Goverment gazette 2555

รายการบัญชียาหลักแหงชาติ

ทายประกาศคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแหงชาติ เร่ือง บัญชียาหลักแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๕๕

รายการบัญชียาหลักแหงชาติ ประกอบดวย(๑) บัญชียาสําหรับโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสุข(๒) บัญชียาจากสมุนไพร

“บัญชียาสําหรับโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสุข” หมายความวา รายการยาแผนปจจุบันสําหรับใชในโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสุข ตามภาคผนวก ๑ ซึ่งประกอบดวยบัญชียอย ๕ บัญชี ไดแก บัญชี ก บัญชี ข บัญชี ค บัญชี ง และบัญชี จ รวมท้ังรายการยาเภสัชตํารับโรงพยาบาล ตามภาคผนวก ๒

บัญชี ก หมายความวา รายการยามาตรฐานท่ีใชในการปองกันและแกไขปญหาสุขภาพท่ีพบบอย มีหลักฐานชัดเจนท่ีสนับสนุนการใช มีประสบการณการใชในประเทศไทยอยางพอเพียงและเปนยาท่ีควรไดรับการเลือกใชเปนอันดับแรกตามขอบงใชของยานั้น

บัญชี ข หมายความวา รายการยาท่ีใชสําหรับขอบงใชหรือโรคบางชนิดท่ีใชยาในบัญชี กไมได หรือไมไดผล หรือใชเปนยาแทนยาในบัญชี ก ตามความจําเปน

บัญชี ค หมายความวา รายการยาท่ีตองใชในโรคเฉพาะทาง โดยผูชํานาญ หรือผูท่ีไดรับมอบหมายจากผู อํานวยการของสถานพยาบาลนั้นๆ โดยมีมาตรการกํากับการใช ซึ่ งสถานพยาบาลท่ีใชจะตองมีความพรอม ตั้งแตการวินิจฉัยจนถึงการติดตามผลการรักษา เนื่องจากยากลุมนี้ เปนยาท่ีถาใชไมถูกตอง อาจเกิดพิษหรือเปนอันตรายตอผูปวยหรือเปนสาเหตุใหเกิดเช้ือดื้อยาไดงาย หรือเปนยาท่ีมีแนวโนมในการใชไมตรงตามขอบงชี้หรือไมคุมคาหรือมีการนําไปใชในทางท่ีผิด หรือมีหลักฐานสนับสนุนการใชท่ีจํากัด หรือมีประสบการณการใชในประเทศไทยอยางจํากัด หรือมีราคาแพงกวายาอ่ืนในกลุมเดียวกัน

บัญชี ง หมายความวา รายการยาท่ีมีหลายขอบงใช แตมีความเหมาะสมท่ีจะใชเพียงบางขอบงใช หรือมีแนวโนมจะมีการส่ังใชยาไมถูกตอง หรือเปนรายการยาท่ีมีราคาแพง จึงเปนกลุมยาท่ีมีความจําเปนตองมีการระบุขอบงใชและเง่ือนไขการส่ังใชยา การใชบัญชียาหลักแหงชาติไปอางอิงในการเบิกจายควรนําขอบงใชและเง่ือนไขการส่ังใชไปประกอบในการพิจารณาอนุมัติการเบิกจายจึงจะกอประโยชนสูงสุด

ท้ังนี้ยาในบัญชี ง จําเปนตองใชสําหรับผูปวยบางราย แตอาจทําใหเกิดอันตรายตอผูปวย หรือกอปญหาเชื้อดื้อยาท่ีรายแรง การส่ังใชยาซึ่งตองใหสมเหตุผลเกิดความคุมคาสมประโยชน

-๒-

จะตองอาศัยการตรวจวินิจฉัยและพิจารณาโดยผูชํานาญเฉพาะโรคท่ีไดรับการฝกอบรมในสาขาวิชาท่ีเกี่ยวของจากสถานฝกอบรม หรือไดรับวุฒิบัตร หรือหนังสืออนุมัติจากแพทยสภา หรือทันตแพทยสภาเทานั้น และโรงพยาบาลจะตองมีระบบการกํากับประเมินและตรวจสอบการใชยา (Drug Utilization Evaluation, DUE) โดยตองมีการเก็บขอมูลการใชยาเหลานั้นเพ่ือตรวจสอบในอนาคตได

บัญชี จ หมายความวาบัญชี จ(๑) รายการยาสําหรับโครงการพิเศษของกระทรวง ทบวง กรม หรือหนวยงาน

ของรัฐ ท่ีมีการกําหนดวิธีการใชและการติดตามประเมินการใชยาตามโครงการ โดยมีหนวยงานนั้นรับผิดชอบ และมีการรายงานผลการดําเนินงานตอคณะอนุกรรมการพัฒนาบัญชียาหลักแหงชาติเปนระยะตามความเหมาะสม เพ่ือพิจารณาจัดเขาประเภทของบัญชียอยอ่ืนในบัญชียาหลักตอไปเมื่อมีขอมูลเพียงพอ

บัญชี จ(๒) รายการยาสําหรับผูปวยท่ีมีความจําเปนเฉพาะ ใหเขาถึงยาไดอยางสมเหตุผลและคุมคา ซึ่งมีการจัดกลไกกลางเปนพิเศษในกํากับการใชยาภายใตความรับผิดชอบรวมกันของระบบประกันสุขภาพ ซึ่งดูแลโดย กรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลัง สํานักงานประกันสังคม กระทรวงแรงงาน สํานักงานหลักประกันสุขภาพแหงชาติ และหนวยงานอ่ืนๆ ท่ีเกี่ยวของ โดยมีแนวทางกํากับการใชยาตามภาคผนวก ๓

“รายการยาสําหรับผูปวยท่ีมีความจําเปนเฉพาะ” ตามบัญชี จ(๒) หมายความวา ยาท่ีจําเปนตองใชสําหรับผูปวยเฉพาะราย โดยยามีความเหมาะสมท่ีจะใชเพียงบางขอบงใช หรือมีแนวโนมจะมีการส่ังใชยาไมถูกตอง หรือ เปนยาท่ีตองอาศัยความรู ความชํานาญเฉพาะโรค หรือใชเทคโนโลยีขั้นสูง และ เปนยาท่ีมีราคาแพงมาก หรือสงผลอยางมากตอความสามารถในการจายท้ังของสังคมและผูปวย จึงตองมีระบบกํากับและอนุมัติการส่ังใชยา (authorized system)ท่ีเหมาะสม โดยหนวยงานสิทธิประโยชนหรือหนวยงานกลางท่ีไดรับมอบหมาย ท้ังนี้ เพ่ือใหเปนไปตามขอบงใชและเง่ือนไขการส่ังใชยา จึงจะกอประโยชนสูงสุด โรงพยาบาลจะตองมีระบบการกํากับประเมินและตรวจสอบการใชยา และมีเก็บขอมูลการใชยาเหลานั้น เพ่ือใหตรวจสอบโดยกลไกกลางในอนาคตได

“บัญชียาจากสมุนไพร” หมายความวา รายการยาจากสมุนไพรท่ีเปนยาแผนไทยหรือยาแผนโบราณ และยาพัฒนาจากสมุนไพร ซึ่งมีตัวยาในสูตรตํารับ และรายละเอียดตามภาคผนวก ๔ โดยมีรายการยาจากสมุนไพรท่ีแนบรายการเภสัชตํารับโรงพยาบาลรวมอยูแลว

“เภสัชตํารับโรงพยาบาล” หมายความวา รายการยาท่ีโรงพยาบาลสามารถผลิตขึ้นใชภายในโรงพยาบาลตามเภสัชตํารับของโรงพยาบาล หรือตามท่ีระบุในภาคผนวก ๒ หรือยาจากสมุนไพรท่ีปรากฏรวมอยูในบัญชียาจากสมุนไพรดวย

ภาคผนวก 1รายการยาในบัญชียาสําหรับโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสขุ

ตามบัญชียาหลักแหงชาติ พ.ศ. 2555

1

คําอธิบายรายการยาในบัญชียาสําหรับโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสุขตามบัญชียาหลักแหงชาติ พ.ศ. 2555

รายละเอียดของรายการยาประกอบดวยช่ือสามัญของยา รูปแบบของยา บัญชียอย นอกจากนี้ยังอาจมี ความแรงของยา ขนาดบรรจุยา เง่ือนไข (การส่ังใชยาหรือการเลือกยาเขาบัญชียาของโรงพยาบาล) คําเตือนและขอควรระวัง หมายเหตุรายละเอียดสถานะของยา และขอกําหนดอ่ืนๆ

ใหถือวายาท่ีมีคุณสมบัติตรงตามขอกําหนดขางตน เปนยาในบัญชียาหลักแหงชาติ

การแสดงช่ือสามัญทางยา (generic name และรูปแบบยา (dosage form)

สวนใหญชื่อสามัญทางยาจะแสดงดวยชื่อ International Nonproprietary Name (INN) หากชื่อ INN นั้นไมเปนท่ีรูจักแพรหลาย จะแสดงดวยชื่อ INN ตามดวยชื่ออ่ืนไวในวงเล็บ ในกรณียาชนิดนั้นไมมีชื่อ INN ใหใชชื่ออ่ืนแทน เชน British Approved Names (BAN) , United States Approved Name(USAN) เปนตน

ยาทุกรายการหมายถึงยาท่ีมีสารออกฤทธิ์ 1 ชนิดท่ีมีรูปแบบยาตามท่ีระบุไวเทานั้น เวนแตยาสูตรผสมจะแสดงชื่อสามัญทางยาของสารออกฤทธิ์ในสูตรยารายการนั้นท้ังหมด

รูปแบบยาท่ีแสดงในบัญชี หมายถึง รูปแบบยาท่ัวไป ท่ีมิไดมีการพัฒนารูปแบบการบริหารยาเปนพิเศษหรือเปนการเฉพาะ ในกรณีท่ีหมายถึงรูปแบบยาท่ีมีการพัฒนารูปแบบการบริหารยาเปนพิเศษหรือ จําเพาะเจาะจง จะระบุขอกําหนดเพ่ิมเติมไว โดยระบุรูปแบบยานั้นๆ อยางชัดเจน ตัวอยางรูปแบบท่ีมีการพัฒนารูปแบบยาเปนพิเศษ เชน ยาเตรียมสําหรับออกฤทธิ์นานทุกชนิด vaginal tablet, rectalsuppository, sublingual tablet, enteric coated tablet, effervescent tablet, orodispersibletablet, microspheres suspension for injection เปนตน ตัวอยางการจําเพาะเจาะจงรูปแบบยาบางชนิด เชน Ibuprofen film coated tablet หมายถึง ยาเม็ด ibuprofen ชนิดเคลือบฟลม ไมรวมถึงชนิดเคลือบน้ําตาล ชนิดตอกอัดเม็ดธรรมดา รวมท้ังชนิดออกฤทธิ์นาน เปนตน

ในกรณีเปนเภสัชตํารับโรงพยาบาลจะระบุอักษร “hosp” ไวในวงเล็บทายรูปแบบยา เชน sol(hosp) หมายถึง ยาท่ีสถานพยาบาลผลิตเองในรูปแบบ solution เปนตน

คําจํากัดความรูปแบบยาท่ีสําคัญ

tab / cap หมายถึง ยาเม็ด หรือแคปซูล แบบ immediate release (IR) สําหรับกินท่ัวไป ท่ีมิไดมีการพัฒนารูปแบบการบริหารยาเปนการเฉพาะหรือเปนพิเศษ เชน compressed tablet, film coatedtablet, sugar coated tablet เปนตน

SR tab / cap หมายถึง ยาเม็ดหรือแคปซูลสําหรับรับประทานท่ีเปนยาออกฤทธิ์นานทุกชนิด เชน controlled release, extended release, modified release, slow release เปนตน

EC tab / cap หมายถึง ยาเม็ดหรือแคปซูล สําหรับรับประทานท่ีออกแบบใหตัวยาละลายในลําไส(enteric coated)

dry syrup หมายถึง ผงแหงของสวนผสมตัวยาหรือสารเคมี ท่ีตองเติมน้ํากระสายยาท่ีเหมาะสมกอนใชจึงจะไดยาน้ําเชื่อมตามตองการ เชน ยาน้ําแขวนตะกอน สารละลายใส เปนตน

2

syrup หมายถึง oral solution หรือ suspension โดยมีสารเพ่ิมความหวาน (footnote; โดยมีสารเพ่ิมความหวานเปนน้ําตาลซูโครส อาจใชน้ําตาลชนิดอ่ืนแทนน้ําตาลซูโครส (เชน dextrose) หรือใชสารอ่ืนท่ีไมใชน้ําตาล (เชน sorbitol glycerin และ propylene glycol) สําหรับผูปวยท่ีตองการควบคุมน้ําตาล อาจใชสารเพ่ิมความหวานอ่ืนท่ีไมใหพลังงานแทน (เชน saccharin หรือ artificial sweetener อ่ืน) (เชน hydroxyethylcellulose หรือ methylcellulose) สารท่ีใชแทนน้ําตาลท่ีใหความหวานและความหนืดชนิดอ่ืนๆ ในความเขมขนสูง)

eye drop หมายถึง ยาเตรียมปราศจากเชื้อสําหรับหยอดตา sterile solution หมายถึง ยาปราศจากเชื้อในรูปแบบของสารละลาย สําหรับฉีด หยดเขาทางหลอดเลือดดํา หรือ irrigation

ขอกําหนดเฉพาะของรายการยาขอกําหนดเฉพาะของรายการยาท่ีสําคัญ มีดังนี้

1) ความแรง ยาบางรายการท่ีระบุความแรงของสารออกฤทธิ์ไว ใหถือวารายการยาท่ีมีความแรงตามท่ีกําหนดเปนยาในบัญชียาหลักแหงชาติเทานั้น โดยแสดงรายละเอียดเฉพาะของความแรงยาไวในวงเล็บทายรูปแบบยาหรือยาสูตรผสมบางชนิดมีการระบุความแรงไวท่ีชื่อยาหรือท่ีกลุมยา เชน

- Gliclazide tab (เฉพาะ 80 มิลลิกรัม) หมายถึง ไมรวมยาในความแรงอ่ืน เชน Gliclazide 30มิลลิกรัม เปนตน

- Sodium phosphates enema มีตัวยาสําคัญตอ 100 ml คือ Sodium biphosphate 15.2-16.8 กรัม และ Sodium phosphate 5.7-6.3 กรัม ท้ังนี้ไมรวมสูตรท่ีมีสัดสวนของสวนประกอบท่ีแตกตางจากท่ีกําหนด เชนมี Sodium biphosphate นอยกวา 15.2 กรัม

- Amino acid solution ชนิด high essential amino acid มีสัดสวนของ essential aminoacid > 60% ของ total amino acid ท้ังนี้ไมรวมถึงสูตรท่ีมี essential amino acid ตํ่ากวาหรือเทากับ 60%2) ขนาดบรรจุ ยาบางรายการท่ีระบุขนาดบรรจุไว อาทิ ยากลุม contrast media เปนตน ใหถือวายาท่ีมีขนาดบรรจุตามท่ีกําหนดเทานั้นเปนยาในบัญชียาหลักแหงชาติ

3) เง่ือนไข ซ่ึงประกอบไปดวย

3.1) เง่ือนไขการส่ังใชยา บัญชียาหลักแหงชาติเปนมาตรการหนึ่งในระบบยาแหงชาติในการสงเสริมการใชยาอยางเปนข้ันตอนอยางสมเหตุผล ดังนั้น หากรายการยาใดมีหลายขอบงใช แตมีความเหมาะสมท่ีจะใชเพียงบางขอบงใช หรือมีแนวโนมวาจะมีการสั่งใชไมถูกตอง ก็ไดระบุขอบงใชไวในเง่ือนไขการสั่งยา เพ่ือเปนแนวทางในการสั่งใชยาสําหรับแพทย รวมท้ัง เปนขอมูลสําหรับสถานพยาบาลเพ่ือประกอบการจัดระบบกํากับ ติดตาม ใหเกิดการใชยารายการนั้น ๆ อยางสมเหตุผล

การระบุเง่ือนไขการส่ังใชยานั้นมีหลักการเพ่ือสงเสริมใหมีการเขาถึงยาโดยมีการใชยาอยางอยางสมเหตุผล โดย

ยาในบัญชี ก และ ข จะระบุเง่ือนไขก็ตอเม่ือพิจารณาวายานี้อยูในบัญชี ก หรือ ข เม่ือมีเง่ือนไขเฉพาะภาวะหรือโรคนั้นเทานั้น ถาใชในภาวะหรือโรคอ่ืนจะไมถือวาอยูในบัญชี

ยาในบัญชี ค และ ง ควรมีการระบุเง่ือนไขทุกรายการ เนื่องจาก ยาในกลุมนี้มีหลายขอบงใช มีแนวโนมการใชท่ีไมถูกตอง ยามีราคาแพง มักจะใชไดหลายกรณี

3

สําหรับยาในบัญชี จ(2) เปนยาท่ีมีการจัดกลไกสําหรับผูปวยท่ีมีความจําเปนเฉพาะใหสามารถเขาถึงยาดียิ่งข้ึน การระบุเง่ือนไขจึงตองกําหนดแนวทางกํากับการใชยาเพ่ิมเติมจากขอบงใชท่ีคัดเลือกไวในบัญชียาหลักแหงชาติ

แนวทางกํากับการใชยาบัญชี จ(2) ตามภาคผนวก 3 ประกอบดวยหัวขอดังตอไปนี้ คือ 1. ระบบอนุมัติการใชยา 2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล 3. คุณสมบัติของแพทยผูทําการรักษา 4. เกณฑอนุมัติการใชยา/เกณฑการวินิจฉัยโรค 5. ขนาดยาท่ีแนะนํา/วิธีการใหยา 6. ระยะเวลาในการรักษา 7. การติดตาม/การประเมินผลการรักษา 8. ขอแนะนําเพ่ิมเติม โดยการขออนุมัติใชยาสถานพยาบาลตองปฏิบัติตามแนวทางท่ีกําหนดทุกขอ และมีการเก็บขอมูลการใชยาเหลานั้น เพ่ือใหตรวจสอบโดยกลไกกลางในอนาคตได คําอธิบายของแตละหัวขอเปน ดังนี้

1. ระบบอนุมัติการใชยาเปนระบบท่ีใชในการกํากับการใชยาของหนวยงานสิทธิประโยชน หรือหนวยงานกลางท่ี

ไดรับมอบหมาย แบงเปน 2 ระบบ ดังนี้

ระบบท่ีตองขออนุมัติกอนการรักษา (Pre-Authorization)เปนระบบท่ีตองขออนุมัติการใชยาจากหนวยงานสิทธิประโยชน หรือหนวยงานกลาง กอน

ใหการรักษา ซ่ึงใชในกรณีท่ีไมใชภาวะฉุกเฉิน โดยรายละเอียดของระบบอนุมัติการใชยาในแตละแนวทางกํากับการใชยา ไดพิจารณาตามความเหมาะสมของยาและขอบงใช

ระบบท่ีตองขออนุมัติภายหลังการรักษา (Post- Authorization)

เปนระบบท่ีตองขออนุมัติการใชยาจากหนวยงานสิทธิประโยชน หรือหนวยงานกลาง ภายหลังการรักษา ซ่ึงใชในกรณีเม่ือผูปวยมาดวยภาวะฉุกเฉิน หรือจําเปนตองไดรับยาในทันทีมิเชนนั้นผูปวยอาจถึงแกชีวิตได โดยรายละเอียดของระบบอนุมัติการใชยาในแตละแนวทางกํากับการใชยา ไดพิจารณาตามความเหมาะสมของยาและขอบงใช

ท้ังนี้มียาบางรายการมีระบบอนุมัติการใชยาท้ังแบบกอนการรักษา และระบบภายหลังการรักษา เชน ยา Human normal immunoglobulin, intravenous (IVIG) ในขอบงใช โรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิ (primary immunodeficiency diseases) เปนตน

2. คุณสมบัติของสถานพยาบาลสถานพยาบาลท่ีมีการใชยาตองเปนสถานพยาบาลท่ีมีความเหมาะสมในประเด็นท่ีสําคัญ

เชน - ความพรอมของเครื่องมืออุปกรณท่ีตองใชในการรักษา/วินิจฉัยโรค- ความพรอมของบุคลากรท่ีตองใชในการรักษา/วินิจฉัยโรค เปนตนโดยมีการลงทะเบียนสถานพยาบาลกับหนวยงานสิทธิประโยชน หรือหนวยงานกลางท่ีไดรับ

มอบหมาย3. คุณสมบัติของแพทยผูทําการรักษา

แพทยผูสั่งใชยาตองมีคุณสมบัติเหมาะสมในการใชยาใหเปนไปอยางสมเหตุผลตามแนวทางกํากับการใชยาท่ีกําหนด

โดยมีการลงทะเบียนแพทยผูทําการรักษากับหนวยงานสิทธิประโยชน หรือหนวยงานกลางท่ีไดรับมอบหมาย

4. เกณฑอนุมัติการใชยา / เกณฑการวินิจฉัยโรค

4

เกณฑอนุมัติการใชยา หรือเกณฑการวินิจฉัยโรค ไดแก ขอกําหนดในการวินิจฉัยโรค หรือการใชยาใหเปนไปตามมาตรฐานการรักษาและหลักฐานทางวิชาการ เนื่องจากยาบัญชี จ(2) เปนยาท่ีมีความเหมาะสมท่ีจะใชเพียงบางขอบงใช หรือมีแนวโนมจะมีการสั่งใชยาไมถูกตอง หรือเปนยาท่ีตองอาศัยความรู ความชํานาญเฉพาะโรค หรือใชเทคโนโลยีข้ันสูง เพ่ือใหเปนไปตามขอบงใช จึงจะกอใหเกิดประโยชนสูงสุดในการรักษา

5. ขนาดยาท่ีแนะนํา / วิธีการใหยาขนาดยาท่ีแนะนํา หรือวิธีการใหยา มีขอกําหนดตามมาตรฐานการรักษาและหลักฐานทาง

วิชาการ ท้ังนี้ โดยคํานึงถึงขอจํากัดของระบบประกันสุขภาพในภาพรวมของประเทศดวย6. ระยะเวลาในการรักษา

ระยะเวลาในการรักษา มีขอกําหนดตามมาตรฐานการรักษาและหลักฐานทางวิชาการ ท้ังนี้ โดยคํานึงถึงขอจํากัดของระบบประกันสุขภาพในภาพรวมของประเทศดวย

7. การติดตาม / การประเมินผลการรักษาการติดตาม หรือประเมินผลการรักษา มีขอกําหนดตามมาตรฐานการรักษา และหลักฐาน

ทางวิชาการ เพ่ือใหทราบถึงผลการรักษา อาการไมพึงประสงค และการพิจารณาตรวจวินิฉัยท่ีจําเปนเพ่ือปรับปรุงแนวทางการรักษาผูปวยตามความเหมาะสม

8. ขอแนะนําเพ่ิมเติมขอแนะนําท่ีมีขอมูลทางวิชาการสนับสนุนเพ่ือใหเกิดประโยชนในการรักษา

3.2) ขอมูลสําคัญอ่ืนๆ ของรายการยา เชน คําเตือนและขอควรระวัง หมายเหตุ ท่ีสําคัญของตัวยานั้น

- คําเตือน และขอควรระวัง ระบุในกรณีซ่ึงมีผลขางเคียงจากการใชยาท่ีมีความสําคัญ เชน พบบอย หรืออาจเปนอันตรายท้ังท่ีมีระบุไวในเอกสารกํากับยาหรือเปนขอมูลใหม ท่ีควรสื่อสารใหผูใชบัญชีรับทราบ โดยมีหลักฐานยืนยันชัดเจน

- หมายเหตุ ไดแก คําแนะนํา ขอสังเกต คําอธิบาย ท่ีสําคัญซ่ึงตองการสื่อสารใหผูใชบัญชีรับทราบ

5

บัญชียาสําหรับโรงพยาบาลและสถานบริการสาธารณสุข

กลุมยา 1 Gastro-intestinal system

1.1 Antacids and other drugs for dyspepsia

1. Aluminium hydroxide chewable tab, tab, susp,susp (hosp)

ก

2. Aluminium hydroxide + Magnesium hydroxide chewable tab, tab, susp,

susp (hosp)

ก

3. Simeticone (Simethicone) chewable tab, susp ก

4. Aluminium hydroxide + Magnesium hydroxide +

Simeticone 25-50 mg

chewable tab, tab ก

5. Compound Cardamom Mixture

(Mist Carminative) เฉพาะสูตรท่ีไมมี sodium bicarbonate

mixt, mixt (hosp) ก

1.2 Antispasmodics and other drugs altering gut motility

1. Dicycloverine hydrochloride (Dicyclominehydrochloride)

tab ก

2. Domperidone tab (as base/maleate),susp (as base/maleate)

ก

3. Hyoscine butylbromide (Hyoscine-n-butylbromide) tab, syr, sterile sol ก4. Metoclopramide tab, syr, sterile sol ก5. Mebeverine hydrochloride tab ข

1.3 Ulcer-healing drugs and drugs used in variceal bleeding

1. Omeprazole EC cap (as base) ก2. Ranitidine hydrochloride film coated tab ก

3. Omeprazole sodium sterile pwdr ข

4. Ranitidine hydrochloride sterile sol ข5. Pantoprazole sodium sterile pwdr ค

6. Sucralfate tab , susp ค

เง่ือนไข ใชเฉพาะกรณีหญิงต้ังครรภ

6

7. Bismuth subsalicylate tab งเง่ือนไข1. ใชเปน second-line drug ในการกําจัด H.pyroli2. หามใชในเด็กอายุนอยกวา 12 ป

8. Lauromacrogol 400 (Polidocanol) sterile sol งเง่ือนไข1. ใชชวยหาม variceal bleeding ผานทาง endoscopy และใชสําหรับ sclerotherapy2. ใชสําหรับ varicose vein และ hemorrhoid

9. Octreotide acetate sterile sol (เฉพาะ 0.1 mg/1 ml) ยกเวนชนิดออกฤทธิ์นาน

ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ high output pancreatic fistula2. ใชสําหรับ variceal bleeding ในกรณีท่ีมีหลักฐานวาเปนภาวะเลือดออกจาก portal hypertensivegastropathy โดยใชรวมกับ therapeutic endoscopic intervention

1.4 Drugs used in acute diarrhea

1. Oral rehydration salts (ORS) oral pwdr, oral pwdr(hosp)

ก

เม่ือผสมน้ําแลวมีตัวยาสําคัญตอลิตร ดังนี้ - Sodium chloride 2.6 g - Trisodium citrate dihydrate 2.9 g- Potassium chloride 1.5 g - Glucose 13.5 g

และมี molar concentration ตอลิตรดังนี้ - Glucose 75 mEq - Sodium 75 mEq- Chloride 65 mEq - Potassium 20 mEq- Citrate 10 mmol - Osmolarity 245 mOsm

คําแนะนําการชดเชยสารน้ําและเกลือแรเปนเปาหมายสําคัญในการรักษาโรคทองรวงเฉียบพลัน

การใชยาตานแบคทีเรียในผูปวยสวนใหญเปนสิ่งไมจําเปนและควรหลีกเลี่ยง

2. Zinc sulfate oral sol (hosp) ก

คําแนะนําปจจุบันองคการอนามัยโลกและยูนิเซพแนะนําใหเด็กเล็กอายุตํ่ากวา 5 ขวบทุกคน ท่ีมีอาการทองรวงไดรับ

ธาตุสังกะสีเสริมในกระบวนการรักษา โดยใหยานาน 10-14 วัน เพราะชวยลดความรุนแรงของโรค ลดระยะเวลาการเปนโรคและปองกันการเกิดทองรวงในครั้งถัดไปไดดวย

3. Loperamide hydrochloride cap, tab ข

เง่ือนไขหามใชกับเด็กอายุนอยกวา 12 ป ควรใชกับผูใหญเฉพาะเม่ือจําเปนและไมมีขอหามใช

7

1.5 Drugs used in chronic bowel disorders

1. Sulfasalazine tab, EC tab ค

เง่ือนไขใชสําหรับ chronic inflammatory bowel disease

2. Mesalazine (Mesalamine) EC tab , rectal supp ค

เง่ือนไข1. ชนิดเม็ด ใชเปนทางเลือกของ sulfasalazine ในกรณีผูปวยแพยากลุมซัลฟา หรือตองการลดอาการขางเคียง

จากการใชยา2. ชนิดเหน็บทวารหนัก ใชสําหรับ ulcerative colitis (บริเวณ sigmoid และ rectum) และ radiation proctitis

1.6 Laxatives

1. Bisacodyl EC tab, rectal supp ก2. Castor oil oil ก3. Glycerol rectal supp ก4. Senna tab ก5. Magnesium hydroxide susp, susp (hosp) ก6. Magnesium sulfate mixt, mixt (hosp), sol,

sol (hosp)ก

7. Sodium phosphates enema ก

มีตัวยาสําคัญตอ 100 ml ดังนี้

- Sodium biphosphate 15.2 - 16.8 g- Sodium phosphate 5.7 - 6.3 g

8. Lactulose syr ข

เง่ือนไขใชสําหรับ hepatic encephalopathy หรือ chronic constipation ในเด็กอายุนอยกวา 6 ป หรือ

ใชเปนทางเลือกในหญิงต้ังครรภ

9. Macrogols (Polyethylene glycol, PEG)with electrolytes

oral pwdr (hosp) ค

เง่ือนไขใชสําหรับเตรียมลําไสใหญกอนการผาตัดหรือตรวจลําไส

หมายเหตุไมแนะนําใหใชเปนยาระบายหรือยาถาย

8

10. Sodium phosphates oral sol ค

มีตัวยาสําคัญตอ 5 ml ดังนี้- Sodium biphosphate 0.9 g- Sodium phosphate 2.4 g

เง่ือนไข ใชสําหรับเตรียมลําไสใหญกอนการผาตัดหรือตรวจลําไส

คําเตือนและขอควรระวัง1. ไมควรรับประทานเกินครั้งละ 45 มิลลิลิตร และไมเกิน 90 มิลลิลิตร ภายใน 24 ชั่วโมง 2. ไมแนะนําใหใชยานี้เพ่ือทดแทนการขาดฟอสเฟต หรือใชเปนยาระบายหรือยาถาย3. ควรระวังในผูปวยสูงอายุ ผูปวยโรคไตวาย และผูปวยโรคหัวใจลมเหลว

1.7 Local preparations for anal and rectal disorders

1. Local anesthetic + Corticosteroidwith/without astringent

cream, oint, rectal supp ข

เง่ือนไข1. หนึ่งรูปแบบใหเลือก 1 สูตร 2. ใชไมเกิน 7 วัน

1.8 Drugs affecting intestinal secretions

1. Colestyramine (Cholestyramine) oral pwdr ข

เง่ือนไขใชสําหรับ bile-acid diarrhea และ short bowel syndrome

2 . Pancreatic enzymesตองมี lipase activity ไมนอยกวา 1,200 USP units/cap หรือ tab

cap, tab , EC cap , EC tab ง

เง่ือนไขใชเฉพาะผูปวยท่ีเปน pancreatic insufficiency เทานั้น

3. Ursodeoxycholic acid (Ursodiol) cap งเง่ือนไข

ใชสําหรับ cholestatic liver disease ไดแก primary biliary cirrhosis, sclerosing cholangitis, biliaryatresia, neonatal hepatitis, chronic cholestasis และ TPN-induced cholestasis

หมายเหตุ

สวนใหญนิ่วในถุงน้ําดีใชยานี้ไมไดผล

9

กลุมยา 2 Cardiovascular system

2.1 Positive inotropic drugs

1. Digoxin tab, elixir, sterile sol ก2. Milrinone lactate sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชเพ่ิมการบีบตัวของหัวใจในผูปวยหลังการผาตัดหัวใจ2. ใชทดแทนหรือเสริม dopamine หรือ dobutamine ใน advanced heart failure3. ใชเพ่ือเพ่ิมการบีบตัวของหัวใจในผูปวย advanced heart failure ท่ีเคยใช beta blocker มากอน

2.2 Diuretics

1. Furosemide tab, sterile sol ก2. Hydrochlorothiazide (HCTZ) tab ก3. Mannitol sterile sol ก4. Spironolactone tab ก5. Amiloride hydrochloride + Hydrochlorothiazide (HCTZ) tab (เฉพาะ 5 + 50 mg) ข

2.3 Anti-arrhythmic drugs

1. Adenosine sterile sol ก

เง่ือนไขใชสําหรับ supraventricular arrhythmias และการตรวจพิเศษทางหัวใจ

2. Atropine sulfate sterile sol ก

เง่ือนไขใชสําหรับ symptomatic sinus bradycardia

3. Lidocaine hydrochloride (preservative free) sterile sol ,sterile sol (hosp)

ก

เง่ือนไขใชสําหรับ ventricular arrhythmias

4. Magnesium sulfate sterile sol ก

เง่ือนไขใชสําหรับ ventricular tachycardia, refractory supraventricular tachyarrhythmias

10

5. Verapamil sterile sol ก

เง่ือนไขใชสําหรับ supraventricular arrhythmias (SVT) และ atrial fibrillation (AF)

6. Amiodarone hydrochloride tab, sterile sol ค

เง่ือนไขใชสําหรับ supraventricular , ventricular and atrial arrhythmias

7. Flecainide acetate tab ง

เง่ือนไขใชกับผูปวยท่ีใชยาอ่ืนควบคุมจังหวะการเตนผิดปกติของหัวใจไมไดผล

8. Propafenone hydrochloride tab ง

เง่ือนไข1. ใชกับผูปวยท่ีใชยาอ่ืนควบคุมการเตนของหัวใจไมไดผล2. ใชสําหรับ refractory supraventricular tachyarrhythmias

2.4 Beta-adrenoceptor blocking drugs

1. Atenolol tab ก2. Metoprolol tartrate immediate release tab ก3. Propranolol hydrochloride tab ก4. Carvedilol tab ค

เง่ือนไขใชสําหรับ systolic heart failure

2.5 Drugs affecting the renin-angiotensin system and some otherantihypertensive drugs

2.5.1 Vasodilator antihypertensive drugs

1. Hydralazine hydrochloride tab, sterile pwdr ก

เง่ือนไขชนิดฉีดใชสําหรับ hypertensive emergencies1 ในหญิงต้ังครรภ

1 hypertensive emergencies หมายถึง ภาวะท่ีมี target organ damage (TOD) เชน hypertensive encephalopathy, acute pulmonary edema,eclampsia เปนตน โดยสวนใหญผูปวยจะมีความดัน diastolic ต้ังแต 120-130 mmHg และควรใชยาฉีดในการรักษา

11

2. Sodium nitroprusside sterile pwdr ก

เง่ือนไข

ใชเปนมาตรฐานการรักษาใน hypertensive emergencies (ยกเวนในหญิงต้ังครรภ)

2.5.2 Centrally acting antihypertensive drugs

1. Methyldopa tab ก


ใชสําหรับรักษาความดันเลือดสูงในหญิงต้ังครรภ

2.5.3 Alpha-adrenoceptor blocking drugs

1. Prazosin hydrochloride tab ข2. Doxazosin mesilate immediate release tab ค

2.5.4 Angiotensin-converting enzyme inhibitors

1. Enalapril maleate tab ก2. Captopril tab ก

เง่ือนไขใชสําหรับ hypertensive urgency2

หมายเหตุกรณีท่ีสถานพยาบาลไมมียาฉีดหรือไมสามารถใชยาฉีดในการรักษา hypertensive emergencies

อาจพิจารณาใช captopril เปนทางเลือกในการรักษา

2.5.5 Angiotensin-II receptor antagonists

1. Losartan potassium tab (เฉพาะ 50, 100 mg) ค

เง่ือนไข1. ใชกับผูปวยท่ีใชยา ACE inhibitors ไมได เพราะเกิดอาการไมพึงประสงค2. ใชกับผูปวยโรคไตท้ังท่ีมีหรือไมมีโรคเบาหวานรวมดวย (diabetic หรือ non-diabetic renal disease)

2hypertensive urgency หมายถึง ภาวะที่มีความดันเลือดสูงรุนแรง (severe elevated blood pressure) ที่ไมมีภาวะ target organ

damage (TOD) โดยสวนใหญผูปวยจะมีความดัน diastolic ต้ังแต 120-130 mmHg ผูปวยเหลานี้ควรใชยารับประทานในการรักษา

12

2.6 Nitrates, calcium-channel blockers and other vasodilators

2.6.1 Nitrates

1. Glyceryl trinitrate sterile sol ก

เง่ือนไขใชสําหรับ hypertensive emergencies ในกรณีท่ีมี coronary ischemia

2. Isosorbide dinitrate tab, sublingual tab ก3. Isosorbide mononitrate tab ก

2.6.2 Calcium-channel blockersยากลุมนี้ชนิดท่ีเปน short-acting dihydropyridine (เชน nifedipine immediate release) ไมแนะนําใหใช

รักษา essential hypertension, hypertensive emergencies , hypertensive urgency และ angina pectorisเนื่องจากมียาอ่ืนท่ีปลอดภัยกวา

1. Amlodipine besilate tab ก2. Diltiazem hydrochloride slow release cap/tab

(เฉพาะ 120 mg) ไมรวมชนิด controlled release

ก

เง่ือนไขใชสําหรับ ischemic heart disease (IHD)

3. Verapamil hydrochloride tab, SR tab (เฉพาะ 240 mg) ก

เง่ือนไขใชสําหรับ ischemic heart disease (IHD)

4. Diltiazem hydrochloride immediate release tab ข

เง่ือนไขใชสําหรับ ischemic heart disease (IHD) ไมแนะนําใหใชในการรักษา essential hypertension

5. Nimodipine tab, sterile sol ง

เง่ือนไขใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานประสาทวิทยาและประสาทศัลยศาสตรสําหรับปองกันพยาธิสภาพของระบบ

ประสาทท่ีอาจดําเนินตอไปจากการหดตัวของหลอดเลือด ภายหลังการเกิด subarachnoid hemorrhage

13

2.6.3 Other vasodilators

1. Sildenafil (as citrate) tab ง


1. ใชสําหรับผูปวยภาวะ pulmonary arterial hypertension (PAH) ท่ีเกิดจากโรคหัวใจแตกําเนิด (CHD) ชนิด systemic-to-pulmonary shunt หรือโรค idiopathic pulmonary arterial hypertension (IPAH) หรือ PAH associated with connective tissue disease (CNTD) และ

2. อยูใน WHO functional classification of PAH ≥ II และ

3. ไดรับการตรวจวินิจฉัยตามข้ันตอนวิธีท่ีปรากฏในแนวทางเวชปฏิบัติ

4. แนะนําใหหยุดยาเม่ือผลการประเมินทุก 3 เดือนมีอาการทรุดลงอยางตอเนื่องอยางนอย 2 รอบการประเมินเกณฑอาการทรุดลงหมายถึงการตรวจพบอยางนอย 2 ขอตอไปนี้คือ4.1 ตรวจรางกายมีอาการแสดงของ progressive right heart failure4.2 WHO functional classification เพ่ิมข้ึนกวาเดิม4.3 6MWT ลดลงกวาเดิม 25%4.4 Echocardiography พบลักษณะท่ีบงชี้วาอาการทรุดลงเชน right atrium และ right ventricle โตข้ึน

กวาเดิม, right ventricular systolic pressure (RVSP) สูงข้ึนกวาเดิม, RV dysfunction, TAPSE < 1.5 cm,RAP > 15 mmHg, CI ≤ 2 L/min/m2, pericardial effusion

2.7 Sympathomimetics

2.7.1 Inotropic sympathomimetics

1. Dopamine hydrochloride sterile sol ก2. Isoprenaline hydrochloride

(Isoproterenol hydrochloride)sterile sol ก

3. Dobutamine hydrochloride sterile sol ข

2.7.2 Vasoconstrictor sympathomimetics

1. Norepinephrine (Noradrenaline) sterile sol (as bitartrate orhydrochloride)

ก

2. Ephedrine hydrochlorideวัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 2

sterile sol ค

2.7.3 Drugs used in cardiopulmonary resuscitation

1. Epinephrine (Adrenaline) sterile sol ก

14

2.8 Anticoagulants

1. Warfarin sodium tab ค2. Heparin sodium sterile sol ค3. Enoxaparin sodium sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ unstable angina pectoris, deep vein thrombosis และ pulmonary embolism2. ใชสําหรับ venous stroke และ cardioembolic stroke

2.9 Antiplatelet drugs

1. Aspirin (Acetylsalicylic acid) tab (เฉพาะ 75-325 mg),EC tab (เฉพาะ 75-325 mg)

ก

2. Ticlopidine hydrochloride tab งเง่ือนไข1. ใชกับผูปวยท่ีมีขอหามใชหรือแพ aspirin2. ใหระยะสั้นในการสอดฝงขดลวดคํ้ายันผนังหลอดเลือด (stent)3. ใชในกรณีท่ีใช aspirin แลวยังมี recurrent thrombotic events4. ใชในกรณีพิเศษ เชน atrial fibrillation หรือ antiphospholipid syndrome ซ่ึงยังอาจไมจําเปนตองใชหรือไม

สามารถใช anticoagulant ได5. ใชกับผูปวยท่ีมี multiple thrombotic risk factors ซ่ึงไมสามารถควบคุมไดในระยะสั้น6. การใช clopidogrel และ ticlopidine รวมกับ aspirin นอกเหนือจากกรณีท่ี 2 ไมชวยเพ่ิมประสิทธิผลแตเพ่ิม

ผลขางเคียงของภาวะเลือดออก7. อาจทําใหเกิด neutropenia การสั่งใชตองติดตามระดับเม็ดเลือดขาวทุก 2 สัปดาหติดตอกันใน 3 เดือนแรก

จากนั้นควรติดตามเปนระยะรวมกับการตรวจการทํางานของตับ

3. Clopidogrel bisulfate tab ง

เง่ือนไข1. ใชกับผูปวยท่ีมีขอหามใชหรือแพ aspirin2. ใหระยะสั้นในการสอดฝงขดลวดคํ้ายันผนังหลอดเลือด (stent)3. ใชในกรณีท่ีใช aspirin แลวยังมี recurrent thrombotic events4. ใชในกรณีพิเศษ เชน atrial fibrillation หรือ antiphospholipid syndrome ซ่ึงยังอาจไมจําเปนตองใชหรือไม

สามารถใช anticoagulant ได5. ใชกับผูปวยท่ีมี multiple thrombotic risk factors ซ่ึงไมสามารถควบคุมไดในระยะสั้น6. การใช clopidogrel และ ticlopidine รวมกับ aspirin นอกเหนือจากกรณีท่ี 2 ไมชวยเพ่ิมประสิทธิผลแตเพ่ิม

ผลขางเคียงของภาวะเลือดออก

4. Dipyridamole sterile sol งเง่ือนไข

ใชสําหรับการตรวจวินิจฉัยเทานั้น

15

5. Eptifibatide sterile sol ง

เง่ือนไขใชรวมกับการรักษาดวยสายสวนขยายหลอดเลือดหัวใจเทานั้น

2.10 Fibrinolytic drugs

1. Streptokinase sterile pwdr ก2. Alteplase (Recombinant tissue - type plasminogen

activator)sterile pwdr ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ myocardial ischemia หรือภาวะหลอดเลือดแดงสวนปลายอุดตัน ในกรณีท่ีผูปวยแพ

streptokinase หรือเคยไดรับ streptokinase ภายใน 1 ป 2. ใชสําหรับ acute arterial ischemic stroke โดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานระบบประสาท3. ใชสําหรับ massive pulmonary embolism ในผูปวยท่ีมีความเสี่ยงตอการเกิด massive bleeding และมี

hemodynamic instability4. ใชในกรณีท่ีมี acute vascular access thrombosis (หมายถึง A-V fistula หรือ A-V graft สําหรับทํา

hemodialysis)

2.11 Hemostatics

1. Tranexamic acid sterile sol ก

คําเตือนและขอควรระวัง

ใชสําหรับผูปวยท่ีประสบอุบัติเหตุและมีภาวะเลือดออกรุนแรง การใหยาภายใน 3 ชั่วโมงจึงจะมีประสิทธิผลใน

การลดอัตราการเสียชีวิต แตการใหยาหลังจาก 3 ชั่วโมงอาจเพ่ิมอัตราการเสียชีวิตจากภาวะเลือดออก

หมายเหตุ การใช tranexamic acid ไมสามารถทดแทนการรักษาท่ีจําเปนอ่ืนๆ ได (เชน การใหเลือด เปนตน)

2. Human thrombin + Calcium chloride

+ Fibrinogen +Tranexamic acid

sterile sol ง


1. ใชสําหรับภาวะเลือดออกจากอุบัติเหตุ การถอนฟน การผาตัดผูปวยท่ีมีภาวะเลือดออกแลวหยุดยาก

เชน hemophilia, thrombocytopenia, platelet dysfunction, von Willebrand's disease และ

congenital factor VII deficiency เปนตน

2. ใชกับผูปวยท่ีไดรับการผาตัดซ่ึงไมสามารถหามเลือดดวยวิธีปกติได เชน การผาตัดตับ การผาตัดหัวใจ

การผาตัดปอด เปนตน

16

3. Factor VIII concentrate, dried sterile preparation for

intravenous use

จ(1)


ใชสําหรับโครงการศึกษาของสํานักงานหลักประกันสุขภาพแหงชาติ ท่ีชื่อวา “โครงการพัฒนาระบบการบริหาร

จัดการ การดูแลผูปวยกลุมโรคเลือดออกงายฮีโมฟเลีย ในระบบประกันสุขภาพถวนหนา” เทานั้น

4. Factor IX concentrate, dried sterile preparation for

intravenous use

จ(1)


เชนเดียวกับ Factor VIII concentrate, dried

5. Factor IX complex (Coagulation factors II, VII, IX, X)

concentrate, dried

sterile preparation for

intravenous use

จ(1)


เชนเดียวกับ Factor VIII concentrate, dried

2.12 Lipid-regulating drugs

1. Gemfibrozil cap (เฉพาะ 300, 600 mg),

tab (เฉพาะ 600 mg)

ก

2. Nicotinic acid immediate release tab ก

3. Simvastatin tab (เฉพาะ 10, 20 และ 40

mg)

ก

4. Colestyramine (Cholestyramine) oral pwdr ข

5. Fenofibrate cap (เฉพาะ 100, 200และ 300 mg)

ค

17

6. Atorvastatin tab (เฉพาะ 40 mg) ง


ใชสําหรับภาวะไขมันในเลือดผิดปกติดังตอไปนี้

1. ใชยา simvastatin แลวมีผลขางเคียง หรือ

2. ใชในกรณีท่ีไมสามารถลดคา LDL cholesterol (LDL-C) ไดถึงเปาหมาย เม่ือใชยา simvastatin ขนาด 40

mg ติดตอกัน 6 เดือน หรือใชยา simvastatin ขนาด 10 mg รวมกับยา amiodarone verapamil diltiazemหรือ gemfibrozil ติดตอกันนานเกิน 6 เดือน โดยมิอาจหลีกเลี่ยงได

ท้ังนี้เปาหมาย LDL-C ตองเปนไปตามเกณฑ ดังนี้

1) กรณี Primary preventionLDL-C เปาหมาย <130 mg/dL ในผูปวยท่ีมีปจจัยเสี่ยง 2 ขอ ปจจัยเสี่ยง มีดังนี้

- สูบบุหรี่

- ความดันโลหิตสูง- HDL-C < 40 mg/dL

- ประวัติครอบครัวเปนโรคหัวใจ ในผูชายอายุ ≤ 55 ป ผูหญิงอายุ ≤ 65 ป

- ผูชายอายุ ≥ 45 ป ผูหญิงอายุ ≥ 55 ปถามี HDL-C ≥ 60 mg/dL ตองมีปจจัยเสี่ยงอยางนอย 3 ขอ

2) กรณี Secondary prevention

LDL-C เปาหมาย < 100 mg/dL ในกลุมท่ีมีโรคหลอดเลือดหัวใจโคโรนารี โรคหลอดเลือดสมอง peripheral vascular disease, abdominal aortic aneurysm โรคหลอดเลือดแดงตีบหรือตันจาก

กอนไขมัน (atherosclerosis) และโรคเบาหวาน

LDL-C เปาหมาย < 70 mg/dL ในผูปวยท่ีมีประวัติหัวใจขาดเลือดรุนแรง

18

กลุมยา 3 Respiratory system

3.1 Bronchodilators

3.1.1 Adrenoceptor agonists

1. Procaterol hydrochloride syr ก

2. Salbutamol sulfate tab, aqueous sol, DPI, MDI, solfor nebulizer

ก

3. Terbutaline sulfate tab, syr, sterile sol ก

4. Terbutaline sulfate DPI, MDI, sol for nebulizer ก

5. Procaterol hydrochloride tab ข

3.1.2 Compound antimuscarinic bronchodilators

1. Ipratropium bromide +Fenoterol hydrobromide

MDI, sol for nebulizer ก

3.1.3 Theophylline

1. Aminophylline tab, sterile sol ก

2. Theophylline SR cap, SR tab ก

3. Theophylline + Glyceryl guaiacolate syr (50+30 mg in 5 ml) ก

หมายเหตุจะนําออกจากบัญชี เม่ือจัดหา theophylline syr ได เพราะไมมีหลักฐานชัดเจนท่ีสนับสนุนเหตุผลในการใชยา

สูตรผสม

3.2 Corticosteroids

1. Beclometasone dipropionate DPI, MDI ก

2. Budesonide DPI, MDI, susp for nebulizer ก

3. Fluticasone susp for nebulizer ก

4. Fluticasone MDI ค


ใชเปนยาทางเลือกกรณีตองการใชยาท่ีมี potency สูงในการรักษา

19

5. Budesonide + Formoterol DPI ค

6. Fluticasone+ Salmeterol DPI, MDI ค

3.3 Leukotriene receptor antagonists

1. Montelukast sodium chewable tab ( เฉพาะ 4 และ 5mg ), film coated tab (เฉพาะ 10mg)

ค

เง่ือนไขชนิด chewable tab 4 mg ใชในเด็กอายุต้ังแต 2-5 ขวบ

คําเตือนและขอควรระวังควรติดตามอาการไมพึงประสงคทาง neuropsychiatric จากการใชยาอยางตอเนื่อง

3.4 Antihistaminesไมควรใช antihistamines เปนประจํา (routinely) ในโรคหวัด (common cold) เนื่องจากมีประสิทธิผลไม

แตกตางจากยาหลอก (placebo)

1. Brompheniramine maleate tab, syr ก

2. Chlorpheniramine maleate(Chlorphenamine maleate)

cap, tab, syr, sterile sol ก

3. Diphenhydramine hydrochloride cap, sterile sol ก

4. Hydroxyzine hydrochloride tab, syr ก

5. Cetirizine hydrochloride tab, syr ก

6. Loratadine tab, syr ก

3.5 Pulmonary surfactants

1. Phospholipids

(ชนิด Poractant alfa หรือ Beractant)

sterile intratracheal susp ง


1. ใหเลือกหนึ่งรายการท่ีจัดซ้ือไดถูกกวาระหวาง Poractant alfa กับ Beractant

2. ใชโดยผูเชี่ยวชาญกุมารแพทย

20

3.6 Cough preparations

3.6.1 Cough suppressants

1. Dextromethorphan hydrobromide tab, syr ก

2. Opium and Glycyrrhiza Mixture Compound(Brown Mixture ; Mist. Tussis)

mixt (hosp) ก

3. Squill and Ammonia Mixture mixt (hosp) ก

4. Codeine phosphate + Glyceryl guaiacolate tab/cap (เฉพาะ 10+ 100 mg) ค

3.6.2 Expectorant and demulcent cough preparationsยาละลายเสมหะ (mucolytics) ไมจัดเปนยาในบัญชียาหลักแหงชาติ เนื่องจากไมมีประสิทธิผลทางคลินิกท่ี

ชัดเจน

1. Ammonium carbonate andsenega mixture

mixt (hosp) ก

2. Glyceryl guaiacolate tab, syr ก

3.7 Systemic nasal decongestants

1. Pseudoephedrine hydrochlorideวัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 2

tab, syr ก

3.8 Other respiratory preparations

1. Aromatic Ammonia Spirit spirit , spirit (hosp) ก

21

กลุมยา 4 Central nervous system

4.1 Hypnotics and anxiolyticsยานอนหลับ (hypnotics) ไมจัดเปนยาในบัญชียาหลักแหงชาติ เนื่องจากควรรักษาท่ีตนเหตุของการนอนไมหลับ

การใชยาเกินความจําเปนมักนําไปสูปญหาการติดยา

1. Chloral hydrate

วัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 4

oral sol (hosp) ก

2. Chlordiazepoxide


cap,tab ก

3. Diazepam


cap, tab, sterile sol ก

4. Lorazepam


tab ก

5. Clonazepam


tab ข

6. Dipotassium clorazepate


cap, tab ข

7. Hydroxyzine hydrochloride tab, syr ข

8. Alprazolam


tab ง


ใหติดตามการสั่งใช

4.2 Drugs used in psychoses and related disorders

4.2.1 Antipsychotic drugs

1. Chlorpromazine hydrochloride tab, sterile sol ก

2. Fluphenazine tab (as hydrochloride), sterile

sol (as decanoate)

ก

3. Haloperidol tab (as base), oral sol (as base),sterile sol (as base or

decanoate)

ก

4. Perphenazine tab ก

22

5. Trifluoperazine hydrochloride tab ก

6. Clozapine tab ค

เง่ือนไข1. ไมควรใชเปนยาตัวแรกในการรักษา2. ควรไดรับการวินิจฉัย และการรักษาเบื้องตนโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานจิตเวชศาสตร

7. Flupentixol (Flupenthixol) tab (as hydrochloride), sterilesol (as decanoate)

ค

เง่ือนไขใชในกรณีใชยาอ่ืนไมไดผล

8. Pimozide tab ค

เง่ือนไข1. ไมควรใชเปนยาตัวแรกในการรักษา2. ควรไดรับการวินิจฉัย และการรักษาเบื้องตนโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานจิตเวชศาสตร

9. Risperidone tab (ไมรวมชนิดละลายในปาก) ,oral sol, oral sol/syr(hosp)

ค

เง่ือนไข1. ไมควรใชเปนยาตัวแรกในการรักษา2. ควรไดรับการวินิจฉัย และการรักษาเบื้องตนโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานจิตเวชศาสตร3. ชนิดน้ําใชกับเด็กหรือผูท่ีไมสามารถกินยาเม็ดได

คําเตือนและขอควรระวังไมควรใชในเด็กอายุตํ่ากวา 5 ขวบ

10. Thioridazine hydrochloride tab ค

11. Zuclopenthixol tab (as hydrochloride), sterilesol/sterile emulsion (as acetateor decanoate)

ค

เง่ือนไขใชในกรณีใชยาอ่ืนไมไดผล

4.2.2 Antimanic drugs

1. Carbamazepine tab ก

2. Lithium carbonate cap, tab ก

3. Sodium valproate EC tab, oral sol ก

23

4. Carbamazepine SR tab ข

5. Sodium valproate SR tab ข

6. Lamotrigine tab (เฉพาะ 25, 50, 100 mg) ค


1. ใชสําหรับ rapid cycling mood disorder หรือ recurrent mood disorder ท่ีไมตอบสนองตอการรักษาอ่ืน

