Upload
nvrd-nvrd
View
232
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Â
Citation preview
Composteren en milieubelasting
technologie. Dit alles op een unieke locatie op het water in Rivierenland. De toekomst ligt buiten!
Aanmelden of meer informatie? www.detoekomstligtbuiten.nl
NVRD JAARCONGRES 21/22/23 MEI - TIEL
Astrid Joosten Dagvoorzitter
Annemarie Jorritsma
Kim Putters Barbara Baarsma
AVR14_081 Opzet adv7.indd 1 17-02-14 15:50
Apeldoorn is goed voorbereid op de participatiewet
Annemarie Jorritsma over de hoofdrol voor
gemeenten
GRAMJAA
RGA
NG
105 | NU
MM
ER Mei 2014
VAkblAd VAN dE 4
‘Van verwerken naar verwaarden’
Om bij te dragen aan een duurzame toekomst voor volgende generaties werken wij volgens ons principe ‘Van verwerken naar verwaarden’. Daarmee bieden wij gemeenten en bedrijven hoogwaardige en kosteneffectieve oplossingen
aan waarin hergebruik en nuttige toepassing van afval centraal staan.
Afval zetten wij om in groene elektriciteit. Restproducten worden bewerkt en hergebruikt. Groente-, fruit- en tuinafval zetten wij in onze geavanceerde
vergistings- en nacomposteringsinstallatie om in gecertificeerd groengas en hoogwaardige compost. Uniek voor Nederland: het gas wordt
gebruikt als transportbrandstof voor het regionaal busvervoer.
Vanaf 2015 leveren wij restwarmte uit ons productieproces voor de warmtevoorziening van ruim 14.000 woningen. De vooruitzichten voor het uitbreiden van deze afzet naar bedrijven zijn positief. Zo blijven wij werken aan duurzame toepassingen.
ARN B.V. tel. (024) 371 71 71www.arnbv.nl
SAMEN W E R K E N
AAN EENDUURZAME TOEKOMST
GRAM | mei 2014 3
Vakblad van de NVRD
inhoudsopgave
5
16
19
22
Special NVRD JaarcongresVoorwoord, congresprogramma en korte interviews met de hoofdsprekers
Participeren in ApeldoornDe Participatiewet zal in 2015 een feit zijn. De gemeente Apeldoorn is er goed op
voorbereid. Al in 2008 zette de gemeente de eerste stappen om mensen uit de sociale
werkvoorziening te laten deelnemen aan het arbeidsproces en hen uiteindelijk aan een
reguliere baan te helpen.
Ontwerpen voor een circulaire economieDe overheid wil van afval naar grondstoffen. Daarvoor is milieuvriendelijk ontwerpen
van producten nodig. Hierdoor wordt meer hergebruik en meer inzet van secundaire
grondstoffen in nieuwe producten mogelijk. In de sector van ‘business to business’ en
van ‘business to government’ voltrekt zich al een omwenteling.
Interview met Cees de Mol van Otterloo van het AfvalfondsHet Afvalfonds Verpakkingen is meer dan een pot met geld. Het fonds is ook verant-
woordelijk voor het realiseren van de hergebruikdoelen voor verpakkingen. Neem de
groei naar 52 procent van de hoeveelheid gerecycled kunststof in 2022.
Lees verder op pag. 5
15 Bezem
25 Veel te leren van Zweeds afvalbeheer
26 Hoe doen zij dat? Deze maand afval
en toerisme
28 Meer en betere recycling door
ketenoptimalisatie
31 CloseUp: GMT
32 Vakwerk
35 NVRD nieuws
37 Rechter fluit Rhenen terug over
hoogte afvalstoffenheffing
40 Keurmerk Beeldschoon, een
bruikbare leidraad
43 Branchegenoten
46 Nieuwe ontwikkelingen bieden
kansen voor verbreding naar IBOR
49 Nieuws op de Markt
54 Agenda
Composteren en milieubelasting
op het water in Rivierenland. De toekomst ligt buiten!
Aanmelden of meer informatie? www.detoekomstligtbuiten.nl
NVRD JAARCONGRES 21/22/23 MEI - TIEL
Astrid Joosten Dagvoorzitter
Annemarie Jorritsma
Kim Putters Barbara Baarsma
AVR14_081 Opzet adv7.indd 1 17-02-14 15:50
Nog veel onbenut potentieel onder mensen met
afstand tot arbeidsmarkt
Gemeenten werken aan toekomstige rol van
ketenregisseur
GRAMJAA
RGA
NG
105 | NU
MM
ER Mei 2014
VAkblAd VAN dE 4
Lees verder over ketenoptimalisatie op
pag. 29
4 GRAM | mei 2014
De nieuwe standaard voor duurzaam afvalbeheer:
100% Green Made
Plastic Omnium BVBeneluxstraat 4 - 6014 CC Ittervoort - Nederland Tel: +31 (0)800 54 25 055 - Fax: +31 (0)800 54 25 033E-mail: [email protected] / Internet: www.plasticomnium.nl
Plastic Omnium NVRing Oost 14 - 9400 Ninove - België, Tel: +32 (0)54 31 31 31 - Fax: +32 (0)54 31 31 30E-mail: [email protected] / Internet: www.plasticomnium.be
Een afvalcontainer van gewoon plastic of de 100% Green Made van plantaardig plastic (suikerriet), die bovendien voldoet aan de EN840 norm? De keus is zó gemaakt! Aan de productie van de 100% Green Made komt namelijk geen aardolie te pas. En waar gewone plastic containers CO2 uitstoten, neemt de nieuwe afvalcontainer van Plastic Omnium juist CO2 op. Resultaat: minder ver-bruik van natuurlijke hulpbronnen en afname van de CO2-uitstoot. Tel uit uw milieuwinst …
De financiële crisis zorgt voor veel dynamiek in de afvalbranche. Op lokaal niveau
moeten gemeenten fors bezuinigen en zij voelen daarom vaak de noodzaak
zich te concentreren op kerntaken. Dit biedt kansen voor afvalbedrijven om de
dienstverlening uit te breiden met goed passende diensten, zoals het beheer van de
openbare ruimte.
De crisis zorgt voor nog meer uitdagingen bij gemeenten. Voor bijstandsgerechtigden moet
alternatief werk worden gezocht en voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt
moeten 125.000 banen worden gerealiseerd. Ook hier liggen kansen voor afvalinzamelende
bedrijven om hun maatschappelijke meerwaarde te tonen. Het kan echter ook een opgave
worden die spanning creëert: efficiency versus werkgelegenheid.
Betrokkenheid van de burger bij de gemeente past bij de tijdsgeest en moet liefst ook leiden
tot bezuinigingen. Maar hoe doe je dat in de praktijk? Met buurtbudgetten zoals in Amsterdam?
Ook hier liggen kansen voor diensten en bedrijven om hun meerwaarde te vergroten, maar
er wordt daarbij ook een visie van u verwacht. Naast de financiële crisis speelt ook de
internationale grondstoffencrisis. Hier ligt de volgende grote opgave voor gemeenten. Want
de grondstoffen die we wel hebben, zitten gewoon in ons afval. Maar hoe kom je van 55%
hergebruik nu, naar 75% in 2020?
Om klaar te zijn voor al deze ontwikkelingen, is een open blik naar de toekomst nodig.
Integraal denken en naar buiten gaan: letterlijk de openbare ruimte in. En buiten vaste kaders
nadenken over nieuwe maatschappelijke, politieke en technologische ontwikkelingen. Het
NVRD Jaarcongres op 22 mei biedt u inspiratie en handvatten voor uw visie op de toekomst.
De vele aanwezige directeuren, managers en senior beleidsmakers, bieden u een perfect
netwerk voor het uitwisselen van informatie. De NVRD zorgt met een uitgekiend programma en
toonaangevende sprekers voor de benodigde visie, inspiratie en kennis. Avri biedt als gastheer
een unieke locatie in Tiel; buiten op het water van het rivierenland meert het prachtige schip
‘Ocean Diva' aan, met plaats voor maximaal 350 bezoekers. Het schip vormt daarnaast een
geweldig decor voor sponsoren die dit jaarcongres mede mogelijk maken.
De toekomst ligt buiten. Bent ú er klaar voor?
Graag tot ziens in Tiel.
Erik de Vries Directeur Avri
De nieuwe standaard voor duurzaam afvalbeheer:
100% Green Made
Plastic Omnium BVBeneluxstraat 4 - 6014 CC Ittervoort - Nederland Tel: +31 (0)800 54 25 055 - Fax: +31 (0)800 54 25 033E-mail: [email protected] / Internet: www.plasticomnium.nl
Plastic Omnium NVRing Oost 14 - 9400 Ninove - België, Tel: +32 (0)54 31 31 31 - Fax: +32 (0)54 31 31 30E-mail: [email protected] / Internet: www.plasticomnium.be
Een afvalcontainer van gewoon plastic of de 100% Green Made van plantaardig plastic (suikerriet), die bovendien voldoet aan de EN840 norm? De keus is zó gemaakt! Aan de productie van de 100% Green Made komt namelijk geen aardolie te pas. En waar gewone plastic containers CO2 uitstoten, neemt de nieuwe afvalcontainer van Plastic Omnium juist CO2 op. Resultaat: minder ver-bruik van natuurlijke hulpbronnen en afname van de CO2-uitstoot. Tel uit uw milieuwinst …
de toekomst ligt buiten!
GRAM | mei 2014 5
CONGRESSPECIAL
WELKOMSTAVOND
21 MEILOCATIE: OCEAN DIVA, WAALKADE TIEL
CONGRES
22 MEILOCATIE: OCEAN DIVA, WAALKADE TIEL
ALV
23 MEILOCATIE: HOTEL VAN BALVEREN, ECHTELD
PROGRAMMATIJD ONDERDEEL SPREKER18.00 - 19.00 u Ontvangst aan boord van de Ocean Diva
19.00 - 22.00 u Diner en netwerken
08.30 - 09.15 u Ontvangst en bezoek stands
09.15 - 09.20 u Opening door dagvoorzitter Astrid Joosten
09.20 - 09.30 u Welkomstwoord Hans Beenakker Burgemeester Tiel Erik de Vries Directeur Avri
09.30 - 09.45 u Jaarrede voorzitter NVRD Han Noten
09.45 - 10.15 u Integraal besturen is de toekomst Annemarie Jorritsma Voorzitter VNG
10.15 - 11.00 u Burgerparticipatie in de toekomst Prof. dr. Kim PuttersDirecteur Sociaal Cultureel Planbureau
11.00 - 11.30 u Ochtendpauze en bezoek aan stands
11.30 - 12.00 u Grondstoffen managen in de toekomstDoorbraken, bottlenecks en kansen
Michel SchuurmanMVO Nederland Senior Programmamanager Planet
12.00 - 12.30 u Toekomst in de markt Prof. dr. Barbara BaarsmaProfessor Marktwerking UvADirecteur SEO
12.30 - 13.45 u Lunchpauze en bezoeken stands
13.45 - 14.15 u De buitenruimte in de toekomstDe openbare ruimte als speelveld voor de samenleving
Sjoerd SoetersArchitect van o.a. Java-eiland Amsterdam
14.15 - 14.30 u De jeugd over de stad in de toekomst Boudewijn WijnackerAdviseur Stedelijke vernieuwing iXin
14.30 - 15.00 u Hergebruik nu en in de toekomstVan afval naar producten
Piet Hein EekOntwerper en industrieel vormgever
15.00 - 15.30 u Middagpauze en bezoek aan stands
15.30 - 15.45 u De toekomst van begroten: samen met de burgers in de buurt
Jeroen van SpijkWethouder Stadsdeel Oost Amsterdam
15.45 - 16.15 u Ondernemen in de toekomsten leiding geven aan verandering
Ronnie OvergoorMedia ondernemer 7 ditches
16.15 - 16.20 u Introductie NVRD Jaarcongres 2015
16.20 - 16.30 u Afsluiting NVRD Jaarcongres Astrid Joosten
16.30 - 18.00 u Borrel en netwerken bij stands
18.00 - 19.00 u Vrij te besteden
19.00 - 20.00 u Ontvangst feestavond
20.00 - 22.00 u Diner
22.00 - 00.00 u Feestavond met live muziek
09.30 - 10.00 u Ontvangst ALV Hotel van Balveren, Echteld
10.00 - 12.00 u Algemene Ledenvergadering
12.00 - 13.30 u Afsluitende lunch
6 GRAM | mei 2014
CONGRESSPECIAL
“De gemeente wordt steeds belangrijker.
De grote decentralisaties van overheidstaken
naar gemeenten vergen heel veel van het lokaal
bestuur.” Annemarie Jorritsma is voorzitter van
de VNG en burgemeester van Almere. In haar
lezing geeft ze haar visie op de toekomst van
integraal besturen en de uitdagingen waar de
lokale bestuurder voor komt te staan. Want
gemeenten krijgen te maken met krappere
budgetten en tegelijkertijd meer taken en
verantwoordelijkheden. Jorritsma:
“De gemeente kent haar inwoners beter dan
het rijk. Ze kan als geen ander maatwerk
leveren in zorg, welzijnstaken en andere
publieke of semi-publieke diensten. Sociale
doelen en fysieke prestaties moeten wel
hand in hand gaan door collegiaal bestuur,
integraal publiek management en politiek
dicht bij de burger. Dat raakt zowel de lokaal
bestuurder, de volksvertegenwoordigers in de
gemeenteraad, als de gemeentelijke diensten
en hun medewerkers. En uiteindelijk is de
burger gebaat bij lagere lasten.”
Annemarie Jorritsma (1950) verwierf in
de jaren negentig landelijke bekendheid
als VVD-minister in het kabinet Kok.
Van 1994 tot 1998 was ze minister van
verkeer en waterstaat, daarna tot 2002,
minister van economische zaken en
vicepremier.
GRAM | mei 2014 7
Hoofdrol voor
gemeentenAnnemarie Jorritsma
CONGRESSPECIAL
8 GRAM | mei 2014
Hoeveel ruimte kunnen gemeenten pakken om ondernemer te zijn,
hoe houdt de overheid de regie op marktactiviteiten en borgt zij
publieke belangen? Op deze en andere vragen geeft Barbara Baarsma
een antwoord tijdens haar lezing op 22 mei.
Topeconome Barbara Baarsma (1969) is onder meer directeur
van SEO Economisch Onderzoek en hoogleraar economie
aan de Universiteit van Amsterdam. Als kroonlid van de SER
adviseert ze de regering op het gebied van economische
vraagstukken. De econome heeft vooral ruime ervaring op
het gebied van marktwerkingstudies, mededingingszaken en
kosten-batenanalyses. Ook heeft ze een paar verschillende
commissariaten en is ze lid van een aantal commissies,
waaronder de monitoring Commissie Corporate Governance
Code en de commissie Structuur Nederlandse banken.
De welbespraakte Baarsma schuift regelmatig aan bij tv-
programma’s als De Wereld Draait Door en Nieuwsuur om
economische ontwikkelingen te duiden of te verhelderen.
Overheid en de marktBarbara Baarsma
Ontwerper Piet Hein Eek is een gevestigde
naam in de internationale designwereld. Eek
studeerde in 1990 af aan de Design Academy
in Eindhoven met een opvallend project: een
kast van sloophout. Samen met compagnon
Nob Ruighok runt Eek de firma Eek & Ruigrok.
