, Mulcta, qua tenen- alicui singulari non permittatur introduTABERNA VENALIS, Ubi vinum distra- tur tabernarii et caupones, qui Statuta cere in dicto collegia vinum vel mercatuhitur. Charta ann. 1054. ex Chartul. S. Principis de Tabernis transgrediuntur : ram publicam pro vendendo inibi, ne scoBenigni Divion.: Robertus inferioris maxime in pretio potus, quod a Prin- laribus detur occasio mercandi seu TaberSurgundige dux concedo unam venalem cipe imponi quotannis solet, ne et ii gra- nandi et se distrahendi ab exercitio stuTabernam, secundum antiquam 'consue- ventur, et emtores carius, quam par est, diali. Consuet. Castel. ad Sequanam ex tudinem, a patre meo rege Roberto et ab vinum emant. Vetus Consuetudo muni- Cod. reg. 9898. 2 : Se aucun de la ville de

E

TAB

TAB

TABProbat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 124. col. 1: Quse guidem processio facto, in dicta villa cum omnibus mimmis, tarn cordarum grossorum instrumentorum, tromparum et Taborellorum. * Ejusdem appellationis Tabourin extitit monetae minutioris species, cujus mentio fit in Lit. remiss, ann. 1483. ex Reg. 207. Chartoph. reg. ch. 299: Le suppliant, Jehan Chaluel et Simonet prindrent une bille pour jouer aux quilles, et ilz jouerent chacun ung Tabourin; et apres qu'ilz eurent joue, demanda ledit Jehan Chaluel au suppliant ledit Thaburin(sic) ou ung hardi; lequel Thabourin on appelle cemmunement (en Querci) deux deniers. * A Taborelli forma, Tabouret nuncupatum videtur quoddam muliebre ornamentum. Lit. remiss, ann. 1442. in Reg. 176. ch. 239 : La suppliante avoit prins en ung coffre trois bourses et ung bouton ou Tabouret a usage de femme, estoffez de sonnettes et de boullons d'argent. ] TABORINUS, Tympanista, tympanotriba, nostris Tabourin et Tabourineur. Sententia arbitralis inter Dominos et incolas Galliani ann. 1497: Dicti domini in festis Maii proximo futuri solvere habeant carnes unius vaccae et carnes prseterea debitas in uno prandio, et dicti homines panem et vinum, Taborinos et mulieres ad festeiandum et coriandum. Vide Tabur. * Taboureur, in Lit. remiss, ann. 1404. ex Reg. 159. Chartoph. reg. ch. 202 : Un compaignonjoueur de tabour et de fleutes, lequel Taboureur, etc. 1 TABORNUM , Tympanum, Gallice Tambour. Processus de Vita S. Yvonis torn. 4. Maii pag. 553 : Quod si essent hie guatuor garcix cum Taborno diaboli,etc. Vide Tabur. 1. TABULA. Tabula altaris, quae Mensa sancta vulgo dicitur: de qua nqs in Descript. S. Sophise n. 53. Concilium Moguntiacense ann. 888. cap. 9 : In itinere veropositis, si Ecclesia defuerit, sub divo, seu in tentoriis, si Tabula altaris consecrata, casteraque ministeria sacra ad id officium pertinentia adsunt, Missarum solennia celebrari permittimus. Formulae Baluzianae cap. 37: Cam fuerit opportunum Ecclesiam dedicare, aut sacros ordines benedici, vel Tabulas consecrare, etc. Gillebertus Lunicensis Episcopus de usu Ecclesiastico: Dedicat etiam Pontifex atrium, templum, altare, Tabulam altaris. [Chartularium S. Vandregesili torn. 2. pag. 2098 : Ogerus Apuliensis hanc donationem posuit super altare S. Vandregisilli qui Ogerus, de hac dona tione, quam fecit, habuit de pecunia Sancti xx. libras, et hxc pecunia de Tabula Sancti fuit sumpta.] TABULA, praeterea dicta tabella, non quaa altari superponitur, sed ea, quae solida, et figuris exornata ipsi altari praetenditur, cujusmodi in Ecclesiis Cathedralibus, atque adeo in Sangermanensis monasterii 33de sacra etiamnum conspicitur. Laurentius Leodiensis in Episcopis Virdunensibus : Tabulam argenteam ante ma jus altare decenter fieri fecit. Catalogus Episcqporum Frisingensium in Metropoli Salisburgensi torn. 4. pag. 141: Tabulam ex auro purissimo, quae in diebus festis ante altare ponitur, fabrili opere compegit. HelgauduS in Roberto Rege: Tabulum ad altare S. Petri auro bono totam cooperuit. Vit33 Abbatum S. Albani : Tabulam quoque unam ex auro et argento et gemmis electis artificiose constructam ad longitudinem et latitudinem altaris S. Albani, etc.

Chastillon veult vendre vin a ban,.... il et vitris in refectorio, etc. Vide Toacula peut Ataverner son vin sans amendes. et Tablerium. Taverner vero est Tabernas frequentare, TABLERIUM, Mappula, mantile. Lit. in Lit. remiss, ann. 1407. ex Reg. 161. remiss, ann. 1357. in Reg. 85. Chartoph. Chartoph. reg. ch. 260: Jehan le Picart, reg. ch. 86 : In ea archa eepit dictus Sargui ne servoit (leg. scavoit) d'autre bien racenus duo Tableria, duas mappas et gue de hazarder, Taverner et bordeler, etc, quatuor linteamina. Unde Tableriis le1. TABERNARIA, Praepositura, seu ba- gendum opinor in Tablena. lia in Monasteriis, monacho addicta, 1TABLETTUS, TABLETUM, Parva tabucui incumbit tabernarum Monasterii la, in qua quid scribitur aut pingitur. cura , seu tabernagia exigendi , apud Inventarium Eccl. Noviom. ann. 1419: Innocentium III. PP. lib. 13. Epist. 55. Item duo Tabletti, in guibus scriptum est [In Glossario Lat. Gall. Sangerm. MS. et notatum Ave verum. Item quoddam parvum Tabletum in quo depictus est Tabernaria, Tavernerie redditur.] * 2. TABERNARIA, Tributum, quod a Crucifixus. tabernariis pro facultate vini distra* Tablel, eadem notione, in Lit. rehendi domino pensitatur, nostris etiam miss, ann. 1363. ex Reg. 101. Chartoph. Tavernerie. Chartul. Latiniac. fol. 187: reg. ch. 12: Laquelle ordonnance ne fu Abbas Joscelinus infirmis dedit.... viginti onques criee ne publiee; mats seulement solidos de Tabernaria Chissiaci. Charta est escripte en un Tablel pour icelle veoir ann. 1471. ex eod. Chartul. fol. 97: Les a ceulz qui afaire en ont. Tabliau, in religieux ont certain droit seigneurial en Chron. S. Dion. torn. 3. Collect. Histor. ladite ville de Laigny, appelle droit d'af- Franc, pag. 246. Tablel, pro Parva mensa, foraige ou Tavernerie, et a cause dudit in Lit. remiss, ann. 1406. ex Reg. 160. droit d'afforaige ou Tavernerie avoient ch. 325 : Le suppliant appuye contre le iceulx demandeurs droit de prendre et mur pres de la cheminee regarda une percevoir par chacun an sur les taverniers lasse d'argent,... gui estoit sur un Tablel vendans vin a destail, taverne ou feuilliee joignant de lui, etc. Arculam signiflcare en icelle ville de Laigny cinq solz Tour- videtur, in Invent. MS. eccl. Camerac. ann. 1371: Item autres fringes blanques nois. Vide supra Tabernagium 2. | TABERNATOR, Tabernarius, caupo,de fil d'espinart en un Tablel. * TABLETUM, Theca reponendis sacris in Miraculis B. Stanislai Canon. Regal. torn. 1. Maii pag. 782. Thabernator, in Reliquiis apta, nostris quoque Tablet. Charta ann. 1318. apud Ludewig. torn. Charta ann. 1328 : Item unum vas et unum Tabletum de argento pro Reliquiis. 6. Reliq. MS. pag. 481. * Tavernier, eadem aeceptione, in Sta- Lit. remiss, ann. 1416. in Reg. 169. Charbil. S. Ludov. torn. 1. Ordinal, reg. toph. reg. ch. 324: Le suppliant.... prinst et osta d'un Tablet, qui estoit sur I'ostel Franc, pag. 224. 1 TABERNIA, pro Taberna, in Testa- (1. autel) oil Von chantoit la messe, un men to Bertichramni Episc. Cenoman. anelet d'argent. Vide supra. Tabernacuapud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 122. lum 4. TABERNIATICUM, Idem videtur quod T TABLISTA, TABLIZARE. Vide TaKaitY]XtaTHt6v , in Diplqmate Andronici bula 9. Jun. apud Phranzem lib. 3. cap. 24. [et T TABOLATIUS, Majus scutum e ligno, Tabernagium supra dicitur. Vide in hac Ital. Tavolaccio. Statuta civitatis Ast33 de intratis portarum; Targie, brazerie, voce et Gloss, med. Graecit. in Tabolatii et borocolerii solvant pro quaTABERNIO, Qui frequentat tabernas, libet dozena ad estlmationem officiavel gui ibi vendit necessaria. Ugutio. Oc- lium. j TABOLERIUM, Scruporum alveolus, currit in Gloss. Isid. et apud Papiam, [necnon Job. de Janua ; Tavernier, in Gallice Tablier, Damier, Ital. Tavoliere. Glossis Lat. Gall. Sangerman. MSS.] Annales Mediol. ann. 1389. apud Mura| TABESCERE, Notione activa, Tabi-tor. torn. 16. col. 809: Tabolerium unum flcare , seducere , corrumpere. Obitus laboratum ad gnara et de jaspide cum Angelucise Fontebrald. apud Marten. schacchis et merellis. tarn. 3. Anecdot. col. 1705 : Jacente ilia * TABOLLARE, Strepitum facere, nosin lectulo suo, hora sexto, apparv.it ei in tris alias Tabouler, Tabourder et "labouavis specie hostis, qui cum ea diu pugna- rer. Reg. MSS. capitul. eccl. Bitur. ab verat, tentans si forte in aliquo earn pos- ann. 1524. ad ann. 1529: Dominus Enoc Audras vicarius ecclesige, propter scandaset Tabescere. TABETUM. Vetus Glossarium Saxoni- lum per eum commissum die esterna Tacum Cottonianum : ^Ecin, Tabetum : bollando in choro, directe veniendo contra Ubi Somnerus, forte Tabes. statuta ecclesise publicata, incarcerabitur | TABIDITAS, Porriture, Glossis Lat.in pillari, et in eo stabit duas nodes et Gall. Sangerm. MSS. Tabes. unum diem. Lit. remiss, ann. 1451. in j TABITUDO, et TABITAS, Eadem no- Reg. 685. Chartoph. reg. ch. 196: Et tione, apud Joannem de Janua. Occur- aloient les dessus diz faisanz laditte comrit Tabitudo apud Bedam. motion et insult parmi la ville en hurtant 1 TABLARIUS CULTELLUS, sive mensa- et Taboulant aux huis et portes des hoslis, Gall. Couteau de table, in Charta telz de laditte ville de Mirande. Rursum ann. 1256. e Tabulario nostro Sanger- occurrit in aliis ann. 1472. ex Reg. 195. ch. 678. Alise ann. 1465. in Reg. 194. ch. manensi. 1 TABLEMENTUM, f. Apparatus tabulss 134: Auquel huys il s'efforcoit fort d'enaltaris, Gallis Devant d'autel. Testamen- trer en Tabourdant audit huys. Alias ann. tum ann. 1415. apud Rymer. torn. 9. 1410. in Reg. 165. ch. 31: Icellui Hennepag. 273. col. 1 : Item lego dicto altari S. quin recommenca a Tabourer et a ferir Stephani duo Tablementa et unum fron- contre I'huis d'icellui hostel. Vide infra tellum de rubea veste de Cipro, cum dua- Tabussare. bus cortinis de rubeo Tateryn, cum una TABORELLUS , [Tympanulum , Gall. casula, etc. Pluries occurrit ibidem. Vide Tabourin, cujus alias frequens ususerat Tabula 1. in saltationibus rusticanis.] Vide Bauf TABLENA, Mappula, mantile, Gall. dosa. *Ital. Tamburello, Hisp. Tamborilillo. Touaille. Charta ann. 1296. e Tabulario S. Germani Autissiod. : Item assignat Eo etiam utebantur in procession!bus idem Guido Abbas pro Tablenis, tersoriis ecclesiasticis. Comput. ann. 1391. inter

