Gmina Przechlewo

Gmina Przechlewo

Witam w Przechlewie!

ZprawdziwąprzyjemnościąprzekazujewPaństwaręceinformatoroGminiePrzechlewo.Mamnadzieję,żedlaprzybywającychdonasturystówiwczasowiczówbędzieonprzewodnikiem,adlainnychzachęceniemdoodwie-dzenianaszejgminy.GminaPrzechlewoto33wsieobogatejtradycji,prze-piękniepołożonewśródpól,lasówijezior.Posiadawielewalorówprzyrodniczych ikrajobrazowych,a takżeza-bytkówarchitektury,któretworząbogatąhistorięPrze-chlewa i okolic. Duże kompleksy leśne, liczne jeziora

orazdobrze rozwinięta bazanoclegowa iwyżywieniowa zachęcają do całorocznegowypoczynku.Dziękistaraniomwładzsamorządowychwgminieistniejewielemiejsc,którychniezniszczyłyzdobyczecywilizacji.Tworzytodoskonałewarunkidouprawia-niasportuiturystyki. Mamnadzieję,żeinformatorprzybliżyPaństwunaszągminę,atymsamymzachę-cidojejodwiedzenia.Zapraszamydonasokażdejporzeroku.

WójtGminyPrzechlewoAndrzejŻmudaTrzebiatowski

2

HISTORIA PRZECHLEWA

Istnieją dwiewersje pochodzenia nazwymiejscowości. Jednamówi,że nazwaPrzechlewo (niegdyś Przechylewo) pochodzi od położenia naprzechylającymsię,pofałdowanymterenie,napółnocodBrdy.Kolejnamówi o pochodzeniu nazwy: „Przechel” od Przecha (Przecisława), byćmożepierwotnegowłaściciela.Niestety,obydwiewersjenieznajdująwy-starczającegopotwierdzeniawźródłachhistorycznych.Wrazzupływemczasunazwamiejscowościulegałazmianom:(Prechlow(1341),Pirzichilo-ua(1373),Przechilewo,Przechylewo,Preklew(?)orazPrzechlewowXVIw., Prechlow (XVII w.), Przechlew (XVIII w.), Prechlau (za czasów nie-mieckich.ŚladygrodziskanapobliskimjeziorzeDługimświadcząodaw-nym zasiedleniu okolicy. Przechlewo składało się początkowo z trzechorganizacji terytorialnych: dobra rycerskie (później szlacheckie, AdlichPrechlau),wieśwłościańska(królewska,KöniglichPrechlau) iPrzechlew-skiMłyn.Dokumentemz1341rokuwielkimistrzkrzyżackiDietrichvonAltenburg nadał „Prechlow” Titzoldowi von Ronenburg pochodzącemuzTuryngii.Dziewięćlatpóźniej(27.V)ówczesnywłaścicielPrzechlewa–Ulrykv.Lichtenberg(vonPrechlow)zapisał„uczciwemupanuTempelini jegospadkobiercom”6włókziemi.Tenzaśwzamianmusiałpłacić1markę nawszystkie „wyprawy litewskie”. Były to krzyżackiewyprawywojenneprzeciwpogańskimwówczasLitwinom.Od1370r.ażdoXVIIIw. rodzina wspomnianego wyżej Tempelina posiadała wielkie dobrawKamieniu.PotomkamiTempelinabyli: JakubTempeliński–probszczprzechlewski(1733-1759),Dziekanczłuchowski(1749-1767),kanonikkolegiatykamieńskiejorazKrystian–sołtyswDąbrowieod1716roku.ZczasemdobrarycerskiestałysięwłasnościąZakonu.Byłotowynikiem„założenia”przezUlrykav.Lichtenbergpłaszczazakonnegoorazobjęciastanowiska komtura domowego człuchowskiego (1372). Po 1374 rokunadBrdązałożonomłyn:„Młyntejwsiprzyległynarzecebystrej,którabieżyzKaszub,zDibrska,jeziora,odwóchkołachwalnychzbudowanyprzezWierzbientę”.W1624rokustarymłynjużniepracował.Ciekawost-kąmożebyćfakt,żeBrdapierwotniejakoDbrapierwszyrazjestwzmian-kowanawdokumenciez1155r.W1496rokupotwierdzonodawnepra-woKazimierzaWielkiegodotycząceswobodyspławu.Zabronionojednakna tej „rzece publicznej” budowania jazów, a zezwolononapołów rybsieciami.Od1937r.organizowanesąmiędzynarodowespływykajakowe.W1683rokuTeodorAndrzejGrabowskizorganizowałwBrzeźnieoddział

złożonyzchłopów.WśródnichbyliPlatowiezPrzechlewa.KrólSobieskizamężnąwalkępodWiedniemnadałPlatomtytułszlacheckiorazdrugiczłonnazwiska–Przechlewscy.Okolicęniszczyłyklęskiżywiołoweizara-zy.W1737rokuprzeszedłnadwsiągroźnyorkan,którypoczyniłszko-dywwielugospodarstwach. Srogazima1739/40 spowodowała śmierćwielumieszkańcóworazzdziesiątkowałainwentarzżywy.W1826rokudotarładoPrzechlewanieznana„chorobanerwowa”,którawywołała314przypadkówzachorowań,wwynikuczegoaż35osóbzmarło.Pierwszylekarz–Dunkierosiedliłsiędopierow1876roku,aczterylatapierwsząaptekęotworzyłBoiewbudynkunależącymdomajoraKarolaTuchołki.Przedostatniawojnąpozalekarzem(R.Deckert)iaptekarzem(B.Effler),udzielaliludziompomocydentyści(A.Komoll,iA.Schuhmacher).W1922r.siostryzakonneotworzyłyochronkędla50dzieci.JużwpołowieXIXwiekuPrzechlewosprawiałowrażeniedużejmiejscowości.W1868r.wieśskładała sięze109domów i231budynkówgospodarczych.Mieszkałotu1086osób.Wlatach1902-1903wieśotrzymałapołączeniekolejowezCzłuchowemiMiastkiem.TragicznymdlamieszkańcówPrzechlewabyłokresIIwojnyświatowej.Wedługdanychniemieckich,zokolicPrzechlewazginęłookoło135osób.Powyzwoleniu(28luty1945)zaczęlidoPrze-chlewanapływaćosadnicypolscy.Pierwszymochrzczonymdzieckiem(25.IV)byłWasylNiesewanzurodzony14lutego1945r.Natomiastpierwszemałżeństwozawarto19kwietnia.ProboszczGrzeszkiewiczudzieliłślubuWandzieKowalczykiAntoniemuKimusowi.(oprac.M.Wikaryjczak„Prze-chlewoiokolice”wydaniedrugiepoprawionez2000r).

Centrum PrzechlewaPOŁOŻENIE I RZEŹBA TERENU

Gmina Przechlewo położona jest w południowo - zachodniej częściwojewództwapomorskiego.Częśćpółnocnaizachodniatofragmentsan-

3

drowejRówninyCharzykowskiej,aczęśćcentralnaipołudniowależynaPojezierzuKrajeńskim.Wedługkryteriówpodziałuprzyrodniczo-leśnegoprawiecałyobszargminynależydodzielnicyborówtucholskich.Całana-szagminależywgórnymodcinkudorzeczarzekiBrdy(50km).

GminaPrzechlewozajmujepowierzchnię24388ha(244km2),za-mieszkuje jąok.6300mieszkańców(26osób/1km2).Blisko50%po-wierzchni gminy stanowią lasy, 30% grunty orne, 7% stanowią użytkizielone,ponad5% leżypodwodami, reszta tonieużytki i innegrunty.Gruntyrolniczegminyprzedstawiająraczejniskiewartościwklasyfikacjijakościowejgleb.Uwarunkowaniateokreśliłycharaktergminynarolni-czo-przemysłowy.Corazbardziejzaznaczasiętakżeturystycznycharak-tergminy. SiedzibaGminyznajdujesięw jej centrum.Równestądodległości -100kmzewentualnymidrobnymi„nawiązkami”–niemaldowszystkichwiększychmiejscowościnaPomorzu:Słupska,Koszalina,Piły,Bydgosz-czy. Z uwagi na bliskość starostwa (16,5km) zwie się ją też czasamiprzedpolemCzłuchowa.Ztakimokreśleniemmożnasięspotkaćiu„wtór-nych”przechlewian,ichociażbezwątpieniarzadziej–wśródrdzennychKaszubów,Krajniaków. Północna i zachodnia część gm. Przechlewo położona w obrębieRówniny Charzykowskiej, to obszar lekkopochylonyku południowemuwschodowi,położonygeneralnienawysokościod157mn.p.m.do140mn.p.m.Tworzągorozległe,piaszczyste,akumulacyjnerówninyzwanesandrami,usypaneprzezwodyodpływającenaprzedpolu topniejącego

lodowca. Urozmaicają je niewielkie formy wypukłe – wydmy. Równi-nę rozcina na linii północ– południe dolina rzeki Brdy z rynną jeziorSzczytno–Krępsko.WypływajączjezioraSzczytno,rzekaBrdazmieniakierunek na równoleżnikowy. Dolina, z charakterystycznymi zakolamiistarorzeczami,przełamujesiępomiędzyfalistąwysoczyznąmorenowąokolicPrzechlewo–Sąpolnoipłaskąwysoczyznąnapołudniu.WodyBrdyodpływajądolinąnawschód,kujezioruCharzykowskiemu. DolinaBrdystanowinajwiększeurozmaiceniekrajobrazugminy.Nawieluodcinkachwcinasięwrówninynagłębokośćdo30m.,bywpołu-dniowo–zachodniejczęścigminypołączyćsięzrozległąrynnązespołujezior Szczytno–Krępsko ikrzyżującą się zniąmniejszą rynną jeziorSzczytnoMałe–Końskie. Stoki tych rynien jeziornych sąwwiększościstromeiwysokie,najczęściejnaok.20m,amiejscaminawetdo30m,przezcotrudnodostępne.

Jezioro Końskie nad którym położony jest Ośrodek Sportu i Rekreacji Zarówno wysoczyznę morenową, jak i w nieco mniejszym stopniurówninę sandrową urozmaicają liczne zagłębienia. Ich dna wypełniająnajczęściejwodyjeziororóżnejwielkości,aczasamitorfowiska.Jeziorate,tozarównoniewielkieoczkawodnepozostałepowytopieniubryłmar-twegolodu,jakteż–zwyklewiększe–jeziorarynnowe,wykorzystującedawnedolinkiwyerodowanenaprzedpolulodowca,lubpodjegoczaszą. Piękne, rozległekompleksy leśneborów tucholskich,zzatopionymiwichgłębilicznymijeziorami,przełomowadolinaBrdyorazmalowniczeciągidużychimniejszychjeziorrynnowych,sącharakterystycznymiele-mentamikrajobrazutejczęściwojewództwa.