2. ใชในกรณีปองกัน depression ใน Bipolar disorder ท่ีไมตอบสนองตอการรักษาอ่ืน

4.3 Antidepressant drugs

1. Amitriptyline hydrochloride film coated tab ก

2. Fluoxetine hydrochloride cap, tab ก

3. Imipramine hydrochloride tab ก

4. Nortriptyline hydrochloride tab ก

5. Mianserin hydrochloride tab ข

6. Clomipramine hydrochloride tab ค

7. Sertraline tab (เฉพาะ 50 mg) ค

เง่ือนไข1. ไมควรใชเปนยาตัวแรกในการรักษา

2. ควรไดรับการวินิจฉัยและการรักษาเบื้องตนโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานจิตเวชศาสตร

8. Trazodone hydrochloride tab ค

4.4 Central nervous system stimulants

1. Methylphenidateวัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 2

tab (เฉพาะ10 mg) ค

เง่ือนไขใชสําหรับ Attention-Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD)

4.5 Drugs used in nausea and vertigo.

4.5.1 Drugs used in nausea and vomiting

1. Domperidone tab (as base/maleate), susp(as base/maleate)

ก

24

2. Metoclopramide tab, syr, sterile sol ก

3. Ondansetron tab (as base or hydrochloride),sterile sol (hydrochloride)

ค

เง่ือนไข1. ใชปองกันอาการคลื่นไสอาเจียนจากเคมีบําบัด หรือรังสีรักษา 2. ใชปองกันอาการคลื่นไสอาเจียนหลังการผาตัด

4.5.2 Drugs used in vestibular disorders

1. Dimenhydrinate compressed tab, film coatedtab, syr, sterile sol

ก

2. Betahistine mesilate(Betahistine mesylate)

tab (เฉพาะ 6, 12 mg) ข

4.6 Analgesics and antipyretics

1. Paracetamol (Acetaminophen) tab, syr ก


แนะนําใหใชเปน first-line drug สําหรับ osteoarthritis

2. Aspirin (Acetylsalicylic acid) compressed tab, film coated

tab (เฉพาะขนาด 300 mg ข้ึนไป)

ก

คําเตือนและขอควรระวังหามใชในเด็กและวัยรุนอายุตํ่ากวา 18 ป สําหรับลดไข แกปวด เพราะเสี่ยงตอการเกิด Reye's syndrome

หมายเหตุAspirin ชนิด EC tab ดูดซึมไดชาจึงมีการเริ่มตนออกฤทธิ์ชา ไมเหมาะจะนํามาใชในขอบงใชนี้

3. Ibuprofen film coated tab, susp ก

คําเตือนและขอควรระวัง1. เม่ือมีขอบงชี้ใหใช NSAIDs แนะนําใหใช ibuprofen เปนยาขนานแรกสําหรับบรรเทาอาการปวดทาง

ทันตกรรม ปวดประจําเดือน ปวดขอ และปวดกลามเนื้อ2. ใชในเด็กท่ีมีอายุ 3 เดือนข้ึนไปเทานั้น3. ระมัดระวังการใชในผูปวยท่ีมีเกล็ดเลือดตํ่า เชน ไขเลือดออก

25

4.7 Analgesics

4.7.1 Opioid analgesics

1. Buprenorphine hydrochlorideวัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 2

sublingual tab, sterile sol ค

2. Codeine phosphateยาเสพติดใหโทษประเภท 2

tab ค

3. Fentanylยาเสพติดใหโทษประเภท 2

sterile sol (as citrate),transdermal therapeuticsystem (as base)

ค

เง่ือนไขใชกับผูปวยโรคมะเร็งท่ีมีความเจ็บปวดรุนแรง

4. Methadone hydrochlorideยาเสพติดใหโทษประเภท 2

tab, oral sol ค

5. Morphine sulfateยาเสพติดใหโทษประเภท 2

cap, tab, SR cap, SR tab, oralsol , sterile sol

ค

6. Nalbuphine hydrochloride sterile sol ค

7. Pethidine hydrochlorideยาเสพติดใหโทษประเภท 2

sterile sol ค

8. Tramadol hydrochloride cap, tab, SR cap, SR tab, sterilesol

ค

4.7.2 Drugs for neuropathic pain


2. Carbamazepine tab ก



5. Gabapentin cap (เฉพาะ 100, 300, 400 mg),

tab (เฉพาะ 600 mg)

ง

เง่ือนไขใชบรรเทาอาการปวดซ่ึงเกิดจากความผิดปกติของเสนประสาทเทานั้น


ไมมีหลักฐานวามีประสิทธิผลในการบรรเทาอาการปวดท่ีเกิดจากความผิดปกติของกลามเนื้อ เนื้อเยื่อพังผืด กระดูกและขอ

26

4.7.3 Antimigraine drugs

4.7.3.1 Drugs for acute migraine attack

1. Paracetamol (Acetaminophen) tab ก

2. Aspirin (Acetylsalicylic acid) compressed tab, film coatedtab (เฉพาะขนาด 300 mg ข้ึนไป)

ก

คําเตือนและขอควรระวัง และหมายเหตุ

ดูรายละเอียดหัวขอ 4.6 Analgesics and antipyretics

3. Ibuprofen film coated tab ก

4. Ergotamine tartrate + Caffeine compressed tab, film coated

tab (เฉพาะ 1 + 100 mg)

ค

4.7.3.2 Drugs used in the prophylaxis of migraine


2. Propranolol hydrochloride tab ก

3. Cyproheptadine hydrochloride tab ข

4. Sodium valproate EC tab, SR tab ง

เง่ือนไขใชโดยผูเชี่ยวชาญดานระบบประสาทเทานั้น

5. Topiramate tab ง

เง่ือนไข1. หามใชเปนยาตัวแรกในการปองกันไมเกรน 2. ใชในกรณีใชยาอ่ืนแลวไมไดผล

4.8 Antiepileptics

4.8.1 Drugs used in the control of epilepsy

1. Carbamazepine tab, syr, susp ก

2. Magnesium sulfate sterile sol ก

3. Phenobarbital tab (as base) ก

4. Phenytoin base chewable tab ก

27

5. Phenytoin sodium cap, SR cap ก

6. Sodium valproate EC tab, oral sol ก


ไมแนะนําใหใชสําหรับ post-traumatic seizure


8. Clonazepam


tab ข

9. Sodium valproate SR tab ข

10. Lamotrigine tab (เฉพาะ 25, 50, 100 mg) ง


ใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานระบบประสาทกับผูปวยท่ีใชยาอ่ืนไมไดหรือไมไดผล

11. Levetiracetam tab (เฉพาะ 250 และ 500 mg) ง


1. ใชกับผูปวยท่ีมีการทํางานของตับบกพรอง หรือ

2. ใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานระบบประสาทกับผูปวยท่ีใชยาอ่ืนไมไดหรือไมไดผล

12. Nitrazepam


tab ง


ใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานกุมารประสาทวิทยา สําหรับ infantile spasms

13. Topiramate cap, tab ง

เง่ือนไขใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานระบบประสาทกับผูปวยท่ีใชยาอ่ืนไมไดหรือไมไดผล

14. Vigabatrin tab ง

เง่ือนไข1. ใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานระบบประสาท โดยการควบคุมโรคลมชัก2. ใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานกุมารประสาทวิทยา สําหรับ infantile spasms

28

4.8.2 Drugs used in status epilepticus

1. Diazepamวัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 4

sterile sol ก

2. Phenobarbital sodium(Phenobarbitone sodium)วัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 4

sterile pwdr , sterile sol ก

3. Phenytoin sodium sterile sol ก

4. Sodium valproate sterile pwdr ค

5. Midazolam hydrochlorideวัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 2

sterile sol ง

เง่ือนไขใชสําหรับ refractory status epilepticus

4.9 Drugs used in movement disorders

1. Atenolol tab ก

เง่ือนไขใชสําหรับ essential tremor


cap,tab ก

3. Levodopa + Benserazide ashydrochloride (Co-beneldopa)

cap/tab (200+50 mg) ก

4. Levodopa + Carbidopa as monohydrate(Co-careldopa)

tab (100+25 mg, 250+25 mg) ก

5. Propranolol hydrochloride tab ก

เง่ือนไขใชสําหรับ essential tremor

6. Trihexyphenidyl hydrochloride tab ก

7. Baclofen tab ข

8. Clonazepamวัตถุท่ีออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 4

tab ข

9. Levodopa + Benserazide ashydrochloride (Co-beneldopa)

CR cap/dispersible tab(100+25 mg)

ข

10. Bromocriptine mesilate tab ค

11. Entacapone tab ง

29

เง่ือนไขใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญในกรณีท่ีใชยาอ่ืนไมไดผล

12. Piribedil SR tab (เฉพาะ 50 mg) ง

เง่ือนไขใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญเทานั้น

13. Botulinum A toxin sterile pwdr (เฉพาะ 100 และ 500 IU)

จ(2)

เง่ือนไข1. ใชสําหรับโรคคอบิด (cervical dystonia) ชนิดไมทราบสาเหตุ (idiopathic) โดยมีแนวทางกํากับการใชยา

เปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 32. ใชสําหรับโรคใบหนากระตุกครึ่งซีก (hemifacial spasm) ชนิดไมทราบสาเหตุ (idiopathic) โดยมีแนวทาง

กํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

4.10 Drugs used in substance dependence

4.10.1 Drugs used in alcohol dependence

1. Disulfiram tab ค

เง่ือนไขใชกับผูปวยติดแอลกอฮอลท่ียินยอมจะใชยานี้รวมกับวิธีจิตสังคมบําบัดเพ่ือเปนการควบคุมตนเองไมใหกลับไปด่ืมซํ้า

คําเตือนและขอควรระวังการกินยา Disulfiram รวมกับแอลกอฮอล จะทําใหเกิดอาการไมสบายเนื่องมาจากการสะสมของ acetaldehyde

ในเลือด

4.10.2 Drugs used in smoking cessation


4.10.3 Drugs used in opioid dependence

1. Clonidine hydrochloride tab ข

เง่ือนไขใชสําหรับ heroin withdrawal

2. Methadone hydrochlorideยาเสพติดใหโทษประเภท 2

oral sol ง

เง่ือนไขใชสําหรับผูปวยติดเฮโรอีน

30

กลุมยา 5 Infections

5.1 Antibacterial drugs

5.1.1 Penicillins

1. Amoxicillin trihydrate cap, dry syr ก

2. Ampicillin sodium sterile pwdr ก

3. Cloxacillin sodium sterile pwdr ก

4. Dicloxacillin sodium cap, dry syr ก

5. Phenoxymethylpenicillin potassium(Penicillin V)

cap, tab, dry syr ก

6. Benzylpenicillin (Penicillin G) sterile pwdr (as sodium orpotassium)

ก

7. Benzathine benzylpenicillin(Penicillin G benzathine)

sterile pwdr ก

8. Procaine benzylpenicillin(Penicillin G procaine)

sterile sol, sterile susp ก

9. Amoxicillin trihydrate + Potassiumclavulanate (Co-amoxiclav)

tab (เฉพาะ 500/125 mg) ค

เง่ือนไขใชเปนยาแทน (alternative drug) ของ oral co-trimoxazole ในการรักษา melioidosis

10. Amoxicillin trihydrate + Potassiumclavulanate (Co-amoxiclav)

tab (เฉพาะ 500/125, 875/125mg), dry syr (เฉพาะ 200/28.5,400/57 mg)

ค

เง่ือนไข1. ใชสําหรับการติดเชื้อท่ีสงสัยวาอาจจะเกิดจากเชื้อ H. influenzae และ/หรือ M. catarrhalis ท่ีด้ือตอ

ampicillin2. ใชรักษาโรคติดเชื้อผสมระหวางแบคทีเรียชนิด aerobes และ anaerobes

11. Amoxicillin sodium + Potassiumclavulanate (Co-amoxiclav)

sterile pwdr ค

เง่ือนไข1. ใชรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียจําเพาะท่ีด้ือตอ ampicillin โดยเฉพาะท่ีผลิตเอนไซม beta-lactamase2. ใชรักษาโรคติดเชื้อผสมระหวางแบคทีเรียชนิด aerobes และ anaerobes

31

12. Ampicillin sodium + Sulbactam sodium sterile pwdr ค

เง่ือนไขเชนเดียวกับ Co-amoxiclav sterile pwdr

13. Piperacillin sodium + Tazobactam sodium sterile pwdr ง

เง่ือนไข1. ใชในกรณีท่ีใชยากลุม third generation cephalosporins ไมได โดยใหพิจารณาเลือกใชกอนยากลุม

carbapenems ท้ังใน empiric และ specific therapy สําหรับ nosocomial infection เชน pneumonia,complicated skin and soft tissue infection, intra-abdominal infection และ febrile neutropenia

2. ใชในกรณีพิเศษตามคําแนะนําของแพทยผูเชี่ยวชาญดานโรคติดเชื้อ

5.1.2 Cephalosporins, cephamycins and other beta-lactams

1. Cefalexin (Cephalexin) cap, dry syr ก

เง่ือนไขใชสําหรับการติดเชื้อแบคทีเรียกรัมบวกโดยเฉพาะอยางยิ่ง S. aureus ในผูปวยท่ีแพ penicillin แบบไมรุนแรง

และการติดเชื้อในชุมชนจากแบคทีเรียกรัมลบบางชนิด เชน E. coli เปนตน

2. Cefazolin sodium sterile pwdr ก

เง่ือนไขใชปองกันการติดเชื้อภายหลังการผาตัด

3. Cefuroxime axetil tab, dry syr ข

เง่ือนไข1. ใชสําหรับการติดเชื้อ H. influenzae ท่ีด้ือตอ ampicillin และ M. catarrhalis2. ใชกับผูปวยท่ีแพหรือไมสามารถใชยา co-amoxiclav ได หรือแพยากลุม penicillins ชนิดไมรุนแรง

4. Cefotaxime sodium sterile pwdr ค


1. ใชสําหรับการติดเชื้อในทารกแรกเกิด เพ่ือหลีกเลี่ยงการเกิด kernicterus จากการใชยา ceftriaxone

2. ใชสําหรับโรคติดเชื้อในระบบประสาทสวนกลางท่ีเกิดจากแบคทีเรียกรัมลบ ในเด็กอายุนอยกวา 1 ป3. ใชเปนยาแทน (alternative drug) ของ ceftriaxone แตตองใหยาบอยกวา ceftriaxone

32

5. Ceftriaxone sodium sterile pwdr ค

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ serious community acquired bacterial infection ยกเวนการติดเชื้อ Pseudomonas

aeruginosa

2. ใชสําหรับ gram-negative meningitis ยกเวนในเด็กอายุนอยกวา 1 ป3. ใชสําหรับการติดเชื้อ Penicillin Resistant S. pneumoniae (PRSP)

4. ใชสําหรับการติดเชื้อแบคทีเรียกรัมลบบางกรณีในผูปวยท่ีไตทํางานบกพรองซ่ึงไมสามารถใชยากลุม

aminoglycosides ได5. ใชสําหรับการติดเชื้อ Gonococcus

6. Ceftazidime sterile pwdr ค


ใชเปน empiric/specific therapy สําหรับการติดเชื้อ P. aeruginosa และ melioidosis

7. Cefixime cap, dry syr ง


1) ใชเปน switch therapy ในการรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียกรัมลบ

2) ใชรักษาหนองในแทเฉพาะท่ีอวัยวะเพศและทวารหนัก เม่ือไมสามารถใชยา Ceftriaxone ได

8. Cefoperazone sodium + Sulbactam sodium sterile pwdr ง


ใชสําหรับ nosocomial infection จากเชื้อแบคทีเรียกรัมลบ โดยเฉพาะการติดเชื้อ Acinetobacter sp.

9. Cefoxitin sodium sterile pwdr ง


1. ใชเปนยาแทน (alternative drug) ของยามาตรฐานในการปองกันการติดเชื้อจากการผาตัดในชองทอง

ซ่ึงเปนไปตามแนวทางการใชยาตานจุลชีพ เพ่ือปองกันการติดเชื้อจากการผาตัด2. ใชสําหรับการติดเชื้อ Non-tuberculosis Mycobacterium sp. (atypical mycobacterium) สําหรับกลุม

rapid growers เทานั้น

3. ไมแนะนําใหใชรักษาโรคติดเชื้ออ่ืน ๆ เพราะเปน beta-lactamase inducer

33

10. Imipenem + Cilastatin sodium sterile pwdr ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลท่ีเกิดจากแบคทีเรียรูปแทงกรัมลบท่ีด้ือยาหลายชนิด (Multiple-Drug-

Resistant, MDR) ซ่ึงควรมีผลการทดสอบความไวทางหองปฏิบัติการมายืนยัน2. ใชในกรณีพิเศษตามคําแนะนําของแพทยผูเชี่ยวชาญดานโรคติดเชื้อ

11. Meropenem sterile pwdr ง

เง่ือนไขเชนเดียวกับ Imipenem + Cilastatin sodium

5.1.3 Tetracyclines

1. Doxycycline hyclate(Doxycycline hydrochloride)

cap, tab ก

2. Tetracycline hydrochloride cap, tab ก

5.1.4 Aminoglycosidesยา streptomycin sulfate, amikacin sulfate และ kanamycin sulfate ดูท่ี Antituberculous drugs

1. Neomycin sulfate tab ก

หมายเหตุใชสําหรับปองกันการติดเชื้อจากการผาตัดสําไสใหญแบบไมฉุกเฉิน

2. Gentamicin sulfate sterile sol ก3. Amikacin sulfate sterile sol ข

เง่ือนไขใชสําหรับการติดเชื้อแบคทีเรียกรัมลบชนิดท่ีด้ือตอ gentamicin และ/หรือ netilmicin

หมายเหตุ จัดเปนบัญชี ค เม่ือใชรักษา multidrug-resistant tuberculosis (MDR-TB)

4. Netilmicin sulfate sterile sol ง

เง่ือนไขใชเฉพาะการติดเชื้อแบคทีเรียกรัมลบท่ีด้ือตอยา gentamicin และ amikacin ซ่ึงตองมีผลการทดสอบความไว

ทางหองปฏิบัติการมายืนยัน

34

5.1.5 Macrolides

1. Erythromycin estolate susp/dry syr ก


ใชกับเด็กอายุตํ่ากวา 6 ป

หมายเหตุ หามใชกับผูปวยโรคตับ

2. Erythromycin stearate or succinate dry syr ก

3. Roxithromycin cap/tab (เฉพาะ 100 และ 150mg)

ก

4. Azithromycin cap (ไมรวมชนิดออกฤทธิ์นาน),dry syrup (ไมรวมชนิดซอง และชนิดออกฤทธิ์นาน)

ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับการติดเชื้อของทางเดินหายใจ ในกรณีท่ีใชยาอ่ืนไมไดหรือไมไดผล2. ใชสําหรับปองกันการติดเชื้อ Mycobacterium avium Complex (MAC)3. ยา azithromycin ขนาด 2 กรัม กินครั้งเดียว สําหรับรักษาผูปวย early syphilis ท่ีไมสามารถใชยา penicillin

หรือ doxycycline หรือ ceftriaxone ได

5. Clarithromycin tab, dry syr ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับการติดเชื้อของทางเดินหายใจ ในกรณีท่ีใชยาอ่ืนไมไดหรือไมไดผล2. ใชในขอบงใชพิเศษสําหรับโรคติดเชื้อ non-tuberculous Mycobacterium sp. (atypical mycobacterium)3. ใชใน triple therapy หรือ quardruple therapy สําหรับกําจัดเชื้อ H. pylori หลังจากไดรับการตรวจยืนยันวา

มีเชื้อแลว หรือใชสําหรับ complicated ulcer ท่ีไมไดเกิดจากการใชยา NSAIDs

5.1.6 Quinolones

1. Norfloxacin tab ก

2. Ofloxacin tab ข


ใชเปนยาแทน (alternative drug) ในการรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียกรัมลบ


จัดเปนบัญชี ค เม่ือใชรักษา multidrug-resistant tuberculosis (MDR-TB) โดยเปน second-line therapyดูขอ 5.1.9 Antituberculosis drugs

35

3. Ciprofloxacin hydrochloride tab ง

เง่ือนไขใชกรณีพิเศษตามคําแนะนําของแพทยผูเชี่ยวชาญดานโรคติดเชื้อ เชน ใชเปน sequential therapy ตอเนื่อง

จากยาฉีด (switch therapy)

4. Ciprofloxacin lactate sterile sol ง

เง่ือนไขใชกรณีพิเศษตามคําแนะนําของแพทยผูเชี่ยวชาญดานโรคติดเชื้อ เชน1. ใชสําหรับรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียกรัมลบท่ีไมสามารถใชยากลุม beta-lactam และ/หรือยากลุม

aminoglycoside ได2. ใชเปน empiric therapy ใน 3 วันแรกของการรักษารวมกับยากลุม beta-lactam และ/หรือ aminoglycoside

ในการรักษา severe hospital-aquired pneumonia ในกรณีท่ีไมสามารถใหยาทางปากแกผูปวยได

5. Levofloxacin hemihydrate sterile sol ง

เง่ือนไขใชกรณีพิเศษตามคําแนะนําของแพทยผูเชี่ยวชาญดานโรคติดเชื้อ เชน1. ใชเปน second line drug ในการติดเชื้อ multidrug-resistant tuberculosis (MDR-TB)2. ใชสําหรับรักษา severe community-acquired pneumonia และ lower respiratory tract infection ท่ี

สงสัย Drug Resistant S.Pneumoniae (DRSP) หรือ atypical pathogen

6. Levofloxacin hemihydrate tab (เฉพาะ 500 mg) ง

เง่ือนไขใชกรณีพิเศษตามคําแนะนําของแพทยผูเชี่ยวชาญดานโรคติดเชื้อ เชน1. เปน second line drug ในการติดเชื้อ multidrug-resistant tuberculosis (MDR-TB)2. ใชสําหรับรักษา moderate to severe community-acquired pneumonia และ lower respiratory tract

infection ท่ีสงสัย Drug Resistant S.Pneumoniae (DRSP) หรือ atypical pathogen2.1 ใชเปน sequential therapy ตอเนื่องจากยาฉีด (switch therapy)2.2 ใชรักษาผูปวยนอกกรณีท่ีใช macrolide ไมไดหรือไมไดผล

3. ใชสําหรับรักษา acute bacterial rhinosinusitis ท่ีรักษาดวย amoxicillin ขนาดสูงและกลุม augmentedpenicillin หรือ cephalosporin หรือ macrolide ไมไดหรือไมไดผล (ตรวจสอบ dose กอนใช)

5.1.7 Some other antibacterials

1. Chloramphenicol sodium succinate sterile pwdr ค

เง่ือนไข1. ใชในการรักษา rickettsiosis (scrub typhus, murine typhus) ท่ีไมสามารถใช first-line treatment ได

เชน ในสตรีมีครรภหรือเด็ก2. อาจใชสําหรับ bacterial meningitis ในกรณีไมมียาอ่ืนท่ีเหมาะสมในการใช

36

2. Metronidazole cap/tab (as base), susp (asbenzoate), sterile sol (as base)

ก

3. Clindamycin cap (as hydrochloride),sterile sol (as phosphate)

ข

เง่ือนไข1. ใชสําหรับการติดเชื้อแบคทีเรียชนิด anaerobes, แบคทีเรียกรัมบวกชนิดรุนแรงในผูปวยท่ีแพยากลุม

beta-lactam แบบ type I (anaphylaxis หรือ urticaria) หรือการติดเชื้อผสมระหวางแบคทีเรียกรัมบวก และ anaerobe

2. ใชเปนยาแทน (alternative drug) ในการปองกันหรือรักษา Pneumocystis jirovecii pneumonia (PCP) ในผูปวยเอดส

3. ไมควรใชรักษาโรคติดเชื้อนอกเหนือไปจากขอ 1และขอ 2 เนื่องจากความเสี่ยงตอการเกิด AntibioticsAssociated Colitis (AAC)

หมายเหตุ AAC เกิดไดกับยาตานจุลชีพท่ีออกฤทธิ์กวางทุกชนิดแมแต amoxicillin

4. Lincomycin hydrochloride sterile sol ข

เง่ือนไขใชสําหรับการติดเชื้อแบคทีเรียกรัมบวก (methicillin sensitive Staphylococcus หรือ Streptococcus)

ท่ีมีอาการรุนแรงนอยถึงปานกลาง

5. Nitrofurantoin tab ข

เง่ือนไขใชรักษาการติดเชื้อของทางเดินปสสาวะ และปองกันการ recurrent ในหญิงต้ังครรภท่ีใชยาในบัญชี ก

(เชน amoxicillin หรือ cephalexin) ไมไดหรือไมไดผล

6. Colistimethate sodium(Sodium colistinmethanesulphonate)

sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชเปน specific therapy สําหรับ Multiple-Drug-Resistant (MDR) Gram-Negative Infections

7. Fosfomycin sodium sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชสําหรับการติดเชื้อ Methicillin Resistant S. aureus (MRSA) ท่ีมีอาการรุนแรงนอยถึงปานกลาง

โดยใชรวมกับยาอ่ืนเพ่ือปองกันการด้ือยา

8. Sodium fusidate tab ง

เง่ือนไขใชสําหรับการติดเชื้อ Methicillin Resistant S. aureus (MRSA) ท่ีมีอาการไมรุนแรงถึงรุนแรงปานกลาง

หรือใช switch therapy ตอจากยาฉีด โดยใชรวมกับยาอ่ืนเพ่ือปองกันการด้ือยา

37

9. Vancomycin hydrochloride sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชสําหรับการติดเชื้อ Methicillin Resistant S. aureus (MRSA) ท่ีรุนแรง หรือการติดเชื้อ methicillin

resistant S. epidermidis (MRSE)

5.1.8 Sulphonamides and trimethoprim

1. Sulfadiazine tab ก

เง่ือนไขใชรักษาการติดเชื้อ toxoplasmosis

2. Sulfamethoxazole + Trimethoprim(Co-trimoxazole)

cap, tab, susp, sterile sol ก

3. Trimethoprim tab ข

เง่ือนไขใชรักษาปอดอักเสบจากเชื้อ Pneumocystis jirovecii โดยใชรวมกับยาอ่ืนในกรณีท่ีไมสามารถใชรวมกับ

ยา sulfonamides ได

5.1.9 Antituberculous drugs

1. Ethambutol hydrochloride film coated tab ก

2. Isoniazid tab ก

3. Pyrazinamide tab ก

4. Rifampicin cap, tab, dry syr, syr, susp ก

5. Streptomycin sulfate sterile pwdr ก

6. Isoniazid + Rifampicin cap/tab (เฉพาะ 100+150 mgและ 150+300 mg)

ข

เง่ือนไขใชเปนยารวมในการรักษาวัณโรคในระยะ maintenance

7. Isoniazid + Rifampicin + Pyrazinamide tab (เฉพาะ 75 + 150 + 400 mg) ข

เง่ือนไขใชเปนยารวมในการรักษาวัณโรคในระยะ initial และ maintenance

38

8. Isoniazid + Rifampicin + Pyrazinamide +Ethambutol hydrochloride

tab (เฉพาะ 75 + 150 + 400 +275 mg)

ข

เง่ือนไขใชเปนยารวมในการรักษาวัณโรคในระยะ initial

9. Amikacin sulfate sterile sol ค

เง่ือนไขใชรักษา multidrug-resistant tuberculosis (MDR-TB) โดยเปน second-line drug

หมายเหตุดูรายละเอียดเพ่ิมเติมใน 5.1.4 Aminoglycosides

10. Cycloserine cap ค

เง่ือนไขเชนเดียวกับยา amikacin sulfate

11. Ethionamide tab ค


12. Para-aminosalicylic acid (PAS) EC tab ค


13. Kanamycin sulfate sterile pwdr ค


14. Ofloxacin tab ค


ใชรักษา multidrug-resistant tuberculosis (MDR-TB) โดยเปน second-line therapy หรือกรณีแพยา

หมายเหตุจัดเปนบัญชี ข เม่ือใชเปนยาแทน (alternative drug) ในการรักษาโรคติดเชื้อแบคทีเรียกรัมลบ ดูขอ 5.1.6

Quinolones

39

5.1.10 Antileprotic drugs

1. Clofazimine cap ก

2. Dapsone tab ก

5.2 Antifungal drugs

1. Fluconazole cap ก

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ invasive fungal infection บางชนิด2. ใชสําหรับ dermatomycoses

2. Griseofulvin tab ก

3. Ketoconazole tab ก

4. Nystatin oral susp ก

5. Saturated solution of potassium iodide (SSKI) sol (hosp) ก

6. Itraconazole cap ค

เง่ือนไขใชสําหรับโรคติดเชื้อ Penicillosis marneffei, cryptococcosis, vaginal candidiasis และ

dermatomycoses

7. Amphotericin B sterile pwdr (เฉพาะ conventional formulations)

ค

เง่ือนไขใชสําหรับการรักษา invasive fungal infections

8. Fluconazole sterile sol ค

เง่ือนไขใชเปนยาแทน (alternative drug) ของ amphotericin B ในการรักษา cryptococcosis หรือ candidiasis

เม่ือผูปวยไมสามารถใช amphotericin B ได

9. Itraconazole oral sol ง

เง่ือนไข1. ใชกับผูปวยท่ีรับประทานยาแคปซูลไมได 2. เปนยาแทน (alternative drug) สําหรับ invasive fungal infection

40

10. Liposomal amphotericin B sterile pwdr จ(2)

เง่ือนไขใชสําหรับโรค invasive fungal infections ในผูปวยท่ีไมสามารถทนตอยา conventional amphotericin B

โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

5.3 Antiviral drugs

5.3.1 Non-antiretroviralsAciclovir ชนิด topical (Aciclovir cream) ไมจัดเปนยาในบัญชียาหลักแหงชาติ เนื่องจากมีประสิทธิผลตํ่า

และไมแนะนําใหใช

1. Aciclovir (Acyclovir) tab ก


1. ใชสําหรับการติดเชื้อ varicella - zoster และ herpes simplex ในผูปวยท่ีมีภูมิคุมกันบกพรอง

2. ใชสําหรับการติดเชื้อ herpes zoster ในผูปวยท่ีมีภูมิคุมกันปกติ3. ใชรักษาและควบคุม recurrent herpes simplex infection ท่ีรุนแรงในผูปวยท่ีมีภูมิคุมกันปกติ

4. ใชสําหรับโรคอีสุกอีใสในผูใหญ ไมแนะนําใหใชกับเด็ก เพราะอาการของโรคไมรุนแรง

2. Aciclovir sodium (Acyclovir sodium) sterile pwdr, sterile sol ค


1. ใชสําหรับการติดเชื้อ varicella - zoster และ herpes simplex ในผูปวยท่ีมีภูมิคุมกันบกพรอง 2. ใชสําหรับ herpetic encephalitis และ herpes ophthalmitis

3. ใชกับทารกแรกเกิดท่ีมารดาปวยเปนโรคไขอีสุกอีใสในชวง 5 วันกอนคลอดและในชวง 2 วันหลังคลอด

เพ่ือปองกันโรคอีสุกอีใสในเด็กแรกเกิด (neonatal varicella)4. ใชในกรณีพิเศษตามคําแนะนําของแพทยผูเชี่ยวชาญดานโรคติดเชื้อ

3. Ganciclovir sodium sterile pwdr ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับการติดเชื้อ cytomegalovirus (CMV)2. ใชกรณีพิเศษตามคําแนะนําของแพทยผูเชี่ยวชาญดานโรคติดเชื้อ

41

4. Lamivudine (3TC) tab (เฉพาะ 100, 150 mg) ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับโรคไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังท่ีมี HBeAg positive หรือ negative โดยตองมีระดับ ALT สูงกวาหรือ

เทากับ 1.5 เทาของคาปกติ และมี HBV DNA มากกวา 10,000 copies/ml (หรือ 2,000 IU/ml) และ/หรือมีผล liver histology แสดงวาเปนโรคไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรัง

2. ใชสําหรับ compensated หรือ decompensated cirrhosis ท่ีตรวจพบ HBV DNA3. ใชกับผูปวย HBsAg positive ท่ีไดรับยาเคมีบําบัดหรือยากดภูมิคุมกันหมายเหตุ

ระดับ ALT ท่ีผิดปกติตองวินิจฉัยแยกโรคอ่ืนๆ ท่ีทําให ALT สูงกวาปกติ เชน fatty liver, drug-inducedhepatitis , autoimmune hepatitis

5. Tenofovir disoproxil fumarate tab ง


1. ใชสําหรับโรคไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังเฉพาะกรณีดังตอไปนี้1.1 ใชในกรณี rescue ในผูปวยท่ีด้ือตอยาในกลุม nucleoside analog (NRTI) เชน lamivudine โดยใช

tenofovir เปนการรักษาเสริมและไมใหใชเปนยาเด่ียว1.2 ใชในกรณีท่ีผูปวยยังมี HBV DNA มากกวา 1,000 copies/ml (หรือ 200 IU/ml) หลังรักษาดวยยาในกลุม

nucleoside analog (NRTI) เชน lamivudine เปนเวลา 24 สัปดาห2. ใหตรวจ HIV serology negative 2 ครั้ง หางกัน 3 เดือน และเปนระยะตลอดเวลาการรักษา ยกเวนในกรณีท่ีมี

ความจําเปนเรงดวนตองรักษาผูปวยท่ีติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี ใหมีผล HIV serology negative ในครั้งแรก

6. Oseltamivir phosphate cap, dry syr จ(1)

เง่ือนไขใชสําหรับการดําเนินงานตามแผนยุทธศาสตรปองกัน แกไข และเตรียมพรอมรับปญหาโรคไขหวัดนก

และการระบาดใหญของโรคไขหวัดใหญของประเทศ

5.3.2 Antiretroviralsยากลุมนี้เปนยาตามนโยบายเอดสแหงชาติของกรมควบคุมโรค สํานักงานประกันสังคม สํานักงานหลักประกัน

สุขภาพแหงชาติ และกรมบัญชีกลาง

1. Atazanavir sulfate cap จ(1)2. Didanosine (ddI) tab, oral pwdr จ(1)3. Efavirenz cap, tab จ(1)4. Indinavir sulfate cap จ(1)5. Lamivudine (3TC) tab (เฉพาะ 100, 150 mg), syr จ(1)6. Lamivudine + Stavudine + Nevirapine tab (เฉพาะ 150+30+200 mg

และ 150+40+200 mg)จ(1)

7. Lopinavir + Ritonavir cap, oral sol จ(1)8. Nelfinavir mesilate tab, dry syr จ(1)

42

9. Nevirapine tab, susp จ(1)10. Ritonavir cap, oral sol จ(1)11. Saquinavir cap (as base or mesilate) จ(1)12. Stavudine (d4T) cap, dry syr จ(1)13. Tenofovir disoproxil fumarate tab จ(1)14. Zidovudine (AZT) cap, oral sol จ(1)15. Zidovudine + Lamivudine (AZT+3TC) tab (เฉพาะ 300+150 mg) จ(1)16. Zidovudine + Lamivudine + Nevirapine tab (เฉพาะ 250+150+200 mg) จ(1)

5.4 Antiprotozoal drugs

5.4.1 Antimalarials

1. Chloroquine phosphate tab ก

2. Primaquine phosphate tab ก

3. Quinine compressed/film coated tab(as sulfate), sterile sol (asdihydrochloride)

ก

4. Artesunate tab (ไมรวม lactab และ rectocap), sterile pwdr

ค

เง่ือนไข1. ใชรักษามาลาเรียตามขอกําหนดในแนวทางการบําบัดรักษาหรือการใชยาฉบับปจจุบันของกรมควบคุมโรค

กระทรวงสาธารณสุข2. หามใชในการปองกัน

หมายเหตุ ในกรณีใชยานี้ในพ้ืนท่ีท่ีมีการระบาดของมาลาเรีย ใหโรงพยาบาลรัฐแจงสํานักควบคุมโรคนําโดยแมลง

กรมควบคุมโรค

5. Mefloquine hydrochloride tab ค

เง่ือนไขเชนเดียวกับ artesunate

5.4.2 Other antiprotozoal drugs

1. Metronidazole cap/tab (as base), susp (asbenzoate), sterile sol (as base)

ก

เง่ือนไขใชสําหรับ amebiasis, giardiasis และ urogenital trichomoniasis

43

2. Pyrimethamine tab ก

เง่ือนไขใชสําหรับโรคติดเชื้อ Toxoplasma โดยเฉพาะผูปวยท่ีมีภูมิคุมกันบกพรอง และผูปวยเอดส

3. Pentamidine isetionate(Pentamidine isethionate)

sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชสําหรับปองกันหรือรักษาปอดอักเสบท่ีเกิดจาก Pneumocystis jirovecii ท่ีด้ือตอยา co-trimoxazole

หรือ trimethoprim

5.5 Anthelmintics

1. Albendazole tab, susp ก

2. Diethylcarbamazine citrate tab ก

3. Mebendazole tab, susp, susp (hosp) ก

4. Niclosamide tab ก

5. Praziquantel tab ก

6. Pyrantel embonate (Pyrantel pamoate) tab, susp ก

7. Ivermectin tab ข

5.6 Antiseptics

1. Chlorhexidine gluconate sol (aqueous) (เฉพาะ 2%, 4%และ 5%), sol/sol (hosp) (เฉพาะ2%, 4% in 70% alcohol)

ก

หมายเหตุChlorhexidine gluconate 5% เปนชนิดเขมขนท่ีใชเตรียม Chlorhexidine แบบ freshly prepared

2. Ethyl alcohol sol, sol (hosp), gel (hosp) ก

3. Gentian violet sol (paint) ก

4. Hydrogen peroxide sol ก

5. Potassium permanganate pwdr (hosp) ก

6. Povidone-iodine sol, sol (hosp) ก

7. Tincture of iodine (Iodine in alcohol) sol, sol (hosp) ก

44

กลุมยา 6 Endocrine system

6.1 Drugs used in diabetes

6.1.1 Insulins

1. Biphasic isophane insulin(Soluble insulin + Isophane insulin)

sterile susp ก

2. Isophane insulin(NPH ; Isophane protamine insulin)

sterile susp ก

3. Soluble insulin(Neutral insulin ; insulin injection)

sterile sol ก

4. Insulin aspart sterile sol ง

เง่ือนไขใชเฉพาะผูปวยเกิด hypoglycemia บอยเม่ือใช conventional insulin หรือเพ่ือควบคุมภาวะ

postprandial hyperglycemia

5. Biphasic insulin lispro(Insulin lispro + Insulin lispro protamine)

sterile susp ง

เง่ือนไขเชนเดียวกับ Insulin aspart

6.1.2 Oral antidiabetic drugs

1. Glibenclamide tab (เฉพาะ 2.5, 5 mg) ก

คําเตือนและขอควรระวังพึงระมัดระวังในผูปวยสูงอายุหรือผูปวยท่ีมีการทํางานของไตบกพรอง

2. Glipizide tab ก

3. Metformin hydrochloride tab ก

4. Acarbose tab ค

เง่ือนไขใชสําหรับผูปวยเบาหวานบางรายท่ีมีระดับน้ําตาลในเลือดหลังอาหารสูง

หมายเหตุ การใชยาใหไดผลควรรับประทานพรอมอาหารคําแรก

45

5. Pioglitazone hydrochloride tab (เฉพาะ 15, 30 mg) ง

เง่ือนไขใชเปนยาชนิดท่ีสามเพ่ิมเติมหลังจากใชยา sulfonylureas และ metformin แลวเกิด secondary failure

หรือใชเม่ือแพยา metformin หรือ sulfonylureas

6. Repaglinide tab (เฉพาะ 0.5, 1, 2 mg) ง

เง่ือนไขใชเฉพาะกับผูปวยท่ีจําเปนตองใชยากลุม sulfonylureas และแพ sulfonamides

6.1.3 Treatment of hypoglycemia

1. Diazoxideยากําพรา

tab ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ persistent hyperinsulinemic hypoglycemia of infancy (PHHI หรือ nesidioblastosis)2. ใชสําหรับ insulinoma ท่ีผาตัดไมได

6.2 Thyroid and antithyroid drugs

6.2.1 Thyroid hormones

1. Levothyroxine sodium(L-thyroxine sodium)

tab ก

2. Liothyronine sodiumยากําพรา

tab ง

เง่ือนไขใชแทน levothyroxine sodium ชั่วคราวระหวางรอทํา total body scan ในผูปวยมะเร็งตอมไทรอยด

6.2.2 Antithyroid drugs

1. Lugol's solution (Aqueous iodineoral solution , Strong iodine solution)

oral sol (hosp) ก

2. Propylthiouracil tab ก

3. Saturated solution of potassium iodide (SSKI) oral sol (hosp) ก

4. Thiamazole (Methimazole) tab ก

46

6.3 Corticosteroids

1. Dexamethasone cap/tab (as base),sterile sol (as sodiumphosphate or acetate)

ก

2. Hydrocortisoneชนิดเม็ดเปนยากําพรา

tab (as base), sterile pwdr (assodium succinate), sterile susp(as acetate)

ก

3. Prednisolone cap, tab ก

4. Fludrocortisone acetateยากําพรา

tab ข

เง่ือนไขใชสําหรับ replacement therapy ใน adrenocortical insufficiency

5. Methylprednisolone sterile pwdr/sterile susp (ashemisuccinate orsodium succinate or acetate)

ค

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ induction ในการปลูกถายอวัยวะ2. ใชรักษา acute rejection ในการปลูกถายอวัยวะ (renal allograft acute rejection), SLE ชนิดรุนแรง,

glomerulonephritis ชนิดรนุแรง, vasculitis, aplastic anemia, idiopathic thrombocytopenic purpura,demyelinating disease

6.4 Sex hormones

6.4.1 Female sex hormones

1. Medroxyprogesterone acetate tab (เฉพาะ 2.5, 5 และ10 mg) ก

2. Norethisterone tab ก

3. Conjugated estrogens tab ข

4. Estradiol valerate tab ข

5. Hydroxyprogesterone caproate sterile oily sol for inj ข

6. Conjugated estrogens sterile pwdr ค

47

6.4.2 Male sex hormones and antagonists

1. Testosterone enantate(Testosterone enanthate)

sterile oily sol for inj ค

2. Cyproterone acetate tab ง

เง่ือนไขใชในผูปวย moderate to severe hirsutism ท่ีมีขอหามใช หรือมีผลขางเคียงจากการใชยา combined oral

contraceptive หรือ spironolactone

คําเตือนและขอควรระวังอาการท่ีเก่ียวของกับความเปนพิษของตับ (ดีซาน ตับอักเสบ ตับวาย) มักเกิดข้ึนหลังการใชยานี้ติดตอกัน

เปนเวลานานหลายเดือน ควรติดตามการทํางานของตับและพิจารณาหยุดยา หากพบหลักฐานการเกิดพิษตอตับ

6.5 Hypothalamic and pituitary hormones

6.5.1 Hypothalamic and anterior pituitary hormones

1. Chrorionic gonadotrophin (HumanChorionic Gonadotrophin ; HCG)

sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชสําหรับกระตุนการเคลื่อนตัวของอัณฑะ ในผูปวยเด็กท่ีมี undescended testis และใชทดสอบการทํางาน

ของอัณฑะ (HCG test)

2. Tetracosactide (Cosyntropin)ยากําพรา

sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชสําหรับวินิจฉัยโรคทางตอมไรทอ

6.5.2 Posterior pituitary hormones and antagonists

1. Chlorpropamide tab ง

เง่ือนไขใชสําหรับ partial central diabetes insipidus กรณีท่ีไมสามารถจัดหายา desmopressin ได

2. Desmopressin acetate (DDAVP) tab, nasal spray, nasal sol,sterile sol

ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ diabetes insipidus2. ชนิดเม็ดใชกับผูปวยท่ีไมสามารถใชยาทางจมูกไดเทานั้น

48

6.6 Drugs affecting bone metabolism

1. Calcitonin-salmon sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชกับผูปวย osteoporosis ท่ีมี acute pain หลังภาวะ fracture

2. ใชกับผูปวย severe hypercalcemia

2. Disodium pamidronate sterile pwdr, sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับภาวะ hypercalcemia ท่ีเกิดจากโรคมะเร็ง

2. ใชสําหรับปองกันโรคแทรกซอนทางกระดูกซ่ึงมี osteolytic lesion จากภาพรังสี (plain X-ray หรือ CT-scan)

และเกิดจากโรคมะเร็งดังตอไปนี้2.1 multiple myeloma โดยให pamidronate ไมเกิน 2 ป

2.2 โรคมะเร็งเตานมระยะแพรกระจาย โดยให pamidronate ไมเกิน 1 ป

3. ใหหยุดยาหลังจากมีการลุกลามของโรคมากข้ึน

4. ขนาดยาท่ีใช 60 – 90 mg ทุก 3 – 4 สัปดาห

6.7 Other endocrine drugs

6.7.1 Bromocriptine and other dopaminergic drugs

1. Bromocriptine mesilate tab ค


ใชสําหรับ prolactinoma , acromegaly, amenorrhea ท้ังท่ีมีและไมมี galactorrhea

6.7.2 Drugs affecting gonadotrophins

1. Leuprorelin acetate sterile pwdr (เฉพาะ 3.75 mg) จ(2)


ใชสําหรับภาวะ central (gonadotrophin dependent) precocious puberty โดยมีแนวทางกํากับการใชยา

เปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

49

กลุมยา 7 Obstetrics, gynaecology and urinary-tract disorders

7.1 Drugs used in obstetrics

7.1.1 Prostaglandins, prostaglandins antagonists and oxytocics

1. Methylergometrine maleate sterile sol ก

2. Oxytocin sterile sol ก

3. Alprostadil sterile sol (เฉพาะ 0.5 mg/ml) ง


ใชกับผูปวยโรคหัวใจแตกําเนิดท่ีตองพ่ึง ductus arteriosus

4. Indomethacin sodiumยากําพรา

sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชกับผูปวยเด็กเพ่ือปด patent ductus arteriosus

5. Sulprostone sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชชวยชีวิตผูปวย severe post-partum hemorrhage

7.1.2 Myometrial relaxants

1. Salbutamol sulfate tab ก

2. Terbutaline sulfate tab, sterile sol ก

7.2 Treatment of vaginal and vulval conditions

1. Clotrimazole vaginal tab ก

2. Nystatin vaginal tab ก

3. Conjugated estrogens vaginal cream ข

7.3 Contraceptives

1. Ethinylestradiol + Levonorgestrel tab (เฉพาะ 30 + 150 mcg) ก

50

2. Levonorgestrel tab (เฉพาะ 750 mcg) ก

เง่ือนไขใชสําหรับคุมกําเนิดกรณีฉุกเฉินเทานั้น

3. Medroxyprogesterone acetate sterile susp ก

4. Ethinylestradiol + Desogestrel tab (เฉพาะ 20 + 150 mcg) ข

5. Ethinylestradiol + Gestodene tab (เฉพาะ 20 + 75 mcg) ข

6. Lynestrenol tab (เฉพาะ 0.5 mg) ข

7.4 Drugs for genito-urinary disorders

7.4.1 Drugs for benign prostatic hyperplasia

1. Alfuzosin hydrochloride SR tab (เฉพาะ 10 mg) ค

2. Doxazosin mesilate immediate release tab (เฉพาะ 2 และ 4 mg)

ค

3. Finasteride tab (เฉพาะ 5 mg) ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับตอมลูกหมากโตขนาดใหญมากกวา 3 cm และ/หรือ2. ใชในกรณีคา PSA มากกวา 4 ng/ml และไมใชมะเร็งตอมลูกหมาก

หมายเหตุขนาด 1 mg ใชรักษาศีรษะลานซ่ึงไมจัดเปนยาในบัญชียาหลักแหงชาติ

7.4.2 Drugs for urinary frequency enuresis, and incontinence

1. Oxybutynin hydrochloride immediate release tab ค

เง่ือนไข1. ใชเฉพาะ urge incontinence ไมใชสําหรับ stress incontinence2. ไมใชสําหรับ nocturnal enuresis (ปสสาวะรดท่ีนอนในเด็ก)3. ยามีประสิทธิภาพตํ่า ประโยชนท่ีไดไมชัดเจน ผลขางเคียงเกิดไดบอย และมีคาใชจายสูง ควรพิจารณาใช

อยางรอบคอบ

51

2. Trospium chloride tab ค

เง่ือนไข1. สําหรับ urge incontinence ไมใชสําหรับ stress incontinence2. ใชกับผูปวยท่ีใช oxybutynin hydrochloride ไมได เนื่องจากมีอาการไมพึงประสงคเทานั้น3. ไมใชสําหรับ nocturnal enuresis (ปสสาวะรดท่ีนอนในเด็ก)4. ยามีประสิทธิภาพตํ่า ประโยชนท่ีไดไมชัดเจน ผลขางเคียงเกิดไดบอย และมีคาใชจายสูง ควรพิจารณาใช

อยางรอบคอบ

7.4.3 Drugs used in alkalinisation of urine

1. Potassium citrate oral sol (hosp), dry pwdr fororal sol (hosp)

ก

2. Sodium citrate + Citric acid(Shohl’s solution)

oral sol (hosp) ก

3. Sodium citrate + Potassium citrate oral sol (hosp) ก

52

กลุมยา 8 Malignant disease and immunosuppression

8.1 Cytotoxic drugs

8.1.1 Alkylating drugs

1. Busulfan tab ค

2. Chlorambucil tab ค

เง่ือนไขสําหรับโรคไตใหใชกรณี idiopathic membranous glomerulonephritis

3. Cyclophosphamide tab, sterile pwdr ค

4. Melphalan tab ค

5. Ifosfamide sterile pwdr ง

เง่ือนไข1. ใชเปน second-line treatment สําหรับ non-Hodgkin’s lymphoma ชนิด relapse หรือ refractory2. ใชกับผูปวยท่ีเปน sarcoma3. ใชสําหรับ Wilms’tumor และ neuroblastoma4. ใช สําหรับ germ cell tumor

8.1.2 Cytotoxic antibiotics

1. Bleomycin sterile pwdr (as sulfate or ashydrochloride)

ค

2. Dactinomycin sterile pwdr ค

3. Doxorubicin hydrochloride sterile pwdr, sterile susp ,sterile sol

ค

เง่ือนไขไมใชกับผูปวยโรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน และผูปวยท่ีมี cardiomyopathy ท่ีมี left ventricular ejection

fraction นอยกวา 50%

4. Idarubicin hydrochloride sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชกับผูปวย acute myelogenous leukemia

53

5. Mitomycin sterile pwdr , sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชเปน alternative drug ของ BCG สําหรับมะเร็งกระเพาะปสสาวะชนิด superficial bladder cancer2. ใชรักษามะเร็งปอดระยะลุกลาม3. ใชรักษามะเร็งตับโดยการฉีดเขาหลอดเลือดแดงเฉพาะท่ี4. ใชรักษามะเร็งทวารหนัก (anal canal) โดยใชรวมกับรังสีรักษาในการทํา transcatheter oily chemo

embolization (TOCE)

6. Mitoxantrone hydrochloride sterile pwdr, sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ acute myeloid leukemia และมะเร็งตอมน้ําเหลือง2. ใชสําหรับมะเร็งตอมลูกหมากท่ีไมตอบสนองตอการรักษาดวยยาฮอรโมน

8.1.3 Antimetabolites

1. Cytarabine sterile pwdr, sterile sol ค

2. Fluorouracil sterile sol ค

3. Mercaptopurine tab ค

4. Methotrexate tab (as base or sodium),sterile pwdr / sterile sol (assodium)

ค

5. Capecitabine tab ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ advanced breast cancer โดยใชเปน second หรือ third -line drug หลังการใช anthracycline

และ/หรือ taxane มาแลว2. ใชเปน single agent ใน adjuvant therapy สําหรับ colon cancer ในกรณีท่ีมีสภาวะไมเหมาะสมท่ีจะใช

ยาฉีด คือ ไมสามารถทนตอการรักษาดวย 5-FU + Leucovorin3. ใชสําหรับ advanced colorectal cancer

6. Gemcitabine hydrochloride sterile pwdr ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ advanced pancreatic cancer2. ใชสําหรับ advanced non-small cell lung cancer3. ใชสําหรับ advanced bladder cancer4. ใชสําหรับ second-line หรือ subsequent line ใน advanced ovarian cancer ท่ีด้ือตอยาในกลุม taxane

54

7. Tioguanine (Thioguanine) tab ง

เง่ือนไขใชสําหรับ chronic myeloid leukemia, acute lymphocytic leukemia และ acute non-lymphocytic

leukemia

8.1.4 Vinca alkaloids and etoposide

1. Etoposide cap (as base), sterile sol (asbase)

ค

2. Vinblastine sulfate sterile pwdr, sterile sol ค

3. Vincristine sulfate sterile pwdr, sterile sol ค

8.1.5 Other antineoplastic drugs

1. Asparaginase (Crisantapase) sterile pwdr ค

2. Cisplatin sterile pwdr, sterile sol ค

3. Carboplatin sterile pwdr, sterile sol ค

4. Hydroxycarbamide (Hydroxyurea) cap ค

5. Paclitaxel sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ advanced breast cancer ท่ีไดรับ anthracycline มาแลว หรือไมสามารถให anthracycline ได2. ใชเปน adjuvant treatment สําหรับ high risk , node positive breast cancer3. ใชสําหรับมะเร็งรังไข และ advanced non-small cell lung cancer4. ใชสําหรับ AIDS-related Kaposi’s sarcoma

6. Tretinoin (all-trans-Retinoic acid) cap ง

เง่ือนไข ใชรักษาโรค acute myelogenous leukemia ชนิด M3 (acute promyelocytic leukemia) ท่ี

ไดรับการตรวจ chromosome หรือ PML/RARA โดยจะตองหยุดใชยาเม่ือผลการตรวจ chromosomeไมยืนยันวาพบ t(15;17) หรือ PML/RARA เปนลบ

7. Docetaxel sterile sol จ(2)

เง่ือนไข1. ใชสําหรับมะเร็งเตานมระยะลุกลาม โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 32. ใชสําหรับมะเร็งปอดชนิด non-small cell ระยะลุกลาม โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียด

ในภาคผนวก 33. ใชสําหรับมะเร็งตอมลูกหมากระยะแพรกระจาย โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดใน

ภาคผนวก 3

55

8. Imatinib mesilate tab (เฉพาะ 100 และ 400 mg) จ(2)

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ chronic myelogenous leukemia (CML) ระยะ chronic stable phase โดยมีแนวทางกํากับการ

ใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 32. ใชสําหรับ gastrointestinal stromal tumors (GISTs) ระยะลุกลามหรือมีการกระจายของโรค โดยมีแนวทาง

กํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

8.2 Drugs affecting the immune response

1. Dexamethasone cap (as base) , tab (as base),sterile sol (as sodiumphosphate or acetate)

ก

2. Prednisolone cap, tab ก

3. Azathioprine tab ค

เง่ือนไขกรณี multiple sclerosis ใหใชโดยผูเชี่ยวชาญดานประสาทวิทยา

4. Ciclosporin (Cyclosporin) cap, oral sol, oral susp, sterilesol

ค

เง่ือนไขกรณีผูปวยไตมีเง่ือนไข คือ 1. กรณีผูปวยปลูกถายไตในระยะ maintenance therapy ใหใชยารับประทานชนิด microemulsion2. ใชกับผูปวย mininal change disease (MCD) ท่ีมี relapse บอย3. ใชกับผูปวย focal segmental glomerulosclerosis (FSGS) ท่ีด้ือตอ prednisolone และ cyclophosphamide