TABAlibi pag. 71: Facta est magna Tabula, cujus pars est de meiallo, pars de ligno artificiosissime perfecta, quae est ante majus allure in Ecclesia nostra... Tabula picla ante altare B. Virginia cum superaltari cselato, et cruce superposita , et pictura desuper, et a latere in maceria artificiose nimis.... est perfecta. Omnes quoque Tabulae ante altaria nostras Ecclesiss, scilicet B. Joannis, B. Stephani, etc. Necrologium Ecclesiae Parisiensis exaratum ann. 1316. 3. Id. Sept. : Dedit insuper nobis 20. marchas auri ad faciendam Tabulam auream ante majus allare. Petrus Diac. lib. 4. cap. 13: Item pro Tabula S. Martini libras 24.... obtulit. TABULA. ITINERARIA , vulgo altare portatile, in Ordine Romano, in quo Prasfatio et Consecratio ejusdem Tabulae describuntur. De ea etiam Hincmarus Remens. in Capitulis anni 12. Episcopatus'cap. 3. 2. TABULA, quam Poets dicimus. Statuta ann. 1368. pro Ord. Cartusiensi part. 1. cap. 5. 14: In Missis, quae conventualiter celebrantur, cum dominicali Kyrie eleison, pacem sumimus cum Tabula, in qua depict a sit imago Crucifixi, etc. Vide Pax, Lapis pads, Marmor 2. T TABULETA, Tabellula, eadem notione. Inventar..S. Capellae Paris, ann. 1376. ex Biblioth. Reg. : Item quaedam pulcherrima Tabuleta auri pro pace danda, ornata lapidibus preciosis, in qua est unus lapis de Camaheu in forma Crucifixi. Inventar. aliud Gallicum : Item deux Tableaux d'ivoir a porter la pais. * Inde accersenda est vox Gallica Tableau, effigies, imago. Lit. remiss, ann. 1384. in Reg. 125. ch. 162: Un tableau d'or,laou estoit pourtrait Nostre Seigneur Jhesus Crist. Nostratibus Tablette et Taulette, pro Mercium fascis, vulgo Balle. Lit. remiss, ann. 1461. in Reg. 192. Chartoph. reg. ch. 32: Le suppliant se print a porter la balle ou Tablette de tnercerie. Item ungz mercMers a Taulette doitj. ob. in Pedag. Peronae ex Chartul. 21. Gorb. Unde Tabletier vocatur ejusmodi mercator, in Stat. ann. 1355. torn. 3. Ordinat. reg. Franc, pag. 13. art. 24. et Porleur a Tablate, in Lit. remiss, ann. 1359. ex Reg. 90. ch. 219. 3. TABULA, Orbiculus, clavus, in vestibus. Anastasius Biblioth. in Leone III: Et prasclarus Pontifex fecit in circuitu altaris B. Petri Apostoli, nutritoris sui tetravola rubea holoserica alethina, habentia Tabulas seu orbiculos de chrysoclavo, depictos historiis, cum stelis de Chrysoclavo. Ita passim aliis locis. Ta6Xia dicuntur in Chronico Alexandrine pag. 274. in Numa. [Vide Glossar. med. Graecit. v. TaSXs'a col. 1520.] 4. TABULA lignea, cujus percussione excitabantur Monachi, malleolo scilicet tabulam tundente : Sopuptov I laederentur, mortisque periculum incurrerent. Ita ut si ab homine, per ignorantiam veniente, aut ab animali domeslico facias fuerint, sine periculo sag it t as arcus emit tat. Quod si hoc modo provisa res fuerit, ut Tensuras factae circunstantibus innotescant, quicunque ingenuus incaute veniens casum mortis aut debilitatis incurrer it, nullam ex hoc calumniam, is qui arcus posuerit, sustinebit, etc. Ex quibus patet, ita arcus seu balistas ppsitas, ut motis hisce lineis, statim sagittas emitterent. A Tensura, nostri forte Tesurer pro arcum tendere, [vel retia ponere,] acceperunt. Consuetude municipal. Andegavens. art. 25 : Nul ne peut de jour, ne de nuit tendre ne Thesurer en autruy domaine. Ita et Cenomanensis art. 39. 162. Charta ann. 1445 : Item du droit, que j'ay de chasser, tendre, et Tesurer, et prendre bestes a pied rond, rouges, rousses, et noires, etc. Vide Arcuare et Tensura 3. ENTESER, nostri pro Arcum intendere dixerunt. Philippus Mouskes in Hist. Francor. MS. :Et quant li enfes 1'entendi, L'arc Eritesa, plus n'atendi, Le cierf quida traire a dcsroi, Mais son Seignour i traist le Roy.

Chronicon MS. Bertrandi Guesclini :Chascun tendi son arc, la sayete Entesa.

Alibi :Les Archers tout devant chascun 1'arc Entesd.

Le Roman de Merlin MS.: Et vint a la '< Edwardi I. Regis Angl. apud Gul. Prynneum in Libertatibus Angl. torn. 3. pag. meslee son arc Entese. * 3. TENSURA, Plagae, rete, Gall. 465 : Temptatio pams fiat bis in anno, Filet.. Lit. remiss, ann. 1347. in Reg. etc. Mox : Et quotiescunque debeat fieri 86. Chartoph. reg. ch. 42 : Quod pras- temptatio panis et cervisise, etc. * 2. TENTATIO, Ipsummet crimen, pro fatus exponens iret cum eisdem el veniret ad venandum, oportebat quod fldei desertione utitur S. Cyprianus in haberent tellas sive Tensuras. Vide in Epist. laudata torn. 4. Sept. Actor. SS. Tensura 2. mox Tensutum et infra Te- pag. 233. col. 1: Videtis ergo, fratres, quoniam et vos hoc facere debetis,... ut si sura 2. *4. TENSURA, Idem quod Tenemen- qui in hanc Tentationem inciderunt, costum, Praedium, possessio, haereditas. perint apprehendi infirmitate, etc. 1TENTATOR, Examinator, seu judex Parlam. Pentecost, ann. 1290. in Reg. S. Justi ex Cam. Comput. Paris, fol. doctrines candidati gradus academici. 41. r. col. 1 : Ordinatum fuit et reddi- Rob. Goulet in Compendio jurium Unitum per arrestum, quod ballivi vel alii versitatis Paris, fol. 4. v: Et sic sunt justitiarii dom. regis non impediant ec- quinque examinatores, quorum examen clesias nee ecclesiasticas personas, quin die sequenti festum aperitur; et inter possint se accrescere in Tensuris et feo- illos Tentator pro provincia Paris, est dis, in quibus omnimodam habent justi- primus non majoritate, sed solum ordine. tiam, altam et bassam; sed in Tensuris Nota est thesis, quam Tentativam voet feodis ecclesiarum, in quibus rex et ba- cant, quamque ad eruditionis experirones vel alii domini laicales altam justi- mentum et argumentum propugnat is, tiam vel forefacturas habent, etc. Vide in qui ad Baccalaurei gradum provehi desiderat. Tenere 1. TENT-CLAVIA, Umbel las, seu tentorii * TENSUTUM, Rete, Gall. Filet. Charta ann. 1377. in Reg. 113. Chartoph. reg. species. Stat. synod, eccl. Tornac. ann. ch. 69 : Cum qusedam naveria ac pisca- 1366. pag. 67: Manifestos autem usuraria, in qua pisces regales et cujuscumque rios intelligimus proscriptos a synodaliallerius conditionis in ascendendo cum bus, qui signa habent in hospitiis et Tensutis (infra, Tessutis) et filatis ad hoc fenestris, tabulas scedulas, fenestras venecessariis et condecentibus capi possunt, latas, tentas seu Tent-clavias vulgariter etc. Vide supra Tensura 3. appellatas, per quas ab aliis sine declara| 1. TENTA, Tentorium, Gall. Tente. tione vel conscriptions alia discernuntur. Computus ann. 1324. torn. 1. Hist. Dal- Vide Tenta I. phin. pag. 133. col. 1: Item.... pro addu* TENTHURARIA, Tinctoris offlcina. cendis Tentis et pavillonibus, vi. sol. Formul. MSS. ex Cod. reg. 7657. fol. 30. Alius locus exstat in Gribellio. Pro um- r: Recesserat cum quibusdam extraneis bella sumitur in Translatione S. Theo- versus operatprium Tenthurarias suum in phili Episc. Brix. torn. 3. Aprilis pag. suburgiis civitatis. Vide supra Tenchu495: Unumquodque corpus sub serica rerius. auroque distincla Tenta deferebatur a | TENTHS, Anglica vox, Decimae ecclediaconibus. Vide supra Tenda. siasticae. Vide Thomam Blount in Noj 2. TENTA, pro Tenca. Vide in hac molexico et Kennettum in Glossario ad voce. calcem Antiq. Ambrosd. * 3. TENTA, Locus in quo panni exc TENTIA, pro Tenentia, continentia. plicantur seu extenduntur, idena quod Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar.: Tendaris. Stat. pro lanif. et pannif. ann. Item plus duo alia metalla Tentia quodli1317. in Reg. A. Cam. Comput. Paris, bet decem parapsides offarii sive potatgii. fol. 197. v: Item quod tentoria sive j^c TENTIGO, [Q. in vulva apparet; Tentse, in quibus panni, duplices appel- Gall. Landie. DIEF.] N latif in posterum tirabuntur, ultra xiij. 1 TENTIO, Jurisdictio, ditio, possessio. cannas communes cum dimidia in longi- Chronici Fragmentum apud Lobinell. tudine, aliqualiter non excedent. Tento- torn. 2. Hist. Britan. col. 100 : Hingueria vero sive Tentas, in quibus panni, qui thenus abbas erat de monasterio S. Jacobi de sorte vocantur, quorum non est longi- de Tentione Archiepiscopi Dolensis. Ditudo taxata, sed in textoris voluntate ploma March. Misniaeet HassiaeLandgr. consistit, fieri et esse poterunt longiores; ann. 1376. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. sed in ipsis tiratoriis (sic) sive Tentis MSS. pag. 584 : Volumus et debemus panni aliqui duplices vel alii communes contra omnes homines qui vellent dipanni, qui debent xij. cannas ad minus ctum dominum nostrum Wenceslaum in continere, nullatenus tirabuntur. Vide imperio et ejus Tentione impedire, offensupra Tenda 3. dere vel etiam moleslare, sibi tola nostra * 4. TENTA, Gall. Tente, Linamentum, potentia fideliter assistere auxiliis et conquod yulneri apponi solet, quod Ten- siliis opportunis. Caput 87. Chronici Sitare dicebant. Locus est supra in Spe- ciliae apud Marten, torn. 3. Anecd. col. cillum. Nostris Tenter, eodem sensu. 82. inscribitur : De colloquio per diclurn Lit. remiss, ann. 1468. in Reg. 195. Char- Regem Fredericum in Panormo et in toph. reg. ch. 122: Les barbiers avoient Tentione regiminis dicti Dom-Petri. In mal Tente la playe d'icellui Simon. Le Gloss. Lat. Gr. Tentio, ra Rothar. 258. ann. 1346. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. Tepiditae caritatis trahant ad omnem sen259. 263.] In furto ipso deprehensus. 531. col. 1: Nuntius prudenter et elegan- tentiam conscientias. 1 TENUARIUS. Vide mox Tenuiarius. ler nobis explicare curavit verbo Tenus, T TEPIDUS, Dubius animi, medius inTENUCLA. Cumeanus Abbas de Men- etc. V. Oretenus. ter confidentem et desperantem, Gaspari sura Poenitentiarum cap. 3: Cseteris |1. TENUTA, Legitima, si bene con- Barthio in Glossario ex Baldrici Histor. vero diebus paximati panis mensura, et jecto, materiae nummariaa conflatura, Falsest, apud Ludewig. torn. 3. Reliq. misso parvo impinguata , horreo oleris, Gall. Alloy. Constitut. Jacobi Regis MSS. pag. 168. ovis panels, formatico, seminalatis (f. se- Siciliae tit. 1. cap. 10: Semel tantum in TEPORARI, pro Tepescere, apud Gunmidalatis) pro fragilitate corporali, Te- vita faciemus cudi monetam, legalem zonem in Miraculis S. Gengulfi, num. nucla, vel batuto lactis sextario pro sitis tamen et Tenutas... competentis. Occurrit 33. [Dracontius Hexaemero v. 28. utitur gratia, etc. Infra: Sed mensura non alia notione supra in Tenere 1. verbo Teporare, pro Tepefacere : gravetur panis, si operarius est, sextario * Constit. MSS. Caroli reg. Sicil.: Glaciemque teporat de lacte Romano, et alio Tenucla et aqua, Cudi faciemus monetam bonae Tenutse, Flammeus ignis aqnx.J quantum sufficit pro sitis ardore sumat. pretii et valor is, secundum quod statui [Vox detorta videtur a Tenue lac, nostris dictarum partium oidebitur expedire. 1 TEPPA, Terra inculta et viridi cePetit lait, Serum. Vide Balducta.] * 2. TENUTA, Capacitas; qua etiam spite cooperta, in Charta feudorum noT TENUIARIUS, Qui dat operam rebus notione utuntur Itali. Lit. remiss, ann. bilium Castilionis Dumbarum ann. 1463. tenuioribus. Tenuiarius vestiarius, Qui 1377. in Reg. 111. Chartoph. reg. ch. e Schedis D. Aubret. tenuia vestimenta conflcit, in vett. In- 217: Cum verba surrexissent inter ipsos * Charta ann. 1489. inter Probat. ult. script. apud Gruterum 650. 8. 1067. 8. de Tenuta cujusdam mensurae ad oleum Hist. Trenqrcb. pag. 279 : In quibusdam Tenuarius habetur apud D. de Montfau- quam tenebant, et ad sciendum quam et vineis, terris et Teppis scituatis in dicto con torn. 9. Antiq. expositae pag. 55. qualem Tenutam importabat, etc. Vide territorio Trenorchii, loco dicto en Bo. [* VideForcell.l aliis notionibus supra in Tenere 1. 1 TEPTIS, f. Sectio, parsj portio, a tl{iT TENUISSANA, Scripture genus. Vide 1 TENUTARIUS. Miracula B. Kingse veiv, Secare, scindere. Chronicon Novasupra in Scriptura. Virg. torn. 5. Julii pag. 771: Balthazar lie, apud Murator. torn. 2. part. 2. col. * TENUITAS, Fames, jejunia, in vet. Poreba Tenutarius Gnoini c.ommendavit 751 : Jn pago Diense Cassies sibi Teptis et Glossar. ex Cod. reg. 7613. Tenuite, pro se... D. Cunegundi. Cl. Editor Tenuta- portione nostra in Bosedone, quern de Pauvrete,_indigence, in Lit. ann. 1526. rium dici arbitratur eum, cui tenutarum Siagria conquisivimus, una cum libertis ex Tabul. episc. Garnot.: Pour la Te- seu possessionum cura incumbit vel et servis vel adpendices suas.... ut habeas nuite de la maison, qui est de petit re- administratio. Posset etiam intelligi volo ac jubeo. venu, etc. manceps, feudatarius aut villicus, Gall. 1 TERA, pro Terra, ni fallor. Ordina| TENUITIO, TENUITURA, TENULTURA,Tenancier, nisi forte legendum sit Tein- rium Eccles. Turon. apud Marten, de TENURA, etc. Vide in Tenere 1. turarius, qua? vox suo loco legitur, tin- antiq. Eccl. Discipl. in div. Off. pag. * TENURA, Feudalis dependentia, ctor, infector, Gall. Teinturier: vel Te- 584: Duo pueri secundum i. duo de seGall. Mouvance. Chartul. Aldernard. nuiarius. Vide in hac voce. cunda Tera tertium ty duo clerici de fol. 13. v. col. 2: Omnes Tenuras, quas *> TENZARIUS, Tinctor, infector, vel tertia Tera quartum tf. duo de quarta contra advocatum de Mainwaut et advo- vas ad offlcinam tinctoris pertinens. Tera quintum $. duo de basilica sextum catum de Wodeka usque modo libere obti- Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 155. ex Cod. 1$. duo canonici diaconi septimum S). etc. nuit, sub recordatione scabinorum ei reg. 4622. A : Nulla persona aquam ali- Qbi pueros clericosve de terra dictos puto, debeo salvare. Vide alia notione in Te- cujus tinctures seu alicujus Tenzariorum quod non in stallis, sed in terra seu in nere 1. projiciat seu projici facial in viis seu in chori solo starent variis in locis dictis 1. TENUS, Virgultum, vel ramus de strata Taurini. Vide supra Tendarius. de prima Tera, de secunda Tera, etc. arbore decisus, a Sax. tan, vimen, vir1 TEODISGA LINGUA. Vide Teudisca. Vide Clerici. gultum; unde Teutonibus apud Kiliaj TEOLIC^B, Tegulse, tectum, Massilise * TERAMERITUM, Terrae proventus. num, teen, vitile, lentum vimen, te- Taulices. Donatio Raymundi Comitis Charta ann. 1206. ex Bibl. reg. cot. 19: en bosch, virgetum, salicetum, teenen, Tolos. Communi Massil. ann. 1216 : Con- Impignoramus domos, terras, vivimineus. Lex Frision. tit. 14. 1 : Tali cedimus vobis quasdam domos optimas neas, agraria, decima et omnia alia de virga praecisi, quos Tenos vocant. In- apud Bellicadrum cum omnibus asdificiis Teramerita. Vide Meritum et infra Terfra : Tune unusquisque illorum septem et bastimentis, cum duobus pilariis, in remeritum. facial suam sortem, id est tenum de virga, quibus Teolicae prsedictarum domorum se * TERAPHIM, [Vestis sacerdotalis; et signet signo suo, etc. Hie autem agitur sustinent. idolum. DIEF.] VIII 9