4

Bory Tucholskie są największym, jednorodnym kompleksem leśnymPolskiPółnocnej.Unikatowecechyprzyrodniczeikrajobrazowestałysiępodstawądouznaniategoregionuzaobszarwęzłowy,oznaczeniueuro-pejskim,ważnydlazachowaniaprzyrodniczegodziedzictwakrajuikon-tynentu.JestjednymzgłównychbiocentrówKrajowejSieciEkologicznejECONET–Polska.

Fauna, flora i zabytki

ŚWIAT ROŚLIN I ZWIERZĄT

ŚwiatroślinizwierzątnatereniegminyPrzechlewostanowijejwielkiebogactwo.Ponad50%zajmująrozległekompleksyleśnenależące(pozapołudniowymskrajem)dozachodniejczęściwielkiego„EkoregionuBorówTucholskich”.Region tenzaliczany jestdonajważniejszych tzw.węzłówprzyrodniczychPolskiiEuropy.Sątogłównieboryświeże,awdolinachiichsąsiedztwie,takżeborybagienneiolsyorazbuczynynasiedliskachlasuświeżego.

Małe dziki - Pasiak (fot. M.Frieda)

Skupiska roślinności o szczególnych wartościach przyrodni-czych Miejscami,gdziezachowałasię,rzadkoobecniespotykanaroślinnośćnaturalnazwielomagatunkamireliktowymi,są:jezioralobeliowe,torfo-wiskawysokieiźródliskoweorazniektórezbiornikiwodne,zotaczający-mijeszuwaramiitorfowiskami.

Leśny staw

1. Jeziora Lobeliowe Do tej grupy należą jeziora: Krasne, Płosno i Liny. Ocenia się, żewPolscejesttychunikalnychjezior163,zczegowbyłymwojewództwiesłupskimaż56.Woda,tychprzeważnieniewielkich,czystychjezior,jestbardzo przezroczysta, dobrze natleniona, bogata w dwutlenek węgla,zazwyczaj bardzo miękka i kwaśna (zawiera niewiele soli, zwłaszczawęglanówwapnia). Tylkow takim środowiskumogłyprzetrwać rzadkospotykane, ginące i prawnie chronione rośliny. Są nimi: podwodna, zi-mozielona lobelia jeziorna(kwitnącanadpowierzchniawody),poryblinjeziorny(podwodny„widłak”)ibrzeżycajednokwiatowa. Najlepiej zachowanym zbiornikiem jest jezioro Krasne – rezerwatprzyrody, gdzie licznie występują wszystkie trzy wymienione gatunkiiwielejeszczeinnychrzadkospotykanych.WjeziorzePłosnowystępujelobelia i poryblin, awzagrożonymżyznymi spływami, z sąsiadującychznimpól,jeziorzeLiny,stwierdzonowystępowaniejedyniebrzeżycy.Zagrożeniedlawrażliwegośrodowiskajezior lobeliowychstanowi:odle-sianie zlewni, nawożenie i wapnowanie pobliskich pól, niewłaściwa go-spodarka rybacka, nadmierna koncentracja bazy wypoczynkowej orazwprowadzaniewodyzmeliorowanychtorfowiskilasówbagiennych.

2. Torfowiska typu wysokiego RozległetorfowiskawystępująwśródlasównapołudnieinazachódodjezioraLipczyno,amniejszekoncentrująsięwrejonieNowejWsiioko-

5

licachjez.Liny.Ochronąrezerwatowąobjętejestjednoznichnapółnocygminy–TorfowiskoNiedźwiady(TokowiskoGłuszców).Torfowiskawyso-kiepojeziornenależąrównieżdogrupyekosystemówunikalnychwskalikraju.NawetnaPojezierzuZachodniopomorskimsązjawiskiemrzadkim,choćwtymregioniewystępujeichnajwiększakoncentracja.Osobliwące-chąflorystycznątychtorfowiskjestznacznakoncentracjastanowiskga-tunkówroślinchronionych,rzadkichorazprzedstawicielizlistyginącychi zagrożonych wyginięciem. Skupione są one głównie w następującychzespołach: szuwar mszarny z turzycą nitkowatą, trzęsawisko mszarnezturzycądzióbkowatą,mechowiskozturzycąobłąorazmechowiskoztu-rzycąpospolitą.Wśródnajcenniejszychprzedstawicielifloryznajdujesięm.in.rosiczkaokrągłolistna,modrzewnicazwyczajna,bagnicazwyczajna,bagnozwyczajne,widłakjałowcowyiin.Torfowiskasąrównieżnatural-nymi,potężnymizbiornikamiretencyjnymi,magazynującymiolbrzymieilościwód.Wpływająhamująconaodpływwódpowierzchniowychzlewni(osuszenie1hapowierzchnizłożatorfowegonagłębokości1mdlacelówrolniczych,tobezpowrotnyubytek2000msześciennychwody).

Piękny okaz złowionej ryby

3. Torfowiska źródliskowe ZespółtorfowiskźródliskowychznajdujesięwdolinierzekiLipczynki,między Dąbrową Człuchowską i Sąpolnem orazw dolinie Brdy poniżejujściapowyższegodopływu.Są tozłożawiszące ikopułowe,z licznymi

czynnymi i bijącymi źródłami o powierzchni ok. 36 ha. Przy licznychwyciekach i bagniskach występowałamozaika typowych fitocenoz źró-dliskowych:szuwaryskrzypowe,turzycowe,mannowe,mechowiska,łęgiolszowo–jesionowe.Bogatafloramszakówiziółzlicznymigatunkamirzadkimiichronionymi.

Skupienia chronionych gatunków zwierząt oraz tereny maso-wych lęgów ptactwa NajważniejszymlęgowiskiemptakówwgminiePrzechlewojestrejonjezioraSzczytno.Zewzględunaliczbęgniazdującychgatunkóworazlęgirzadkichptakówchronionych,rejontenmaznaczenieregionalne.Gniaz-dują tu gągoł, tracz nurogęś, błotniak stawowy, bąk, wąsatka, remiz.Wlasachnakrawędzijezioraspotykasiębielika,kanięrdzawą,dzięciołaczarnego.Pozostałecenneterenylęgoweto:-trzcinowiskanaleśnymodcinkuBrdyponiżejjezioraKońskie,-turzycowiskawwidłachBrdyiRudy(bekasy,derkacz,świergotekpolny,kania rdzawa, żuraw, kraska, jarzębatka, błotniak stawowy, dzięciołczarny,pliszkagórska),-buczynyobukrawędzidolinyBrdyponiżejjezioraKońskie,-buczynynazachodniejkrawędzidolinyBrdy–dolat80–tychznanelęgowiskokormorana,obecnieczaplisiwej,-jezioroPłaszczycaidolinaBrdykołoSąpolna(błotniakstawowy,żuraw,trzciniak,gągoł),-olsywzdłużCzerwonejStrugi(żuraw,brodziec,słonka,turkawka),-jezioraLipczyno(tracznurogęś),Spośródchronionychgatunkówssaków,zdolinąBrdyzwiązanyjestbóbriwydra.StanowiskabobrastwierdzonowrejonieRudnik,jezioraLipczy-no,wokolicachPłaszczycyiSąpólna.WydrazamieszkujepółnocnączęśćjezioraSzczytnoiokolicePłaszczycy.

Obiekty Chronionego KrajobrazuWgranicachgminyPrzechlewodowymienionejgrupynależą:• udokumentowanezłożekopalin(kredajeziorna),• czteryrezerwatyprzyrody,- BagniskoNiedźwiady,rezerwatleśno–torfowiskowy,- JezioroKrasne,rezerwatwodny,- Przytoń–WąwózBrdy,rezerwatleśny,

6

- OsiedleKormoranów,rezerwatornitologiczno–leśny,• fragmentydwóchobszarówchronionegokrajobrazu,- FragmentBorówTucholskich,- OkoliceJeziorKrępskoiSzczytno,

• siedempomnikówprzyrody,- 6okazałychdębówszypułkowychwPakotulsku(trzy),wSuszce,wZawadzieiŻołnie(pojednym),

- 1głaznarzutowyoobwodzieok.6mwPakotulsku,- 2gniazdalęgoweorłabielika,

Przyrodnicze obszary prawnie chronione obejmują łącznie 35,6%ogółu powierzchni gminy. Politykę ochrony przyrody na obszarze re-zerwatówkształtujeMinisterOchronyŚrodowiska,ZasobówNaturalnychiLeśnictwa.Pozostałeobszaryiobiektyutworzononamocyprawalokal-nego–wojewódzkiego.

Złoże kredy jeziornej Złożekredyjeziornej„Pawłówko”jestjedynymudokumentowanymzłożemkopalinwgranicachgminy.Zaliczonejestdogrupykopalinpo-spolitych.Złożezawierasurowiecdoprodukcjiwapnanawozowegowilo-ści:1224800tonzasobówbilansowychwkat.C¹.Wnadkładziezłożawczęściwschodniejizachodniejzalegatorfprzydatnydlarolnictwa.Wydobywaniepowyższychkopalinwymagakoncesji,którejudzielawo-jewoda.W 1997 roku rozpoczęto starania o uruchomienie wydobycia.Doczasupodjęciaeksploatacjiobszarzłożanależychronićprzedzmianąsposobuużytkowania.

REZERWATY PRZYRODY

„Bagnisko Niedźwiady” Rezerwatleśno–torfowiskowy,utworzonyw1981rokunaobszarze47,76hawoddziałach256–260LeśnictwaŻołna.Położonyjestokoło1kmnapołudnieodskrzyżowaniaszosyMiastko–Lipczynekz szosąBielsko–StaraBrda.Celemochronyjestzachowaniefragmentuboruba-giennegooraztorfowiskzrzadkimiroślinami,atakżeobszarunaturalnejretencji.Rezerwatstanowinaturalnydużyzbiornik,magazynującywodę,awięcpełniącyistotnąfunkcjęwkształtowaniubilansuwodnegookolicy.Zajmujepłaskie,bezodpływoweobniżenieterenuokształciewydłużonymwukładzieSW–NE.Łącznadługośćokoło1800m,maksymalna sze-

rokość około600m. Cały rezerwat otaczają lasy.Warstwędrzew two-rzysosnazwyczajna(wysokośćdrzew12–14m,średnicapni15–20cm).Wposzyciu rzadkowystępują pojedyncze okazy brzozy omszonejikruszyny.Dobrzerozwinięterunoleśneostrukturzekępkowejtworząkrzewinki:bagnozwyczajne,żurawina,wrzos,borówkaczarnairzadziejborówkabagienna.Naobrzeżachrezerwatuwystępujązbiorowiskatorfo-wiskowe,naktórychdominują:wełniankapochwowata,żurawinaimiej-scamitrzęślicamodra.