5. Methylprednisolone sterile pwdr/sterile susp (ashemisuccinate or sodiumsuccinate or acetate)

ค

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ induction therapy ในการปลูกถายอวัยวะ2. ใชสําหรับ acute rejection ในการปลูกถายอวัยวะ (renal allograft acute rejection), SLE ชนิดรุนแรง,

glomerulonephritis ชนิดรุนแรง, vasculitis, aplastic anemia, idiopathic thrombocytopenicpurpura, demyelinating disease

56

6. Antithymocyte immunoglobulin, rabbit (ATG) sterile pwdr , sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชเปน first-line drug ในการรักษาภาวะ renal allograft acute rejection ท่ีมีพยาธิสภาพรุนแรง2. ใชกับผูปวยท่ีไมตอบสนองตอ pulse methylprednisolone3. ใชเปน first-line drug ในการรักษา severe aplastic anemia

7. Basiliximab sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชสําหรับ induction therapy ในผูปวยปลูกถายไต

8. Mycophenolate mofetil cap ง


ใชเปน alternative drug ในกรณีผูปวยปลูกถายไตในระยะ maintenance therapy

9. Tacrolimus cap, sterile sol (concentrate forinfusion)

ง

เง่ือนไข1. ชนิดรับประทานใชกับผูปวยปลูกถายไตในระยะ maintenance therapy กรณีมีผลขางเคียงจากการใช

ciclosporin เชน severe gum hypertrophy, hirsutism เปนตน2. ชนิดรับประทานใชกับผูปวยปลูกถายไตระยะ maintenance therapy หลังเกิดภาวะ acute rejection

ท่ีรุนแรง 3. ใชกับผูปวยปลูกถายตับ

10. BCG (Bacillus Calmette-Guérin) freeze-dried pwdr for bladderinstillation

ง

เง่ือนไขใชสําหรับมะเร็งกระเพาะปสสาวะชนิด superficial bladder cancer

11. Human normal immunoglobulin,intravenous(IVIG)

sterile pwdr, sterile sol จ(2)

เง่ือนไข1. ใชสําหรับโรคคาวาซากิระยะเฉียบพลัน (acute phase of Kawasaki disease) โดยมีแนวทางกํากับการใชยา

เปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 32. ใชสําหรับโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิ (primary immunodeficiency diseases) โดยมีแนวทางกํากับการใช

ยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 33. ใชสําหรับโรค idiopathic thrombocytopenic purpura (ITP) ชนิดรุนแรง โดยมีแนวทางกํากับการใชยา

เปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 34. ใชสําหรับ autoimmune hemolytic anemia (AIHA) ท่ีไมตอบสนองตอการรักษาตามข้ันตอนของมาตรฐาน

การรักษาและมีอาการรุนแรงท่ีอาจเปนอันตรายถึงแกชีวิต โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

57

5. ใชสําหรับโรค Guillain – Barré syndrome ท่ีมีอาการรุนแรง โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

6. ใชสําหรับโรคกลามเนื้อออนแรงชนิดรายระยะวิกฤต (myasthenia gravis, acute exacerbation หรือ myasthenic crisis) โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

7. ใชสําหรับโรค pemphigus vulgaris ท่ีมีอาการรุนแรง และไมตอบสนองตอการรักษาดวยยามาตรฐาน โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

8. ใชสําหรับ hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH) โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

8.3 Sex hormones and hormone antagonists in malignant disease

8.3.1 Progestogens, anti-estrogens and enzyme inhibitors

1. Tamoxifen citrate tab ค

เง่ือนไขใชสําหรับมะเร็งเตานม

2. Letrozole tab (เฉพาะ 2.5 mg) จ(2)

เง่ือนไขใชสําหรับมะเร็งเตานมท่ีมี hormone receptor เปนบวก โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียด

ในภาคผนวก 3

3. Megestrol acetate tab ง

เง่ือนไขใชสําหรับ advanced breast cancer ท่ีมีผลการตรวจ hormone receptor เปนบวก

8.3.2 Prostate cancer

1. Flutamide tab ง

เง่ือนไขใชเปน monotherapy สําหรับการรักษามะเร็งตอมลูกหมากในระยะแพรกระจายโดยเปน second-line drug

ของ bilateral orchiectomy

12. Sirolimus (Rapamycin) oral sol (เฉพาะ 1 mg/ml), tab(เฉพาะ 1 mg)

ง

เง่ือนไขใชกับผูปวยปลูกถายไตในระยะ maintenance therapy ท่ีตองการหลีกเลี่ยงการใช prednisolone

รวมท้ังเพ่ือหลีกเลี่ยงพิษตอไตจาก ciclosporin หรือ tacrolimus

58

กลุมยา 9 Nutrition and blood

9.1 Whole blood, blood products and drugs used in some blood disorders

9.1.1 Whole blood and blood products

1. Fresh dried plasma ก

2. Fresh frozen plasma ก

3. Frozen cryoprecipitate ก

4. Leukocyte depleted platelets concentrate ก

5. Leukocyte depleted pooled platelets concentrate,

random donor (LD-PPC)

ก

6. Lyophilized cryoprecipitate ก

7. Packed red cell ก

8. Packed red cell, leukocyte depleted ก

9. Packed red cell, leukocyte poor ก

10. Platelets concentrate, random donor ก

11. Platelets concentrate, single donor ก

12. Whole blood ก

13. Leukocyte depleted platelets concentrate, single donor ข

เง่ือนไขใชเฉพาะผูปวยท่ีมีกลุมเลือดหายาก Rh- หรือมีความจําเปนตองใชเลือดเรงดวนแตขาดเลือดเทานั้น

14. Packed red cell, leukocyte depleted single donor 2 units ข


ใชเฉพาะผูปวยท่ีมีกลุมเลือดหายาก Rh- หรือมีความจําเปนตองใชเลือดเรงดวนแตขาดเลือดเทานั้น

15. Packed red cell, irradiated ค


ใชกับผูปวยปลูกถายเซลลตนกําเนิดเม็ดเลือด

16. Packed red cell, leukocyte poor, irradiated ค



59

17. Platelets concentrate, irradiated ค



18. Packed red cell, leukocyte depleted irradiated ง

เง่ือนไขใชกับผูปวยปลูกถายเซลลตนกําเนิดเม็ดเลือดท่ีเคยแพตอ Packed red cell, leukocyte poor,

irradiated

9.1.2 Drugs used in hypoplastic, hemolytic and renal anemias

1. Folic acid tab (เฉพาะไมนอยกวา 5 mg) ก

2. Oxymetholone tab ข

3. Deferoxamine mesilate (Desferrioxamine mesilate) sterile pwdr ค


ดูรายละเอียดเพ่ิมเติมในกลุมยา 16

4. Iron sucrose sterile sol ค


ใชสําหรับรักษา iron deficiency anemia ในผูปวย chronic kidney disease ท่ีไดรับการลางไตรวมกับการให epoetin therapy

5. Antithymocyte immunoglobulin, rabbit (ATG) sterile pwdr, sterile sol ง


ใชเปน first-line drug ในการรักษา severe aplastic anemia


ดูรายละเอียดเพ่ิมเติมในกลุมยา 8.2

6. Deferiprone tab (เฉพาะ 500 mg) ง

เง่ือนไขใชสําหรับรักษาภาวะธาตุเหล็กเกินเรื้อรัง เนื่องจากการรับเลือดในผูปวยธาลัสซีเมียท่ีมีอายุต้ังแต 6 ปข้ึนไป

60

7. Epoetin alfa (epoetin alpha) sterile pwdr/sterile sol (เฉพาะ

1000, 2000, 3000, 4000, 5000 IU)

จ(2)

เง่ือนไขใชสําหรับภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรังท่ีไมพบสาเหตุอ่ืนท่ีรักษาได โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตาม

รายละเอียดในภาคผนวก 3

8. Epoetin beta sterile sol (เฉพาะ 2000, 3000,5000 IU)

จ(2)

เง่ือนไขใชสําหรับภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรังท่ีไมพบสาเหตุอ่ืนท่ีรักษาได โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตาม

รายละเอียดในภาคผนวก 3

9.1.3 Drugs used in bone marrow transplantation

1. Filgrastim sterile sol ง

เง่ือนไข1. เลือกหนึ่งรายการระหวาง filgrastim และ lenograstim ท่ีจัดซ้ือไดถูกกวา2. ใชสําหรับปลูกถายไขกระดูกหรือเซลลตนกําเนิดเม็ดเลือด เพ่ือเคลื่อนยาย progenitor cell จากไขกระดูก

ออกมาในเลือดของผูใหหรือผูปวย เพ่ือนําไปใชท้ังใน allogeneic และ autologous transplantation3. ไมแนะนําใหใชสําหรับ febrile neutropenia เพราะการใชยาไมเพ่ิม overall survival หรือลด infection

related mortality

2. Lenograstim sterile pwdr ง

เง่ือนไขเชนเดียวกับ filgrastim

9.2 Fluids and electrolytes

1. Dextran in normal saline with/without dextrose

sterile sol ก

2. Glucose with/without sodium chloride sterile sol ก

3. Intermittent peritoneal dialysis sterile sol ก

4. Potassium acetate sterile sol (hosp) ก

61

5. Potassium chloride syr (hosp), elixir (hosp),compressed tab, EC tab,sterile sol

ก

คําเตือนและขอควรระวัง1. ควรรับประทานยา potassium chloride หลังอาหารทันทีในกรณียาเม็ดควรด่ืมน้ําอยางนอย 180

มิลลิลิตร และไมควรนอนราบอยางนอยครึ่งชั่วโมงหลังจากรับประทานยา2. หามใชยา potassium chloride ชนิด elixir กับผูปวยเด็กอายุตํ่ากวา 2 ขวบ เนื่องจากมีแอลกอฮอลเปน

สวนประกอบ

6. Potassium citrate oral sol (hosp), dry pwdr fororal sol (hosp)

ก

7. Sodium acetate sterile sol (hosp) ก

8. Sodium bicarbonate tab, sterile sol ก

9. Sodium chloride tab (เฉพาะ 300 mg), sterile sol ก

10. Sodium lactate intravenousinfusion compound (Ringer-Lactate solutionfor injection ; Hartmann’s solution forinjection)

sterile sol ก

11. Water for injection sterile sol ก

12. Calcium polystyrene sulfonate oral pwdr ข

13. Continuous ambulatoryperitoneal dialysis

basic bag sol, double bag sol ค

9.3 VitaminsMultivitamins ในบัญชียาหลักแหงชาติ มีวิตามินเปนสวนประกอบเทานั้น การผสมแรธาตุ (mineral) หรือ

ตัวยาสําคัญอ่ืนๆ ไมถือเปนยาในบัญชียาหลักแหงชาติ

1. Folic acid tab (เฉพาะ 400 mcg และ 5 mg) ก2. Multivitamins syr ก

มีวิตามินอยางนอย 8 ชนิดท่ีใหปริมาณยาตอวัน ดังนี้- Vitamin A 1,300 - 2,000 IU - Vitamin B6 ≥ 0.5 mg- Vitamin D 200 - 1,000 IU - Vitamin B12 ≥ 0.9 mcg- Vitamin B1 ≥ 0.5 mg - Niacinamide ≥ 6 mg- Vitamin B2 ≥ 0.5 mg - Vitamin C ≥ 40 mg

หมายเหตุมีปริมาณใกลเคียงกับปริมาณสารอาหารท่ีควรไดรับประจําวันในเด็กอายุ 1 - 3 ขวบ

62

3. Multivitamins drop ก

มีวิตามินอยางนอย 8 ชนิดท่ีใหปริมาณยาตอวัน ดังนี้- Vitamin A 1,300 - 2,000 IU - Vitamin B6 ≥ 0.3 mg- Vitamin D 200 - 1,000 IU - Vitamin B12 ≥ 0.5 mcg- Vitamin B1 ≥ 0.3 mg - Niacinamide ≥ 4 mg- Vitamin B2 ≥ 0.4 mg - Vitamin C ≥ 35 mg

หมายเหตุมีปริมาณใกลเคียงกับปริมาณสารอาหารท่ีควรไดรับประจําวันในทารกอายุ 6 - 11 เดือน

4. Multivitamins cap, tab ก

มีวิตามินอยางนอย 9 ชนิดท่ีใหปริมาณยาตอวัน ดังนี้- Vitamin A 2,000 - 5,600 IU - Vitamin B12 ≥ 1.8 mcg- Vitamin D 200 - 2,000 IU - Niacinamide ≥ 12 mg- Vitamin B1 ≥ 0.9 mg - Folic acid 300-1000 mcg- Vitamin B2 ≥ 0.9 mg - Vitamin C ≥ 45 mg- Vitamin B6 ≥ 1.0 mg

หมายเหตุมีปริมาณใกลเคียงกับปริมาณสารอาหารท่ีควรไดรับประจําวันในเด็กอายุ 9 - 12 ป และผูใหญ

5. Vitamin A cap, tab (เฉพาะ 25,000-50,000IU ตอ 1 cap/tab)

ก

6. Vitamin B1

(Thiamine as hydrochloride or mononitrate)tab (เฉพาะ 10-100 mg), sterilesol (เฉพาะ 100 mg/ml)

ก

7. Vitamin B2 tab (เฉพาะไมตํ่ากวา 10 mg) ก8. Vitamin B6 (Pyridoxine hydrochloride) tab (เฉพาะ 10-100 mg), sterile

sol (เฉพาะ 100 mg/ml)ก

คําเตือนและขอควรระวังการรับประทานวิตามิน B6 ขนาดต้ังแต 200 มิลลิกรัมตอวัน ข้ึนไปเปนเวลานาน มีความสัมพันธกับการเกิด

neuropathy ได

9. Vitamin B12 (Cyanocobalamin หรือHydroxocobalamin)

tab (เฉพาะไมตํ่ากวา 100 mcg),sterile sol (เฉพาะ 1000 mcg/ml)

ก

10. Vitamin C tab (เฉพาะ 50, 100 mg) ก11. Vitamin D2 (Ergocalciferol) cap ก

เง่ือนไขเปน first -line drug ในผูปวยท่ีมีภาวะขาดวิตามิน D

12. Vitamin K1 (Phytomenadione) sterile sol ก

63

13. Vitamin B complex cap, tab ก

มีวิตามินอยางนอย 8 ชนิดท่ีใหปริมาณยาตอวัน ดังนี้- Vitamin B1 ≥ 0.9 mg - Folic acid ≥ 300 mcg- Vitamin B2 ≥ 0.9 mg - Niacinamide ≥ 12 mg- Vitamin B6 ≥ 1.0 mg - Pantothenic acid ≥ 4 mg- Vitamin B12 ≥ 1.8 mcg -Biotin ≥ 20 mcg


14. Vitamin C sterile sol ข15. Vitamins B complex sterile sol ข

ประกอบดวยวิตามินอยางนอย 4 ชนิด ท่ีใหปริมาณยาตอวัน ดังนี้- Vitamin B1 ≥ 0.9 mg - Vitamin B6 ≥ 1.0 mg

- Vitamin B2 ≥ 0.9 mg - Niacinamide ≥ 12 mg


16. Alfacalcidol (1 alpha-hydroxyvitamin D3) cap, tab ค

เง่ือนไข1. ใชกับผูปวย Kidney disease stage 5 (หรือ end stage kidney disease) ท่ีมีระดับแคลเซียมในเลือดตํ่า

รวมกับภาวะ hyperparathyroidism2. ใชกับผูปวยท่ีมีภาวะพรองฮอรโมนพาราไทรอยดอยางรุนแรงและฉับพลัน

17. Vitamin E emulsion (hosp), syr ค

เง่ือนไข1. ใชกับทารกแรกเกิดท่ีมีน้ําหนักตัวนอยหรือเกิดกอนกําหนดเทานั้น2. ใชปองกันและรักษาภาวะขาดวิตามินอีในทารก และเด็กท่ีมีปญหาการยอยไขมันและ/หรือการดูดซึมไขมัน

บกพรองเทานั้นหมายเหตุ

ตํารับยา water-miscible vitamin E (มี emulsifier ในสูตรตํารับ เชน polysorbate 80 เปนตน และใชเปนน้ํากระสายยา)

64

9.4 Intravenous nutrition

1. Amino acid solution for infants sterile sol ค

มีกรดอะมิโนจําเปนท้ัง 9 ชนิด คือisoleucine, leucine, lysine, methionine, phenylalanine, threonine, tryptophan, valine, histidine

และอยางนอยตองมี arginine, cysteine, tyrosine และ taurine โดยดองไมมี sugar alcohol ในสูตร2. Amino acid solution ชนิด high branched

มีสัดสวนของ branch chain amino acid35-45% ของ total amino acid

sterile sol ค

3. Amino acid solution ชนิด high essentialมีสัดสวนของ essential aminoacid > 60% ของ total amino acid

sterile sol ค

4. Amino acids with/without minerals sterile sol ค

5. Complete water-soluble and fatsoluble vitamins preparation

preparation for intravenoususe (sterile pwdr,sterilesol,sterile emulsion)

ค

Complete water-soluble and fat soluble vitamins preparation ท่ีไดจากการผสม ตํารับท่ีมี Fat solublevitamins 4 ชนิด คือ A, D, E, K กับ ตํารับท่ีมี water soluble vitamins 9 ชนิด คือ B1, B2, B6 , B12,niacinamide, folic acid , pantothenic acid , biotin และ Vitamin C

เง่ือนไขใชกับผูปวยท่ีเขารับการรักษาในโรงพยาบาล

6. Dextrose solution with minerals withมี dextrose ไมนอยกวา 20%และมี mineral อยางนอย 2 ชนิด

sterile sol ค

เง่ือนไขยานี้มีความเขมขนของน้ําตาลสูงจึงหามใหทาง peripheral vein ตองใหทาง central vein เทานั้น

7. Fat emulsion sterile emulsion (เฉพาะ 20%) ค

Fat emulsion ประกอบดวย long chain triglycerides และ phospholipids ซ่ึงมีหรือไมมี mediumchain triglycerides (MCT)

8. Multiple trace minerals solution sterile sol ค

อยางนอยตองประกอบดวย Zn,Cu และ I

65

9.5 Minerals

1. Aluminium hydroxide tab, susp, susp (hosp) ก

2. Calcium carbonate cap, tab ก

3. Calcium gluconate sterile sol ก

4. Ferrous sulfate cap, tab, oral sol, drop ก

5. Iodine cap ก

คําเตือนและขอควรระวัง1. ควรใชเฉพาะในพ้ืนท่ีท่ีขาดไอโอดีนสูงเทานั้น2. อาจทําใหเกิด iodine-induced thyrotoxicosis

6. Magnesium hydroxide tab, susp, susp (hosp) ก

7. Magnesium sulfate sterile sol, oral sol, oralsol(hosp)

ก

8. Sodium fluoride tab, oral sol, oral sol(hosp) ก

คําเตือนและขอควรระวังระวังการใชในพ้ืนท่ีท่ีมีฟลูออไรดสูง เพราะอาจทําใหเกิด fluorosis

9. Trace element solutionอยางนอยตองประกอบดวย Zn, Cu, I และ Cr

oral sol (hosp) ก

10. Zinc sulfate oral sol (hosp), cap, tab, sterilesol (hosp)

ก

11. Ferrous fumarate cap, tab, oral sol, susp ข

12. Copper sulfate solution sterile sol (hosp), oral sol (hosp) ค

13. Dipotassium hydrogen phosphate sterile sol ค

14. Oral acidic phosphate solution (Joulie's solution)มีตัวยาสําคัญ คือ Potassiumphosphate และ/หรือ Sodiumphosphate monobasic/dibasic

oral sol (hosp) ค

15. Oral neutral phosphate solutionมีตัวยาสําคัญ คือ Potassium phosphateและ/หรือ Sodium phosphate monobasic/dibasic

oral sol (hosp) ค

66

9.6 Vitamins and minerals for pregnancy and lactating mothers

1. Ferrous fumarate tab (เฉพาะ 65 mg as iron) ก

คําเตือนและขอควรระวังระมัดระวังการใชในผูปวยโรคธาลัสซีเมีย

2. Ferrous sulfate tab (เฉพาะ 60 และ 65 mg asiron)

ก

คําเตือนและขอควรระวังระมัดระวังการใชในผูปวยโรคธาลัสซีเมีย

3. Folic acid tab (เฉพาะ 400 mcg และ 5mg)

ก

เง่ือนไข1. ใชสําหรับเสริมโฟเลทตลอดการต้ังครรภ2. ใชสําหรับเสริมโฟเลทในชวง 6 เดือนแรกของการใหนมบุตร3. กรณีหญิงต้ังครรภท่ีเคยมีประวัติต้ังครรภหรือคลอดบุตรท่ีมีภาวะ neural tube defect หรือปากแหวง

เพดานโหว ควรใชความแรง 5 mg

4. Potassium Iodide tab (เฉพาะ 150 mcg asiodine)

ก

เง่ือนไข1. ใชสําหรับเสริมไอโอดีนตลอดการต้ังครรภ2. ใชเสริมไอโอดีนในชวง 6 เดือนแรกของการใหนมบุตร3. หามใชในผูท่ีมีภาวะไทรอยดเปนพิษ

คําเตือนและขอควรระวังควรติดตามเฝาระวังภาวะไทรอยดเปนพิษ

5. Ferrous salt + Folic acid tab (เฉพาะ 60 mg as iron +400 mcg)

ก

เง่ือนไข1. ใชสําหรับเสริมธาตุเหล็กและโฟเลทตลอดการต้ังครรภ2. ใชสําหรับเสริมธาตุเหล็กและโฟเลทในชวง 6 เดือนแรกของการใหนมบุตรคําเตือนและขอควรระวัง

ระมัดระวังการใชในผูปวยโรคธาลัสซีเมีย

67

6. Ferrous salt + Folic acid + Potassium Iodide tab (เฉพาะ 60 mg as iron +400 mcg + 150 mcg asiodine)

ก

เง่ือนไข1. ใชเสริมธาตุเหล็ก โฟเลท และไอโอดีนตลอดการต้ังครรภ2. ใชสําหรับเสริมธาตุเหล็ก โฟเลท และไอโอดีนในชวง 6 เดือนแรกของการใหนมบุตร3. หามใชในผูท่ีมีภาวะไทรอยดเปนพิษคําเตือนและขอควรระวัง1. ควรติดตามเฝาระวังภาวะไทรอยดเปนพิษ2. ระมัดระวังการใชในผูปวยโรคธาลัสซีเมีย

68

กลุมยา 10 Musculoskeletal and joint diseases

10.1 Drugs used in rheumatic diseases and gout

10.1.1 Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs)

1. Aspirin (Acetylsalicylic acid) tab, EC tab ก

เง่ือนไขไมใชสําหรับโรค gout

2. Diclofenac sodium EC tab, sterile sol ก

3. Ibuprofen film coated tab, susp ก

คําเตือนและขอควรระวัง1. เม่ือมีขอบงชี้ใหใช NSAIDs แนะนําใหใช ibuprofen เปนยาขนานแรกสําหรับบรรเทาอาการปวดทาง

ทันตกรรม ปวดประจําเดือน ปวดขอ และปวดกลามเนื้อ2. ใชในเด็กท่ีมีอายุ 3 เดือนข้ึนไปเทานั้น3. ระมัดระวังการใชในผูปวยท่ีมีเกล็ดเลือดตํ่า เชน ไขเลือดออก

4. Indomethacin cap ก

5. Naproxen compressed tab (as base) ก

6. Piroxicam cap (as base),compressed tab (as base),film coated tab (as base)

ข

10.1.2 Disease-modifying antirheumatic drugs (DMARDs)

1. Chloroquine phosphate compressed tab, film coatedtab

ข

คําเตือนและขอควรระวังการใชยาอาจเปนพิษตอจอประสาทตา ควรตรวจจอประสาทตาทุก 6 เดือน ระหวางการใชยา

2. Hydroxychloroquine sulfate tab ข

คําเตือนและขอควรระวังการใชยาอาจเปนพิษตอจอประสาทตา ควรตรวจจอประสาทตาทุก 6 เดือน ระหวางการใชยา

3. Azathioprine tab ค

69

4. Methotrexate tab (as base or sodium),sterile pwdr/sterile sol (assodium)

ค

คําเตือนและขอควรระวังการใชยาอาจเกิดการกดไขกระดูกและเปนพิษตอตับ ควรตรวจคา CBC SGOT/SGPT และคา alkaline

phosphatase ทุก 3-6 เดือน ระหวางการใชยา

5. Penicillamine (D-Penicillamine)ยากําพรา

cap ค

6. Sulfasalazine EC tab ค

7. Sodium aurothiomalate sterile sol ค

8. Ciclosporin (Cyclosporin) cap, oral sol, sterile sol ง

เง่ือนไข1. ใชในกรณีท่ีใชยา methotrexate แลวไมไดผล หรือใชไมไดเนื่องจากแพ2. ผูปวยมีการทํางานของไตเปนปกติ และไมมีภาวะความดันเลือดสูง

10.1.3 Drugs for treatment of gout and hyperuricaemia

1. Colchicine tab ก

2. Allopurinol tab ก

เง่ือนไขหามใชรักษา acute gout

คําเตือนและขอควรระวังควรเฝาระวังอาการไมพึงประสงคทางผิวหนังชนิดรายแรงจากยา เชน Steven-Johnson syndrome (SJS),

toxic epidermal necrolysis (TEN) และ drug rash with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS)เนื่องจากมีรายงานการเกิดอาการไมพึงประสงคดังกลาวเพ่ิมมากข้ึน ผูปวยท่ีมีความเสี่ยงสูงข้ึนไดแก ผูท่ีเริ่มใชยา (ในชวง 4 สัปดาหแรก) ผูท่ีมีภาวะไตเสื่อม ผูท่ีใช allopurinol ในขนาดสูง และผูท่ีใชยาขับปสสาวะในกลุม thiazide รวมดวย

3. Probenecid film coated tab ก

เง่ือนไขหามใชรักษา acute gout

4. Benzbromarone tab ค

เง่ือนไข1. หามใชรักษา acute gout2. ใชดวยความระมัดระวัง เนื่องจากมีรายงานการเกิด cytolytic liver damage ทําใหผูปวยถึงแกชีวิตหรือตอง

เปลี่ยนตับ

70

10.2 Drugs used in neuromuscular disorders

10.2.1 Drugs which enhance neuromuscular transmission

1. Pyridostigmine bromide tab ก

2. Neostigmine methylsulfate sterile sol ข

10.2.2 Skeletal muscle relaxants1. ยากลุมนี้ใชบรรเทาการหดเกร็งของกลามเนื้อท่ีเปนรุนแรงในโรคบางชนิด เชน บาดทะยัก การบาดเจ็บของ

ไขสันหลัง และ multiple sclerosis2. ไมใชยากลุมนี้กับอาการหดเกร็งกลามเนื้อจากการเลนกีฬาหรือการบาดเจ็บ3. ควรใชยากลุมนี้ดวยความระมัดระวัง เนื่องจากการลด muscle tone อาจเพ่ิม disability ใหกับผูปวย

1. Diazepam cap, tab, sterile sol ก2. Baclofen tab ข3. Tizanidine hydrochloride tab ข

10.3 Drugs for relief of soft-tissue inflammation

10.3.1 Rubifacients

1. Methyl salicylate cream compound cream (hosp) ก

2. Methyl salicylate ointment compound(Analgesic Balm)

oint (hosp) ก

71

กลุมยา 11 Eye

11.1 Anti-infective eye preparations

11.1.1 Antibacterials and eye wash solution1. ใชเปนยาสําหรับการติดเชื้อแบคทีเรียเทานั้น

2. ควรใชยาใหเหมาะสมกับชนิดของเชื้อ เชน ชนิดกรัมบวก หรือกรัมลบ

1. Boric acid eye wash sol ก

2. Chloramphenicol eye drop, eye oint ก

3. Tetracycline hydrochloride eye oint ก

4. Gentamicin sulfate eye drop, eye oint ค

หมายเหตุประสิทธิผลของ gentamicin ไมแตกตางจาก tobramycin

5. Polymyxin B sulfate + Neomycin sulfate +Gramicidin

eye drop ค

หมายเหตุยาท่ีมีสวนผสมของ polymyxin B อาจสงผลใหเกิดการด้ือของเชื้อในทาง systemic จึงตองใชอยางระมัดระวัง

เฉพาะกรณีท่ีมีความจําเปนเทานั้น

6. Fusidic acid eye drop (in gel base) ง

เง่ือนไขใชสําหรับ blepharitis ในกรณีท่ีใช chloramphenicol หรือ gentamicin แลว แพหรือไมไดผล

หมายเหตุยาเปลี่ยนเปนของเหลวเม่ือยาสัมผัสถูกตา

11.1.2 Antibacterials with corticosteroids1. การใชยากลุมนี้ควรอยูในความดูแลของผูเชี่ยวชาญ เพราะยามีท่ีใชจํากัด หากใชไมถูกตองอาจไมปลอดภัย

2. หามใชในอาการตาแดงท่ียังมิไดรับการตรวจวินิจฉัยสาเหตุท่ีชัดเจน เพราะอาจเกิดอันตรายได เชน การใชในอาการตาแดงท่ีเกิดจากเชื้อ herpes simplex virus อาจทําใหเกิดแผลท่ีกระจกตาไปจนถึงตาบอดได เปนตน

3. ใชสําหรับการอักเสบรุนแรงในลูกตาสวนหนาหรือหลังผาตัด และปองกันการติดเชื้อแบคทีเรียในกลุมเสี่ยง

1. Dexamethasone sodium phosphate +Neomycin sulfate

eye drop ค

72

2. Dexamethasone sodium phosphate +Chloramphenicol + Tetrahydrozolinehydrochloride

eye drop ค

3. Dexamethasone + Neomycin sulfate +Polymyxin B sulfate

eye oint ค

หมายเหตุยาท่ีมีสวนผสมของ polymyxin B อาจสงผลใหเกิดการด้ือของเชื้อในทาง systemic จึงตองใชอยางระมัดระวัง

เฉพาะกรณีท่ีมีความจําเปนเทานั้น

11.1.3 Antifungals

1. Natamycin eye susp ง

เง่ือนไขใชสําหรับการติดเชื้อราท่ีแผลกระจกตา

11.1.4 Antivirals

1. Aciclovir (Acyclovir) eye oint ค

11.2 Corticosteroids and other anti-inflammatory preparations

1. Antazoline hydrochloride + Tetrahydrozolinehydrochloride

eye drop ก

2. Fluorometholone eye susp (as base) ค

เง่ือนไขใชรักษาเยื่อบุตาอักเสบท่ีไมไดเกิดจากการติดเชื้อ เชน ภูมิแพ การระคายเคือง เปนตน

หมายเหตุการใชยานี้ตองระวังการติดเชื้อราท่ีกระจกตา การเกิด steroid glaucoma และการใชยาติดตอกันเปนเวลานาน

อาจทําใหเกิด steroid cataract

3. Prednisolone acetate eye susp ค

เง่ือนไข1. ใชรักษามานตาอักเสบและ/หรือหลังผาตัดตา2. ใชรักษากระจกตาอักเสบหลังจากการติดเชื้อไวรัสท่ีชั้น stroma หรือชั้นเยื่อบุโพรงตา (endothelium)

หมายเหตุการใชยานี้ตองระวังการติดเชื้อราท่ีกระจกตา การเกิด steroid glaucoma และการใชยาติดตอกันเปนเวลานาน

อาจทําใหเกิด steroid cataract

4. Sodium cromoglicate (Cromolyn sodium) eye drop ค

73

11.3 Mydriatics and cycloplegics

1. Atropine sulfate eye drop ค

2. Cyclopentolate hydrochloride eye drop ค

3. Phenylephrine hydrochloride eye drop ค

4. Tropicamide eye drop ค

11.4 Drugs for treatment of glaucoma

1. Glycerol oral sol (hosp) ก

2. Acetazolamide tab ก

3. Pilocarpine eye drop (as hydrochloride ornitrate)

ก

4. Timolol maleate eye drop ก

5. Betaxolol hydrochloride eye susp, eye sol ค

6. Brimonidine tartrate eye drop ค

เง่ือนไข1. ใชสําหรับรักษาตอหินกรณีท่ีใช beta-blocker ไมไดผล 2. ใชเสริมเพ่ือใหไดระดับความดันในลูกตาท่ีปลอดภัย

7. Brinzolamide eye susp ค

8. Bimatoprost eye drop ง

เง่ือนไขใชเฉพาะกรณีท่ีใชยารักษาตอหินชนิดอ่ืนแลวความดันในลูกตายังไมลดลงอยูในข้ันท่ีปลอดภัย

11.5 Local anesthetics

1. Tetracaine hydrochloride eye drop ก

เง่ือนไขหามใหผูปวยนํากลับบาน

11.6 Tear deficiency, ocular lubricants and astringents

1. Hypromellose (with preservative) eye drop ก

2. Carbomer (with preservative, with/without sorbitol)

eye gel ข

74

3. White petrolatum + Mineral oil + Liquidlanolin anhydrous (preservative free)

eye oint ค

เง่ือนไขใชกับผูปวยตาแหงปานกลางถึงตาแหงมาก ท่ีใชน้ําตาเทียมท่ีมี preservative ไมได

4. Hypromellose + Dextran 70(preservative free)

eye drop ง

เง่ือนไขใชเฉพาะกับผูปวยตาแหงมาก ท่ีใชน้ําตาเทียมท่ีมี preservative ไมได

5. Acetylcysteine (N-acetylcysteine) eye drop ง

เง่ือนไขใชสําหรับละลาย mucus ของน้ําตาในผูปวยโรคกระจกตาท่ีมี mucus ผิดปกติ

6. Dried protein-free dialysate of calf blood eye gel ง

เง่ือนไขใชเพ่ิมการสมานของแผลท่ีกระจกตา

11.7 Ocular diagnostic and peri-operative preparations and photodynamictreatment

1. Balance salt sol for ocular irrigation , sol forintraocular irrigation

ค

2. Carbachol sterile sol for intraocular use ค

เง่ือนไขใชหดมานตาระหวางการผาตัด

3. Diclofenac sodium with preservative eye drop ค

4. Fluorescein sodium sterile sol for inj ค

5. Sodium chondroitin sulfate + Sodium hyaluronate sterile sol for intraocular use ค

6. Sodium hyaluronate sterile sol for intraocular use ค

7. Verteporfin sterile pwdr for intravenousinfusion

จ(2)

เง่ือนไขใชสําหรับโรคจุดภาพชัดจอประสาทตาเสื่อมเหตุสูงวัยแบบเปยกท่ีมีเสนเลือดงอกใหมใตรอยบุมจอตาซ่ึงสวนใหญ

เปนแบบคลาสสิก (predominantly classic subfoveal choroidal neovascularization (CNV) due to age-related macular degeneration (wet form)) โดยมีแนวทางกํากับการใชยาเปนไปตามรายละเอียดในภาคผนวก 3

75

กลุมยา 12 Ear, nose, oropharynx and oral cavity

12.1 Drugs acting on the ear

12.1.1 Otitis externa and otitis media

1. Chloramphenicol ear drop ก

2. Dexamethasone + Framycetin sulfate +Gramicidin

ear drop/ear oint (เฉพาะ 0.5 mg+5 mg+ 0.05 mg in 1 ml or1 g)

ค

3. Hydrocortisone + Neomycin sulfate +Polymyxin B sulfate

ear drop (เฉพาะ 10 mg + 3400 U+10000 U in 1 ml)

ค

12.1.2 Drugs used in otomycosis

1. Acetic acid ear drop (hosp) (เฉพาะ 2% inaqueous และ 2% in 70%Isopropyl alcohol)

ก

คําเตือนและขอควรระวังหามใชในผูปวยท่ีแกวหูทะลุ

2. Boric acid ear drop (hosp) (เฉพาะ 3% inIsopropyl alcohol)

ก


3. Gentian violet sol (hosp) ก


4. Clotrimazole eye drop ข

76

12.1.3 Other drugs acting on the ear

1. Ofloxacin ear drop ค

เง่ือนไขใชสําหรับหูน้ําหนวกเรื้อรังท่ีแกวหูทะลุ ท่ีใช Chloramphenicol ไมไดผล

หมายเหตุควรมี guideline ท่ีชัดเจนกํากับการใชยานี้ เพราะการใชยาอาจสงผลใหเกิดปญหาเชื้อด้ือยากลุม quinolones

2. Sodium bicarbonate ear drop (hosp) ก

12.2 Drugs acting on the nose

12.2.1 Drugs used in nasal allergy

1. Beclometasone dipropionate nasal spray ข

เง่ือนไขใชกับผูปวยอายุ 6 ปข้ึนไป

2. Budesonide nasal spray ข

เง่ือนไขใชกับผูปวยอายุ 6 ปข้ึนไป

3. Fluticasone propionate nasal spray ง

เง่ือนไขใชกับผูปวยอายุ 4 ขวบข้ึนไป

4. Triamcinolone acetonide nasal spray ง

เง่ือนไขใชกับผูปวยอายุ 2 ขวบข้ึนไป

12.2.2 Topical nasal decongestants

1. Ephedrine hydrochloride


nasal drop (hosp) (เฉพาะ 0.5-

3 %)

ก

2. Sodium chloride sterile sol (for irrigation)

(เฉพาะ 0.9 %)

ก

77

3. Oxymetazoline hydrochloride nasal drop, nasal spray ข

12.3 Drugs acting on the oropharynx and oral cavity

12.3.1 Drugs used in treatment of oral ulcer

1. Borax (in glycerin) sol, sol (hosp) ก

2. Chlorhexidine gluconate mouthwash sol / mouthwashsol (hosp) (เฉพาะ 0.1-0.2% w/v)

ก

3. Fluocinolone acetonide oral cream (hosp), oral gel

(hosp), sol (hosp)

ก

4. Talbot’s solution sol (hosp) ก

5. Iodine Paint, compound sol (hosp) ก

6. Iodofrom (in ether) sol (hosp) ข

12.3.2 Oropharyngeal antifungal drugs

1. Clotrimazole lozenge ก

2. Miconazole nitrate oral gel ก

3. Nystatin oral susp ก

12.3.3 Antiseptics for root canal treatment

1. Camphorated parachlorophenol sol (hosp) ก

2. Camphorated phenol sol (hosp) ก

3. Chlorhexidine gluconate sol (hosp) (เฉพาะ 2%) ก

4. Clove oil oil ก

5. EDTA sol (hosp) (เฉพาะ 14% หรือ

17% )

ก

6. Formocresol (Cresolated formaldehyde,Formaldehyde and Cresol solution)

sol (hosp) ก

7. Sodium hypochlorite sol (hosp) ก

78

12.3.4 Drugs used in prevention and treatment of dental plaque and caries

1. Chlorhexidine gluconate mouthwash sol / mouthwashsol (hosp) (เฉพาะ 0.1-0.2%w/v)

ก

2. Sodium fluoride tab, oral sol ก


ระวังการใชในพ้ืนท่ีท่ีมีฟลูออไรดสูง เพราะอาจทําใหเกิด fluorosis

12.3.5 Other dental preparations

1. Epinephrine (Adrenaline) sterile sol ก

2. Artificial saliva (Saliva substitutes) sol (hosp) ก

3. Hydrogen peroxide mouthwash sol (1.5% w/v ) ก

4. Sodium chloride sterile sol ก

5. Special mouthwashท่ีมีตัวยาสําคัญคือ chloroxylenol

mouthwash sol (hosp) ก

6. Tincture of iodine (Iodine in alcohol) sol, sol (hosp) ก

7. Zinc oxide pwdr (hosp) ก

หมายเหตุใชอุดคลองรากฟนท่ีใชบดเค้ียวหรือใชสําหรับอุดฟนชั่วคราวท่ีตองการให remove ออกไดงาย

8. Zinc oxide with zinc acetate pwdr (hosp) ก

หมายเหตุใชสําหรับอุดคลองรากฟนและอุดชั่วคราวท่ีตองการความแข็งแรงมาก

9. Carnoy's solution sol (hosp) ค

10. White head varnish varnish (hosp) ค

79

กลุมยา 13 Skin

13.1 Anti-infective skin preparations

13.1.1 Antibacterial preparations

1. Sulfadiazine silver (Silver sulfadiazine) cream ก

2. Fusidic acid cream ข

3. Sodium fusidate oint ข

4. Mupirocin oint ข

เง่ือนไขจํากัดการใชเฉพาะ Methicillin - resistant S.aureus (MRSA)

13.1.2 Antifungal preparations

1. Benzoic acid + Salicylic acid(Whitfield’s ointment)

oint, oint (hosp) ก

2. Sodium thiosulfate sol, sol (hosp) ก

3. Clotrimazole cream ก

4. Ketoconazole cream ก

13.1.3 Parasiticidal preparations

1. Benzyl benzoate emulsion/lotion (เฉพาะ 25%) ก

2. Sulfur (Sulphur) oint ก

3. Permethrinยากําพรา

cream (เฉพาะ 5%) ก

เง่ือนไขใชในหิด และโลน

หมายเหตุเปนยากําพราอยูระหวางการแกไขปญหาการขาดแคลนยา

13.2 Emollient and barrier preparations

1. Aluminium acetate

(Aluminium subacetate)

sol (hosp) ก

2. Mineral oil oil (hosp) ก

80

3. Olive oil oil ก

4. Urea cream (hosp), oint (hosp) ก

5. White petrolatum oint (hosp) ก

6. Zinc oxide oint (hosp), paste (hosp) ก

7. Zinc sulfate lotion (hosp) ก

13.3 Topical antipruritics

1. Calamine lotion, lotion (hosp) ก

หมายเหตุหากในสูตรตํารับยามี phenol เปนสวนประกอบ ตองมีความเขมขนของ phenol ไมเกิน 0.5 - 1%

2. Menthol + Phenol + Camphor ทุก topical dosage form (hosp) ก

13.4 Topical corticosteroids

1. Hydrocortisone acetate cream ก

2. Prednisolone cream ก

3. Betamethasone dipropionate cream, oint ก

4. Betamethasone valerate cream ก

5. Triamcinolone acetonide cream, lotion ก

6. Clobetasol propionate cream ก

7. Betamethasone valerate lotion, sol ข

8. Desoximetasone (Desoxymethasone) cream ข

9. Betamethasone dipropionate +Salicylic acid

oint (เฉพาะ 0.05%+3%) ค


ใชสําหรับโรคสะเก็ดเงิน (psoriasis)

10. Clobetasol propionate oint ค

เง่ือนไขใชสําหรับโรคผิวหนังเรื้อรังท่ีไมตอบสนองตอยาอ่ืน เชน โรคสะเก็ดเงินท่ีเล็บซ่ึงเปนบริเวณท่ีหนาและ

ตองใชยาท่ีเพ่ิมการดูดซึมเพ่ือใหเกิดประสิทธิผลในการรักษา

81

11. Clobetasol propionate lotion ง

เง่ือนไขใชสําหรับโรคผิวหนังเรื้อรังท่ีไมตอบสนองตอยาอ่ืน

12. Mometasone furoate cream ง

เง่ือนไขใชกรณีตองใชยาเปนเวลานาน

13.5 Other preparations for psoriasis (excluding topical corticosteroids)

1. Coal tar ทุก topical dosage form (hosp) ก

2. Salicylic acid lotion (hosp) ก

3. Dithranol (Anthralin) paste (hosp) ก

4. Methotrexate tab (as base or sodium) ข

เง่ือนไขใชสําหรับ severe resistant psoriasis

5. Methoxsalen tab, topical sol (paint) ค

6. Calcipotriol oint ง

เง่ือนไขใชในกรณีท่ีไมตอบสนองหรือเกิดผลขางเคียงตอ coal tar หรือ topical steroid

7. Acitretin cap ง

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ erythrodermic psoriasis2. ใชสําหรับ severe plaque type psoriasis ท่ีไมตอบสนองตอยาอ่ืนหรือมีขอหามในการใช methotrexate3. ใชโดยแพทยผูเชี่ยวชาญดานตจวิทยา สําหรับรักษาโรคผิวหนังเรื้อรังอ่ืน ๆ ท่ีไมตอบสนองตอการรักษาท่ัวไป

8. Ciclosporin (Cyclosporin) cap, oral sol ง

เง่ือนไขเชนเดียวกับ acitretin

82

13.6 Preparations for warts and calluses

1. Podophyllin (Podophyllum resin) paint, paint (hosp) ก

2. Salicylic acid oint (hosp), paste (hosp) ก

3. Silver nitrate sol (hosp), crystal (hosp), stick(hosp)

ก

4. Trichloroacetic acid sol (hosp) ก

5. Salicylic acid + Lactic acid colloidal sol ข

83

กลุมยา 14 Immunological products and vaccines

1. Anti-D immunoglobulin, human

ยากําพรา

inj ก

2. BCG vaccine (Bacillus Calmette-Guérin) inj ก

3. Diphtheria antitoxin (DAT)


inj ก

4. Diphtheria-Tetanus vaccine ท้ังชนิด DT (children

type) และ dT (adult type)

inj ก

5. Diphtheria-Tetanus-Pertussis vaccine(whole cell) (DTPw)

inj ก

6. Diphtheria-Tetanus-Pertussis-Hepatitis B vaccine

(DTP-HB)

inj ก

7. Hepatitis B vaccine (HB) inj ก

8. Influenza vaccine ชนิดวัคซีนรวม 3 สายพันธุ (trivalent) ตามท่ีองคการอานามัยโลกกําหนดในแตละป

ก


1. ผูสูงอายุท่ีมีอายุมากกวา 65 ป ทุกราย2. ผูปวยท่ีมีโรคเรื้อรังรวมดวย 7 โรค ไดแก โรคหอบหืด โรคปอดอุดก้ันเรื้อรัง โรคไตวาย โรคหัวใจ

โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดสมอง และผูปวยมะเร็งท่ีไดรับการรักษาดวยวิธีเคมีบําบัด

3. สําหรับบุคลากรดานสาธารณสุขท่ีมีความเสี่ยง

9. Influenza vaccine ชนิด pandemic influenza

สายพันธุตามท่ีองคการอนามัยโลกกําหนดในแตละป

ก

10. Measles-Mumps-Rubella vaccine (MMR) inj ก

11. Measles vaccine inj ก

12. Poliomyelitis vaccine, live attenuated (OPV) oral sol, oral susp ก

13. Rabies immunoglobulin, horse (ERIG) inj ก

14. Rabies vaccines

ยกเวนชนิด human diploid cell vaccine (HDCV)

inj ก

เง่ือนไข1. ใชสําหรับ post-exposure protection

2. ใชสําหรับ pre-exposure protection ในประชากรกลุมท่ีมีความเสี่ยงสูง15. Rubella vaccine inj ก

16. Tetanus antitoxin, horse inj ก

84

17. Tetanus vaccine (Tetanus toxoid) inj ก

18. Japanese encephalitis vaccine, inactivated(inactivated JE vaccine)

inj ก

19. Japanese encephalitis vaccine, live attenuated(Live Attenuated JE vaccine)

inj ข

เง่ือนไขใชในกรณีท่ี inactivated Japanese encephalitis vaccine ขาดแคลน และเปนไปตามขอกําหนดของ

สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา และคณะกรรมการวัคซีนแหงชาติ

20. Rabies immunoglobulin, human (HRIG) inj ข

เง่ือนไขใชสําหรับผูท่ีแพ rabies immunoglobulin, horse (ERIG)

21. Tetanus antitoxin, human(Anti-tetanus immunoglobulin, human)

inj ข

เง่ือนไขใชสําหรับผูท่ีแพ tetanus antitoxin, horse

22. Hepatitis B immunoglobulin, human (HBlG) inj ค

เง่ือนไขใชรวมกับการฉีด Hepatitis B vaccine เฉพาะในกรณีดังตอไปนี้

1. ทารกแรกเกิดท่ีมารดามี HBsAg เปนบวก2. เม่ือผิวหนังหรือเยื่อเมือกสัมผัสกับเลือดหรือสารคัดหลั่งท่ีมี HBsAg เปนบวก เชนบุคลากรทางการแพทย

ท่ีเกิดอุบัติเหตุสัมผัสโรคจากการทํางานตามแนวปฏิบัติของสถานพยาบาลนั้น ๆ หรือผูท่ีถูกขมขืน3. ปองกันผูปวยจากการกลับเปนโรคตับอักเสบบีซํ้าหลังจากไดรับการเปลี่ยนตับแลว

หมายเหตุในทารกแรกเกิดซ่ึงมารดามีอายุครรภปกติ การใหวัคซีนภายใน 24 ชั่วโมง สามารถปองกันการติดเชื้อไดมาก

อยูแลว การให HBlG ไมทําใหการปองกันสูงข้ึน

85

กลุมยา 15 Anesthesia

15.1 General anesthesia

15.1.1 Intravenous anesthetics

1. Propofol sterile emulsion ค

2. Thiopental sodium (Thiopentone sodium) sterile pwdr ค

3. Ketamine hydrochlorideวัตถุออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 2

sterile sol ง

เง่ือนไขใชกับเด็กและผูใหญท่ีหาเสนเลือดสําหรับใหน้ําเกลือไมได และใชในกรณีผูปวยมีความดันเลือดตํ่า

15.1.2 Inhalational anesthetics

1. Halothane volatile liquid ค

2. Isoflurane volatile liquid ค

3. Sevoflurane volatile liquid ค

15.1.3 Muscle relaxants (Neuromuscular blocking drugs)

1. Atracurium besilate sterile sol ค

2. Cisatracurium besilate sterile sol ค

3. Pancuronium bromide sterile sol ค

4. Rocuronium bromide sterile sol ค

5. Suxamethonium chloride(Succinylcholine chloride)

sterile pwdr, sterile sol ค

6. Vecuronium bromide sterile pwdr ค

15.1.4 Sedative and analgesic peri-operative drugs

1. Diazepamวัตถุออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 4

cap, tab, sterile sol ก

2. Fentanyl citrateยาเสพติดใหโทษประเภท 2

sterile sol ค

3. Morphine sulfateยาเสพติดใหโทษประเภท 2

sterile sol ค

86

4. Pethidine hydrochlorideยาเสพติดใหโทษประเภท 2

sterile sol ค

5. Midazolam hydrochlorideวัตถุออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 2

sterile sol ง

เง่ือนไขใชเสริมยาระงับความรูสึกท่ัวตัว และใชรักษาผูปวยท่ีมีอาการกระวนกระวายหรือชัก หลังใหยาระงับความรูสึก

6. Midazolam maleateวัตถุออกฤทธิ์ตอจิตและประสาทประเภท 2

tab ง

เง่ือนไขใชเตรียมผูปวยกอนใหยาระงับความรูสึก (premedication) เทานั้น โดยเบิกไดวันละไมเกิน 2 เม็ด ตอผูปวย

หนึ่งราย

15.1.5 Anticholinesterases and antimuscarinic drugs used in anesthesia


เง่ือนไขใชแกฤทธิ์ยาหยอนกลามเนื้อ

2. Neostigmine methylsulfate sterile sol ก

เง่ือนไขใชแกฤทธิ์ยาหยอนกลามเนื้อ

15.2 Local anesthesia

1. Benzocaine gel, oint ก

2. Lidocaine + Prilocaine cream ก

3. Lidocaine hydrochloride gel, oint, spray, sterile sol(dental cartridge), sterile sol(local infiltration), viscous sol

ก

4. Lidocaine hydrochloride + Epinephrine sterile sol (local infiltration),sterile sol (dental cartridge)

ก

5. Mepivaciane hydrochloride sterile sol (dental cartridge) ก

6. Mepivaciane hydrochloride + Epinephrine sterile sol (dental cartridge) ก

7. Bupivacaine hydrochloride sterile sol (local infiltration) ข

8. Bupivacaine hydrochloride sterile sol (spinal, epidural) ค

87

กลุมยา 16 Antidotesยาในกลุมนี้หลายชนิดไมปรากฏเปนยาในบัญชีนี้ เนื่องจากเปนยากําพรา (orphan drugs) ท่ีมีปญหาการจัดหา

และไมมีทะเบียนตํารับยา แตควรสงเสริมใหมีการจัดหามาใชและควรอนุมัติใหเบิกคายาได หมายเลขโทรศัพทของศูนยพิษวิทยา เชน ศูนยพิษวิทยา ร.พ.รามาธิบดี โทร.0 2201 1083 ศูนยพิษวิทยา

ร.พ.ศิริราช โทร.0 2419 7007

1. Acetylcysteine (N-acetylcysteine) sterile sol ก

เง่ือนไขใชแกพิษท่ีเกิดจากการไดรับ paracetamol เกินขนาด

2. Antivenom sera- งูเหา- งูจงอาง- งูสามเหลี่ยม- งูเขียวหางไหม- งูแมวเซา- งูกะปะ- งูทับสมิงคลา

inj ก

3. Polyvalent antivenom for hematotoxin inj ก


ใชแกพิษตอระบบเลือดในรายท่ีถูกงูไมทราบชนิดกัด

4. Polyvalent antivenom for neurotoxin inj ก


ใชแกพิษตอระบบประสาทในรายท่ีถูกงูไมทราบชนิดกัด


เง่ือนไขใชตานพิษ cholinesterase inhibitors (เชน organophosphates, carbamates) และภาวะ cholinergic crisis

6. Benzatropine mesilate(Benztropine mesylate)

sterile sol ก

เง่ือนไขใชบําบัดภาวะ dystonia เนื่องจากยา

88

7. Calcium gluconate sterile sol ก

เง่ือนไขใชบําบัดพิษท่ีเกิดจาก hydrofluoric acid และ calcium channel blockers

หมายเหตุใหฉีดเขาเสนเลือดอยางชาๆ การฉีดเร็วอาจทําใหผูปวยเสียชีวิตได

8. Charcoal, activated pwdr ก

เง่ือนไขใชดูดซับสารพิษท่ัวไป


sterile sol ก

เง่ือนไขใชบําบัดอาการชักท่ีเกิดจากยา หรือสารพิษ

10. Diphenhydramine hydrochloride cap, sterile sol ก

เง่ือนไขใชบําบัดภาวะ dystonia เนื่องจากยาในเด็กและในผูใหญ

11. Ethanolยากําพรา

sterile sol, sterile sol (hosp) ก

เง่ือนไขใชบําบัดพิษจาก methanol และ ethylene glycol

12. Macrogols (Polyethylene glycol, PEG)with electrolytes

oral pwdr , oral pwdr (hosp) ก

เง่ือนไขใชทําหัตถการลางกระเพาะและลําไส (whole bowel irrigation) กรณีไดรับสารพิษ หรือลางผิวหนัง

กรณีสัมผัส phenol

13. Naloxone hydrochloride sterile sol ก

เง่ือนไข1. ใชบําบัดอาการพิษจากสารกลุม opioids และ clonidine2. ใชบําบัดภาวะกดการหายใจท่ีไมทราบสาเหตุ

14. Pralidoxime chloride (2-PAM) sterile pwdr ก


ใชบําบัดพิษท่ีเกิดจาก organophosphates

89

15. Sodium bicarbonate sterile sol (เฉพาะ 44.6 mEq) ก

เง่ือนไข1. ใชบําบัดภาวะ hyperkalemia และพิษท่ีเกิดจากสาร tricyclic antidepressants, antiarrythmics type I2. ใชปรับปสสาวะใหเปนดาง เพ่ือเรงการกําจัดสารพิษ เชน salicylates, metformin, phenformin เปนตน

16. Vitamin K1 (Phytomenadione) sterile sol ก

เง่ือนไขใชบําบัดพิษจากยา anticoagulants (coumarin derivatives)

17. Cyclophosphamide sterile pwdr ค

เง่ือนไขใชบําบัดพิษจากสาร paraquat ภายใตการกํากับดูแลของศูนยพิษวิทยา

18. Deferoxamine mesilate(Desferrioxamine mesilate)

sterile pwdr ค

เง่ือนไขใชกําจัดพิษจากภาวะธาตุเหล็กสูงผิดปกติเฉียบพลัน และเรื้อรัง

19. Dimercaprol(British Anti-Lewisite, BAL)


sterile oil solution for IM use ค

เง่ือนไขใชบําบัดพิษเฉียบพลันจากปรอท ทอง และสารหนู และใชรวมกับ sodium calcium edetate ในกรณีบําบัด

พิษเฉียบพลันจากตะก่ัว คําเตือนและขอควรระวัง

หามใชในผูปวยท่ีมีประวัติแพถ่ัวลิสงเนื่องจากยานี้มีสวนผสมของน้ํามันถ่ัวลิสง

20. Penicillamine (D-Penicillamine) cap ค


ใชบําบัดอาการพิษจากสารทองแดง ตะก่ัว ปรอท และสารหนู


ระวังการใชกับหญิงต้ังครรภเพราะเปนสาร teratogen

21. Protamine sulfate sterile sol ค


ใชในกรณีท่ีมีเลือดออกมากผิดปกติจากการไดรับ heparin เกินขนาด

90

22. Sodium calcium edetate

(Edetate calcium disodium, Calcium EDTA)


sterile sol ค


ใชบําบัดพิษจากตะก่ัว สังกะสี และแมงกานีส

23. Sodium nitrite


sterile sol , sterile sol (hosp) ค


ใชบําบัดพิษจากไซยาไนด และไฮโดรเจนซัลไฟด


การใชยาปริมาณมากเกินไปอาจทําใหเกิดภาวะ cardiovascular collapse, methaemoglobinaemia และ

อาจถึงตายได

24. Sodium thiosulfate


sterile sol , sterile sol (hosp) ค


ใชบําบัดพิษจากไซยาไนด

25. Vitamin B6 (Pyridoxine hydrochloride) sterile sol (เฉพาะ 50 mg) ค


ใชบําบัดพิษจากยา Isoniazid และเห็ดสมองวัว (Gyromitra spp.)