66

TER

TERin Lit. remiss, ann. 1456. ex Beg. 187. | Chartoph. reg. ch. 8 : Ung pot d'estaing ou Tiercain plain de vin. Vide Tertia 6. * TERCEOLAGIUM, Prsestationis species ex vineis. Charta ann. 1229. inter Instr. torn. 8. Gall. Christ, col. 361: Donavimus eidem Nicolao et ejus successoribus in perpetuum octo barillas Terceolagii annul redditus in tribus arpentis vinearum,... Quos octo barillas Terceolagii annui redditus dictus Nicolaus tenebit a dictis abbate et conventu S. Petri Carnotensis in feodum. Pluries ibi. Vide Terciolagium. TERGERIA. Charta Bituricensis ann. 1318: Videlicet quinque Tercerias super quadam pecia terras sita subter vadum molendini. [Exactionis genus est, ut videtur, sic dictum a Tertia. Vide in hac voce.] * Idem quod Terceolagium, in Charta ann. 1320. ex Reg. 60. Chartoph. reg. ch. 32: Item Tercerias, quas possunt valere per annum tres pipas vini. |1. TERCERIUM, Tertia pars, ut puto, Gallice Tiers, Ital. Terzo. Statuta Vercell. fol. 137. v: D. Ubertus Coarasa et filii... pro se et consortibus eorum pro duobus Terceriis habeant prsecipuum modios 400. boschi mecleti. Statuta Montis-regalis pag. 5: Syndicus Communis...in prlncipw cujuslibet regiminis, eligi facere tenealur et debeat unum hominem lit eraturn de quolibet Tercerio, qui sint de consilio, qui electi teneantur jurare in consilio, quod quotiescumqueproponeretur in consilio, publico vel privato, nliquid contra formam prsesenlis capiluli, quod denunciabunt, etc. Pag. 33. et 34: Item stanciatores tres, unus pro quolibet Tercerio super victualibus, qui habeant pro eorum salario solidos 30. pro quolibet. Item duo prudentes homines pro quolibet Tercerio acconciatores discordiarum. Rursum pag. 58 : Dividatur dicta pecunia per syndicum communis de consilio novem sapientum, qui pro tempore fuerint inter massarios pontium et viarum Terceriorum secundum ssstimum et registrum Terceriorum. In hisce posterioribus Statutis tertiam partem urbisintelligo, seu regipnem, quse Tercerium dici potest, ut alibi Quarterium, Ital. Quartiere, nostris Quartier de ville. * 2. TERGERIUM, Modus agri, idem quod supra Tercellum. Charta ann. 1220. ex Chartul. Miciac. : Pro censiva vero eorum dedit eis in escambium tria arpenta terrse, uno Tercerio minus, etc. Lit. admort. ann. 1376. in Reg. 109. Chartoph. reg. ch. 214: Item supra tria Terceria vinese in duabus petiis, prope domum pictam xvj. sol. Item supra unum Tercerium vineae, iiij. sol. Vide Tertiarium. * 3. TERCERIUM, Instrumentum, ut videtur, cujus percussione monachi ad offlcium divinum vocabantur, forte quod tribus malleolis constaret, sic dictum. Vide Tabula 4. Ordinar. MS. S. Petri Aureae-val. ad feriam 2. Quadrag.: Circa nonam horarn fiat signum proSexta dicenda cum Tercerio, et signo facto convenient fratres in choro et dicatur Sexta solum. * Terchois vero, pro Carquois, Pharetra, in Lit. remiss, ann. 1359. ex Reg. 90. Chartoph. reg. 250: Un homme armd de chapeau de fer qu'il avoit sur sa teste, ganteles de fer en ses mains, et d'autres choses qu'il avoit, avecques une arbeleste et le Terchois a mettre saiettes, qu'il portoit a son costel. * TERCEYROLA, Dolii pars tertia, ut Carteyrola, vulgo Cartaut, quarta, Hisp, Tercerola, doliolum. Combut. ann. 1488. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 46. col. 1: Item plus solverunt dicti domini consules.... pro una Terceyrola vini rubey, ad rationem xiij. florenorum pro vase, tres libras, quinque solidos Turon. Item ulterius solverunt pro una Terceyrola vini clari, etc. Vide mox Terciolus. TERCEYROLIUM, Canistrum, cista vel doliolum ejusdem capacitatis, in eodem Computo ibid. col. 2 : Item ulterius solverunt dicti domini consules pro uno Terceyrolio plena serazis, emptis pro collationibus factis in dicta turn et pariter pro dicta cena, videlicet iiij. sol. ij. den. 1 TERCIA, TERCIARIA.. Vide Tertia et Tertiaria 4. * TERCIALE, Potionis gentrs videtur, in Stat. ann. 1401. inter Leg. Polon. a Prilusio collect, pag. 160 : Volentes quod a pr&dictis scholaribus seu studentibus, qui sibi per seipsos, per arnicas aut per quascumque personat promisiones (leg. provisiones) facere voluerint in braseo, cervisia, Terciali et quacumque alia, nulla penitus telonea et dationes requirantur. * TERGIANALIS, [Gall. Attache au Tercinale, (Arsenal): Magistro Jacobo de Anconia architecto pro naulo unius navis tabularum conductarum de Orto ad Urbem pro galeariis, et 5. alios (florenos) pro pretio tabularum per eum datarum magistro Johannino magistro Tercianali. (Archiv. Vatic. Mandat. Gamer. Apostol. an. 1456. f. 213.)] * TERCIARE, TERGIATIO. Vide infra Tertiare 2. 1 TERCIEYRA JUSTA, Mensura vinaria capiens monachi portionem tertia parte majorem quotidiana; Vide locum in Justa 2. et Tercellum. 1 TERCIGENITUS, pro Tertio-genitus, in Literis ann. 1361. inter Ordinat. Reg. Franc, torn. 3. pag. 557. o TERCINALE, Armamentarium, Gall. Arsenal, ab Italico Darsena; unde legendum baud dubie Darcinale. Vide supra Darsena. Stat. ordin. S. Joan. Jerosol. ann. 1584. torn. 2. Cod. Ital. diplom. col. 1828 : Insuper eliget admiratus unum scribam, et deputabit eum dicto offtcio Tercinalis, qui teneat registrum ad prseceptum admirati omnium rerum, quse sunt intra dictum Tercinale, perlinentium ad artem marinariam. TERCIOLAGIUM, Praestationis species ex vineis; verbi gratia pro quadrante vinearum, seu Pour un quart de vignes, demi baril. Ita in Regesto Censuum et feudorum Carnot. pag. 8. ubi Terceuil, vel Terceau appellatur. Charta Hugonis Decani et Capituli Carnotensis ann. 1224. ex Tabulario ejusdem Ecclesise n. 248: Totius vini medietas nostra erit, et altera medietas dictis cultoribus manebit. Terciolagium singulis annis de vineis, ex quibus debebitur, de communi reddetur. 11. TERCIOLUS, Monetae species. Vide Tertiolus. * 2. TERCIOLUS, Dolii seu modii pars tertia. Charta Ludov. comit. Blecens. et Clarimont. ann. 1202. in Reg. A. Chartoph. reg. ch. 21: Cappellanus habeat annuatim duos modios frumenti in granario meo, et duos modios vini et Terciolum in vindemiis in ipsa cuppa capiendos. Vide supra Terceyrola. 1TERCIUM et Dangerium. Vide Tertium. iliter exer- Christi jejuniuin celebratum non fuerit: de statu dicti Themurbei et filii sui requi- cere, nee philosophos se ostendant; sed neque enim vigilia computari debet inrentis confederationem et amicitiam dom. satagant fieri Theodocti. Teulagie, pro ter 12. dies post Natale decurrentes. JeRegis Karoli VI. et mercatorum sibi sub- Theologie, in Chron. ad ann. 1674. inter junio itaque caruit, quod eo.anno, quo ditorum.... In dicto etiam rotulo continen- Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 7. col. scriptum est Theophili Edictum, vigilia tur litterse Miranxa filii dicti Themurbei. 1 : Sermon dit par ,ung bien suffisent in Dominican! diem incideret. Praeterea H33C nesciit auctor Historiae ejusdem mestre en Teulagie dudit ordre (de S. Do- Natale Christi ab Epiphaniae festo disImperatoris editae ann. 1722. minique). tinguit Cangius, quod iis temporibus THENAGIUM. Vide supra in Thainus. 1 THEODORIGUS, Dei contemplator, sive non obtinebat: nam Theophili aetate, * THENASMUS, ut supra Tenasmus, divinorum speculator, exponitur in Vita ea etiam quae ipsum secuta est, uno Morbi genus. Alex. latrosoph. MS. lib. B. Theodorici Abb. Andag. ssec. 6. SS. eodemque die apud JSgyptios celebra2. Passion, cap. 80: Thenasmus est passio Bened. part. 2. pag. 561. batur festivitas Nativitatis Christi ejusintestini apeutismeni. Patitur igitur cona* THEODOSION. Vide infra Thylus. que baptismatis sub nomine 'Eiuqxxvia tiones cum assellandi delectalione et ven* THEOHYPOGTHONIOI. [Dii inferna- vel eo^avia. Cassianus Collat. 10. c. 2 : tositate : faciunt enim per secessus ven- les. Ita daemones dicuntur ab anon, Intra Mgyptii regionem mos iste antiqua tris muccilagines cum pondere. [** Oc- script. ChroniciFontanellensis, cap. IX, traditione servatur, ut peracto Epiphacurrit apud Richer. Histor. lib. 3. cap. in codice Portugratianensis. Quod divi- niorum die, quern provincise illius Sacer109.1 sim etquidem graece scribitur inter var. dotes vel Dominici Baptismi, vel secunTHENCA. Pactus Legis Salicae tit. 11. lectt. Spicilegii Dacheriani, vol. Ill, ad dum carnem Nativitatis esse definiunt, et | 8 : In alio pacto dicit, de ipsis Malb. calcem (ed. in 4.)] idcirco utriusque Sacramenti solemnitaThenca texata is mala texaca, amba te THEOLOGANS, Ital. Teologante, in tetn non bifarie, ut in Occiduis provinciis, xaca, amba othoma, prsecia hsec sol. in Theologia versatus. Barel. serm. in Do- sed sub una diei hujus festivitate concelesumma 85. qui faciunt denar. 3200. cul- min. Quinquag.: Trita et vulgata senten- brant. pabilis judicetur, etc. Ubi Wendelinus : tia omnium Theologantium, etc. SSW Idem mos Natale Christi et BapMalbergo Thenca texeca, est ipsa contenT THEOLOGARE, Deum praedicare, an- tismum uno festivitatis die, sexto Januarii, concludendi etiam obtinuit in tio, quse disceptatur ac ventilatur super nunciare, de Deo loqui, Theologiam