In hun eigen fabriek in Geldrop ontwikkelden
ze een indrukwekkend oeuvre: banken, tafels,
stoelen, tuinhuizen, theaterdecors, lampen
en telkens weer nieuwe kasten rolden in
kleine series uit hun werkplaats. De firma Eek
& Ruijgrok bestaat inmiddels ruim 10 jaar
en heeft ongeveer vijftien medewerkers in
dienst. Piet Hein Eek’s werkterrein is inmiddels
behoorlijk uitgebreid, maar zijn uitgangspunten
zijn in de loop der jaren niet wezenlijk
veranderd. Nog steeds werkt Eek vaak met
afvalmateriaal uit de natuur en uit de industrie. Van afval naar productenPiet Hein Eek
CONGRESSPECIAL
GRAM | mei 2014 9
De overheid stuurt sterk aan op meer burgerparticipatie, maar
zit daar ook een grens aan? Kim Putters, directeur van het
Sociaal Cultureel Planbureau, denkt van wel. “Zes op de tien
Nederlanders is al met vrijwilligerswerk bezig, voor hun sportclub,
bestuursfuncties enzovoort. Een overheid mag niet automatisch
verwachten dat mensen meer voor hun buren gaan zorgen.”
Uit het laatste SCP-rapport De Sociale Staat van Nederland blijkt dat
de kwaliteit van leven hoog is in Nederland. “Maar”, waarschuwt
Putters, “Tegelijkertijd blijkt dat de groep mensen in ons land die in
armoede leeft, de laatste twee jaar is gegroeid van ongeveer 6 naar
7,5 procent. De problemen bij deze mensen stapelen zich op, zoals
schulden, gezondheid en onvoldoende opleiding.”
Volgens Putters kent elke maatschappij zijn zwakke plekken. “In
een recent rapport hebben wij, ook in historische context, gekeken
hoe zelfredzaam de burger is. Niet alleen in Nederland, ook in
landen als Duitsland en Japan. Dan zie je, door alle tijden heen, dat
er altijd een groep kwetsbare burgers is waar je rekening mee moet
houden. Dat poetst een overheid niet even weg door te zeggen
‘doe het zelf maar’. Ook de groep burgers die actief mee wil praten
over beleid en politiek is begrensd. Het is een illusie te denken dat
je zo’n groep zomaar groter kunt maken.”
Prof. dr. Kim Putters (1973) volgde vorig jaar Paul Schnabel
op als directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP).
De bestuurskundige zat daarvoor tien jaar in de Eerste
Kamer. Putters is ook hoogleraar beleid en sturing van de
zorg in de veranderende verzorgingsstaat bij het Instituut
Beleid en Management Gezondheidszorg (iBMG) aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam.
Niet iedereen kan zichzelfredden Kim Putters
Van afval naar producten
CONGRESSPECIAL
Sjoerd Soeters
Architect Sjoerd Soeters (1947) vindt dat architectuur
afgestemd moet worden op de menselijke maat. “Aan de
tekentafel heb je de neiging rechte lijnen te trekken, die
eindeloos doorgaan. Dat beeld past niet bij de manier
waarop mensen de openbare ruimte beleven. Zij willen
omslotenheid, met steeds weer een ander perspectief.”
Soeters ontwierp onder meer het Circus in Zandvoort, het Helicon-
gebouw in Den Haag, de Piramides in Amsterdam, Haverleij in
Den Bosch en het stadhuis van Zaanstad. Geen strakke, moderne
kolossen, maar intieme geveltjes, compacte pleinen en lijnen die
een beetje krom lopen in plaats van recht. Soeters: “Wij ontwerpen
bewust een gekrompen openbare ruimte, zoals je die in oude
binnensteden nog vaak ziet. De voetganger moet zich door de
openbare ruimte omsloten voelen. Hij wil geen vijf kilometer lopen
voordat hij een nieuw perspectief ontwaart. Veel openbare ruimte
is ingericht met brede straten die kaarsrecht lopen. Door de gevels
dichter tegenover elkaar te plaatsen en hier en daar een knikje toe
te passen, krijg je een veel aangenamere beleving. Mensen lopen
dichter bij elkaar, maken makkelijker contact en ervaren sneller
een gezellige drukte.”
Het toenemend gebruik van ondergrondse afvalcontainers in het
straatbeeld juicht Soeters van harte toe. “Hoe meer obstakels,
hoe rommeliger het beeld. Dat geldt overigens ook voor
verkeersborden en ander straatmeubilair. Met veel obstakels ziet
het er nooit goed uit.”
Sjoerd Soeters heeft sinds 1979 zijn eigen architectenbureau. Bij
Soeters Van Eldonk Architecten werken op dit moment circa 20
mensen aan architectuur en stedenbouwkundige projecten in het
binnen- en buitenland.
Gekrompen openbare
ruimte
10 GRAM | mei 2014
foto
: Ingm
ar Timm
er
CONGRESSPECIAL
GRAM | mei 2014 11
Het belang van een circulaire economie staat volgens Michel Schuurman buiten
kijf. “Over een jaar of twintig is wereldwijd het aantal middenklasse consumenten
gestegen van 2 naar 5 miljard. Middenklasse consumenten zijn mensen zoals u
en ik, die mee willen delen in de welvaart en dus een koelkast of een tv willen. Al
die consumptie zorgt voor meer afval, maar ook voor verdere uitputting van de
grondstoffen. Dat laatste levert geopolitieke spanningen op. Zo vergroot China haar
invloed in Afrika en het Pacifisch gebied steeds verder, tot grote zorg van Australië
en de VS. Volgens Schuurman wordt het hoog tijd dat we meer in gaan zetten
op circulaire economie. “Tot voor kort hadden we een lineaire economie. Je wint
grondstoffen, daar maak je een product van en dat wordt verbrand of gestort als
afval. Met circulaire economie richt je je volledig op daadwerkelijk hergebruik. We
recyclen nu al zo’n 80 procent, maar alleen al in Nederland wordt er jaarlijks nog
voor 7,3 miljard euro aan kostbare grondstoffen weggegooid. Het kan dus nog veel
beter en hoogwaardiger. Denk maar aan de sloop van gebouwen. Van het steengruis
kun je fundering maken voor een weg. Maar je kunt ook de wanden, kozijnen,
betonnen zuilen en dergelijke zodanig ontwerpen dat ze gedemonteerd en opnieuw
gebruikt kunnen worden. Dan gaan er geen waardevolle grondstoffen verloren.”
Michel Schuurman (1973) is programmamanager Planet bij MVO Nederland.
Zijn primaire aandachtsgebieden zijn realisatie van de circulaire economie,
klimaatverandering en biodiversiteit. Schuurmans aanpak richt zich niet
uitsluitend op het milieu, maar op het besef dat People, Planet en Profit
onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Circulaire economie is
noodzaak Michel Schuurman
Ronnie Overgoor
De wereld verandert. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in
hoog tempo op. Wat betekent dat voor bedrijven en organisaties? En hoe
verandert communicatie met klanten en burgers hierdoor? Wat is de invloed
van sociale media op dit alles en vooral: wat is de zin en de onzin hiervan?
‘Internetcowboy’ Ronnie Overgoor neemt de luisteraar in sneltreinvaart mee
door dit veranderende landschap.
Overgoor was in de jaren negentig directeur van een van de grootste
internetbureaus van Nederland. “Een leuke tijd, waarin ik virtueel miljonair
was”, zegt hij zelf over die periode. “Tot de boel in 2000 in elkaar klapte.
Toen ben ik gaan werken”, grapt hij. Sinds 2004 is Overgoor actief als
zelfstandig mediaondernemer, presentator, dagvoorzitter en spreker. Ook
is hij initiatiefnemer van het online televisiestation voor ondernemers,
7 Ditches TV. Overgoor staat tegenwoordig meer dan honderd keer per
jaar op podia en in studio's in binnen- en buitenland als (tv)presentator
voor vele bedrijven en ondernemers. Zijn enorme ervaring, humor en
spreektalent zijn daarbij goud waard. Weinigen kunnen tippen aan zijn
kennis over succesvol online zakendoen. Als spreker ontkracht Overgoor
graag alle misverstanden die, zeker bij veel ondernemers, over online
succes en sociale netwerken bestaan.
Overgoor schreef in 2011 het boek ‘Ondernemerslessen van een
Internetcowboy’ dat werd uitgeroepen tot het Ondernemersboek
van het Jaar.
Zin en onzin van sociale media
CONGRESSPECIAL
Jeroen van Spijk
“De stad blijven beheren en ontwikkelen met een kleinere
overheid: het kan. Door slim samen te werken, op de schaal
van de buurt, kan de uitvoeringskracht in de stad alleen maar
toenemen. Misschien juist in tijden van crisis.” Jeroen van Spijk
(1973) is stadsdeelwethouder van Amsterdam-Oost en laat
graag een tegengeluid horen. Zijn stadsdeel moest de afgelopen
jaren flink bezuinigen, terwijl het aantal inwoners alleen maar
toenam. Door gebiedsgericht te werken, aan de hand van een
buurtbegroting, is dat volgens Van Spijk goed gelukt.
“Om de overheid dichter bij de burgers te brengen én om kosten
te besparen, moet je maatwerk leveren. In Amsterdam-Oost
hebben we bijvoorbeeld wijken waar de bewoners heel tevreden
zijn over het openbaar groen, de kwaliteit van het straatbeeld
en de speelobjecten. Daar hoef je dus weinig extra’s te doen. In
andere wijken staan de indicatoren op rood. Daar moet je wel
een tandje bijzetten en meer investeren in de openbare ruimte.
Door te sturen op indicatoren kun je als gemeente veel kosten
besparen. Bovendien sluit je, door gebiedsgericht te werken en
bewonersinitiatieven te stimuleren, beter aan bij de beleving van
de burger.”
Jeroen van Spijk is sinds 2010 stadsdeelwethouder
Amsterdam-Oost. Hij heeft onder andere financiën en
bewonersparticipatie in zijn portefeuille. Daarvoor was
hij onder meer zelfstandig ondernemer en raadslid in
Amsterdam voor D’66.
kracht zit in de buurt
12 GRAM | mei 2014
CONGRESSPECIAL
Boudewijn
Wijnacker
'De jeugd over de stad in de
toekomst', is het onderwerp van
de presentatie van Boudewijn
Wijnacker. Hij is adviseur
stedelijke vernieuwing bij iXin
Vastgoed, Ruimte & Retail.
Teksten: Hetty Dekkers e.a.
Foto's: Avri, Raphaël Drenth,
William Hoogteijling e.a.
GRAM | mei 2014 13
S O F T W A R E S O L U T I O N S
Het NVRD Jarcongres 2014 wordt mede mogelijk gemaakt door:
14 GRAM | mei 2014
ESE B.V. · De Pinckart 37-39 · 5674 CB Nuenen+31 40 283 8485 · [email protected] · www.ese.com
Wij zijn bezig voor uw toekomst
Peute Recycling BV is in de loop van de jaren uitgegroeid tot één van de grootste
Europa. Ons bedrijf is een sterk groeiende,
Jaarlijks verwerken en vermarkten we
Peute is de contractant voor gemeenten,
drukkerijen in Nederland en daarbuiten! Onze afzet vindt plaats in zowel Europa als in Azië.
Oplossingsgerichtheid en de no nonsens mentaliteit zijn kenmerken van onze succesvolle onderneming. Vanzelfspre-kend zouden we onze dienstverlening ook graag voor uw bedrijf verzorgen. Voor
website; www.peute.nl, of u kunt bellen met 078-6214488.
Over the years Peute Recycling BV has become one of the largest independent waste paper processors in Europe. Peute
process over 940.000 tons of waste
industry in the Netherlands and throughout Europe! Peute is a major supplier of these raw materials in both Europe and Asia.
successful company. Obviously we would like to provide our services to your
visit our website at; www.peute.nl or you can call us on 0031 78 6214488.
940.000
GRAM | mei 2014 15
BEZEM
Nee, dat is geen goed idee. Spannend is het dat ‘oude’ afvalbedrijven doorstappen naar participatiebedrijven en volop bezig zijn met integraal beheer. Efficiëntie meets effectiviteit. Maar, waar is de geschiedenis gebleven? Achterom kij-ken is niet iets dat past bij de aard van het afvalbeestje. Toch jammer soms. Moet het altijd schoonheidsniveau A of B zijn? Is statiegeld wel zo duur? Is nascheiding van afval de vijand van bronscheiders? Zijn mondige burgers lastig? Of hebben ze gewoon altijd gelijk? Is een afvalbe-drijf niet alleen een goede inzamelaar? Mooi dat er een congres is, met avondprogramma. Het juiste moment om ook eens te reflecteren. Oplossingen, die hebben we al. Nu nog een probleem.
Congresseren
Het is een mooi oud woord, congresseren. Als iemand zegt: “Ik ga con-gresseren”, heb je daar direct een beeld bij. Een beeld met standing ongetwijfeld. Leden van de NVRD hebben daar zelfs een heel duidelijk beeld bij. Bijvoorbeeld één van de bijeenkomsten met partnerprogram-ma, nog uit de tijd van de D van Directeuren. Of het een goede oude tijd is laat ik aan u, de tijd staat in ieder geval niet stil. En de waan,.of zo u wilt, de actualiteit van de dag stuwt ons voort. Afval- en reinigingsmensen zijn daar bij uitstek goed in. Vooruit gaan, innoveren, oplossen. Eerst aan de gang en dan verder praten. Afval moet van de straat en het zwerfvuil moet opgeruimd.
Eens per jaar treft men elkaar op het NVRD Jaarcongres, ergens in het land. Ook deze maand zoeken afval- en reinigingsmensen elkaar weer op, onder de noemer ‘De toekomst ligt buiten.’ Daar lag hij natuurlijk al. Het is dan ook overdrachtelijk bedoeld. Afvalmensen binnen laten zitten?
GRAM | mei 2014 15
16 GRAM | mei 2014
percentage werknemers uit de bijzondere doelgroe-
pen inzetten. De invoering van de wet werd uitgesteld,
maar de gemeente ging door op de ingeslagen weg.
Om de gevolgen in beeld te krijgen, werd een business
“In 2008 werd op landelijk niveau afgesproken dat
er nagenoeg geen chemische middelen meer zouden
worden ingezet voor het onderhoud van het openbaar
groen. Dat was voor ons het moment om te kijken of
we dit handmatig konden gaan doen, met inzet van
mensen uit de sociale werkvoorziening”, vertelt Erik
van der Veen, eenheidsmanager Beheer en Onderhoud
bij de gemeente Apeldoorn. De gemeente startte met
een klein groepje mensen vanuit de sociale werkvoor-
ziening, de Felua-groep in Apeldoorn. Van der Veen:
“Ze bleken veel meer te kunnen dan we van tevoren
dachten. Dat was echt een eyeopener. We hebben het
langzaam uitgerold naar meer medewerkers en geke-
ken voor welk werk we hen konden inzetten.” De werk-
nemers van de sociale werkvoorziening zijn ondertus-
sen helemaal geïntegreerd in de teams van Beheer en
Onderhoud.
Van der Veen: “Ons idee is dat je mensen niet moet
stigmatiseren, maar juist moet helpen integreren.
Daarvoor hanteren we in Apeldoorn de kreet: ‘Ieder
talent is van wezenlijke waarde’.” Inmiddels zijn ook
andere doelgroepen betrokken: langdurig werklozen,
vanuit de re-integratie en mensen uit zorginstellingen,
in het kader van participatie. Het werk dat ze uitvoe-
ren loopt uiteen van het onderhoud van het groen tot
het schoonhouden van de openbare ruimte en van het
beheer van fietsenstallingen tot het uitvoeren van her-
stelwerkzaamheden of administratieve taken.