Lilia wodna (Grzybień) Nymphaea (fot. M.Frieda)

„Jezioro Krasne” To rezerwatwodno–florystycznyopowierzchni28ha,utworzonyw1976roku,położonywdośćgłębokimrowiewśródboruiglastego,mię-dzyjezioremLipczynoWielkie,aNowąWsią,około7kmnapółnocodPrzechlewa.Położonenawysokości140,4mn.p.m.,największagłębo-kość5,5m,jestwydłużone,okształciemaczugirozszerzającejsięzpół-nocynapołudnie(dł.1200,szer.400m).Niemadopływuaniodpływu.Linia brzegowa urozmaicona, brzeg na ogół płaski, piaszczysty. Wodawcienkichwarstwachbezbarwna,przeźroczystośćduża–wynosiconaj-mniej4metry.Jezioronależydogrupyzbiornikówskąpospożywczych,awięcubogichwskładnikiodżywcze.Wtakichwarunkachżyjeniewielegatunków,alezatospecyficznychigodnychuwagi.Najbardziejcharak-terystycznyjestzespółlobelii(tulobeliajeziorna)iporyblinujeziornego;ponadto rosną brzeżyca jednokwiatowa oraz na obrzeżach typowa ro-ślinność bagienna, jak żurawina błotna, bagno zwyczajne,modrzewicazwyczajna, mech torfowiec, rosiczka okrągłolistna, pałka szerokolistnaipałkawąskolistna.Wmiaręwzrostugłębokościcorazinnyskładnikobej-

7

mujepanowanie:najpierwbrzeżyca,potemlobelia,awmiejscachjeszczegłębszychporyblin.Znacznączęśćdnaporastamech.Ztychroślinnajła-twiejzauważyćlobelię,którawokresiekwitnieniawynosidelikatnekwia-tostanynadpowierzchnięjeziora.Wszystkieskładnikitegozbiorowiska,choćniepozorneiukrytepodwodą,stanowiąprzedmiotzainteresowaniabotaników,gdyżtworzązbiorowiskareliktoweinależąunasdorzadko-ści.Atrakcyjnośćturystycznategorezerwatupoleganietylkonaobecnościtychinteresującychzespołówroślin,lecztakżenamożliwościpodziwianiaprawdziwieurokliwegokrajobrazuleśnegoinadwodnego.

Jezioro Krasne

„Przytoń – Wąwóz Brdy” Rezerwat leśny, utworzony w 1984 roku na obszarze oddziałów66 i379 leśnictwPrzechlewko iŁabędzieBagno,zajmujepowierzchnię18,05ha.Chronisięwnimnaturalnezbiorowiskaleśnezudziałembuka,charakterystyczne dla terenówmorenowych, a w szczególności dobrzewykształconepłatybuczynyniżowejzwielomadrzewamipomnikowymiorazprzełomowyodcinekBrdy.Długośćrezerwatuwliniiprostejwyno-si około 900m, a z biegiemmeandrującej Brdy około 1200m. Brdaprzecinaterenrezerwatunadwienierówneczęści,opowierzchniach6,20ha i 11,85ha. Rzekana tymodcinkuma charakter górski,występujątulicznebystrotoki,utrudniającespływykajakowe.Dodatkowegourokunadająokolicyzatoryzwalonychdokorytarzekidrzew.Skarpaodstronypołudniowej jest bardzo stroma (różnica poziomów18–20m), skar-paprzeciwległajestłagodniejsza.Liczneokazysosnypospolitejosiągająokoło200cmobwodu(szacunkowywieknajstarszych–około200lat).NabrzeguBrdywystępujelipadrobnolistnaorazolszairzadkawarstwa

krzewów(takżeolszaczarna).Gatunkiemlasotwórczymwrezerwaciejestjednakbuk.Przeciętnywiekdrzewsięga125lat;doosobliwościnależypostaćzboczowa,rozwijającasięnastromejskarpieowystawiepółnocnej.Wpodszyciuwystępuje sosna i buk, a także jałowiec pospolity, brzozaijarząbpospolity.Runojestdobrzerozwinięte,dominująborówkaczarnaiśmiałekpogięty.Występujątunaturalnestanowiskachronionychgatun-kówroślin,takichjak:wawrzynekwilczełyko,porzeczkaczarna,marzan-kawonna,konwaliamajowa,paprotkaibluszczpospolity.

Rezerwat Przytoń

„Osiedle Kormoranów” Rezerwatornitologiczno–leśny,utworzonyw1956roku.Powierzch-nięrezerwatuwynoszącą22,3ha,pokrywałpierwotniedrzewostanbu-kowyzpojedynczymidrzewamipowyżej250lat.Obecniejestonwdużejczęścizniszczonyprzezptaki.W1963rokuznajdowały sięwnim392gniazdakormoranów,które jednakodkilku latniewracająnamiejscagniazdowania. Inwentaryzacjaprzeprowadzonaw1969rokuwykazałaobecnośćokołoośmiusetkormoranówczarnychiczterystuosiemdziesię-ciuczaplisiwych.Liczebnośćptakówniebyłajednakstała.Takdużeichnagromadzenienaniewielkiejprzestrzenispowodowałozniszczenieśro-dowiskaichżrącymiekskrementami.Wkonsekwencjipozniszczeniulasubukowegoptakisameopuściłyrezerwat,przenoszącsięwinnedogodnedolęgówmiejsca.W1984rokukormoranówwPakotulskujużniebyło.Niecodłużej,bodokońca latosiemdziesiątychna lęgi zlatywały się tujeszczeczaplesiwe.Byćmożezasiądągoponowniepozregenerowaniusiędrzewostanu.Rezerwatnieposiadaplanuochrony.

8

OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU

„OkolicejeziorKrępskoiSzczytno” Utworzonyzostałw1981roku.PowierzchniategoObszaruChronio-nego Krajobrazuwynosi 12 428 ha. Obejmuje swym zasięgiem dolinyrzeki Brdy, Lipczynki i Czerwonej Strugi. Na obszarze tym występująlicznejeziorarynnoweorazśródleśneoczkawodne.Lasytworzązwartekompleksyleśne,wktórychdominująsiedliskaborowe,główniebórświe-ży,awzdłużciekówwodnych-ols.Występujetuwielecennychgatunkówroślinizwierząt,którewsposóbistotnypodnosząjegowaloryprzyrodni-cze.Wyspyjeziornestanowiąnajatrakcyjniejszemiejscelęgówdlaptakówwodnych.Tworząonetradycyjnemiejscegniazdowaniagągołaitraczanu-rogęsimającychtunajwiększelokalnelęgowiska.WtrzcinowiskachwokółwyspygniazdujenależącydozagrożonychwEuropiebłotniakstawowy,aponadto, jest tosiedlisko lęgowewykorzystywaneprzez innegatunkiptakówwodnych-perkozadwuczubowego,łabędzianiemegoitrzcinaka.Występująturównieżlęgowiskabąka,wąsatkiiremiza.Wpobliżugniaz-dująkaniardzawaibocianczarny.Natorfowiskachiwilgotnychłąkachwykrytostanowiskakosaćcasyberyjskiego-unikatuwskaliPomorzaZa-chodniegoorazwidłakatorfowego-gatunkuwymierającegonaPomorzuZachodnim.Zadrzewienianawyspachstanowiąpotencjalnybiotoplęgowykormoranów,którepoponad10latachnieobecnościponowniepojawiłysięnaobydwujeziorach.

„Fragment Borów Tucholskich” Utworzony został w 1981 roku. Powierzchnia tego OChK wynosi16632ha.Należydoniego jedyniepółnocno–wschodni skrajgminyPrzechlewo, tj. kompleks lasów wokół jezior Lipczyno i Krasne. CelempowołaniaobszarubyłozachowanieunikatowychkrajobrazówPomorzaŚrodkowegozzabezpieczeniemichdlaturystykiiwypoczynku.

Pomniki przyrodyNatereniegminyPrzechlewouznanonastępującepomnikiprzyrody:1.dąbszypułkowypołożonywparkupopegerowskimwPakotulsku,2.dąbszypułkowywSuszce,NadleśnictwoNiedźwiady,3.dąbszypułkowypołożonywparkupopegerowskimwPakotulsku,4.dąbszypułkowypołożonywparkupopegerowskimwPakotulsku,5.dąbszypułkowyrosnącyprzydrodzelokalnejwZawadzie,

6.dąbszypułkowypołożonywLeśnictwieŻołnaoddz.313j.7.głaznarzutowywoddziale237Nadl.CzarneCzłuchowskie.

Pomnik przyrody w ImielnieKAJAKOWY SZLAK GÓRNEJ BRDY

Brda, jedna z najpiękniejszych rzek w Polsce przecinamalowniczoterengminyPrzechlewo.Na239kilometrachBrdama43dopływyimija19jezior. JezioroSmołowe,zktóregowypływaBrda, leżywśrodkowejczęściPojezierzaBytowskiego, kilka kilometrównawschód odMiastka. BrdakończyswójbiegwBydgoszczy,gdziewdzielnicyBrdyujściewpadadoWisły.Uprawianiekajakarstwamożliwe jestna233kilometrachszlakuwodnegopocząwszyodjezioraPietrzykowskiegoDużegoleżącegowpo-bliżuMiastka.

9

Gmina Przechlewo wita się z Brdą w okolicach Żołny (214,0 km).Wtejmalutkiejwsisołeckiejnaprzestrzeni3kmmijasiękolejno3mostydrogowe.Kajakarzemusząuważaćnakamienistednapodnimi.Woko-licyostatniegomostuznajdujesięmałastanica.Przeznastępnepółtorakilometra Brda płynie wśród lasów i łąk. Nurt rzeki poprzecinany jestpoprzewracanymidrzewami,widomymiśladamipracowitychbobrówpro-wadzidoleśnejosadyNowaBrda.NowaBrda–osadaleśna,jestzwycza-jowymmiejscem rozpoczynania spływówkajakowychna terenie gminyPrzechlewo.