THEGrsecia primis Ecclesiae saeculis, nee nisi desinente quarto sseculo consuetudinem Occidentalium, qui duas festivitates, ut nos hodie celebrabant, amplexi sunt Orientales, ut discimus ex Chrysostomo qui ait Homil.72. nondum decem elapsos fuisse annos, cum primum dies (Natalitiorum Christi) innotuisset Ecclesiae Oriental!: Otfmo, mquit, Sexoaov IffTtv STOI;, e| ou S^X?) v.a.\ yvtiptfxog r)[/.tv YI Y]u.pa yeyevY]To. Vide Suiceri Thesaurum' in 'Em9avia, Bailletum ad Natale et Epiphaniam Domini et vocem Epiphania suo loco. SPT Posterioribus temporibus vox Theophania solam Epiphaniorum festivitatem signiflcare solet, hacque notione legitur apud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. col. 292. Rymerum torn. 2. pag. 795. et seq. in Hist. Harcur. torn. 4. pag. 2212. et alibi. Johannes de Janua : Epiphania... vocatur Theophania a Theos, quod est Deus, et Phanos, apparitio, vel Phanos, Sonus; quod Deus Trinitas tune (in Baptismo Christi) apparuit; Pater in voce, Filius in carne, Spiritus in columbse specie. Gloss. Lat. Gall. Sangerman. : Theophania, Tiphaine, une feste. Varie effertur haec vox apud Scriptores Gallicos. Alanus Chartier pag. 140. ad ann. 1441 : Ou mois de Janvier apres la Tiphaine. Enpres la Tyephaine, in Litteris ann. 1290. torn. 2. Ordinat. Reg. Fr. pag. 33. Tiphagne, in Chartul. S. Vandreg. torn. 1. pag. 975 : Che fu feile Van de grace mil n. chens mi. xx. et quinze le merquesdi devant la Typhagne de Noel. Ex quo illud etiam efficitur hac setate utrumque festum, Natalitiorum nempe et Epiphaniorum Theophanise nomine appellatum fuisse : alias frustra annotaretur la Typhagne de Noel; quod ad alterius discrimen factum est. Tabular. Episc. Paris.: Ces lettres scellees sous le seel de la dite Prevoste, qui furent faictes Van de grace 1312. le Vendredi veelle de la Tiephanie. Ghartular. 21. Corb. fol. 100 : Au terme de la Tiephaigne nostre Seigneur a commenchier a le Tiephaigne, qui sera Van 1353. Tiephagne,in alia ann. 1382. ibid. fol. v. Guillelmus Guiart. sub ann. 1286 :

THEris, tradidistis nobis coram patribus et Coepiscopis nostris die octava Iduum Juniarum hora diei tertia in Ecclesia Theoprepia. Lexicon MS. Cyrilli : eoitpimov, TO ex eoO [xavrevfJMX, np09YJTV[J.a. Lexic. Gr. MS. Reg. sign. 930 : eoupoiresa, ajxapTea, xa\ Oeonpoirelov, TO ex 6eoO (xavTsu^a ri upocpY)Teca. Leg. YI [Aavreca, pro ajAafma. HesyChius : eoTtpoTctov, (iavceiov ex eou. 6eoupoTtoi, 7cpopy]Tat, (xavtet;, ex eoO TtpoXeyovTe?. Ita usurpant Philo 1. nep'i ovespwv, et alii. Vide Clementem Alexandr. lib. 7. Strom. [ ymel, a cundis vesperis omnium SS. duplicium,... ad Kobertum Regem Franc, pag. 241. voce \> uma, Anglis Thumbe, pro pollice, Hie qui capitulat, debet se induere sacris Sigebertus Gemblac. in Vita S. Sige- de porco hie dictum, cuj us pinguedo ad vestibus et debet incensare omnia altaria pollicis latitudinem excreverit. Ita Som- ecclesias. Vide Thurificare. berti Eegis Austrasiae n. 5. } THURIBULARIUS, Idem qui mox ThuNeque tantum de Episcopis vox haec nerus. 1 THUMINUS, Mensura3 species apud riferarius, qui in ceremqniis ecclesiastiusurpatur, sed etiam de Abbatibus, atque adeo de quibusvis Presbyteris, qui Siculos et Neapolitanos. Nic. Specialis cis defert thus vel thuribulum. Breviaarf titulos, seu Ecclesias quasvis ordi- lib. 3. de Rebus Siculis cap. 6. apud riam Sarisber. ann. 1556 : Procedat dyanantur. Liber de Fundatione'Gozecensis Murator. torn. 10. col. 972 : Quilibetegui- conus cum subdyacono et Thuribulario. Ecclesiae : Post hunc Thiemonem sub- tum ad posteriora equi grani modium Charta Eccl. Aniciensis ann. 1312 : TheTuribulario stituerunt Abbatem hujus Inlhronizatio- mancipavit, pedites vero singuli singulos saurario ecclesias vin. lib nis anno tertio, etc. Vide Formatam Da- Thuminos assumpserunt. Sic ergo per x. s. Thunbularius cantet tractum, in Ordonis Episcopi Virdun. torn. 2. Conci- arnica noctis silentia festinantes roccam dinar. S. Protadii Vesont. pag. 28. lior. Sirmondi pag. 673. Praeterea de eamdem victualibits aliisque necessariis THURIBULUM, Vas, in quo thus repoquibusvis inaugurationibus. Ditmarus muniverunt. Charta Alphonsi Arag. Re- nitur, [ Vaissiau a encens, in Gloss. Lat. lib. ult. pag. 110: Ducem Henricum Ra- gis ann. 1450. pro Carmelitis Neapol. in Gall. Sangerm. MSS.] inter ministetisbonae fnthronizavit. Bullario Carmel. pag. 620 : De Thuminis ria sacra vulgo accensetur. Alcuinus INTHRONISMUS, ex Graeco Iv9povia: Habebimus ratione decimae, quam habemus super vineas de Castellione, duodecimam Tinetam vindemiae. Hinc Tinee, quantum tineta continetur. Lit. remiss, ann. 1389. in Reg. 137. Chartoph. reg. ch. 2 : Tu as dit de may que je n'ay pas vignes pour croistre deux pieces de vin, et aussi que j'ay mis en deux pieces de vin quej'ay vendues quatre Tines d'eaue. 1TINEUM, f. pro Tannum, Quernus cortex, Gall. Tan. Charta Innocentii III. PP. ann. 1208. apud Murator. torn. 7. col. 888 : Forestam juxta ecclesiam S. Stephani, et de capite pontis de prato, et de Tineis, molendina, vineas, etc. Vide Molendinum ad than. 1 TINGATIO, Donatio. Vide Thingare. 1. TINGERE, Baptizare, baptismum impertiri. S. Cyprianus epist. 71 : Ut putent eos, qui apud haereticos Tincti sunt, quando ad nos venerint, baptizari non oportere. In epist. 23. 25. et 62. ubi Matth. 28. baptizantes eos, ha bet Tingentes eos. Iterata tinctio, apud S. Leon. ep. 3. Vide Cone. Hispal. II. cap. 7. 1 2. TINGERE, f. pro Tondere: vox maxime usurpata, ubi de falsa moneta. Vide Tonsare et Tonsores. Transactio inter Reg. Fr. et Abbatem S. Tiberii ann. 1273. inter Probat. torn. 6. Gall.

j TINIARA, Bpwffn;, ri aryjd/i?, in GlOS-

Vide Tintinnabulum. TINNIBULUM, in Glossis S. Benedicti, TINNIOLUM, Tintinnabulum. Vita S. Hilarii Arelatensis : Videt se sacris interesse mysteriis, intuetur tunicas Aaron quondam Ppntificis teg mine decoratum,... Tinniola etiam commota gressibus incedentis, et intrinsecus malogranatis illisa clarum personabant extrinsecus, salutifeXfiSlOV.

TINrumque tinnitum. Infra: Fulsit logium pietalis, justitise byssinum, continenlise cingulum, prsedicationis Tinniolum, malagranata borne spei opere et sermone jugiter sonuerunt. 1TINNISO, KomSepjtos, in Glossis Lat. Graec. An Tintinnaculus, qui Sp(j.a XOTUret, Qui pellem percutit, verberat, inquit Martinius. | TINNITARE, TINNIPARE , Sonare, tinnire, in Glossis laudatis a Vossiq lib. 4. de Vit. serm. cap. 28. ubi pro Tinnipare legendum censet Tintinare, ut est apud Catullum Epigr. 52. Nonius habet Tintinnare, ex Nigridio et Afranio. [** Tinnipare, habet Aldhelm. de Grammat, torn. 5. Auctor. Classic, pag. 570.] 1 TINNIVOLENTIA, et TINNIVOLUM, Sonoritas, in Actis SS. Maii torn. 7. pag. 600. jje TINNOSUS, [cc Tinnosus, tingneux. (GJoss. Lat. Gal. Bibl. Insul. n. E. 36.)J TINNULUS, Sonitus ex sere aut ferro percusso. Glossae Lat. Gr. : THxo; iifi XaXxoO xaiCTtSvipou,Tinnulus : Tinnitus. GJoss. Lat. Gr. : Tinnulum , TtXrjxTpov, [aXaXawv. Et mox : Tinnulus, r)XS. etC-] Papiae, Tinnulus est sowus liquidus, lenis, et purus. Hieronymus in Prolog, in Job : Interdum quoque et vicinus dulci et Tinnulus fertur numeris lege solutis. [Tinnulus vocis dixit Sulp. Severus in Epistola ad sororem torn. 1. Miscell. Baluz. pag. 353. adjective vero Catullus 62. 13. Tinnula vox, Ovid. Met. 4. JEra Tinnula ; Tinnulas chordae, Senecae in Troade v. 833.] SSS" Hue, ni fallor, revocari debet vox Tintirece, qua utitur le Roman de la guerre de Troyes MS. :La veissiez lances brissier, Ja no sc set nus cpnseillier ; La oiisiez tiel croisserece, Et sor heaumes tiel Tintirece.