Sociaal en fysiek
In 2008 legde de gemeenteraad in een collegebesluit
vast dat de openbare ruimte zou worden onderhou-
den op een bepaald kwaliteitsniveau, met inzet van
mensen uit de bijzondere doelgroepen. Van der Veen:
“ In 2011-2012 besloten we om sociaal en fysiek met
elkaar te verbinden. Het college gaf opdracht uit te
zoeken hoe mensen uit de sociale werkvoorziening, de
re-integratie en participatie konden worden ingezet in
het arbeidsproces, waarna ze konden uitstromen naar
een reguliere baan.” Met het oog op de Participatiewet
die zou worden ingevoerd, wilde de gemeente weten
wat het betekent voor bedrijven als ze een bepaald
“We doen het met z’n allen”De Participatiewet zal in 2015 een feit zijn. De gemeente Apeldoorn is er goed op voorbereid. Al in 2008
zette de gemeente de eerste stappen om mensen uit de sociale werkvoorziening, te laten deelnemen
aan het arbeidsproces en hen uiteindelijk aan een reguliere baan te helpen. De Apeldoornse aanpak
dient vaak als voorbeeld.
PARTICIPEREN IN APElDOORN
Eerder werd de binnenstad machinaal geveegd. Nu zet
Apeldoorn hiervoor mensen vanuit de re-integratie in,
die handmatig vegen. (Foto: Maarten Sprangh)
GRAM | mei 2014 17
een berekening voor elke pilot uit de business case.
Soms bleek het voor de eenheid Beheer en Onderhoud
duurder uit te vallen en soms was het Werkplein Acti-
verium, dat verantwoordelijk is voor de inzet van de
mensen uit de re-integratie, meer geld kwijt. Van der
case uitgewerkt. Samen met aannemers en bedrijven
bracht de gemeente in kaart welke werknemersvaar-
digheden de nieuwe medewerkers nodig hebben, welk
werk ze kunnen uitvoeren en welke begeleiding ze
nodig hebben. Uit de businesscase bleek bijvoorbeeld
dat het goed mogelijk was om mensen vanuit de re-
integratie in te zetten voor het vegen van de binnen-
stad, onder leiding van een leermeester. Eerder werd
de binnenstad machinaal geveegd. Nu zet Apeldoorn
hiervoor een aantal mensen vanuit de re-integratie in,
die handmatig vegen.
Voor de financiële onderbouwing maakte Apeldoorn
“Om het verhaal financieel sluitend te
krijgen, is het belangrijk om begrotingen
te ontschotten.”
18 GRAM | mei 2014
PARTICIPEREN IN APElDOORN
ging. Voor de bestaande medewerkers van Beheer en
Onderhoud was het wennen. Op een verjaardagsfeest
moesten ze ineens vertellen dat ze samenwerken met
mensen uit de sociale werkvoorziening. Van der Veen:
“Voor sommigen was dat even slikken. We hebben hen
hierin ondersteund, maar er ook voor gezorgd dat ze
de positieve kanten zien en dat het mogelijk is om veel
te bereiken met deze nieuwe collega’s. Nu zijn de reac-
ties vooral positief.” Medewerkers uit de re-integratie
vinden het in eerste instantie vaak vervelend om werk
te verrichten in de openbare ruimte, in de stad waar
ze wonen. Van der Veen: “Na verloop van tijd vinden
ze het echter fijn om weer in het arbeidsritme te zit-
ten. We bieden hen bovendien goede ondersteuning bij
de doorstroming naar een reguliere baan.” Apeldoorn-
se burgers stonden eerst wat sceptisch tegenover de
nieuwe aanpak. Zo werden bomen eerder geplant door
twee mensen van Beheer een Onderhoud. Nu zijn er
soms vier mensen bij betrokken. “Naar buiten toe lijkt
het dan alsof er niet hard wordt gewerkt, omdat een
paar mensen staan toe te kijken, als onderdeel van hun
leerproces”, licht Van der Veen toe. “Het is belangrijk
dat we voor het voetlicht brengen waar we mee bezig
zijn. In de lokale media leggen we daarom steeds uit
wat we doen.”
Radertjes
Van der Veen somt de succesfactoren van de Apel-
doornse aanpak op. “Draagvlak is vanaf het allereerste
begin belangrijk. Mijn advies is om klein te beginnen
en te starten bij een paar enthousiaste medewerkers
binnen de organisatie, die hiervoor openstaan. Vervol-
gens rol je het uit. Bepalend voor het succes is ook
dat het college en de gemeenteraad er achter staan.
Dat zorgt voor borging. Verder is het belangrijk om
begrotingen te ontschotten. Door de kosten te verde-
len over verschillende eenheden en organisaties hoef
je niet duurder uit te zijn. Tenslotte is het belangrijk
om de successen voor het voetlicht te brengen, via de
media.” Van der Veen spreekt vaak op congressen en
krijgt regelmatig bezoek van andere gemeenten die
van Apeldoorn willen leren. Apeldoorn is klaar voor de
landelijke Participatiewet, wat betreft instroom, door-
stroom en uitstroom van mensen. Maar het proces
loopt ondertussen door. Van der Veen: “Samenwerking
is cruciaal. Dat geldt voor de zorginstellingen, maar
ook voor bedrijven waarmee we ons als gemeente ver-
binden en die van groot belang zijn voor de uitstroom
van mensen. Het is een grote opgave om al deze men-
sen aan het werk te helpen. Beheer en Onderhoud is
in dat proces één van de radertjes. Maar we doen het
met z’n allen.”
Tekst: Ans Aerts
Veen: “Als je kijkt naar het totale kostenplaatje zijn we
niet duurder uit. Het is overigens (nog) niet goedko-
per, maar we helpen wel meer mensen aan de slag.
Om het verhaal financieel sluitend te krijgen, is het
belangrijk om begrotingen te ontschotten. Dat heb-
ben we gedaan.” Van verdringing van werknemers is
geen sprake, volgens Van der Veen. “Dat blijkt uit het
voorbeeld van de veegploeg. Het enige verschil is dat
de man op de veegwagen, die eerder 100 procent pro-
ductie leverde, nu leermeester is. De vier mensen die
hij aanstuurt, leveren nu de productie. Er zijn meer
mensen aan het werk, die verschillende taken uitvoe-
ren.” In het eerste half jaar wordt met name aandacht
besteed aan de werknemers- en vakvaardigheden. Het
doel is dat mensen na deze periode doorstromen naar
een reguliere baan. Voor mensen voor wie dit nog niet
lukt en die nog verder moeten werken aan hun ontwik-
keling, zijn er in sommige gevallen mogelijkheden om
een arbeidscontract van een jaar te krijgen binnen de
gemeente, op basis van het minimumloon.
Personeelvereniging
Inmiddels zijn er 125 à 150 mensen vanuit de sociale
werkvoorziening aan het werk. Zij zijn gedetacheerd
bij de eenheid Beheer en Onderhoud. Ook zijn er sinds
2013 ongeveer vijftig mensen vanuit de re-integratie
aan de slag gegaan. Van deze groep heeft een derde
deel inmiddels een reguliere baan gevonden bij onder
meer de Belastingdienst, een groenbedrijf, een stra-
tenmaker en een verfproducent. Mensen uit verschil-
lende doelgroepen werken nu gebroederlijk met elkaar
samen. Van der Veen: “Dat lukt prima. Het is belang-
rijk dat de leermeesters goed met deze mensen kun-
nen omgaan. Ook letten we goed op welke mensen we
bij elkaar plaatsen en welk werk bij iemand past. Dat
doen we in overleg met de trajectbegeleiders van de
gemeente, de leermeesters en eventueel de contact-
personen van de zorginstellingen.” De ene medewerker
is helemaal gelukkig als hij de hele dag zwerfvuil kan
prikken in de binnenstad. Iemand anders komt het best
tot zijn recht in een administratieve functie op kantoor.
“Hier besteden we voortdurend aandacht aan. Als we
merken dat iemand niet goed functioneert in een team
of in een bepaalde functie, gaan we met die persoon in
gesprek om te kijken welke plek wel passend is.”
De mensen uit de sociale werkvoorziening bloeien
op en horen er helemaal bij. Ze krijgen werkkleding
van de gemeente en zijn lid van de personeelsvereni-
“We letten goed op welke mensen we
bij elkaar plaatsen en welk werk bij
iemand past.”
GRAM | mei 2014 19
zijn gebleven, zijn ze de laatste tien jaar gepiekt en
weer gedaald”, constateert Bakker. Dat vinden bedrij-
ven vervelend. “Niet alleen vertonen de prijzen over
de hele linie een gestage zaagtandcurve omhoog, ook
het pieken en dalen is geen fijn mechanisme voor een
solide bedrijfsvoering.” Het gaat om de prijs van ijzer,
aluminium, zeldzame aarden en kunststoffen, kortom,
niets minder dan de gestage prijsstijging van olie is de
oorzaak voor de opkomst van de inzet van secundaire
grondstoffen. “Olie is immers de basis voor kunststof-
fen. En metalen en mineralen kunnen met mijnbouw
louter worden gedolven en geraffineerd door de inzet
van heel veel energie”, verklaart de onderzoeker. Naast
schaarste spelen geopolitieke ontwikkelingen (China,
India, Rusland) en speculatie een belangrijke rol in de
prijsverhoging.
De tweede verklaring voor de toenemende aandacht
voor de inzet van secundaire grondstoffen is eveneens
van economische aard. “Het wordt voor Westerse lan-
den steeds lastiger te concurreren met lage lonenlan-
den. Het is niet langer mogelijk goedkopere producten
te leveren door te besparen in productieprocessen.
Bedrijven gaan nadenken over hele nieuwe concep-
ten zoals diensten toevoegen aan hun product. Vooral
in het marktsegment van business to business (B2B)
en business to government (B2G) is dit omdenken op
gang gekomen”, constateert Bakker.
Voorbeelden
Een fraai voorbeeld is Philips, vindt Bakker. “Het bedrijf
verwierf in Washington de order voor de verlichting
van een rangeerterrein voor metrostellen in de stad.
Waar ze vroeger louter lampen verkochten, verkopen
ze nu lichturen. Ze betalen de lampen en de energieno-
ta zelf.” Er is dus plots een prikkel om de zuinigste lED-
lampen toe te passen en bovendien te ontwerpen voor
recycling. “Armaturen worden zodanig ontwikkeld dat
een nieuwe generatie nog zuinigere lED-lampen snel
kan worden aangebracht. Philips volgt bovendien via
een uitgekiend systeem van afstandsbediening precies
hoe de lampen presteren, waar iets lekt of kapot is.
Waar ze vroeger zaten te wachten tot de gloeilamp ka-
pot ging om nieuwe lampen te verkopen, blijft nu alles
eigendom van Philips. Het metrobedrijf betaalt voor de
lichturen (pay per lux).”
De gestage opmars van het concept ‘circulaire econo-
mie’ kan worden afgedaan als de zoveelste hype in een
langlopende serie van soortgelijke begrippen. Conny
Bakker, onderzoeker aan de faculteit Industrieel Ont-
werpen van de Technische Universiteit Delft (TUD) en
autoriteit op het gebied van milieuvriendelijk ontwerp,
ontkent het niet. Bakker zag verschillende trends aan
zich voorbij trekken, zoals ecodesign – het onderwerp
waar ze in 1995 op promoveerde - en de filosofie van
cradle to cradle. (zie verder kader) “Maar”, zegt ze in
haar werkkamer in het hippe IO-gebouw op de Delft-
se campus, “er is nu wel iets gaande waardoor vooral
in het bedrijfsleven serieus wordt gewerkt aan een
omslag naar zorgvuldiger omgaan met materiaal en
grondstoffen.”
Prijsstijging olie
Dat blijkt niet zozeer ingegeven door het nobele doel
van duurzaamheid, tegengaan van klimaatverande-
ring en verbetering van de leefomgeving. “Waar de
prijzen van grondstoffen lang op eenzelfde niveau
Ontwerpen voor een circulaire economieDe overheid wil van afval naar grondstoffen. Een al langer gepredikt concept daarvoor is het milieu-
vriendelijker ontwerp van producten, waardoor meer hergebruik en meer inzet van secundaire grond-
stoffen in nieuwe producten mogelijk wordt. In de sector van ‘business to business’ en van ‘business
to government’ voltrekt zich al een omwenteling. Nu de lastige consumentenmarkt nog.
Interface produceert tapijt van 100 procent
gerecycled garen.
20 GRAM | mei 2014
een heuse Ecodesign Directive ook beleid voor grond-
stoffen en materialen. Onder andere standaardisering
van producten, zoals uniforme opladers voor telefoons
en recyclebaarheid komen daarin voor. “Er zou naast
recycling meer aandacht moeten komen voor cycling”,
doceert Conny Bakker. “Producten moeten we langer
werkzaam houden door meer te letten op de emoti-
onele duurzaamheid (je bent gehecht aan je mobiel),
de fysieke duurzaamheid (een nieuwe batterij erin), de
upgradability (van het 3G-netwerk kunnen overschake-
len op 4G zonder een nieuw toestel te hoeven kopen)
en de repareerbaarheid (snel een gebroken scherm
kunnen vervangen). Pas daarna komt recycling in het
vizier.”
Van afval naar grondstof – vijf hypes in 35 jaar
■ Afvalpreventie op ‘de ladder van lansink’ (jaren ’80
vorige eeuw): door voormalig CDA-Kamerlid Ad
lansink. Preventie is de hoogste tree op de ladder,
storten de laagste. Voorkomen dat afval ontstaat
door slimme verpakkingen te maken, beter ont-
werp van producten.
■ Ecodesign/design for recycling (jaren negentig vo-
rige eeuw): in ontwerp van producten regelen dat
hergebruik van onderdelen mogelijk wordt als het
product in afvalstadium komt. Dus minder samen-
gestelde verpakkingen, geen tien verschillende
soorten kunststoffen in een televisie, laat staan 86
schroeven van 13 verschillende soorten.
■ Energy-efficienty (jaren ’90). Minder energiever-
bruikende koelkasten, zuinigere benzine- en die-
selmotoren, zonnecellen en waterstof. Aandacht
voor ICT en domotica (huiselijke electronica). Vol-
gens Conny Bakker (TUD) heeft deze trend jaren-
lang de aandacht voor grondstoffen en materialen
naar de achtergrond verdrongen.
■ Cradle to Cradle (C2C) (begin jaren ’00): door Mi-
chael Braungart en William McDonough ontwikkeld
concept van ‘wieg tot wieg’, alles kan eindeloos
worden recycled en zelfs geupcycled. Energie is
het probleem niet. De hele wereld krijgt stroom
van 20 vierkante kilometer zonnecentrales in de
Sahara (Desert-tec).
■ Circulaire economie (begin jaren ’10): afval bestaat
niet meer, alles bestaat uit grondstoffen of secun-
daire grondstoffen. Van lineair (rivier) naar circulair
(meer). Doorstromen van grondstoffen vertragen.
Concept is al oud, van Walter Stahel (Product life
Institute Geneve). Met geld van Google-oprichter
Eric Schmidt gesponsorde Ellen MacArthur Founda-
tion zette het op de kaart. Het raakt met Van Afval
Naar Grondstof (VANG) als concept van het Minis-
terie van Infrastructuur en Milieu ook ingeburgerd
in het Nederlandse beleid.
Het begon met enkele koplopers zoals tapijtproducent
Interface en kopieerbedrijf Xerox. Bakker: “Zij zetten
ruim twintig jaar geleden al een leaseconcept in de
markt. De vloerbedekking en de kopieerapparaten in
kantoren en bedrijven bleven eigendom van de fabriek.