Obelisk upamiętniający 50. rocznicę pierwszego pobytu Jana Pawła II na ziemi przechlewskiej

OsadaNowaBrdaprzezwieledziesiąteklatzwana„Papiernią”po-wstałanapewnopo roku1696.W tym to rokunazamkuwBiałejnaLitwie, książę Karol Stanisław Radziwiłł, wydał zezwolenia młynarzowizPrzechlewkaMichałowiSzmittowi,abytenwystawiłrzekąBrdąpapier-nięwielcewtychstronachpotrzebną.Wewsiobejrzećmożnapozostałościstarego cmentarza z grobem Nehringów - tutejszych papierników. TużprzymościeKarola,naskarpienadBrdą,od23sierpnia2003rokustoikamiennyobeliskzinskrypcją:„Tu,wNowejBrdzie23.VII.1953r.rozpo-cząłswojekajakowewędrówkiks.KarolWojtyłaPapieżJanPawełII”. Naszlakumijamynajpierwdwadrewnianemostydrogoweapotemjeden żelazny, kolejowy. Pomiędzy mostami, szczególnie drogowymakolejowym,trzebauważaćnakamiennebystrze,łatwotuowywrotki.Zamostemkolejowymmożna zatrzymać się na urządzonym, dużym ,leśnympolubiwakowym(StanicaNowaBrda).

Stanica Wodna w Żołnie Kolejne kilometry szlaku to mocno porośnięte wodną roślinnościąbrzegitworzącewąskitunel,przezktóryprzeciskasięrzeka.Dalejspo-tkać można liczne ślady bobrów i ich żeremia. Na 203,0 kilometrze,zprawejstronyspotykamysięzModrą,dopływemBrdy.500mdalejprzybetonowymmościenadrodzePrzechlewo–Lipczynekmożemyodpocząćnaurokliwej,małejstanicy,zwanejprzezmiejscowychFolbrykiem(Fol-brycht).To tutaj,wrezerwaciePrzytoń,rozpoczynamypodróżgórnym,przełomowymodcinkiemBrdy.Rezerwat „Przytoń” – (18,5 ha) chroni naturalne zbiorowiska leśnezudziałembuka.Terentenupodobałysobiebobryiwydry.

Widok na Brdę z Garbatego mostu PrzełomBrdyjestkrótkiibardzomalowniczy–sątulicznebystrzaipłycizny,astromezboczaporośniętesąstromymlasem.Pochwilirzekawypływanaszerokiełąki,jejkorytoposzerzasię,anurtstajesięleniwy,ijużniebawempojawiasięmostdrogowy(199,5km)nadrodzePrzechle-

10

wo–Koczała,zwanymostemGarbatym,zaktórymsązabudowaniaorazdogodnemiejscenabiwak.Wtymmiejscuzewzględunadobredojściedorzeki,możnazakończyćlubrozpocząćspływ. NastępnekilometrytomniejciekawyodcinekBrdy,szerokorozlanejiwolnopłynącejprzezpodmokłe łąki.Zakolejnymprawymdopływem–rzekąRudą(199,0km)widaćdrewnianyniskimostWojciecha(198,0km).Trzebasiępołożyćwkajaku,abygłowąniepowalićsłabiutkiejkon-strukcji.Wodległości3kmodPrzechlewawidocznyjestpoprawejrezer-wat„OsiedleKormoranów”(196,5km),opowierzchni20,5ha. Wrezerwacie„OsiedleKormoranów”–obejmującymfragmentponad250–letniegolasubukowego,mająswojemiejscalęgoweczaplesiwe.W1952r.gnieździłosięturównieżdużokormoranów,wlatach80–tychjednakterzadkieptakiopuściłytutejszeokolice.Wpobliżuliniienergetycznejjestdobremiejscepostojowe,tzw.„ZiemiaObiecana”.MostdrogowynatrasiePrzechlewo–Pakotulsko–Rzecze-nica,tzw.Dolinka(195,0km)toznak,żeniebawemrozpoczniesięciągjezior i Brdawpłynie do pierwszego z nich– Szczytna. Na zachodnimbrzegujeziora,wzatocepoprawejwidaćpolebiwakowewPakotulsku,doktóregoprowadziodlądustromyzjazdpiaszczystąleśnądrogą.Miejscejesturocze,zpięknymiwschodamisłońca.Wodętumożnazaczerpnąćzeźródełka.

Rzeka BrdaObszar krajobrazu chronionego pod nazwą „Okolice Jezior KrępskoiSzczytnoz fragmentamidolinyrzekiBrdy”mapowierzchnię12,5haiskładasięw35%zlasów,aw7%zwód.JezioroSzczytno(powierzchnia

645,2ha,głębokość22m,długość8,3kmiszerokość1,6km)połączonez JezioremKrępsko (powierzchnia 377,3 ha, głębokość 31m, długość4,2kmiszerokość1,3km)orazpoprzeczniedonichpołożoneJezioroSzczycienko,wszystkieobardzourozmaiconej liniibrzegowej,powstałynadwóchkrzyżujących się rynnachpolodowcowych.MijamypodrodzedwiewyspyorazpoprawejstroniewieśRzewnica,zośrodkiemwypoczyn-kowymidużympolembiwakowymwgestiiUrzęduGminaRzeczenica.Za cyplem (188,5km), na przewężeniu jeziora Szczytno, szlakwodnyBrdy skręcanawschód,w lewo,wkierunkuniewidocznegoprzesmykunajezioroSzczycienko(187,0km)(powierzchnia28ha,długość1,7km,szerokość 0,3 km) i Jezioro Końskie. Mija się Wyspę Zamkową (GóraZamkowa),naktórejodXIdoXIIIw. istniałgród,zpoczątkusiedzibawładcówPomorza,późniejkasztelaniaszczycieńska.Naprzeciwwyspy,nalewymbrzeguwidaćGóręSzubieniczą(143mn.p.m.),dawnemiejscestraceń.Poprawejstronie,międzyjezioramiSzczytnoiSzczycienko,zna-leźćmożnadogodnemiejscedoodpoczynku,zwane„NaPrzesmyku”.

Przystań kajakowa nad Jeziorem Końskim Rzekapowoli przechodziwwąskie i długie JezioroKońskie (184,5km)(powierzchnia52,5ha,głębokość22m,długość1,5kmiszerokość0,3km)owysokichzalesionychbrzegach.Przylejkowatymkońcujeziora(182,5km),przedmostemPrzechlewo–Człuchówzbudowano,wodle-głości1,5kmodwsi,kempingipolenamiotoweOSiRwPrzechlewie.ZamostemBrdapłyniewśródpodmokłychłąk,tworzącszerokierozlewiska.Widać ślady bobrów.Miejscami koryto porośnięte jest okazałymi, choćuciążliwymidoprzepłynięciawodorostami.

11

Przed mostem drogowym (176,0 km) między wsiami JemielnoiPłaszczycastoistarydwórzbudowanyw1755r.przezPiotraTuchołkę,otoczonypięknymstarymparkiem,wktórymrośniedąb–pomnikprzy-rody.Dalejrzekapłynieprzezurozmaiconeterenymiędzylasemipasemłąk.Zarazzawsiązaczynająsięwskarpienaskrajulasuzdrojeorazbagna,a w pobliżu Czosnowa znajduje się stanowisko bobrów oraz rzadkiegoptactwawodnego(traczy,nurogęsi,gągołów,bąkówizimorodków). Dalejmijasiękolejnomostkolejowy(171,5km)nanieczynnej jużtrasieCzłuchów–Miastko,rzekęLipczynkę(171,0km)–lewydopływBrdy,apo300mmostdrogowywewsiSąpolno.Nałącepoprawejstronieprzedmostemzazgodąwłaścicielimożnabiwakować,podobniejaknadoddalonymo200mczystym,śródleśnymJezioremSosnowym.Sąpolnozaliczasiędowiększychwsiwtymrejonie.Wosadziejeststarydwóripark.Przeznajbliższe7kmrzekaleniwiepłyniewśród łąk ipólwwyżłobio-nejprzezlodowiecgłębokiejrynnie.Przepływapoddrewnianymwąskimmostkiem,tzw.Kozim(168,5km)łączącymKonarzynyiCiecholewy.ItowłaśniewtymmiejscurzekaBrdakończyswójbiegwgranicachGminyPrzechlewowpływającnaterenyGminyKonarzyny.

JEZIORA

ZnajdującesięnaterenieGminyPrzechlewowspomniane33jeziorazajmują łącznie powierzchnię 11,25 km2, tj. ponad 5% terenu gminy.Większośćznichtojeziorarynnowe,odługimiwąskimkształcie.Donajwiększychinajpiękniejszychnależą:kompleksJeziorSzczytnoWielkieiSzczytnoMałe–645,2haJezioroLipczyno–155haJezioroKońskie–55haJezioroDługie–33haJezioroKrasne–28ha.

Wody przechlewskich jezior i rzek należą do najczystszych na Pomo-rzu, a ich stan ciągle ulega poprawie. Związane jest tomiedzy innymizciągłymporządkowaniemgospodarkiściekowejwgminieorazzestalerosnącąświadomościąrolnikówisposobemwykorzystywaniaprzeznichziemirolniczej.

Tab.1.Jeziorapowyżej5ha.

Lp. Jeziora Obręb Powierzch-nia (ha)

Śr. głębo-kość (m)

1 Gwiazda(Krętek) Płaszcyca 44 9,7

2 Płask Płaszcyca 21,99 3,1

3 Lipczyno Przechlewko 12,4 2,1

4 Krasne Przechlewko 29,43 2,8

5 Węgorzko Przechlewko 5,82 ------

6 Plasno(Płosno) Przechlewko 24,69 6,2

7 LipczynoWielkie Przechlewko 154,66 9

8 SzczytnoDuże Szczytno 615,77 8

9 Poddębie Lisewo 15 2,6

10 SzczytnoMałe(Szczycienko) Lisewo 32 3,6

11 Końskie Lisewo 55 9

12 Garbek Garbek 10,13 ------

13 Sosnowe(Czosnowo) Sąpolno 15,58 4,9

14 Glina Sąpolno 10,67 ------

15 Przechlewskie(Wiejskie) Przechlewo 20,07 4,5

16 Długie Przechlewo 43 8,8

17 Liny Dąbrowa 24,63 4,6

18 Szare Lisewo 8 ------

19 Pijawka Lisewo 5,24 ------

20 Kiełpińskie Kiełpin 7,57 ------

21 Płosno Przechlewo 5,08 ------22 Rąbki(Mazury) Przechlewo 7,09 ------23 KumkiII Przechlewko 5,56 ------

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z www.infoeko.pomorskie.pl.

12

Jezioro Końskie

LEŚNICTWO

Ważnymczynnikiemgospodarczymikrajobrazowymnatereniegmi-nyjestobecnośćdużychkompleksówleśnych.52,3%lesistościnadajegmi-niespecyficznycharakterkrajobrazuzbliżonegodonaturalnego.Wśródlasówprzeważająlasypaństwoweadministrowaneprzez4nadleśnictwa,z których największe obszary leśne posiada w zarządzie NadleśnictwoNiedźwiady.

Zapraszamy na grzybobranie Znamiennejestwystępowanienatereniegminybardzodużychobsza-rówsiedliskporolnych-ok.40%izajętychprzezstosunkowomłode-do40latmonokulturysosnowe.

Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna, dominująca na 95% po-wierzchnilasów,nadrugimmiejscuznajdujesiębrzoza. Jakośćtechnicznaihodowlanadrzewostanównastanowiskachleśnychnależy do średniej, podobnie ich stan zdrowotny i sanitarny. Znaczniegorszesądrzewostanynasiedliskachporolnych-ekosystemachsztucz-nych,zagrożonychwwysokimstopniuzestronypatogenówgrzybowychiszkodników.Potencjałprodukcyjny,zuwaginamłodywiekdrzewosta-nów,jestniezbytwysoki.Funkcjaprodukcyjnauzależnionajestodpopytunadrobnowymiarowysurowiecdrzewny. Pozytywnąstronąborówsosnowych,przeważającychnatereniegmi-ny,jestichwielkipotencjałrekreacyjny-widnedrzewostany,występowa-niegrzybówiowocówrunaleśnego.Największekompleksy leśnewystępująwpółnocno–zachodniej częścigminy. Lasy oraz tereny przyjeziorne i przyrzeczne są siedliskiem dlalicznychgatunkówzwierząt,wtymchronionych.Możnawgminiespotkaćmiedzyinnymiorłabielika,kanięrdzawą,wąsatkę,bobryiwydry.

Zagroda dzików a Ośrodku Szkolenia Psów Myśliwskich w Przechlewku

KLIMAT LOKALNY

Regionklimatycznywschodniopomorski,wktórymleżygminaPrze-chlewocharakteryzujesięgeneralniemałązmiennościątypówpogody.Sątowarunkikorzystniejsze,odpanującychwpółnocnej częściwojewódz-twa. Wciągurokunajwięcej,boprzeciętnie46dnijestzpogodąumiarko-wanieciepłą(temperatura5,1do15°C),pochmurnaibezopadu.Średnio

13

przez36dnipanujepogodaumiarkowanieciepła,leczzdużymzachmu-rzeniem i opadem.Dość dużo, do 29 dni przypada na pogodę bardzociepłą(15,1do25°C),bezopadu,leczpochmurną. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą ok.16,3°C,(minimalnieniższą,niżwSłupsku),anajzimniejszym–luty,ześredniątemperaturą-4°C(wyraźnieniższąodSłupskaiUstki).Wyraź-niejcieplej,niżnapółnocywojewództwa, jestwokolicachprzedwiośniaiwiosny.Średniarocznatemperatura,podobnie jaknacałymobszarzewojewództwawynosi7,6°C(zalata1950–94). Zimatrwaprzeciętnie120dni,najczęściejod18.XI.do15.III.(tem-peraturaponiżej0°C),natomiastokreswegetacyjnymaok.185dni(24.IV.do24.X). Średniarocznasumaopadówatmosferycznychnależydonajniższychwwojewództwieizwielolecia1950–94wynosiławpobliskimGwieździ-nie614mm(wSłupsku771mm).Największeopadywystępująwlipcu,ok.80mm,kolejnoczerwcu isierpniu–65–70mm.Dnizpokrywąśnieżnąjestśrednio60napołudniugminy,do70napółnocy.Okrestenzwykleniejestciągły. WrejoniePrzechlewadominująwiatryzkierunkówzachodnich.Wa-runkimikroklimatumodyfikujerzeźba ipokrycie terenuorazobecnośćdużychzbiornikówwodnych.

ROLNICTWO

Ogólna powierzchnia administracyjna gminy Przechlewowynosi 24388ha.Użytkirolnezajmują8.695ha,czyli35,6%powierzchnigminy.

Żniwa z lotu ptaka

L.p. Rodzaje gruntów PowierzchniaUdział

w powierzchni ogólnej- w %

1. Powierzchniaogółem 24.388ha 100

2. Obszaryużytkowanerolniczo,wtym: 8.695ha 35,6

Gruntyorne 7.237ha 29,6

Sady 24ha 0,1

Łąki 879ha 3,6Pastwiskatrwałe 536ha 2,2

3. Lasyigruntyleśne 12.761ha 52,3

4.

Pozostałegrunty(podzabudowaniami,podwórzami,drogi,wodyiinnegruntyużytkowaneinieużytkowane)

2.948ha 12,1

LiczbagospodarstwrolnychnatereniegminyPrzechlewowynosi457szt.Średniapowierzchniagospodarstwarolnego–9,51ha,agłównymikierunkamiprodukcjijestprodukcjazwierzęcaiprodukcjaroślinna.

TU DRZEMIE TAJEMNICA I LEGENDA...

Zkażdegoniemalzakątkagminytchniehistorią,itonajdawniejszą.Wokolicy znajduje sięwiele obiektówwpisanychdo rejestru zabytkówwojewództwapomorskiegonp:• grodziskowczesnośredniowieczne(połowaX–połowaXIIwieku)–półwysepJezioraDługiego,

• grodzisko późnośredniowieczne i siedziba kasztelani szczycieńskiej(XII–XIVwiek)–wyspanaJeziorzeSzczytno,

• cmentarzysko kurhanowe ludności kultury wielbarskiej (0–375r.n.e.).

WsieGminyPrzechlewotowgłównejmierzemałelubśrednieulicówkirozciągające sięprzymajątkachziemskich lubodrębnewsie–majątki

14

(np.Jemielno,Płaszczyca).WyjątekstanowiPrzechlewo,dużawieśocha-rakterzemałomiasteczkowym.Spośródzespołówpłacowo(lubdworsko)parkowychwystępującychprzedwojnąwok.15miejscowościachobecnejgminy,dodziśzachowałosiętylkopięć:wDabrowieCzł.,Imielnie,Wan-dzinieorazmocnoprzebudowanewSąpolnieiPakotolsku.Wwiększościpozostałychwsizachowałysięjedynieparki.DworygłówniezpołowyXIXwiekuzniknęły jużpowojnie.Zzachowanychrezydencjinaszczególnąuwagęzasługujepóźnobarokowydwórw Imielnie jako jednaznielicz-nychnatereniewojewództwaXVIII–wiecznychtegotypubudowli.

Zespł dworsko-parkowy w Imielnie Budownictwosakralnejestreprezentowaneprzezniewieleobiektów.Najcenniejszyjestparafialnykościółpw.Św.AnnywPrzechlewieokon-strukcjiszachulcowej,pochodzącyz1720roku,rozbudowanywXIXwiekuoczęśćmurowaną.KościółtenposiadaprawiewcałościzachowaneXVIII–wiecznewyposażenieiwystrój:m.in.malowidłanastropie,ołtarzgłównyiołtarzeboczne,ambonę,prospektiemporęorganową,atakżegotyckidzwoniXVII–wiecznąchrzcielnicę.GrupęXX–wiecznychkościołówtwo-rzą:KościółFilialnypw.MatkiBożejCzęstochowskiejipóźniejszyKościółparafialnypw.Św.WawrzyńcawSąpolnie. Dośćliczne,pochodzącesprzed1945r.cmentarze,niezachowałysięjakopierwotnezałożenia.Wszystkiesąnieużytkowaneizdewastowane.Przeważniebraknagrobków,lubpozostałyjedyniepojedynczeitotakżewe fragmentach. Jedynie drzewostan zachowany w różnym procencie,pozwalaokreślićmiejsceiwielkośćzałożenia.. Spotkanezabytkidajążyweiewidentneświadectwodziejówtejziemi.

Kościół Parafialny p.w. Św. Anny w Przechlewie

Znaczna w przeszłości wielkość parafii przechlewskiej i zaszczytnetytuły, jakimi obdarzano kolejnych proboszczów, poświadczają, że od1772 r. byławażnym„posterunkiemżyciakościelnego”na zachodniejgranicy Rzeczypospolitej. O obecnej świątyni parafialnej p.w. św. AnnyprzeorklasztorukartuzówJ.V.Schwengelzapisał:(...)„1720proboszczIerzykiewiczpięknyiozdobnykościółczęściowozdrewnaczęściowozce-gływystawił.Jegonastępcapartzakupił3noweołtarzepiękneiorganypozłacane”.Wlatach1898–1901doszkieletowejświątynidobudowanoceglanąnawępoprzecznąiprezbiterium.

Kościół p.w. Św. Anny w Przechlewie Częśćszkieletowa,stalowa,wzniesionanaplanieprostokąta.Poroz-budowiekościółuzyskałplankrzyżałacińskiego,prezbiteriumzamkniętejesttrójboczniewewschodniejczęści.Przypółnocnymramieniutranseptuodwschoduznajdujesięzachrystia,odpowiedniopostroniepołudniowej–niskawieżyczkanaplaniekoła,zeschodaminaemporęwtransepcie. Zachodnia,starszaczęśćkościołaokonstrukcjiszkieletowejzmuremwypełniającymzcegły.Ścianyzwięczoneprofilowanym,belkowymgzym-sempodokapowym. Elewacja zachodnia oszalowana deskami.W częścizachodniejdzwonnicawtopionawpołaciedachu,ustawionabezpośrednionabelkachstropunadnawągłówną.Barokowyhełmdzwonnicyzośmio-bocznąlatarnią.

15

WstarejczęścikościołazachowałasiępłytanagrobnaPrądzyńskichnadkryptą.WXVIIIwiekuPrądzyńscybyliwłaścicielamipobliskiejDa-brówki.Nasuficiewszkieletowejnawiedekoracjamalarskaocharakte-rzenarracyjnym,zornamentykąroślinną.Wwitrażowychoknachwtran-sepcieutrwalonenazwiskafundatorówrozbudowykościoła. Wyposażenie późnobarokowe: 3 ołtarze, ambona z rzeźbiarskimiprzedstawieniamiChrystusaiewangelistów,chrzcielnica,prospektorga-nowy. Naplacukościelnymzawieszonynastojakugotyckidzwonz1405r.,zminuskułowąinskrypcjąidrugi,ulanyw1909r.wSzczecinie.

Kościół filjalny p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej w Przechlewie

Infrastruktura i ekologia. Inwestujemy w środowisko

NAGRODY I WYRÓŻNIENIA

Od wielu lat ochrona środowiska to zadanie priorytetowe GminyPrzechlewo. Do zadań realizowanych w tym zakresie należą ochronapowietrza,oczyszczanieścieków,selektywnazbiórkaodpadów i ichza-gospodarowanie oraz ochrona naturalnych zasobów przyrody. GminaPrzechlewo przeprowadziła szereg godnych uwagi, kompleksowych in-westycjiinfrastrukturalnychsłużącychjejrozwojowi,ochronieśrodowiskanaturalnego i poprawie życiamieszkańców. Systematyczne i skuteczne

wdrażanie przedsięwzięć proekologicznych przyniosło wymierne efektywsferzegospodarkiodpadamikomunalnymiorazgospodarkiwodno–ściekowej.Zaswojedziałaniazostaliśmywyróżnieni:2008rok-Laureat11EdycjiKonkursuMinistraŚrodowiska„LiderPolskiejEkologii”,2009rok–LaureatXEdycjiNarodowegoKonkursuEkologicznego„PrzyjaźniŚrodowisku”.