TINBien sai qu'il est entrez dedens.h son comment, Avec lui qualre cent de son Tinel plus grant.

TIN

Ubi Tintirece sonitum armorum galeas percutientium denotat. A Tinnulo, yel Tinniolo, dictum volunt Regum Palatium, quod ut in monasteriis fieri solet ad Tinnulumf seu tinnitum campanae singuli regii Palatii domestici ad epulas cierentur: indeque tenir tinel nostros dixisse pro Curiatn solennem celebrare. Cola da Benevento in tractatu del Governo della Corte d'un signore cap. 19 : II Tinello non men corrotlo a tempi nostri ne'fatti che nel nome fu cosi da' maggiori nostri chiamato per dbninutione (come io mi stimo] da Tinno (Tinnio) voce Latina, quasi Tinello, doe picciol suono che cosi si dice in quella lingua il suono de' metalli; percioche al suono d'una picciola campana (come ognun saj si corre a Tinello, il quale e un luogo (par chi non lo sapesse) dove in commune si va a mangiare da' cortegiani, come al refettorio de' frati. Et era all' hora di tanto honore il mangiare in Tinello, quanta e hoggi riputato cosa vil et dishorrevole. At Joan. Loccenius lib. 3. Antiquit. Suecicar. cap. 23. videtur indicare, tuna aulam significare, vel certe locum conseptum : unde proyerbium Suecicum de agrestibus et illepidis : Tu non fuisti in Tuna; Galli nostri dicerent, tu n'a pas este a la Cour : proinde ex Tuna, formata fuerit vox Tunella vel Tinella, atque inde Gallic. Tinel, pro palatio. Blasius Ortizius in Itinerario Adriani VI. Papaecap. 19 : Ibique familia Pontificis in palatio ipso Tinellum, ut ita loquar, Romanum agnoscere cospit, quo se familiares vescendi gratia conferebant. Adde cap. 435. Chronic. MS. Bertrandi Guesclini :

aperire sibi diutissime remorarentur, etc. Vide Tinnitare. 1 TINTINABULUM, Vas aquarium, diChronicon Flandriae cap. 57 : Et alia au minut. a Tina 2. palais tenir son -Tinel, et y feit office Tinabulum. Ususunde legendum videtur S. Germani a Pratis in royal. Chronicon Petri IV. Regis Arag. Probat. Hist, ejusd. Abbatiae pag. lib. 2. cap. 22: Davant tot lo poble de cxxxiv. col. 2: Et tune lavabunt pedes Barcelona, qui ja per allo era ajustar en Prioris illi hebdomadarii, habentes aquam lo nostre Tinell major de nostre palau. calidam in Tintinabulis, et sic lavabunt [Literse ann. 1404. apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britan. col. 815 : Huit valets de pedes omnibus in ordine. | TINTINELLUM, Tintinnabulum, Camchevaux, chacun xxv. I. par an, hors Ti- panula. Chronicon Parm. torn. 9. Muranel. Deux valets pour le queurre, chacun torii col. 769 : Tintinellum cum chorda XV. I. hors Tinel. Quatre menestrieux aurichalci positum fait ad turrem Combouche a cour et leur pension. Ubi hors munis. Vide Tinnulus. Tinel de iis dicitur, qui extra aulam * Campanile, comedebant; bouche en cour vero de iis, Gall.TINTINNABULARIUM , ann. 1488. in Clocher. Visitat. facta qui jus mensee habebantin palatio.Vide Lib. nig. priorat. S. Petri Abbavil. fol. Tinellus suo loco.] Charta ann. 1209. pro Libertatibus Magduni, apud Thomasse- 355. r : Tintinnabularium sive locus, ubi rium in Consuetud. Bituric. pag. 426: reponunlur campanss, indiget nova coperQuiconque au Marche de Meun aura achete tura. TINTINNABULUM, Campana, quse pulaucune chose, ou aura vendu, et par ou- satur in triclinio et in refectorio Monabliance son plassage ou Tineil aura rete- chorum, apud Beletum de Divin. offic. nu, etc. Ubi Consuetud. Lorriaci, unde cap. 86. -Vide Capitula Monachorum ad base desumta sunt : Et per oblivionem Tunleium suum retinuerit, etc. [hoc est Augiam directorum cap. 8. in Appentributumquodamercatoribussolvendum dice ad Capitularia Regum Fr. edit. Baest pro loco, in quo merces suas expo- luzianse. Privilegium nunt in fpris et nundinis. Vide Glossa- chalis II. annotintinnabuli. Bulla Pas1103. apud Puricellum rium Juris Galliei, et supra Stallum.] Ambrqsiana pag. 109. et' TINPENI, Tributi species, apud An- in Basilica in Zodiaco Mediolan. part. glos : forte quod pro fodinis stanneis PuccinellumConcedimus pendebatur : ex Anglo-Sax. P e n i > de- 3. pag. 377 :quidquid de tibi tuisque sucusu dalmaticse, narius, pensitatio, et t i n , stannum. cessoribus, nee Charta Henrici II. Regis Angliae torn. sandaliorum ,ferendi non chirothecarum, et licentiam Tintinnabulum ca1. Monastici Angl. pag. 419 : Nontributa, pellfe, ex Apostolica auctoritate antecessonon xenia, non lestagia, non telhinpeni, non Tinpeni.... exigat. Charta alia rum nostrorum habere meruisti, etc. ' Tintinnabulis exornatas interdum ejusdem Henrici torn. 2. Monastici An- fuisse Sacerdotales yestes observamus glic, pag. 1003: Nulla persona... exigat... in w. Capa, Stola, Tinniolum et Tunica. non saumagia, non vectigalia, non navi- Sed et procerum ita depingit Apuleius gia, non opera, non tributa, non xenia, lib. 10: Et pictillbus baltheis, et Tintinnon lestagia, non tethingpanie, non Timpany. [Alia apud Th. Blount in Nomq- nabulis perargutis exornatum, ipse resilexico : Sint quieti de tributis et lastagiis dens amantissime nonnunquam comissimis affatur sermonibus. [Eccardus in et stallagiis, et theting-peny et Tympeny, Legem Salicam pag. 151. observat etiam, et summonitionibus, etc.] sasculo praesertim xiv. lautioris condi* TINPHONICUS, A, UM, Vent. (Glos. tionis hominum vestibus addita fuisse Lat. Gal. E. 36. XV. S.) Cf. Typhonicus. tintinnabula.] Sed maxime equorum | TINSIRETA, Bestiaa genus mihi igno-instrata exornasse nostros tintinnabulis tum. Epistola Johanni Presbytero seu legimus. Nicetas in Manuele lib. 6. n.4. Regi Abissin. falso adscripta ad calcem Francos Antiochenos describens torneaMS. Corbpiensis: In terra nostra oriuntur mentum inituros cum Imperatore : Ka\ et nutriuntur elephantes cameleones, Tinsirete, pantere, onagri, etc. , aXXa $T) xat TINTA. Charta ann. 1083. apudUghel- ayXa(T[ia(Ttv, ex ^wv auyxetjxlvoii; fometwv, lum torn. 4. pag. 1457 : Sedimonium I? Ixavbv wv , xa\ 7rptY)pTY][JLvoy? unum cum Tinta, cum acra, quss ibi exxtoSwvac. AmolduS Lutat, et campo insimul tenenti, etc. Infra : becensis lib. 2. cap. 16 : Sedens in equo Idem sedimen cum Tinta, etc. Vide phaleralo, cujus operimento filia PrinciTincta 2. pis inser uerat Tintinnabula plurima , * TINTENETUM. Vide supra Tinctene- turn pro ostentatione, turn equi alterius turn. fugatione. Philippus Mouskes in Philippo * TINTIARE. Vide supra Baulare. Aug. : * TINTIGNAMENTUM, Tinnitus, Gall. Es vous alant le Due Ricart, Tintement. Charta ann. 1399. ex CharSon fil u venoit d'autre part, Aplanoiies et acesmes, tul. episc. Carnot.: Pro sacramento dictse Et mult coinlement atorn^s, majoris Missss, una campanularum, suA Cloketes et as lorains, per media chori appensarum, pulsabitur Venoit si tost que ne post ains. cum Tintignamento usque adelevationem Corporis Christi, et dum Christi Corpus Raimundus Montanerius in Chron. Ara elevabitur, pulsabitur ad plenum. gon. cap. 124. de milite Gallo : E guarda, 1 1. TINTILLARE, proprie pro Titillare, e vae en lorech que era enlre lo seu art, el un altre, un Cavalier Frances ab son cametaphorice Tentare, ad malum quasi titillando inducere. Acta S. Franciscae vall armat, e ab lo pitrall de CampanelRom. torn. 2. Martii pag. 172 * : Anima las, etc. Monstrelletus 1. vol. cap. 62. de semper vel per unum vel per alium mo- Rege Ludovico : Son cheval estoit couvert dum Tintillatur et tangitur ab ipsa turma et pare de Clochettes dorees. Ghronicon, dsemonum. quod Scandalosum vocant, pag. 20: Les 2. TINTILLARE, Iterato tinnitu fores quelles housseures (des chevaux) estoient... pulsare, tintinnare. Mirac. S. Pantal. chargees de grosses Campanes d'argent, torn. 6. Jul.pag.423.col. 1 : Cum quadam blanches et dorees. Et pag. 93 : 11 estoit node ex more venisset regiamque Tintil- monte dessus un beau coursier a une laret, et fratres, assiduitate ilia permoti, moult belle houssure, toute couverte de

TIOtranchouers d'argent, dessus chacun desquels il y avoit line grosse Campane d'argent doree, etc. Octavianus de S. Gelais in Viridario honoris:

TIR

Tffi

111

untur et exercentur.] Charta Longobardica ann. 745. apud Ughellum in Episcopis Aretinis : Ad hsec respondebat quod Ecclesiae istas vel Tiocia, unde agimus, in territorio Senensi posit as sunt. Sur leurs chevaux d'or et d'argent Cloehettes. Infra : Dum ad tantorum annorum curAdde Wlsonem Columberium in Thea- ricula possessionem S. Donati in praediclis tro Honoris torn. 1. pag. 60. et Ceremo- baptisteriis et Tiociis esse cognovissemus, niale Francicum, ubi de solemnibus etc. [** Confer Tinctorium l.J 1 TIORDO. Charta saec. xn. ex Archivo Regum ingressibus : praeterea Radulphum in Vita S. Richardi Episcopi Ces- S. Victoris Massil.: Post hasc venit dies, ut acciperent uxores suas, venerunt ad trensis num. 44. [Vide Tintinnum.] 1 TINTINNABULUM CAMPANE, Clava, monachos ut facerent eis Tiordinem. Sic tudicula, Gall. Battant. Obituarium MS. mos est. Haud scio an bene scriptum: ut Eccl. Morin. fol. 42 : Et ut ad illam Mis- ut est, Praestatio qusedam hie indicatur, sam populus convocari possit, Tintinna- quam dpminis suis exhibebant vassalli, bulum grosses campanse. ter tangetur.Yide ut ab iis matrimonium contrahendi facultatem obtinerent. Pulsare 3. T I P E T T U M . Concilium Londinense * TINTINNARE, Tinnire. Cum campanella Tintinnando, in Cone. Virtzburg. ann. 1342. cap. 2. ubi de habitus Clericorum abusu : Ac caputii cum Tipettis ann. 1287. Vide Tinnitare. TINTINNUM, Tintinnabulum armen- mirae longitudinis, etc. Quo loco Tipettprum collo appensum. Lex Burgund. tum, est quod Toitppet vulgo dicimus, tit. 4. 5; Qui Tintinnum caballi furto apex, qui capitio imminet. Unde nescio an abstulerit, etc. Lex Salica tit. 29. | 2 : Si non legendum fuerit Tuppetis. Glosvero de pecoribus Tintinnum furaverit, sarium ^Elfrici : Apex, summitas galese, etc.... Si quis Skellam de caballis furave- h e l m e s t o p . Vide Tufa. * TIPHONIA, An idem quod Typhus 1. rit, etc. Fortunatus lib. 2. Poem. 17 : Superbia, elatio mentis ? Lit. remiss, Tintinnum rapit alter inops magis improbus ille, ann. 1355. in Reg. 84. Chartoph. reg. Qui jumentorum colla tenere solet. ch. 236 : Cum dictus supplicans et post Walafridus Strabo: eum Johanna filia Gerardi JBoucherii transirent coram hospitio Droconis, Mala Adem Tinliuna sonant documenta saluto. idem Droco verba talia protulit, videlicet Tintinnabulum de caballo vel de bove fu- Tiphonia ante et Tiphonia post, et alia rari, in Lege Wisigoth. lib. 7. tit. 2. opprobria. Nisi legendum sit Ciphonia, 11. in Lege Bajw. tit. 8. 111. Greges Tin- ab Italico Ciffone. garcio, garciunculus. tinnabulatos dixit Sidonius lib. 2. Epist. Vide Cifo. jjc TIPITE. [Typice : Tipite, par figu2. ubi sat multa in hanc rem Savaro. In armentis porro tintinnabula collo ap- re. (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. 23, penduntur, ne in silyis aberrando amit- xm. s.V] %. TIPLEA, [Strata pastoris. DIEF.] tantur. Aimoinus lib. 3. Hist. Franc, 1 TIPPA, f. Idem quod Tophus, Gall. cap. 82: Nunquid non audis Tintinnabula pascentium equorum collis dependentia? Tuf, Ital. Tufo. Chronicon Romualdi II. mos quippe antiquis inoleverat Francis, Archiep. Salern. apud Murator. torn. 7. et maxime Austrasiis, ut pascentibus col 81: Nixum ex Tippa amianti in labro equis Tintinnabula imponerent, quo si fontis agnum ex auro purissimo fundenforte longius in pascendo aberrassent, eo- tem aquam, etc. Vide Tufus. * TIPPUS, perperam pro Cippus, in rum sonitu dignosci possent. Ubi Ado Viennensis in CBron. : Nam tune tempo- Charta Eduardi reg. Angl. ex Cod. reg. vis Tinnitos equos Austrasii ad pastum 8387. 4. fol. 46. r: Prohibemus ne... ante emittebant. Equis vero, sagmariis prae- sententiam latam in ferris, trassis, Tipsertim ac mulis onerariis, tintinnabula pis aut aliis tormentis ponatis aut ponere pariter dantur, quod tinnitu mulcean- prsssumatis. 1 TIPSANA. Vide Nebula 2. et Tisana. tur, et sono laborem leniant. Vide-Vii TIPUS, Simulatio, causa, praetextus. tam S. Frontonis Abbat. n. 12. * TINTIRCONUS, Infector, Hisp. Tinto- Libert. Lautr. ann. 1273. torn. 8. Ordirero, Gall, Teinturier, f. pro Tinturarius. nal, reg. Franc, pag. 39 :Ne autem Tipo Lit. admort. ann. 1375. in Reg. 109. Char- conjuracionis olim factas a dicta univertoph. reg. ch. 401: Cum vinea Andreas sitate et singulis de eadem, vestra liberaCastanheti Tintirconi Montispessulani, litas remaneat diminuta, etc. Vide alia etc. Vide supra Tinctor. notione in Typus. | TINTON. Vide Symphonia. * [ Tipus, orgeul. (Lex. Lat. Gal. TINTORIA, Offlcina tinctoria, ubi tin- Bibl. Ebroic. n. 23, xm. s.)] guntur panni, in Charta Caroli II. Re* TIRA, Tortilis ex virgultis laqueus, gis Siciliae apud Ugbellum torn. 9. Ital. vimineum vel ex cortice vinculum. sacrae pag. 929. Vide Tincta 2. Charta ann. 1332. in Reg. 66. Chartoph. 1 TINTULUS, Promulgatip, quse flebat reg. ch. 1098: Usum in tola foresta habere per campanse tinnitum in parochiis. consueverunt, videlicet pro suis Tiris Inquisitio ann. 1323. torn. 1. Hist. Dal- seu cordis vel redortis. phin. pag. 41 : Anno et die praedictis r-es sacra censebatur, quod pluribus observat in1 Notis ad Martyrol.. Rom. 26. Julii.> Alii a Titulis, seu sepuleris- Martyrutn vel Oonfesso- rum, in sedibus sacris reconditls. Nam Titulum sepulehri dixit Juvenalis lib. 2. Sat. 7. Titulis decorare sepulchrum, Silius Italicus lib. 15. Titulum basto addere, Aiicbqr Queroli. Titulum Memoriae, vetus Inscriptio, 519. 5. Vetus Epitaphium Treverense : Hie quiescet Dardanius, qui vixit annos 35< Apronius ,frater 'Titulum posuit in pace, apud Browerum in Proparasc, ad Annales Trevirenses., - ubi ejusmodi alia Christianorum describit pag. 59. 60. 61. et in ipsis Annalib. 404. 439.2. edit. [Sigehardus in Vita S. Albani apu [**Luitpr. 136. (6, 83.)] : Tollenum putei. Editio Heroldi pag. 247,. Tolenum prssfert. Glossae Lat. Gr. : ToUeno, w/iXcuyiov. [Glossae Lat. Gall. Sangerman. : Tolinum, Perche on instrument a puisier yaue dupuis.] > * TOLLEONE, idem quod Tolle num. Locus est supra ia Pas&arinus. Vide ibi. ^TOLLERE, Liberare, redimere. Pactus Legis Salicae tit. 41, art, 2:H0od si etiam non habet, ut leg em solvat^et totam legem componat, tune ilium quit homicidium fecit, Tollit, qui eum in fide sua habet, et per quatuor mallos prxsepiqm faciat ; et si eum per cornpositionem aut fidem nullua suorum Tulerit, hoe est, eum redimat aut pro eo persolvit, tune de vitacomponat. [** Tollere*, Emere, apud .Richer, lib. 1. cap. 5: Ouis vero tribus unciis atque vacca iabo Tollebatuv; vini nulla coemptio eratt etc.] Alia natioae Qccurrit in Tolta* Jn Giossis Isidori legi^tur Tollerunt, Genuerunt, ^FQ.Tulerunt. /Vide Tollutus, A tollere, pro Auferre Touldre, vel Toudre , nostris alias in . usu . fuit. Le Roman de Sertrand du Guesclin: . ,La teste vous Touldrai par dessous le men ton, Si quejamais n'aurci besoin de chapperon. ' ' '

Bellomanerius in Cpnsuetudi Bellovac. ,cap 32: Se il arrivoit que tin Her res eut emble aucune chose, e$ cil qui.la chose seroitf la Toussit du larron sa,s justiche, et li lierres requefroit a estre resesis, dvant tout il le resesiroit. Adde cap. 34. - * Toldre, in Lit. remiss. - turffi :' 1$74. ex Reg. 106. Chartoph. Teg. ch. 241i; iJewous Toldrai la vie du corps,,eu vous me Id. Toldrez. GlossaP. Province Lat. ex Cod. reg. 7657 : Tolre, JProv. Toller e, vapere. Hinc Tollerres^ qui rem quamlibet alicui tollere nititur, in Stabil. S. Ludov. torn. 1. Ordinat. reg. Fr-a;n6. -pag. 140, TeiJZev eodem sensu> in Bestiar. MS. : . :; Pour le Dragons qui'les espie, . " '>' En une eiie grans replevie, Vaitfaonner pour le dragon . Qu'il ne li Teille son faon. i

*: TOLLES, .Gallica lingua dicuntur, quas vulgo per dimiwutianem tussillas vacant, qu&in faucibus turgescere solent. -Glossar. vet ex Cod. reg: 7613. Vide ' 'Tu-

'-.* TOLLETUM, idem quod Teloneum, .Tributum, veetigal. Pactum inter Raven. et Ferrar. ann. 1221- apud Murator. torn. 4, Antiq. Ital. med. asvi col. 435 : De toloneis sine maltolettis, quas ab initio Si vivras de tea rentes, sans proie et Sans Tolage. morum regiminum fuerunt ablata, in di* TOLLEFERU, Census, prasstatio an- ctarum pot estatum cognitione esse debet, et hua, idem quod supraTotogium, Charta cognita veritate ex utraque parte, quid Henr. reg. Angl. pro monast. Montis- quantumque exigere debeant seit reeipere burg, in Reg. 119. Chartoph. reg. ch. 42.: a Ferrariensibus, exigant etaceipiant RaApud Vernonem decem modios vini in vennates et non ultra. Et si dliquid ultra Longuavilla, ita quod quinque sunt de Tolletum commune, quod debent, penitus modialione et quinque de Tolleferu. restituatur Ferrariensibus sine aliqua, 1 TOLLEMENTUM, Exactio. Donatio quseslione. Vide in Telon. ann. 1044. facta S. Victori Massil. in 1 TOLUCIUM. Charta ann. 1205. apud Probat< novae Hist. Occit. torn. 2. col. Stephanotium torn. 2. Antiq. Occitan. 210: A.liquam- vim inferre in ecclesia, MSS. pag. 461 : Dona Deo et B. M. de loco aut BurgoS. Promasii, neque perar- Villa tonga Tollicium -de Serra me j ana bergariam, neque per Tollementum (nemo sicut habeo. Ail idem quod Teloneum? praasumat.) Vide in Telon. *Melius, ut videtur, quam Coliemen1 TOLLINUM. Vide Tollenum. tum, ut ex Tabui. S. Viet. Massil. editTOLLIRE, pro Tollere, nostris alias tum est supra ad hanc vocem. Tollir. Et si castellum prssdictum vos TOLLENUM, pro Tolleno, seu Machina, Tolliam , in Charta ann. 1145. inter qua hauriuntur aquae, pondere praegra- Probat. novae Hist. Occit. torn, 2. vante alterum ejus flnem, apud Fes- col. 506.

TQL1 TOLLONIUM, TOLLONEUS. Vide Telon. 1 TOLLUTBS, Ablatus, in Oharta Aleman. Gpldasti 119. laudata in Contradrutum. Vide Tollere. 1 TOLN, Tributum, veetigal. Vide Telon. Eadem notione Tolnes babetur in voce Strand.