26. Botulinum antitoxin


inj ง


ใชบําบัดพิษ Botulism

27. Calcium folinate (Leucovorin calcium) cap, tab, sterile pwdr, sterile sol ง


1. ใชบําบัดพิษจากสาร folic acid antagonists, methotrexate, trimethoprim และ pyrimethamine

2. ใชปองกันพิษจาก methotrexate เฉพาะกรณีใชยานี้ในขนาดสูง

3. ใหรวมกับ fluorouracil (5-FU) ในการบําบัดมะเร็งลําไส

4. ใชบําบัดพิษจาก methanol

91

28. Flumazenil sterile sol ง


ใชบําบัดอาการสงบประสาทท่ีเกิดจากการใชยาในกลุม benzodiazepines เกินขนาด

29. Mesna sterile sol ง


ใชเฉพาะกับผูปวยท่ีไดรับยา ifosfamide หรือ cyclophosphamide ขนาดสูง (มากกวา 1.5 g/m2) เพ่ือ

ปองกันภาวะเลือดออกในทางเดินปสสาวะ

30. Methylene blue

(Methylthioninium chloride)


sterile sol , sterile sol (hosp) ง


ใชบําบัด methemoglobinaemia


ควรใชอยางระมัดระวังในผูปวยภาวะการทํางานของไตบกพรองข้ันรุนแรง และในผูปวยขาดเอนไชม G6PD

31. Norepinephrine (Noradrenaline) sterile sol (as bitartrate or

hydrochloride)

ง


ใชบําบัดภาวะความดันเลือดตกเนื่องจากยา เชน ยากลุม beta-blockers, calcium channel blockers และ

theophylline เปนตน

32. Phenobarbital sodium(Phenobarbitone sodium)

sterile pwdr ง

เง่ือนไขใชบําบัดอาการชักท่ีเกิดจากยา

33. Succimerยากําพรา

cap ง

เง่ือนไขใชบําบัดพิษจากตะก่ัว

92

กลุมยา 17 Contrast media and Radiopharmaceuticals

17.1 X - ray contrast media, iodinated

17.1.1 Drugs used in urography and computed tomography

1. Iopromide sterile sol (เฉพาะ 300 และ 370

mg/ml as iodine), (50 ml,100 ml)

ง


ใชสําหรับ urography และ computed tomography (CT)


ขนาด 300 mg/ml ใชกับเครื่องเอกซเรยคอมพิวเตอรชนิด multi-slice CT สวน 370 mg/ml ใชกับ

ชนิด single-slice CT

2. Meglumine ioxitalamate + Sodium ioxitalamate sterile sol (เฉพาะ 350 mg/ml as

iodine), (50 ml)

ง


ใชสําหรับ urography ในกรณีผูปวยไมมีความเสี่ยง

17.1.2 Drugs used in angiography

1. Iohexol sterile sol (เฉพาะ 300 mg/ml asiodine), (100 ml)

ง

เง่ือนไขใชสําหรับ interventional neuroradiology

2. Iopromide sterile sol (เฉพาะ 300 mg/ml asiodine), (100 ml)

ง

เง่ือนไขใชสําหรับ diagnostic angiography และ body interventional radiology

93

17.1.3 Drugs used in myelography

1. Iopamidol sterile sol (เฉพาะ 300 mg/ml asiodine), (10 ml)

ง


ใชสําหรับ myelography

17.1.4 Drugs used in cardiovascular catheterization

1. Iobitridol sterile sol (เฉพาะ 300 และ 350

mg/ml as iodine), (50 ml)

ง


ใชสําหรับ cardiovascular catheterization เฉพาะผูปวยเด็ก ผูปวยท่ีมีภาวะความเสี่ยงทางไต

2. Iopromide sterile sol (เฉพาะ 300 และ 370

mg/ml as iodine), (50 ml, 100

ml)

ง


ใชสําหรับ cardiovascular catheterization เฉพาะผูสูงอายุ ผูปวยเด็ก ผูปวยโรคหลอดเลือดแดงสวนปลาย

และผูปวยโรคหัวใจลมเหลว

3. Meglumine ioxitalamate + Sodium ioxitalamate sterile sol (เฉพาะ 350 mg/ml as

iodine), (50 ml, 100 ml)

ง


ใชสําหรับ cardiovascular catheterization ในกรณีผูปวยไมมีความเสี่ยง

17.1.5 Drugs used in Intracavitary, Hysterosalpingography (HSG),Urethrography, Voiding cysto-urethrography

1. Meglumine ioxitalamate + Sodium ioxitalamate sterile sol (เฉพาะ 350 mg/ml asiodine), (50 ml, 100 ml)

ง

เง่ือนไขใชสําหรับ intracavitary, hysterosalpingography (HSG), urethrography, voiding cysto-

urethrography

94

17.2 X - ray contrast media, non – iodinated

1. Barium sulfate pwdr for oral susp ก

หมายเหตุตองเปน Barium sulfate ท่ีบริสุทธิ์และใชในทางการแพทยสําหรับการตรวจวินิจฉัยโรคเทานั้น

17.3 Magnetic resonance imaging contrast media (MRI diagnostic agents)

1. Meglumine gadopentetate sterile sol (เฉพาะ 469 mg/ml ofgadopentetic acid ), (10 ml, 15ml)

ง

เง่ือนไขใชสําหรับ MRI

17.4 Radiopharmaceuticals

1. Tc-99m dextran sterile sol for inj (hosp) ง


ใชสําหรับตรวจวินิจฉัยโรคการอุดก้ันของระบบทางเดินน้ําเหลือง (lymphatic obstruction)

2. Tc-99m diethylene triamine penta

acetic acid (DTPA)

sterile sol for inj (hosp),

aerosol for inhalation (hosp)

ง


1. ใชเพ่ือการคํานวณหาคา glomerular filtration rate (GFR) ในโรคไต

2. ใชเพ่ือการตรวจวินิจฉัยโรคทางเดินหายใจ (ventilation lung scan)3. ใชเพ่ือการตรวจวินิจฉัยการอุดก้ันของทางเดินปสสาวะ

3. Tc-99m dimercaptosuccinic acid (DMSA) sterile sol for inj (hosp) ง


ใชสําหรับตรวจวินิจฉัยโรคการอักเสบของเนื้อไต

4. Tc-99m dimercaptosuccinic acid V (DMSA [V]) sterile sol for inj (hosp) ง


ใชสําหรับตรวจวินิจฉัยโรค medullary thyroid cancer

95

5. Tc-99m iminodiacetic acid (IDA) sterile sol for inj (hosp) ง

เง่ือนไขใชสําหรับตรวจวินิจฉัยโรคทางเดินน้ําดี

6. Tc-99m methylene diphosphonate (MDP) sterile sol for inj (hosp) ง

เง่ือนไขใชสําหรับตรวจวินิจฉัยโรคกระดูกและขอ หรือการแพรกระจายของมะเร็งไปยังกระดูก

7. Tc-99m phytate sterile sol for inj (hosp), aerosolfor inhalation (hosp)

ง

เง่ือนไขใชสําหรับตรวจวินิจฉัยโรคตับ มาม และปอด

8. Tc-99m sulfur colloid sterile sol for inj (hosp) ง

เง่ือนไขใชสําหรับตรวจวินิจฉัยโรค reticuloendothelial system

หมายเหตุ อักษรยอ

cap = capsuleCOPD = chronic obstructive

pulmonary diseaseDPI = dry powder inhalerEC = enteric coatedg = gramGnRH = gonadotrophin-releasing

hormonehosp = hospital formulary

(เภสัชตํารับโรงพยาบาล)inj = injectionIM = intramuscularIU = International unitmcg = microgramMDI = metered dose inhalermEq = milliequivalentmixt = mixturemg = milligramml = milliliter

mmol = millimolemOsm = milliosmoleoint = ointmentpwdr = powdersol = solutionSR = ยาออกฤทธิ์นานsupp = suppositorysusp = suspensionsyr = syruptab = tabletU = unitUSP = United States

Pharmacopeia

96

ภาคผนวก 2รายการยาเภสัชตํารับโรงพยาบาล (ที่เปนยาแผนปจจุบัน)

1. สูตรตํารับยาของเภสัชตํารับโรงพยาบาล

CREAMSBetamethasone Dipropionate Cream (0.05%w/w of betamethasone)

Betamethasone Dipropionate(equivalent to Betamethasone 0.05 g)

0.0643 g

Non-ionic Buffered Cream Base q.s. 100.00 gGroup : 13.4 Topical Corticosteroids

Betamethasone Valerate Cream (0.1%w/w of betamethasone)Betamethasone Valerate (equivalent to Betamethasone 0.1g) 0.1214 g

Non-ionic Buffered Cream Base q.s. 100.00 gGroup : 13.4 Topical Corticosteroids

Hydrocortisone Acetate Cream (1%w/w of Hydrocortisone acetate)Hydrocortisone Acetate 1.00 gNon-ionic Buffered Cream Base q.s. 100.00 g

Group : 13.4 Topical Corticosteroids

Methyl Salicylate Cream CompoundMethyl Salicylate 15.00 mlMenthol 6.00 gEugenol 2.00 mlCajuput Oil 1.20 mlTurpentine Oil 1.50 mlCetyl Alcohol 1.75 gStearyl Alcohol 1.75 gGlyceryl Stearate and PEG-100 Stearate mixture (Aracel® 165) 2.00 gWhite Beeswax (White Wax) 2.00 gLiquid Paraffin 2.00 mlCarbomer 940 0.80 gPropylene Glycol 5.00 mlSodium Lauril Sulfate (Sodium Lauryl Sulfate) 1.00 gTriethanolamine q.s.Preservatives q.s.Purified Water q.s. 100.00 g

Group : 10.3 Drugs for the relief of soft-tissue inflammation

97

Prednisolone CreamPrednisolone 0.50 gNon-ionic Buffered Cream Base q.s. 100.00 g


Sulfadiazine Silver (Silver Sulfadiazine) CreamSulfadiazine Silver 1.00 gCarbomer 940 0.30 gTriethanolamine 0.30 mlPropylene Glycol 2.50 mlCetyl Alcohol 7.00 gLiquid Paraffin 23.50 mlPolysorbate 80 6.50 mlWool Fat 1.00 gParaben Conc 1.00 mlPurified Water q.s. 100.00 g

Group : 13.1.1 Antibacterial Preparations

Triamcinolone Acetonide CreamTriamcinolone Acetonide 0.02 หรือ 0.10 gNon-ionic Buffered Cream Base q.s. 100.00 g


Urea CreamUrea 5.00-40.00 gNon-ionic Buffered Cream Base q.s. 100.00 g

Group : 13.2 Emollient and Barrier Preparations

EAR DROPSSodium Bicarbonate Ear Drop

Sodium Bicarbonate 5.00 gGlycerol (Glycerin) 30.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 12.1 Drugs Acting on the EarNote : ยานี้เมื่อเก็บที่อุณหภูมิ 15-25 องศาเซลเซียส จะมีอายไุมเกิน 4 สัปดาห

หลังเตรียมยา

98

ELIXIRSPotassium Chloride Elixir

Potassium Chloride 10.00 gEthyl Alcohol 95% 3.20 mlAspartame 0.03 gCream Soda 0.03 mlEdicol Apple Green 1% 0.3 mlSimple Syrup 50.00 mlParaben Conc 1.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 9.2 Fluids and ElectrolytesNote : 15 ml ประกอบดวย Potassium 20 mEq

LOTIONSBenzyl Benzoate Lotion

Benzyl Benzoate 25.00 gEmulsifying Wax B.P. 2.00 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 13.1.3 Parasiticidal Preparations

Calamine LotionCalamine, in fine powder 15.00 gZinc Oxide, in fine powder 5.00 gBentonite 3.00 gSodium Citrate 0.50 gGlycerol (Glycerin) 5.00 mlFlavouring Agent q.s.Purified Water q.s. 100.00 mlในตํารับอาจเพิ่มLiquified Phenol 0.50 gCamphor 0.10 gMenthol 0.10 g

Group : 13.3 Topical Antipruritics

Salicylic Acid LotionSalicylic Acid 3.00 gEthyl Alcohol 95% 25.00 mlPurified Water 25.00 ml

99

Propylene Glycol q.s. 100.00 mlGroup : Other Preparations for Psoriasis (excluding Topical Corticosteroids)

Note : อาจเติม Lactic acid, Urea อยางละ 1 % และยานี้จะมีอายุไมเกิน 4 สัปดาห หลังเตรียมยา

Triamcinolone Acetonide LotionTriamcinolone Acetonide 0.10 gLactic Acid 10.00 mlAcetone 1.00 mlEthyl Alcohol 95% 5.00 mlPropylene Glycol 50.00 mlParaben Conc 1.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml


Zinc Sulfate LotionSynonyms : White Lotion

Zinc Sulfate 4.00 gSulfurated Potash 4.00 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 13.2 Emollient and Barrier PreparationsNote : - เขยาขวดกอนใช

- ยานี้เมื่อเก็บที่อุณหภูมิ 15-25 องศาเซลเซียส จะมีอายุไมเกิน 4 สัปดาหหลังเตรียมยา

MIXTURESAmmonium Carbonate and Senega Mixture

Ammonium Carbonate 0.80 gIpecacuanha Tincture 2.00 mlSenega Tincture 6.66 mlMethyl Hydroxybenzoate (Methylparaben) 0.10 gPropyl Hydroxybenzoate (Propylparaben) 0.02 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 3.6.2 Expectorant and Demulcent Cough PreparationsNote : กอนจายยาใหเจือจางดวยน้ําเชือ่มในอัตราสวน 1 : 1

100

Compound Cardamom MixtureSynonyms : Compound Cardamom Mixture ; Mist Carminative

Compound Cardamom Tincture 1.20 mlCapsicum Tincture (Capsic Tincture) 0.40 mlGinger Tincture 0.80 mlCamphor 0.20 mlEthyl Alcohol 95% 13.45 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 1.1 Antacids and Other Drugs for Dyspepsia

Magnesium Sulfate MixtureSynonyms : Mist. Alba ; White Mixture

Magnesium Sulfate 40.00 gLight Magnesium Carbonate 5.00 gPeppermint Spirit 2.50 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 1.6 LaxativesNote : - ระมัดระวังการใชในผูปวยโรคไตและตบั

- ยานี้เมื่อเก็บที่อุณหภูมิ 15-25 องศาเซลเซียส จะมีอายุไมเกิน 4 สัปดาหหลังเตรียมยา

Opium and Glycyrrhiza Mixture CompoundSynonyms : Brown Mixture ; Mist. Tussis

Glycyrrhiza Fluidextract 12.00 mlAntimony Potassium Tartrate 24.00 mgCamphorated Opium Tincture 12.00 mlGlycerol (Glycerin) 12.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 3.6.1 Cough Suppressants

Squill and Ammonia MixtureAmmonium Carbonate 2.00 gSquill Tincture 3.40 mlCamphorated Opium Tincture 13.33 mlSenega Tincture 12.00 mlSyrup 6.70 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 3.6.1 Cough Suppressants

101

NASAL DROPSEphedrine Hydrochloride Nasal Drop

Ephedrine Hydrochloride 0.50-3.00 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 12.2.2 Topical Nasal DecongestantsNote : ยานี้เมื่อเก็บที่อุณหภูมิ 15-25 องศาเซลเซียส จะมีอายไุมเกิน 4 สัปดาห


OINTMENTSBenzoic Acid and Salicylic Acid OintmentSynonyms : Whitfield’s Ointment

Benzoic Acid, fine powder 6.00 gSalicylic Acid, in fine powder 3.00 gHydrophilic Ointment Base q.s. 100.00 g

Group : 13.1.2 Antifungal Preparations

Coal Tar OintmentCoal Tar 3.00-5.00 gPolysorbate 80 0.50 gHydrophilic Ointment Base q.s. 100.00 g

Group : Other Preparations for Psoriasis (Excluding Topical Corticosteroids)

Dithranol (Anthralin) OintmentDithranol 0.10-1.00 gLassar’ s Paste q.s. 100.00 g

Lassar’ s PasteZinc Oxide 24.00 gCorn Starch 24.00 gSalicylic Acid 1.00 gWhite Soft Paraffin 50.00 g

Group : Other Preparations for Psoriasis (Excluding Topical Corticosteroids)

Methyl Salicylate Ointment CompoundSynonyms : Analgesic Balm

Methyl Salicylate 25.00 mlHard Paraffin 15.20 gWhite Beeswax (White Wax) 7.00 gWhite Vaseline 33.00 g

102

Menthol 10.00 gCamphor 5.00 gPeppermint Oil 0.45 gEucalyptus Oil 2.75 gClove Oil 0.10 gCapsicum Tincture (Capsic Tincture) 1.50 g

Group : 10.3 Drugs for the relief of soft-tissue inflammation

Nitrofural (Nitrofurazone) OintmentSynonyms : Nitrofurazone Soluble Dressing

Nitrofurazone 0.20 gPolyethylene Glycol 400 66.60 mlPolyethylene Glycol 4000 33.30 g

Group : 5.6 Antiseptics

Salicylic Acid OintmentSalicylic Acid 3.00-5.00 gHydrophilic Ointment Base q.s. 100.00 g

Group : 13.6 Preparations for Warts and Calluses

Sulfur (Sulphur) OintmentPrecipitated Sulfur 6.00-10.00 gLuquid paraffin (Mineral Oil) 10.00 mlWhite Ointment q.s. 100.00 g

White OintmentWhite Beeswax (White Wax) 5.00 gWhite Soft Paraffin 95.00 g

Group : 13.1.3 Parasiticidal Preparations

Urea OintmentUrea 20.00-40.00 gHydrophilic Ointment Base q.s. 100.00 g


103

PAINTSIodine Paint, CompoundSynonyms : Mandl's Paint

Iodine 1.25 gPotassium lodide 2.50 gPurified Water 2.50 mlPeppermint Oil 0.40 mlGlycerol (Glycerin) q.s. 100.00 ml

Group : 12.3.1 Oropharyngeal Antiseptics

Podophyllin Paint (Podophyllum Resin)Synonyms : Podophyllin Paint, Compound

Podophyllum Resin 10.00-25.00 gCompound Benzoin Tincture q.s. 100.00 ml


PASTESSalicylic Acid Paste

Salicylic Acid 3.40 gGlycerol (Glycerin) 5.00 gZinc Oxide, fine powder 25.00 gStarch 25.00 gWhite Soft Paraffin q.s. 100.00 g


Zinc Oxide PasteZinc Oxide , fine powder 25.00 gStarch , fine powder 25.00 gWhite Soft Paraffin q.s. 100.00 g


104

POWDERSMacrogol Oral PowderSynonyms : Polyethylene Glycol ; PEG Lavage

Polyethylene Glycol 4000 5.50 gPotassium Chloride 0.07 gSodium Chloride 0.15 gSodium Bicarbonate 0.17 gSodium Sulfate 0.57 g

Group : 1.6 LaxativesNote : ผสมน้าํ 100 ml

Oral Rehydration SaltsSynonyms : O.R.S.

Sodium Chloride 2.60 gTrisodium Citrate Dihydrate 2.90 gPotassium Chloride 1.50 gGlucose 13.50 g

Group : 1.4 Drugs Used in Acute DiarrhoeaNote : เปนสูตรเตรียมผงเกลือแรสําหรับผสมน้ํา 1 ลิตร เมื่อผสมน้ํา 1 ลิตรแลวจะมี

Glucose 75 mEq, Sodium 75 mEq (mmol), Chloride 65 mEq (mmol),Potassium 20 mEq (mmol), Citrate 10 mEq (mmol),Osmolarity 245 mOsm

SCRUBSPovidone-Iodine Scrub

Povidone-iodine 7.50 gSodium Lauril Sulfate (Sodium Lauryl Sulfate) (LZV) 20.00 gCocamide DEA 3.00 mlIsopropyl Myristate 0.75 mlPropylene Glycol 1.50 mlSodium Chloride 0.25 gPreservative q.s.Citric Acid q.s. to pH 4.5-5.0EDTA 0.075 gPurified Water q.s. 100.00 ml


105

SHAMPOOSTar Shampoo

Coal Tar Solution 5.00 mlShampoo Base q.s. 100.00 ml

Shampoo BaseSodium Lauryl Ether Sulfate 20.00 gmSodium Lauril Sulfate (Sodium Lauryl Sulfate) Needle 20.00 gmEDTA 0.10 gmPolysorbate 80 1.00 mlCocamidopropyl Betaine 4.00 mlCocamide diethanolamide (Cocamide DEA) 4.00 mlPolyethylene Glycol 400 4.00 mlPropylene Glycol 3.00 mlGlycerol (Glycerin) 3.00 mlPanthenol (D-panthenol) 0.20 mlSodium Chloride 2.00 gmMethyl Hydroxybenzoate (Methylparaben) 0.10 gmPropyl Hydroxybenzoate (Propylparaben) 0.02 gmCitric Acid q.s. to pH 4.5-5.5Deionized Water q.s. 100.00 ml

Group : 13.5 Other Preparations for Psoriasis (Excluding Topical Corticosteroids)Note : อาจเติม Salicylic Acid 3.0% ได

SOLUTIONSAluminium Acetate SolutionSynonyms : Burow's Solution

Aluminium Subacetate Solution 54.50 mlGlacial Acetic Acid 1.50 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Aluminium Subacetate SolutionAluminium Sulfate 14.50 gAcetic Acid 16.00 mlPrecipitated Calcium Carbonate 7.00 gPurified Water q.s. 100.00 ml

ในตํารับอาจมี Boric Acid 0.90 gGroup : 13.2 Emollient and Barrier PreparationsNote : กอนใชใหเจือจางดวยน้ํา 1:10 - 1:40

106

Cloral Hydrate Oral SolutionSynonyms : Chloral Hydrate Oral Solution; Chloral Hydrate Mixture, Pediatric

Cloral Hydrate (Chloral hydrate) 10.00 gCitric Acid, Monohydrate 0.75 gParaben Conc 1.00 mlGlycerol (Glycerin) 10.00 mlPurified Water 20.00 mlColor, Flavor q.s.Simple Syrup q.s. 100.00 ml

Group : 4.1 Hypnotics and AnxiolyticsStorage : ควรใชภายใน 3 เดือน เมื่อเก็บยาที่อุณหภูมิหองNote : ขอหามใช 1. Hypersentivity 2. Severe hepatic impairment 3. Severe renal impairment

4. gastritis

Copper Sulfate Sterile SolutionCopper (II) sulfate (CuSO4. 5H2O) 0.157 gDistilled Water q.s. 100.00 ml

Group : 9.5 Minerals

Ethyl Alcohol SolutionSynonyms : Ethyl Alcohol 70%

Ethyl Alcohol 95% 73.70 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 5.6 AntisepticsNote : ควรแตงสีดวย Brilliant Blue

Glycerol Oral SolutionGlycerol (Glycerin) 50.00 mlPeppermint Spirit, Color q.s.Purified Water q.s. 100.00 ml

Group : 11.4 Drugs for Treatment of Glaucoma

Intraperitoneal Dialysis Solution (Isotonic Solution) (1.5% Dextrose in Dialysis)Dextrose, anhydrous 15.00 gSodium Chloride 5.56 gSodium Acetate 4.49 gCalcium Chloride 0.257 gMagnesium Chloride 0.05-0.10 g

107

Sodium Metabisulfite 0.01 gWater for Injection q.s. 1000.00 ml

Group : 9.2 Fluids and Electrolytes

Intraperitoneal Dialysis Solution (2.5% Dextrose in Dialysis)Anhydrous Dextrose 25.00 gSodium Chloride 5.56 gSodium Lactate 4.49 gCalcium Chloride 0.257 gMagnesium Chloride 0.05-0.10 gSodium Metabisulfite 0.01 gWater for Injection q.s. 1000.00 ml


Intraperitoneal Dialysis Solution (4.25% Dextrose in Dialysis)Anhydrous Dextrose 42.50 gSodium Chloride 5.56 gSodium Lactate 4.49 gCalcium Chloride 0.257 gMagnesium Chloride 0.05-0.10 gSodium Metabisulfite 0.01 gWater for Injection q.s. 1000.00 ml


Lugol's SolutionSynonyms : Aqueous Iodine Oral Solution , Strong Iodine Solution

Iodine 5.00 gPotassium Iodide 10.00 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 6.2.2 Antithyroid Drugs

Magnesium Sulfate SolutionSynonyms : Saturated Magnesium Sulfate Solution

Magnesium Sulfate 50.00 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 1.6 LaxativesNote : ยานี้เมื่อเก็บที่อุณหภูมิ 15-25 องศาเซลเซียส จะมีอายไุมเกิน 4 สัปดาห


108

Neutral Phosphate Oral SolutionDibasic Sodium Phosphate (Disodium Hydrogen Phosphate) 0.539 gPotassium Dihydrogen Phosphate 1.30 gMonobasic Sodium Phosphate Dihydrate(Sodium Dihydrogen Phosphate Dihydrate)

0.297 g

Glycerol (Glycerin) 5.00 mlSimple Syrup 40.00 mlParaben Conc 1.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 9.5 MineralsNote : 5 ml ประกอบดวย Sodium, Potassium อยางละ 0.475 mEq และ Phosphate 0.95 mEq

Potassium Acetate Sterile SolutionPotassium Acetate 2.95 gWater for Injection q.s 10.00 ml

Group : 9.2 Fluids and ElectrolytesNote : - 5 ml ประกอบดวย Potassium 15 mEq

- ควรใชอยางระมัดระวังในผูปวยโรคหัวใจ- ไมควรใชในผูปวยที่การทาํงานของไตบกพรองและมีอาการปสสาวะนอย ไมมีปสสาวะ ภาวะเลือดค่ังไนโตรเจน (Azotemia) Addison’s Disease ภาวะที่มีโปแตสเซียมในเลือดสูง

- ไมควรใชยาในผูปวยที่ไดรับ Potassium-sparing Diuretics- ยาฉีดเขาหลอดเลือดดําควรใหอยางชา ๆ เพราะถาความเขมขนของโปแตสเซียมในเลือดสูง จะมีผลตอการทํางานของหัวใจ ภาวะ Peripheral และ Pulmonary Edema

Potassium Citrate Oral SolutionPotassium Citrate 6.60 gOrange Powder 0.005 gParaben Conc 1.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 7.4.3 Drugs Used in Alkalinisation of Urine และ 9.2 Fluids and Electrolytes

Povidone-Iodine SolutionPovidone-Iodine 10.00 gPropylene Glycol 0.25 mlPolyethylene Glycol 400 0.50 mlDibasic Sodium Phosphate(Sodium Phosphate, Disodium Phosphate)

1.32 g

109

Citric Acid 0.92 gCetomacrogol 1000 หรือ Nonoxinol 9 0.02 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 5.6 AntisepticsNote : ยามี pH = 4-5

Saturated Solution of Potassium Iodide Oral Solution (SSKI)Potassium Iodide 100.00 gSodium Thiosulfate 0.05 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 6.2.2 Antithyroid Drugs

Sodium Acetate Sterile SolutionSodium Acetate 4.07 gWater for Injection q.s 10.00 ml

Group : 9.2 Fluids and ElectrolytesNote : - 5 ml ประกอบดวย Sodium 20 mEq

- ใชอยางระมัดระวังในผูปวยโรคหัวใจลมเหลว ความดันโลหิตสูง การทํางานของไตบกพรอง ภาวะ Peripheral และ Pulmonary Edema

Sodium Citrate and Citric Acid Oral SolutionSynonyms : Shohl’s solution

Methyl Hydroxybenzoate (Methylparaben) 0.035 gPropyl Hydroxybenzoate (Propylparaben) 0.025 gEthyl Alcohol 95% 1.50 mlSucrose 5.00 gSodium Citrate dihydrate 10.00 gCitric Acid anhydrous 6.00 gLemon Oil q.s.Color q.s.Purified Water q.s. 100.00 ml

Group : 7.4.3 Drugs Used in Alkalinisation of UrineNote : 5 ml ประกอบดวย Sodium 5 mEq ซึ่งให bicarbonate ประมาณ 5 mEq

Sodium Citrate and Potassium Citrate Oral SolutionSodium Citrate 24.80 gPotassium Citrate 27.20 gPropylene Glycol 10.00 ml

110

Simple Syrup 20.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 7.4.3 Drugs Used in Alkalinisation of UrineNote : 5 ml ประกอบดวย Sodium, Potassium อยางละ 12.65 mEq

Sodium Thiosulfate SolutionSodium Thiosulfate 20.00 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 13.1.2 Antifungal PreparationsNote : ยานี้เมื่อเก็บที่อุณหภูมิ 15-25 องศาเซลเซียส จะมีอายไุมเกิน 4 สัปดาห


Tincture of Iodine Solution (Iodine in Alcohol)Synonyms : Weak Iodine Solution ; Iodine Tincture

Iodine 2.50 gPotassium Iodine 2.50 gPurified Water 2.50 mlEthyl Alcohol 95% q.s. 100.00 ml


Trace Element Solution (Oral Solution)Zinc Sulfate (ZnSO4 .7H2O) 5.719 gManganese sulfate (MnSO4 . H2O) 0.923 gCopper (II) sulfate pentahydrate (CuSO4 . 5H2O) 0.707 gPotassium Iodine (KI) 0.026 gChromic Trichloride (CrCl3 . 6H2O) 0.012 gSodium Molybdate (Na2MoO4 . 2H2O) 0.008 gCobalt (II) sulfate Heptahydrate (CoSO4 . 7H2O) 0.008 gDistilled Water q.s. 1000.00 ml

Group : 9.5 MineralsNote : Distilled Water ที่ใชเตรียมยากลุม Minerals ตองปราศจาก Minerals

Zinc Sulfate Sterile SolutionZinc Sulfate (ZnSo4 . 7H2O) 0.44 gDistilled Water q.s. 100.00 ml

Group : 9.5 Minerals

111

SPIRITSAromatic Ammonia Spirit

Ammonium Carbonate 3.20 gAmmonia Solution 30% 3.50 mlLemon Oil 1.00 mlLavender Oil 0.10 mlEthyl Alcohol 95% 70.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 3.8 Other respiratory preparations

SUSPENSIONSAluminium Hydroxide and Magnesium Hydroxide SuspensionSynonyms : Alumina and Magnesia Oral Suspension

Aluminium Hydroxide Compressed Gel equivalent to Aluminium Oxide 3.56 g

Magnesium Hydroxide Paste equivalent to Magnesium Hydroxide 1.80 gSorbitol Solution 70% 10.00 mlSyrup U.S.P. 5.00 mlParaben Conc 1.00 mlPeppermint Oil q.s.Color q.s.Purified Water q.s. 100.00 ml

Group : 1.1 Antacids and Other Drugs for DyspepsiaNote : ใหมีสวนประกอบ Al2O3 = 3.1-4.0 % w/w , Mg(OH)2 = 1.4-2.2 % w/w

Aluminium Hydroxide SuspensionSynonyms : Aluminium Hydroxide Gel ; Colloidal Aluminium Hydroxide ;

Aluminium Hydroxide MixtureAluminium Hydroxide Paste equivalent to Aluminium Oxide 4.00 g

Glycerol (Glycerin) 9.33 mlSorbitol Solution 5.00 mlPeppermint Oil 0.026 mlMethyl Hydroxybenzoate (Methylparaben) 0.10 gPropyl Hydroxybenzoate (Propylparaben) 0.02 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 1.1 Antacids and other drugs for dyspepsia และ 9.5 Minerals

Note : ปรับความหนืดดวย Suspending Agent ตามความเหมาะสม

112

Bentonite Magma SuspensionSynonyms : Bentonite Magma

Bentonite 7.00 gGlycerol (Glycerin) 20.00 mlParaben Conc 1.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 16. AntidotesNote : ยานี้เมื่อเก็บที่อุณหภูมิ 15-25 องศาเซลเซียส จะมีอายไุมเกิน 4 สัปดาห


Magnesium Hydroxide SuspensionSynonyms : Milk of Magnesia

Magnesium Hydroxide 7.50 gGlycerol (Glycerin) 9.33 mlSorbitol Solution 5.00 mlPeppermint oil 0.026 mlMethyl Hydroxybenzoate (Methylparaben) 0.10 gPropyl Hydroxybenzoate (Propylparaben) 0.02 gCitric Acid 0.10 gPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 1.1 Antacids and Other Drugs for Dyspepsia , 1.6 Laxatives และ 9.5 Minerals

Note : ปรับความหนืดดวย Suspending Agent ตามความเหมาะสม

Mebendazole SuspensionMebendazole 2.00 gCarboxymethyl Cellulose Sodium (medium viscosity grade) 1.00 g

Citric Acid 0.30 gSorbitol Solution 10.00 mlSyrup 12.00 mlParaben Conc 1.00 mlFlavouring Agent q.s.Purified Water q.s. 100.00 ml

Group : 5.5 AnthelminticsNote : แตงสีและกลิน่ไดตามที่เห็นเหมาะสม

113

SYRUPSAcetaminophen (Paracetamol) SyrupSynonyms : Acetaminophen (Paracetamol) Syrup, Pediatric

Acetaminophen (Paracetamol) 24.00 gPolyethylene Glycol 1500 75.00 gGlycerol (Glycerin) 150.00 mlEDTA 0.10 gMethyl Hydroxybenzoate (Methylparaben) 1.00 gPropyl Hydroxybenzoate (Propylparaben) 0.20 gSyrup 400.00 mlSorbitol Solution 70% 100.00 mlCitric Acid 0.30 gSodium Citrate 1.00 gSodium Chloride 0.20 gColor, Flavor q.s.Purified Water q.s. 1,000.00 ml

Group : 4.6 Analgesics and Antipyretics

Chlorpheniramine Maleate SyrupSynonyms : Chlorpheniramine Syrup , Pediatric

Chlorpheniramine Maleate 0.04 gSimple Syrup 40.00 mlSorbitol Solution 10.00 mlParaben Conc 1.00 mlColor, Flavor q.s.Purified Water q.s. 100.00 mlpH = 4 - 5

Group : 3.4 AntihistaminesNote : เพิ่มความหนืด แตงสีและกลิ่นไดตามความเหมาะสม

Ferrous Sulfate DropsFerrous Sulfate 12.50 gCitric Acid 0.20 gParaben Conc 1.00 mlSyrup q.s. 100.00 ml

Group : 9.5 MineralsStorage : เก็บใหพนแสง ใหบรรจุในขวดสีชาNote : 100 ml ประกอบดวย ferrous ion 2.5 g

114

Glyceryl Guaiacolate SyrupGuaifenesin (Glyceryl Guaiacolate) 2.00 gCitric Acid 0.80 gSodium Citrate 0.05 gSodium Chloride 0.50 gMenthol 0.03 gParaben Conc 1.00 mlGlycerol (Glycerin) 10.00 mlPolyethylene Glycol 4000 10.00 gSyrup 50.00 mlEthyl Alcohol 95% 0.03 mlColor, Flavor q.s.Purified Water q.s. 100.00 ml

Group : 3.6.2 Expectorant and Demulcent Cough Preparations

Potassium Chloride SyrupPotassium Chloride 10.00 gCitric Acid 0.60 gAspartame 0.10 gMenthol 0.01 gMethyl Hydroxybenzoate (Methylparaben) 0.10 gPropyl Hydroxybenzoate (Propylparaben) 0.02 gSorbitol Solution 20.00 mlPurified Water 30.00 mlFlavoring Agent q.s.Syrup q.s. 100.00 ml

Group : 9.2 Fluids and ElectrolytesNote : 15 ml ประกอบดวย Potassium 20 mEq

TINCTURESThiomersal (Thimerosal) Tincture

Thiomersal (Thimerosal) 0.10 gEthyl Alcohol 95% 52.50 mlAcetone 10.00 mlEthylenediamine 0.02 gMonoethanolamine 0.10 gMerbromin (Mercurochrome) 0.40 gPurified Water q.s. 100.00 ml


115

DENTAL PREPARATIONSArtificial Saliva Solution (Saliva Substitutes)

Carboxymethyl Cellulose Sodium 0.30 gMagnesium Sulfate 0.003 gPotassium Chloride 0.06 gMonobasic Sodium Phosphate Dihydrate(Sodium Dihydrogen Phosphate Dihydrate)

0.05 g

Glycerol (Glycerin) 2.00 mlParaben Conc 1.00 mlPurified Water q.s. 100.00 ml

Group : 12.3.3 Other Dental PreparationsStorage : เก็บในภาชนะปดสนทิ ในตูเย็น

Camphorated Parachlorophenol SolutionSynonyms : Chlorocamphene

Camphor 21.00 gParachlorophenol (4-Chlorophenol ) 9.00 g

Group : 12.3.1 Oropharyngeal AntisepticsStorage : เก็บในภาชนะปดสนทิ ปองกันแสงแดดNote : - ระคายเคืองผิวหนังและเนื้อเยื่อ

- เตรียมยาตัวนี้ใน Hood ตลอดข้ันตอน และสวมถุงมือ

Camphorated Phenol SolutionSynonyms : Camphophenol

Phenol 30.00 gCamphor 60.00 gLiquid Paraffin q.s. 100.00 ml

Group : 12.3.1 Oropharyngeal AntisepticsStorage : เก็บในภาชนะปดสนทิ ปองกันแสงแดดNote : - ระคายเคืองผิวหนังและเนื้อเยื่อ

- เตรียมยาตัวนี้ใน Hood ตลอดข้ันตอน และสวมถุงมือ

Carnoy’s SolutionAbsolute Ethyl Alcohol 6.00 mlChloroform 3.00 mlGlacial Acetic Acid 1.00 mlFerric Chloride 1.00 g

Group : 12.3.3 Other Dental Preparations

116

Storage : เก็บในขวดแกวสีชา ปองกันแสงแดดNote : - สวนประกอบเปนสารมีพิษ ตองระมัดระวังในการใช

- สารระเหยของ Absolute Ethyl Alcohol เปนสารไวไฟ

EDTA SolutionEDTA 14.30 gCetrimide 0.083 gSodium Hydroxide 1.00 gDistilled Water q.s. 100.00 ml

Group : 12.3.3 Other Dental PreparationsStorage : เก็บในภาชนะทีไ่มเปนโลหะหนกัNote : - ไมใหใชที่ผิวฟน (tooth surface) เพราะอาจทําใหฟนสูญเสียแคลเซียม (Tooth

Decalcification)- ใหเตรียมใชขณะนั้นเลย (Freshly Prepared)- ตํารับนี้ตองระวังเก่ียวกับน้าํทีใ่ช เพราะ EDTA เปน Chealating Agent น้ําตองบริสุทธิ์มาก ๆ

Fluocinolone Acetonide GelFluocinolone Acetonide 0.18 gEthyl Alcohol 95% 1.82 mlPropylene Glycol 45.45 mlPolyethylene Glycol 400 36.36 mlParaben Conc 1.82 mlCarboxymethylcellulose 1500 4.36 gGlycerol (Glycerin) 14.55 mlHot Water 100.00 ml


Fluocinolone Acetonide SolutionFluocinolone Acetonide 0.18 gEthyl Alcohol 95% 1.82 mlPropylene Glycol 45.45 mlPolyethylene Glycol 400 36.36 mlParaben Conc 1.82 mlCarboxymethylcellulose 1500 0.91 gGlycerol (Glycerin) 3.64 mlHot Water 100.00 ml


117

Formaldehyde and Cresol SolutionSynonyms : Cresolated Formaldehyde; Formocresol

Formocresol ConcFormaldehyde (Formalin) 37-38 % 19.00 mlCresol 35.00 mlGlycerol (Glycerin) 25.00 mlSteriled Water 21.00 ml

ใหเก็บ Formocresol Conc ในขวดแกวสีชา กอนนํามาใชใหเจือจางกอนดวย Glycerol และ Waterใน อัตราสวน Glycerol : Water : Formocresol Conc = 3:1:1 (240 ml : 80 ml : 80 ml)

Group : 12.3.1 Oropharyngeal AntisepticsStorage : เก็บในภาชนะปดสนทิ ปองกันแสงแดดNote : - เตรียมยาใน Hood เนื่องจากมีสวนประกอบของ Formaldehyde

- อันตรายของ Formaldehyde ไอระเหยจะทําใหระคายเคืองตา จมูก ระบบทางเดินหายใจและอาจทําใหเกิดการไอ กลืนลําบาก (Dysphagia) ทางเดนิหายใจเกิดการหดเกร็งและบวม ปอดบวม หอบหากสารละลายที่เขมขนสงูๆ ถูกผิวหนังทําใหผิวหนงัขาวและแข็งดาน ทําใหเกิดผื่นแพสัมผสัและอาการแพ

- Glycerol ชวยปองกันการเกิดตะกอนที่เกิดจาก Polymerization ของ Formaldehyde เปน Solid Paraformaldehyde

Talbot’s SolutionSynonyms : Iodine and Zinc Iodide Glycerite

Zinc Iodide 4.00 gIodine, Crystal 3.00 gGlycerol (Glycerin) 60.00 mlPurified Water 40.00 ml

Group : 12.3.1 Oropharyngeal AntisepticsStorage : เก็บในภาชนะทีป่ดสนิท ปองกันแสงและควรเก็บในที่เย็นเพราะ Iodine เปนสารระเหิด

Whitehead’s VarnishSynonyms : Compound Paint of Iodoform BPC.

Benzoin, powder 10.00 gIodoform 10.00 gStorax (Styrax prepared) 7.50 gTolu Balsam 5.00 gDiethyl Ether 100.00 ml

Group : 12.3.3 Other Dental PreparationsStorage : เก็บในภาชนะปดสนทิ ปองกันแสงแดด และเก็บในตูเย็น

118

Zinc Oxide+ Zinc Acetate PowderSynonyms : Compound Zinc Oxide Cavity Bases

Zinc Acetate 1.00 gZinc Oxide Powder q.s. 100.00 g

Group : 12.3.3 Other Dental PreparationsStorage : เก็บในภาชนะปดสนทิ

119

2. สูตรตํารับของสารชวยในเภสัชตํารับโรงพยาบาล

CREAM BASESNon-ionic Buffered Cream Base

Cetostearyl Alcohol 10.00 gCetomacrogol 1000 3.00 gWhite Soft Paraffin 10.00 gLiquid Paraffin 10.00 gMonobasic Sodium Phosphate(Sodium Dihydrogen Phosphate)

2.50 g

Citric Acid, Monohydrate 0.50 gEDTA 0.01 gPropylene Glycol 5.00 mlChlorocresol 0.15 gPurified Water q.s. 100.00 g

Note : ยามี pH 5-6

OINTMENT BASESHydrophilic Ointment Base

Stearyl Alcohol 25.00 gWhite Soft Paraffin 25.00 gLiquid Paraffin 10.00 gSodium Lauril Sulfate (Sodium Lauryl Sulfate) 1.00 gPropylene Glycol 10.00 mlParaben Conc 1.00 mlPurified Water q.s. 100.00 g

PRESERVATIVESParaben Conc

Methyl Hydroxybenzoate (Methylparaben) 10.00 gPropyl Hydroxybenzoate (Propylparaben) 2.00 gPropylene Glycol q.s. 100.00 ml

120

ภาคผนวก 3แนวทางกํากับการใชยา บัญชี จ(2)

แนวทางกํากับการใชยา Botulinum A toxin

ขอบงใชโรคคอบิด (cervical dystonia) ชนิดไมทราบสาเหตุ (idiopathic)

1. ระบบอนุมัติการใชยา

ขออนุมัติการใชยา botulinum A toxin จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) เฉพาะครั้งแรกและ

ครั้งท่ีสองของการสั่งใชยา โดยมีการลงทะเบียนท้ังแพทย และผูปวยกอนทําการรักษา

หมายเหตุ มีการอนุมัติ 2 ครั้ง เน่ืองจากผูปวยบางรายอาจไมตอบสนองตอการรักษา ดังน้ันหลังการอนุมัติครั้งแรกใหแพทยผูรักษา

บันทึกผลของการรักษา ยืนยันประโยชนของการรักษาดวย botulinum A toxin ในผูปวยน้ัน เพ่ือขออนุมัติการรักษาในครั้งถัดไป

2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล

เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป

3. คุณสมบัติของแพทยผูทําการรักษา

เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาประสาทวิทยาหรือเวชศาสตรฟนฟู ซึ่งปฏิบัติงานใน

สถานพยาบาลตามขอ 2

4. เกณฑอนุมัติการใชยา

อนุมัติการใชยา botulinum A toxin ในโรคคอบิดโดยมีเกณฑดังน้ี

4.1 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยวาเปนโรคคอบิดชนิดไมทราบสาเหตุ ดวยเกณฑดังตอไปน้ี

4.1.1 มีอาการบิดเกร็งของลําคอและใบหนา สงผลใหรางกายสวนน้ันมีรูปรางท่ีผิดปกติ

4.1.2 อาการคอยเปนคอยไป ผูปวยโดยสวนใหญ (มากกวา 50%) มักมีอาการปวดรวมดวย โดยเฉพาะในสวนของ

กลามเน้ือท่ีบิดเกร็งบริเวณลําคอ

4.1.3 อาการบิดเกร็งไมจําเปนตองเกิดตลอดเวลา อาจเปนเพียงบางเวลาในชวงแรกๆ โดยท่ัวไป อาการจะคอยๆ เพ่ิมมาก

ข้ึนในชวง 5 ปแรก จนอาจสงผลใหผูปวยบางรายมีลําคอบิดเกร็งตลอดเวลา

4.1.4 ไมสามารถบังคับใหอาการเกร็งหายไปได แตผูปวยบางรายอาจมีเทคนิคท่ีทําใหอาการบิดเกร็งลดลงช่ัวคราว ดังท่ี

เรียกวา sensory tricks เชน ใชมือแตะท่ีบริเวณคางหรือสวนหลังของคอ

4.1.5 อาการบิดเกร็งอาจเกิดข้ึนไดในหลายทิศทาง ท่ีพบบอยสุด คืออาการบิดเกร็งท่ีทําใหใบหนาและคางบิดออกไปทาง

ดานขาง ท่ีเรียกวา torticollis แตผูปวยอาจมีอาการบิดเกร็งของคอไปทางดานหนา ดานหลัง หรืออาจเปนใน

ลักษณะผสมหลายๆ ลักษณะได

4.1.6 ผูปวยบางรายอาจมีการเคลื่อนไหวผิดปกติอ่ืนๆ รวมดวย เชน อาการสั่นของใบหนาและลําคอ

4.1.7 ผูปวยสวนใหญมีอายุมากกวา 20 ป

หมายเหตุ โรคคอบิดท่ีเกิดรวมกับโรคทางระบบประสาทอ่ืนๆ หรือจากยาบางชนิด จัดเปนกลุมโรคคอบิดชนิดท่ีทราบสาเหตุ

(secondary cervical dystonia)

4.2 ผูปวยมีอาการรุนแรงระดับปานกลางข้ึนไป ดวยเกณฑดังตอไปน้ี

4.2.1 ระดับความรุนแรงนอย ไดแก กลุมท่ีมีอาการบิดเกร็งนอยกวา 20 องศา ออกจากแกนกลางของรางกาย มีอาการ

ปวดไมรุนแรง และมีอาการบิดเกร็งเพียงบางเวลา

121

4.2.2 ระดับความรุนแรงปานกลาง ไดแก กลุมท่ีมีอาการบิดเกร็งระหวาง 20-50 องศา ออกจากแกนกลางของรางกาย

รวมกับมีอาการบิดเกร็งมากกวาครึ่งหน่ึงของเวลาทํางาน และ/หรือมีอาการปวดท่ีมีความรุนแรงมากกวา 5 จาก 10

(วัดดวย visual analogue scale)

4.2.3 ระดับความรุนแรงมาก ไดแก กลุมท่ีมีอาการบิดเกร็งมากกวา 50 องศา ออกจากแกนกลางของรางกาย ท่ีเกิดข้ึน

เกือบตลอดท้ังวัน รวมกับอาการปวดท่ีมีความรุนแรงมากกวา 5 จาก 10 (วัดดวย visual analogue scale)

4.3 ผูปวยมีอาการท่ีสงผลกระทบตอกิจวัตรประจําวันและคุณภาพชีวิต

4.4 ใหการรักษาดวยวิธีการอ่ืนแลวไมไดผล

4.5 อนุญาตใหใชยาเฉพาะบริเวณลําคอเทาน้ัน ไมอนุญาตใหใชยาในบริเวณอ่ืน เชน ใบหนา ปาก หรือ ลําตัว

4.6 มีการประเมินผลการตอบสนองตอการรักษาในสองครั้งแรก เพ่ือขออนุมัติการใชยาระยะยาว กลาวคือ ภายหลัง 1 เดือนจาก

การใหยาครั้งแรก ผูปวยควรมีอาการดีข้ึนอยางนอย 30% ถาผูปวยไมตอบสนอง แพทยอาจขออนุมัติใหยาซ้ําอีก 1 ครั้ง ซึ่ง

ถาไมตอบสนองหลังการใชยา 2 ครั้ง ใหหยุดการใชยา และพิจารณาการรักษาในแนวทางอ่ืนๆ เชน การผาตัด

4.7 กรณีท่ีผูปวยไดรับการอนุมัติการใชยาระยะยาวหลังจากผานเกณฑในขอ 4.6 แลว แตภายหลังพบวาผูปวยไมตอบสนองตอ

การรักษา ใหหยุดการใชยา และพิจารณาการรักษาในแนวทางอ่ืนๆ เชน การผาตัด

4.8 ขนาดยาตอผูปวย 1 ราย อนุมัติไมเกิน 300 unit/ป สําหรับยา Botox และไมเกิน 1,000 unit/ป สําหรับยา Dysport

4.9 ตองไมเปนผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill)†

4.10 กรอกแบบฟอรมท่ีคณะอนุกรรมการพัฒนาบัญชียาหลักแหงชาติกําหนดทุกครั้งท่ีจะใชยากับผูปวย††

5. ขนาดยาท่ีแนะนํา

ขนาดยาและความถ่ีในการใหยา

Botox ขนาดยาเริ่มตน 50-150 unit ตอ 1 ครั้งการรักษา

Dysport ขนาดยาเริ่มตน 250-500 unit ตอ 1 ครั้งการรักษา

หมายเหตุ ฉีดยาหางกันไมนอยกวา 3 เดือน เน่ืองจากการฉีดยากอน 3 เดือน จะเรงใหเกิด antibody ทําใหการรักษาลมเหลวไดใน

อนาคต

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซ่ึงไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชวีิตยืนยาวขึ้น (irreversible) ซ่ึงในความเห็นของแพทยผูรักษา ผูปวยจะเสียชีวิตในระยะเวลาอันส้ัน หมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจ็บปวด และความทุกขทรมานเปนสําคัญ†† โปรดเก็บรักษาขอมูลไวเพือ่ใชเปนหลักฐานในการตรวจสอบการใชยาโดยหนวยงานการกํากับดูแลการส่ังใชยาบัญช ีจ(2)

122

แนวทางกํากับการใชยา Botulinum A toxinขอบงใชโรคใบหนากระตุกคร่ึงซีก (hemifacial spasm) ชนิดไมทราบสาเหตุ (idiopathic)

1. ระบบอนุมัติการใชยาขออนุมัติการใชยา botulinum A toxin จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) เฉพาะครั้งแรก โดย

มีการลงทะเบียนท้ังแพทยและผูปวยกอนทําการรักษา2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล

เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป3. คุณสมบัติของแพทยผูทําการรักษา

เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาประสาทวิทยา เวชศาสตรฟนฟู ประสาท-ศัลยศาสตร หรือจักษุวิทยา ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลตามขอ 24. เกณฑอนุมัติการใชยา

อนุมัติการใชยา botulinum A toxin ในโรคใบหนากระตุกครึ่งซีก โดยเกณฑดังน้ี4.1 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยวาเปนโรคใบหนากระตุกครึ่งซีกชนิดไมทราบสาเหตุ ดวยเกณฑดังตอไปน้ี

4.1.1 มีอาการกระตุกข้ึนเอง เปนๆ หายๆ ท่ีกลามเน้ือใบหนาซึ่งเลี้ยงโดยเสนประสาทใบหนา (เสนประสาทสมองท่ี 7) ขาง

หน่ึงขางใดเพียงขางเดียว ผูปวยบางรายอาจมีอาการเคลื่อนไหวดวยกันของกลามเน้ือใบหนา (facial synkinesia)

4.1.2 อาการคอยเปนคอยไป โดยเริ่มตนกระตุกท่ีกลามเน้ือรอบตา (orbicularis oculi) กอน เมื่อเปนมากข้ึน จะกระจาย

ไปท่ีแกมและกลามเน้ือรอบปาก (orbicularis oris)

4.1.3 การกระตุกเปนแบบสั้น รวดเร็วเปนแลวหยุด ท่ีเรียก clonic spasm และเมื่อเปนมากข้ึนอาจมีอาการกระตุกแลว

เกร็งคาง ทําใหตาปดหรือปากเบ้ียวคางเปนเวลาหลายวินาที ท่ีเรียก tonic spasm หรือในระหวางท่ีเกร็งคางแบบ

tonic มีการกระตุก clonic ขนาดเล็กๆ เกิดข้ึนไปพรอมกัน ท่ีเรียก tonic-clonic spasm

4.1.4 ไมสามารถบังคับใหกระตุกหรือหยุดกระตุกได

4.1.5 โรคน้ีมักพบในเพศหญิงมากกวาเพศชาย 2.5 เทา ผูปวยสวนใหญมีอายุระหวาง 45-60 ป โดยมักมีอายุเฉลี่ย