DROGI

Terengminywpołudniowejczęścidotykadrogikrajowejnr23Ko-szalin–Bydgoszcz,drogatawrazzsieciądrógpowiatowychzapewniazewnętrznepowiązaniaterenugminyzsieciądrógkrajowych.Siećdrógpowiatowychwgminieobejmuje18odcinkówdrógVklasytechnicznej,urządzonych,twardychwśrednimizłymstanietechnicznym.Długośćsiecidróggminnychwynosi52kmobardzozróżnicowanymstandardzie.Dodróggminnychzaliczasiędrogioznaczeniulokalnymniezaliczanedoin-nychkategorii,stanowiąceuzupełniającąsiećdrógsłużącychmiejscowympotrzebomzwyłączeniemdrógwewnętrznych,którepowstałyzrozwojemzabudowymieszkaniowejorazinfrastrukturywsi.Drogigminnewprze-ważającej częściposiadająnawierzchnięgruntową lubumocnioną tłucz-niemiżużlem.Dodatkowozamierzasięstworzeniepunktuskładowaniagruzu.Składowanygruzbędziekruszonyiużywanydoutwardzaniadróggminnych.Utworzenieskładowiskagruzuprzyczynisiędozmniejszeniazjawiska niekontrolowanego wysypywania go w niedozwolonych miej-scach.Przetworzonyodpadpozwolipozytywniewpłynąćna jakośćdróggminnych.

Droga Przechlewo - Koczała

16

PrzezterengminyprzebiegaliniakolejowaSłosinko–Człuchów,nie-czynnaodlatnaodcinkuSłosinko–Przechlewo–w2006r.rozebranaiprzygotowanadoprzekwalifikowanianaścieżkęrowerową.NatomiastnaodcinkuPrzechlewo-Człuchówodbywasiętylkoruchtowarowy–do-wózwęgladoPrzechlewaigazudorozlewniwSąpolnie. Zbiorowa Komunikacja Pasażerska obsługiwana jest przez lokalnePrzedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Człuchowie. Zorganizo-wanesąlokalnepołączeniazsąsiednimigminamiimiastami-Człuchów,Miastko,Bytów,Chojnice. Zapleczetechnicznemotoryzacjistanowiądwieogólnodostępnestacjebenzynoweorazkilkazakładówmechanikipojazdowej.

KANALIZACJA I WODOCIĄGI

GminaPrzechlewoskanalizowanajestw83%.Długośćsiecikanaliza-cyjnejwynosi66,8km.ŚciekiodprowadzanesądogminnejoczyszczalnimieszczącejsięwPrzechlewienaul.Młyńskiej44b,wybudowanejw2001roku.Oczyszczalniataomaksymalnejprzepustowości2072m3/dobsłu-guje4986mieszkańcóworazzakładymięsne,cowsumiestanowi17117RLM. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Lipczynka leżącawzlewnirzekiBrdy.Natereniegminyznajdująsiędodatkowooczyszczal-niabiologicznawm.Pakotulsko,bioblokprzyośrodkuwypoczynkowymwLipczynkuorazpodoczyszczalniaZakładówMięsnychPrimeFoodSp.z o.o.. Gmina zwodociągowana jestw ok. 90%.Długość sieci wodocią-gowejwynosi53,7km.Ludnośćkorzystającazsiecito5509osób.Wodadostarczana jest dogospodarstwdomowychz9hydroforni,w tymz6będącychwposiadaniugminy(Przechlewo,Sąpolno,Garbek,Miroszewo,Dąbrowa,Imielno). Mimo tak dużego stopnia skanalizowania cały czas prowadzone sąwgminieinwestycjeztegozakresu.W2007rokuoddanodoużytku19przydomowych oczyszczalni ścieków (wmiejscowościach: Sapolno, Gar-bek,NowaWieś,Łubianka).W2008rokugminadalej realizowałaza-daniainwestycyjnewtymkierunkuipowstało20nowychprzydomowychoczyszczalniściekówsurowychzdrenażemrozsączającym(wmiejscowo-ściach:Garbek,Sąpolno,NowaBrda,Krasne,Jarzębnik,Żołna,Przechle-wo). Powstającenaoczyszczalniosadyściekowestosowanesąpodrolniczewykorzystanie.

Oczyszczalnia mechaniczno - biologiczna w Przechlewie W2006rokuzainstalowanonaoczyszczalniwPrzechlewienowocze-sny systemmonitoringu–którypozwalanabieżącomonitorować stanpodpiętychpodstacjębazowąprzepompowniścieków.Corocznepowięk-szaniesystemumonitorunguonoweobiektypozwoliwprzeciągukilkulat objąć nim całą gminę. System ten przyczynia się do kontrolowaniapracyprzepompowni,awprzyszłościrównieżhydroforni.Tatechnologiapozwalazapobiegaćawariom.

GOSPODARKA ODPADAMI

WmiejscowościPrzechlewoznajdujesięGminneSkładowiskoOdpa-dów Komunalnych oddane do użytkuw 1999 r., gdzie składowane sąodpadyinneniżniebezpieczne iobojętne.Korzystajązniego instytucjei osoby prywatne z terenu naszej gminy. Dobowo przyjmowanych jestokoło3tonodpadów,eksploatacjawysypiskaprzewidzianajestdo2015r.Zterenugminyodpadyodbieranesąprzezprzedsiębiorstwamająceze-zwolenianaprowadzeniedziałalnościwzakresiezbiórkiitransportuod-padów.Zorganizowanymodbioremodpadówobjętychjest70%ludności.WewszystkichmiejscowościachGminyPrzechlewoustawionozestawydoselekcjizbiórkiodpadów(pojemnikinaszkło,pojemnikinaplastik),któresąnabieżącomonitorowane.Poichzapełnieniuodpadywywożonesąnagminneskładowisko. Nawiązanazostaławspółpracazeszkołamiorazpunktamihandlowy-miodnośniezbiórkibaterii–którepozapełnieniupojemnikówoddawanesądorecyklera. Planowanajestrozbudowaselektywnejzbiórkiodpadówpoprzezdo-stawieniepojemnikównamakulaturę,orazodpadybiodegradowalne.Selektywnązbiórkąodpadówobjętychjest95%ludności.

17

Składowisko odpadów w Przechlewie

ELEKTROENERGETYKA I GOSPODARKA CIEPLNA

ZbiorowezaopatrzeniewciepłowystępujenaosiedlumieszkaniowymwPrzechlewie,szkole,przedszkoluacorazwiększezainteresowanieod-biorcówindywidualnychsprawia,żeod2006rokurozpoczętoinwestycjemającąnaceludoprowadzeniesieciciepłowniczejwrazzprzyłączamidocentrum Przechlewa. Zostały podłączone - budynek Posterunku Policji,Urzędu Gminy, budynek Ośrodka Zdrowia oraz sklepy prywatne. Ko-tłownia,któraopalanajestsłomą,wznacznymstopniuograniczaemisjęzanieczyszczeńdośrodowiska.Pozostałeobiektyużytecznościpublicznejizakładyprzetwórczeposiadająkotłownielokalne,gdziepaliwamiopało-wymisąwęgiel,gaz,olejopałowy.Większośćmieszkańcówgminyzaopatrujesięwciepłoindywidualne,gdzieprzeważającymźródłemciepłajestdrewno,trociny,pelet,miał,węgiel. Terengminyobjętyjestzasilaniemwcałościsieciąśredniegonapięcia- dozakładówmięsnychzGłównegoPunktuZasilającego-Gwieździn,- północnaczęśćgminyzGPZ-Ostrowite,położonegonaterenieRejo-nuEnergetycznegoBytów,

- pozostałaczęśćgminyzGPZCzłuchów.- w roku2005doużytkuoddana zostałabiogazowniawPawłówku,którawytworzonąenergięcieplnąwykorzystujedoogrzewaniawarsz-tatu, budynku biurowca, oraz budynku inwentarzowego - chlewniaspółki Poldanor S.A.Nadmiarwytworzonej energii spółkaPoldanorS.Asprzedajespółceenergetycznej„Energa”oddziałCzłuchów.

NaterenieGminyPrzechlewoistniejądwiebiogazownierolniczewybudo-waneprzezsp.Poldanorwm.PawlówkoiPłaszczyca.Wplanachjestjużbudowatrzeciej.

Ekologiczna kotłownia opalana słomą

Edukacja, kultura, sport i turystyka.

SPORT

W gminie prężnie rozwija się działalność sportowa. Główną baządlasportowcówjestprzedewszystkimznajdującasięprzyZespoleSzkółwPrzechlewiesalagimnastyczna,kompleksboisksportowych„MojeBo-isko–Orlik2012”orazpołożonewodległościok.500metrówodszkoły2stadionyOśrodkaSportuiRekreacji.WPrzechlewieiSąpolniebardzoaktywniedziałająuczniowskieklubysportowe(UKSim.IrenySzewińskiejw Sąpolnie orazUKS im. Janusz Kusocińskiegow Przechlewie).Młodzisportowcy:lekkoatleci,piłkarzeodnosząsporosukcesównietylkowskaliwojewództwa, ale równieżkraju. Przy lokalnymklubie sportowymLKS„PrimeFoodBrda”działająaktywniesekcjepiłkisiatkowejkobietimęż-czyzn,któreodnosząrównieżlicznesukcesy. Gminamabogatą,ponad60–letniątradycjęwpiłcenożnej.LudowyKlub Sportowy „Prime Food” Brda Przechlewo powstał 1945 roku. JejkierownikiembyłZ.Blank,agospodarzemsekcjiWacławMazur.Sekcjapiłki nożnej składa się z czterechdrużynpiłkarskich: Seniorska, Junior„A”, „B” i „D”.Miłośnicy piłki nożnejmogądodatkowo rozwijać swojeumiejętnościwKlubieSportowymVictoriaSzczytno.

18

Sport i aktywny tryb życia stają się coraz bardziej popularne. Abydotrzymaćkrokuinnymkrajom,wktórychwielefirmumożliwiłoswoimpracownikomintegrację,relaksispędzaniewolnegoczasupoprzezupra-wianieróżnychdyscyplinsportu,przydwóchnajwiększychpracodawcachgminy,PoldanorS.A.iPrimeFoodSp.zo.o.,rozpocząłswądziałalnośćZakładowyKlubSportowyCONTRA,który jestczłonkiemEFCS(Europej-skiejFederacjiSportuKorporacyjnego).