De gebruiker was geen eigenaar, maar betaalde voor
de dienst. Het bedrijf zorgde voor reparatie en als de
boel echt aan vervanging toe was, nam het bedrijf de
afgedankte spullen terug, knapte ze op, hergebruikte
waardevolle onderdelen en verkocht de rest aan recy-
celaars.”
Consumenten
Vandaag de dag is het leasen van deze producten vaak
gemeengoed in kantoren en in veel bedrijven. De slag
naar de grote consumentenmarkt is tot nog toe lastig
gebleken. “Veel burgers denken bij ‘tweedehands’ toch
nog vaak ‘dat is voor de armen’. Bovendien is de con-
sument gehecht aan zijn oude telefoon. Mensen blijken
hun oude mobieltje jarenlang in een la te houden. Ze
hebben ook tientallen batterijen in huis.” Relatief nieu-
we organisaties als WeCycle kunnen deze inzameling
bij burgers vermoedelijk wel verhogen. Ook de inzet
van vrijwel alle gemeenten en campagnes als ‘Plastic
Hero’ hebben ertoe geleid dat in korte tijd veel meer
kunststof verpakkingen worden ingezameld.
Maar dan moeten er via scheidingstechnieken meer
hoogwaardige toepassingen worden gevonden voor de
ingezamelde ‘secundaire grondstoffen’. Want er moe-
ten betere toepassingen komen dan het spreekwoor-
delijke bermpaaltje. “De recycling is kansrijk, maar de
techniek is nog lang niet uitontwikkeld. In voedseltoe-
passingen is de inzet van hergebruikte kunststof vrij-
wel onmogelijk door eisen voor veiligheid en hygiëne.
En het gebruik van tweedehands plastic in een koffie-
zetapparaat is eveneens lastig. Er gelden zoveel ver-
plichte technische specificaties en bovendien wil een
fabrikant gegarandeerd zijn van voldoende aanvoer
van secundaire grondstoffen.”
VANG
Gemeenten doen hun uiterste best, vooral op gebied
van kunststoffen, papier, glas en batterijen. De rol van
de landelijke overheid is echter weinig ambitieus, vindt
Conny Bakker. “Weliswaar omarmt staatssecretaris
Mansveld in haar recente brief aan de Tweede Kamer
het idee ‘Van Afval Naar Grondstof’ (VANG), maar veel
concreets staat er niet in. Het zijn toch vooral frasen
als ‘aansluiten bij goede initiatieven in de samenleving,
koplopers de ruimte geven en vooral ‘netwerkpartner’
zijn.”
Dat neemt niet weg dat Nederland moet aansluiten bij
de EU-wetgeving. Na jarenlang louter aandacht voor
energiebesparing, zoals energielabels, komt er nu met
“Maximaal hergebruik van grondstoffen en maximale duurzame energieproductie. Dat zijn de leidende thema’s binnen ons beleid.”
Aan het woord is Tedo Rijm, directielid Finance & Control bij Fryslân Miljeu. Een
overheids-N.V., waarvan 16 Friese gemeenten aandeelhouder zijn. Deze organisatie is
samen met Afvalsturing Friesland N.V., waarvan 25 Friese gemeenten aandeelhouder zijn,
onder de handelsnaam Omrin (Fries voor kringloop) actief in de gehele afvalketen.
“Wij houden ons bezig met de inzameling en reiniging van afval. Dat doen we bij 168.000
particuliere adressen en ruim 5.000 bedrijven. Om optimaal te kunnen inzamelen werken
we met up-to-date materieel, zoals minicontainers, ondergrondse containers en inzamel-
en reinigingsvoertuigen. Dat we uitstekend zijn uitgerust is mede mogelijk doordat we
deze bedrijfsmiddelen leasen. Dat doen we sinds 2012 bij ABN AMRO Lease. We vinden
dit een ideale oplossing. Want we kunnen altijd beschikken over de meest moderne
bedrijfsmiddelen, maar hoeven daarvoor niet onze liquide middelen te gebruiken.
“We gaan voor partnerships omdat het onze visie is dat we samen meer kunnen bereiken dan alleen.” Tedo Rijm
De manier van werken bij ABN AMRO Lease spreekt mij zeker aan. Ze kijken naar de
economische levensduur van een object, waardoor we onze investeringen over een
relatief lange periode kunnen aflossen. Prettig is ook dat ik een vast aanspreekpunt
heb, zodat ik bij vragen over bijvoorbeeld een contract direct geholpen wordt. Ook de
financiële afhandeling verloopt soepel. Als we een factuur insturen dan staat het geld
binnen een week op onze rekening. Dat is plezierig zakendoen.”
Kenmerkend voor ABN AMRO Lease:
Permanente beschikking over investeringsruimte zonder bij elke investering
een financieringstraject te hoeven doorlopen.
�Transparante afspraken over tarief; geen onderscheid tussen kleine en
grote investeringen binnen dezelfde faciliteit.
Flexibiliteit in looptijden, aansluitend bij interne afschrijvingsduur.
Ook geschikt voor kleinere investeringen.
Financiering onafhankelijk van lopende bankfaciliteiten.
Wilt u weten wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen?Neem contact op met onze Relatiemanager Public:
Pim van Lexmond
Mobiel: +31 (0)6 13 76 21 79
E-mail: [email protected]
www.abnamrolease.nl
Samen gaan voor het maximale inproduct- en materiaalkringlopen
(advertorial)
GRAM | mei 2014 21
“Maximaal hergebruik van grondstoffen en maximale duurzame energieproductie. Dat zijn de leidende thema’s binnen ons beleid.”
Aan het woord is Tedo Rijm, directielid Finance & Control bij Fryslân Miljeu. Een
overheids-N.V., waarvan 16 Friese gemeenten aandeelhouder zijn. Deze organisatie is
samen met Afvalsturing Friesland N.V., waarvan 25 Friese gemeenten aandeelhouder zijn,
onder de handelsnaam Omrin (Fries voor kringloop) actief in de gehele afvalketen.
“Wij houden ons bezig met de inzameling en reiniging van afval. Dat doen we bij 168.000
particuliere adressen en ruim 5.000 bedrijven. Om optimaal te kunnen inzamelen werken
we met up-to-date materieel, zoals minicontainers, ondergrondse containers en inzamel-
en reinigingsvoertuigen. Dat we uitstekend zijn uitgerust is mede mogelijk doordat we
deze bedrijfsmiddelen leasen. Dat doen we sinds 2012 bij ABN AMRO Lease. We vinden
dit een ideale oplossing. Want we kunnen altijd beschikken over de meest moderne
bedrijfsmiddelen, maar hoeven daarvoor niet onze liquide middelen te gebruiken.
“We gaan voor partnerships omdat het onze visie is dat we samen meer kunnen bereiken dan alleen.” Tedo Rijm
De manier van werken bij ABN AMRO Lease spreekt mij zeker aan. Ze kijken naar de
economische levensduur van een object, waardoor we onze investeringen over een
relatief lange periode kunnen aflossen. Prettig is ook dat ik een vast aanspreekpunt
heb, zodat ik bij vragen over bijvoorbeeld een contract direct geholpen wordt. Ook de
financiële afhandeling verloopt soepel. Als we een factuur insturen dan staat het geld
binnen een week op onze rekening. Dat is plezierig zakendoen.”
Kenmerkend voor ABN AMRO Lease:
Permanente beschikking over investeringsruimte zonder bij elke investering
een financieringstraject te hoeven doorlopen.
�Transparante afspraken over tarief; geen onderscheid tussen kleine en
grote investeringen binnen dezelfde faciliteit.
Flexibiliteit in looptijden, aansluitend bij interne afschrijvingsduur.
Ook geschikt voor kleinere investeringen.
Financiering onafhankelijk van lopende bankfaciliteiten.
Wilt u weten wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen?Neem contact op met onze Relatiemanager Public:
Pim van Lexmond
Mobiel: +31 (0)6 13 76 21 79
E-mail: [email protected]
www.abnamrolease.nl
Samen gaan voor het maximale inproduct- en materiaalkringlopen
(advertorial)
22 GRAM | mei 2014
Kostenfficiënter
De belangrijkste uitdagingen voor de Afvalfonds direc-
teur zitten dan ook aan de uitgavenkant. Aan die kant
spelen ook de beoogde hergebruikpercentages. “Het
doel in 2022 van 52 procent hergebruik voor kunststof
is wel een uitdaging. Nu zitten we op 43 procent. Je
praat over een extra volume van zo’n vijftig duizend ton
verpakkingskunststof die we naar de recycling moeten
brengen. Bovendien hebben we toegezegd dat we dat
percentage al in 2017 proberen te realiseren. Vorig jaar
werd bij de huishoudens 120 duizend ton ingezameld,
waarvan 105 duizend ton kon worden gerecycled.” De
aanvullende uitdaging, vervolgt De Mol van Otterloo,
is die beoogde hoeveelheid extra kunststof in te zame-
len en te recyclen tegen dezelfde kosten. “Er komt geen
geld bij, terwijl we wel meer moeten gaan inzamelen
en recyclen. De inzameling en recycling zal dus vele
malen kostenefficiënter moeten.” Gelukkig, constateert
hij, stijgt de inzameling nog steeds flink. In 2014 zijn
er 1300 Plastic Heroes-bakken bijgeplaatst, vooral in de
grote steden, “We zitten nu op bijna 5000 bakken.”
Sorteeropgave
In de Raamovereenkomst is afgesproken dat gemeen-
ten vanaf 2015 de ketenregie van het proces van in-
zamelen, transport, op- en overslag en sortering en
mogelijk vermarkten van het kunststof op zich nemen.
Het was een nadrukkelijke wens van gemeenten om
net als bij glas en papier de regie in handen te hebben.
Dit zou voor hen tot extra opbrengsten kunnen leiden.
Het vermarkten van gesorteerde kunststof stromen is
voor gemeenten een vrijblijvende optie. Een rondgang
door het land (zie GRAM, april 2014, red.) leert dat een
minderheid van de gemeenten hiervoor kiest. Waar ge-
meenten wel verplicht invulling aan moeten geven, is
de sorteeropgave, als ze in 2015 voor het scheiden van
het verpakkingsafval verantwoordelijk worden.
Marktprikkels
Door het hele land lopen op dit moment aanbestedin-
gen om partijen te vinden die het sorteren en vermark-
ten op zich willen nemen. Sommige gemeenten die
geen overslaglocaties hebben, kiezen voor volledige
ontzorging. De Mol van Otterloo: “Ik zie dat er proces-
sen op gang komen die uitstekend passen in de nieuwe
De wereld van het verpakkingsafval is vorig jaar ingrij-
pend veranderd. Het Afvalfonds Verpakkingen was de
‘new kid on the block’. Er was behoefte aan een nieuwe
organisatie om de uitvoering van de eind 2012 beklon-
ken Raamovereenkomst (looptijd tot eind 2022) tussen
rijk, gemeenten en bedrijven te behartigen. De rijks-
overheid wilde één organisatie als aanspreekpunt heb-
ben. “Als directeur van het Afvalfonds”, legt Cees de
Mol van Otterloo uit, “kan ik namens alle producenten
en importeurs met de overheid praten. De rijksover-
heid kan het Afvalfonds op haar beurt aanspreken op
het realiseren van de hergebruikpercentages die voor
de verschillende verpakkingsmaterialen zijn overeen-
gekomen.”
Afvalbeheersbijdrage
In tegenstelling tot het jonge Afvalfonds, komt De Mol
van Otterloo niet bepaald net kijken in verpakkingen-
land. Zo leidde hij de delegatie van het verpakkende
bedrijfsleven (frisdrankfabrikanten, supermarkten,
Unilever, Heineken, maar ook non-food bedrijven als
Blokker) tijdens de ruim anderhalf jaar durende onder-
handelingen over de nieuwe Raamovereenkomst. De
begroting van het Afvalfonds beslaat een slordige 150
miljoen euro. Tweederde daarvan gaat naar de inzame-
ling van kunststofafval. Het fonds wordt gevoed door
de ‘afvalbeheersbijdrage’ die bedrijven moeten beta-
len, als ze jaarlijks meer dan 50 duizend kilo verpak-
kingen op de markt brengen. Die afdracht is bedoeld
om de gemeenten te vergoeden voor de kosten die
zij maken bij het ophalen van verpakkingsafval. Een
dik jaar later concludeert De Mol van Otterloo dat de
overgang naar het Afvalfonds goed is verlopen. De be-
drijven, ongeveer 2800, betalen keurig op tijd en de
balans is op orde.
‘Inzameling en recycling moet vele malen kostenefficiënter’
Het Afvalfonds Verpakkingen is meer dan een pot met geld. Het fonds is ook verantwoordelijk voor het
realiseren van de hergebruikdoelen voor verpakkingen. Neem de groei naar 52 procent van de hoeveel-
heid gerecycled kunststof in 2022. Doelen die Cees de Mol van Otterloo met een gelijkblijvend budget
moet halen. De directeur van het Afvalfonds schetst een aantal dilemma’s.
CEES DE MOl VAN OTTERlOO VAN HET AFVAlFONDS
“Er komt geen geld bij, terwijl we
wel meer moeten gaan inzamelen en
recyclen.”
GRAM | mei 2014 23
De reden voor de vertraging, aldus De Mol van Otter-
loo, zijn de sterke uiteenlopende kosten die gemeen-
ten maken voor de logistiek rond de kunststofstromen.
“Sommige gemeenten zijn veel kostenefficiënter bezig
dan andere. Er zijn nog veel gemeenten die hun zaak-
jes niet op orde hebben. Het is ook een weerbarstige
materie. We willen een scherp en realistisch bedrag
neerleggen, om volop prikkels naar de achterblijvende
gemeenten uit te delen. We willen naar één bedrag toe,
anders wordt het onoverzichtelijk. Ik hoop dat er voor
de zomer duidelijkheid is. Maar de samenwerking met
de gemeenten is goed, ik kan niet anders zeggen.”
Onduidelijkheid
Dezelfde rondgang door het land (GRAM april, red.)
leert dat er nog veel onduidelijkheden voor gemeen-
ten zijn. Als aan een aantal voorwaarden is voldaan,
vervalt in 2015 de wettelijke statiegeldplicht op grote
petflessen. Dan komt er een grote extra afvalstroom
beschikbaar (circa 25 duizend ton). Men weet niet hoe
regierol van gemeenten. De marktprikkels worden op-
gepakt. Wel maak ik me zorgen om de twintig procent
gemeenten die nog niet in actie zijn gekomen. We heb-
ben in ons land een prima infrastructuur opgezet voor
het inzamelen en verwerken van kunststof. Gemeenten
kunnen zo aanhaken. Ze hoeven bij wijze van spreken
alleen maar de telefoon te pakken.”
Weerbarstig
Gemeenten krijgen in 2015 voor de kosten van in-
zamelen, transporteren en sorteren van gescheiden
kunststof verpakkingsafval 817 euro per ton. Dit
bedrag is exclusief de opbrengsten die gemeenten
kunnen hebben voor de verkoop van het gescheiden
kunststof. Over de vergoedingen na 2015 wordt nog
steeds onderhandeld. Ook loopt er een tweede kosten-
studie door PWC, om de baten en lasten goed in beeld
te krijgen. De basis van de vergoeding is straks niet
meer het ingezamelde tonnage, maar het aantal ton
daadwerkelijk herbruikbaar materiaal.
“We hebben in ons land een prima
infrastructuur opgezet voor het
inzamelen en verwerken van kunststof.