50-54 ปหมายเหตุ ผูปวยโรคใบหนากระตุกครึ่งซีกท่ีมีรอยโรคท่ีระบบประสาทสวนปลาย หรือระบบประสาทสวนกลาง จัดเปนกลุมท่ีทราบสาเหตุ (symptomatic hemifacial spasm)4.2 ผูปวยมีอาการรุนแรงระดับปานกลางข้ึนไป ดวยเกณฑดังตอไปน้ี

4.2.1 ระดับความรุนแรงนอย ไดแก กลุมท่ีมีอาการกระตุกเฉพาะท่ีกลามเน้ือรอบตา (orbicularis oculi) ทําใหมีการ

กระตุกของเปลือกตาบน (eyelid contraction) เทาน้ัน แตไมมีการปดลงมาของเปลือกตาบน

4.2.2. ระดับความรุนแรงปานกลาง ไดแก กลุมท่ีมีอาการกระตุกท่ีกลามเน้ือรอบตา ทําใหหนังตาปด ระหวาง 10-50% ของ

ชองการมองเห็น (palpebral fissure) หรือมีการกระตุกของตาและปากพรอมกัน

4.2.3 ระดับความรุนแรงมาก ไดแก กลุมท่ีมีอาการกระตุกท่ีกลามเน้ือรอบตา ทําใหหนังตาปด ระหวาง 50-100% ของชอง

การมองเห็น (palpebral fissure) หรือมีการกระตุกแบบ tonic spasm4.3 ผูปวยมีอาการท่ีสงผลกระทบตอกิจวัตรประจําวันและคุณภาพชีวิต4.4 ใหการรักษาดวยวิธีการอ่ืนแลวไมไดผล4.5 ไมอนุมัติใหมีการใชยา botulinum A toxin ตอไป และใหพิจารณาการรักษาในแนวทางอ่ืน เมื่อ

4.5.1 รักษาไปแลว 2 ครั้ง ผูปวยไมตอบสนองตอการรักษา (ดูวิธีการประเมินผลตามขอ 6)4.5.2 ผูปวยดื้อตอการรักษา เชน เกิด antibody ตอยา4.5.3 ผูปวยไดรับการรักษาดวยการผาตัดแลวไดผล

123


4.7 ขนาดยาตอผูปวย 1 รายอนุมัติไมเกิน 100 unit/ป สําหรับยา Botox และไมเกิน 400 unit/ป สําหรับยา Dysport


5. ขนาดยาท่ีแนะนําขนาดยาและความถ่ีในการใหยา

Botox ขนาดยาเริ่มตน 15-30 unit ตอ 1 ครั้งการรักษา

Dysport ขนาดยาเริ่มตน 60-120 unit ตอ 1 ครั้งการรักษา

หมายเหตุ ฉีดยาหางกันไมนอยกวา 3 เดือน เน่ืองจากการฉีดยากอน 3 เดือน จะเรงใหเกิด antibody ทําใหการรักษาลมเหลวได

ในอนาคต6. การประเมินผลการรักษา

6.1 ประเมิน ณ เวลา 6 สัปดาห หลังใหยา ซึ่งสวนใหญเปนเวลาท่ีใหผลการรักษาสูงสุด (peak improvement)6.2 ใชการประเมินแบบ subjective assessment โดยใหผูปวยประเมินเองวาดีข้ึนมากนอยเพียงใดเปรียบเทียบกับกอนการ

รักษา โดยอาจวัดเปนรอยละ หรือวัดดวย visual analogue scale เปนตน (อานรายละเอียดเพ่ิมเติมในคูมือการใชยาอยางสมเหตุผลตามบัญชียาหลักแหงชาติ)


124

แนวทางกํากับการใชยา Liposomal amphotericin Bขอบงใชโรค invasive fungal infections ในผูปวยท่ีไมสามารถทนตอยา Conventional amphotericin B

1. ระบบอนุมัติการใชยา ขออนุมัติการใชยา liposomal amphotericin B จากหนวยงานสิทธิประโยชนหลังการรักษา (post-authorization)

หมายเหตุ การอนุมัติกอนการใชยา liposomal amphotericin B (pre-authorization) ควรดําเนินการตอเมื่อมีความพรอมในการอนุมัติภายใน 24 ช่ัวโมง หรือมีการมอบอํานาจจากผูอํานวยการสถานพยาบาลทําหนาท่ีอนุมัติการใชยา2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล

เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป3. คุณสมบัติของแพทยผูทําการรักษา

3.1 เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติ หรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในอนุสาขาอายุรศาสตรโรคติดเช้ือ หรืออนุสาขาอายุรศาสตรโรคระบบการหายใจและภาวะวิกฤติโรคระบบการหายใจ หรืออนุสาขากุมารเวชศาสตรโรคติดเช้ือ หรืออนุสาขากุมารเวชศาสตรโรคระบบการหายใจ ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลตามขอ 2

3.2 ในกรณีสถานพยาบาลในขอ 2 ไมมีแพทยตามขอ 3.1 ใหผูอํานวยการโรงพยาบาลแตงตั้งแพทยท่ีมีความรูความชํานาญ ในการใชยาดังกลาวไมเกิน 2 คน

4. เกณฑอนุมัติการใชยาอนุมัติการใชยา liposomal amphotericin B ในโรค invasive fungal infections ในผูปวยท่ีไมสามารถทนตอยา conventional

amphotericin B ได โดยมีเกณฑดังน้ี4.1 ไดรับการวินิจฉัยแนนอน (definite) วาเปนโรค invasive fungal infections ซึ่งหมายถึงขอใดขอหน่ึงดังน้ี

4.1.1 ตรวจพบเช้ือรารูปสาย (hyphae) หรือยีสต (yeast) และมีการทําลายเน้ือเยื่อรวมดวย โดยการตรวจทางกลองจุลทรรศนหรือทางพยาธิวิทยาหรือทางเซลลวิทยาของสิ่งสงตรวจท่ีไดจากการตัดช้ินเน้ือหรือการเจาะดูดจากตําแหนงท่ีปราศจากเช้ือ (sterile site)

4.1.2 เพาะเช้ือข้ึนราสาย (mold) หรือยีสต จากสิ่งสงตรวจท่ีไดจากการตัดช้ินเน้ือ หรือการเจาะดูดจากตําแหนงท่ีปราศจากเช้ือ (สําหรับราสายน้ัน ยกเวนท่ีไดจาก bronchoalveolar lavage (BAL) โพรงไซนัส และปสสาวะ) และมีอาการทางคลินิก หรือผลเอกซเรยท่ีเขาไดกับการติดเช้ือ

4.1.3 เพาะเช้ือจากเลือดข้ึนราสายและมีขอบงช้ีวามีกอโรคติดเช้ือจริง หรือเพาะเช้ือจากเลือดข้ึนยีสต 4.2 ไดรับการวินิจฉัยท่ีเปนไปได (probable) วาเปนโรค invasive fungal infections ซึ่งหมายถึงการวินิจฉัยท่ีไมใชแบบ

definite และประกอบดวยองคประกอบตอไปน้ีครบทุกขอ4.2.1 มีปจจัยเสี่ยงดานผูปวย อยางนอย 1 ขอไดแก มี neutrophil < 500/mm3 มากกวา 10 วันในชวง ที่ เ ริ่ม เกิด โรค

จากเ ช้ือรา หรือ ไดรับการปลูกถายไขกระดูกแบบ allogeneic หรือ ไดสเตียรอยดมากกวา 0.3 มิลลิกรัมตอกิโลกรัมตอวัน ของ prednisolone ติดตอกันมานานกวา 3 สัปดาห หรือไดยากดภูมิคุมกันเชน ciclosporin,specific monoclonal antibody เชน alemtuzumab ในชวง 90 วันท่ีผานมา หรือ มีโรคภูมิคุมกันบกพรองอยางรุนแรงแตกําเนิด

4.2.2 มีอาการทางคลินิกท่ีเขาไดกับการติดเช้ือรา ตัวอยางเชนกรณีปอดอักเสบ – มีความผิดปกติใน CT chest อยางนอย 1 อยาง คือ dense well circumscribed lesion หรือair-crescent sign หรือ cavityกรณีหลอดลมอักเสบ – มี ulcer, nodule, pseudomembrane, eschar หรือ plaque ใน trachea หรือbronchusกรณีการติดเช้ือในโพรงไซนัสหรือจมูก – มีภาพรังสียืนยัน รวมกับอาการอยางนอย 1 อยางคือ ปวดเฉพาะท่ี แผลในจมูกแบบ eschar หรืออาการลุกลามเขากระดูกใกลเคียงรวมถึงกระบอกตากรณีโรคในสมอง – มีอยางนอย 1 ใน 2 ขอ คือ มีกอนในสมอง หรือ มี enhancement ของเยื่อหุมสมองจาก MRIหรือ CT

125

4.2.3 มีผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีบงถึงการติดเช้ือรา เชน พบเช้ือราสายในเสมหะ BAL bronchial brush หรือ sinus aspirate จากการตรวจดวยกลองจุลทรรศนหรือเพาะเช้ือข้ึน หรือ การตรวจ galactomannan ใหผลบวกสําหรับ Aspergillus หรือ การตรวจ beta D glucan ใหผลบวกสําหรับ invasive fungal infection อ่ืนๆ นอกเหนือจาก Cryptococcus และ Zygomycetes

4.3 ไดรับการวินิจฉัยวาท่ีไมสามารถทนตอยา conventional amphotericin B ซึ่งหมายถึงขอใดขอหน่ึงดังน้ี4.3.1 ผูไดรับ conventional amphotericin B แลว serum creatinine สูงข้ึนมากกวากอนใหยาอยางนอย 2 เทาและมีคา

> 3.0 mg/dL ท้ังน้ีผูปวยควรจะมีคา serum creatinine กอนและหลังใหยาหางกันอยางนอย 3 วัน และมีการเตรียมผูปวยดวยการให NSS กอนใหยา conventional amphotericin B ดวย

4.3.2 ในกรณีท่ีมีภาวะไตทํางานบกพรองอยูเดิม (หมายถึง ผูปวยท่ีมีคา serum creatinine > 2.0 mg/dL และไมไดทํา chronic dialysis อยู) ไดรับ conventional amphotericin B แลว serum creatinine เพ่ิมข้ึนจากเดิม > 1.0 mg/dL

4.3.3 มีผลขางเคียงจากการใหยา conventional amphotericin B ท่ีไมสามารถควบคุมดวยวิธีการอ่ืนๆ ได อยางนอย 3วัน เชน มีไขรวมกับอาการหนาวสั่นมาก หรือมี refractory hypokalemia เปนตน

หมายเหตุ ในกรณีผูปวยเด็ก (อายุ < 18 ป) การพิจารณาคา serum creatinine ใหอยูในดุลยพินิจของแพทย4.4 กรณีท่ีมีภาวะไตทํางานบกพรองอยูเดิมโดยคา serum creatinine > 3.0 mg/dL ไมไดทํา chronic dialysis อยู และไมได

เปน end stage renal disease ใหพิจารณาใช liposomal amphotericin B ไดโดยไมจําเปนตองใช conventionalamphotericin B มากอน

4.5 อนุมัติการใชยาครั้งละไมเกิน 7 วัน โดยตองมีการประเมินผลการรักษา ณ วันท่ี 3 และ 5 ของการใหยากอนจะขออนุมัติใชยาครั้งถัดไป

4.6 ไมเปนผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill)†

4.7 มีการกรอกแบบฟอรมท่ีคณะอนุกรรมการพัฒนาบัญชียาหลักแหงชาติกําหนดทุกครั้งท่ีใชยากับผูปวย††

5. ขนาดยาท่ีแนะนํา3-5 มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอวัน ใหยาวันละ 1 ครั้ง ดวยวิธี IV infusion ในเวลา 2 ช่ัวโมง (ลดลงเหลือ 1 ช่ัวโมงได

หากผูปวยทนยาไดดี)6. ระยะเวลาในการรักษา

6.1 กรณีผูปวยท่ีตอบสนองตอการรักษาโดยสมบูรณ ระยะเวลาของการรักษามีเกณฑดังน้ี6.1.1 กรณี candidemia หรือกรณี fungemia ใหไดนานไมเกิน 14 วันหลังผลเพาะเช้ือในเลือดเปนลบ (โดยท่ัวไปผลเพาะ

เช้ือในเลือด มักเปนลบภายใน 7 วัน หลังใหยารักษา)6.1.2 กรณี deep organ infection ใหไดจนกวาอาการทางคลินิกหายไปและรอยโรคในภาพรังสีหายไป หรือเหลือนอยท่ีสุด

โดยท่ัวไปประมาณ 4-12 สัปดาหหมายเหตุ ในกรณีท่ีสามารถเปลี่ยนเปนยาตานเช้ือราแบบกินได จะตองเปลี่ยนใหเร็วท่ีสุด6.2 ควรหยุดยา liposomal amphotericin B เมื่อ

6.2.1 สามารถใชยาตานเช้ือราชนิดอ่ืนในการรักษาไดผลไมแตกตางกันหรือดีกวา เชน ดูจากผลเพาะเช้ือ6.2.2 ผูปวยไมตอบสนองตอการรักษาภายใน 7 วันหลังใหยา ซึ่งหมายถึงขอใดขอหน่ึงดังตอไปน้ี

มีการดําเนินโรคตอเน่ือง (persistent) เชน ผลเพาะเช้ือในกระแสเลือดข้ึนเช้ือตลอด อาการทางคลินิกรุนแรงมากข้ึน หรือภาพรังสีแสดงความผิดปกติมากข้ึนโดยไมสามารถอธิบายไดดวยสาเหตุ

อ่ืน ทราบวาเช้ือดื้อตอยา liposomal amphotericin B จากผลเพาะเช้ือ

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซ่ึงไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชวีิตยืนยาวขึ้น (irreversible) ซ่ึงในความเห็นของแพทยผูรักษา ผูปวยจะเสียชีวิตในระยะเวลาอันส้ันหมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจ็บปวดและความทุกขทรมานเปนสําคัญ†† โปรดเก็บรักษาขอมูลไวเพือ่ใชเปนหลักฐานในการตรวจสอบการใชยาโดยหนวยงานการกํากับดูแลการส่ังใชยาบัญช ีจ(2)

126

แนวทางกํากับการใชยา Leuprorelin acetateขอบงใชภาวะ central (gonadotrophin dependent) precocious puberty

1. ระบบอนุมัติการใชยา ขออนุมัติการใชยา leuprorelin acetate จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) การอนุมัติแตละครั้ง

มีระยะเวลา 12 เดือน เมื่อครบกําหนดใหขออนุมัติใหมทุกครั้ง โดยขออนุมัติในกําหนดเวลาไมเกิน 30 วัน หลังจากวันครบกําหนดเน่ืองจากมีผลกระทบตอสุขภาพของผูปวย โดยมีการลงทะเบียนท้ังแพทย และผูปวยกอนทําการรักษา2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล

2.1 เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป ซึ่งมีความพรอมของเครื่องมือและอุปกรณในการวินิจฉัยและติดตามผลการรักษา 2.2 กรณีเปนสถานพยาบาลระดับทุติยภูมิท่ีมีคุณสมบัติตามเกณฑขางตน ใหสถานพยาบาลแจงความประสงคตอหนวยงานกํากับ

ดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2) เพ่ือขออนุมัติและลงทะเบียนสถานพยาบาลแตละแหงเปนกรณีๆ ไป3. คุณสมบัติของแพทยผูทําการรักษา

เปนแพทยผูเชี่ยวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในอนุสาขากุมารเวชศาสตรโรคตอมไรทอและเมตะ-บอลิสม ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรับการอนุมัติในขอ 24. เกณฑอนุมัติการใชยา

อนุมัติการใชยา leuprorelin acetate ในภาวะ central (gonadotrophin dependent) precocious puberty โดยมีเกณฑตอไปน้ีครบทุกขอ

4.1 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยวาเปน central precocious puberty ท่ีมีการพัฒนาทางเพศทุติยภูมิ (secondary sexcharacteristics) กอนอายุ 8 ปในเด็กหญิง หรือกอนอายุ 9 ปในเด็กชาย

4.2 มีผลการตรวจทางหองปฏิบัติการครบทุกขอ ดังตอไปน้ี4.2.1 ระดับ luteinizing hormone (LH) มีระดับสูงเหมือนเด็กเริ่มเขาสูวัยหนุมสาว (pubertal LH level) กลาวคือ มี

basal LH มากกวา 0.3-0.5 IU/L หรือ peak LH หลังกระตุนดวย gonadotrophin-releasing hormone (GnRH)มากกวา 6 IU/L (ICMA) หรือมากกวา 10 IU/L (RIA) หรือระดับ LH/FSH หลังกระตุนดวย GnRH มากกวา 1

4.2.2 อายุกระดูกล้ําหนาอายุจริง กลาวคือ มีอายุมากกวา 1.0 SD ของอายุตามปฏิทิน อยางรวดเร็วภายใน 6-12 เดือน 4.2.3 ผลการทํา MRI ของสมองและตอมใตสมอง โดยพิจารณาทํา MRI ในเด็กชายทุกรายและเด็กหญิงท่ีเริ่มมีอาการเมื่ออายุ

ต่ํากวา 7 ป หรือเด็กหญิงท่ีเริ่มมีอาการเมื่ออายุมากกวา 7 ป และตรวจรางกายพบสิ่งผิดปกติหมายเหตุ อาจเพ่ิมผลการตรวจอ่ืนไดตามความจําเปนเชน ultrasound pelvis ในเพศหญิง4.3 อายุท่ีเริ่มใชยา leuprorelin acetate ในเด็กหญิงไมมากกวา 11 ป หรือเด็กชายไมมากกวา 12 ป 4.4 ไมเปนผูปวยท่ีมารับการรักษาชามาก กลาวคือ อายุกระดูกมากกวา 12.5 ป ในเด็กหญิง หรือมากกวา 14 ป ในเด็กชาย

เน่ืองจากยังไมมีหลักฐานยืนยันวาการใชยาในขณะท่ีอายุกระดูกเจริญมากแลว จะชวยใหความสูงสุดทายเพ่ิมข้ึน4.5 ตองไมเปนผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill)

†


† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซ่ึงไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชวีิตยืนยาวขึ้น (irreversible) ซ่ึงในความเห็นของแพทยผูรักษา ผูปวยจะเสียชีวิตในระยะเวลาอันส้ัน หมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจ็บปวดและความทุกขทรมานเปนสําคัญ†† โปรดเก็บรักษาขอมูลไวเพือ่ใชเปนหลักฐานในการตรวจสอบการใชยาโดยหนวยงานการกํากับดูแลการส่ังใชยาบัญช ีจ(2)

127

5. ขนาดยาท่ีแนะนํา5.1 ขนาดยาท่ีแนะนําใหใช 100-150 ไมโครกรัมตอกิโลกรัม IM หรือ SC ทุก 4 สัปดาห5.2 หลังจากใชยาไปแลว 3-6 เดือน หากขนาดยาดังกลาวไมสามารถลดระดับฮอรโมนลงได (peak LH หลังฉีดยา 1-2 ช่ัวโมง

ควรนอยกวา 4-5 IU/L) ใหปรับขนาดยาเพ่ิมไดจนถึง 300 ไมโครกรัมตอกิโลกรัม ทุก 4 สัปดาห 6. ระยะเวลาในการรักษา

6.1 ระยะเวลาการรักษาไมสามารถกําหนดไดแนนอน ผูปวยแตละรายใชระยะเวลาการรักษาไมเทากัน โดยใหขออนุมัติการใชยาจากหนวยงานกํากับดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2) ทุก 1 ป

6.2 การหยุดยา leuprorelin acetate ใหพิจารณาอายุกระดูกเปนหลัก คือใหหยุดยาเมื่ออายุกระดูก (bone age) 13 ป ข้ึนไปในเด็กหญิง หรือ 14 ปครึ่ง ข้ึนไปในเด็กชาย โดยอายุจริง (chronological age) ควรมากกวา 9 ป ข้ึนไปในเด็กหญิง และมากกวา 10 ป ข้ึนไปในเด็กชาย (เน่ืองจากตองพิจารณาในดานความพรอมของรางกาย หรือ maturity ของเด็กดวย)

128

แนวทางกํากับการใชยา Docetaxelขอบงใช มะเร็งเตานมระยะลกุลาม

1. ระบบอนุมัติการใชยาขออนุมัติการใชยา docetaxel จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) ทุกคร้ัง โดยมีการลงทะเบียน

ท้ังแพทย และผูปวยกอนทําการรักษา 2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล

เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป ท่ีมีความพรอมในการวินิจฉัย และรักษาโรค 3. คุณสมบัติของแพทยผูทําการรักษา

เปนแพทยผูเช่ียวชาญไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายุรศาสตรมะเร็งวิทยา รังสีรักษาและมะเร็งวิทยาหรืออนุสาขาศัลยศาสตรมะเร็งวิทยา ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลตามขอ 24. เกณฑอนุมัติการใชยา

อนุมัติการใชยา docetaxel ในโรคมะเร็งเตานมระยะลุกลาม โดยมีเกณฑดังน้ี4.1 ใชเปนยาสูตรท่ีสองหลังจากใชยา anthracycline ไมไดหรือไมไดผล 4.2 ผูปวยตองอยูในสภาพรางกายดีพอสมควร คือมี Eastern Co-operation Oncology Group (ECOG) performance

status ตั้งแต 0 ถึง 2 (หรือมี ECOG 0-2) ดังรายละเอียดดานลางECOG PERFORMANCE STATUS SCALE

SCALE DESCRIPTION OF SCALE0 ASYMPTOMATIC

NORMAL ACTIVITY.1 SYMPTOMATIC ; AMBULATORY

ABLE TO CARRY OUT ACTIVITY OF DAILY LIVING.2 SYMPTOMATIC ; IN BED LESS THAN 50% OF THE DAY;

OCCASIONALLY NEED NURSING CARE.3 SYMPTOMATIC ; IN BED MORE THAN 50% OF THE DAY ;

NEED NURSING CARE.4 BED RIDDEN

MAY NEED HOSPITALISATION.



5. ขนาดยาท่ีแนะนําขนาดยาท่ีเหมาะสมสําหรับคนไทยคือ 75 มิลลิกรัมตอพ้ืนท่ีผิว 1 ตารางเมตร (ขนาดยาโดยท่ัวไปคือ 60-100 มิลลิกรัมตอพ้ืนท่ีผิว

1 ตารางเมตร) ใหยาทางหลอดเลือดดําโดยใชเวลานานกวา 1 ช่ัวโมง (หยุดยาทันทีท่ีมีผลขางเคียงรุนแรงเกิดข้ึน) ใหยาเปน cycle หางกันครั้งละ 3 สัปดาห

ควรให dexamethasone เปน pre-medication ในผูปวยทุกรายเพ่ือลดอุบัติการณและความรุนแรงของภาวะคั่งนํ้า (fluidretention) และแอนาฟแล็กซิสหมายเหตุ การใหยาในขนาดสูงมีผลตอ tumor response แตไมมีผลตอ TTP (time to tumor progression) และ overallsurvival โดยมีอุบัติการณของผลขางเคียงท่ีเพ่ิมข้ึน6. ระยะเวลาในการรักษา

6.1 ใหยาจนผูปวยมี maximum response (กอนเน้ือมะเร็งไมยุบตอไปอีกแลว) แลวใหเพ่ิมอีก 1-2 cycle6.2 กรณีท่ีผูปวยตอบสนองตอยาไดดี ควรจะหยุดยา (drug holiday) หลังไดรับยาครบ 6-8 cycle แลวใหยาใหมเมื่อโรคกลับมา

ใหม หรือลุกลามมากข้ึน6.3 ใหใชยา 6-8 cycle


129

แนวทางกํากับการใชยา Docetaxelขอบงใช มะเร็งปอดชนิด non-small cell ระยะลุกลาม

1. ระบบอนุมัติการใชยาขออนุมัติการใชยา docetaxel จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) ทุกครั้ง โดยมีการลงทะเบียน




อนุมัติการใชยา docetaxel ในโรคมะเร็งปอดชนิด non-small cell ระยะลุกลาม โดยมีเกณฑดังน้ี4.1 ใชเปนยาสูตรท่ีสองหลังจากใชยา platinum ไมไดหรือไมไดผล 4.2 ผูปวยตองอยูในสภาพรางกายดีมาก คือมี Eastern Co-operation Oncology Group (ECOG) performance status

ตั้งแต 0 ถึง 1 (หรือมี ECOG 0-1) ดังรายละเอียดดานลางECOG PERFORMANCE STATUS SCALE


NORMAL ACTIVITY.1 SYMPTOMATIC ; AMBULATORY

ABLE TO CARRY OUT ACTIVITY OF DAILY LIVING.2 SYMPTOMATIC; IN BED LESS THAN 50% OF THE DAY ;






5. ขนาดยาท่ีแนะนํา60-75 มิลลิกรัมตอพ้ืนท่ีผิว 1 ตารางเมตร ใหยาทางหลอดเลือดดําโดยใชเวลานานกวา 1 ช่ัวโมง (หยุดยาทันทีท่ีมีผลขางเคียง

รุนแรงเกิดข้ึน) ใหยาเปน cycle หางกันครั้งละ 3 สัปดาห ควรให dexamethasone เปน pre-medication ในผูปวยทุกรายเพ่ือลดอุบัติการณและความรุนแรงของภาวะคั่งนํ้า (fluid

retention) และแอนาฟแล็กซิสหมายเหตุ การใหยาในขนาดสูงกวาท่ีแนะนําเพ่ิมผลขางเคียงและอัตราการเสียชีวิตของผูปวย

6. ระยะเวลาในการรักษา6.1 โดยท่ัวไปแนะนําใหใชยา 4 cycle6.2 ใหใชยาไดสูงสุดไมเกิน 6 cycle


130

แนวทางกํากับการใชยา Docetaxelขอบงใช มะเร็งตอมลูกหมากระยะแพรกระจาย

1. ระบบอนุมัติการใชยาขออนุมัติการใชยา docetaxel จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) ทุกครั้ง โดยมีการลงทะเบียน




อนุมัติการใชยา docetaxel ในโรคมะเร็งตอมลูกหมากระยะแพรกระจาย โดยมีเกณฑดังน้ี4.1 ใชในผูปวยท่ีไมตอบสนองตอการรักษาดวยยาฮอรโมนแลว4.2 ใหใชรวมกับ prednisolone4.3 ผูปวยตองอยูในสภาพรางกายดีมาก คือมี Eastern Co-operation Oncology Group (ECOG) performance status

ตั้งแต 0 ถึง 1 (หรือมี ECOG 0-1) ดังรายละเอียดดานลาง

ECOG PERFORMANCE STATUS SCALE


NORMAL ACTIVITY.1 SYMPTOMATIC; AMBULATORY

ABLE TO CARRY OUT ACTIVITY OF DAILY LIVING.2 SYMPTOMATIC; IN BED LESS THAN 50% OF THE DAY ;




4.4 ภายหลังหยุดยาหากโรคลุกลาม ไมแนะนําใหใชยาอีก4.5 ตองไมเปนผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill)

†


5. ขนาดยาท่ีแนะนํา60-75 มิลลิกรัมตอพ้ืนท่ีผิว 1 ตารางเมตร ใหยาทางหลอดเลือดดําโดยใชเวลานานกวา 1 ช่ัวโมง (หยุดยาทันทีท่ีมีผลขางเคียง

รุนแรงเกิดข้ึน) ใหยาเปน cycle หางกันครั้งละ 3 สัปดาห โดยใหรวมกับ prednisolone 5 มิลลิกรัม ใหยาทางปากวันละ 2 ครั้ง ทุกวันตลอดชวงของการรักษา

ควรให dexamethasone เปน pre-medication ในผูปวยทุกรายเพ่ือลดอุบัติการณความรุนแรงของภาวะคั่งนํ้า (fluidretention) และแอนาฟแล็กซิสหมายเหตุ การใหยาบอยกวาท่ีแนะนําไมเพ่ิมอัตราการรอดชีวิตของผูปวย 6. ระยะเวลาในการรักษา

ใหใชยาไดสูงสุดไมเกิน 6 cycle


131

แนวทางกํากับการใชยา Imatinib mesilateขอบงใช chronic myelogenous leukemia (CML) ระยะ chronic stable phase


ขออนุมัติการใชยา imatinib mesilate จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) ทุกครั้ง โดยมีการ

ลงทะเบียนท้ังแพทยและผูปวยกอนทําการรักษา


เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป ท่ีมีความพรอมในการวินิจฉัยและรักษาโรคดังน้ี สามารถตรวจหา Philadelphia chromosome t(9;22)(q34;q11) ดวยวิธี quantitative chromosome study ได สามารถตรวจ chromosomal cytogenetic ดวยวิธีมาตรฐาน หรอืดวย real-time quantitative PCR (RQ-PCR)

หรือ fluorescence in situ hybridization (FISH) ท่ีมีมาตรฐานได


เปนแพทยผู เ ช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายุรศาสตรโรคเลือดซึ่งปฏิบัติงานใน

สถานพยาบาลท่ีไดรับการอนุมัติในขอ 2

4. เกณฑอนุมัติการใชยาอนุมัติการใชยา imatinib mesilate ในโรค CML โดยมีเกณฑดังน้ี

4.1 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยวาเปน CML ในระยะ chronic stable phase โดยตองตรวจพบขอหน่ึงขอใดดังตอไปนี้4.1.1 มี Philadelphia chromosome positive โดยการตรวจดวยวิธี quantitative chromosome study หรือ 4.1.2 มี BCR-ABL gene positive โดยการตรวจดวยวิธี polymerase chain reaction (PCR) หรือ fluorescence in

situ hybridization (FISH)

4.2 ไมอนุมัติใหมีการใชยา imatinib mesilate ตอไป และใหพิจารณาการรักษาในแนวทางอ่ืน เมื่อ

4.2.1 ไมได complete hematologic response ใน 6 เดือน หรือ

4.2.2 ไมได major cytogenetic response ใน 12 เดือน หรือ4.2.3 ไมได complete cytogenetic response ใน 18 เดือน

เกณฑการพิจารณา cytogenetic response ใหใชวิธีการตรวจ metaphase จาก chromosome analysis เทาน้ัน กรณีท่ีผลการตรวจไมมี metaphase สามารถใหยาตอไปไดไมเกิน 3 เดือน และตองตรวจซ้ํา หากยังไมสามารถตรวจได ใหหยุดยา




132


5.1 400 มิลลิกรัมตอวัน5.2 ไมอนุมัติใหใชยา imatinib mesilate ในขนาดเกิน 400 มิลลิกรมัตอวัน

6. การประเมินผลการรักษา

ผูปวยท่ีได complete cytogenetic response ควรทําการตรวจ chromosome ทุก 6 เดือน ถามีการกลับคืนของ

Philadelphia chromosome โดยท่ีผลเลือด CBC อยูในเกณฑปกติ สามารถใหยาตอไปไดอีก 3 เดือน และตรวจหา Philadelphia

chromosome ซ้ํา ซึ่งถายังไมได complete cytogenetic response ใหหยุดยา imatinib mesilateหมายเหตุ ในกรณีท่ีมีการตรวจ RQ-PCR ท่ีไดมาตรฐาน สามารถใชแทนการตรวจ cytogenetic ทุก 6 เดือนไดแตใหมีการตรวจ cytogenetic ทุก 12 เดือน รวมดวย กรณีท่ีผลการตรวจไมมี metaphase สามารถใหยาตอไดไมเกิน 3 เดือน และตองตรวจซ้ํา หากยังไมสามารถตรวจได ใหหยุดยา

133

แนวทางกํากับการใชยา Imatinib mesilateขอบงใช gastrointestinal stromal tumors (GISTs) ระยะลกุลามหรือมีการกระจายของโรค


ขออนุมัติการใชยา imatinib mesilate จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) ทุกครั้ง โดยมีการ

ลงทะเบียนท้ังแพทย และผูปวยกอนทําการรักษา


เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป ท่ีมีความพรอมในการวินิจฉัย และรักษาโรค โดยสามารถวัดขนาดของเน้ืองอกไดดวยรังสี

วินิจฉัยท่ีแมนยํา เชน computerized tomography (CT) หรือ magnetic resonance imaging (MRI)


เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายุรศาสตรมะเร็งวิทยา หรืออนุสาขาศัลยศาสตร

มะเร็งวิทยาซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรับการอนุมัติในขอ 2


อนุมัติการใชยา imatinib mesilate ในโรค GISTs โดยมีเกณฑดังน้ี

4.1 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยวาเปน GISTs (gastrointestinal stromal tumors) ท่ีมี Kit (CD117) ใหผลบวก

4.2 เปนโรคระยะลุกลามท่ีผาตัดไมได หรือมีการกระจายของโรค4.3 ไมอนุมัติใหมีการใชยา imatinib mesilate ตอไป และใหพิจารณาการรักษาในแนวทางอ่ืน เมื่อมี progressive disease

อยางชัดเจน



5. ขนาดยาท่ีแนะนํา5.1 400 มิลลิกรัมตอวัน 5.2 ไมอนุมัติใหมีการใชยา imatinib mesilate เกินกวาขนาดท่ีแนะนํา (400 มิลลิกรัมตอวัน) แมวาการใหยาไมไดผลหรือโรค

ลุกลามข้ึนขณะใหยาท่ี 400 มิลลิกรัมตอวัน

6. การประเมินผลการรักษา6.1 ประเมินผลการรักษาทุก 12 สัปดาห ดวยรังสีวินิจฉัยท่ีสามารถวัดขนาดของเน้ืองอกได เชน computerized tomography (CT)

หรือ magnetic resonance imaging (MRI)6.2 ควรระบุผลการตอบสนองดวย SWOG (south west oncology group) หรือ RECIST (response evaluation criteria in

solid tumor) criteria วาเปนก. โรคหายไปหมด (complete) หรือข. รักษาหายไปบางสวน (partially response) หรือค. คงท่ี (stable) ตาม SWOG (Southwest Oncology Group) หรือ RECIST criteria

6.3 ในกรณีท่ีผลการตรวจทางรังสีวิทยาพบวามีรอยโรคขนาดใหญข้ึนเพียงตําแหนงเดียว (ไมเกิน 25%) ในขณะท่ีตําแหนงอ่ืนเล็กลง หรือคงท่ี แพทยผูรักษาสามารถพิจารณาหยุดยา หรือใหยาตออีก 2 เดือน และทําการตรวจซ้ําเพ่ือความชัดเจนวาเปน stable disease หรือ progressive disease


134

แนวทางกํากับการใชยา Human normal immunoglobulin, intravenous (IVIG)

ขอบงใช โรคคาวาซากิระยะเฉียบพลัน (acute phase of Kawasaki disease)


1.1 กรณีโรคคาวาซากิระยะเฉียบพลัน ขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชน ภายหลังการรักษา (post-

authorization) เน่ืองจากผูปวยสวนใหญเปนเด็กเล็ก มักมาดวยอาการฉุกเฉิน และจําเปนตองไดรับยาอยางทันทวงทีมิฉะน้ัน

อาจทําใหผูปวยเสียชีวิตได

1.2 กรณีโรคคาวาซากิระยะเฉียบพลันท่ีดื้อตอการรักษาดวย IVIG ในครัง้แรก ใหขออนุมัติจากหนวยงานสทิธิประโยชน กอนการ

ใหยา IVIG ซ้ําอีก 1 ครั้ง (pre-authorization)


2.1 เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป ท่ีสามารถทําการตรวจ echocardiogram ได หรือ

2.2 กรณีเปนสถานพยาบาลระดับทุติยภูมิ ตองเปนสถานพยาบาลท่ีสามารถสงตอเพ่ือรับการตรวจ echocardiogram ไดใน

โรงพยาบาลเครือขายภายในเวลาไมเกิน 2 สัปดาห นับจากวันท่ีใหการวินิจฉัยโรค โดยใหสถานพยาบาลแจงความประสงคตอ

หนวยงานกํากับดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2) เพ่ือขออนุมัติและลงทะเบียนสถานพยาบาลแตละแหง


เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขากุมารเวชศาสตร


อนุมัติการใชยา IVIG ในโรคคาวาซากิระยะเฉียบพลัน ในกรณดีังตอไปน้ี

4.1 สามารถวินิจฉัยโรคไดครบถวนตามเกณฑของคาวาซากิ โดยมีอาการและอาการแสดงดังตอไปน้ี

4.1.1 มีไขตดิตอกันอยางนอย 5 วัน

4.1.2 มีอาการแสดงอยางนอย 4 ใน 5 อยาง ดังน้ี

เยื่อตาสวนลูกตา (bulbar) แดงท่ีตาท้ังสองขางโดยไมมีข้ีตา

มีการเปลี่ยนแปลงของริมฝปากและเยื่อบุชองปากโดยมรีิมฝปากแดง มีรอยแยกท่ีริมฝปาก ลิ้นเปนตุมและมีสี

แดงคลายผลสตรอเบอรี่ หรือมีคอหอยแดงอยางชัดเจน

มีการเปลี่ยนแปลงของผิวหนังบริเวณมือและเทา โดยมฝีามือหรือฝาเทาแดง มือหรือเทาบวม (ในระยะเฉียบพลัน)

ซึ่งตอมาจะมีการลอกของผิวหนังบริเวณรอบๆ เล็บมือหรือเล็บเทา (ในระยะพักฟนหรือระยะก่ึงเฉียบพลันท่ี

สัปดาหท่ี 2 และ 3 ของโรค)

มีผื่นผิวหนังลักษณะหลายรูปแบบ (polymorphous rash)

คลําพบตอมนํ้าเหลืองบริเวณลําคอ โดยมีขนาดโตกวา 1.5 เซนติเมตร และมักคลําพบเพียงดานใดดานหน่ึงของ

ลําคอ

4.1.3 ไดรับการวินิจฉัยแยกโรคท่ีมีอาการคลายกันออกแลว ไดแก โรคตดิเช้ือไวรสั (เชน measles, adenovirus,

enterovirus, Epstein-Barr virus), scarlet fever, staphylococcal scalded skin syndrome, toxic

shock syndrome, bacterial cervical lymphadenitis, drug hypersensitivity reactions, Stevens-

Johnson syndrome, juvenile rheumatoid arthritis, Rocky mountain spotted fever, leptospirosis,

mercury hypersensitivity reaction (acrodynia)

4.2 วินิจฉัยโรคไดไมครบถวนตามเกณฑของคาวาซากิ (incomplete Kawasaki disease) แตมีการตรวจทาง

หองปฏิบัติการท่ีเขาไดกับโรค ตามเกณฑของ American Heart Association และ American Academy of

Pediatrics (AHA/AAP guidelines) ไดแกขอใดขอหน่ึงดังตอไปน้ี

4.2.1 มีคา ESR > 40 mm/hour และ/หรือ CRP > 3 mg/dL รวมกับผลการตรวจทางหองปฏิบัติการอ่ืนพบความ

ผิดปกตติั้งแต 3 ขอข้ึนไป ไดแก

135

ALT สูงกวา2.5 เทาของคาปกติ

WBC count > 15,000/mm3

มีภาวะโลหติจาง (เมื่อเทียบกับอายุของผูปวย)

platelet count > 450,000/mm3 (ไขมากกวา 7 วัน)

การตรวจปสสาวะพบเม็ดเลือดขาว > 10/HPF

serum albumin < 3g/dL

4.2.2 ตรวจพบความผิดปกติของ echocardiogram

4.3 กรณีโรคคาวาซากิระยะเฉียบพลนัท่ีด้ือตอการรักษาดวย IVIG ในคร้ังแรก พิจารณาให IVIG ซ้ําไดอีก 1 ครั้งเทาน้ัน

(ใชขนาดยาและวิธีการใหยาตามขอ 5) โดยมเีกณฑการวินิจฉัยดังตอไปน้ี

ลักษณะทางคลินิกและผลการตรวจทางหองปฏิบัติการยังคงเขาไดกับโรคคาวาซากิ

ยังตรวจไมพบสาเหตุอ่ืนๆ ของไข

หลังจากการให IVIG dose แรกเสร็จสิ้นไปแลวนานกวา 36 - 48 ช่ัวโมงผูปวยยังคงมไีขอยู


4.5 กรอกแบบฟอรมท่ีคณะอนุกรรมการพัฒนาบัญชียาหลักแหงชาติกําหนดทุกครั้งท่ีใชยากับผูปวย††

5. ขนาดยาและวิธีการใหยา

ใหยาในขนาด 2 กรัมตอนํ้าหนักตวั 1 กิโลกรมัตอครั้ง โดยการใหยาเพียงครั้งเดียว (single dose) ภายในระยะ 10 วันหลังจากท่ี

เริ่มมไีข เน่ืองจากมีหลักฐานวาการใหยาเกินกวาระยะเวลาดังกลาวไมใหประโยชนในการรักษา ใหยาดวยวิธี continuous drip โดย

เริ่มใหยาในขนาด 0.6 มิลลลิิตรตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอช่ัวโมง และเพ่ิมอัตราครั้งละเทาตัวทุก 30 นาที (ขนาดสูงสุดไมเกิน 4.8

มิลลลิิตรตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรมัตอช่ัวโมง) จนไดอัตราท่ีให IVIG ไดหมดใน 12 ช่ัวโมง

6. การติดตามผลการรักษา

6.1 ขณะใหยาควรบันทึกสญัญาณชีพ ทุก 15 นาที ใน 2 ช่ัวโมงแรก หลงัจากน้ันถาไมพบความผิดปกติใหบันทึกทุก 1 ช่ัวโมง

6.2 ใหสังเกตการเกิดผื่น และการหายใจ ถามีอาการผดิปกติใหหยดุการใหยา และรักษาอาการแพ

6.3 ผูปวยโรคคาวาซากิทุกรายท่ียังไมไดรับการตรวจ echocardiogram ณ วันท่ีวินิจฉัยโรค ตองไดรับการตรวจ

echocardiogram ภายในเวลาไมเกิน 2 สัปดาห

6.4 ควรทํา echocardiogram ซ้ําท่ี 2 เดือน หลังเริ่มปวย


136


ขอบงใช โรคภูมิคุมกนับกพรองปฐมภมูิ (primary immunodeficiency diseases)


ขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชนดังน้ี

1.1 กรณี Post- Authorizationกรณีเมื่อผูปวยมาดวยภาวะฉุกเฉินและจําเปนตองไดรับยาในทันที มิเชนน้ันผูปวยอาจถึงแกชีวิตได (life-threatening) ใหขอ

อนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชนภายหลังการรักษา พรอมแนบรายงานการใช IVIG โดยเร็วท่ีสุด

1.2 กรณี Pre-Authorization

สําหรับในกรณีท่ีไมใชภาวะฉุกเฉิน เชน การใหเพ่ือการรักษาตามปกติ (Replacement Therapy) จะตองมีการลงทะเบียน

ผูปวยไวลวงหนากับหนวยงานสิทธิประโยชน และกอนไดรับยาในครั้ง (course) ตอไป ใหขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงาน

สิทธิประโยชนกอนการรักษา เน่ืองจากผูปวยไมจําเปนตองไดรับยาในทันที ยกเวนในรายท่ีมีอาการรุนแรง และฉุกเฉินควรทําตาม

แบบ post-authorization แลวจึงแจงใหหนวยงานสิทธิประโยชนทราบภายหลังการรักษา


2.1 เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิ ท่ีมีแพทยผูวินิจฉัยตามคุณสมบัติท่ีระบุไวในขอ 3

2.2 เปนสถานพยาบาลท่ีสามารถรับคาํปรึกษาจากแพทยท่ีมีคณุสมบัติของแพทยผูวินิจฉัยตามท่ีระบุไวในขอ 3 โดยให

สถานพยาบาลแจงความประสงคตอหนวยงานกํากับดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2) เพ่ือขออนุมัติ และลงทะเบียน

สถานพยาบาลแตละแหงเปนกรณไีป


สถานพยาบาลจําเปนตองใชยาโดยแพทยผูมีความพรอมในการใชยาน้ีท้ังในแงความสามารถในการวินิจฉัยโรค การใชยาใหตรง

ตามขอบงใช การระมัดระวังอันตรายจากยา และการติดตามผลการรักษา ไดแก

3.1 เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในอนุสาขากุมารเวชศาสตรโรคติดเช้ือ หรืออนุ

สาขากุมารเวชศาสตรโรคภูมิแพและภูมิคุมกัน หรืออนุสาขาอายุรศาสตรโรคติดเช้ือ หรืออนุสาขาอายุรศาสตรโรคภูมิแพ

และภูมิคุมกันทางคลินิก

หมายเหตุ ผูปวยควรพบแพทยผูเช่ียวชาญผูใหการวินิจฉัย ทุก 3-6 เดือน

3.2 แพทยในสาขาอ่ืนท่ีผูอํานวยการโรงพยาบาลมอบหมาย ซึ่งสามารถรับคําปรึกษาจากแพทยผูเช่ียวชาญเพ่ือใหการรักษา

ผูปวยในภาวะฉุกเฉิน หรือเปนการรักษาตามปกติแบบตอเน่ืองโดยมีหนังสือสงตัวจากแพทยผูเช่ียวชาญ

4. เกณฑการวินิจฉัยโรค

ผูปวยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิอาจมีอาการทางคลินิกท่ีหลากหลาย การวินิจฉัยโรคอาจคลาดเคลื่อนไดหากไมไดรับการ

ยืนยันดวยผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีเหมาะสม รวมกับการตรวจพบลักษณะทางคลินิกบางประการท่ีชวยใหวินิจฉัยแยกโรคได

อยางแมนยํา เกณฑการวินิจฉัยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิประกอบดวย

4.1 อาการแสดงทางคลินิก (clinical presentation)

4.1.1 มีภาวะติดเช้ือของระบบทางเดินหายใจ และระบบอ่ืนๆ ไดบอย เชน ปอดอักเสบ หูอักเสบ ไซนัสอักเสบ การติดเช้ือ

ในทางเดินอาหาร สมองติดเช้ือ การติดเช้ือบริเวณผิวหนัง การติดเช้ือของระบบกระดูกและกลามเน้ือ ซึ่งอาจรุนแรง

ถึงข้ันติดเช้ือในกระแสเลือด โดยมี spectrum ของเช้ือดังแสดงไวในตารางท่ี 1

4.1.2 การตรวจรางกายท่ีชวยในการวินิจฉัยโรค คืออาจพบนํ้าหนักตัวนอย อาจตรวจไมพบตอมนํ้าเหลืองหรือตอมทอนซิล

4.1.3 มีผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีสนับสนุนการวินิจฉัยโรค ดังแสดงไวในตารางท่ี 2

137

ตารางท่ี 1 spectrum ของเช้ือท่ีมักเปนสาเหตุของการติดเช้ือในผูปวยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิ

A. Bacterial respiratory tract and gastrointestinal infections

Haemophilus influenzae

Streptococcus pneumoniae

Staphylococcus aureus

Neisseria meningitidis

Pseudomonas aeruginosa

เช้ืออ่ืนๆ ท่ีอาจพบได คือ Mycoplasma, Campylobacter, Ureaplasma

urealyticum

B. Enterovirus

Echovirus เปน virus สําคัญท่ีพบบอย

Coxsackie virus A และ B

Poliovirus

C. Opportunistic organism เชน Pneumocystis jirovecii (Pneumocystic carinii)

ตารางท่ี 2 ผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีสนับสนุนการวินิจฉัยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิ

A. ผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีจําเปนในการวินิจฉัยครั้งแรก

Complete blood count (CBC)

Quantitative serum immunoglobulin (IgG, IgA, IgM) levels

B. ผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีควรพิจารณาในการวินิจฉัยครั้งแรก เชน

CD marker เชน CD3, CD4, CD8 (T cells), CD19 or CD20 (B cells),

CD16/56 (NK cells)

Serum IgE level

IgG subclasses

T cell function

Antigen specific antibody response

4.2 เกณฑการวินิจฉัยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิแตละชนิด

4.2.1 Common Variable Immunodeficiency (CVID)

Male or female, one of major isotypes (IgM, IgG, and IgA) < 2 SD mean for age and all of the

following criteria

1. Onset > 2 years of age

2. Absent isohemagglutinin and/or poor response to vaccine

3. Defined causes of hypogammaglobulinemia have been excluded

4.2.2 Severe Combined Immunodeficiency (SCID)

Male or female < 2 years of age with either

1. < 20% CD3+T cells, an absolute lymphocyte count < 3,000/mm3 and proliferative responses

to mitogen less than 10% of control or

2. The presence of maternal lymphocytes in the circulation

138

4.2.3 DiGeorge anomaly

Male or female with CD3+T cells < 1,500/mm3 and at least one of the following:

1. Cardiac defect

2. Hypocalcemia of greater than 3 weeks duration that requires therapy

3. Dysmorphic facies or palatal abnormalities

4.2.4 X-linked agammaglobulinemia (XLA or Bruton's agammaglobulinemia)

Male patients with less than 2% CD19+ B cells in whom other causes of hypogammaglobulinemia

have been excluded and at least one of the following criteria:

1. Onset of recurrent bacterial infections in the first 5 years of life

2. Serum IgG, IgM, and IgA more than 2 SD below normal for age

3. Absence of isohemagglutinins

4.2.5 Autosomal recessive agammaglobulinemia

Male or female patients with less than 2% CD19+ B cells in whom other causes of hypogamma-

globulinemia have been excluded and at least one of the following criteria:

1. Onset of recurrent bacterial infections in the first 5 years of life

2. Serum IgG, IgM, and IgA more than 2 SD below normal for age

3. Absence of isohemagglutinins

4.2.6 X-linked hyper-IgM syndrome

Male patient with serum IgG concentration < 2 SD below normal for age, normal number of T

cells and B cells and one or more of the following:

1. Serum IgM concentration at least 2 SD above normal for age

2. Pneumocystis jiroveci in the first year of life

3. Parvovirus-induced aplastic anemia

4. Cryptosporidium-related diarrhea

5. Severe liver disease (sclerosing cholangitis)

4.2.7 Autosomal recessive hyper-IgM syndrome

Male or female patient with serum IgG and IgA concentration < 2 SD below normal for age, serum

IgM concentration at least 2 SD above normal for age, normal number of T cells and B cells, and

lymphadenopathy

4.2.8 Ataxia telangiectasia

Male or female with progressive cerebellar ataxia and at least one of the following

1. Ocular or facial telangiectasia

2. Serum IgA < 2 SD normal for age

3. Alpha fetoprotein > 2 SD

4. Increased chromosomal breakage after exposure to irradiation

4.2.9 Wiskott-Aldrich syndrome

Male patient with congenital thrombocytopenia (less than 70,000/mm3), small platelets, or male

patient splenectomized for thrombocytopenia, and at least one of the following

1. Eczema

2. Abnormal antibody response to polysaccharide antigens

139

3. Recurrent bacterial or viral infections

4. Autoimmune diseases

5. Lymphoma, leukemia, or brain tumors

4.2.10 X-linked lymphoproliferative syndrome (XLP)

Male patient experiencing death, lymphoma/Hodgkin disease, immunodeficiency, aplastic anemia

or lymphohistiocytic disorder following acute EBV infection

4.2.11 Isolated IgG subclass deficiency

All of the following

1. Reduction in one or more of IgG subclass (value below 2 SD for age appropriate level)

2. No other cause of other primary immunodeficiency can be identified

4.2.12 IgA with IgG subclass deficiency


1. Reduced IgA (value below 2 SD for age appropriate level)

2. Reduction in one or more of IgG subclass (value below 2 SD for age appropriate level)


4.2.13 Specific antibody deficiency with normal Ig concentrations and numbers of B cells


1. Abnormal antibody response to vaccine


4.2.14 Reticular dysgenesis

All of the following without other cause such as malignancy or drug

1. Markedly decreased T cells

2. Decreased or normal B cells

3. Decreased serum Immunoglobulin

4. Granulocytopenia

5. Thrombocytopenia

4.2.15 Omenn syndrome


1. Normal or decreased B cells

2. Decreased serum immunoglobulin

3. Elevated serum IgE

4. Erythroderma

5. Eosinophilia

6. Adenopathy

7. Hepatosplenomegaly

4.2.16 Thymoma with immunodeficiency (Good syndrome)


1. Thymoma

2. Decreased numbers of B cells

3. Decreased serum immunoglobulin

140

4.2.17 Transient hypogammaglobulinemia of infancy

At least criteria number 1-4 at the initial diagnosis

1. Age < 2 years old

2. Decreased serum IgG and IgA

3. Normal numbers of B cells


5. Recovery after 2 years of age

4.2.18 Cartilage hair hypoplasia


1. Normal or decreased numbers of T cells

2. Normal or decreased numbers of B cells

3. Short-limbed dwarfism with metaphyseal dysostosis

4. Sparse hair

5. Anemia

6. Neutropenia

4.2.19 Hyper-IgE syndrome (sporadic or autosomal dominant form)

At least criteria number 1-4

1. serum IgE > 2,000 IU/mL or more than 2 SD normal for age

2. Staphylococcal skin abscess

3. Pneumonia and pneumatocoele

4. Disorders of bone, joint, and teeth such as osteoporosis, hyperextensible joint, scoliosis, retain

primary teeth

5. Candidiasis

6. Facial features such as broad nasal bridge, and facial asymmetry

4.2.20 WHIM syndrome


1. Hypogammaglobulinemia

2. Decreased B cells

3. Severe neutropenia

4. Warts or human papilloma virus infection

หมายเหตุ เกณฑการวินิจฉัยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิแตละชนิดตามขอ 4.2 ดัดแปลงจาก

1. Diagnostic criteria for primary immunodeficiencies by Pan-American Group for Immunodeficiency (PAGID)

and European Society for Immunodeficiencies (ESID) Clin Immunol 1999;93:190-97.

2. Classification of primary immunodeficiency by Primary Immunodeficiency Diseases Classification

Committee, The International Union of Immunological Societies. J Allergy Clin Immunol 2006;117:883-96.