Modzi piłkarze LKS Prime Food Brda Przechlewo

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

WspółpracagminyPrzechlewozniemieckagminaGramzowpołożonąwBrandenburgiirozpoczęłasięwroku1975.Doroku1981kontaktyterozwijały się bardzo intensywnie i polegały na corocznym udziale obupartnerów w imprezach sportowych, festynach ludowych, jubileuszachirocznicachpaństwowych.Wroku1984powróconodowspółpracyposze-rzając jąowymianęmiędzypaństwowymiprzedsiębiorstwami rolnymi.Ponownezawieszeniekontaktównastąpiłow1990roku,nablisko3lata.Udziałemgminnejdelegacjiwobchodach825–leciaGramzoww1993rokuotworzononowekartyhistoriiwspółpracyPrzechlewa iGramzow.Dziękipodtrzymywaniuwiekuosobistychkontaktów,wtymwójtaPrze-chlewaiburmistrzaGramzow,udałosiępowrócićdosportowejwymianymiędzyklubamipiłkarskimiimłodzieżąszkolną.Władzeobugminwzięłyudziałw„Seminariumdlapartnerstwa”,któregoorganizatorembyłaEu-ropejskaAkademiaPaństwowawBocholt(1995),wWielkimFestynieLet-

nimwGramzow(1995)iBiwakuLetnim3KompaniiABCBatalionuObro-nyNiemieckiejwPrenzlau(1995).W1997rokuuburmistrzaGramzowodbyłasiękonferencjapoświęconawypracowaniuzasadwspółpracygminpartnerskich.W2000rokumłodzieżzGramzowwzięłaudziałwSzkol-nychDniachUniiEuropejskiejwPrzechlewie,apiłkarzeVFBGramzow,jakdawniejbiorąudziałwMiędzynarodowymTurniejuPiłkarskim.

Współpraca międzynarodowaW2000rokugminaGramzowudzieliłaskutecznego,partnerskiegopo-parciawstaraniachPrzechlewaodotacjęzFundacjiWspółpracyPolsko–Niemieckiejnamodernizacjęirozbudowęoczyszczalniścieków.WładzeGramzowpromująrównieżturystycznewaloryPrzechlewawśródswoichmieszkańców.

STOWARZYSZENIA I ORGANIZACJE

Wgminiedziałakilkaformalnychinieformalnychorganizacjipoza-rządowych.Sątomiedzyinnymi:KołoMiłośnikówPrzechlewa,ZrzeszenieOsób Bezrobotnychw Przechlewie, StowarzyszenieDiabetyków, Stowa-rzyszenieOsóbNiepełnosprawnychDorosłychDzieciiichRodzinRAZEMwPrzechlewie,LigaOchronyPrzyrody,KołoMyśliwskieGłuszecwPrze-chlewie,KołoMiłośniczekSąpolna,KołoMiłośniczekNowejWsi,ZwiązekPszczelarzy,nieformalnagrupaMłodziMłodym,KlubAAFenix,KołoEme-rytówiRencistów,Caritas,StowarzyszenieRodzinKatolickichwSąpolnie,StowarzyszenieSolidarni„PLUS”EKO„SZKOŁAŻYCIA”wWandzinie,KołoHafciarskie,PolskiZwiązekWędkarskiKołowPrzechlewie.

19

Działania większości z nich ograniczają się jednak do działań we-wnątrzorganizacji,brakjestwychodzeniazinicjatywamiprzeznaczonymidlaszerszegogronaspołecznościgminnej.Ponadtokondycjafinansowawiększościztychorganizacjijestsłaba.Generalniecorazczęściejpojawia-jąsięgłosy,żebrakujewgminieprężniedziałającejorganizacjipozarzą-dowej,którabyłabywstanieskutecznieiszerokodziałaćdladobragminyizsukcesemaplikowaćośrodkifinansowedoróżnegorodzajufunduszy,w tym strukturalnych, na realizację licznych projektów.Wydaje się, żeorganizacjatamusiałabymiećsilnewsparciezestronysamorządugminyjakilokalnychprzedsiębiorców.

Haft wdzydzki - Helena Dobrosiewicz

Ośrodek Szkolenia Psów Myśliwskich w Przechlewku

EDUKACJA I TURYSTYKA

Niebezznaczeniasąaktywneżyciekulturalneirozwójedukacyjnymożliwe dzięki prężnie działającymplacówkomoświatowym i kultural-nym.Na tereniegminydziałajądwie szkołypodstawowe i gimnazjum,atakżedwaprzedszkolapubliczne.Takailośćplacówekpozwalabezpro-blemowokształcićdzieciwobszarzebliskimmiejscuzamieszkania.

Zespół Szkół w Przechlewie

Kompleks boisk - Moje Boisko Orlik przy Zespole Szkół w Przechlewie Gminaposiadadobrzerozwiniętąbazęoświatową,kulturalnąispor-tową.Poszczycićsięmożemiędzyinnymidwiemanowoczesnymi,dobrzewyposażonymihalamisportowymi,przyZespoleSzkółwPrzechlewiejakiwSąpolnie.HalawPrzechlewiegościłajużwieleprofesjonalnychimprezsportowychikulturalnych,nietylkoorandzelokalnej,alerównieżogól-nopolskiej.WramachGminnegoCentrumKultury,młodzieżrozwijaswo-jezainteresowaniatakżewinnychdziedzinachżycianiżsport.Czytelnicymajądostępdo liczonychw tysiącachwoluminówwGminnejBibliotecePublicznej.

20

RównieżmalowniczopołożonynadJezioremKońskimOśrodekSportuiRekreacjiodgrywaważnarolęwżyciukulturalnym,sportowymirelak-sacyjno–wypoczynkowym.

IMPREZY W GMINIE PRZECHLEWO.

Działalnośćkulturowo–artystycznąwGminiePrzechlewoprowadziGmin-neCentrumKultury,GminnaBibliotekaPublicznaorazszkołyiświetlicewiejskie,natomiastdziałalnośćwzakresie sportu i rekreacji–OśrodekSportuiRekreacjiWPrzechlewie.GminaPrzechlewopoprzezorganizacjęimprezocharakterzekulturalnym,sportowymiturystycznym,przyciągacorocznieznacznaliczbęuczestnikówzkrajuizagranicy.DonajważniejszychimprezorganizowanychwGminienależą:Imprezycyklicznemiędzynarodowe:• MiędzynarodowyKonkursPsówDzikarzy,• MiędzynarodowyTurniejPiłkiNożnejoPucharWójtaGminyPrzechle-wo,

• Międzynarodowyspływkajakowy„SzlakiemKarolaWojtyły”,• MiędzynarodoweObchodyDniUniiEuropejskiej.

Spływ kajakowy „Szlakiem Karola Wojtyły”Imprezycyklicznekrajowe:• OgólnopolskiPrzeglądSygnałów,WierszaiPiosenkiMyśliwskiejim.RafałaMinicha,

• OkręgoweZawodyJeździeckiewskokachprzezprzeszkody,• TurniejBrydżowyoPucharWójtaGminyPrzechlewo,• TurniejSzachowyoPucharPrzewodniczącegoRadyGminyPrzechlewo.

Przegląd Sygnałów, Wiersza i Piosenki Myśliwskiej

Przegląd piosenki

Zawody Jeździeckie w skokach przez przeszkody

21

Turniej BrydżowyImprezycykliczneregionalne:• NocKupały,• SpartakiadaWodniacka,• GminnyTurniejWsi/festynplenerowy–„Pożegnanielata”.PonadtowGminieorganizowanesącykliczneimprezylokalnetj.:• Spotkaniaopłatkowe,• WielkaOrkiestraŚwiątecznejPomocywPrzechlewie,• OdprzedszkoladoOpola,• Feriezimowe,wtymturniejhalowypiłkinożnej,turniejping–pon-ga,turniejszachowy,

• RocznicaWyzwoleniaPrzechlewa,• Regionalne Turnieje Piłki Siatkowej Dziewcząt, Kobiet i MężczyznzokazjiwyzwoleniaPrzechlewa,

• DzieńKobiet,• Wernisażhaftu,• Mistrzostwa Powiatu w indywidualnych biegach przełajowych szkółpodstawowychigimnazjalnych,

• Konkursprzyrodniczy,• Mistrzostwa woj. pomorskiego w indywidualnych biegach przełajo-wychszkółpodstawowych,gimnazjalnychiśrednich,

• KonkursMiniPlaybackShow,• DzieńMatki,• Gminny konkurs Recytatorski „Ptaki, ptaszki polne”, „Ptaszęta polne”,

• Mistrzostwapowiatuw„piłkarskichpiątkach”szkółpodstawowych,• Półfinałwoj.pomorskiegow„piłkarskichpiątkach”szkółpodstawo-wych,

• MistrzostwaPowiatuwpiłcenożnej11–osobowejszkółgimnazjal-nych,

• MistrzostwaPowiatuwczwórbojuLAdziewczątichłopcówszkółpod-stawowych,

• MiędzynarodoweBiegiWiosenne,• DzieńDziecka,• Dnisportumłodzieżyszkolnej,• Cyklimprezweekendowych,• WybórMissiMisteraLata,• SprzątaniegórnegoodcinkarzekiBrdy,• DzieńSeniora,• Wystawaplastyczna,• Andrzejki,• BalSylwestrowy.

Wystawa prac w GOPS.

Rocznie we wszystkich wymienionych powyżej imprezach bierze udziałok.7870uczestników.