119

Olivi ann. 1251. torn-1- Anecd. Marten, cartonibus vini medium cartonum vini col. 967. 968. in Saisimento Comitatus sive ejits pretium. Litterae ann. 1358. inTolosse ann. 1271. et alibi] passim. Vide ter Ordinat. Reg. Franc, torn. 3. pag. Doubletum pag. 887. Galliam Christia- 255 : Et quod nichilominus a Malatota venam Sammarthan. torn. 4. pag. 128. Ca- teri quatuor denariorum pro libra, vocata telliim in Comitib. Tolosan. pag. 226. Buta Lombardorum et a dupbus denariis, Plantavitium in Episcopis Lodovensib. qui solvuntur pro clavaria Aquarumpag. 106. Monasticum Anglic, torn. 1. mortuarum pro intuitu (introitu) et exitu pag. 763. etc. '- regni praedicti, etc. Alias adde Litteras 1 TOLO, TOLOGIUM. Vide Telocium. TOUTA. Libertates oppidi Jasseronis Johannis Fr. Reg. ibid. pag. 478. Con* TOLOMENA, Census, praestatio anin Sebusianis ann. 1283: Nee dare te- ventiones ann. 1220. apud Marten, torn. nua, quam quis exigere potest. Charta Ludov. Pii pro monast. Anian. ann. 822. neantur nobis vel aliis Toutam, talliam, 1. Ampliss. Collect, col. 1145. Chronicon torn. 6. Collect. Histor. Franc, pag. 528 : charreamen, corvatam, etc. Synodus Ne- Cornelii Zantfliet torn. 5. ejusdem Ampl. Placuit etiam nobis hujus congregationi mausens. ann. 1284 : Usura et indebita Collect, pol. 145, 272. 397. 1113. Statuta monasterii, quando Dominits abundanter extorsio, tallies, questiae, vel Touttse, etc. Vercell. fol. 132. y. Statuta Montis-reg. largiri dignatus fuerit, decem modia de [Adde Statuta ejusd. Eccl. torn. 4. Anecd. pag. 286. etc.] Guillel. Guiart sub ann. holeo dare, id est de Tolomena et solatia, Marten, col. 1030. Libertates Moirenci 1302: quando vero minus, sex modia. Vide su- ann. 1164. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 16. Mut a Bruges un mortel contens, pra Tolaffium. Literas ann. 1079. torn. 4. Ordinat. Reg. Bnlre les grans et menus gens, Et fust empris et soustenus, * TOLONEARIUS, Tolonei exactor. Vide Franc, pag. 45. Chartam ann. 1194. inCe dit-il sus qui ge m'accosle, supra in Telon: ter Instrum. Gall. Chr. novae edit. torn. Par raison de la Maleloste, f TOLONEUM, ToLONitfM, etc. Vide 6. col, 142. aliarn ann. 1224. torn. 1. Ma-'' Con ot illenc alevee, Telon. ceriaruni Insulse Barbarae pag. 136. etc.] Car la gent s'ea rait a grevee. ] TOLOSIPETA, Qui petit, seu tendit Charta Catharinae Comitissa? Blesensis Tolosam, apud Joannem Sarisber. Epist. et Clarimontis ann. 1202, in Tabul. Vide Hemeraeum in Augusta Virom. in 60. Vide Romipetss: Abb. Frigidi montis : Unum quarte- Regesto pag. 58. Hanc voceni agnoverunt *TOLPA. Charta ann. 1212. ex Cod- riwn vim, quod annuatim mihi redde- etiam Lusitani. Charta Joannis II. Episreg. 4659 : Non haberent aliquam batur de exactions, quse vulgb dppellatur copi Portensis in Lusitania era 1864. apud Rodericum da Cunha in Hist. farciam 4>el Tolpam seu exactionem Toute. \ TULTA. Charta ann. 1160. ex Ar-Episc. Portens. part; 2. pag. 138 : Manaliquam. Haud dubie legeiidum est Toltam. , : :,-. :.-..chivo S. Victoris Massil. : Malos,vero dovos que metade? o nosso Cabido do 1T0LPRI, f. Idem quod Polpre. Vide MS-US, Tultas, tortUiidine,s, districtiones..:. Porto, ou Outrem por el em seu nome in hac voce: Privilegia Abbatiae Elno- funditus abrenuntiamus. Alia ann. cir- em corporal possicon da terca parte dos nens.'ann. 1116. apud Mirssum torn. :2. citet 1128. in Probat. Histor. Occitan. dereitos et dos -rendas da Maltosta, et pag. 1153: Neque exactionein quam vulgo torn. 2. eol. 445: Nee facient ibi Tul- dos almudes, dos pesos que a nossa Tolpri vacant, sive'herbam aut corvedas tam, nee quistam. Occurrit alibi non igrejd ha de aver na nossa cidade dp inconsultoi Abbate exigat (Praepositus). samel. '."..-. : , Porto. Malatolta etiahl dicta Ordinatio reTorpri mendose ex Litteris Gerardi TorTUTTA. Charta Amedei III. Sabaudias' ia, qua tributum aliquod decernitur. nac. Episc. annV 1152. pro eodem Mbnas- Comftis, apud Guichenbnunl : Jnsuper it. Joan, locumten. senesc. Bellic. ann. terio apud Marten; torn. 1. Anecd'.col. remit to ornnes injurias, et omnes Tuttds 1296. in Cod. reg. 8409. fol. 68. r : Cum etbannosfetcavalcataiStetc. 432. Vide Torni. dpminus noster senescallus nobis.... dedeTOLSESTER, Praestatio pro cdttfec* * Tolte, in Lit. Ferrici duels Lotharf tidne 1 cerevMae. Vetus Gharta apud ann. 5126. torn. 7. Ordinat. reg; France rit in mandatis, ut quandam ordinationemfaclam a domino nostro rege FrancoSomnerum in Tractatu de Gavelkind pag. 363. art. 1. TotLERE, Tributum fexigere. Tabula- ruiiij.... quasi ordindtio Malatolta appellapag. 24 : De Tolsester aervisiae, hoc est de quolibet brdcino per annum undm rium Majoris Mbhastefii ch. 129 : Nobis- tur, publicdremus, etc. T MALATOSTA. Litterae Johannis Colatjenam de cervuiu. Vide [Th. Blount in cufn hanc etidm firmavit convenientiam, Nomoleiieo et] Gavelsester, quod idem ; ut in t&rMsS. Martini nihil amplms Tol~ mitis Carnot. ann. 1222 : Noverint uni~ versi, quod ego volo et concedo.qupd Masonat. : -' : ' . "- >" '', eutvixta Syw. Lactantius lib. signita, etc. 6. cap 23 : Triumphabit terram. Et lib. 7. * 3. TRIUMPHUS, Lsetitia, gaudium; quoad regulares, quod portent habitum cap. 24 : Gentes non extinguentur om- quo sensu Itali dicunt Triumphare, Gau- su& religioni convenientem. Ubi fortassis nino, sed queedam relinquentur in victo- dere, festum agere, Gall. Faire des re- scriptum fuit Hroccum. riam Dei, ut Triumphentur a justis, ac jouissances. Gabr. Barel. serm. de Oho1 TROGCUS, Calo, Gall. Goujat. Chron. subjugentur perpetuee servituti. Tullius reis : Qui (pater prodigi) fecit in adventu Halberstad. ad ann. 1199: Tarn inordinate autem soluta fuit hsec expeditio et aliique dixerunt de vel ex aliquo trium- filii fieri magnos Triumphos. TRIUNDALES, Pelagi vortices., apud S. confuse, quod nee Troccis, id est calonibus phare.] portiones dederant, etc. T TRIUMPHA.RE ANTIPHONA.M dicebant Columbanum, Epist. 4. TRIUTA, Pullus cervinus. Vide TreuTROCELLUS, Fasciculus, Gall. TrousScriptpres Liturgici, cum Antiphona ad Benedict us, vel Magnificat decantari so- dis. seau. Charta Oonventionum inter Caro| TRIUVA, Securitas, Treve. Vide lum I. Comitem Provinciae et Arelatenlita ter repetebatur, 1. ante Gloria Pases ann. 1251. art. 22: Rapinas factos tri, 2. ante Sicut erat, 3. integro versu Treva. TRIVULGI. Sanutus lib. 2. part. 4. cap. tarn in Trocellis, quam in rebus aliis in finite. Vide Martenium de antiq. Eccl. Disciplina in divinis Offlciis pag. 28. et 8: Nona eget dictum navigium ollulis stratis publicis terrse vel aquae, etc. calce plenis, et etiam multis vasis molli [Charta ann. 1257. ex Archivis Episc. Triumphaliter. recipere * Ordinar. S. Martial. Lemovic. ex sapone plenis, inter quas ollulas atque Massil. : Episcopus possit Cod. reg. 1138. fol. 31. v. ubi de Sabbato vasa sint aliqua instrumenta ferrea, quae naulum vel passagium specialiter de TroS.: Inchoat cantor Magnificat, quo com- Trivulgi vulgariter appellantur, et etiam cellis. Alia ann. 1307. ex Archivo Civit. pleto et antiphona Triumphata, dicitur alia paramenta ad accendendum ignem, Massil. : Pretextu arresti trium Trocelloet etiam sagittandum loco et tempore rum pannorum. Alia ann. 1320. ex eod. Oratio. 1 TRIUMPH A.RE INTROITUM, Si mill nb- opportuno, etc. Videntur esse tribuli, Archivo: Draperii Massil. venientes cum pluribus Trocellis pannorum, etc. tione. Capitulum gen. S. Victoris Mas- Italis Trivoli, Gallis Chaussetrapes. TRIZA. Fridericus II. Imp. lib. 1. de Adde Statuta Edwardi I. Regis Angl. si 1. ann. 1312 : Statuimus, quod diebus Dominicis et Festis, in quibus Missee In- Venat. cap. 23. de bistardis, quae haben- apud Rymer. torn. 2.pag. 262.] Vide Trostroitus Triumphatur, ipse Introitus non tur in desertis : Habent pennas elevatas sellus in Trossa. * 1. TROCHA, Florum vel gemmarum reiteretur post versum, sed alta voce inci- in media capitis per longum usque ad dorsum, ad modum Trinium seu Triza- fasciculus, nostris alias Troche et Troipiatur Gloria Palri. T TRIUMPHA.RE KYRIE ELEYSON, Gau- rum. Qua postrema voce expressit nos- cAe.Testam.Guill.de Meleduno archiep. Senon. ann. 1376. in Reg. 108. Chartoph. frido Vosiensi in Chronico cap. 59. dici- tram Tresse. Vide Trica. tur, cum inter Kyrie et Eleyson yerba 1TRIZOLIGUS, TRIZOLINUS, TRIZOLUS, reg. ch.*338: Item in pede dicti calicis sunt tres grossi saffiri quadrati Orientaqusedam inserebant, eo quo jam dictum (sic varie scribitur) inter accipitres recensetur, adjungiturque falconis, austu- les, et sunt in pata dicti calicis novem est modo in Farsa 2. ibi vide. 1 TRIUMPHA.TIO , Triumphatus, seu ribus et sparaveriis, in Statutis Cadubrii Trochee, et in qualibet Trocha tres pellae Orient ales et unus baleius in media cuipsa triumphi palma. Exstat apud Ma- lib. 3. cap. 82. et 83. juslibet Trochee Item unam aliampe| TROA, Species ligni seu trunci ad billon, de Liturg. Gallic, pag. 458. Episet sunt in dicta petola S. Augustini inscripta-Domino vere instar mensae, Gall. Billot. Statuta Ver- ciam dictae crucis cell. fol. 94. recto: Quod ipse mensure cia sex Trochee pellarum, videlicet quselisancto, palmee triumphatione decorato et pontificali officio coronato, Bibiano orto- debeant esse fit-mate cum cathenis ad bet Trocha de octo pellis. Duas Trochas Troam sive lignum super quo mensurabi- cristalli, in Invent, ann. 1218. inter Prodoxo, Santonicse civitatis antistiti. 1 TRiUMPHA.TOR,Qui triumphum agit, tur ipsum vinum, ita quod abinde remo- bat, torn. 1. Hist. Nem. pag. 66. col. 1. apud Apuleium in Apologia et lib. de veri non possint ullo modo. Eodem fol. Aliud ann. 1393. inter Probat. torn. 3. Mundo, S. Cyprianum Epist. 34. cap. 2. v: Quas (mensurasj teneatur habere et Hist. Burg. pag. 170. col. 1: Cinq TroiInterpretem Bibliorum et alios recen- tenere ad cathenas firmatas in Troa vel ches de perles, chascune de trois, et au disco. milieu de chascune Troiche a un diamant. tiores. | TRIUMPHA.TORIUS, Pertinens ad tri- * TROAS , Prov. Trossus, caulis, in Lit. remiss, ann. 1409. in Reg. 164. ch. umphum. Verbum Triumphatorium et Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 71 : Une branche ou Troche de marjolaine, qui estoit moult belle, et estoit bien de deux insultatorium, Tertulliano lib. 5. adver- 7657. sus Marcionem cap. 10. * TROBA, Prov. Figmentum, in eod. piez de largeur pardessus. Troche vero, * 2. TRIUMPHARE, Illudere. Vita B. Glossar. Hinc Troubadours appellati Turmam, catervam sonat, apud Guill. Henr. Baucen. torn. 2. Jun. pag. 372. Poetae Provinciales. Guiart. ad ann. 1187 :

?

TROLi rois Henris est tout devant, L'escu au col, basse la chiere, Et son flls Richart va derriere ; Francois n'entrent mie en leur Troche, Car le jour faut, la nuit approche.

TRO

191

Idem ad ann. 1207 :.Li rois et des gens bele Troche.

Trose, eadem notione, in Poem. Garini :La veisiez tante Trose guerpir.

Quod male ad Trossam, fasciculum, refertur in Trossa 2. Hinc etiam emendanda Mirac. MSS. B. M. V. lib. 1. ubi Torche, pro Troche :Cis prestres ot une grant torche De fox vilains en sa paroche.

* Touse idem significare videtur, in Poem. Eob. Diaboli MS. :La Touse de petit jouvent Va a la feniestre souvent, Pour deporter et pour ddduire.