โปรดใหความสนใจ การใชยาโดยขาดการวินิจฉัยโรคท่ีแมนยําจัดเปนการใชยาอยางไมสมเหตุผล สถานพยาบาลอาจไมไดรับการ

ชดเชยยาหากไมระบุการวินิจฉัยโรคตามขอ 4.2 ขอใดขอหน่ึงใหกับผูปวย

141


อนุมัติการใช IVIG ในโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิ (primary immunodeficiency diseases) ดวยเกณฑดังน้ี

5.1 ผูปวยไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิ (primary immunodeficiency diseases) ประเภทใด

ประเภทหน่ึงดังน้ี โดยมีการระบุช่ือโรคอยางชัดเจนตามตารางท่ี 3

5.1.1 ผูปวยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิประเภทท่ีขาด B cell เชน X-linked agammaglobulinemia, severe

combined immunodeficiency

5.1.2 ผูปวยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิประเภทท่ีมีปริมาณ immunoglobulin ต่ํา และมีความผิดปกติในการสราง

specific antibody เชน common variable immunodeficiency, hyper-IgM syndrome

5.1.3 ผูปวยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิประเภทท่ีมีปริมาณ immunoglobulin ปกติ แตมีความผิดปกติในการสราง

specific antibody เชน Wiskott-Aldrich syndrome, hyper-IgE syndrome, specific antibody deficiency

5.1.4 ผูปวยโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิประเภทท่ีมีปริมาณ immunoglobulin subclass ผิดปกติ รวมกับมีการติดเช้ือ

บอยๆ หรือมีความผิดปกติในการสราง specific antibody

5.2 ไมใชผูปวยท่ีมีภาวะ selective IgA deficiency เน่ืองจากไมมีขอบงช้ี และอาจเปนอันตรายตอผูปวยเน่ืองจากเกิดภาวะแอ

นาฟแล็กซิสไดงายจากการใช IVIG



ตารางท่ี 3 รายช่ือโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิแตละชนิด ท่ีตองไดรับการระบุในแบบฟอรมขออนุมัติการใชยา

01 Common variable immunodeficiency02 Severe combined immunodeficiency (SCID)03 DiGeorge anomaly04 X-linked agammaglobulinemia (XLA or Bruton's agammaglobulinemia)05 Autosomal recessive agammaglobulinemia06 X-linked hyper-IgM syndrome07 Autosomal recessive hyper-IgM syndrome08 Ataxia-telangiectasia and diseases of DNA repair defects09 Wiskott-Aldrich syndrome10 X-linked lymphoproliferative syndrome (XLP)11 Isolated IgG subclass deficiency12 IgA with IgG subclass deficiency13 Specific antibody deficiency with normal Ig concentrations and numbers of Bcells


142

ตารางท่ี 3รายช่ือโรคภูมิคุมกันบกพรองปฐมภูมิแตละชนิด ท่ีตองไดรับการระบุในแบบฟอรมขออนุมัติการใชยา (ตอ)

14 Reticular dysgenesis15 Omenn syndrome16 Thymoma with immunodeficiency (Good syndrome)17 Transient hypogammaglobulinemia of infancy18 Cartilage hair hypoplasia19 Hyper- IgE syndrome20 WHIM syndrome

6. ขนาดยาท่ีแนะนํา และวิธีการใหยา

เริ่มดวย 400-600 มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอครั้ง ทุก 2-4 สัปดาห จากน้ันปรับระดับใหได IgG trough level มากกวา

500 มิลลิกรัมตอเดซิลิตร หรือ มากกวา 800 มิลลิกรัมตอเดซิลิตร กรณีท่ีมี bronchiectasis หรือการติดเช้ือท่ีรุนแรง

หมายเหตุ ยาแตละบริษัทอาจมีวิธีการใหยาท่ีแตกตางกัน โปรดอานวิธีใหยาจากเอกสารกํากับยากอนใหยา

7. ระยะเวลาในการรักษา

ข้ึนอยูกับชนิดของโรคและดุลยพินิจของแพทยผูวินิจฉัย โดยประเมินวาผูปวยมีความจําเปนตองใช IVIG ตอเน่ืองหรือไม เชนกรณี

IgG subclass deficiency อาจพิจารณาหยุดการให IVIG หลังการรักษา 6 เดือน ถึง 1 ป สําหรับผูปวยภูมิคุมกันบกพรองท่ีไดรับการ

รักษาดวยการปลูกถายไขกระดูก ควรใหแพทยผูวินิจฉัยหรือแพทยผูทําการรักษาเปนผูพิจารณาใหความเห็นในการหยุดการให IVIG

ตามมาตรฐานการรักษา

143

แนวทางกํากับการใชยา Human normal immunoglobulin, intravenous (IVIG)ขอบงใช โรค idiopathic thrombocytopenic purpura (ITP) ชนิดรุนแรง

1. ระบบอนุมัติการใชยาขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชน ภายหลังการรักษา (post-authorization) เน่ืองจากผูปวยสวนใหญมักมา

ดวยอาการฉุกเฉิน และจําเปนตองไดรับยาอยางทันทวงทีมิฉะน้ันอาจทําใหผูปวยเสียชีวิตได2. คุณสมบัติของสถานพยาบาล

2.1 เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป 2.2 กรณีเปนสถานพยาบาลระดับทุติยภูมิท่ีมีความพรอมในการวินิจฉัยและติดตามผลการรักษา ใหสถานพยาบาลแจงความ

ประสงคตอหนวยงานกํากับดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2) เพ่ือขออนุมัติ และลงทะเบียนสถานพยาบาลแตละแหงเปนกรณีไป3. คุณสมบัติของแพทยผูทําการรักษา

เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายุรศาสตรโรคเลือด หรืออนุสาขาโลหิตวิทยาและมะเร็งในเด็ก ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรับการอนุมัติในขอ 24. เกณฑอนุมัติการใชยา

อนุมัติการใชยา IVIG ในโรค idiopathic thrombocytopenic purpura (ITP) ชนิดรุนแรง โดยมีเกณฑดังน้ี 4.1 ผูปวยแตละรายอนุมัติใหใชยา IVIG ไดไมเกิน 2 กรัมตอกิโลกรัม ตอการรับไวในโรงพยาบาล 1 ครั้ง และไมใหยาซ้ําในการ

รักษาคราวเดียวกัน4.2 เปนผูปวยท่ีไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค ITP ท่ีมีอาการรุนแรง โดยมีเกณฑครบถวนทุกขอดังน้ี

4.2.1 มีเลือดออกผิดปกติท่ีเกิดจากจํานวนเกล็ดเลือดต่ํา4.2.2 มี isolated thrombocytopenia รวมกับมีจํานวน megakaryocyte ในไขกระดูกปกติ4.2.3 ไมมีสาเหตุอ่ืนๆ ของจํานวนเกล็ดเลือดต่ํา เชน ติดเช้ือ ยา เปนตน4.2.4 เปนไปตามเกณฑในขอ 4.3 absolute indication หรือในขอ 4.4 relative indication ขอใดขอหน่ึง

4.3 กรณีมี absolute indication โดยผูปวยโรค ITP มีอาการรุนแรง เปนไปตามเกณฑครบถวนทุกขอดังน้ี 4.3.1 ไมใช IVIG เปนยาขนานแรก และไมใช IVIG เปนยาเดี่ยวในการรักษา โดยให IVIG รวมกับเกล็ดเลือด และ

คอรติโคสเตอรอยด4.3.2 มีจํานวนเกล็ดเลือดนอยกวา 20,000/mm3

4.3.3 มีภาวะเลือดออกรุนแรงท่ีคุกคามตอชีวิต ไดแก ภาวะเลือดออกในอวัยวะสําคัญ เชน สมอง ปอด ชองทอง ชองอก และทางเดินอาหาร

4.3.4 ใชยา IVIG ภายหลังการใหการรักษามาตรฐาน แลวไมตอบสนองตอการรักษา เชน anti-Rho (D) immune globulin,

คอรติโคสเตรอยด หรือเกล็ดเลือดรวมกับคอรติโคสเตรอยดนาน 3-7 วันยังคงมีจํานวนเกล็ดเลือดต่ํามากหรือมีจํานวนลดลง

144

4.4 กรณีมี relative indication โดยผูปวยโรค ITP ท่ีจําเปนตองไดรับการตัดมาม โดยมีเกณฑครบถวนทุกขอดังน้ี 4.4.1 มีจํานวนเกล็ดเลือดนอยกวา 50,000/mm3 กอนการผาตัด4.4.2 ไดรับ คอรติโคสเตรอยด และ anti-Rho (D) immune globulin แลว แตไมสามารถเพ่ิมจํานวนเกล็ดเลือดให

มากกวา 50,000/mm3 ได



5. ขนาดยาท่ีแนะนํา และวิธีการใหยาเด็กและผูใหญ ใหยาในขนาด 400 มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอวัน เปนเวลา 2-5 วัน หรือ ใหยาในขนาด 1 กรัมตอ

นํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอวัน เปนเวลา 2 วัน โดยเริ่มใหยาในขนาด 0.6 มิลลิลิตรตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอช่ัวโมง และเพ่ิมอัตราครั้งละเทาตัวทุก 30 นาที (ขนาดสูงสุดไมเกิน 4.8 มิลลิลิตรตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอช่ัวโมง) จนไดอัตราท่ีให IVIG ไดหมดใน 8-12 ช่ัวโมง ใหยาซ้ําครั้งท่ีสอง 24 ช่ัวโมงหลังการใหยาครั้งแรกหมายเหตุ ผูปวยหลังการตัดมาม ไมจัดอยูในเกณฑการอนุมัติการใชยา IVIG


145


ขอบงใช autoimmune hemolytic anemia (AIHA) ท่ีไมตอบสนองตอการรักษาตามขั้นตอนของมาตรฐานการรักษา และมี

อาการรุนแรงท่ีอาจเปนอันตรายถึงแกชีวิต


ขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชน ภายหลังการรักษา (post-authorization) เน่ืองจากผูปวยสวนใหญมักมา

ดวยอาการฉุกเฉิน และจําเปนตองไดรับยาอยางทันทวงทีมิฉะน้ันอาจทําใหผูปวยเสียชีวิตได


2.1 เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป

2.2 กรณีเปนสถานพยาบาลระดับทุตยิภูมิท่ีมีความพรอมเปนไปตามเกณฑ ใหสถานพยาบาลแจงความประสงคตอหนวยงาน

กํากับดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2) เพ่ือขออนุมัติ และลงทะเบียนสถานพยาบาลแตละแหงเปนกรณีไป


เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายรุศาสตร หรืออายุรศาสตรโรคเลือด ซึ่ง

ปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรบัการอนุมัติในขอ 2


อนุมัติการใช IVIG ในโรค autoimmune hemolytic anemia (AIHA) เมื่อครบตามเง่ือนไขดังตอไปน้ี

4.1 ไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค AIHA ตามเกณฑครบทุกขอตอไปน้ี

4.1.1 เปนภาวะโลหติจางชนิด acquired hemolytic anemia

4.1.2 ตรวจรางกายพบอาการแสดงของโลหิตจาง ดีซาน อาจมีตับและมามโต

4.1.3 ตรวจสเมียรเลือด พบ spherocyte, polychromasia และ nucleated red blood cell

4.1.4 ตรวจ direct Coombs’ test ใหผลบวก รวมกับการเพ่ิมข้ึนของ reticulocyte count และการตรวจพบ bilirubin

ในปสสาวะ (indirect bilirubin เพ่ิมสูงข้ึนในเลือด)

4.2 ไมตอบสนองตอการรักษาตามข้ันตอนของมาตรฐานการรักษา ไดแก ไมตอบสนองตอ corticosteroid และการใหเลือด

4.3 มีอาการรุนแรงท่ีอาจเปนอันตรายถึงแกชีวิต ไดแก unstable angina กลามเน้ือหัวใจตายจากการขาดเลือด (myocardial

infarction) หัวใจวาย และ stroke

4.4 ไมเปนผูปวยเด็ก เน่ืองจากไมมีหลกัฐานสนับสนุน และเด็กสวนใหญไมตอบสนองตอการรักษาดวย IVIG แมใหยาในขนาดสูง

มาก (เชน 1 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรมั เปนเวลา 5 วัน) แลวก็ตาม




146


400 – 500 มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตวั 1 กิโลกรัมตอวัน เปนเวลา 4-5 วัน หรือ 1 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรมัตอวัน เปนเวลา 2

วัน ขนาดรวมไมเกิน 2 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัม และไมอนุมตัิใหใชยาซ้ําในการรักษาคราวเดยีวกันใหยาดวยวิธีหยดเขาหลอดเลือดดําอยางตอเน่ือง โดยเริ่มใหยาในขนาด 0.6 มิลลิลิตรตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอช่ัวโมง (30

มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอช่ัวโมง) และเพ่ิมอัตราครั้งละเทาตัวทุก 30 นาที ขนาดสูงสุดไมเกิน 4.8 มิลลิลิตรตอนํ้าหนักตัว 1กิโลกรัมตอช่ัวโมง (240 มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอช่ัวโมง) และหยดเขาหลอดเลือดดําอยางตอเน่ืองจนยาหมด

หากใหยาดวยวิธีขางตนโดยใชยาในขนาดสูงสุดคือ 1 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัม ยาจะหมดในเวลาประมาณ 5-6 ช่ัวโมง

หมายเหตุ ยาแตละบริษัทอาจมีวิธีการใหยาท่ีแตกตางกัน โปรดอานวิธีใหยาจากเอกสารกํากับยากอนใหยา

6. การติดตามผลการรักษา

6.1 ขณะใหยาควรวัดชีพจร และความดันโลหติ ทุก 15 นาที ใน 2 ช่ัวโมงแรก หลังจากน้ันถาไมพบความผดิปกติใหบันทึกทุก 1

ช่ัวโมง จนสิ้นสุดการให IVIG แลว 60 นาที

6.2 ใหสังเกตการเกิดผื่น และการหายใจ ถามีอาการผิดปกติใหหยุดการใหยา และรักษาอาการแพ

6.3 หากเกิดอาการขางเคียง เชน มีอาการเวียนศรีษะ ปวดศรีษะ หรือคลื่นไสอาเจียน ใหแกไขโดยการลดอัตราการใหยาลงรอยละ

25-50

147


ขอบงใช โรค Guillain–Barré syndrome ท่ีมีอาการรุนแรง


เน่ืองจากการใช IVIG ใหใชเฉพาะเมื่อผูปวยมาดวยภาวะฉุกเฉิน เชน severe type, progressive weakness หรือมี acute

respiratory failure จําเปนตองไดรับยาในทันที (ไมนานเกิน 1-2 วัน) มิเชนน้ันผูปวยอาจถึงแกชีวิตได (Life-threatening) จึงควร

กําหนดใหขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชนภายหลังการรักษา (post-authorization)

หมายเหตุ ควรมีระบบการอนุมัติการใชยาภายในโรงพยาบาล (pre-authorization) เน่ืองจากไมไดเปนโรคท่ีเปนภาวะฉุกเฉินท่ีตองให

ในทันที อาจรอปรึกษาใน 24-48 ช่ัวโมงกอนได


เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป ท่ีมีคุณสมบัติในการดูแลผูปวย Guillain – Barré syndrome ท่ีสําคัญไดแก ICU ท่ีมี

respiration care ยาท่ีจําเปน และแพทยผูเช่ียวชาญตามท่ีกําหนด


เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาประสาทวิทยา หรืออนุสาขากุมารเวชศาสตร

ประสาทวิทยา ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรับการอนุมัติในขอ 2


ผูปวยไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค Guillain–Barré syndrome โดยมีลักษณะทางคลินิกครบถวนดังตอไปน้ี

4.1 อาการ อาการแสดงและผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีตองมี ไดแก

4.1.1 แขน และขาออนแรงท้ังสองขาง

4.1.2 ไมมี deep tendon reflexes (areflexia) หรือมีการตอบสนองท่ีลดลงของขอเขาหรือ biceps

4.1.3 มีการดําเนินโรคในชวงเวลาหลายวัน โดยมีอาการตั้งแตเริ่มตนจนถึงรุนแรงท่ีสุดไมเกิน 4 สัปดาห

4.1.4 cerebrospinal fluid (CSF) analysis พบปริมาณของโปรตีนเพ่ิมข้ึน โดยพบเซลลนอยกวา 10 เซลลตอมิลลิลิตร

(บางครั้งการเพ่ิมข้ึนของโปรตีนอาจตรวจไมพบจนเขาปลายสัปดาหท่ีสองของโรค)

4.2 อาการ อาการแสดงและผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีสนับสนุนการวินิจฉัย ไดแก

4.2.1 อาการออนแรงมีลักษณะคอนขาง symmetry

4.2.2 มี sensory symptoms หรือ signs เล็กนอย

4.2.3 มีการออนแรงของอวัยวะท่ีควบคุมโดยเสนประสาทสมอง โดยเฉพาะอยางยิ่งการออนแรงของกลามเน้ือใบหนาท้ังสอง

ซีก ซึ่งเปนชนิด LMN

4.2.4 หลังการดําเนินโรคสิ้นสุดลงแลว 2-4 สัปดาห ผูปวยจะมีอาการเริ่มดีข้ึน

4.2.5 มี autonomic dysfunction

4.2.6 ไมมีไขขณะเริ่มมีอาการ

4.2.7 กลามเน้ือสวนปลายอาจออนแรงมากกวา หรือเทากับสวนตน

4.2.8 พบลักษณะ electrodiagnostic features ท่ีตรงแบบ (typical) ดังตอไปน้ี - slow nerve conduction velocity หรือ conduction block- พบ normal หรือ small compound muscle action potentials- absent or prolonged F-waves- acute denervation หรือ decreased recruitment / interference pattern

หมายเหตุ ผลการตรวจข้ึนกับชวงเวลาท่ีทําการตรวจ electrodiagnostic test

148


อนุมัติการใช IVIG ในโรค Guillain–Barré syndrome ท่ีมีอาการรุนแรง ดวยเกณฑดังน้ี

5.1 ผูปวยไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค Guillain–Barré syndrome ตามเกณฑการวินิจฉัยโรคในขอ 4

5.2 ผูปวยตองมีอาการรุนแรง ซึ่งหมายถึงอาการหายใจลมเหลวหรือมีอาการกลามเน้ือออนแรงข้ันรุนแรงรวมดวย (เชน ตอง ใช

อุปกรณชวยในการเดิน) หรือมีอาการเลวลงอยางรวดเร็ว

5.3 อนุมัติใหใช IVIG ไดไมเกิน 2 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอการรับไวในโรงพยาบาล 1 ครั้ง โดยอนุมัติในรายท่ีสามารถให

IVIG ภายใน 2 สัปดาห หลังจากผูปวยเริ่มมีอาการทางคลินิก




ขนาดยาท่ีแนะนํา คือ 2 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอการรับไวในโรงพยาบาล 1 ครั้ง แบงให 2-5 วัน (เชน 0.4 กรัมตอ

นํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอวัน นาน 5 วัน) ใหยาดวยวิธี continuous drip และตองไดรับ IVIG ภายใน 2 สัปดาหหลังจากเริ่มมีอาการ

ทางคลินิก

7. ขอสังเกต

ประสิทธิผลของ IVIG เทียบเทากับ plasma exchange

การใหสเตียรอยด รวมกับ IVIG หรือ plasma exchange พบวาไมมีประโยชน

การให IVIG รวมกับ plasma exchange พบวาไมมีประโยชนมากกวาอยางใดอยางหน่ึงเพียงอยางเดียว


149

แนวทางกํากับการใชยา Human normal immunoglobulin, intravenous (IVIG)ขอบงใช โรคกลามเนื้อออนแรงชนิดรายระยะวิกฤต

(myasthenia gravis, acute exacerbation หรือ myasthenic crisis)


ขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชนภายหลังการรักษา (post-authorization) เน่ืองจากเปนโรคฉุกเฉินและ

จําเปนตองใหยาในทันทีมิฉะน้ันผูปวยอาจถึงแกชีวิตได


เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไปท่ีมีศักยภาพในการดูแลผูปวยท่ีใชเครื่องชวยหายใจ


เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาประสาทวิทยาหรืออนุสาขากุมารเวชศาสตร

ประสาทวิทยา ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลตามขอ 2


อนุมัติการใช IVIG ในโรคกลามเน้ือออนแรงชนิดรายระยะวิกฤตเทาน้ัน (ไมอนุมัติใหใชในโรคกลามเน้ือออนแรงชนิดรายในระยะ

อ่ืน) โดยมีเกณฑดังน้ี4.1 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยวาเปนโรคกลามเน้ือออนแรงชนิดรายระยะวิกฤต อยางชัดเจนโดยมีประวัติ อาการและอาการ

แสดงดังตอไปน้ี4.1.1 มีการหายใจลมเหลวซึ่งมีสาเหตุจากกะบังลมหรือกลามเน้ือระหวางซี่โครงออนแรง 4.1.2 มีอาการแสดงทางคลินิกขอใดขอหน่ึงดังน้ี

4.1.2.1 มีหนังตาตก เห็นภาพซอน หรือการกลอกตาผิดปกติ (oculomotor disturbance)4.1.2.2 มีอาการท่ีเก่ียวเน่ืองกับเสนประสาทสมอง เชน อัมพาตใบหนาครึ่งซีก (facial palsy) หรือ bulbar

weakness4.1.2.3 มี generalized weakness หรือ proximal muscle weakness4.1.2.4 มี fluctuation of weakness

4.1.3 มีประวัติหรือมีผลทางหองปฏิบัติการขอใดขอหน่ึงดังน้ี4.1.3.1 มีบันทึกในประวัติวาเปนโรคกลามเน้ือออนแรงชนิดราย(MG)4.1.3.2 repetition nerve stimulation (RNS) test ใหผลบวก4.1.3.3 prostigmine test ใหผลบวก4.1.3.4 single-fiber electromyography (SFEMG) ใหผลบวก

4.2 อนุมัติใหใชยา IVIG ไดไมเกิน 2 กรัมตอกิโลกรัม ตอการรับไวในโรงพยาบาล 1 ครั้ง โดยอาจใหยา 1 หรือ 1.2 กรัมตอกิโลกรัมกอนในวันแรก ถาไมไดผลจึงใหตอจนครบ 2 กรัมตอกิโลกรัม หลังการรักษาภาวะฉุกเฉิน แพทยควรใหการรักษาโรคดวยวิธีการอ่ืนท่ีเหมาะสมตอไป

150




ใหยา IVIG ในขนาด 1-1.2 กรัมตอกิโลกรัม เปนเวลา 1 วัน แลวประเมินผลการรักษา หากไมไดผล จึงใหตออีกจนครบ 2 กรัมตอ

กิโลกรัม โดยมีวิธีการบริหารยาดังน้ี5.1 ใหยา IVIG 0.4 กรัมตอกิโลกรมัตอวัน เปนเวลา 3 วัน หากไมไดผลจึงพิจารณาใหตออีก 2 วัน จนครบ 2 กรัมตอกิโลกรัม

(ขนาดยารวม 1.2 กรัมตอกิโลกรัม มีประสิทธิผลเทากับ 2 กรัมตอกิโลกรัม)5.2 1 กรัมตอกิโลกรัมตอวัน เปนเวลา 1 วัน หากไมไดผลจึงพิจารณาใหตออีก 1 วัน จนครบ 2 กรัมตอกิโลกรมั (ขนาดยารวม

1 กรัมตอกิโลกรัม มีประสิทธิผลเทากับ 2 กรัมตอกิโลกรัม)


151


ขอบงใช โรค pemphigus vulgaris ท่ีมีอาการรุนแรง และไมตอบสนองตอการรักษาดวยยามาตรฐาน


ขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชนภายหลังการรักษา (post-authorization) เน่ืองจากผูปวยสวนใหญเปน

ผูปวยหนัก อาการฉุกเฉินเรงดวน และจําเปนตองไดรับยาในทันทีมิเชนน้ันผูปวยอาจถึงแกชีวิตได


สถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป


เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาตจวิทยา ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรับการ

อนุมัติในขอ 2


ผูปวยไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค pemphigus vulgaris โดยมีลักษณะทางคลินิกครบถวนดังตอไปน้ี

4.1 อาการ และอาการแสดงเขาไดกับโรค pemphigus vulgaris

4.2 มีผลการตรวจทางหองปฏิบัติการท่ีสนับสนุนการวินิจฉัย ขอใดขอหน่ึงดังตอไปน้ี

histopathology พบลักษณะทางพยาธิวิทยาเขาไดกับโรค pemphigus vulgaris

direct immunofluorescence study ใหผลบวกวามี IgG หรือ C3 ติดอยูท่ีชองวางระหวางเซลล keratinocyte

(Intercellular space)

indirect immunofluorescence study ใหผลบวก anti-intercellular antibody

enzyme link immunosorbent assay (ELISA) สําหรับ desmoglein 1 และ 3 ใหผลบวกชนิดหน่ึงชนิดใด หรือ

ท้ังสองชนิด


อนุมัติการใช IVIG ในโรค pemphigus vulgaris ท่ีมีอาการรุนแรง ดวยเกณฑดังน้ี

5.1 ผูปวยไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค pemphigus vulgaris ตามเกณฑการวินิจฉัยโรคในขอ 4

5.2 ผูปวยตองมีอาการรุนแรง ซึ่งหมายถึงมีพ้ืนท่ีรอยโรค (body surface area involvement) > 30% ของพ้ืนท่ีผิวกาย

5.3 มีความจําเปนตองใช IVIG เน่ืองจากไมสามารถใชยาอ่ืนได ซึ่งหมายถึงขอใดขอหน่ึงดังตอไปน้ี

5.3.1 ไมสามารถควบคุมโรคไดดวยยา prednisolone 1 มิลลิกรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอวัน รวมกับยากดภมูิคุมกัน

เชน cyclophosphamide หรือ azathioprine ในขนาด 100 มิลลกิรัมตอวัน เมื่อใหยาติดตอกันนาน 6 สัปดาห

5.3.2 ไมสามารถใชการรักษาท่ีใชอยูได เน่ืองจากผลขางเคียงของยาหรือพิษของยาท่ีใชอยู เชน โรคติดเช้ือท่ีรุนแรง

เบาหวานท่ีควบคุมไดไมดี โรคกระดูกพรุนจนยุบตัวลง การกดไขกระดูก

5.3.3 มีขอหามใชยากลุม immunosuppressive drugs

152

5.4 หากควบคุมโรคไดอนุมัติใหใช IVIG ไดไมเกิน 6 cycle แตถาใหยาครบ 3 cycle แลวยังควบคุมโรคไมไดใหพิจารณาหยุดยา




ขนาดยาท่ีแนะนํา คือ 2 กรัมตอนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัมตอ cycle แบงใหในเวลา 3 วัน โดย 1 cycle มีระยะเวลา 3-4 สัปดาห ถา

ให 3 cycle แลวยังควบคุมโรคไมไดใหพิจารณาหยุดยา หากควบคุมโรคไดและไมมีรอยโรคใหมนาน 3 สัปดาหแลว ใหคอย ๆ ลดขนาด

ยาลง หรือใหยาในระยะเวลาท่ีหางออกไป รวมท้ังหมดไมเกิน 6 cycle แลวพิจารณาเปลี่ยนไปใชยาอ่ืน

† ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซ่ึงไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชวีิตยืนยาวขึ้น (irreversible) ซ่ึง

ในความเห็นของแพทยผูรักษา ผูปวยจะเสียชีวิตในระยะเวลาอันส้ัน

หมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจ็บปวดและความทุกขทรมานเปนสําคัญ†† โปรดเก็บรักษาขอมูลไวเพือ่ใชเปนหลักฐานในการตรวจสอบการใชยาโดยหนวยงานการกํากับดูแลการส่ังใชยาบัญช ีจ(2)

153


ขอบงใช hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH)


ขออนุมัติการใชยา IVIG จากหนวยงานสิทธิประโยชนภายหลังการรักษา (post-authorization) เน่ืองจากผูปวยสวนใหญมักจะมา

ดวยอาการฉุกเฉิน และจําเปนตองไดรับยาในทันทีมิเชนน้ันผูปวยอาจถึงแกชีวิตได




เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในอนุสาขาโลหิตวิทยาและมะเร็งในเด็ก หรืออนุสาขากุมาร

เวชศาสตรโรคติดเช้ือ


การใช IVIG ในโรค hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH) ชนิดรุนแรงท่ีอาจเปนอันตรายถึงชีวิตมีขอกําหนดดังน้ี

4.1 ผูปวยเด็กท่ีไดรับการวินิจฉัยวาเปนโรค HLH โดยตองมีการตรวจพบครบถวนท้ัง 4 ขอตอไปน้ี

4.1.1 มีไข

4.1.2 มามโต

4.1.3 Cytopenia มากกวา หรือ เทากับ 2 cell lines (โดยมีอยางนอย 2 ใน 3 ขอตอไปน้ี)

Hemoglobin < 9 g/dL (อายุนอยกวา 4 สัปดาห Hb < 12 g/dL)

Absolute neutrophil <1,000/ µL

Platelet < 100,000/ µL

4.1.4 มีการตรวจพบ Hemophagocytosis ในไขกระดูก ตอมนํ้าเหลือง

นอกจากน้ีอาจมีผลการตรวจอ่ืน ๆ ท่ีสนับสนุนการวินิจฉัยโรค HLH ไดแก

4.1.5 Hypertriglyceridemia และ/หรอื hypofibrinogenemia

Fasting triglyceride > 2 mmol/L

Fibrinogen < 1.5 g/L

4.1.6 Serum ferritin > 500 µg/L

4.1.7 Soluble interleukin-2 receptor (sCD25) > 2,400 U/mL

4.1.8 Natural killer cell activity ต่ํา หรือ ไมมี




154

แนวทางกํากับการใชยา Letrozoleขอบงใช มะเร็งเตานมท่ีมี hormone receptor เปนบวก


ขออนุมัติการใชยา letrozole จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) เฉพาะครั้งแรก โดยมีการ

ลงทะเบียนท้ังแพทย และผูปวยกอนทําการรักษา



หมายเหตุ กรณีเปนสถานพยาบาลระดับทุติยภูมิท่ีมีความพรอมในการรักษามะเร็งเตานม ใหสถานพยาบาลแจงความประสงคตอ

หนวยงานกํากับดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2) เพ่ือขออนุมัติ และลงทะเบียนสถานพยาบาลแตละแหงเปนกรณีไป


เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาอายุรศาสตรมะเร็งวิทยา รังสีรักษาและมะเร็งวิทยา

หรืออนุสาขาศัลยศาสตรมะเร็งวิทยา ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรับการอนุมัติในขอ 2


อนุมัติการใชยา letrozole ในโรคมะเร็งเตานม ดวยเกณฑดังตอไปน้ี

4.1 มีผลการตรวจ hormone receptor เปนบวก

4.2 ผูปวยอยูในภาวะหมดประจําเดือน (post menopause) แลว ซึ่งหมายถึงขอหน่ึงขอใดตอไปน้ี

4.2.1 ผูปวยมีอายุมากกวา 60 ป

4.2.2 ผูปวยไดรับการผาตัดรังไขออกท้ังหมด

4.2.3 ผูปวยหมดประจําเดือนตามธรรมชาติกอนการเกิดมะเร็งเตานมนานมากกวา 1 ป และควรตรวจระดับของ FSH และ

estradiol วาอยูในภาวะหมดประจําเดือนจริงหมายเหตุ กรณีหมดประจําเดือนหลังการผาตัดเอามดลูกออก หรือหลังจากการใหเคมีบําบัด ไมจดัเปนภาวะหมดประจําเดือนตามความหมายขางตน

4.3 เปนการใชยาในกรณีใดกรณีหน่ึงดังน้ี

4.3.1 เปนโรคระยะแพรกระจาย (advanced breast cancer)

4.3.2 เปนโรคระยะแรก โดยใชยาน้ีเปนยาเสริม (adjuvant therapy) แบบ switching therapy คือ

ใหใชยา tamoxifen 2-3 ป ตามดวย letrozole จนครบท้ังหมดรวมกันเปน 5 ป หรือ ให letrozole 2 ป แลวตามดวย tamoxifen 3 ป จนครบท้ังหมดรวมกันเปน 5 ป

4.4 ไมอนุมัติใหมีการใชยา letrozole ตอไป และใหพิจารณาการรักษาในแนวทางอ่ืน เมื่อ

4.4.1 ใชยาในโรคระยะแพรกระจายแลวไมไดผล

4.4.2 ใชยาแลวไดผลแตตอมามี progressive disease

4.4.3 ผูปวยทนตอผลขางเคียงของยาไมได

4.4.4 กรณีใชรักษาเสริมมะเร็งเตานมระยะแรก รวมระยะเวลาการใหยา letrozole และ tamoxifen มากกวา 60 เดือน



†ผูปวยระยะสุดทาย (terminally ill) หมายถึง ผูปวยโรคทางกายซ่ึงไมสามารถรักษาได (incurable) และไมสามารถชวยใหชวีิตยืนยาวขึ้น (irreversible) ซ่ึง

ในความเห็นของแพทยผูรักษา ผูปวยจะเสียชีวิตในระยะเวลาอันส้ัน หมายเหตุ ผูปวยดังกลาวควรไดรับการรักษาแบบประคับประคอง (palliative care) โดยมุงหวังใหลดความเจ็บปวดและความทุกขทรมานเปนสําคัญ†† โปรดเก็บรักษาขอมูลไวเพือ่ใชเปนหลักฐานในการตรวจสอบการใชยาโดยหนวยงานการกํากับดูแลการส่ังใชยาบัญช ีจ(2)

155


2.5 มิลลิกรัมตอวัน

6. การประเมินผลการรักษา

การประเมินวาการรักษาไมไดผลหรือมี progressive disease ใหพิจารณาจากอาการ (เชน มีอาการเหน่ือยหอบมากข้ึน) การ

ตรวจรางกาย การตรวจ tumor marker ในผูปวยบางราย หรือการใช imaging technique เชน X-ray, CT เปนตน

7. ขอแนะนําเพ่ิมเติม

แพทยควรปองกัน ติดตาม และรักษาภาวะกระดูกบางระหวางใหยา letrozole โดยใหแคลเซียมเสริมวันละ 1,200–1,500

มิลลิกรัม แนะนําใหผูปวยออกกําลังกาย และหยุดสูบบุหรี่

156

แนวทางกํากับการใชยา Epoetin alfa/beta (epoetin alpha/beta: EPO)

ขอบงใช ภาวะเลือดจางจากโรคไตเร้ือรังท่ีไมพบสาเหตุอ่ืนท่ีรักษาได


ระบบการอนุมัติการใชยา epoetin (EPO) ดําเนินการเปน 2 ข้ันตอน ข้ันตอนแรก เปน pre-authorization หากหนวยงานสิทธิ

ประโยชนน้ันมีระบบควบคุมอยูแลวใหดําเนินงานตามข้ันตอนของหนวยงานสิทธิประโยชน หากยังไมมีระบบควบคุมใหดําเนินการ

อนุมัติไดภายในโรงพยาบาล โดยใหโรงพยาบาลน้ันตั้งคณะกรรมการตรวจสอบความถูกตองของแนวทางการใชยาและอนุมัติการใชยา

แลวเขาสูข้ันตอนท่ี 2 เปน post-authorization ในระบบสวนกลาง (หมายถึงมีคณะกรรมการตรวจสอบจากหนวยงานสิทธิประโยชน

ติดตามการใชยา) ภายหลังจากมีการใชยาแลว

สําหรับสถานพยาบาลอ่ืนท่ีไมใชโรงพยาบาล ใหอนุมัติดวยระบบ pre-authorization ดวยหนวยงานสิทธิประโยชนเทาน้ัน


2.1 เปนโรงพยาบาลระดับทุติยภูมิข้ึนไป ท่ีมีแพทยและพยาบาลท่ีไดรับการฝกอบรมการดูแลผูปวยโรคไตเรื้อรัง สําหรับกรณีท่ีโรงพยาบาลมีหนวยไตเทียม หนวยไตเทียมของโรงพยาบาลน้ันตองไดรับการรับรองจากแพทยสภา

2.2 เปนสถานพยาบาลท่ีมีเครื่องฟอกเลือดดวยเครื่องไตเทียม โดยสถานพยาบาลน้ันจะตองผานการรับรองจากแพทยสภา


3.1 เปนแพทยผูเช่ียวชาญไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในอนุสาขากุมารเวชศาสตรโรคไต หรืออนุสาขา

อายุรศาสตรโรคไต ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรับการอนุมัติในขอ 2

3.2 เปนแพทยผูเช่ียวชาญไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขากุมารเวชศาสตร หรืออายุรศาสตรท่ีไดรับ

มอบหมายจากแพทยผูเช่ียวชาญทางดานโรคไต หรือท่ีผูอํานวยการโรงพยาบาลมอบหมาย ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ี

ไดรับการอนุมัติในขอ 2


การใช epoetin ในภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรังท่ีไมพบสาเหตุอ่ืนท่ีรักษาได มีขอกําหนดดังน้ี

4.1 เกณฑการวินิจฉัยภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรังท่ีไมพบสาเหตุอ่ืนท่ีรักษาได

ผูปวยไดรับการวินิจฉัยวามีภาวะเลือดจากโรคไตเรื้อรังท่ีไมพบสาเหตุอ่ืนท่ีรักษาได ตามเกณฑดังตอไปน้ี

กรณีท่ี 1 ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 5 (Chronic kidney disease stage 5) ไดแก

1. 1 ระยะเร่ิมใหยา (Initial Phase)

ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 5 ท่ีไมเคยไดรับยา EPO มากอน ตองมีคุณสมบัติ ครบถวนท้ังสามขอ ดังน้ี

1.1.1 ตองตรวจพบสิ่งเหลาน้ีทุกขอในผูปวยกอนการรักษาดวยยา EPO

มีคา Hb ท่ีตรวจไดนอยกวา 10 g/dL หรือมีคา Hct นอยกวา 30 %

ผูปวยเปนโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 5 (มีคา GFR นอยกวา 15 ml/min/1.73 m2 หรือ end-stage renal

disease)†††

มีคา Serum ferritin มากกวา 100 ng/mL

มีคา TSAT มากกวาหรือเทากับ 20%

1.1.2 ตองตรวจไมพบสิ่งเหลาน้ีทุกขอในผูปวยกอนการรักษาดวยยา EPO

ผูปวยกําลังมีภาวะเลือดออก (active bleeding)

ผูปวยมีลักษณะทางคลินิก หรือ ผลการตรวจทางปฏิบัติการโลหิตวิทยาพ้ืนฐาน ท่ีเขาไดกับกลุมโรค

EPO- resistant bone marrow disease ไดแก aplastic anemia, myelodysplastic syndrome,

††† KDOQI Clinical Practice Guidelines and Clinical Practice Recommendations for Anemia in Chronic Kidney Disease 2006.

157

myelofibrosis, myelopthisic anemia หรือ ผูท่ีไดรับการวินิจฉัยแลววามีภาวะ pure red cell aplasia

(PRCA)

ผูปวยมีภาวะ megaloblastic anemia ซึ่งมีหลักฐานนาเช่ือไดวาเกิดจากการขาดโฟเลต หรือ วิตามินบี 12

1.1.3 ถามีโรครวม (co-morbid disease) ท่ีทําใหเกิดภาวะเลือดจาง (anemia) ก็ตองไดรับการรักษาโรคน้ันรวมไป

ดวย เชน ถาตรวจพบ Stool occult blood ใหผลบวก (Positive) ตองมีการดําเนินการรักษา

1.2 ระยะการรักษาตอเนื่องเพ่ือควบคุมภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรัง (Maintenance phase)

การพิจารณาสั่งใช EPO ตอเน่ืองแกผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 5 เพ่ือควบคุมภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรัง

(maintenance phase) ผูปวยตองมีคุณสมบัติครบถวนท้ังสามขอดังน้ี

1.2.1 ตองตรวจพบสิ่งเหลาน้ีทุกขอในผูปวยกอนการขอเบิกยา EPO คราวตอไป

ผูปวยเคยไดรับการอนุมัติใหใชยา EPO แลว

ในกรณีท่ีมีการทํา dialysis แลว ตองมีการแสดงคา Kt/V ภายในชวงเวลาไมเกิน 3 เดือน (กอนวันยื่นขอเบิกยา)

โดยคา Kt/V ท่ีไดควรเปนดังน้ี

- ควรมีคา Kt/V ไมนอยกวา 1.8/ครั้ง สําหรับผูท่ีทํา Hemodialysis 2 ครั้ง/สัปดาห หรือ

- ควรมีคา Kt/V ไมนอยกวา 1.2/ครั้ง สําหรับผูท่ีทํา Hemodialysis 3 ครั้ง/สัปดาห หรือ

- ควรมีคา Kt/V ไมนอยกวา 1.7/สัปดาห สําหรับผูท่ีทํา Continuous Ambulatory Peritoneal

Dialysis (CAPD)

ตองมีการแสดงคา Serum ferritin ภายในชวงเวลาไมเกิน 6 เดือน โดยคา Serum ferritin ควร

มากกวา 100 ng/mL

ตองมีการแสดงคา TSAT ภายในชวงเวลาไมเกิน 6 เดือน โดยคา TSAT ควรมากกวาหรือเทากับ 20%

1.2.2 ตองตรวจไมพบสิ่งเหลาน้ีในผูปวยกอนการขอเบิกยา EPO คราวตอไป


EPO-resistant bone marrow disease ไดแก aplastic anemia, myelodysplastic

syndrome,myelofibrosis, myelopthisic anemia หรือ ผูท่ีไดรบัการวินิจฉัยแลววามีภาวะ PRCA

1.2.3 ถามีโรครวม (co-morbid disease) ท่ีทําใหเกิดภาวะเลือดจาง (anemia) ก็ตองไดรับการรักษาโรคน้ันรวมไปดวย

กรณีท่ี 2 ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 4 (Chronic kidney disease stage 4) ไดแก

2.1 ระยะเร่ิมใหยา (Initial Phase)

ผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 4 ท่ีไมเคยไดรับยา EPO มากอน ตองมีคุณสมบัติครบถวนท้ังสามขอดังน้ี

2.1.1 ตองตรวจพบสิ่งเหลาน้ีทุกขอในผูปวยกอนการรักษาดวยยา EPO

มีคา Hemoglobin (Hb) ท่ีตรวจไดนอยกวา 10 g/dL หรือมีคา Hematocrit (Hct) นอยกวา 30 %

ผูปวยเปนโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 4 (มีคา GFR เทากับ 15-30 mL/min/1.73 m2)

มีคา Serum ferritin มากกวา 100 ng/mL

มีคา TSAT มากกวาหรือเทากับ 20%

2.1.2 ตองตรวจไมพบสิ่งเหลาน้ีทุกขอในผูปวยกอนการรักษาดวยยา EPO

ผูปวยกําลังมีภาวะเลือดออก (active bleeding)


EPO-resistant bone marrow disease ไดแก aplastic anemia, myelodysplastic syndrome,

myelofibrosis, myelopthisic anemia หรือ ผูท่ีไดรับการวินิจฉัยแลววามีภาวะ PRCA

ผูปวยมีภาวะ megaloblastic anemia ซึ่งมีหลักฐานนาเช่ือไดวาเกิดจากการขาดโฟเลต หรือวิตามินบี 12

158

2.1.3 ถามีโรครวม (co-morbid disease) ท่ีทําใหเกิดภาวะเลือดจาง (anemia) ก็ตองไดรับการรักษาโรค

น้ันรวมไปดวย เชน ถาตรวจพบ Stool occult blood ใหผลบวก (Positive) ตองมีการดําเนินการรักษา

2.2 ระยะการรักษาตอเนื่องเพ่ือควบคุมภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรัง (Maintenance phase)

การพิจารณาสั่งใชยา EPO ตอเน่ืองแกผูปวยโรคไตเรื้อรังระยะท่ี 4 เพ่ือควบคุมภาวะเลือดจางจากโรคไตเรื้อรัง

(maintenance phase) ผูปวยตองมีคุณสมบัติครบถวนท้ังสามขอดังน้ี

2.2.1 ตองตรวจพบสิ่งเหลาน้ีทุกขอในผูปวยกอนการขอเบิกยา EPO คราวตอไป

ผูปวยเคยไดรับการอนุมัติใหใชยา EPO แลว

ตองมีการแสดงคา Serum ferritin ภายในชวงเวลาไมเกิน 6 เดือน โดยคา Serum ferritin ควร

มากกวา 100 ng/mL

ตองมีการแสดงคา TSAT ภายในชวงเวลาไมเกิน 6 เดือน โดยคา TSAT ควรมากกวาหรือเทากับ 20%

2.2.2 ตองตรวจไมพบสิ่งเหลาน้ีในผูปวยกอนการขอเบิกยา EPO คราวตอไป

ผูปวยมีลักษณะทางคลิ นิก หรือผลการตรวจทางปฏิบัติการโลหิตวิทยาพ้ืนฐาน ท่ีเขาไดกับกลุมโรค

EPO-resistant bone marrow disease ไดแก aplastic anemia, myelodysplastic syndrome,

myelofibrosis, myelopthisic anemia หรือผูท่ีไดรับการวินิจฉัยแลววามีภาวะ PRCA

2.2.3 ถามีโรครวม (co-morbid disease) ท่ีทําใหเกิดภาวะเลือดจาง (anemia) ก็ตองไดรับการรักษาโรคน้ันรวมไปดวย


4.3 ใหหยุดใชยา EPO ในผูปวยท่ีเกิดภาวะ PRCA หลังไดรับยา EPO



159

แนวทางกํากับการใชยา Verteporfinขอบงใชโรคจุดภาพชัดจอประสาทตาเสื่อมเหตุสูงวัยแบบเปยกท่ีมีเสนเลือดงอกใหมใตรอยบุมจอตา

ซ่ึงสวนใหญเปนแบบคลาสสกิ

(predominantly classic subfoveal choroidal neovascularization (CNV)

due to age-related macular degeneration (wet form))


ขออนุมัติการใชยา verteporfin จากหนวยงานสิทธิประโยชนกอนการรักษา (pre-authorization) กอนการใชยาทุกครั้ง โดยขอ

อนุมัติไดไมเกิน 4 ครั้งตอตา 1 ขาง โดยมีการลงทะเบียนท้ังแพทยและผูปวยกอนทําการรักษา


2.1 เปนสถานพยาบาลระดับตติยภูมิข้ึนไป ซึ่งมีความพรอมของเครื่องมือและอุปกรณในการรักษา ตลอดจนสามารถทํารังสี

วินิจฉัยและถายภาพจอประสาทตา (fundus fluorescein angiography - FFA) ได

2.2 กรณีเปนสถานพยาบาลระดับทุติยภูมิท่ีมีคุณสมบัติตามเกณฑขางตน ใหสถานพยาบาลแจงความประสงคตอหนวยงานกํากับ

ดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2) เพ่ือขออนุมัติและลงทะเบียนสถานพยาบาลแตละแหงเปนกรณีๆ ไป


เปนแพทยผูเช่ียวชาญท่ีไดรับหนังสืออนุมัติหรือวุฒิบัตรจากแพทยสภาในสาขาจักษุวิทยา ซึ่งปฏิบัติงานในสถานพยาบาลท่ีไดรับ

การอนุมัติในขอ 2 และมีความเช่ียวชาญทางจอประสาทตาซึ่งไดลงทะเบียนไวกับหนวยงานกํากับดูแลการสั่งใชยาบัญชี จ(2)


อนุมัติการใชยา verteporfin ในโรคจุดภาพชัดจอประสาทตาเสื่อมเหตุสูงวัยแบบเปยก โดยมีเกณฑครบทุกขอตามขอกําหนด

ดังตอไปน้ี

4.1 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยวาเปนโรคจุดภาพชัดจอประสาทตาเสื่อมท่ีมีสาเหตุจากสูงวัยแบบเปยก

4.2 ผูปวยไดรับการตรวจวินิจฉัยวาเปนโรคท่ีมีเสนเลือดงอกใหมใตรอยบุมจอตาซึ่งสวนใหญ (ตั้งแตรอยละ 50 ของรอยโรค) เปน

แบบคลาสสิก

4.3 มีผลการถายภาพจอประสาทตาตามขอ 4.2 มาแสดง

4.4 ผูปวยมีสายตาเทากับหรือดีกวา 6/60 หรือ 20/200 เมื่อวัดสายตาขางท่ีเปนกอนการรักษาดวยยา verteporfin ในแตละครั้ง

4.5 ใหเบิกยาไดไมเกิน 4 ครั้งตอตา 1 ขาง



5. ขนาดยาท่ีแนะนําขนาดท่ีแนะนําคือ 6 มิลลิกรัมตอตารางเมตร หยดเขาหลอดเลือดดําอยางตอเน่ืองโดยใชเวลานานกวา 10 นาที ตามดวยการ

กระตุนดวยแสงท่ี 15 นาทีหลังจากเริ่มใหยา


160

ภาคผนวก 4บัญชียาจากสมุนไพร

กลุมที่ 1 ยาแผนไทยหรือยาแผนโบราณ 50 รายการ1.1 ยารักษากลุมอาการทางระบบไหลเวียนโลหิต (แกลม)

(1) ยาหอมทิพโอสถ ยาผง ยาเม็ดยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(2) ยาหอมเทพจิตร ยาผง ยาเม็ดยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(3) ยาหอมนวโกฐ ยาผง ยาเม็ดยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

(4) ยาหอมแกลมวิงเวียน ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(5) ยาหอมอินทจักร ยาผง ยาเม็ด

ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)1.2 ยารักษากลุมอาการทางระบบทางเดินอาหาร

1.2.1 กลุมยาขับลม บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ(1) ยาธาตุบรรจบ ยาแคปซูล ยาผง ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)(2) ยาธาตุอบเชย ยาน้ํา (รพ.)(3) ยาเบญจกูล ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(4) ยาประสะกะเพรา ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(5) ยาประสะกานพลู ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด

ยาผง (รพ.)(6) ยาประสะเจตพังคี ยาแคปซูล ยาผง

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(7) ยามันทธาตุ ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(8) ยามหาจักรใหญ ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(9) ยาวิสัมพยาใหญ ยาผง (10) ยาอภัยสาลี ยาลูกกลอน ยาเม็ด

161

1.2.2 กลุมยาบรรเทาอาการทองผูก(1) ยาถายดีเกลือฝรั่ง ยาแคปซูล ยาเม็ด (2) ยาธรณีสันฑะฆาต ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.)1.2.3 กลุมยาบรรเทาอาการทองเสีย(1) ยาธาตุบรรจบ ยาแคปซูล ยาผง ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)(2) ยาเหลืองปดสมุทร ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)1.2.4 กลุมยาบรรเทาริดสีดวงทวารหนัก

(1) ยาผสมเพชรสังฆาต ยาแคปซูลยาแคปซูล (รพ.)

(2) ยาริดสีดวงมหากาฬ ยาเม็ด ยาลูกกลอนยาแคปซูล (รพ.)

1.3 ยารักษากลุมอาการทางสูติศาสตร-นรีเวชวิทยา(1) ยาประสะไพล ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)(2) ยาปลูกไฟธาตุ ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)(3) ยาไฟประลัยกัลป ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(4) ยาไฟหากอง ยาผง

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(5) ยาเลือดงาม ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.)(6) ยาสตรีหลังคลอด ยาตม (รพ.)

1.4 ยาแกไข(1) ยาเขียวหอม ยาผง

ยาเม็ด (รพ.) ยาผง (รพ.)(2) ยาจันทนลีลา ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(3) ยาประสะจันทนแดง ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(4) ยาประสะเปราะใหญ ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(5) ยามหานิลแทงทอง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(6) ยาหาราก ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด

162

1.5 ยารักษากลุมอาการของระบบทางเดินหายใจ1.5.1 ยาบรรเทาอาการไอ(1) ยาแกไอผสมกานพลู ยาลูกกลอน (รพ.)(2) ยาแกไอผสมมะขามปอม ยาน้ํา (รพ.)(3) ยาแกไอผสมมะนาวดอง ยาลูกกลอน (รพ.)(4) ยาแกไอพ้ืนบานอีสาน ยาน้ํา (รพ.)(5) ยาตรีผลา ยาลูกกลอน ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)(6) ยาประสะมะแวง ยาเม็ด

ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)(7) ยาอํามฤควาที ยาผง ยาลูกกลอน

ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)

1.5.2 ยาบรรเทาอาการหวัด(1) ยาปราบชมพูทวีป ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)

1.6 ยาบํารุงโลหิต(1) ยาบํารุงโลหิต ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)

1.7 ยารักษากลุมอาการทางกลามเนื้อและกระดูก1) ยาสําหรับรับประทาน(1) ยากษัยเสน ยาลูกกลอน (รพ.)(2) ยาแกลมอัมพฤกษ ยาผง (รพ.)(3) ยาธรณีสันฑะฆาต ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.)(4) ยาผสมโคคลาน ยาชง (รพ.) ยาตม (รพ.)(5) ยาผสมเถาวัลยเปรียง ยาลูกกลอน (รพ.)(6) ยาสหัศธารา ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)

2) ยาสําหรับใชภายนอก(1) ยาข้ีผึ้งไพล ยาข้ีผึ้ง(รพ.)(2) ยาประคบ ยาประคบสมุนไพร(สด/แหง) (รพ.)

1.8 ยาบํารุงธาตุ ปรับธาตุ(1) ยาตรีเกสรมาศ ยาชง (รพ.)(2) ยาตรีพิกัด ยาแคปซูล (รพ.)(3) ยาเบญจกูล ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(4) ยาปลูกไฟธาตุ ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)

163

กลุมที่ 2 ยาพัฒนาจากสมุนไพร 21 รายการ2.1 ยารักษากลุมอาการของระบบทางเดินอาหาร

(1) ยากลวย ยาผง (รพ.)(2) ยาขม้ินชัน ยาแคปซูล ยาเม็ด

ยาแคปซูล (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)(3) ยาขิง ยาแคปซูล ยาชง

ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาชง (รพ.)(4) ยาชุมเห็ดเทศ ยาแคปซูล ยาชง

ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)(5) ยาฟาทะลายโจร ยาแคปซูล ยาเม็ด ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)(6) ยามะขามแขก ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)

2.2 ยารักษากลุมอาการของระบบทางเดินหายใจ(1) ยาฟาทะลายโจร ยาแคปซูล ยาเม็ด ยาลูกกลอน

ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)

2.3 ยารักษากลุมอาการทางระบบผิวหนัง(1) ยาทิงเจอรทองพันชั่ง ทิงเจอร (รพ.)(2) ยาทิงเจอรพลู ทิงเจอร (รพ.)(3) ยาบัวบก ยาครีม

ยาครีม (รพ.)(4) ยาเปลือกมังคุด ยาน้ําใส (รพ.)(5) ยาพญายอ ยาครีม ยาโลชัน สารละลาย (สําหรับปายปาก)

ยาโลชัน (รพ.) สารละลาย (สําหรับปายปาก) (รพ.)ยาข้ีผึ้ง (รพ.) ทิงเจอร (รพ.)

2.4 ยารักษากลุมอาการทางกลามเนื้อและกระดูก1) ยาสําหรับรับประทาน

(1) ยาเถาวัลยเปรียง ยาแคปซูล (รพ.)

2) ยาสําหรับใชภายนอก(1) ยาพริก ยาเจล

ยาครีม (รพ.) ยาเจล(รพ.) ยาข้ีผึ้ง (รพ.)(2) ยาไพล ยาครีม(3) ยาน้ํามันไพล ยาน้ํามัน (รพ.)

2.5 ยารักษากลุมอาการทางระบบทางเดินปสสาวะ(1) ยากระเจี๊ยบแดง ยาชง (รพ.)(2) ยาหญาหนวดแมว ยาชง (รพ.)

164

2.6 ยาแกไข แกรอนใน(1) ยาบัวบก ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)(2) ยามะระข้ีนก ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)(3) ยารางจืด ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)(4) ยาหญาปกก่ิง ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)

2.7 ยาถอนพิษเบ่ือเมา(1) ยารางจืด ยาชง (รพ.)

2.8 ยาลดความอยากบุหรี่(1) ยาหญาดอกขาว ยาชง (รพ.)