Gemeenten kunnen zo aanhaken.”
24 GRAM | mei 2014
“Het uiteindelijke oordeel is echter aan het ministerie
van IenM. Staatssecretaris Mansveld heeft nog tot juli
om de Tweede Kamer hierover te informeren.”
Gepasseerd station
Pas nog becijferde onderzoeksbureau CE Delft dat het
statiegeldsysteem niet zo duur is als gedacht, wat een
van de argumenten tegen afschaffing zou zijn. Voor De
Mol van Otterloo is de discussie over het afscheid van
het statiegeld een gepasseerd station. “De kosten van
het statiegeldsysteem hebben geen rol gespeeld in de
Raamovereenkomst. Of het nu vijf of drie eurocent per
fles kost, wezenlijk is dat het integreren van de statie-
geldstroom in de Plastic Heroes-stroom nodig is om de
kosten onder controle te krijgen. Aan de kostenkant
wordt het veel overzichtelijker. In de Plastic Heroes-
bakken is bovendien voldoende ruimte over. Voor de
burger wordt het eenvoudiger om zijn kunststof op
één punt aan te bieden. Het gaat om het realiseren van
het doel van 52 procent hergebruikt kunststof. Afge-
sproken is de middelen, zoals in dit geval het statie-
geld, vrij te laten.”
VNG wil jaar uitstel sorteeropgave
De VNG heeft het ministerie en het verpakkende
bedrijfsleven voorgelegd de verplichte verantwoor-
delijkheid voor de sortering van kunststof verpak-
kingsafval met een jaar uit te stellen. De reden
hiervoor, aldus een woordvoerder, is dat op korte
termijn geen duidelijkheid is over de toekomst van
het statiegeldsysteem en het al dan niet vergoeden
van gescheiden inzameling van drankenkartons.
Deze onzekerheid, in combinatie met de onduide-
lijkheid over de vergoeding voor de kunststofinza-
meling voor de periode 2016-2018, maakt het voor
gemeenten moeilijk om de aanbesteding uit te zet-
ten of keuzes te maken voor een zo passend en ef-
ficiënt mogelijk inzamelsysteem. Het is immers nog
niet duidelijk of drankenkartons gescheiden of als
dragende fractie ingezameld kunnen gaan worden.
Daarbij komt de vraag of er straks een grote PET-
stroom bij komt voor gemeenten.
Netwerkinfo
Afvalfonds Verpakkingen, Cees de Mol van Otterloo
(directeur), [email protected],
www.afvalfondsverpakkingen.nl.
Tekst: Pieter van den Brand
de samenstelling van het kunststof na 2014 zal zijn en
hoe groot het aandeel onbruikbare reststroom is. Dat is
van belang voor het vaststellen van de vergoeding en
de prijs waar het kunststof voor wordt vermarkt. Ook
is nog onduidelijk of het in ons land tot een inzame-
ling van drankenkartons komt. Nu is daar nog geen
vergoeding voor. De Mol van Otterloo: “Ik begrijp de
onzekerheid bij gemeenten. Ik denk dat de verwerkers
van kunststof voldoende flexibiliteit aan de dag kun-
nen leggen om hiermee om te gaan. De komst van de
grote petflessen in het Plastic Heroes-circuit zal een po-
sitieve uitwerking op de kosten hebben. Het gaat om
hoogwaardig plastic. Voor wat de drankenkartons be-
treft, lopen de onderhandelingen nog. Daar kan ik nog
niets over zeggen.”
Vertrouwen
Voor het Afvalfonds is een belangrijke fase ingegaan.
Onlangs rapporteerde de organisatie aan de Inspectie
voor de leefomgeving en Transport (IlT) dat de pres-
tatiegaranties wat het Afvalfonds betreft voldaan zijn,
zoals een groei in recycling van andere kunststoffen en
minimaal 25 procent gerecycled kunststof in nieuwe
petflessen. “Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat de
statiegeldplicht eraf gaat”, vertelt De Mol van Otterloo.
CEES DE MOl VAN OTTERlOO VAN HET AFVAlFONDS
“Ik heb er alle vertrouwen in dat de
statiegeldplicht eraf gaat.”
GRAM | mei 2014 25
val. De succesvolle inzameling hiervan gebeurt (in laag- én hoogbouw)
met behulp van papieren zakken, die door middel van minicontainers
(laagbouw) en verzamelcontainers (hoogbouw) worden ingezameld.
Daarnaast wordt in nieuwe woningen meer en meer gebruik gemaakt
van gootsteenvermalers, waarmee het voedselafval via het riool wordt
afgevoerd. Met een diner in een van de oudste panden van Malmö werd
de donderdag op een culinaire manier afgesloten.
Quattro select
Een van de hoogtepunten van de studiereis was de vrijdagochtend,
toen een bliksembezoek per bus aan de nabij gelegen universiteitsstad
lund de groep liet kennismaken met het Quattro Select inzamelsys-
teem. Hierbij worden in twee containers met elk vier compartimenten,
acht verschillende afvalstromen huis aan huis gescheiden ingezameld.
Hoewel er nog verder onderzoek naar de kosten van dit systeem moet
worden gedaan, werd er erg enthousiast gereageerd op deze manier
van afvalinzameling.
Een korte busrit door het historische centrum van lund en langs een
inzamellocatie voor hoogbouw, bracht de groep vrijdagmiddag terug
naar Malmö, waar publieke verwerker Sysav werd bezocht. Met een
rondgang langs hun kringloopwinkel, het AEEA demontage bedrijf en de
oude stortplaats op een kunstmatig schiereiland sloot de NVRD-delega-
tie een zeer interessante kennismaking met het Zweedse afvalbeheer af.
Tekst: Samuel Stollman
Na bezoeken aan Vlaanderen in 2012 en Dortmund vo-
rig jaar, was het dit jaar de beurt aan onze collega’s in
Malmö om de in’s en out’s van het Zweedse afvalbeheer
uit de doeken te doen. Scandinavische landen preste-
ren traditioneel goed op het gebied van afvalinzame-
ling en recycling. Reden genoeg dus om naar Malmö af
te reizen en te bekijken op welke manier het gemeen-
telijk afvalbeheer daar wordt vormgegeven.
Avfall Sverige
Na een voorspoedige reis op woensdagavond 2 april,
werd de Nederlandse delegatie donderdagochtend ont-
vangen op het kantoor van de Zweedse zusterorgani-
satie van de NVRD, Avfall Sverige. Hier kreeg de groep
een zeer interessant en uitgebreid overzicht voorge-
schoteld van de Zweedse beleidsontwikkelingen en de
manier waarop gemeenten en inzamelaars onder de
vlag van Avfall Sverige samenwerken en kennis delen
voor een beter gemeentelijk afvalbeheer.
Na een gezonde lunch en zonnige stadswandeling
deelde het publieke afval- en waterbedrijf VA-Syd de er-
varingen in Malmö met de gescheiden inzameling van
voedselafval met de groep. Waar beleid en communica-
tie in Nederland vooral zijn gericht op het gescheiden
inzamelen van gft-afval, is in Zweden gekozen voor
een focus op de gescheiden inzameling van voedselaf-
Veel te leren van Zweeds afvalbeheerVan 2 tot 4 april reisde een 18 personen tellende delegatie van NVRD leden naar Zweden om te kijken hoe onze Scandi-
navische collega’s het gemeentelijk afvalbeheer invullen. Vele interessante presentaties, sprekende praktijkvoorbeel-
den van de afvalinzameling en verwerking en natuurlijk de gezelligheid maakten deze studiereis tot een groot succes.
26 GRAM | mei 2014
▼Deze maand:
toerisme en afval
Hoe doen zij dat?
Met welk toerisme heeft uw
gemeente te maken?
Watertoerisme, omdat we dicht bij na-
tuur- en recreatiegebied de Biesbosch
zitten. Wij hebben hier in Drimmelen een
jachthaven voor 1400 boten, plus nog
een haven in Terheijden en lage Zwa-
luwe. Behalve booteigenaren trekt dat in
de zomer ook veel mensen aan die een
bootje huren, om een dagje de Biesbosch
in te gaan.
Wat betekent dit voor de
afvalinzameling?
Het gaat elk seizoen om duizenden
mensen, dat levert wel extra afval op.
Bij de jachthaven hebben we sinds kort
ondergrondse containers geplaatst met
betaalautomaten. Voor één euro kunnen
mensen hier hun afvalzakken kwijt. Ook
hebben we veel gewone afvalbakken
staan.
En voor het beheer van de openbare
ruimte?
Al dat watertoerisme levert eigenlijk
weinig extra zwerfafval op. De bootei-
genaren ruimen hun afval netjes op. Na
evenementen is het wel een gigantische
bende natuurlijk. Wat je ook ziet, is dat
huurders van boten hun afvalzak bij de
containers plaatsen, zonder die ene ex-
tra euro te betalen. Dat vinden ze te veel
moeite.
Moet u extra personeel inzetten en
meer routes rijden?
We doen het met ons eigen personeel,
waar ook mensen van de werkvoorzie-
ning tussen zitten. Extra personeel is
▼
Herman Heil (logistiek medewerker)
gemeente Drimmelen, 26.500 inwoners.
Contact: [email protected] of
Tekst: Hetty d
ekkers
niet nodig. Wel rijden we meer routes.
De afvalbakken bij de havens legen we
normaal één á twee keer per week, in het
hoogseizoen rijden we meer rondes en
legen we twee á drie keer per week.
Neemt u ook preventieve
maatregelen?
Zorgen voor voldoende afvalbakken ui-
teraard. En we houden regelmatig op-
schoonacties, samen met Nederland
Schoon. De toeristen doen daar zelden
aan mee, wel de buurtbewoners en in-
dividuele personen. Een mevrouw belde
laatst dat ze een paar zakken zwerfafval
had verzameld, of wij die op wilden ko-
men halen. Dat doen we dan graag. Af en
toe trekt een groep vrijwilligers zelfs de
Biesbosch in; het enthousiasme voor de
opschoonacties is best groot. Wij stellen
de prikkers en dergelijke beschikbaar en
voeren het afval af.
Tips voor andere gemeenten?
Probeer mensen erbij te betrekken, door
bijvoorbeeld zwerfvuilacties te organise-
ren. Ze zien dan ook dat ze zelf verant-
woordelijk zijn. Bij een scholierenactie
merkten de jonge deelnemers dat er best
veel troep ligt langs de fietsroutes die ze
zelf rijden van en naar school.
Met welk toerisme heeft uw
gemeente te maken?
Veel mensen hebben hier een tweede wo-
ning en verblijven hier het hele seizoen.
Daarnaast hebben we veel vakantiepar-
ken, campings en havens. Er worden 4
miljoen overnachtingen per jaar geboekt,
in totaal hebben we zo’n 500.000 toeris-
ten per jaar.
Wat betekent dit voor de
afvalinzameling?
Bijna een verdubbeling. Het restafval
neemt slechts met 10 á 15 procent toe,
de stijging zit hem vooral in stromen als
glas, kunststof en papier. De toename
van kunststof zit bijvoorbeeld tegen de
50 procent. Op de vakantieparken en
campings wordt goed gescheiden, dat
komt omdat de meeste toeristen uit de
ons omringende landen, zoals Duitsers,
dat thuis ook gewend zijn.
En voor het beheer van de openbare
ruimte?
De hoeveelheid zwerfafval neemt helaas
ook sterk toe tijdens het toeristensei-
▼
kurt Stassenhoofd uitvoeringsbedrijf openbare ruimte
gemeente Schouwen-Duiveland,
34.000 inwoners
Contact: [email protected]
▼
GRAM | mei 2014 27
▼het strand, en haalt zo blikjes en ander
afval onder het zand vandaan.
Moet u extra personeel inzetten en
meer routes rijden?
We doen het met ons eigen personeel. In
de wintermaanden proberen we de me-
dewerkers andere taken te geven, zoals
groen en onderhoud. In de zomer is hun
inzet veel groter. We moeten daarnaast
voldoende apparatuur hebben staan,
omdat we niet zomaar even machines bij
de buren kunnen lenen. Je zit nu eenmaal
op een eiland. Gaat er in de zomermaan-
den iets kapot, dan is dat heel lastig.
Neemt u ook preventieve
maatregelen?
Aan campagnes doen we verder niet
zo veel. We zorgen wel dat we het zo
schoon mogelijk houden, zodat er min-
der makkelijk vuil weggegooid wordt.
Tips voor andere gemeenten?
Niet echt. Wij zitten natuurlijk op een
eiland, waar de mensen naar toe komen
om van de omgeving en de natuur te
genieten. Dat is een heel andere situatie
dan het toerisme in hartje Amsterdam.
Bij ons werkt dat systeem ‘schoonhou-
den ter preventie’ heel goed. In de stad
zul je weer andere maatregelen moeten
bedenken.
Met welk toerisme heeft uw
gemeente te maken?
Op jaarbasis hebben we zo’n 550.000
toeristen. Het grootste deel verblijft lan-
ger op ons eiland, van een paar dagen tot
een paar weken, maar een deel bestaat
ook uit dagtoerisme.
Wat betekent dit voor de afvalinza-
meling?
We zamelen zo’n 1500 ton bedrijfsafval
in per jaar. Dat is alleen maar van de toe-
risten want andere bedrijven hebben we
vrijwel niet. Het is een grillig beeld, met
pieken en dalen. Dat maakt het wel eens
lastig. Om het dagtoerisme in te schat-
ten, houden we de weersvoorspelling
goed in de gaten. Maar ook dan nog kun
je er nog wel eens naast zitten.
En voor het beheer van de openbare
ruimte?
Het zwerfafval ruimen we heel goed op,
met de gedachte ‘waar niks ligt, gooit
men niks bij’. In het hoogseizoen lopen
hier dagelijks drie mensen de hele dag
zwerfafval te prikken en te ruimen. We
horen bezoekers vaak zeggen dat het ei-
land zo mooi schoon is, dus dat werkt.
Verder hebben we veel extra bakken
staan langs fietsroutes en op het strand.
Een strandreiniger woelt dagelijks de bo-
venlaag om, bij duindoorgangen en op
zoen. Het beheer van de stranden beste-
den we uit aan een groencombinatie van
hoveniers en aannemers. Zij rijden elke
avond met een zeef over het strand om
het zwerfafval te ruimen. Mensen van de
sociale werkplaats helpen mee rapen en
pikken bij de duinovergangen.
Moet u extra personeel inzetten en
meer routes rijden?
Ons vaste personeel neemt in de winter
veel verlof op, in de zomer draaien ze
overuren. Zo kunnen we het net redden
met onze eigen medewerkers. We rijden
veel extra routes. De ondergrondse con-
tainers worden normaal één keer per
week geleegd, in de zomer is dat drie
keer.
Neemt u ook preventieve
maatregelen?
Bij de strandtenten hangen posters die
toeristen oproepen geen troep te ma-
ken. Verder werken we veel samen met
Natuur- en Milieu Educatie, zoals recy-
clingprojecten. laatst hadden we een
afvalfietstocht voor de jongeren van
middelbare scholen. Ze gingen bij afval-
bedrijven kijken en ook bij de gemeente.
Verder plaatsen we in het seizoen extra
afvalbakken. Vooral bewoners in de ker-
nen zijn daar niet altijd zo blij mee, met
een verzamelcontainer voor hun deur.
Maar zwerfafval vindt men erger.
Tips voor andere gemeenten?
Zorg voor een goede spreiding van de
bakken. Zet deze op plekken waar het
nodig is. En zorg dat er nóóit iets naast
staat, want dan ligt zo de hele straat vol.