22

Turniej Piłki Siatkowej

BIBLIOTEKA PUBLICZNA Z GMINNYM CENTRUM INFORMACJI

GminnaBibliotekaPublicznajest jedynąpublicznąbibliotekąnate-reniegminynieposiadafiliianipunktówbibliotecznych.Wstrukturzebi-bliotekimieścisięGminneCentrumInformacji,któreposiada5stanowiskkomputerowych,z bezpłatnymdostępemdo Internetu, fax ikserodlaosóbbezrobotnych.Bibliotekaposiadalicencjęoprogramowaniakompu-terowegodlabibliotek“Libra2000”dladwóchstanowiskkomputerowychi jestnaetapiekatalogowaniaksięgozbioru.Podstawowąroląbibliotekijestgromadzenie,opracowanie iudostępnianiezbiorów.Pełni równieżcharakter szczególny, świadczy usługi każdemu mieszkańcowi naszejgminy-młodemu,starszemu,zdrowemu,choremu,sprawnemuimniejsprawnemu,oczytanemuiuczącemusiędopieroczytać,mniejibardziejwykształconemu,temuktórywieczegochceitemuktóregopotrzebyczy-telniczenależydopierorozwinąć.Czytelnikamibibliotekijest840osób,którekorzystajązksięgozbioruskładającegosięz18621woluminów. Placówkaaktywnieuczestniczyw kształtowaniunowoczesnychpo-stawczytelniczychpoprzezodwołaniedozasobów wiedzy i informacji.Pozwala towłączyć sięw proces formowania nowoczesnej świadomościspołecznej.Starasięwywiązywaćzpowinnościwstosunkudospołecznościlokalnejtworzącwarunkidorozwojukulturalnegojednostki igrupspo-łecznych,wspieraaspiracjeedukacyjneizaspakajapotrzebyinformacyj-ne.Nieograniczasiętylkodoudostępnianiaiświadczeniausługinforma-

cyjnychalerównieżstarasiębyćmiejscemspotkańspołecznościlokalnejwcelupoznawaniahistorii, tradycji,kulturyiobyczajówregionu.Orga-nizuje szeregwystaw rocznicowych,okolicznościowych i tematycznych.Tworzy przyjazną bazę dla działalności koła „Miłośników Przechlewa”.Bierzeczynnyudziałwpisaniuirealizacjiwieluprojektówiprogramów,uzyskującdodatkoweśrodkifinansowe.

Gminna Biblioteka Publiczna

POMOC SPOŁECZNA

GminnyOśrodekPomocySpołecznejwPrzechlewiejestjednostkąbu-dżetowągminy, realizującą:zadaniawłasnegminy i zleconezzakresupomocyspołecznejorazzadaniawynikającezinnychustaw. LiczbaszacunkowarodzinkorzystającychzpomocyfinansowejOśrod-kawynosiśredniorocznie550(na6300mieszkańcówwtym1800rodzin).Wśródprzyczyn trudnej sytuacji życiowej stanowiącejpowódzgłoszeniasięopomocdoOśrodkanależywymienićwpierwszejkolejnościubóstwo,bezrobocie, niepełnosprawność i długotrwałą chorobę oraz bezradnośćwsprawachopiekuńczo-wychowawczych iwprowadzeniugospodarstwadomowego–zwłaszczawrodzinachwielodzietnychiniepełnych.NajważniejsząpozycjęwbudżecienaszegoOśrodkastanowiąwydatkinawypłatę zasiłków pieniężnych, ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych,

23

ponoszenieodpłatnościzapobytmieszkańcównaszejgminywDomachPomocySpołecznejoraznarealizacjęzadańwzakresieświadczeńrodzin-nych.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej Ważnym zadaniem pomocy społecznej są usługi opiekuńcze orazspecjalistyczneusługiopiekuńcze.Ztejformypomocykorzystająosobysamotne,atakżeosobywrodzinie,którezpowoduwieku,stanuzdrowialubinnychważnychprzyczynwymagająpomocyosobydrugiej.Ztejfor-mypomocykorzystaśrednio12osób. Średniowydajesię22decyzjeadministracyjneuprawniającedoko-rzystaniazofertusługŚrodowiskowegoDomuSamopomocy.Podstawo-wymzadaniemtegoDomujestpodtrzymywanieirozwijanieumiejętnościuczestnikówniezbędnychdoichsamodzielnegożycia.DomfinansowanyjestwcałościprzezPomorskiUrządWojewódzkiWydziałPolitykiSpołecz-nejwGdańsku.

OŚRODEK SPORTU I REKREACJI W PRZECHLEWIE

OśrodekSportuiRekreacjiwPrzechlewiejestzakłademBudżetowymGminy.Jegozadaniastatutoweto:prowadzenieośrodkawypoczynkowe-go,realizacjazadańwdziedziniesportu,rekreacji,wypoczynkuiturysty-ki,właściwaeksploatacjaobiektówsportowych,turystycznych,rekreacyj-no–wypoczynkowych,obsługasanitarnobytowadomkówletniskowych,

prowadzeniewypożyczalnisprzętupływającego,organizowaniewokresieletnimcyklicznychimprezweekendowych,wykonywanieusługtranspor-towych. Ośrodekznajdujesię1,5kmodPrzechlewanatrasiePrzechlewo–Człuchów.Piękniepołożonynad JezioremKońskim,wśród lasówboga-tychwgrzyby,jagodyizwierzynę,naszlakukajakowymrzekiBrdy,jestatrakcjądlaturystówprzezcałyrok.Naterenieznajdujesiękąpieliskostrzeżone z pomostami i wypożyczalnią sprzętu pływającego. Ośrodekposiadanastępującemiejscanoclegowedowynajęcia:obiektymurowane(bliźniaki).Każdysegmentjestczteroosobowyiposiadakuchnięzlodów-ką,pełenwęzełsanitarnyiTV.Domkidrewniane:dwupokojowezkuchniąi lodówką, w pobliżu węzeł sanitarny, domki trzypokojowe z kuchnią,lodówką,TV,pełenwęzełsanitarny.Ponadtoposiadapolenamiotowena400osóbzmożliwościąprzyłączeniadoenergiielektrycznej.Wpobliżuznajduje się pełen węzeł sanitarny w postaci sanitariatów, natryskówzciepłąwodą.Obokznajdujesięzmywalnianaczyń.

Ośrodek Sportu i Rekreacji w Przechlewie Ośrodekudostępniateżodpłatnierowerywodne,kajaki jedno,dwuiczteroosobowe,łodziewędkarskie,saunę,parkingstrzeżony,transportkajaków.PolecarównieżspływykajakowerzekąBrdą,którajestdostęp-nadlakajakarzynadługości233km.WodcinkachgórnejBrdymożnaorganizować1–3dniowewycieczkiwśródpięknej zieleniodmiejsco-wościStaraBrdadoPrzechlewalubznaczniedalejzależnieodkondycji.Cudownyklimat,niezapomnianewrażenia,samanatura.Wsezonielet-

24

nimwkażdąniedzielęOśrodekproponuje równieżudziałw imprezachplenerowychorganizowanychnajegoterenienp.:NocKupały,powitanielata,spartakiadawodniacka,turniejeplażowejpiłkisiatkowej,gryizaba-wydladzieci,otwartyturniejbrydżasportowego,turniejszachowyitp.

Ośrodek Sportu i Rekreacji w Przechlewie

Sezon letni nad Jeziorem Końskim

ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA

AtrakcyjnośćturystycznanaszejGminyrośniezrokunarokoczymświadczyliczbaodwiedzającychnasturystówwokolicach16tysięcy.Zna-cząceinwestycje,alerównieżwydarzeniaocharakterzelosowympotwier-

dzająjednoznaczniefakt,żePrzechlewojestGminą,któradynamiczniesięrozwija.Ochronaikształtowanieśrodowiskastanowijedenzprioryte-towychkierunkówrozwojugminy.Systemselektywnejzbiórkiodpadówkomunalnych, ciąglepostępująca rozbudowakanalizacji sanitarnej,wo-dociągowej,modernizacjairemontdróggminnych,wymianachodnikówtociągłapoprawainfrastrukturyiwpływanienaogólnąestetykęgminy. PomimoprzemianPrzechlewozachowujeswójspecyficznycharakter.Znaczną część gminy zajmują gospodarstwa rolne, w których zgodniez tradycjądobregogospodarowaniauprawia sięgłównie zboża, roślinyprzemysłoweiwarzywa.Whodowlidominujetrzodachlewna. Władze gminy dbają o życie kulturalne społeczności lokalnej, o jejbezpieczeństwo, zdrowie, byt socjalny i rozwój intelektualny, ale takżeo ciągłą rozbudowę infrastruktury technicznej i dróg, które powodująznacznepodniesieniejakościżyciamieszkańców.Stwarzającwarunkidorozwojugospodarczegosamorządlokalnystawiasobiezanajważniejszycelzachowanieszczególnychwalorówgminyjakomiejscażyciadlaobec-nychiprzyszłychmieszkańców.Lokalizowanetutajinwestycjeniemogąbyć uciążliwe dlamieszkańców, ani też dla środowiska. Każdego rokuczynionesącorazśmielszeibardziejznacząceinwestycje,którewwidocz-ny sposóbwpływająnaatrakcyjność i konkurencyjnośćgminy,a takżenajakośćżyciajejmieszkańców.SątoważneargumentynietylkodlardzennychPrzechlewian,aleprzedewszystkimdlaprzyszłychmieszkań-cówiinwestorów.

Trasa rowerowa

Ważne adresy:

Kod Gminy: 77 – 320 Przechlewo URZĄD GMINY PRZECHLEWOPrzechlewo, ul. Człuchowska 26tel: 059 83 34 301fax: 059 83 34 631

URZĄD POCZTOWYPrzechlewo, ul. Człuchowska 9tel. 059 83 34 592

POSTERUNEK POLICJIPrzechlewo, ul. Człuchowska 25tel: 059 83 34 607tel. alarmowy: 997

STRAŻ POŻARNAPrzechlewo, ul. Dworcowa 33tel: 059 83 34 608tel. alarmowy: 998

OŚRODEK ZDROWIAPrzechlewo, ul. Człuchowska 12 atel: 059 83 34 308

BANKBank Spółdzielczy w Człuchowie Oddział PrzechlewoPrzechlewo, ul. Człuchowska 24tel: 059 83 34 523fax: 059 83 34 694

GMINNA BIBLIOTEKA PUBLICZNAPrzechlewo, ul. Młyńskatel: 059 83 34 675

GMINNE CENTRUM KULTURYPrzechlewo, ul. Młyńskatel: 059 83 34 520

NADLEŚNICTWO NIEDŹWIADYPrzechlewo, ul. Dworcowa 50tel: 059 83 34 371 lub 372fax: 059 83 34 472

ZESPÓŁ SZKÓŁ W PRZECHLEWIEPrzechlewo, ul. Szkolna 4eGimnazjum:tel: 059 83 34 970 lub 297Szkoła Podstawowa:tel: 059 83 34 325

OŚRODEK SPORTU I REKREACJIPrzechlewo, ul. Człuchowska 60tel: 059 83 34 405www.przechlewo.maxmedia.pl

GMINNY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJPrzechlewo, ul. Szkolna 4tel/fax:059 83 34 557

ZAKŁAD GOSPODARKI KOMUNALNEJPrzechlewo, ul Człuchowska 26tel: 059 83 38 341 lub 342

PRZEDSZKOLE PUBLICZNE W PRZECHLEWIEPrzechlewo, Oś. Juźkowa 14tel: 059 83 34 451

GMINNE CENTRUM INFORMACJIPrzechlewo, ul. Młyńska 2gci@przechlewo.pl

SZKOŁA PODSTAWOWA W SĄPOLNIESąpolno 45, tel. 059 83 34 870

www.przechlewo.plhttp://bip.przechlewo.pl