หมายเหตุ1. รายละเอียดของยาแตละรายการตามภาคผนวก 52. รพ. ในเครื่องหมายวงเล็บ หมายถึง รูปแบบยาจากสมุนไพรท่ีเปนเภสัชตํารับโรงพยาบาล

165

ภาคผนวก 5รายละเอียดรายการยาตามบัญชียาจากสมุนไพร

กลุมท่ี 1 ยาแผนไทยหรือยาแผนโบราณ 50 รายการ

1.1 ยารักษากลุมอาการทางระบบไหลเวียนโลหิต (แกลม)

(1) ยาหอมทิพโอสถ ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 142 กรัม ประกอบดวย

1. ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกมะลิ เกสรบัวหลวง ดอกกระดังงาดอกจําปา ดอกบัวจงกลนี หัวแหวไทย กระจับ แกนฝาง แกนจันทนแดง แกนจันทนขาว แกนจันทนเทศ กฤษณา เปลือกชะลูด เปลือกอบเชย เปลือกสมุลแวง แกนสนเทศ เหงาวานนํ้า เหงากระชาย หัวเปราะหอม ดอกคําไทย รากชะเอมเทศ แกนสุรามฤต ลําตนขาตน ลูกจันทน ดอกจันทน หนักสิ่งละ 4 กรัม2. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐกานพราว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังสี หนักสิ่งละ 2 กรัม 3. เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ หนักสิ่งละ 1 กรัม4. พิมเสน หนัก 2 กรัม การบูร หนัก 1 กรัม

ขอบงใช แกลมวิงเวียนขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 1 – 1.4 กรัม ละลายน้ํากระสายยา เม่ือมีอาการ ทุก 3 - 4 ชั่วโมง ไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง

น้ํากระสายยาท่ีใชน้ําดอกไมหรือน้ําสุก

ชนิดเม็ดรับประทานครั้งละ 1 – 1.4 กรัม เม่ือมีอาการ ทุก 3 - 4 ชั่วโมง ไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง

ขอหามใช -ขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได - ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาหอมเทพจิตร ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 366 กรัม ประกอบดวย

1. ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง ดอกบัวขม ดอกบัวเผื่อน หนักสิ่งละ 4 กรัม ดอกมะลิ หนัก 183 กรัม

166

2. ผิวมะกรูด ผิวมะง่ัว ผิวมะนาว ผิวสมตรังกานูหรือสมจุก ผิวสมจีน ผิวสมโอ ผิวสมเขียวหวาน หนักสิ่งละ 4 กรัม ผิวสมซา หนัก 28 กรัม3.โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐกานพราว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังสี หนักสิ่งละ 4 กรัม4. เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ หนักสิ่งละ 4 กรัม5. ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู แกนจันทนแดง แกนจันทนขาวหรือ แกนจันทนชะมด กฤษณา กระลําพัก ขอนดอก เปลือกชะลูด เปลือกอบเชย หัวเปราะหอม รากแฝกหอม หนักสิ่งละ 2 กรัม6. พิมเสน หนัก 4 กรัม การบูร หนัก 1 กรัม

ขอบงใช แกลมกองละเอียด ไดแก อาการหนามืด ตาลาย สวิงสวาย (อาการท่ีรูสึกใจหวิววิงเวียน คลื่นไส ตาพราจะเปนลม) ใจสั่น และบํารุงดวงจิตใหชุมชื่น

ขนาดและวิธีใช ชนิดผง รับประทานครั้งละ 1 - 1.4 กรัม ละลายน้ําสุกเม่ือมีอาการ ทุก 3 - 4 ชั่วโมง ไมควรเกินวันละ 3 ครั้งชนิดเม็ดรับประทานครั้งละ 1 - 1.4 กรัม เม่ือมีอาการ ทุก 3 - 4 ชัว่โมง ไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง


ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได- ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม


(3) ยาหอมนวโกฐ ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับยา ในผงยา 212 กรัม ประกอบดวย

1. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา โกฐกระดูก โกฐกานพราว โกฐพุงปลา โกฐชฎามังสี หนักสิ่งละ 4 กรัม 2. เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน เทียนเยาวพาณี เทียนสัตตบุษย เทียนเกล็ดหอย เทียนตากบ หนักสิ่งละ 4 กรัม 3. เปลือกสมุลแวง หญาตีนนก รากแฝกหอม เปลือกชะลูด หัวเปราะหอม กระลําพัก ขอนดอก เนื้อไมกฤษณา หนักสิ่งละ 4 กรัม4. เหงาขิงแหง ดอกดีปลี รากเจตมูลเพลิงแดง เถาสะคาน รากชาพลู หนักสิ่งละ 3 กรัม5. หัวแหวหมู ลูกกระวาน ดอกกานพลู ดอกจันทน ลูกจันทน เปลือกอบเชยญวนลูกผักชีลา แกนสน หนักสิ่งละ 4 กรัม 6. แกนสักขี ลูกราชดัด ลูกสารพัดพิษ แกนจันทนเทศ แกนจันทนแดง ลูกกระดอม เถาบอระเพ็ด หนักสิ่งละ 4 กรัม 7. เกสรบัวหลวง ดอกบุนนาค ดอกพิกุล ดอกสารภี ดอกมะลิ หนักสิ่งละ 4 กรัม

167

8. เนื้อลูกมะขามปอม เนื้อลูกสมอพิเภก รากชะเอมเทศ หนักสิ่งละ 4 กรัม 9. พิมเสน หนัก 1 กรัม

ขอบงใช 1. แกลมวิงเวียน คลื่นเหียน อาเจียน (ลมจุกแนนในอก) ในผูสูงอายุ 2. แกลมปลายไข (หลังจากฟนไขแลวยังมีอาการ เชน คลื่นเหียน วิงเวียน เบื่ออาหาร ทองอืด และออนเพลีย)

ขนาดและวิธีใช ชนิดผงรับประทานครั้งละ 1 - 2 กรัม ละลายน้ํากระสาย เม่ือมีอาการ ทุก 3 - 4 ชั่วโมง ไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง

น้ํากระสายยาท่ีใช

กรณี แกลมวิงเวียน คลื่นเหียน อาเจียน (ลมจุกแนนในอก) ในผูสูงอายุ ใชน้ําลูกผักชี (15 กรัม) หรือเทียนดํา (15 กรัม) ตมเปนน้ํากระสายยา

กรณีแกลมปลายไข (หลังจากฟนไขแลวยังมีอาการเชน คลื่นเหียน วิงเวียน เบื่ออาหาร ทองอืด ออนเพลีย) ใชกานสะเดา (33 กาน หรือ 15 กรัม) ลูกกระดอม (7 ลูก หรือ 15 กรัม) และเถาบอระเพ็ด (7 องคุลี หรือ 15 กรัม) ตมเปนน้ํากระสายยา

ถาหาน้ํากระสายยาไมได ใหใชน้ําสุกแทนชนิดเม็ดรับประทานครั้งละ 1 - 2 กรัม ทุก 3 - 4 ชั่วโมง เม่ือมีอาการไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง

ขอหามใช - หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ในสูตรตํารับไดตัดไครเครือออก เนื่องจากมีขอมูลงานวิจัยบงชี้วาไครเครือท่ีใชและมีการ

จําหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochiaมีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเม่ือป ค.ศ. 2002องคการอนามัยโลกไดประกาศใหพืชสกุล Aristolochia เปนสารกอมะเร็งในมนุษย

(4) ยาหอมแกลมวิงเวียน ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 225 กรัมประกอบดวย

1. รากชะเอมเทศ หนัก 32 กรัม แกนจันทนเทศ หนัก 24 กรัม2. ดอกกานพลู โกฐเชียง โกฐหัวบัว รากแฝกหอม เกสรบัวหลวง หนักสิ่งละ 12 กรัม3. เปลือกสมุลแวง หนัก 10 กรัม เปลือกอบเชยญวน เปลือกอบเชยเทศ กฤษณา กระลําพัก โกฐจุฬาลัมพา โกฐพุงปลา เปลือกชะลูด หนักสิ่งละ 8 กรัม4. พิมเสน ขอนดอก ดอกบุนนาค ดอกพิกุล ดอกสารภี หนักสิ่งละ 6 กรัม5. เถามวกแดง 5 กรัม น้ําประสานทองสะตุ แกนจันทนแดง หนักสิ่งละ 4 กรัม

ขอบงใช แกลมวิงเวียน ออนเพลีย นอนไมหลับขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 600 มิลลิกรัม – 1 กรัม ละลายน้ําสุก เม่ือมีอาการ ทุก 3 - 4

ชั่วโมง ไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง

168


ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชกับผูปวยท่ีมีประวัติแพเกสรดอกไม


(5) ยาหอมอินทจักร ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 98 กรัม ประกอบดวย

เถาสะคาน รากชาพลู เหงาขิง ดอกดีปลี รากเจตมูลเพลิงแดง ลูกผักชีลา โกฐสอ โกฐเขมา โกฐกานพราว โกฐพุงปลา โกฐจุฬาลัมพา โกฐเชียง โกฐกักกรา โกฐน้ําเตาโกฐกระดูก เทียนดํา เทียนขาว เทียนแดง เทียนขาวเปลือก เทียนเยาวพาณี แกนจันทนแดง แกนจันทนเทศ เถามวกแดง เถามวกขาว รากยานาง เปลือกชะลูด เปลือกอบเชย เปลือกสมุลแวง กฤษณา กระลําพัก เถาบอระเพ็ด ลูกกระดอม กํายาน ขอนดอก ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู ลําพันแดง ดอกสารภี ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกจําปา ดอกกระดังงา ดอกมะลิ ดอกคําไทย แกนฝางเสน ดีวัว พิมเสน หนักสิ่งละ 2 กรัม

ขอบงใช 1. แกลมบาดทะจิต2. แกคลื่นเหียนอาเจียน3. แกลมจุกเสียด

ขนาดและวิธีใช ชนิดผงรับประทานครั้งละ 1 - 2 กรัม ละลายน้ํากระสายยา ทุก 3 - 4 ชั่วโมง ไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง


กรณีแกลมบาดทะจิต ใชน้ําดอกมะลิ

กรณีแกคลื่นเหียนอาเจียน ใชน้ําลูกผักชี เทียนดําตม ถาไมมีใชน้ําสุก

กรณีแกลมจุกเสียด ใชน้ําขิงตมชนิดเม็ด รับประทานครั้งละ 1 - 2 กรัม ทุก 3 - 4 ชั่วโมง ไมควรเกินวันละ 3 ครั้ง

ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชกับผูปวยท่ีมีประวัติแพเกสรดอกไม



169

1.2 ยารักษากลุมอาการทางระบบทางเดินอาหาร

1.2.1 กลุมยาขับลม บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ

(1) ยาธาตุบรรจบ ยาแคปซูล ยาผง ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 104 กรัม ประกอบดวย

1. เนื้อลูกสมอไทย หนัก 16 กรัม2. โกฐกานพราว หนัก 8 กรัม3. เหงาขิง โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐเชียง โกฐสอ เทียนดํา เทียนขาว เทียนสัตตบุษย เทียนเยาวพาณี เทียนแดง ลูกจันทน ดอกจันทน ดอกกานพลู เปลือกสมุลแวง ลูกกระวาน ลูกผักชีลา ใบพิมเสนตน ดอกดีปลี หัวเปราะหอม การบูร หนักสิ่งละ 4 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ ขนาดและวิธีใช ชนิดผง

ผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยา วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ปรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม ละลายน้ํากระสายยา วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการ


กรณีแกทองอืด ทองเฟอ ใชกระเทียม 3 กลีบ ทุบชงน้ํารอนหรือใชใบกะเพราตมเปนน้ํากระสายยา

ถาหาน้ํากระสายยาไมไดใหใชน้ําสุกแทนชนิดลูกกลอน และชนิดแคปซูลผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ปรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการ

ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได



170

(2) ยาธาตุอบเชย ยาน้ํา (รพ.)สูตรตํารับ ในยาน้ํา 100 มิลลิลิตร ประกอบดวย

1.เปลือกอบเชยเทศ เปลือกสมุลแวง ลูกกระวาน ดอกกานพลู รากชะเอมเทศ หนักสิ่งละ 800 มิลลิกรัม2.เกล็ดสะระแหน การบูร หนักสิ่งละ 50 มิลลิกรัม

ขอบงใช ขับลม บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 15 - 30 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร ขอหามใช -ขอควรระวัง ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต

เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษไดอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(3) ยาเบญจกูล ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซูล(รพ.) ยาชง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย

ดอกดีปลี รากชาพลู เถาสะคาน รากเจตมูลเพลิงแดง เหงาขิงแหง หนักสิ่งละ 20 กรัม ขอบงใช บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ ขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 1.5 – 2 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารชนิดผงรับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม – 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารชนิดลูกกลอน ชนิดเม็ด และชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม – 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร

ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ ผูท่ีมีไข และเด็กเล็กขอควรระวัง - ไมควรใชยานี้ในฤดูรอน เนื่องจากอาจทําใหไฟธาตุกําเริบ

- ไมควรรับประทานติดตอกันนานเกิน 7 วันอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(4) ยาประสะกะเพรา ยาผง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 92 กรัม ประกอบดวย

1. ใบกะเพราแดง หนัก 47 กรัม2. ผิวมะกรูด หนัก 20 กรัม 3. รากชะเอมเทศ มหาหิงคุ หนักสิ่งละ 8 กรัม4. พริกไทยลอน เหงาขิง ดอกดีปลี หัวกระเทียม หนักสิ่งละ 2 กรัม 5. เกลือสินเธาว หนัก 1 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ จุกเสียด ขนาดและวิธีใช ชนิดผงและชนิดเม็ด

เด็ก อายุ 1 – 3 เดือน รับประทานครั้งละ 100 – 200 มิลลิกรัมอายุ 4 – 6 เดือน รับประทานครั้งละ 200 – 300 มิลลิกรัม

171

อายุ 7 – 12 เดือน รับประทานครั้งละ 400 – 600 มิลลิกรัมโดยนํายาละลายน้ํากระสายยา (ท้ิงไวใหตกตะกอน แลวใชหลอดหยดดูดสวนน้ําใส)รับประทานวันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น เม่ือมีอาการ


กรณีแกทองอืด ทองเฟอ ใชน้ําสุก หรือน้ําใบกะเพราตม

กรณีแกจุกเสียด ใชไพลเผาไฟพอสุก ฝนกับน้ําสุกชนิดเม็ด และชนิดแคปซูลเด็ก อายุ 6 - 12 ป (รพ.) รับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น เม่ือมีอาการ

ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไขขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ชนิดเม็ดท่ีใชละลายน้ํากระสายยา เปนชนิดเม็ดแบบอัดเปยก

(5) ยาประสะกานพลู ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาผง (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 250 กรัม ประกอบดวย

1. ดอกกานพลู หนัก 125 กรัม2. เปลือกซิก หนัก 10 กรัม เหงาขม้ินชัน หนัก 8 กรัม เปลือกเพกา เปลือกข้ีอายหนักสิ่งละ 4 กรัม3. เหงาขิงแหง ดอกดีปลี หนักสิ่งละ 3 กรัม เหงาไพล รากเจตมูลเพลิงแดง เถาสะคาน รากชาพลู หนักสิ่งละ 2 กรัม พริกไทยลอน หนักสิ่งละ 1 กรัม เหงาวานน้ํา หัวกระชายการบูร หนักสิ่งละ 4 กรัม4. รากแฝกหอม หัวเปราะหอม รากกรุงเขมา ใบกระวาน ลูกกระวาน ลูกผักชีลา หนักสิ่งละ 4 กรัม ลูกจันทน หนักสิ่งละ 8 กรัม5. เทียนดํา เทียนขาว โกฐสอ โกฐกระดูก หนักสิ่งละ 4 กรัม6. รากขาวสาร หนัก 8 กรัม รากแจง หนัก 4 กรัม7. กํามะถันเหลือง หนัก 4 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการปวดทอง จุกเสียด แนนเฟอจากอาหารไมยอย เนื่องจากธาตุไมปกติขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยา วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร เม่ือมีอาการ น้ํากระสายยาท่ีใช

ใชไพลเผาไฟพอสุกฝนกับน้ําปูนใสเปนน้ํากระสาย

ถาหาน้ํากระสายยาไมไดใหใชน้ําสุกแทนชนิดเม็ด และชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร เม่ือมีอาการ

ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ

ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษไดอาการไมพึงประสงค -

172

ขอมูลเพ่ิมเติม ในสูตรตํารับไดตัดไครเครือออก เนื่องจากมีขอมูลงานวิจัยบงชี้วาไครเครือท่ีใชและมีการจําหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochiaมีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเม่ือป ค.ศ. 2002องคการอนามัยโลกไดประกาศใหพืชสกุล Aristolochia เปนสารกอมะเร็งในมนุษย

(6) ยาประสะเจตพังคี ยาแคปซูล ยาผง ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 66 กรัม ประกอบดวย

1. รากเจตพังคี หนัก 33 กรัม2. เหงาขา หนัก 16 กรัม3. รากระยอม พริกไทยลอน เถาบอระเพ็ด หนักสิ่งละ 2 กรัม 4. ดอกจันทน ลูกจันทน ลูกกระวาน ใบกระวาน ดอกกานพลู รากกรุงเขมาเนื้อลูกสมอทะเล รากพญารากขาว เปลือกตนหวา เกลือสินเธาว การบูร หนักสิ่งละ 1 กรัม

ขอบงใช แกกษัยจุกเสียด ขับผายลมขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหารชนิดเม็ดและชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหาร

ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ

ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษไดอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ในสูตรตํารับไดตัดไครเครือออก เนื่องจากมีขอมูลงานวิจัยบงชี้วาไครเครือท่ีใชและมีการ


(7) ยามันทธาตุ ยาผง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 93 กรัม ประกอบดวย

1. เหงาขิง ลูกเบญกานี หนักสิ่งละ 9 กรัม2. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน ลูกผักชีลอม ลูกผักชีลา หัวกระเทียม เปลือกสมุลแวง เปลือกโมกมัน แกนจันทนแดง แกนจันทนเทศ ดอกกานพลู ดอกดีปลี รากชาพลู เถาสะคาน รากเจตมูลเพลิงแดง พริกไทยลอน ลูกจันทน การบูร หนักสิ่งละ 3 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ แกธาตุไมปกติขนาดและวิธีใช ชนิดผง

ผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม เด็ก อายุ 6 - 12 ป รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม

ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร

173

ชนิดเม็ดและ ชนิดแคปซูลผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารเด็ก อายุ 6 - 12 ป รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง

กอนอาหารขอหามใช - หามใชในเด็กอายุตํ่ากวา 1 ขวบ เนื่องจากเปนยารสรอน ทําใหลิ้น ปากแสบรอนได

- หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได



(8) ยามหาจักรใหญ ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 114 กรัม ประกอบดวย

1. ใบกระพังโหม หนัก 60 กรัม2. ยาดําสะตุ หนัก 8 กรัม 3. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐกานพราว โกฐกระดูก เทียนดํา เทียนแดงเทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนเยาวพาณี เนื้อลูกสมอไทย เนื้อลูกสมอพิเภก เนื้อลูกมะขามปอม ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู รากชะเอมเทศ เมล็ดโหระพา ลูกผักชีลา สารสมสะตุ เหงาขม้ินออย หัวกระเทียม หนักสิ่งละ 2กรัม

ขอบงใช 1.แกลมซาง 2.บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ

ขนาดและวิธีใช 1. แกลมซางชนิดผงและชนิดเม็ดเด็ก อายุ 1 – 5 ขวบ รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1.5 กรัม ละลายน้ําสุกเพ่ิมและลดไดตามสวน วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหาร 2.บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอชนิดผงและชนิดเม็ดเด็ก อายุ 1 – 5 ขวบ รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1.5 กรัม ละลายน้ําสุกเพ่ิมและลดไดตามสวน วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหาร ชนิดเม็ดและชนิดแคปซูลเด็ก อายุ 6 – 12 ป (รพ.) รับประทานครั้งละ 1.5 กรัม วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหาร


ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)

174

- หากรับประทานแลวมีอาการทองเสีย ควรหยุดรับประทานยาอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ชนิดเม็ดท่ีใชละลายน้ํากระสายยา เปนชนิดเม็ดแบบอัดเปยก

(9) ยาวิสัมพยาใหญ ยาผงสูตรตํารับ ในผงยา 108 กรัม ประกอบดวย

1. ดอกดีปลี หนัก 54 กรัม 2. ลูกผักชีลา ลูกจันทน ดอกจันทน หนักสิ่งละ 8 กรัม 3. ลูกกระวาน ดอกกานพลู โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา เปลือกอบเชย เปลือกสมุลแวง เนื้อลูกสมอเทศ เนื้อลูกสมอไทย เหงาวานน้ํา เถาบอระเพ็ด เหงาขิงแหง รากพญารากขาว หนักสิ่งละ 2 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ จุกเสียดขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ําสุกหรือผสมน้ําผึ้งปนเปนลูกกลอน ทุก 4 ชั่วโมงขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชรวมกับยา phenytoin, propranolol, theophylline และ rifampicin เนื่องจากตํารับนี้มีดอกดีปลีในปริมาณสูง



(10) ยาอภัยสาลี ยาลูกกลอน ยาเม็ดสูตรตํารับ ในผงยา 181 กรัม ประกอบดวย

1. หัศคุณเทศ หนัก 24 กรัม พริกไทยลอน แกนจันทนเทศ หนักสิ่งละ 16 กรัม รากเจตมูลเพลิงแดง หนัก 12 กรัม2. หัวบุกรอ หนัก 15 กรัม เนื้อลูกสมอไทย เนื้อลูกสมอเทศ หนักสิ่งละ 13 กรัม 3. เทียนแดง หนัก 11 กรัม เทียนขาวเปลือก หนัก 10 กรัม เทียนตาต๊ักแตน หนัก 9 กรัม เทียนขาว หนัก 8 กรัม4. โกฐเขมา หนัก 9 กรัม โกฐสอ หนัก 8 กรัม5. เหงาวานน้ํา หนัก 7 กรัม ดอกกานพลู หนัก 4 กรัม ลูกกระวาน หนัก 3 กรัม ดอกจันทน หนัก 2 กรัม ลูกจันทน หนัก 1 กรัม6. ลูกพิลังกาสา หนัก 6 กรัม

ขอบงใช บําบัดโรคลม บรรเทาอาการจุกเสียดแนน ขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 1.5 – 2 กรัม วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหารขอหามใช - หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข

175

ขอควรระวัง - ควรระวังในการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant)และยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)


1.2.2 กลุมยาบรรเทาอาการทองผูก

(1) ยาถายดีเกลือฝรั่ง ยาแคปซูล ยาเม็ด สูตรตํารับ ในผงยา 117 กรัม ประกอบดวย

1. ดีเกลือฝรั่ง หนัก 60 กรัม ยาดําสะตุ หนัก 12 กรัม2. ใบมะกา ใบมะขาม ใบสมปอย เนื้อในฝกคูน รากข้ีกาแดง รากข้ีกาขาว รากตองแตก ฝกสมปอย เนื้อลูกสมอไทย เนื้อลูกสมอดีงู เถาวัลยเปรียง หนักสิ่งละ 3 กรัม ข้ีเหล็กท้ัง 5หนัก 3 กรัม3. หัวหอม หนัก 3 กรัม4. หญาไทร ใบไผปา หนักสิ่งละ 3 กรัม

ขอบงใช ใชบรรเทาอาการทองผูก ในผูท่ีทองผูกมาก หรือเรื้อรัง ท่ีใชยาอ่ืนแลวไมไดผลขนาดและวิธีใช ชนิดเม็ด และชนิดแคปซูล

ครั้งแรก รับประทาน 1 กรัม วันละ 1 ครั้ง กอนนอนถาไมถาย วันตอไป รับประทานเพ่ิมเปน 1.5 กรัม แตไมเกิน 2.5 กรัม ตอวัน (ตามธาตุหนักธาตุเบา)

ขอหามใช - หามใชในหญิงต้ังครรภ และเด็ก- หามใชในภาวะทางเดินอาหารอุดตัน (gastrointestinal obstruction/ileus)- หามใชในผูปวยท่ีมีภาวะผิดปกติเฉียบพลันท่ีทางเดินอาหาร (acute gastro-intestinal conditions) เชน คลื่นไส อาเจียน

ขอควรระวัง - เนื่องจากเปนยาถายอยางแรง ไมควรใชยานี้ในผูปวยออนเพลียมากหรือมีภาวะขาดน้ํา- เม่ือถายแลว ใหเวนอยางนอย 2 วัน แลวจึงใชยานี้อีกครั้ง- ควรระวั งการใชยาในผู สู งอายุ และผูป วย ท่ี มีความผิดปกติของไตหรือ ตับ (renal/hepatic impairment) เนื่องจากยามีสวนประกอบของแมกนีเซียม

อาการไมพึงประสงค ปวดเสียดทองขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาธรณีสันฑะฆาต ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 160 กรัม ประกอบดวย

1. พริกไทยลอน หนัก 96 กรัม2. ยาดําสะตุ หนัก 20 กรัม 3. เนื้อลูกสมอไทย มหาหิงคุ การบูร หนักสิ่งละ 6 กรัม 4. รงทอง (ประสะ) หนัก 4 กรัม5. ผักแพวแดง (ท้ังตน) เนื้อลูกมะขามปอม หนักสิ่งละ 2 กรัม 6. ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู เทียนดํา เทียนขาว หัวดองดึง หัวบุก หัวกลอย หัวกระดาดขาว หัวกระดาดแดง ลูกเรว เหงาขิง รากชะเอมเทศ รากเจตมูลเพลิงแดง โกฐกระดูก โกฐเขมา โกฐน้ําเตา หนักสิ่งละ 1 กรัม

176

ขอบงใช แกเถาดาน ทองผูก ขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม ละลายน้ําสุกหรือผสมน้ําผึ้ง ปนเปนลูกกลอน วันละ 1 ครั้ง กอนอาหารเชาหรือกอนนอนชนิดเม็ด ชนิดลูกกลอน และชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม วันละ 1 ครั้ง กอนอาหารเชาหรือกอนนอน

ขอหามใช - หามใชในหญิงต้ังครรภ ผูท่ีมีไข และเด็กขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได- ควรระวังการใช รวมกับยา phenytoin, propranolol, theophylline และ rifampicin เนื่องจากตํารับนี้มีพริกไทยในปริมาณสูง - ควรระวังการใชในผูสูงอายุ


1.2.3 กลุมยาบรรเทาอาการทองเสีย

(1) ยาธาตุบรรจบ ยาแคปซูล ยาผง ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 104 กรัม ประกอบดวย

1. เนื้อลูกสมอไทย หนัก 16 กรัม2. โกฐกานพราว หนัก 8 กรัม3. เหงาขิง โกฐเขมา โกฐพุงปลา โกฐเชียง โกฐสอ เทียนดํา เทียนขาว เทียนสัตตบุษย เทียนเยาวพาณี เทียนแดง ลูกจันทน ดอกจันทน ดอกกานพลู เปลือกสมุลแวงลูกกระวาน ลูกผักชีลา ใบพิมเสนตน ดอกดีปลี หัวเปราะหอม การบูร หนักสิ่งละ 4 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการอุจจาระธาตุพิการ ทองเสียชนิด ท่ีไม เ กิดจากการติดเชื้อ เชน อุจจาระไมเปนมูก หรือมีเลือดปนและทองเสียชนิดท่ีไมมีไข

ขนาดและวิธีใช ชนิดผงผูใหญ

รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยา วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการ

เด็ก อายุ 6 - 12 ปรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม ละลายน้ํากระสายยา วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการ


กรณีบรรเทาอาการอุจจาระธาตุพิการ ทองเสียชนิดท่ีไมเกิดจากการติดเชื้อใชเปลือกแคหรือเปลือกสะเดา หรือเปลือกลูกทับทิมตม แทรกกับน้ําปูนใสเปนน้ํากระสายยา

ถาหาน้ํากระสายยาไมไดใหใชน้ําสุกแทน

177

ชนิดลูกกลอน และชนิดแคปซูลผูใหญ

รับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ป

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการขอหามใช - หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไขขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได- ในกรณีทองเสียชนิดท่ีไมเกิดจากการติดเชื้อ ใชไมเกิน 1 วนั หากอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย


(2) ยาเหลืองปดสมุทร ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 90 กรัม ประกอบดวย

1. เหงาขม้ินชัน หนัก 30 กรัม2. ชันยอย ครั่ง สีเสียดเทศ เปลือกสีเสียดไทย ใบเทียน ใบทับทิม หัวแหวหมู เหงาขม้ินออย เปลือกเพกา รากกลวยตีบ หัวกระเทียมค่ัว ดอกดีปลี หนักสิ่งละ 5 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการทองเสียชนิดท่ีไมเกิดจากการติดเชื้อ เชน อุจจาระไมเปนมูก หรือมีเลือดปนและทองเสียชนิดท่ีไมมีไข

ขนาดและวิธีใช ชนิดผงและชนิดเม็ดผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยา ทุก 3 – 5 ชั่วโมง เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 3 – 5 เดือน รับประทานครั้งละ 200 มิลลิกรัม

อายุ 6 – 12 เดือน รับประทานครั้งละ 300 – 400 มิลลิกรัมอายุ 1 – 5 ขวบ รับประทานครั้งละ 500 – 700 มิลลิกรัมอายุ 6 – 12 ป รับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม – 1 กรัมละลายน้ํากระสายยา ทุก 3 – 5 ชั่วโมง เม่ือมีอาการ

น้ํากระสายยาท่ีใช ใชน้ําเปลือกลูกทับทิมหรือเปลือกแคตม แทรกกับน้ําปูนใสเปนน้ํากระสายยาสําหรับเด็กเล็กใหบดผสมกับน้ํากระสายยา ใชรับประทานหรือกวาดก็ได ถาหาน้ํากระสายยาไมได ใหใชน้ําสุกแทน

ชนิดเม็ดและชนิดแคปซูลเด็ก อายุ 6 – 12 ป รับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม – 1 กรัม เม่ือมีอาการผูใหญ (รพ.) รับประทานครั้งละ 1 กรัม ทุก 3 - 5 ชั่วโมง เม่ือมีอาการ

ขอหามใช -ขอควรระวัง ใชไมเกิน 1 วัน หากอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทยอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ชนิดเม็ดท่ีใชละลายน้ํากระสายยา เปนชนิดเม็ดแบบอัดเปยก

178

1.2.4 กลุมยาบรรเทาริดสีดวงทวารหนัก

(1) ยาผสมเพชรสังฆาต ยาแคปซูล ยาแคปซูล (รพ.)สูตรท่ี 1รูปแบบยา ยาแคปซูล ยาแคปซูล (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย

เถาเพชรสังฆาต หนัก 70 กรัม รากอัคคีทวาร หนัก 20 กรัม โกฐน้ําเตาหนัก 10 กรัมขอบงใช บรรเทาอาการริดสีดวงทวารหนักขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 1.2 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารทันทีขอหามใช -ขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาในหญิงต้ังครรภและใหนมบุตรอาการไมพึงประสงค ทองเสียขอมูลเพ่ิมเติม -

สูตรท่ี 2รูปแบบ ยาแคปซูล (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 85 กรัม ประกอบดวย

เถาเพชรสังฆาต หนัก 50 กรัม กะเม็ง (ท้ังตน) หนัก 15 กรัม โกฐน้ําเตา หัวกระชายหนักสิ่งละ 10 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการริดสีดวงทวารหนักขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารทันทีขอหามใช -ขอควรระวัง ควรระวังการใชยาในหญิงต้ังครรภและใหนมบุตรอาการไมพึงประสงค ทองเสีย มวนทองขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาริดสีดวงมหากาฬ ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 110 กรัม ประกอบดวย

1. มดยอบค่ัว หนัก 5 กรัม 2. ขอบชะนางแดง (ท้ังตน) ขอบชะนางขาว (ท้ังตน) หนักสิ่งละ 5 กรัม3. โกฐกักกรา โกฐสอ โกฐจุฬาลําพา โกฐกานพราว โกฐพุงปลา หนักสิ่งละ 5 กรัม4. เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน หนักสิ่งละ 5 กรัม5. แกนสนเทศ ลูกจันทน ดอกจันทน เถาสะคาน เปลือกสมุลแวง ดอกดีปลีพริกไทยลอน เหงาขิง เปลือกอบเชยเทศ หนักสิ่งละ 5 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการริดสีดวงทวารหนักขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม - 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารขอหามใช -ขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาในหญิงต้ังครรภและใหนมบุตร

อาการไมพึงประสงค -

179

ขอมูลเพ่ิมเติม -

1.3 ยารักษากลุมอาการทางสูติศาสตร-นรีเวชวิทยา

(1) ยาประสะไพล ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 162 กรัม ประกอบดวย

1. เหงาไพล หนัก 81 กรัม2. ผิวมะกรูด เหงาวานน้ํา หัวกระเทียม หัวหอม พริกไทยลอน ดอกดีปลี เหงาขิง เหงาขม้ินออย เทียนดํา เกลือสินเธาว หนักสิ่งละ 8 กรัม 3. การบูร หนัก 1 กรัม

ขอบงใช 1. ระดูมาไมสมํ่าเสมอหรือมานอยกวาปกติ 2. บรรเทาอาการปวดประจําเดือน3. ขับน้ําคาวปลาในหญิงหลังคลอดบุตร

ขนาดและวิธีใช กรณีระดูมาไมสมํ่าเสมอหรือมานอยกวาปกติชนิดผงรับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เปนเวลา 3 - 5 วัน เม่ือระดูมา ใหหยุดรับประทาน ชนิดแคปซูล ชนิดเม็ด ชนิดลูกกลอนรับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารเปนเวลา 3 - 5 วัน เม่ือระดูมา ใหหยุดรับประทาน

กรณีปวดประจําเดือนในกรณีท่ีมีอาการปวดประจําเดือนเปนประจํา ใหรับประทานยากอนมีประจําเดือน 2 - 3 วันไปจนถึงวันแรกและวันท่ีสองท่ีมีประจําเดือนชนิดผงรับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารชนิดแคปซูล ชนิดเม็ด ชนิดลูกกลอนรับประทานครั้งละ 1 กรัมวันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร

กรณีขับน้ําคาวปลาในหญิงหลังคลอดบุตร ชนิดผงรับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารใหรับประทานจนกวาน้ําคาวปลาจะหมด แตไมเกิน 15 วันชนิดลูกกลอน ชนิดเม็ด ชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารใหรับประทานจนกวาน้ําคาวปลาจะหมด แตไมเกิน 15 วัน

ขอหามใช - หามใชในหญิงตกเลือดหลังคลอด หญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข- หามรับประทานในหญิงท่ีมีระดูมากกวาปกติ เพราะจะทําใหมีการขับระดูออกมามากข้ึน

ขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได

- กรณีระดูมาไมสมํ่าเสมอหรือมานอยกวาปกติ ไมควรใชติดตอกันนานเกิน 1 เดือน

180

- กรณีขับน้ําคาวปลาในหญิงหลังคลอดบุตร ไมควรใชติดตอกันนานเกิน 15 วันอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาปลูกไฟธาตุ ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย

1. พริกไทยลอน หนัก 50 กรัม2. ดอกดีปลี รากชาพลู ผักแพวแดง (ท้ังตน) เถาสะคาน เหงาขิงแหง ลูกผักชีลอมเหงาวานน้ํา หัวแหวหมู ผิวมะกรูด ลูกพิลังกาสา หนักสิ่งละ 5 กรัม

ขอบงใช กระตุนน้ํานม กระจายเลือดลมในหญิงหลังคลอดขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1.5 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร ขอหามใช หามใชในหญิงตกเลือดหลังคลอด หญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ควรระวังการใช รวมกับยา phenytoin, propranolol, theophylline และ

rifampicin เนื่องจากตํารับนี้มีพริกไทยในปริมาณสูงอาการไมพึงประสงค แสบรอนยอดอกขอมูลเพ่ิมเติมอ่ืน ๆ แพทยแผนไทยด้ังเดิม ใชเปนยาแทนการอยูไฟของหญิงหลังคลอด

(3) ยาไฟประลัยกัลป ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 71 กรัม ประกอบดวย

1. รากเจตมูลเพลิงแดง สารสมสะตุ แกนแสมทะเล ผิวมะกรูด การบูร หนักสิ่งละ 6 กรัม2. เหงาขม้ินออย เหงากระทือ เหงาขา เหงาไพล เปลือกมะรุม หนักสิ่งละ 5 กรัม 3. พริกไทยลอน เหงาขิง ดอกดีปลี หัวกระเทียม หนักสิ่งละ 4 กรัม

ขอบงใช ขับน้ําคาวปลาในเรือนไฟ ชวยใหมดลูกเขาอูขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร ใหรับประทานจนกวาน้ําคาวปลาจะหมด แตไมเกิน 15 วันชนิดเม็ด และชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารใหรับประทานจนกวาน้ําคาวปลาจะหมด แตไมเกิน 15 วัน

ขอหามใช - หามใชในหญิงตกเลือดหลังคลอด หญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข - หามใชในหญิงท่ีผาคลอด เนื่องจากทําใหแผลหายชา

ขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -(4) ยาไฟหากอง ยาผง ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย

รากเจตมูลเพลิงแดง เหงาขิง พริกไทยลอน สารสมสะตุ ฝกสมปอย หนักสิ่งละ 20 กรัมขอบงใช ขับน้ําคาวปลาในเรือนไฟ ชวยใหมดลูกเขาอูขนาดและวิธีใช ชนิดผง

181

รับประทานครั้งละ 1 – 1.5 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร ใหรับประทานจนกวาน้ําคาวปลาจะหมด แตไมเกิน 15 วันชนิดเม็ดและชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 1 – 1.5 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารใหรับประทานจนกวาน้ําคาวปลาจะหมด แตไมเกิน 15 วัน

ขอหามใช - หามใชในหญิงตกเลือดหลังคลอด หญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข - หามใชหญิงท่ีผาคลอด เนื่องจากทําใหแผลหายชา

ขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(5) ยาเลือดงาม ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 102 กรัม ประกอบดวย

1. เหงาขิงแหง ตะไครบาน (ลําตน) สะระแหน (ท้ังตน) เหงากระชาย เหงากระทือ ผิวมะกรูด ใบมะนาว รากและใบกะเพรา หัวกระเทียม เปลือกเพกา โกฐจุฬาลัมพา ชาพลู (ท้ังตน) ลูกเรวหอม ลูกจันทน ดอกกานพลู ดอกดีปลี เหงาไพล พริกไทยลอน รากเจตมูลเพลิงแดง รากชะเอมเทศ หนักสิ่งละ 5 กรัม2. พิมเสน การบูร หนักสิ่งละ 1 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการปวดประจําเดือน ชวยใหประจําเดือนมาเปนปกติ แกมุตกิด ขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 1 – 2 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 1 – 2 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร

ขอหามใช - หามใชในหญิงตกเลือดหลังคลอด หญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต

เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษไดอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(6) ยาสตรีหลังคลอด ยาตม (รพ.)สูตรตํารับ ในยา 130 กรัม ประกอบดวย

1. แกนแกแล แกนขนุน วานชักมดลูก แกนฝางเสน เถาสะคาน รากเจตมูลเพลิงแดง ดอกดีปลี โกฐเชียง เถากําแพงเจ็ดชั้น หนักสิ่งละ 10 กรัม2. พริกไทยลอน รากชาพลู ดอกคําฝอย ดอกมะลิ ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง หนักสิ่งละ 5 กรัม

ขอบงใช ขับน้ําคาวปลา บํารุงเลือด ชวยใหมดลูกเขาอูเร็วในหญิงหลังคลอดขนาดและวิธีใช นํายาใสน้ําพอทวม ตมดวยไฟปานกลาง นานครึ่งชั่วโมง นําเฉพาะสวนน้ํามารับประทาน

ครั้งละ 250 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร หรือด่ืมแทนน้ํารับประทานติดตอกัน 1 สัปดาหหรือจนกวาน้ําคาวปลาจะหมด แตไมเกิน 15 วัน

ขอหามใช - หามใชในหญิงตกเลือดหลังคลอด หญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข

182

ขอควรระวัง - ควรระวังในการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant)และยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติมอ่ืน ๆ - แพทยแผนไทยด้ังเดิม ใชเปนยาแทนการอยูไฟของหญิงหลังคลอด

- ยา 1 หอ ใชติดตอกันประมาณ 5 - 7 วัน โดยใหอุนน้ําสมุนไพรทุกครั้งกอนการรับประทานยา

1.4 ยาแกไข

(1) ยาเขียวหอม ยาผง ยาเม็ด (รพ.) ยาผง (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 90 กรัม ประกอบดวย

ใบพิมเสน ใบผักกระโฉม ใบหมากผู ใบหมากเมีย ใบสันพราหอม รากแฝกหอม หัวเปราะหอม แกนจันทนขาวหรือจันทรชะมด แกนจันทนแดง วานกีบแรด วานรอนทอง เนระพูสี พิษนาศน มหาสดํา ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง หนักสิ่งละ 5 กรัม

ขอบงใช 1. บรรเทาอาการไข รอนในกระหายน้ํา 2. แกพิษหัด พิษอีสุกอีใส (บรรเทาอาการไขจากหัดและอีสุกอีใส)

ขนาดและวิธีใช ชนิดผงผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยา ทุก 4 – 6 ชัว่โมง เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 – 12 ป

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม ละลายน้ํากระสายยาทุก 4 – 6 ชั่วโมง เม่ือมีอาการ


กรณีบรรเทาอาการไข รอนในกระหายน้ํา ใชน้ําสุก หรือน้ําดอกมะลิ เปนน้ํากระสายยา

กรณีแกพิษหัด พิษอีสุกอีใส ละลายน้ํารากผักชีตม เปนน้ํากระสายยา ท้ังรับประทาน และชโลมหมายเหตุการชโลมใชยาผงละลายน้ํา 1 ตอ 3 แลวชโลม (ประพรม) ท่ัวตามตัวบริเวณท่ีตุมใสยังไมแตก

ชนิดเม็ดผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม ทุก 4 – 6 ชั่วโมง เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ป

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม ทุก 4 – 6 ชั่วโมง เม่ือมีอาการขอหามใช -ขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม

- ไมแนะนําใหใชในผูท่ีสงสัยวาเปนไขเลือดออก เนื่องจากอาจบดบังอาการของไขเลือดออก

183

- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วัน แลวอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทยอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม - ทางการแพทยแผนไทย แนะนําใหผูปวยหัด อีสุกอีใส หามรับประทานอาหารทะเล

ไข และน้ําเย็น เนื่องจากผิดสําแดง - ในสูตรตํารับไดตัดไครเครือออก เนื่องจากมีขอมูลงานวิจัยบงชี้วาไครเครือท่ีใชและมีการจําหนายในทองตลาด เปนพืชในสกุล Aristolochia ซ่ึงพืชในสกุล Aristolochiaมีรายงานพบวากอใหเกิดความเปนพิษตอไต (nephrotoxicity) และเม่ือป ค.ศ. 2002องคการอนามัยโลกไดประกาศใหพืชสกุล Aristolochia เปนสารกอมะเร็งในมนุษย

(2) ยาจันทนลีลา ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 99 กรัม ประกอบดวย

โกฐสอ โกฐเขมา โกฐจุฬาลัมพา แกนจันทนขาวหรือจันทรชะมด แกนจันทนแดง ลูกกระดอม เถาบอระเพ็ด รากปลาไหลเผือก หนักสิ่งละ 12 กรัม พิมเสน หนัก 3 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการไขตัวรอน ไขเปลี่ยนฤดู ขนาดและวิธีใช ชนิดผง

ผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 - 2 กรัม ละลายน้ําสุก ทุก 3 - 4 ชั่วโมง เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ป

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1 กรัม ละลายน้ําสุก ทุก 3 - 4 ชั่วโมง เม่ือมีอาการ

ชนิดเม็ด และชนิดแคปซูลผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 - 2 กรัม ทุก 3 - 4 ชั่วโมง เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ป

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1 กรัม ทุก 3 - 4 ชั่วโมง เม่ือมีอาการขอหามใช -ขอควรระวัง - ไมแนะนําใหใชในผูท่ีสงสัยวาเปนไขเลือดออก เนื่องจากอาจบดบังอาการของ

ไขเลือดออก- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วัน แลวอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม แนะนําใหใชยาจันทนลีลาไดในหญิงท่ีมีไขทับระดูหรือไขระหวางมีประจําเดือน

(3) ยาประสะจันทนแดง ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 64 กรัม ประกอบดวย

1. แกนจันทนแดง หนัก 32 กรัม2. รากเหมือดคน รากมะปรางหวาน รากมะนาว หัวเปราะหอม โกฐหัวบัวแกนจันทนเทศ แกนฝางเสน หนักสิ่งละ 4 กรัม 3. เกสรบัวหลวง ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกมะลิ หนักสิ่งละ 1 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการไขตัวรอน (ไขพิษ) แกรอนในกระหายน้ําขนาดและวิธีใช ชนิดผง

ผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยา ทุก 3 - 4 ชั่วโมงเด็ก อายุ 6 - 12 ป

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม ละลายน้ํากระสายยา ทุก 3 - 4 ชั่วโมง

184

น้ํากระสายท่ีใช ใชน้ําสุก หรือน้ําดอกมะลิชนิดเม็ด และชนิดแคปซูลผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม ทุก 3 - 4 ชั่วโมงเด็ก อายุ 6 - 12 ป รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม ทุก 3 - 4 ชั่วโมง

ขอหามใช -ขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม

- ไมแนะนําใหใชในผูท่ีสงสัยวาเปนไขเลือดออก เนื่องจากอาจบดบังอาการของไขเลือดออก- กรณีบรรเทาอาการไข รอนในกระหายน้ํา หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วันแลวอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย


(4) ยาประสะเปราะใหญ ยาผง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 80 กรัม ประกอบดวย

1. หัวเปราะหอม หนัก 40 กรัม2. โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู แกนจันทนเทศ แกนจันทนแดง ดอกบุนนาค ดอกสารภี ดอกพิกุล เกสรบัวหลวง หนักสิ่งละ 2 กรัม

ขอบงใช ถอนพิษไขตานซางสําหรับเด็กขนาดและวิธีใช ชนิดผงและชนิดเม็ด

เด็ก อายุ 1 – 5 ปรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยา ทุก 3 - 4 ชั่วโมง


น้ําดอกไมเทศหรือน้ําสุกชนิดเม็ดและชนิดแคปซูลเด็ก อายุ 6 – 12 ป (รพ.) รับประทานครั้งละ 1 กรัม ทุก 3 - 4 ชั่วโมง

ขอหามใช -ขอควรระวัง - ควรระวังในการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant)

และ ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม- ไมแนะนําใหใชในผูท่ีสงสัยวาเปนไขเลือดออก เนื่องจากอาจบดบังอาการของไขเลือดออก- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วัน แลวอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ชนิดเม็ดท่ีใชละลายน้ํากระสายยา เปนชนิดเม็ดแบบอัดเปยก

185

(5) ยามหานิลแทงทอง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 103 กรัม ประกอบดวย

1. เนื้อในเมล็ดสะบามอญ (สุม) หวายตะคา (สุม) เมล็ดมะกอก (สุม) ลูกมะคําดีควาย (สุม)ถานไมสัก แกนจันทนแดง แกนจันทนเทศ ใบพิมเสน ใบยานาง หมึกหอม หนักสิ่งละ 10 กรัม 2. เบี้ยจั่นค่ัวใหเหลือง 3 กรัม

ขอบงใช 1. แกไขกาฬ หัด อีสุกอีใส (บรรเทาอาการไขจากไขกาฬ หัด และอีสุกอีใส)2. แกรอนในกระหายน้ํา

ขนาดและวิธีใช ชนิดผงผูใหญ รับประทานครั้งละ 1.5 - 2 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหารเด็ก อายุ 6 - 12 ป รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม ละลายน้ําสุกวันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหารชนิดเม็ดและชนิดแคปซูลผูใหญ รับประทานครั้งละ 1.5 - 2 กรัม วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหารเด็ก อายุ 6 - 12 ปรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหาร

ขอหามใช -ขอควรระวัง - ไมแนะนําใหใชในผูท่ีสงสัยวาเปนไขเลือดออก เนื่องจากอาจบดบังอาการของ

ไขเลือดออก- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วัน แลวอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย


(6) ยาหาราก ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ดสูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย

รากยานาง รากคนทา รากมะเด่ือชุมพร รากชิงชี่ รากไมเทายายมอม หนักสิ่งละ 20 กรัมขอบงใช บรรเทาอาการไขขนาดและวิธีใช ชนิดผง

ผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 – 1.5 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ปรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1 กรัม ละลายน้ําสุก วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการชนิดเม็ด และชนิดแคปซูลผูใหญรับประทานครั้งละ 1 – 1.5 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ป รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร เม่ือมีอาการ


ไขเลือดออก

186

- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วัน แลวอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย- ไมแนะนําใหใชในหญิงท่ีมีไขทับระดูหรือไขระหวางมีประจําเดือน


1.5 ยารักษากลุมอาการของระบบทางเดินหายใจ

1.5.1 ยาบรรเทาอาการไอ

(1) ยาแกไอผสมกานพลู ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย

รากชะเอมเทศ หนัก 48 กรัม บวย หนัก16 กรัม มะนาวดองแหง หนัก 10 กรัม น้ําตาลกรวด หนัก 4 กรัม พิมเสน เกล็ดสะระแหน หนักสิ่งละ 3 กรัม เหงาวานน้ําผลมะแวงเครือ ดอกกานพลู เนื้อลูกสมอพิเภก เปลือกอบเชย เนื้อลูกมะขามปอม ดอกเก็กฮวย หลอฮ่ังกวย ผิวสมจีน หนักสิ่งละ 2 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะขนาดและวิธีใช อมครั้งละ 200 - 300 มิลลิกรัม เม่ือมีอาการไอ ทุก 4 ชั่วโมงขอหามใช -ขอควรระวัง ควรระวังการใชในผูปวยท่ีทองเสียงาย เนื่องจากมะขามปอมมีฤทธิ์เปนยาระบายอาการไมพึงประสงค ทองเสียขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาแกไอผสมมะขามปอม ยาน้ํา (รพ.)สูตรตํารับท่ี 1 ในยา 100 มิลลิลิตร ประกอบดวย

สารสกัดน้ํามะขามปอมเขมขน รอยละ 40 60 มิลลิลิตร สารสกัดใบเสนียด 10มิลลิลิตร กลีเซอรีน 5 มิลลิลิตร เกลือแกง 0.5 มิลลิลิตร สารสกัดรากชะเอมเทศ 0.45 มิลลิลิตร แอลกอฮอล รอยละ 95 0.05 มิลลิลิตร เกล็ดสะระแหน 0.01 มิลลิกรัม

สูตรตํารับท่ี 2 ในยา 100 มิลลิลิตร ประกอบดวยสารสกัดน้ํามะขามปอมเขมขน รอยละ 25 30 มิลลิลิตร มะนาวดองแหง 8 มิลลิกรัมสารสกัดรากชะเอมเทศ 5 มิลลิลิตร ผิวสมจีน 3.3 มิลลิกรัม บวย 3 มิลลิกรัม เนื้อลูกสมอพิเภก 3 มิลลิกรัม เนื้อลูกสมอไทย 1 มิลลิกรัม หลอฮังกวย 2 มิลลิกรัมเกล็ดสะระแหน 0.08 มิลลิกรัม น้ําตาลทรายแดง 40 มิลลิกรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะขนาดและวิธีใช จิบเม่ือมีอาการไอ ทุก 4 ชั่วโมงขอหามใช ผูปวยเบาหวานท่ีไมสามารถควบคุมระดับน้ําตาลในเลือดไดขอควรระวัง ควรระวังการใชในผูปวยท่ีทองเสียงาย เนื่องจากมะขามปอมมีฤทธิ์เปนยาระบายอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

187

(3) ยาแกไอผสมมะนาวดอง ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 99 กรัม ประกอบดวย

1. มะนาวดองแหง บวย หนักสิ่งละ 35 กรัม รากชะเอมเทศ หนัก 17 กรัม รากชะเอมไทย หนักสิ่งละ 3 กรัม ผลมะแวงเครือ หนักสิ่งละ 2 กรัม เนื้อลูกมะขามปอม หนัก 1กรัม2. เปลือกอบเชยญวณ หนัก 3 กรัม ดอกกานพลู หนัก 1 กรัม3. เกล็ดสะระแหน หนัก 2 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 200 - 300 มิลลิกรัม เม่ือมีอาการไอ ทุก 4 ชั่วโมงขอหามใช -ขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(4) ยาแกไอพ้ืนบานอีสาน ยาน้ํา (รพ.)สูตรตํารับ ในยาน้ํา 100 มิลลิลิตร ประกอบดวย

1. เนื้อลูกมะขามปอมแหง 2 กรัม รากชะเอมไทย 1.8 กรัม เนื้อลูกสมอไทย 1.6 กรัม รากชะเอมเทศ หนัก 600 มิลลิกรัม 2. เหงาขม้ินออย กะเพราแดง (ท้ังตน) หนักสิ่งละ 600 มิลลิกรัม ดอกดีปลี เหงาขิง 200มิลลิกรัม พริกไทยลอน ชาพลู (ท้ังตน) หนักสิ่งละ 100 มิลลิกรัม ดอกกานพลู 60มิลลิกรัม3. เกลือสินเธาวสะตุ 400 มิลลิกรัม สารสมสะตุ 140 มิลลิกรัม4. โกฐจุฬาลัมพา หนัก 100 มิลลิกรัม5. น้ําตาลทรายแดง 5 กรัม เกล็ดสะระแหน 30 มิลลิกรัม น้ําผึ้ง 5 มิลลิกรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะขนาดและวิธีใช จิบเม่ือมีอาการไอ ทุก 4 ชั่วโมงขอหามใช -ขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(5) ยาตรีผลา ยาลูกกลอน ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 90 กรัม ประกอบดวย

เนื้อลูกสมอไทย เนื้อลูกสมอพิเภก เนื้อลูกมะขามปอม หนักสิ่งละ 30 กรัม ขอบงใช บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 1 - 2 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 – 200 มิลลิลิตร ท้ิงไว 3 - 5 นาที ด่ืมในขณะยังอุน เม่ือมีอาการไอ ทุก 4 ชัว่โมงชนิดเม็ด ชนิดลูกกลอน และชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 300 - 600 มิลลิกรัม เม่ือมีอาการไอ วนัละ 3 - 4 ครั้ง

ขอหามใช -

188

ขอควรระวัง ควรระวังการใชในผูปวยท่ีทองเสียงายอาการไมพึงประสงค ทองเสีย ขอมูลเพ่ิมเติม -

(6) ยาประสะมะแวง ยาเม็ด ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 96 กรัม ประกอบดวย

1. ผลมะแวงตน ผลมะแวงเครือ หนักสิ่งละ 24 กรัม 2. ใบสวาด ใบตานหมอน ใบกะเพรา หนักสิ่งละ 12 กรัม 3. เหงาขม้ินออย หนัก 9 กรัม สารสมสะตุ หนัก 3 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการไอ มีเสมหะ ทําใหชุมคอ ชวยขับเสมหะขนาดและวิธีใช ชนิดผง

ผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 – 1.4 กรัม เม่ือมีอาการละลายน้ํามะนาวแทรกเกลือรับประทาน

เด็ก อายุ 6 - 12 ป รับประทานครั้งละ 200 - 400 มิลลิกรัม เม่ือมีอาการละลายน้ํามะนาวแทรกเกลือรับประทาน

ชนิดเม็ด และชนิดลูกกลอนผูใหญ

รับประทานครั้งละ 1 – 1.4 กรัม เม่ือมีอาการ ละลายน้ํามะนาวแทรกเกลือรับประทาน หรือใชอม