Wij vragen onze mensen van de groen-
voorziening ook mee te helpen, al is het
hun taak niet. Zie je wat liggen, neem het
dan mee, vragen wij hen. Het voorkomen
van zwerfafval is belangrijk. Door ieder-
een erbij te betrekken, hou je de schade
zo beperkt mogelijk.
In dit artikel vertellen die medewerkers van gemeenten welke invloed toerisme op de afvalinzameling heeft.
Ook geven zij aan wat de gevolgen zijn voor het beheer van de openbare ruimte en voor de inzet van personeel.
Hans kuperustechnisch ambtenaar reiniging gemeente
Ameland, 3500 inwoners.
Contact: [email protected]
Contact: [email protected]
▼
28 GRAM | mei 2014
Categorieën bouw- en sloopafval moeten bij de bron
worden gescheiden op basis van de volgende uitgangs-
punten:
- gevaarlijke afvalstoffen;
- categorieën bouw- en sloopafval, die als zij niet ge-
scheiden blijven een negatief (vervuilend) effect heb-
ben op het recyclingproces van het bouw- en sloop-
afval waarin het terechtkomt. Voorbeeld is gips, dat
achteraf niet meer van het overige steenachtig afval
is te scheiden en een negatief effect op de herbruik-
baarheid van steenachtige materiaal heeft;
- categorieën bouw- en sloopafval, die alleen voor re-
cycling in aanmerking komen als er bronscheiding
wordt toegepast, omdat nascheiding technisch en/of
economisch redelijkerwijs niet haalbaar is.
Voorbeelden van innovatief recyclen
Nederland is als het ware een showroom van voor de
wereld innovatieve en in praktijk werkende recycling-
processen. Hieronder een aantal voorbeelden van
mede door het Bouwbesluit aangejaagde en tot de ver-
beelding sprekende recyclingprocessen:
Bitumineus dakafval
Voor bitumineus dakafval geldt een stortverbod. Daar-
naast moet het aan de brongescheiden worden, omdat
nascheiding technisch en/of economisch redelijkerwijs
niet haalbaar is. Sinds enkele jaren vindt bitumineus
dakafval haar weg terug naar de markt. De bedrijven
BituRec BV in Venray limburg en ICOPAl in Hoogkerk
Groningen staan hiervoor garant. ICOPAl heeft in ei-
gen huis het BiElSo-proces ontwikkeld, dat geldt als
één van de innovaties, waarmee een positieve bijdrage
aan het milieu wordt geleverd. Het BiElSo-proces re-
cyclet oude bitumineuze dakbedekking voor nieuwe
hoogwaardige, gecertificeerde dakbedekking. Het her-
gebruik van bitumen levert een forse CO2- besparing
op in de bouwketen: er is minder energie en minder
nieuwe grondstoffen nodig.
BituRec BV richt zich eveneens op alle bitumineuze af-
valmaterialen. De ingenomen afvalstromen worden ge-
reinigd, geshredderd en op specificatie gebracht voor
de asfaltindustrie. Het zogeheten GRM_50 wordt toe-
gepast als vervanging van bitumen in warm asfalt voor
onder meer zwaarbelaste wegen. Daarnaast wordt het
in egalisatiemiddelen, voegvullingen en giet- en water-
bouwasfalt gebruikt.
De afvalscheidingregels hebben als groot voordeel dat
ze landelijk gelden. Geen gezoek meer in allerlei plaat-
selijke verordeningen om te weten hoe daar gesloopt
en met afvalstoffen omgegaan moet worden.
Bij het opstellen van het Bouwbesluit (zie kader)
is goed gekeken hoe in de keten van sloop en recy-
cling optimaal en praktisch gescheiden kan worden.
Toezichthouders van Regionale Uitvoeringsdiensten
(RUD’s) hebben vroegtijdig alle relevante informatie
voor ketentoezicht op sloop, breken en verwerking
tot bouwgrondstof. De toezichthouder krijgt hiermee,
voorafgaand aan de sloop, inzicht in de hoeveelheid
vrijkomend puin, wat hiervan mobiel gebroken wordt
en hoeveel ter plaatse toegepast gaat worden. De rest
moet direct na sloop worden afgevoerd. Ongewenste
grote bergen puin of recyclinggranulaat, die weken zo
niet maanden blijven liggen, behoren tot het verleden.
Daarmee worden negatieve effecten voor milieu en vei-
ligheid voorkomen.
De wijzigingen
Aan het rijtje ‘verplicht bij sloop te scheiden afvalstro-
men’ zijn de volgende stromen toegevoegd: vlakglas,
armaturen en gasontladingslampen. Puin is afgevallen.
Wat de markt zelf regelt, heeft geen wetgeving nodig.
Interessant is het toegepaste nieuwe principe om af-
valstoffen te benoemen die aan de bron gescheiden
moeten worden. Hiermee wordt bronscheiden niet
dogmatisch voorgeschreven, maar gestuurd op een in
de keten optimaal functionerend systeem.
Meer en betere recycling door ketenoptimalisatie
Met vereende krachten bouwt Nederland aan haar circulaire economie. Zo onderging het Bouwbesluit
2012, dat onder meer de scheiding van bouw- en sloopafval regelt per 1 april, haar eerste wijziging. In
goed overleg tussen Binnenlandse Zaken, BRBS Recycling en VERAS is weer een slag gemaakt om meer
en beter te recyclen.
Interessant is het toegepaste nieuwe
principe om afvalstoffen te benoemen
die aan de bron gescheiden moeten
worden.
GRAM | mei 2014 29
Teerhoudend asfalt
Waar ter wereld kan gezegd worden dat de aanwezige
kankerwekkende poliaromatische koolwaterstoffen
(PAK) uit teerhoudend asfalt (TAG) thermisch verwij-
derd worden? En dat er waardevolle grondstoffen zoals
ecogrind, zand en vulstoffen voor de betonindustrie
worden geproduceerd? In Nederland gebeurt dit.
Voordat asfaltwegen worden opgebroken, moeten deze
onderzocht worden op aanwezigheid van TAG. Daarna
kan het afval apart worden afgevoerd naar één van de
drie thermische reinigers die Nederland rijk. Hiermee
helpen bedrijven als Recycling Kombinatie REKO bv in
Rotterdam, ATM in Moerdijk en Theo Pouw bv in Eems-
haven daadwerkelijk het beleid van staatssecretaris
Mansveld uit te voeren. Bij hoge temperaturen wordt
het kankerverwekkend PAK definitief verwijderd en
uit de kringloop gehaald. Wat rest, zijn hoogwaardige
ongevaarlijke bouwgrondstoffen. Ook het buitenland
begint interesse te tonen. Grote Duitse steden kiezen
er steeds meer voor om hun TAG in Nederland te laten
verwerken.
Tekst: Max de Vries, BRBS Recycling
Bouwbesluit 2012In het kader van afvalscheiden zijn in het Bouwbesluit de meest belang-
rijke artikelen 1.26, 8.8 en 8.9 en in de Regeling Bouwbesluit artikel 4.1.
Het scheiden van bouw- en sloopafval is vooral van belang voor gevaar-
lijke afvalstoffen in bouw- of sloopafval, zoals onder andere:
• teerhoudend of bitumineus dakafval met een bepaalde concentratie
aan PAK
• afval met een bepaald gehalte aan kwik
• asbest en andere met asbest verontreinigde afvalstoffen
• bepaalde PCB-houdende afvalstoffen
• hout dat is behandeld met middelen die koper en chroom (CC-hout) of
koper, chroom en arseen (CCA-hout) bevatten.
In de ministeriële Regeling Bouwbesluit worden de categorieën bouw- en
sloopafval aangewezen die moeten worden gescheiden tijdens bouw-
of sloopwerk. Daarnaast kunnen door bevoegd gezag regels worden
gesteld voor de opslag en afvoer van het bouw- en sloopafval op en van
het bouw- of sloopterrein.
De verplichte sloopmelding omvat een aantal wezenlijke eisen die hel-
pen om tot maximale recycling te komen:
• artikel 1.26 eist dat de sloper een globale inventarisatie maakt van
de aard en de hoeveelheid van de afvalstoffen, die naar verwachting
vrijkomen bij het sloopwerk;
• bij de sloopmelding moet de afvoerbestemming van de bij het slopen
vrijkomende afvalstoffen worden aangegeven. Als ter plaatse van de
sloop het puin gebroken gaat worden, moet al vóór de sloop de hoe-
veelheid en de naam en het adres van de eigenaar van het recycling-
granulaat bekend zijn.
• de sloopmelding moet enkele specifieke gegevens bevatten, als het
bij het slopen vrijkomende steenachtig afval ter plaatse wordt gebro-
ken tot recyclinggranulaat.
• naast de afvoerbestemming van het recyclinggranulaat moet overi-
gens het niet ter plaatse toegepaste recyclinggranulaat op basis van
het Besluit mobiel breken bouw- en sloopafval binnen 5 dagen na
mobiel breken zijn afgevoerd.
Dit alles levert het bevoegd gezag voorafgaand aan de sloop zoveel
informatie over de sloop en de verwerking en de afvoer van alle afval-
stoffen op, dat hiermee een goed voorbeeld van ketengericht toezicht
is ontstaan.
Tot slot staan in artikel 4.1 uit de Regeling Bouwbesluit de afvalstoffen
die aan de brongescheiden moeten worden:
a. als gevaarlijk aangeduide afvalstoffen, zols bedoeld in hoofdstuk 17
van de afvalstoffenlijst, bedoeld in de Regeling Europese afvalstof-
fenlijst, voor zover deze stoffen niet in de onderdelen b tot en met j
van dit lid zijn opgenomen;
b. teerhoudende dakbedekking, al dan niet met dakbeschot;
c. teerhoudend asfalt;
d. bitumineuze dakbedekking, al dan niet met dakbeschot;
e. niet-teerhoudend asfalt;
f. vlakglas, al dan niet met kozijn;
g. gipsblokken en gipsplaatmateriaal;
h. dakgrind;
i. armaturen;
j. gasontladingslampen.
30 GRAM | mei 2014
Denkkracht We maken scherpe analyses, kort waar het kan, diepgaand waar het moet, met gevoel voor belangen en verhoudingen.
Daadkracht We helpen organisaties beter functioneren en presteren. Van analyse en idee naar implementatie. Zonder dikke rapporten.
Strategie Beleid Organisatie
Met denkkracht en daadkracht helpt IPR Normag overheids-organisaties op het gebied van strategie, beleid en organisatie
Ter versterking van ons team in Haarlem zijn wij op zoek naar:• Senior adviseur • Secretaresse
Zie voor meer informatie www.iprnormag.nl
GRAM | mei 2014 31
GMT ‘Mobile First’ denkt. Reden te meer om de markt
te blijven verrassen met nieuwe producten en toepas-
singen. Abbas: “We moeten namelijk verder kijken dan
kortstondige oplossingen. Toegewijd en met oog op de
toekomst. Want verder kijken is cruciaal voor het suc-
ces van onze klanten.”
Imagine… a cleaner planet. Een gedachte met niet zo-
maar een betekenis. Want tussen droom en daad staan
vaak bezwaren in de weg. Gelukkig niet bij GMT. Ons
kompas wijst de weg. In combinatie met de betekenis
van GMT, die refereert aan de tijd. Tijd om verder te
gaan met GMT. Op weg naar… a cleaner planet.
Inlichtingen: GMT Europe, tel. 020-600 51 51,
e-mail: [email protected], www.gmt-europe.nl
Tekst: Geke Wassink
“Consumerization en mobility gaan hand in hand. De
applicaties worden namelijk specifiek ontwikkeld vanuit
het gebruikersperspectief (consumerization) en mobi-
lity betekent dat we de applicaties beschikbaar maken
daar waar gewenst. Steeds meer mensen gebruiken hun
tablets en smart phones voor steeds meer doeleinden.
Vandaar dat wij de applicatie aanbieden op de plek waar
die nodig is. Dat kan buiten op straat zijn, op de milieu-
straat, op kantoor. Wij stellen de gebruiker centraal. De
ontwikkeling van het gebruik van mobiele devices is na-
melijk niet te stoppen. Onze visie is hier: als er nieuwe
software ontwikkeld moet worden, bouwen wij het eerst
vanuit mobiel perspectief,“ vervolgt Abbas.
Papierloos rijden
Dat kan met ClEAR Mobile Order Management: een app
met bijzonder handige features. Zo staan planning en
chauffeur continue met elkaar in verbinding: de werk-
zaamheden worden real time gevolgd op kantoor. Op-
drachten zijn direct in het voertuig zichtbaar. De app
toont routes en opdrachten die digitaal worden afge-
werkt door de chauffeur. De ingebouwde ‘guided’ navi-
gatie wijst de weg. Tijden, gewichten, afwijkingen en
storingen worden meteen geregistreerd. Als bewijs kan
de chauffeur foto’s bijvoegen. Status en bestede uren
worden rechtstreeks aangeboden aan kantoor. Klanten
kunnen direct op de tablet aftekenen. Gebruiksgemak
staat voorop.
Volgens Abbas heerst er een misverstand binnen de
afvalbranche dat chauffeurs niet kunnen omgaan
met tablet of smartphone. “Dat kunnen ze wel de-
gelijk, chauffeurs gebruiken thuis ook een tablet of
smartphone.”Ook de zogenaamde kwetsbaarheid van
de mobiele apparaten veegt Abbas van tafel. “Ik hoor
tot de ‘believers’: die apparaten gaan niet stuk. Wij heb-
ben getest met speciale iPad hoezen bedoeld voor de
zakelijke markt. Waterdicht, hittebestendig en ijzer-
sterk. Je kunt er mee gooien, iets dat regelmatig in de
praktijk kan voorkomen. Ik vind dat alle chauffeurs een
iPad van de zaak moeten krijgen.”
GMT startte zo’n anderhalve maand geleden met zijn
app-store waar klanten de apps voor iPhone, iPad en
Android kunnen downloaden. Software die onafhan-
kelijk van tijd en plaats kan worden bediend omdat
Iedere chauffeur een ipad!Mark Abbas, directeur GMT, steekt enthousiast van wal als het gaat over de laatste trends en de inge-
slagen weg van zijn bedrijf. “De wereld verandert in rap tempo. De planeet vervuilt en we maken ons
druk over de vraag waar we met al dat afval naartoe moeten. We denken niet meer in afval maar in
recyclen en grondstoffen. Een verandering van denken die zo ingrijpend is dat de duurzaamheidsge-
dachte inmiddels serieus is ingeslepen. Niet alleen bij burgers en het bedrijfsleven maar ook in onze
oplossingen: ingenieuze oplossingen. Daar staat GMT garant voor. Omdat we voorbereid zijn op de
maatschappelijke ontwikkelingen. En klaar zijn voor alle grote ICT trends, zoals de cloud, Big Data,
mobility en consumerization! Trends die de afvalbranche voorgoed veranderen”.
Close-Up
32 GRAM | mei 2014
VAKWERK
Werk is het beste medicijn
Wat houdt uw functie in?
Ik ben sinds 2009 directeur van de Weener Groep, sinds
kort Weener Xl. Vanaf volgend jaar gaan we de partici-
patiewet uitvoeren. Die wet is een samenvoeging van de
bijstand, wajong en wsw (wet sociale werkvoorziening).
De komende drie jaar geef ik richting aan een volledige
integratie van de sociale dienst en de werkvoorziening.
Wij zorgen er voor dat van de tien mensen die een be-
roep op ons doen, er vijf op eigen kracht verder kunnen.