Vide mox Trocus. *2. TROCHA, Piscis fluviaticus, Gall. Truite. Acta MSS.Inquisit. Carcass, ann. 1308. fol. 66. v: Pransi fuimus simul de Trochis recentibus, quas ipsi portaverant de Ax. Vide Trocta 1. T TROCHETUS, Trutina publica, ut videtur. Regest. Episcopal. Nivern. ann. 1287 : Item illi qui emunt Zones et agniculos etponderant ad Trochetum, debent in festo presdicto duos denarios quilibet. Vide Trona et Turnus 3. 1 TROCHLEA, Supplicii genus apud Veteres, in Martyrum cruciatibus adhibitum. Proprie rota est, ut habet Baronius ad diem 7. Septembris, et post eum Baluzius torn. 2. Miscell. pag. 496. rotam continens volubilem, per quam funis tractorius immissus ligatum brachiis revinctum reum sursum trahit, vel remissus deorsum relaxat. Hie cruciatus memoratur in Passione S. Pontii n. 19. apud eumdem Baluz. torn, citato pag. 137. Trackless tormentum, pag. 326. Vide Altaserram ad lib. 5. Greg. Tur. cap. 49. et Gallonium de Martyrum cruciatu. * Glosssar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7679: Trochlea, bindas. Aliud ex Cod. 4120 : Trocla, est rota textoris. TROCHUS. Acta S. Quirini Mart. lib. 1. n.5 : Erat huic in aula Pipini filius tenerrimus, qui cum coastaneum sibi principem natum dicti Regis ludo scachorum ssepius superaret, exorta in lusu rixa, Trocho per tempora a Regis filio fuit trajectus. Forte Rocho, ex Gallico Roc in scaccis. SB- Notus fuit Latinis Trochus, vel pro turbine, qui flagello percutitur et in vertiginem rotatur, vel pro rota, quam currendo pueri virga regunt, ut habet vetus Scholiastes Horatii. Prima notio potest accommodari loco laudato; cum enim cuspidatus sit turbo, fieri potest ut quis alterius tempora trocho seu turbine trajiciat. Scio veterem Horatii Scholiasten a viris doctis, Salmasio ad Martialem lib. 14. Epigr. 168. Vossio lib. 1. de Vitiis serm. cap. 26. reprehendi, quod Trochum cum Turbine perperam confuderit; id tamen ab aliis postea Scriptoribus rursum factum est; unde nihil mirum si et in Actis S. Quirini pro turbine, Trochus usurpetur. Ut ut est baud male excogitata videtur Cangii conjectura : de eo quippe quod ad manum praesto erat sermo sit. * TROCIEYRA, Pars instructus equini, f. Postilena, Gall. Croupiere. Comput. ann. 1334. inter Probat. torn. 2. Hist.

Nem. pag. 89. col. 1 : Item pro tribus Trocieyris, quas habuit a Rocello cellario (sellario) solvi eidem, emptis pro dicto magislro Raymundo (qui assendit Parisius pro facto nundinarum) tres solidos Turonenses. TROCISCDS, Trochiscus, pastillus. Alex. latrosoph. MS.lib. 1. Passi9n.cap. 23: Teres diligenter sicut collyrium, et fades Trociscos. | TROCINUS, Sectse genus arduum, Glossis Isidori. Pithoeus in Excerptis habet Trotinus. TROCIUM, Modus agri apud Majoricenses. Charta Majoricensis ann. 1316 : Vendimus D. Sancio Regi Majoric. unum Trociurn terras, in quo sunt et esse debent 20. quarteriatss terras. Alia : Vendimus quoddam Trocium terras lam laboratum quam eremum. TROCLEA, pro Trochlea. Vide supra in hac voce. 1. TROGTA, Piscis fluviaticus notissimus, nostris Truite, vel, ut alii efferunt, Troite, Italis Truta. Ceremoniale Ambrosianum apud Puricell. in Monument. Basilic* Ambrosianae pag. 98 : Et ibi Pontifex tribuit Abbatt magnum ramum palmarum, et honorabilem Troctam. De trocta vide etiam Vinetum in Ausonii Idyllia pag. 250. [et infra Troita.] S5P Aliud est genus Troctss, de quo S. Ambr. libr. 3. Hex. cap. 3: Alii ova generant, ut ii quos Troctas vacant, et aquis fovenda committunt. Hinc emendandus est Papias, qui scribit: Tructa piscis est varius, qui alvo generat et aquis commitlit fovendo. ^Eliano Totix-n^ est Amia, piscis marinus. Vide Trutta, Martinium in Trocta, et Hofmannum in Trutta. * 2. TROGTA. Glossse Csesar. Heisterbac. in Reg. Prum. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Me. ab Hontheim pag. 679. col. 2 : Quid sit Troctas et porcellos ignoramus : scio tamen bene, quod Troctas non sunt pisces. An non sus femina ? Vide mox

notione, in Consuet. de Caumont in pago Atrebat. ann. 1229. ex Reg. 198. ch. 441: Les Trouvaiges de mes terres sont miens, ainsi comme elles seuent, si comme de vaisseaux de es. Espaves et Trouvemens de mer, Jus in res ad littus ejectas, in Charta ann. 1353. ex Reg. 82. ch. 256. 1 TROF, TROOF, Raptus, rapina, Belgis Roof. Charta Caroli Com. Flandr. ann. 1112 : Comitatus vero totius terras S. Silvini in ad abbatem pertinet, scil. ban, latro, Trof. Consuetudines Furnenses MSS : Dominus Comes retinet sibi rapinam, mortui, id est Troof. TROFA. Tabularium Casauriense : Recepi a te in cambio terram tuam in viario, cum una Trofa de fica super se habente. [^Edificium quoddam, domus, ut videtur.] 1 TROFFA FOENI, pro Trossa, nisi me fallo, Falciculus, Gall. Trousse. Vide locum in Buhors. 1 TROFIMA , TBOFINA. Chronicon Parm. ad ann. 1278. apud Murator. torn. 6. col. 791 :Fecerunt depingi figuram ejus ad Troftnam Ecclesias S. Petri... ad quam figuram magna miracula dicta sunt fieri ad curandum infirmos. Trofima legitur in Tribuna, idemque esse omnino videtur. Vide ibi. 1 TROGA, Sus femina, Gall. Truie. Tabular. Vosiense fol. 33 : Adferat 1. popadam et explectum et suem. Mox habetur explectum et Trogam. Passim occurrit ibi. Consuetudines Brageriaci art. 93 : Boves, vaccas, oves, porcos, sues sive Trogas, mutones, etc. Vide Troia 1. *Hinc Troige, Stabulum porcorum, in Lit. remiss, ann. 1375. ex Reg. 107. Chartoph. reg. ch. 283 : Jehannette de la Sale avoit son Troige et certaines aisanceS assises pres du mur,contre lequel ledit Guiot orinoit. 1 TROGALA , TpoxO^a , (-cpoxaXia) %&Xt?, in Glossis Lat. Gra3C. Tolleno. TROGALIUM, Cicer frictum, .Egyptiis, apud Cassianum Collat. 8. cap. 1. \ TROCTINGI. Vide infra Trotingi. * TROGLIUS, Aqualiculus, Ital. Trogolo f TROCTUS, Citatus equi gradus, Gall. et Truogolo. Stat. Saluc. collat. 5. cap. Trot, Ital. Trotto. Dom. de Gravina 144: Teneantur prasdicti vacuare de affaiChron. apud Murator. torn. 12. col. 710 : taria ruscatium, et calcinatium, et TroRex primus fuit eques, et totus exercitus glios affaitare in bedeh prasdicto. Vide post eumdem, et continuato cursu et passu Troglum. celeri, etc. Leg. forte Trotto. T TROGLUM, Rivus, canalis vel aquae1 TROCUS, pro Trochus, turbo. Glos- ductus. Statuta Montis regalis pag. 274 : sar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. Trocus, Statutum est, quod quilibet habens rotam Toupin, vel Troupe. Vide supra in Trocho. seu tenens in flumine Elleris, vel aliorum 1. et Trochus. fluminum debeat continue tenere et * TROEF, vox vulgaris, Jus quoddam habere in principio canali seu Trodominicum, forte in res casu repertas, gli unum rastellum, qui rastellus haseu thesaurum inventum ; nisi idem sit beat graviglonos unum prope alium per quod mox Troof. Charta baill. castell. unum semisse, sub pcsna sol. xx. Vide Moritan. ann. 1385. in Reg. 144. Char- Trolum. toph. reg. ch. 303 : Willaumes de Forest, TROGULUS, Cuculla, vestis monachalis, dit Malprivet, disoit avoir en sa terre Papia3. Vita S. Egwini Episc. Wigorn. et seigneurie de Forest.... le Troef, le cose n. 16 : A primssvo juventutis flare semper espave et les biens et remanans demourez usus fuit cilicio.... ad carnem nudam inet remez par mart et trespassement de dutus erat Trogulo, ipsam debilitatem et bastart et de bastardes. Truef, eodem infirmitatem carnis suss corporali macerasensu, inter Redit. comit. Hannon. ann. tione et jejunio devincens. Vita S. Mauri 1265. ex jCam. Comput. Insul. : Si a li Abb. cap. 1 : Sub Monachali tunica semquens a Jemappes le Truef et le estraijer. per asperrimo a scapulis usque ad renes Treveure, Repertum, in Assis. Hieros. induebatur Trogulo. Vita S. Genulfi 1. 1. cap. 310 : Si donra par la Treveure d'es- n. 10 : Asperrimo ex pilis reinduebatur toir ou de faucon deux besans. Ibid. cap. Trogulo. Lib. 2. n. 2 : Sed asperrimo cili311 : Troveure. Trouveures ou choaes adi- cii Trogulo nuditatem corporese fragilita- rees, in Lit. ann. 1358. torn. 3. Ordinal, tis velarent. [Ex his facile colligitur Troreg. Franc, pag. 412. Dicitur de apum gulum genus cilicii fuisse, atque adeo a examinibus, quse in silvis reperiuntur, cuculla maxime distinctum.J in Libert, villae de Poilly ann. 1341. ex * Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. Reg. 74. cb. 68 : Se il avenoit que lesdits Trogulus, Froc vel chaperon a moigne. habitant; trouvassent une mouchete * TROILLATORIUM, ut mox Troillium ou plusieurs ou finage de Poilly, les 1. Locus est infra in Truelhum. 1.TROIA, Machina bellica.GallisTr-Mie, trouveurs auront la moitie de ladite Trouveure pour leur part. Trouvaige, eadem seu Troye, uti suem vocat Consuetudo

192

TRO

TRO

TROnorum, Trollieti et battitorii et aliarum aysiarum ipsius Johannis, etc. Alia ann. 1507 : Decursum aquae bialerise molendinorum, Troillieti, batitorii et aliarum eysiarum ipsius recognoscentis, etc. Vide infra Truellium. T TROLUM, Cloaca, canaliculus, per quem effluant aquae pluviales. Statuta Mutinae rubr. 20 : Quaslibet persona civitatis habere Trolum teneatur tempore pluviarum, et de canaletis expellere, putredinem debeat. Vox f. ejusdem originis, cujus est Gallica Trou, Foramen. Vide Troglum. * Vel Trolus, Aqualiculus. Vide supra Troglius. 1 TROMALIQM, Retis species. Vide Tramallum. T TROMBA,Ital.[*et Provincial.] Tuba, buccina. Gall. Trompette. Utitur Joh.. Demussis in Ghronico Placent. ad ann. 1259. apud Murator. torn. 16. col. 470. [ Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc, voce Trumba, torn. 5. col. 532.] 1 TROMBARE, Verbum Ital. Buccinare, tuba canere, Gall. Trompelter. Chron. Parm. ad annum 1295. apud Murator. torn. 9. col. 829 : Mediolanenses cum suis venerunt Laudium Trombando et clamando, etc. | TROMBATOR, Buccinator, Tubicen, Ital. Trombatore, Gall. Trompette. Computus ann. 1349. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 585. col. 1 : Item, solvit et deliberavit pro xxx. hominibus in armis.... et 11. Trombatoribus... xi. lib. Rursum occurrit in Statutis Astse collat. 3. cap. 49. * Provincial!bus ~Trombador, buccinator, ex Glossar. Prov. Lat. Cod. reg. 7657. ITROMBETA, Buccina, vel Buccinator, Ital. Trombetta et nostris Trompette utraque notione. Statuta Mpntis-regalis pag. 21 : Teneatur.... cridari facere per Trombetam in civitate et aliis locis consuetis. Vide Trompeta. * TROMBETTA, Tubicen, buccinator. Quidam Trombetta tubam sonavit,in Hist, belli Forojul. apud Murator. torn. 3. Antiq. Ital. med. aevi col. 1201. t TROMPATOR, Idem qui Trombator. Cod. MS. Gonsuetud. Tolos. etc. fol. 33: Trompatores hujus villas Tholosanas tubicinati fuerunt, etc. * TROMRUS, Sanguis vel globus, in vet. Glossar. ex Cod. reg. 7613. * TROMPA, vox Hispanica, tuba, cornu, buccina, Gall. Trompette, alias Trompe. Comput. ann. 1380. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 32. col. 2 : Solvi Petro Sabaterii et suo soda, qui cum Trompis associaverant- dictam prosescionem, pro vino quatuor blancas, j. grossum, j. blncam. Occurrit rursum in alio ann. 1393. ibid. pag. 1