เด็ก อายุ 6 - 12 ปรับประทานครั้งละ 200 - 400 มิลลิกรัม เม่ือมีอาการละลายน้ํามะนาวแทรกเกลือรับประทาน หรือใชอม

ขอหามใช -ขอควรระวัง - ไมควรใชติดตอกันนานเกิน 15 วัน หากอาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย

- ในผูปวยท่ีตองจํากัดการใชเกลือ ไมควรใชน้ํามะนาวแทรกเกลืออาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(7) ยาอํามฤควาที ยาผง ยาลูกกลอน ยาผง (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 70 กรัม ประกอบดวย

1. รากชะเอมเทศ หนัก 35 กรัม2. โกฐพุงปลา เทียนขาว ลูกผักชีลา เนื้อลูกมะขามปอม เนื้อลูกสมอพิเภก หนักสิ่งละ 7 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการไอ ขับเสมหะขนาดและวิธีใช ชนิดผง

ผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยา เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ป รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม

ละลายน้ํากระสายยา เม่ือมีอาการน้ํากระสายยาท่ีใช ละลายน้ํามะนาวแทรกเกลือ ใชจิบหรือกวาดคอ

ชนิดลูกกลอนผูใหญ รับประทานครั้งละ 1 กรัม เม่ือมีอาการเด็ก อายุ 6 - 12 ป รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม เม่ือมีอาการ

189

ขอหามใช -ขอควรระวัง ในผูปวยท่ีตองจํากัดการใชเกลือ ไมควรใชน้ํามะนาวแทรกเกลืออาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ในสูตรตํารับไดตัดไครเครือออก เนื่องจากมีขอมูลงานวิจัยบงชี้วาไครเครือท่ีใชและมีการ


1.5.2 ยาบรรเทาอาการหวัด

(1) ยาปราบชมพูทวีป ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 465 กรัม ประกอบดวย

1. เหงือกปลาหมอ (ท้ังตน) พริกไทยดํา ใบกัญชาเทศ หนักสิ่งละ 120 กรัม2. หัศคุณเทศ ดอกกานพลู หนักสิ่งละ 10 กรัม หัวบุกรอ เนื้อลูกสมอเทศ เนื้อลูกสมอไทย รากเจตมูลเพลิงแดง เหงาขิง หนักสิ่งละ 8 กรัม3. เทียนแดง เทียนตาต๊ักแตน เทียนแกลบ หนักสิ่งละ 6 กรัม เทียนดํา โกฐสอ โกฐเขมา ลูกพิลังกาสา ลําพันหางหมู หนักสิ่งละ 4 กรัม4. ดอกดีปลี การบูร หนักสิ่งละ 2 กรัม ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน หนักสิ่งละ 1 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการหวัดในระยะแรก และอาการเนื่องจากการแพอากาศ ขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 750 มิลลิกรัม – 1.5 กรัม วันละ 4 ครั้ง กอนอาหารและกอนนอนขอหามใช - หามใชเม่ือพบภาวะแทรกซอนจากภาวะการแพอากาศ เชน ไซนัสอักเสบ หรือ

ติดเชื้อจากแบคทีเรียซ่ึงจะมีอาการเจ็บบริเวณไซนัส ไขสูง น้ํามูกและเสมหะเขียว- หามใชในหญิงต้ังครรภ ผูท่ีมีไข เด็ก

ขอควรระวัง - ควรระวังการบริโภคในผูปวยโรคความดันเลือดสูง โรคหัวใจ ผูปวยโรคแผลเปอยเพปติกและกรดไหลยอน เนื่องจากเปนตํารับยารสรอน- ควรระวังการใชยาเกินขนาดในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไตและทางเดินปสสาวะ เนื่องจากอาจเกิดพิษจากการบูร- ควรระวังการใช รวมกับยา phenytoin, propranolol, theophylline และ rifampicin เนื่องจากตํารับนี้มีพริกไทยในปริมาณสูง

อาการไมพึงประสงค แสบรอนยอดอกขอมูลเพ่ิมเติมอ่ืน ๆ -

1.6 ยาบํารุงโลหิต

(1) ยาบํารุงโลหิต ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 75 กรัม ประกอบดวย

1. แกนฝาง ดอกคําไทย หนักสิ่งละ 10 กรัม 2. ครั่ง หนัก 4 กรัม

190

3. เหงาขิงแหง ดอกดีปลี รากเจตมูลเพลิงแดง เถาสะคาน รากชาพลู เถาขม้ินเครือ เถามวกแดง แกนกําลังวัวเถลิง ดอกสารภี ดอกพิกุล ดอกบุนนาค เกสรบัวหลวง หนักสิ่งละ 2 กรัม4. ดอกจันทน ลูกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู เทียนดํา เทียนแดง เทียนขาว เทียนขาวเปลือก เทียนตาต๊ักแตน โกฐสอ โกฐเขมา โกฐหัวบัว โกฐเชียง โกฐจุฬาลัมพา หนักสิ่งละ 1 กรัม5. เนื้อลูกสมอไทย เนื้อลูกสมอดีงู เนื้อลูกสมอพิเภก เปลือกชะลูด เปลือกอบเชยเทศ แกนจันทนแดง แกนแสมสาร แกนแสมทะเล กฤษณา หนักสิ่งละ 1 กรัม

ขอบงใช บํารุงโลหิตขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 1 กรัม ละลายน้ํากระสายยาวันละ 2 ครั้ง เชาและเย็นกอนอาหารน้ํากระสายยาท่ีใช

ใชน้ําตมดอกคําไทย หรือดอกคําฝอย เปนน้ํากระสายยา

ถาหาน้ํากระสายไมไดใหใชน้ําสุกแทนชนิดเม็ด และชนิดแคปซูล

รับประทานครั้งละ 1 กรัม วันละ 2 ครั้ง เชาและเย็น กอนอาหารขอหามใช หามใชใน หญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไขขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม

- ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)


1.7 ยารักษากลุมอาการทางกลามเนื้อและกระดูก

1.7.1ยาสําหรับรับประทาน

(1) ยากษัยเสน ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 236 กรัม ประกอบดวย

1. ดอกดีปลี หนัก 40 กรัม เหงาขิง หนัก 20 กรัม รากชาพลู หนัก 24 กรัม เถาสะคาน หนัก 12 กรัม รากเจตมูลเพลิงแดง หนัก 8 กรัม 2. เถาโคคลาน กําลังวัวเถลิง เถาวัลยเปรียง เถาพริกไทย เถามากระทืบโรง หัวกระชาย แกนแสมสาร เหงาไพล หนักสิ่งละ 10 กรัม3. การบูร หนัก 6 กรัม ลูกจันทน ดอกกานพลู เหงาวานน้ํา เหงากระทือ ลูกกระวาน พริกไทยลอน รากชะเอมเทศ เปลือกอบเชยเทศ หนักสิ่งละ 4 กรัม4. ดอกจันทน โกฐน้ําเตา ดอกมะลิ ดอกพิกุล ดอกบุนนาค ดอกสารภี เกสรบัวหลวง หนักสิ่งละ 2 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการปวดหลัง ปวดเอว ปวดเม่ือยตามรางกาย

191

ขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 750 มิลลิกรัม – 1 กรัม วันละ 4 ครั้ง กอนอาหารและกอนนอนขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ หญิงใหนมบุตร และเด็กขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม

- ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได

อาการไมพึงประสงค แสบรอนยอดอกขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาแกลมอัมพฤกษ ยาผง (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 70 กรัม ประกอบดวย

1. เหงาไพล เหงาขม้ินออย เหงาขา หัวกระเทียม รากเจตมูลเพลิงแดง พริกไทยลอนลูกจันทน ดอกจันทน การบูร หนักสิ่งละ 5 กรัม 2. ผักเสี้ยนผี (ท้ังตน) เปลือกตนทองหลาง เปลือกตนกุมบก เปลือกตนกุมน้ําเกลือสินเธาว หนักสิ่งละ 5 กรัม

ขอบงใช บรรเทาอาการปวดตามเสนเอ็น กลามเนื้อ มือ เทา ตึงหรือชาขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 1 กรัม ชงน้ํารอนด่ืมประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร

วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ ผูท่ีมีไข และเด็กขอควรระวัง - ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ

ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษไดอาการไมพึงประสงค แสบรอนยอดอกขอมูลเพ่ิมเติมอ่ืน ๆ -

(3) ยาธรณีสันฑะฆาต ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 160 กรัม ประกอบดวย

1. พริกไทยลอน หนัก 96 กรัม2. ยาดําสะตุ หนัก 20 กรัม 3. เนื้อลูกสมอไทย มหาหิงคุ การบูร หนักสิ่งละ 6 กรัม 4. รงทองประสะ หนัก 4 กรัม 5. ผักแพวแดง เนื้อลูกมะขามปอม หนักสิ่งละ 2 กรัม 6. ลูกจันทน ดอกจันทน ลูกกระวาน ดอกกานพลู เทียนดํา เทียนขาว หัวดองดึง หัวบุก หัวกลอย หัวกระดาดขาว หัวกระดาดแดง ลูกเรว เหงาขิง รากชะเอมเทศ รากเจตมูลเพลิงแดง โกฐกระดูก โกฐเขมา โกฐน้ําเตา หนักสิ่งละ 1 กรัม

ขอบงใช แกกษัยเสน ขนาดและวิธีใช ชนิดผง

รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม ละลายน้ําสุกหรือผสมน้ําผึ้งปนเปนลูกกลอนวันละ 1 ครั้ง กอนอาหารเชาหรือกอนนอนชนิดเม็ด ชนิดลูกกลอน และชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม วันละ 1 ครั้ง กอนอาหารเชาหรือกอนนอน

192

ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ ผูท่ีมีไข และเด็กขอควรระวัง - ควรระวังการรับประทานรวมกับยาในกลุมสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulant) และ

ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได- ควรระวังการใช รวมกับยา phenytoin, propranolol, theophylline และ rifampicin เนื่องจากตํารับนี้มีพริกไทยในปริมาณสูง - ควรระวังการใชในผูสูงอายุ


(4) ยาผสมโคคลาน ยาชง (รพ.) ยาตม (รพ.)สูตรตํารับท่ี 1รูปแบบ ยาชงสูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย เถาโคคลาน โดไมรูลม ผลมะตูมออน ทองพันชั่ง (ท้ังตน)

หนักสิ่งละ25 กรัมสูตรตํารับท่ี 2รูปแบบ ยาตมสูตรตํารับ ในยา 105 กรัม ประกอบดวยเถาโคคลาน หนัก 50 กรัม สวนเหนือดินทองพันชั่ง

หนัก 25 กรัม โดไมรูลม ผลมะตูมออน หนักสิ่งละ 15 กรัมสูตรตํารับท่ี 3รูปแบบ ยาตม สูตรตํารับ ในยา 100 กรัม ประกอบดวย เถาโคคลาน เถาเอ็นออน แกนฝาง เถาสะคาน

หนักสิ่งละ 20 กรัม โดไมรูลม ทองพันชั่ง (ท้ังตน) หนักสิ่งละ 10 กรัมขอบงใช บรรเทาอาการปวดเม่ือยตามรางกายขนาดและวิธีใช ชนิดชง รับประทานครั้งละ 1 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร

วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารชนิดตม นําตัวยาท้ังหมดมาเติมใหน้ําทวมตัวยา ตมน้ําเค่ียว สามสวนเหลือหนึ่งสวน ด่ืมครั้งละ 120 - 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร

ขอหามใช -ขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม โคคลานในท่ีนี้ คือ โพคาน ซ่ึงเปนสมุนไพรท่ีมีชื่อพฤกษศาสตรวา

Mallotus repandus (Willd.) Müll. Arg. วงศ Euphorbiaceae

(5) ยาผสมเถาวัลยเปรียง ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับท่ี 1 ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย เถาวัลยเปรียง แกนดูกหิน (มะดูก) แกนดูกใส

(ขันทองพยาบาท) เหงาไพล หนักสิ่งละ 25 กรัมสูตรตํารับท่ี 2 ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย เหงาไพล หนัก 40 กรัม เถาวัลยเปรียง แกนดูกหนิ

(มะดูก) แกนดูกใส (ขันทองพยาบาท) หนักสิ่งละ 20 กรัม

193

ขอบงใช บรรเทาอาการปวดเม่ือยตามรางกายขนาดและวิธีใช รับประทานครั้ง 900 มิลลิกรัม – 1.5 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารทันทีขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภขอควรระวัง - ควรระวังการใชในผูปวยท่ีเปนแผลในกระเพาะอาหารเนื่องจากเถาวัลยเปรียงมีกลไก

ออกฤทธิ์เชนเดียวกับยาแกปวดในกลุมยาตานการอักเสบท่ีไมใชสเตียรอยด (Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs: NSAIDs)- อาจทําใหเกิดการระคายเคืองระบบทางเดินอาหาร

อาการไมพึงประสงค ปวดทอง ทองผูก ปสสาวะบอย คอแหง และใจสั่นขอมูลเพ่ิมเติม -

(6) ยาสหัศธารา ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอนยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 1,000 กรัม ประกอบดวย

1. พริกไทยลอน หนัก 240 กรัม รากเจตมูลเพลิงแดง หนัก 224 กรัม ดอกดีปลี หนัก 96 กรัม หัศคุณเทศ หนัก 48 กรัม2. เนื้อลูกสมอไทย หนัก 104 กรัม รากตองแตก หนัก 80 กรัม3. เหงาวานน้ํา หนัก 88 กรัม 4. การบูร หนัก 14 กรัม ดอกจันทน หนัก 13 กรัม เทียนแดง หนัก 11 กรัม ลูกจันทน หนัก 12 กรัม เทียนตาต๊ักแตน มหาหิงคุ หนักสิ่งละ 10 กรัมเทียนสัตตบุษย หนัก 9 กรัม เทียนขาว รากจิงจอ หนักสิ่งละ 8 กรัม เทียนดํา หนัก 7กรัม โกฐกักกรา หนัก 6 กรัม โกฐเขมาหนัก 5 กรัม โกฐกานพราว หนัก 4 กรัมโกฐพุงปลา หนัก 3 กรัม

ขอบงใช ขับลมในเสน แกโรคลมกองหยาบ ขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 1 – 1.5 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ควรระวังการบริโภคในผูปวยโรคความดันเลือดสูง โรคหัวใจ ผูปวยโรคแผลเปอยเพปติก

และกรดไหลยอน เนื่องจากเปนตํารับยารสรอน- ควรระวังการใชยาอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะอยางยิ่งในผูปวยท่ีมีความผิดปกติของตับ ไต เนื่องจากอาจเกิดการสะสมของการบูรและเกิดพิษได - ควรระวังการใช รวมกับยา phenytoin, propranolol, theophylline และ rifampicin เนื่องจากตํารับนี้มีพริกไทยในปริมาณสูง

อาการไมพึงประสงค รอนทอง แสบทอง คลื่นไส คอแหง ผื่นคันขอมูลเพ่ิมเติม -

1.7.2 ยาสําหรับใชภายนอก

(1) ยาข้ีผ้ึงไพล ยาข้ีผึ้ง (รพ.)สูตรตํารับท่ี 1 ในยา 100 กรัม ประกอบดวย

น้ํามันไพลจากการทอดกับน้ํามันพืช 30 กรัม น้ํามันระกํา 10 กรัมสูตรตํารับท่ี 2 ยา 100 กรัม ประกอบดวย น้ํามันไพลจากการกลั่น 14 กรัม น้ํามันระกํา 10 กรัมขอบงใช บรรเทาอาการปวดเม่ือย

194

ขนาดและวิธีใช ทาและถูเบา ๆ บริเวณท่ีมีอาการวันละ 2 - 3 ครั้งขอหามใช - หามทาบริเวณขอบตาและเนื้อเยื่อออน

- หามทาบริเวณผิวหนังท่ีมีบาดแผลหรือมีแผลเปดขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาประคบ ยาประคบสมุนไพรสด (รพ.) ยาประคบสมุนไพรแหง (รพ.)สูตรตํารับ ในยา 130 กรัม ประกอบดวย

1. เหงาไพล 50 กรัม ใบมะขาม 30 กรัม ผิวมะกรูด 20 กรัม เหงาขม้ินชัน 10 กรัมตะไคร (ลําตน) 10 กรัม ใบสมปอย 10 กรัม2. เกลือเม็ด 1 ชอนโตะ การบูร 2 ชอนโตะ

ขอบงใช ประคบเพ่ือลดอาการปวด และ ชวยคลายกลามเนื้อ เอ็น และ ขอ กระตุนหรือเพ่ิมการไหลเวียนของโลหิต

ขนาดและวิธีใช นํายาประคบไปนึ่ง แลวใชประคบ ขณะยังอุน วันละ 1 - 2 ครั้ง ลูกประคบ 1 ลูกสามารถใชได 3 - 4 ครั้ง โดยหลังจากใชแลวผึ่งใหแหง กอนนําไปแชตูเย็น

ขอหามใช - หามประคบบริเวณท่ีมีบาดแผล- หามประคบเม่ือเกิดการอักเสบเฉียบพลัน เชน ขอเทาแพลง หรือมีอาการอักเสบ บวม แดง รอน ในชวง 24 ชั่วโมงแรก เนื่องจากจะทําใหอักเสบบวมมากข้ึน และอาจมีเลือดออกมากตามมาได โดยควรประคบหลัง 24 ชม.

ขอควรระวัง - ไมควรใชลูกประคบท่ีรอนเกินไป โดยเฉพาะบริเวณผิวหนังท่ีเคยเปนแผลมากอนหรือบริเวณท่ีมีกระดูกยื่น และตองระวังเปนพิเศษในผูปวยโรคเบาหวาน อัมพาต เด็ก และผูสูงอายุ เพราะมักมีความรูสึกในการรับรูและตอบสนองชา อาจทําใหผิวหนังไหมพองไดงาย- หลังจากประคบสมุนไพรเสร็จใหม ๆ ไมควรอาบน้ําทันที เพราะเปนการลางตัวยาจากผิวหนัง และรางกายยังไมสามารถปรับตัวไดทัน (จากรอนเปนเย็นทันทีทันใด) อาจทําใหเกิดเปนไขได- ควรระวังการใชในผูท่ีแพสวนประกอบในยาประคบ

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม 1) ยาประคบสมุนไพรสด ผลิตจากสมุนไพรสด (เก็บไดประมาณ 3 วัน) น้ําหนักไมนอยกวา

ลูกละ 400 กรัม2) ยาประคบสมุนไพรแหง ผลิตจากสมุนไพรแหง (เก็บไดประมาณ 2 ป) น้ําหนักไมนอยกวา ลูกละ 200 กรัม

1.8 ยาบํารุงธาตุ ปรับธาตุ

(1) ยาตรีเกสรมาศ ยาชง (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 90 กรัม ประกอบดวย

เปลือกฝนตน เกสรบัวหลวง ลูกมะตูมออน หนักสิ่งละ 30 กรัมขอบงใช แกออนเพลีย ปรับธาตุในผูปวยท่ีเพ่ิงฟนจากการเจ็บปวย เชน ไข ทองเสีย

195

ขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 1 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร ด่ืมขณะยายังอุน วันละ 4 ครั้ง กอนอาหารและกอนนอน

ขอหามใช -ขอควรระวัง - ไมควรรับประทานติดตอกันเกิน 1 เดือน

- หากใชเกินจากขนาดท่ีแนะนํา อาจจะทําใหทองผูก- ควรระวังการใชยาในผูปวยท่ีแพละอองเกสรดอกไม


(2) ยาตรีพิกัด ยาแคปซูล (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 90 กรัม ประกอบดวย

1. เนื้อลูกสมอไทย เนื้อลูกสมอพิเภก เนื้อลูกมะขามปอม หนักสิ่งละ 10 กรัม 2. เหงาขิงแหง พริกไทยลอน ดอกดีปลี หนักสิ่งละ 10 กรัม3. รากเจตมูลเพลิงแดง รากชาพลู เถาสะคาน หนักสิ่งละ 10 กรัม

ขอบงใช ปรับสมดุลธาตุขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 250 – 500 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ ผูท่ีมีไข ขอควรระวัง - ไมควรใชยานี้ในฤดูรอน สงผลใหไฟธาตุกําเริบ

- ควรระวังการใชรวมกับยา phenytonin, propranolol, theophylline และ rifampicin เนื่องจากตํารับนี้มีพริกไทยและดอกดีปลีในปริมาณสูง


(3) ยาเบญจกูล ยาแคปซูล ยาผง ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย ดอกดีปลี รากชาพลู เถาสะคาน รากเจตมูลเพลิงแดง

เหงาขิงแหง หนักสิ่งละ 20 กรัม ขอบงใช บํารุงธาตุ แกธาตุใหปกติ ขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 1.5 – 2 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารชนิดผงรับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม – 1 กรัม วันละ 3 เวลา หลังอาหารชนิดลูกกลอน ชนิดเม็ด และชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม – 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร

ขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภ ผูท่ีมีไข และเด็กเล็กขอควรระวัง - ไมควรใชยานี้ในฤดูรอน จะสงผลใหไฟธาตุกําเริบ

- ไมควรรับประทานติดตอกันนานเกิน 7 วันอาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(4) ยาปลูกไฟธาตุ ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)สูตรตํารับ ในผงยา 100 กรัม ประกอบดวย

196

1. พริกไทยลอน หนัก 50 กรัม2. ดอกดีปลี รากชาพลู ผักแพวแดง (ท้ังตน) เถาสะคาน เหงาขิงแหง ลูกผักชีลอมเหงาวานน้ํา หัวแหวหมู ผิวมะกรูด ลูกพิลังกาสา หนักสิ่งละ 5 กรัม

ขอบงใช ปลูกไฟธาตุใหบริบูรณ ปรับระบบการยอยอาหารใหดีข้ึนขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1.5 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร ขอหามใช หามใชในหญิงตกเลือดหลังคลอด หญิงต้ังครรภ และผูท่ีมีไข ขอควรระวัง ควรระวังการใช รวมกับยา phenytoin, propranolol, theophylline และ rifampicin

เนื่องจากตํารับนี้มีพริกไทยในปริมาณสูง อาการไมพึงประสงค แสบรอนยอดอกขอมูลเพ่ิมเติม -

197

กลุมที่ 2 ยาพัฒนาจากสมุนไพร 21 รายการ

2.1 ยารักษากลุมอาการของระบบทางเดินอาหาร

2.1.1 กลุมยาขับลม บรรเทาอาการทองอืด ทองเฟอ

(1) ยาขม้ินชัน ยาแคปซูล ยาเม็ด ยาแคปซูล (รพ.) ยาเม็ด (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงเหงาขม้ินชัน (Curcuma longa L.) มีสารสําคัญ curcuminoids ไมนอยกวารอยละ

5 โดยน้ําหนัก (w/w) และน้ํามันระเหยงายไมนอยกวารอยละ 6 โดยปริมาตรตอน้ําหนัก (v/w)

ขอบงใช บรรเทาอาการแนนจุกเสียด ทองอืด ทองเฟอขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและกอนนอนขอหามใช หามใชในผูท่ีทอน้ําดีอุดตัน หรือผูท่ีไวตอยานี้ขอควรระวัง - ควรระวังการใชในผูปวยโรคนิ่วในถุงน้ําดี ยกเวนภายใตการดูแลของแพทย

- ควรระวังการใชในหญิงต้ังครรภ ยกเวนภายใตการดูแลของแพทย- ควรระวังการใชในเด็ก เนื่องจากยังไมมีขอมูลดานประสิทธิผลและความปลอดภัย- ควรระวังการใชรวมกับสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulants) และ ยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชรวมกับยาท่ีกระบวนการเมแทบอลิซึม ผานเอนไซม CytochromeP450 (CYP) เนื่องจากสาร curcumin ยับยั้ง CYP3A4, CYP1A2 แตกระตุนเอนไซม CYP2A6- ควรระวังการใชรวมกับ ยารักษาโรคมะเร็งบางชนิด เชน doxorubicin, chlormethine,cyclophosphamide และcamptothecin เนื่องจาก curcumin อาจมีผลตานฤทธิ์ยาดังกลาว

อาการไมพึงประสงค ผิวหนังอักเสบจากการแพขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาขิง ยาแคปซูล ยาชง ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงเหงาขิง (Zingiber officinale Rosc.) ท่ีมีน้ํามันหอมระเหย ไมนอยกวารอยละ 2 โดย

ปริมาตรตอน้ําหนัก (v/w)ขอบงใช 1. บรรเทาอาการทองอืด ขับลม แนนจุกเสียด

2. ปองกันและบรรเทาอาการคลื่นไส อาเจียน จากการเมารถ เมาเรือ3. ปองกันอาการคลื่นไส อาเจียน หลังการผาตัด

ขนาดและวิธีใช - บรรเทาอาการทองอืด ขับลม แนนจุกเสียด รับประทานวันละ 2 – 4 กรัม- ปองกันและบรรเทาอาการคลื่นไส อาเจียนจากการเมารถ เมาเรือ รับประทานวันละ 1 – 2 กรัม กอนเดินทาง 30 นาที – 1 ชั่วโมง หรือเม่ือมีอาการ- ปองกันอาการคลื่นไส อาเจียน หลังการผาตัดรับประทานครั้งละ 1 กรัม กอนการผาตัด 1 ชั่วโมง

ขอหามใช -

198

ขอควรระวัง - ควรระวังการใชรวมกับสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulants) และยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชในผูปวยโรคนิ่วในถุงน้ําดี ยกเวนภายใตการดูแลของแพทย- ไมแนะนําใหรับประทานในเด็กอายุตํ่ากวา 6 ขวบ

อาการไมพึงประสงค อาการแสบรอนบริเวณทางเดินอาหาร อาการระคายเคืองบริเวณปากและคอขอมูลเพ่ิมเติม -

2.1.2 กลุมยาบรรเทาอาการทองผูก

(1) ยาชุมเห็ดเทศ ยาแคปซูล ยาชง ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงใบชุมเห็ดเทศ [Senna alata (L.) Roxb., Cassia alata L. (ชื่อพอง)] ท่ีมี

สารสําคัญ hydroxyanthracene derivatives โดยคํานวณเปน rhein-8-glucosideไมนอยกวารอยละ 1.0 โดยน้ําหนัก (w/w)

ขอบงใช บรรเทาอาการทองผูกขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 3 – 6 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร นาน 10 นาทีวันละ 1 ครั้ง กอนนอนชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 3 – 6 กรัม วันละ 1 ครั้ง กอนนอน

ขอหามใช ผูปวยท่ีมีภาวะทางเดินอาหารอุดตัน (gastrointestinal obstruction) หรือปวดทองโดยไมทราบสาเหตุ

ขอควรระวัง - ควรระวังการใชในเด็กอายุตํ่ากวา 12 ป หรือในผูปวย inflammatory bowel disease- การรับประทานยาในขนาดสูงอาจทําใหเกิดไตอักเสบ (nephritis)- ไมควรใชติดตอกันเปนระยะเวลานาน เพราะจะทําใหทองเสีย ซ่ึงสงผลใหมีการสูญเสียน้ําและเกลือแรมากเกินไปโดยเฉพาะโพแทสเซียม และทําใหลําไสใหญชินตอยา ถาไมใชยาจะไมถาย- ควรระวังการใชในหญิงต้ังครรภและใหนมบุตร

อาการไมพึงประสงค อาจทําใหเกิดอาการปวดมวนทอง เนื่องจากการบีบตัวของลําไสใหญขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยามะขามแขก ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงใบมะขามแขก (Senna alexandrina Mill.)ขอบงใช บรรเทาอาการทองผูกขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 2 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร กอนนอนชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม – 1.2 กรัม กอนนอน

ขอหามใช ผูปวยท่ีมีภาวะทางเดินอาหารอุดตัน (gastrointestinal obstruction) หรือปวดทองโดยไมทราบสาเหตุ

ขอควรระวัง - ควรระวังการใชในเด็กอายุตํ่ากวา 12 ป หรือในผูปวย inflammatory boweldisease

199

- การรับประทานยาในขนาดสูง อาจทําใหเกิดไตอักเสบ (nephritis)- ไมควรใชติดตอกันเปนเวลานาน เพราะจะทําใหทองเสีย ซ่ึงสงผลใหมีการสูญเสียน้ําและเกลือแรมากเกินไปโดยเฉพาะโพแทสเซียม และการใชติดตอกันเปนระยะเวลานานจะทําใหลําไสใหญชินตอยา ถาไมใชยาจะไมถาย- ควรระวังการใชในหญิงต้ังครรภและใหนมบุตร

อาการไมพึงประสงค ปวดมวนทอง ผื่นคันขอมูลเพ่ิมเติม -

2.1.3 กลุมยาบรรเทาอาการทองเสีย

(1) ยากลวย ยาผง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงกลวยน้ําวาชนิดแกจัด [Musa sp.(ABB group) "Klui Nam Wa"]

หรือกลวยหักมุกชนิดแกจัด [Musa sp. (ABB group ) “triploid” cv.]ขอบงใช รักษาแผลในกระเพาะอาหาร บรรเทาอาการทองเสียชนิดท่ีไมเกิดจากการติดเชื้อ เชน

อุจจาระไมเปนมูก หรือมีเลือดปนขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 10 กรัม ชงน้ํารอน 120 - 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง

กอนอาหาร ขอหามใช -ขอควรระวัง - ไมควรใชในคนท่ีทองผูก

- การรับประทานติดตอกันนาน ๆ อาจทําใหทองอืดไดอาการไมพึงประสงค ทองอืดขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาฟาทะลายโจร ยาแคปซูล ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงจากสวนเหนือดินของฟาทะลายโจร [Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall.

ex Nees] ท่ีมีสารสําคัญ total lactone โดยคํานวณเปน andrographolide ไมนอยกวารอยละ 6 โดยน้ําหนัก (w/w)

ขอบงใช บรรเทาอาการทองเสียชนิดท่ีไมเกิดจากการติดเชื้อ เชน อุจจาระไมเปนมูก หรือมีเลือดปนขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 2 กรัม วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและกอนนอนขอหามใช - หามใชในผูท่ีมีอาการแพฟาทะลายโจร

- หามใชในหญิงต้ังครรภและใหนมบุตร เนื่องจากอาจทําใหเกิดทารกวิรูปไดขอควรระวัง - หากใชติดตอกันเปนเวลานาน อาจทําใหแขนขามีอาการชาหรือออนแรง

- หากใชฟาทะลายโจรติดตอกัน 3 วัน แลวไมหาย หรือ มีอาการรุนแรงข้ึนระหวางใชยา ควรหยุดใชและพบแพทย- ควรระวังการใชรวมกับสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulants) และยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชรวมกับยาลดความดันเลือดเพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได - ควรระวังการใชรวมกับยาท่ีกระบวนการเมแทบอลิซึม ผานเอนไซม Cytochrome P450(CYP) เนื่องจากฟาทะลายโจรมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม CYP1A2, CYP2C9 และ CYP3A4

200

อาการไมพึงประสงค อาจทําใหเกิดอาการผิดปกติของทางเดินอาหาร เชน ปวดทอง ทองเดิน คลื่นไส เบื่ออาหาร วิงเวียนศีรษะ ใจสั่น และอาจเกิดลมพิษได


2.1.4 กลุมยารักษาแผลในกระเพาะอาหาร

(1) ยากลวย ยาผง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงกลวยน้ําวาชนิดแกจัด [Musa sp.(ABB group) "Klui Nam Wa"]

หรือกลวยหักมุกชนิดแกจัด [Musa sp. (ABB group ) “triploid” cv.]ขอบงใช รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 10 กรัม ชงน้ํารอน 120 - 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง

กอนอาหาร ขอหามใช -ขอควรระวัง - ไมควรใชในคนท่ีทองผูก

- การรับประทานติดตอกันนาน ๆ อาจทําใหทองอืดไดอาการไมพึงประสงค ทองอืดขอมูลเพ่ิมเติม -

2.1.5 กลุมยาบรรเทาอาการคล่ืนไส อาเจียน

(1) ยาขิง ยาแคปซูล ยาชง ยาแคปซูล (รพ.) ยาผง (รพ.) ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงเหงาขิง (Zingiber officinale Rosc.) ท่ีมีน้ํามันหอมระเหย ไมนอยกวารอยละ 2 โดย

ปริมาตรตอน้ําหนัก (v/w)ขอบงใช 1. บรรเทาอาการแนนจุกเสียด ทองอืด ทองเฟอ

2. ปองกันและบรรเทาอาการคลื่นไส อาเจียน จากการเมารถ เมาเรือ3. ปองกันอาการคลื่นไส อาเจียน หลังการผาตัด

ขนาดและวิธีใช - บรรเทาอาการทองอืด ขับลม แนนจุกเสียด รับประทานวันละ 2 – 4 กรัม- ปองกันและบรรเทาอาการคลื่นไส อาเจียนจากการเมารถ เมาเรือ รับประทานวันละ 1 – 2 กรัม กอนเดินทาง 30 นาที – 1 ชั่วโมง หรือเม่ือมีอาการ- ปองกันอาการคลื่นไส อาเจียน หลังการผาตัดรับประทานครั้งละ 1 กรัม กอนการผาตัด 1 ชั่วโมง

ขอหามใช -ขอควรระวัง - ควรระวังการใชรวมกับสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulants) และยาตานการจับตัว

ของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชในผูปวยโรคนิ่วในถุงน้ําดี ยกเวนภายใตการดูแลของแพทย- ไมแนะนําใหรับประทานในเด็กอายุตํ่ากวา 6 ขวบ

อาการไมพึงประสงค อาการแสบรอนบริเวณทางเดินอาหาร อาการระคายเคืองบริเวณปากและคอขอมูลเพ่ิมเติม -

201

2.2 ยารักษากลุมอาการของระบบทางเดินหายใจ

(1) ยาฟาทะลายโจร ยาแคปซูล ยาเม็ด ยาลูกกลอน ยาแคปซูล (รพ.) ยาลูกกลอน (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงจากสวนเหนือดินของฟาทะลายโจร [Andrographis paniculata (Burm. f.) Wall.

ex Nees] ท่ีมีสารสําคัญ total lactone โดยคํานวณเปน andrographolide ไมนอยกวารอยละ 6 โดยน้ําหนัก (w/w)

ขอบงใช 1. บรรเทาอาการเจ็บคอ2. บรรเทาอาการของโรคหวัด (common cold) เชน เจ็บคอ ปวดเม่ือยกลามเนื้อ

ขนาดและวิธีใช บรรเทาอาการหวัด เจ็บคอ รับประทานครั้งละ 1.5 – 3 กรัม วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและกอนนอน

ขอหามใช - หามใชในผูท่ีมีอาการแพฟาทะลายโจร- หามใชในหญิงต้ังครรภและใหนมบุตร เนื่องจากอาจทําใหเกิดทารกวิรูปได- หามใชฟาทะลายโจรสําหรับแกเจ็บคอในกรณีตาง ๆ ตอไปนี้

- ในผูปวยท่ีมีอาการเจ็บคอเนื่องจากติดเชื้อ Streptococcus group A- ในผูปวยท่ีมีประวัติเปนโรคไตอักเสบ เนื่องจากเคยติดเชื้อ Streptococcus group A- ในผูปวยท่ีมีประวัติเปนโรคหัวใจรูหมาติค- ในผูปวยท่ีมีอาการเจ็บคอเนื่องจากมีการติดเชื้อแบคทีเรีย และมีอาการรุนแรง เชน

มีตุมหนองในคอ มีไขสูง และหนาวสั่นขอควรระวัง - หากใชติดตอกันเปนเวลานาน อาจทําใหแขนขามีอาการชาหรือออนแรง

- หากใชฟาทะลายโจรติดตอกัน 3 วัน แลวไมหาย หรือ มีอาการรุนแรงข้ึนระหวางใชยา ควรหยุดใชและพบแพทย- ควรระวังการใชรวมกับสารกันเลือดเปนลิ่ม (anticoagulants) และยาตานการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets)- ควรระวังการใชรวมกับยาลดความดันเลือดเพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได - ควรระวังการใชรวมกับยาท่ีกระบวนการเมแทบอลิซึม ผานเอนไซม Cytochrome P450(CYP) เนื่องจากฟาทะลายโจรมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม CYP1A2, CYP2C9 และ CYP3A4

อาการไมพึงประสงค อาจทําใหเกิดอาการผิดปกติของทางเดินอาหาร เชน ปวดทอง ทองเดิน คลื่นไส เบื่ออาหาร วิงเวียนศีรษะ ใจสั่น และอาจเกิดลมพิษได


2.3 ยารักษากลุมอาการทางระบบผิวหนัง

(1) ยาทิงเจอรทองพันช่ัง ทิงเจอร (รพ.)ตัวยาสําคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอลจากใบทองพันชั่งสด (Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz) รอยละ

10 โดยน้ําหนักตอปริมาตร (w/v)ขอบงใช ทาแกกลากเกลื้อน โรคผิวหนังท่ีเกิดจากเชื้อรา น้ํากัดเทาขนาดและวิธีใช ทาบริเวณท่ีมีอาการ วันละ 2 ครั้ง เชา – เย็น

ทาจนกวาจะหาย และใชตอเนื่องอีกอยางนอย 2 สัปดาห

202

ขอหามใช หามทาบริเวณขอบตาและเนื้อเยื่อออนหามทาบริเวณผิวหนังท่ีมีบาดแผลหรือมีแผลเปด

ขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยาทิงเจอรพลู ทิงเจอร (รพ.)ตัวยาสําคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอลจากใบพลูสด (Piper betle L.) รอยละ 50 โดยน้ําหนักตอ

ปริมาตร (w/v)ขอบงใช บรรเทาอาการผิวหนังอักเสบ อาการอักเสบจากแมลง กัด ตอยขนาดและวิธีใช ทาบริเวณท่ีมีอาการ วันละ 2 ครั้ง เชา – เย็นขอหามใช หามทาบริเวณขอบตาและเนื้อเยื่อออน

หามทาบริเวณผิวหนังท่ีมีบาดแผลหรือมีแผลเปดขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค เม่ือทาติดตอกันเปนเวลานาน อาจทําใหผิวหนังเปนสีดํา แตเม่ือหยุดยาแลวอาการจะ

หายไปขอมูลเพ่ิมเติม -

(3) ยาบัวบก ยาครีม ยาครีม (รพ.)ตัวยาสําคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของใบบัวบกแหง [Centella asiatica (L.) Urb.] รอยละ 7

โดยน้ําหนัก (w/w)ขอบงใช ใชสมานแผลขนาดและวิธีใช ทําความสะอาดแผลดวยยาฆาเชื้อกอนทายา

ใชทาบริเวณท่ีเปนแผลวันละ 1 - 3 ครั้ง หรือ ตามแพทยสั่งขอหามใช - หามใชในผูปวยท่ีแพพืชในวงศ Apiaceae (Umbelliferae) เชน ยี่หรา ผักชี

- หามใชในผูท่ีมีประวัติเปนโรคมะเร็งผิวหนัง - หามใชในแผลเปด

ขอควรระวัง ควรหลีกเลี่ยงการใชติดตอกันเปนเวลานาน อาการไมพึงประสงค มีรายงานวาการทาสารสกัดใบบัวบกชนิดข้ีผึ้งหรือผง อาจทําใหเกิดผื่นแพสัมผัสไดขอมูลเพ่ิมเติม -

(4) ยาเปลือกมังคุด ยาน้ําใส (รพ.)ตัวยาสําคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของเปลือกมังคุดแหง (Garcinia mangostana L.)

รอยละ 10 โดยน้ําหนักตอปริมาตร (w/v)ขอบงใช ใชภายนอกสําหรับทาแผลสดและแผลเรื้อรัง ขนาดและวิธีใช ทาบริเวณท่ีมีอาการ วันละ 2 ครั้ง เชา – เย็นขอหามใช หามทาบริเวณขอบตาและเนื้อเยื่อออนขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม แพทยแผนโบราณใชเปลือกมังคุดฝนกับน้ําปูนใสรักษาแผลเบาหวาน

203

(5) ยาพญายอ ยาครีม สารละลาย (สําหรับปายปาก) สารละลาย (สําหรับปายปาก) (รพ.) โลชัน โลชัน (รพ.)ยาข้ีผึ้ง (รพ.) ทิงเจอร (รพ.)

รูปแบบและความแรง ยาครีม ท่ีมีสารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของพญายอรอยละ 4 - 5 โดยน้ําหนัก (w/w)สารละลาย (สําหรับปายปาก) ท่ีมีสารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของพญายอในกลีเซอรีนรอยละ 2.5 - 4 โดยน้ําหนัก (w/w)สารละลาย (สําหรับปายปาก) (รพ.) ท่ีมีสารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของพญายอในกลีเซอรีนรอยละ 2.5 - 4 โดยน้ําหนัก (w/w)โลชัน ท่ีมีสารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของพญายอรอยละ 1.25 โดยน้ําหนัก (w/w)โลชัน (รพ.) ท่ีมีสารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของพญายอรอยละ 1.25 โดยน้ําหนัก (w/w)ยาข้ีผึ้ง (รพ.) ท่ีมีสารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของจากพญายอ รอยละ 4 - 5 โดยน้าํหนัก (w/w)ทิงเจอร (รพ.) ท่ีมีสารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของจากพญายอสด รอยละ 10 โดยน้ําหนักตอปริมาตร (w/v)

ตัวยาสําคัญ สารสกัดเอทิลแอลกอฮอลของใบพญายอแหง [Clinacanthus nutans (Burm. f.)Lindau]

ขอบงใช 1. ยาครีม บรรเทาอาการของ เริมและงูสวัด2. สารละลาย (สําหรับปายปาก) รักษาแผลในปาก (aphthous ulcer)แผลจากการฉายรังสีและเคมีบําบัด 3. โลชัน บรรเทาอาการ ผดผื่นคัน ลมพิษ ตุมคัน4. ยาข้ีผึ้ง บรรเทาอาการอักเสบ ปวด บวมจากแมลงกัดตอย5. ทิงเจอรพญายอ บรรเทาอาการของเริม และงูสวัด

ขนาดและวิธีใช ทาบริเวณท่ีมีอาการ วันละ 5 ครั้งขอหามใช -ขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

2.4 ยารักษากลุมอาการทางกลามเนื้อและกระดูก

2.4.1ยาสําหรับรับประทาน

(1) ยาเถาวัลยเปรียง ยาแคปซูล (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงจากเถาของเถาวัลยเปรียง [Derris scandens (Roxb.) Benth.]ขอบงใช บรรเทาอาการปวดกลามเนื้อ ลดการอักเสบของกลามเนื้อขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม – 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารทันทีขอหามใช หามใชในหญิงต้ังครรภขอควรระวัง - ควรระวังการใชในผูปวยโรคแผลเปอยเพปติก เนื่องจากเถาวัลยเปรียงออกฤทธิ์คลาย

ยาแกปวดกลุมยาตานการอักเสบท่ีไมใชสเตียรอยด (Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs: NSAIDs)- อาจทําใหเกิดการระคายเคืองระบบทางเดินอาหาร

204

อาการไมพึงประสงค ปวดทอง ทองผูก ปสสาวะบอย คอแหง ใจสั่นขอมูลเพ่ิมเติม -

2.4.2 ยาสําหรับใชภายนอก

(1) ยาพริก เจล ยาครีม (รพ.) ยาเจล (รพ.) ยาข้ีผึ้ง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ยาท่ีมีสารสกัดจากผลพริกแหง (Capsicum annuum L., Capsicum frutescens L.) โดย

ควบคุมความแรงของสาร capsaicin ในผลิตภัณฑสําเร็จรูปรอยละ 0.025 โดยน้ําหนัก (w/w)

ขอบงใช บรรเทาอาการปวดขอ ปวดกลามเนื้อ (musculoskeletal pain)ขนาดและวิธีใช ทาบริเวณท่ีปวด 3 - 4 ครั้ง ตอวันขอหามใช - หามใชในผูปวยท่ีแพ capsaicin

- หามสัมผัสบริเวณตา - ระวังอยาทาเจลบริเวณผิวท่ีบอบบางหรือบริเวณผิวหนังท่ีแตก เนื่องจากทําใหเกิด

อาการระคายเคืองขอควรระวัง - การใชรวมกับยารักษาโรคหัวใจ กลุม angiotensin-converting enzyme inhibitor

(ACE inhibitor) อาจทําใหเกิดอาการไอเพ่ิมข้ึน- อาจเพ่ิมการดูดซึมของยาโรคหอบหืด คือ theophylline ชนิดออกฤทธิ์เนิ่นนาน- ควรระวังเม่ือใชเจลพริกรวมกับยากลุมตอไปนี้

Angiotensin converting enzyme inhibitors Anticoagulants Antiplatelet agents Barbiturates Low molecular weight heparins Theophylline Thrombolytic agents

อาการไมพึงประสงค ผิวหนังแดง ปวด และแสบรอนขอมูลเพ่ิมเติม สาร capsaicin เปนสารท่ีไดจากการสกัดผลพริกแหง

(2) ยาไพล ยาครีมรูปแบบและความแรง ยาครีม ท่ีมีปริมาณน้ํามันระเหยงาย รอยละ 14 โดยปริมาตรตอน้ําหนัก (v/w)ตัวยาสําคัญ น้ํามันหอมระเหยงายจากเหงาไพล [Zingiber montanum (Koenig) Link ex Dietr.]ขอบงใช บรรเทาอาการบวม ฟกช้ํา เคล็ดยอกขนาดและวิธีใช ทาและถูเบา ๆ บริเวณท่ีมีอาการวันละ 2 - 3 ครั้งขอหามใช - หามทาบริเวณขอบตาและเนื้อเยื่อออน

- หามทาบริเวณผิวหนังท่ีมีบาดแผลหรือมีแผลเปดขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

205

(3) ยาน้ํามันไพล ยาน้ํามัน (รพ.)ตัวยาสําคัญ สารสกัดน้ํามันไพล [Zingiber montanum (Koenig) Link ex Dietr.]

ท่ีไดจากการทอด (hotoil extract) ไมนอยกวารอยละ 90 ในตํารับขอบงใช บรรเทาอาการบวม ฟกช้ํา เคล็ดยอก ขนาดและวิธีใช ทาและถูเบา ๆ บริเวณท่ีมีอาการวันละ 2 - 3 ครั้งขอหามใช หามทาบริเวณขอบตาและเนื้อเยื่อออน

หามทาบริเวณผิวหนังท่ีมีบาดแผลหรือมีแผลเปดขอควรระวัง -อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม -

2.5 ยารักษากลุมอาการทางระบบทางเดินปสสาวะ

(1) ยากระเจี๊ยบแดง ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงกระเจี๊ยบแดง (Hibiscus sabdariffa L.)ขอบงใช ขับปสสาวะ แกขัดเบาขนาดและวิธีใช รับประทาน ครั้งละ 2 – 3 กรัม ชงน้ํารอน 120 – 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารขอหามใช หามใชในผูปวยท่ีมีการทํางานของไตบกพรองขอควรระวัง กระเจี๊ยบแดงอาจทําใหเกิดอาการทองเสียได เนื่องจากมีฤทธิ์เปนยาระบายอาการไมพึงประสงค อาจมีอาการปวดมวนทองไดขอมูลเพ่ิมเติม - ควรหลีกเลี่ยงการกินกระเจี๊ยบแดงติดตอกันเปนเวลานาน เนื่องจากผลการศึกษา

ในสัตวทดลองพบวา ทําใหเกิดพิษตอเซลลของอัณฑะและตัวอสุจิได - ควรหลีกเลี่ยงการกินกระเจี๊ยบแดงติดตอกันเปนเวลานานในสตรีมีครรภและสตรีใหนมบุตร เนื่องจากผลการศึกษาในหนู (rat) พบวาอาจทําใหลูกหนูเขาสูวัยเจริญพันธุชาลง - สวนท่ีใชของกระเจี๊ยบแดง ไดจากสวนกลีบเลี้ยง

(2) ยาหญาหนวดแมว ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงจากใบและสวนยอดของหญาหนวดแมว [Orthosiphon aristatus (Blume) Miq.]ขอบงใช ขับปสสาวะ แกขัดเบา ขับนิ่วขนาดเล็กขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 2 - 3 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร

ด่ืมวันละ 2 - 3 ครั้งขอหามใช หามใชในผูปวยท่ีมีการทํางานของหัวใจและ/หรือไตบกพรองขอควรระวัง - ควรระวังการใชในผูปวยท่ีตองจํากัดปริมาณโพแทสเซียม เชน ผูท่ีเปนโรคหัวใจ

เนื่องจากยาหญาหนวดแมวมีปริมาณโพแทสเซียมสูง- ควรระวังการใชรวมกับยาลดน้ําตาลในเลือดชนิดรับประทาน (Oral hypoglycemicagents) หรือรวมกับการฉีดอินสุลิน เพราะอาจทําใหเกิดการเสริมฤทธิ์กันได


206

2.6 ยาแกไข แกรอนใน

(1) ยาบัวบก ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงจากสวนเหนือดินของบัวบก [Centella asiatica (L.) Urb.]ขอบงใช แกไข แกรอนใน ช้ําใน ขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 2 - 4 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 400 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร

ขอหามใช หามใชในผูปวยท่ีแพสมุนไพรวงศ Apiaceae (Umbelliferae)ขอควรระวัง - ไมแนะนําใหใชในผูท่ีสงสัยวาเปนไขเลือดออกเนื่องจากอาจบดบังอาการของไขเลือดออก

- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วัน แลวอาการไมดีข้ึนควรปรึกษาแพทย- หลีกเลี่ยงการใชติดตอกันเปนเวลานาน เพราะอาจทําใหเกิดพิษตอตับไดในผูปวยบางราย- ควระวังการใชรวมกับยาท่ีมีผลตอตับ ยาขับปสสาวะ และยาท่ีมีผลขางเคียงทําใหงวงนอน เพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได- บัวบกอาจเพ่ิมระดับน้ําตาลและคอเลสเตอรอลในเลือด และทําใหประสิทธิผลของยาลดน้ําตาลและยาลดคอเลสเตอรอลลดลง- ควรระวังการใชรวมกับยาท่ีมีกระบวนการเมแทบอลิซึมผาน Cytochrom P450(CYP) เนื่องจากบัวบกมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม CYP2C9 และ CYP2C19

อาการไมพึงประสงค งวงนอน คลื่นไส อาเจียน แสบทอง มวนทอง ทองอืด และปสสาวะบอย ขอมูลเพ่ิมเติม -

(2) ยามะระข้ีนก ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงจากเนื้อผลแกท่ียังไมสุกของมะระข้ีนก (Momordica charantia L.)ขอบงใช แกไข แกรอนใน เจริญอาหารขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 1 – 2 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร

ขอหามใช หามใชในเด็กหรือในหญิงใหนมบุตร เนื่องจากมีรายงานวาทําใหระดับน้ําตาลในเลือดลดลงอยางมากจนเกิดอาการชักในเด็กได

ขอควรระวัง - ไมแนะนําใหใชในผูท่ีสงสัยวาเปนไขเลือดออก เนื่องจากอาจบดบังอาการของไขเลือดออก- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วันแลว อาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย- ควรระวังการใช รวมกับยาลดน้ําตาลในเลือดชนิดรับประทาน (Oral HypoglycemicAgents) อ่ืน ๆ หรือรวมกับการฉีดอินสุลิน เพราะอาจทําใหเกิดการเสริมฤทธิ์กันได- ควรระวังการใชในผูปวยโรคตับ เพราะเคยมีรายงานวาทําใหการเกิดตับอักเสบได

207

อาการไมพึงประสงค คลื่นไส วิงเวียน ชาปลายมือปลายเทา hypoglycemic coma อาการชักในเด็ก ทองเดิน ทองอืด ปวดศีรษะ และอาจเพ่ิมระดับเอนไซม gamma-glutamyltransferase และ alkaline phosphatase ในเลือดได


(3) ยารางจืด ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงใบรางจืดโตเต็มท่ี (Thunbergia laurifolia Lindl.)ขอบงใช ถอนพิษไข แกรอนในขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 2 - 3 กรัม ชงน้ํารอน 120 - 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้งกอนอาหาร หรือเม่ือมีอาการชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 500 มิลลิกรัม - 1 กรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร


ไขเลือดออก- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วันแลว อาการไมดีข้ึน ควรปรึกษาแพทย- ควรระวังการใชในผูปวยเบาหวาน เพราะอาจเกิดภาวะน้ําตาลในเลือดตํ่า - ควรระวังการใชในผูปวยท่ีตองใชยาอ่ืนอยางตอเนื่องเพราะยารางจืด อาจเรงการขับยาเหลานั้นออกจากรางกาย ทําใหประสิทธิผลของยาลดลง

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ทางการแพทยแผนไทย จะใชใบหรือราก ตําและค้ันน้ําซาวขาว รับประทานแกพิษผิด

สําแดง

(4) ยาหญาปกก่ิง ยาแคปซูล (รพ.) ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงหญาปกก่ิง [Murdannia loriformis (Hassk.) R.S. Rao & Kammathy ]ขอบงใช แกไข แกรอนใน แกน้ําเหลืองเสียขนาดและวิธีใช ชนิดชง

รับประทานครั้งละ 2 – 3 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 – 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง กอนอาหารชนิดแคปซูลรับประทานครั้งละ 400 - 500 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร

ขอหามใช -ขอควรระวัง - ไมแนะนําใหใชในผูท่ีสงสัยวาเปนไขเลือดออกเนื่องจากอาจบดบังอาการของ

ไขเลือดออก- หากใชยาเปนเวลานานเกิน 3 วัน แลวอาการไมดีข้ึนควรปรึกษาแพทย

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ภูมิปญญาเดิมใชท้ังตน ค้ันน้ําแลวต้ังท้ิงไวเพ่ือใหตกตะกอน แลวนําสวนใสไป

รับประทาน

208

2.7 ยาถอนพิษเบ่ือเมา

(1) ยารางจืด ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงใบรางจืดโตเต็มท่ี (Thunbergia laurifolia Lindl.)ขอบงใช ถอนพิษเบื่อเมาขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 2 – 3 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร วันละ 3 ครั้ง

กอนอาหาร หรือเม่ือมีอาการขอหามใช -ขอควรระวัง - ควรระวังการใชในผูปวยเบาหวาน เพราะอาจเกิดภาวะน้ําตาลในเลือดตํ่า

- ควรระวังการใชในผูปวยท่ีตองใชยาอ่ืนอยางตอเนื่องเพราะยารางจืด อาจเรงการขับยาเหลานั้นออกจากรางกาย ทําใหประสิทธิผลของยาลดลง

อาการไมพึงประสงค -ขอมูลเพ่ิมเติม ทางการแพทยแผนไทย จะใชใบหรือราก ตําและค้ันน้ําซาวขาว รับประทานแกพิษผิด

สําแดง

2.8 ยาลดความอยากบุหรี่

(1) ยาหญาดอกขาว ยาชง (รพ.)ตัวยาสําคัญ ผงหญาดอกขาว [Vernonia cinerea (L.) Less.]ขอบงใช ลดความอยากบุหรี่ขนาดและวิธีใช รับประทานครั้งละ 2 กรัม ชงน้ํารอนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร หลังอาหาร

วันละ 3 - 4 ครั้งขอหามใช -ขอควรระวัง ควรระวังการใชในผูปวยโรคหัวใจ และโรคไต เนื่องจากยาหญาดอกขาวมีโพแทสเซียมสูงอาการไมพึงประสงค ปากแหง คอแหงขอมูลเพ่ิมเติม -

Documents

Goverment gazette 2555