Veel mensen die uit de bijstand komen bijvoorbeeld,
hebben alleen een duwtje in de rug nodig om weer bij
het reguliere bedrijfsleven aan de slag te kunnen. Van de
overige vijf helpen we er twee om naar eigen vermogen
te participeren, dat wil zeggen aangepast werk met be-
geleiding. Ons totale bestand bestaat uit 4900 mensen.
De participatiegraad is nu 30 procent, die willen we naar
40 procent brengen. Mijn taken als directeur zijn vooral
een goede verbinding maken met het bedrijfsleven zo-
dat we zo veel mogelijk werk creëren. Daarnaast voer
ik overleg met landelijke, provinciale en gemeentelijke
overheden en organisaties als Divosa en Cedris.
Wat deed u hiervoor?
Ik heb elf jaar bij de Afvalstoffendienst Den Bosch ge-
werkt. Ik ben daar begonnen als sectiehoofd inzame-
ling, daarna bedrijfsleider en op het laatst was ik direc-
teur. Mijn overstap van de afvalbranche naar een sociaal
werkbedrijf was minder vreemd dan het lijkt. De Afval-
stoffendienst en Weener hebben veel parallellen. Het zijn
beide overheidsgedomineerde bedrijven die gemeente-
lijke zorgtaken uitvoeren, met een mvo-doelstelling. Bij
afval werk je vooral aan duurzaamheid op het gebied
van milieu, bij de werkvoorziening staat duurzaamheid
op het gebied van arbeidsparticipatie hoog op de lijst.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent dat
je niet puur op de prijs vergelijkt.
Werken Weener en de Afvalstoffendienst veel
samen?
De Afvalstoffendienst had in mijn tijd al een sterke re-
latie met de Weener Groep en dat is nog steeds zo. Als
Weener Xl zamelen wij kleding in voor de Afvalstof-
fendienst, maken hun panden schoon, hebben mensen
op de milieustraat staan en assembleren ondergrondse
Sjoerd van het Erve (40) is direc-
teur van Weener XL, het gemeente-
lijk werkontwikkelingsbedrijf van
Den Bosch. Hier werken 1700 men-
sen, de meesten met een afstand
tot de arbeidsmarkt.
GRAM | mei 2014 33
De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?
containers. In totaal gaat het om zo’n 25 banen. Bij de
gemeentelijke afdeling openbaar groen hebben we ook
nog eens 150 mensen aan het werk. Zij onderhouden
het groen, houden de perkjes schoon, snoeien en prik-
ken zwerfafval. En we hebben als Weener ook nog een
eigen kringloopwinkel. De afvalsector is heel geschikt
voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het
is vaak routinematig werk, dat ze heel goed aankunnen.
Je moet bedenken dat 75 procent van de mensen die
een beroep op ons doen, geen diploma’s heeft. Ze zijn
laaggeschoold én vaak alleenstaand. Door hen werk te
bieden, horen ze er weer bij. Je moet de mensen eens
zien als ze hier een diploma halen, dan groeien ze!
Wat is uw drive?
Dat we door onze interventie verschil kunnen maken en
veel mensen aan het werk helpen. Als je iemand een
doel in zijn leven kunt geven, dan geeft dat een kick.
Toen ik sectiehoofd inzameling was bij de Afvalstoffen-
dienst, stuurde ik zelf zo’n tien mensen van Weener aan.
Daar heb ik altijd lol in gehad, in die samenwerking. Je
besefte dat je iemand die het zelfstandig niet kon red-
den, toch mee liet draaien. Dat gaf veel voldoening. Je
zag wat werk met mensen doet: het geeft ze structuur,
ontmoeting, eigenwaarde, gezondheid. Werk is het bes-
te medicijn.
Waar bent u trots op?
Op de vorming van Weener Xl, zoals we die de afgelo-
pen jaren voorbereid hebben. Weener Xl heeft beleid,
uitvoering en budget in één organisatie, dat zie je nog
maar weinig in Nederland. Met deze constructie ben
je slagvaardig en kun je relatief snel bijsturen als het
anders loopt dan verwacht. Dat is nodig, want met de
nieuwe participatiewet komt er heel wat op ons af. Waar
ik ook trots op ben, is dat ik werk voor een bedrijf dat
een maatschappelijk doel heeft. Je bent zakelijk en ef-
ficiënt, maar het gaat wel om mensen. Dat is prachtig
werk, vind ik.
Is het bedrijfsleven voldoende bereid mensen
met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te
helpen?
In Den Bosch mogen we niet klagen. Veertig procent zit
hier bij reguliere werkgevers. Wij leren bedrijven dat als
je goed bent voor je omgeving die omgeving ook goed
is voor jou. Bedrijven zijn meestal uit onbekendheid
huiverig. Bedrijven moeten arbeidsparticipatie daarom
beter verankeren in hun beleid. Ik maak weleens mee
dat een bedrijf afhaakt als het met één poging niet ge-
lukt is. ‘Zie je wel, dat is niets voor ons’, zeggen ze dan.
Wij houden hen dan voor dat ze niet zo snel moeten
labelen. Het gebeurt vaak genoeg dat bedrijven een ge-
wone sollicitant aannemen die achteraf niet bevalt. Zo is
het met sw’ers of mensen die net uit de bijstand komen
ook. Daar zitten geschikte en ongeschikte kandidaten
tussen. De een blijft ergens tien jaar hangen, de ander
is meteen weer weg. Dat is op zich geen punt. De lei-
dinggevende speelt hier ook een belangrijke rol in. Toen
ik zelf sectiehoofd inzameling was, stelde ik vaak een
mentor aan. Een vuilnisman die goed met de mensen
van Weener om kon gaan en er feeling mee had. Dat
werkte in de praktijk heel goed, want het ligt niet ieder-
een. En een beetje geduld moet je wel hebben.
Zorgen voor de toekomst?
Budgetten krimpen. Kunnen we onze mensen nog wel
voldoende ondersteuning bieden in de toekomst? En
hoe pakt het uit met de garantiebanen? Het kabinet
heeft gesteld dat het bedrijfsleven 100.000 banen be-
schikbaar stelt en de overheid zelf 25.000. Maar tegen
welke criteria, dat is nog steeds onduidelijk. Detache-
ren is een prima alternatief voor op de eigen loonlijst
zetten, maar kan dat straks ook nog? Overigens hoop
ik vooral dat de afvalbranche actief gaat werven in de
participatiewet. Als je de P van Planet hoog in je vaandel
hebt staan, moet je ook aandacht hebben voor de P van
People.
Hebt u nog steeds iets met afval?
Ja zeker! Thuis heb ik een klein milieustraatje staan. Ik
houd alles apart, hoef nauwelijks restafval aan de straat
te zetten. Rij ik door Den Bosch, dan kijk ik nog steeds
naar alle containers en wagens. Zie ik dingen die niet
kloppen, dan heb ik zelfs de neiging om even te bellen.
Maar dat doe ik niet hoor, ik kan me bedwingen.
Tekst: Hetty Dekkers
34 GRAM | mei 2014
GRAM | mei 2014 35
website dossiers nu de laatste stand van
zaken, activiteiten en standpunten van de
NVRD, wet- en regelgeving en links naar
relevante achtergrondinformatie.
Regio Zuid-Nederland
De regio Zuid-Nederland had op 10 april
een interessante bijeenkomst bij Rd4. De
BEST-tas en het textielsorteercentrum van
Rd4 stonden die dag centraal. Ook hebben
de leden op deze dag ingestemd met het
toetreden van Fred Bron van Delta tot het
regiobestuur. Anita de Smit heeft aangege-
ven af te treden als penningmeester.
Agenda
15 mei:
kennisbijeenkomst gedragsverandering
5 juni:
informatiebijeenkomst 'het IKEA-effect'
in de openbare ruimte
NVRD-agenda
mei
15 commissie KAM
16 bestuur regio Zuid-Nederland
16 bijenkomst benchmark Gladheid-
beheer
20 commissie GRAM
21/23 NVRD-jaarcongres
27 commissie communicatie
juni
2 commissie Inzameling en Recycling
6 commissie Markt en Overheid
12 regiobijeenkomst Noord-Nederland
Nieuwe leden
- Matras Recycling Europe bv. Verwerking
en recycling van matrassen
(www.matrasrecyclingeurope.nl).
- 2GO-Mobile bv, software voor milieustra-
ten, grofvuil etc. (www.2go-mobile.com)
nieuwsTekst: Bas Peeters
Commissie Internationaal op andere
voet verder
De NVRD ontvangt regelmatig aanvragen
uit het buitenland voor lezingen, trainin-
gen en technische oplossingen op het
gebied van inzameling en recycling van
afvalstoffen. Tot dusver coördineerde de
NVRD commissie Internationaal deze aan-
vragen. De commissie adviseert het be-
stuur om hiervoor een andere aanpak te
kiezen en om de commissie Internationaal
in de huidige vorm op te heffen. Vragen
over inbreng van Nederlandse expertise
worden voortaan in samenwerking met
andere stakeholders van het rijk en het be-
drijfsleven beantwoord. In dit kader kun-
nen personen en bedrijven die interesse
hebben een rol te spelen in de interna-
tionale kennisuitwisseling zich aanmelden
bij: Maarten Goorhuis, [email protected]
Handreiking sorteren kunststof
verpakkingen
De NVRD heeft een handreiking laten op-
stellen voor gemeenten die de sortering
van kunststof verpakkingen nog moeten
organiseren. Gemeenten zijn vanaf 1 ja-
nuari 2015 zelf verantwoordelijk voor de
sortering van kunststoffen. De handrei-
king biedt gemeenten informatie aan over
de keuzemogelijkheden en afwegingen bij
het invullen van deze verantwoordelijk-
heid. De handreiking is beschikbaar via
www.nvrd.nl
Handreiking social return bij aanbe-
stedingen
Wat zijn nu de mogelijkheden en beperkin-
gen voor het stimuleren van social return
binnen de afval- en reinigingsbranche? De
NVRD heeft een praktische handreiking
laten opstellen waarin de mogelijkheden
en onmogelijkheden binnen het (Europe-
se) aanbestedingsrecht op een rij worden
gezet. Allereerst wordt social return voor
het goede begrip verder uitgediept en aan
de hand van praktijkvoorbeelden vertaald
naar de branche. Daarna volgen tips voor
de partijen die in de praktijk met social re-
turn aan de slag willen. De handreiking is
beschikbaar via www.nvrd.nl
Stageonderzoek publieke meer-
waarde
Medio maart is Frank Donkers gestart als
stagiair bij de NVRD. Frank studeert Be-
stuurskunde en doet op verzoek van de
commissie Markt & Overheid onderzoek
naar de argumenten die gemeenten ge-
bruiken bij het bepalen van de meerwaar-
de van een publiek bedrijf. Vervolgens on-
derzoekt hij of die meerwaarde meetbaar
gemaakt kan worden.
Algemene ledenvergadering
Op 23 mei vindt de algemene ledenver-
gadering van de NVRD plaats. Dit gebeurt
aansluitend aan het NVRD-Jaarcongres in
Tiel. Op de AlV staan onder andere de fi-
nanciële jaarrekening 2013 en het jaarver-
slag 2013 centraal. Verder wordt gespro-
ken over de conceptbegroting voor 2015
en wordt een nieuw bestuurslid voorge-
dragen.
Benchmark Gladheidbeheer van
start
De nieuwe NVRD benchmark Gladheid-
beheer is in april van start gegaan met
ruim 40 deelnemers. De deelnemers
vergelijken hun prestaties op het gebied
van resultaten, kosten en service van
de afgelopen twee winterperiodes. De
eerste resultaten worden besproken op
de benchmarkbijeenkomst van 16 mei.
GRAM en het Nationaal Gladheidbestrij-
dingscongres van 24 september houd
u op de hoogte van het verloop van de
benchmark.
Website dossiers vernieuwd
De dossiers op de NVRD-website zijn
vernieuwd. Van alle relevante dossiers is
de afgelopen periode de informatie op
de website geactualiseerd en aangevuld.
Naast algemene informatie bevatten de
36 GRAM | mei 2014
Steeds meer afval krijgt een tweede leven
Wilt u ook dat er meer afval gescheiden wordt ingezameld èn gerecycled in uw gemeente? Onze
kennis kan u dan misschien van pas komen. Want in de afgelopen 25 jaar hebben we geleerd om
afvalbeheer zo duurzaam mogelijk vorm te geven. Zo zijn wij van mening dat blik en kunststof
prima samen in te zamelen zijn. Want we willen toch allemaal méér afval een tweede leven geven?
Benieuwd wat we voor uw gemeente kunnen betekenen? Neem voor meer informatie contact op
met Robert Jansen via [email protected] of 078 – 6306 726.
www.indaver.nl
advertentie_GRAM_v2.indd 1 03-04-14 10:15
GRAM | mei 2014 37
geteld. Dat is niet toegestaan. Door zo te calculeren,
heeft Rhenen in 2011 al eens 500.000 euro overgehou-
den. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Bij de vaststel-
ling van de afvalstoffenheffing, houdt de gemeente er
trouwens ook geen rekening mee dat de verwerkings-
tarieven de afgelopen jaren zijn gedaald. Schenk be-
nadrukt dat het hem niet gaat om een paar euro meer
of minder. "Ik vind het gewoon onrechtvaardig als
belastingen niet volgens de regels én bovendien on-
nodig hoog worden berekend om extra reserves op te
bouwen. Dan ben je onrechtmatig bezig. Bovendien is
het slecht voor de economie. De euro's moeten zoveel
mogelijk bij de burger blijven. Ik heb er overigens geen
enkel probleem mee om afvalstoffenheffing te betalen.
De reinigingsdienst verricht haar werk hier uitstekend,
maar de gemeente moet op die nutsvoorziening géén
winst willen maken." Op de vraag of hij nog reacties
heeft gekregen van inwoners van Rhenen antwoordt
Schenk: "Dat was inderdaad het geval. Van diverse
kanten, ook tijdens het boodschappen doen, werd ik
waarderend aangesproken over mijn actie. Ook de re-
gionale- en lokale bladen hebben er over geschreven.
Deze kwestie leeft dus wel."
Teruggeven aan burgers
Om niet weer een blauwtje te lopen, heeft de gemeente
Rhenen bij het berekenen van de afvalstoffenheffing en
de rioolheffing voor 2014 een extern bureau ingehuurd.
Volgens de gemeente kan die heffing een toets door de
Steeds meer afval krijgt een tweede leven
Wilt u ook dat er meer afval gescheiden wordt ingezameld èn gerecycled in uw gemeente? Onze
kennis kan u dan misschien van pas komen. Want in de afgelopen 25 jaar hebben we geleerd om
afvalbeheer zo duurzaam mogelijk vorm te geven. Zo zijn wij van mening dat blik en kunststof
prima samen in te zamelen zijn. Want we willen toch allemaal méér afval een tweede leven geven?
Benieuwd wat we voor uw gemeente kunnen betekenen? Neem voor meer informatie contact op
met Robert Jansen via [email protected] of 078 – 6306 726.
www.indaver.nl
advertentie_GRAM_v2.indd 1 03-04-14 10:15
Rhenen is in hoger beroep gegaan. De zaak staat nog
op de rol. Gemeenten doen er goed aan om lessen te
trekken uit deze zaak, ongeacht de uitkomst van het
hoger beroep. Uit de literatuur blijkt namelijk dat Rhe-
nen geen uitzondering is, als het gaat om conflicten
over gemeentelijke belastingen. In de kwestie Rhenen
stelt de rechtbank dat de gemeente ten onrechte dub-
bele reserves heeft opgebouwd. Ook zijn stelposten
opgevoerd waar geen uitgaven voor waren begroot en
was al in 2011 duidelijk dat de kosten voor afvalver-
werking met 60 procent zouden dalen. Met deze kennis
heeft de gemeente bij het vaststellen van de heffingen
geen rekening gehouden. De rechter oordeelde daarom
dat Rhenen het te veel berekende moet terugbetalen.
Deze uitspraak is in lijn met de Gemeentewet. Daarin
staat dat de tarieven van gemeentelijke heffingen zo-
danig moeten worden vastgesteld dat de geraamde
opbrengsten niet hoger zijn dan de geraamde kosten.
Onrechtmatig
De kwestie Rhenen is geen nieuw fenomeen. Al in
2010 berekende Adviesbureau Roland Berger dat veel
gemeenten 16 tot wel 60 procent te hoge belasting re-
kenen voor afvalinzameling- en verwerking. De extra
opbrengst wordt gebruikt om gaten in de begroting
te dichten, terwijl het volgens de regels moet worden
teruggegeven aan de burgers. Het adviesbureau con-
stateerde dat gemeenten vaak creatieve oplossingen
zoeken om niets terug te hoeven betalen. Daarom
pleitte het bureau voor actie van het rijk om te voorko-
men dat burgers worden gebruikt om financiële gaten
van gemeenten op te vullen of reserves op te bouwen.
Volgens Schenk (managing director bij een participatie-
maatschappij en commissaris bij diverse bedrijven) is
dit de kern van de zaak. "Ik heb Rhenen er jaren gele-
den al op gewezen dat ze bij het vaststellen van de be-
lastingen moet kijken naar reëel te verwachten actuele
kosten en opbrengsten en naar de regels en grondsla-
gen van de heffing. Omdat de gemeente anders bezig
is met het ten onrechte opbouwen van te veel en te
hoge reserves.
Stelpost
Een ander punt was dat de gemeente bij de afvalstof-
fenheffing ten onrechte ook een stelpost had mee-
Rechter fluit Rhenen terug over hoogte afvalstoffenheffingVoor Leo Schenk uit Rhenen was de maat vol toen hij in 2012 de aanslag voor de riool- en afvalstoffen-
heffing op zijn deurmat vond. Volgens hem was die aanslag te hoog en ontbrak bovendien een gedegen
onderbouwing. Schenk besloot de rechter te vragen hierover een uitspraak te doen. Eind 2013 stelde
de rechter hem in het gelijk.
ONVOlDOENDE ONDERBOUWING
Leo Schenk:
“Euro's moeten zoveel mogelijk
bij de burger blijven.”
Wethouder Henk van den Berg:
"Wij hebben wel voldaan aan de
eisen van kostendekkendheid."
38 GRAM | mei 2014
LUNE ADVERTENTIE.indd 1 15-04-14 15:13
GRAM | mei 2014 39
de gemeente. Wanneer deze reserves hoger dan nood-
zakelijk worden, geven wij de bewoners een restitutie,
die wij dekken uit deze bestemmingsreserves. De resti-
tuties worden verrekend met de aanslagen."
Leren van fouten
Na de voor Rhenen negatieve uitspraak van de rechter
heeft de gemeenteraad - ondanks het hoger beroep -
wel al besloten de opgebouwde reserves dit jaar aan
de inwoners terug te geven. De gemeenteraad besloot
hiertoe omdat de bestemmingsreserves in de ogen van
de raad naar een te hoog niveau waren gegroeid. Over
de beslissing om alle inwoners van Rhenen te compen-
seren, zegt wethouder Van den Berg nadrukkelijk: "let
wel! Dat is een politieke keus geweest en werd niet af-
gedwongen door de rechterlijke uitspraak. Volgens die
uitspraak zou alleen de heer Schenk recht hebben ge-
had op teruggave, omdat hij bezwaar had aangetekend
tegen de gemeentelijke belastingheffing." Over het ho-
ger beroep tegen de uitspraak van de rechter zegt de
wethouder: "Wij zijn van mening dat de gemeente over
2012 wel in voldoende mate heeft voldaan aan de ei-
sen van kostendekkendheid. Om die stelling te onder-
bouwen hadden wij bij de behandeling van deze zaak
nog meer informatie willen en moeten overleggen. Dat
werd ons tijdens de zitting echter niet toegestaan." On-
bekend is nog wanneer het hoger beroep zal worden
behandeld en wat voor gevolg dat zou kunnen hebben.
Hoewel de wethouder volhoudt dat de gemeente geen
fouten heeft gemaakt, is hij best bereid om te vertellen
wat gemeenten van deze zaak kunnen leren. "Om pro-
blemen te voorkomen, adviseer ik gemeenten om te
investeren in een goede onderbouwing van de kosten
en daarvoor gebruik te maken van de handreikingen
van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten."
Tekst: Laurent Chevalier
rechter doorstaan. In een notitie aan de gemeenteraad
erkent het gemeentebestuur overigens dat de hoogte
van de gemeentelijke reserves de afgelopen jaren is
toegenomen. Tegelijkertijd stelt het gemeentebestuur:
"Uit het onderzoek van de externe adviseur is gebleken
dat een reserve in beginsel altijd voor een ander doel
- bijvoorbeeld de algemene reserve - kan worden ge-
bruikt. Dat is de beleidsvrijheid van de gemeenteraad.
Moreel-ethisch gezien zou je echter kunnen zeggen dat
de heffing aan de burgers is gevraagd voor de riool- en
afvaltaken. Dus zou je het binnen die sfeer moeten ge-
bruiken, moeten verrekenen dan wel teruggeven." De
gemeenteraad heeft inmiddels besloten om circa 1,4
miljoen euro 'terug te geven' aan de huishoudens. Dit
is gebeurd door dit bedrag te verrekenen bij de aan-
slagen voor de riool- en afvalstoffenheffing 2014. Het
gevolg is dat de afvalstoffenheffing, die in 2012 nog
168 euro bedroeg, voor 2014 is verlaagd naar 95 euro
en dat de rioolheffing voor eigenaren is gedaald van
75,50 euro in 2012 naar 43 euro voor 2014.
Kosten goed onderbouwen
De in Rhenen voor deze kwestie verantwoordelijke
wethouder Henk van den Berg blijft ondanks alle com-
motie toch van mening dat Rhenen 'geen fundamentele
fout' heeft gemaakt. "Het ging om de onderbouwing
van de baten en lasten. Die was volgens de rechter niet
voldoende." In reactie op de opmerking van Schenk
over het opbouwen van onnodige reserves zegt de
wethouder: "Die mening deel ik niet. Daarom heeft de
gemeente ook niet toegegeven dat wij onzorgvuldig
zijn geweest bij het vaststellen van de afvalstoffen-
heffing. Het kweken van te hoge reserves is uiteraard
geen doel op zich. Overschotten op het gebied van af-
valstoffen en riolering worden aan het eind van het jaar
toegevoegd aan de bestemmingsreserves daarvoor en
blijven dus beschikbaar voor die specifieke taken van
Volgens Leo Schenk zijn de kosten van
afvalverwerking de afgelopen jaren gedaald
zonder dat Rhenen dat heeft verrekend in de
afvalstoffenheffing.
Volgens de VNG mag de afvalstoffenheffing
maximaal kostendekkend zijn.
40 GRAM | mei 2014
veau van de uitvoering moet gewerkt worden met een
uitvoeringsplan waarin het beeldgericht handelen door
het uitvoerend personeel en het beeldgericht aanstu-
ren door de leidinggevende centraal staan. Het beeld-
gericht handelen moet concreet vorm krijgen door het
toedelen van verantwoordelijkheden voor gebiedson-
derdelen en de middelkeuze op een laag niveau in de
organisatie. Het bijkomende voordeel van de beeldge-
richte aansturing kan zijn dat een opdrachtgever die
weet dat dit proces goed functioneert, de keuze kan
maken om deels het accent weg te halen van de moni-
toring op basis van het bestek.
“Het keurmerk is een nieuw instrument om aan te tonen dat een or-
ganisatie de controle heeft over de kwaliteit van de bestrijding van
zwerfafval en het beheer van prullenbakken volgens een beeldgerichte
aanpak. De scope van het keurmerk is zwerfafval en prullenbakken,
maar de eisen voor het keurmerk zijn zodanig opgezet dat ze ook toe-
pasbaar zijn op andere objecten en verstoringen in de openbare ruimte.
Het keurmerk bestrijkt daardoor ook het integraal beheer van de open-
bare ruimte.” Aan het woord is Mark Polman, samen met Peter van Wel-
sem als adviseur betrokken bij de opstelling van het normdocument
dat ten grondslag ligt aan het keurmerk.
Rationalisatie
Zoals gezegd is het keurmerk door de NVRD ontwikkeld in het kader
van het programma GemeenteSchoon en levert een duurzame bedrage
aan de beeldgerichte bestrijding van zwerfafval. Polman: “Het ontstaan
van zwerfafval is nooit volledig te voorkomen en een vorm van flexi-
bele en effectieve reiniging is daarom noodzakelijk. In de norm voor
het keurmerk is voortgang gemaakt met het vastleggen en versprei-
den van kennis over beeldgericht werken. Hierbij is deze aanpak ver-
der ontwikkeld door scherper begripsgebruik en rationalisatie van het
gehele proces. Het beeldgerichte werken volgens het keurmerk gaat
verder dan het gebruiken van een beeldmeetlat en strekt zich uit tot
een inhoudelijke visie op het beeldgericht handelen en beeldgericht
aansturen op de werkvloer.”
Het keurmerk is bedoeld voor alle organisaties die zich bezighouden
met beeldgericht werken bij het beheer van de openbare ruimte. De
doelgroep bestaat zowel uit de regievoerende gemeenten die een goe-
de invulling aan hun opdrachtgeverschap willen geven, als uit reini-
gingsdiensten en aannemers die aantoonbaar een beeldgerichte uitvoe-
ring voor hun rekening willen nemen.
Polman: “De norm onder het keurmerk gaat nadrukkelijk uit van de vol-
ledige procesketen, waarbij de gebruiker van de openbare ruimte het
begin- en eindpunt is. In de filosofie van het keurmerk is een goede af-
stemming tussen de opdrachtgever en de uitvoerende partij een nood-
zaak voor een goed resultaat. In de scope is het mogelijk het keurmerk
van toepassing te laten zijn op of regievoering of uitvoering, dan wel
een combinatie van beide.”
Eisen
In het normdocument worden de algemene eisen uit een kwaliteitsma-
nagementsysteem zoals ISO 9001 verder ingekleurd voor het beeldge-
richt werken in de openbare ruimte. Op het niveau van het regisserende
beheer betekent dit dat de gebiedsbeschrijving, het normeringssysteem
en de minimale beeldkwaliteit gedocumenteerd moeten zijn. Op het ni-
Keurmerk Beeldschoon, een bruikbare leidraad Keurmerk Beeldschoon is het nieuwste instrument op zwerfafvalbestrijdingsgebied. In het kader van Gemeente-
Schoon voerde de NVRD een project certificering beeldgericht werken in de openbare ruimte uit, met als resultaat dit
Keurmerk. ‘Beeldgericht werken is een bewezen succesvolle aanpak en moet een vaste plaats binnen de organisatie
krijgen, moet de volledige aandacht van iedereen hebben en worden gewaarborgd. Een geschikte manier hiervoor is
het nieuwe product Certificaat Beeldgericht Werken´, aldus de NVRD visie achter dit Keurmerk.
GRAM | mei 2014 41
seur. De resultaten kunnen worden vergeleken met andere organisaties
in de branche om de eigen sterkten en zwakten te identificeren en van
anderen te leren. Iedere organisatie kan op deze manier laagdrempelig
beginnen met het uitvoeren van een interne toetsing en het inrichten
van een kwaliteitssysteem voor beeldgericht werken.”
Polman vervolgt: “Voor de branche is het een eerste kennismaking met
deze aangescherpte visie op beeldgericht werken. Om het keurmerk
probleemloos te kunnen inbedden tussen internationale eisen en re-
gelgeving, is gekozen voor certificatie binnen een formeel kader. Het
normdocument is opgesteld voor de certificerende instelling. Enige
hulp met lezen en interpreteren is vaak gewenst, daarna ziet eigenlijk
iedereen dat het keurmerk een zeer bruikbare leidraad is om de uiteen-
lopende doelstellingen en initiatieven op het gebied van de reiniging
weer op één lijn te brengen. Een regelmatig gehoord geluid is ook dat
het keurmerk mogelijkheden biedt de relatie tussen opdrachtgever en
uitvoerder een nieuwe en constructieve inhoud te geven. Het keurmerk
kan een zelfopgelegde norm voor opdrachtgevers en een vereiste voor
uitvoerende partijen worden. De eerste stappen daartoe zijn gezet.”
Keurmerk is meer dan een certificaat
Het Keurmerk is ontwikkeld door een NVRD-normcommissie. Fred
Janssen is als programmeur groen en schoonhouden stad in de ge-
meente Tilburg in de rol van opdrachtgever betrokken bij de ont-
wikkeling van het Keurmerk. “Het Keurmerk beeldschoon heeft de
potentie een onmisbare tool te zijn in de toolbox van de regievoe-
rende overheid die de verantwoordelijkheid draagt voor het beheer
en onderhoud van de openbare ruimte. Het keurmerk beoogt het
beeldgericht werken bij het beheer van de openbare ruimte te stu-
ren op basis van de behoefte van de gebruiker. Dit vraagt om een
hernieuwde samenwerking tussen de regievoerende overheid en de
uitvoerende marktpartij. Het keurmerk is meer dan een certificaat.
Het vormgeven van de organisatie is niet het doel, maar ondersteu-
nend aan het primaire proces: beeldgericht werken bij het beheer in
de openbare ruimte; iedere dag opnieuw. Het functioneren van de
normcommissie heb ik als zeer prettig ervaren. De betrokkenheid
van de leden was groot. De aansturing van de commissie was goed.
De leden van de commissie hadden bij aanvang uiteenlopende stand-
punten over beeldgericht werken bij het beheer van de openbare
ruimte. De kracht van de commissie is dat het normdocument gedra-
gen wordt. Het normdocument duidt aan dat het beeldgericht werken
bij het beheer in de openbare ruimte een volwaardig kennisgebied is.
Het normdocument kan veelzijdig toegepast worden. Het document
is geschikt om als handreiking te dienen voor de organisatie van zo-
wel de regievoerende overheid als de uitvoerende marktpartij.
Voor het beheer van de openbare ruimte zijn de toepassingsmo-
gelijkheden veelvuldig. Het document voorziet tenminste in de
zwerfafvalbeheersing van de openbare ruimte en het beheer van
afvalbakken. Toepassing is ook mogelijk in andere vormen van net-
heidsbeheer in de openbare ruimte. Hierbij denk ik bijvoorbeeld
aan onkruidbeheersing, veegvuilbeheersing, illegale storts, hon-
denpoep, graffiti, boven- en ondergrondse containers. Beeldgericht
werken in de openbare ruimte is een actueel thema en wordt veel
besproken in uiteenlopende werk- en discussiegroepen binnen het
beheer van de openbare ruimte. Ik zag in mijn omgeving het ka-
rakter van beeldgericht werken veranderen van ‘iets wat we met
elkaar doen’ naar een ‘abstracte denkwijze, die niet uitvoerbaar is’.
Polman: “De norm besteedt verder aandacht aan het
gebruik van de functie- en beroepsprofielen en heeft
aandacht voor training en ontwikkeling van vaardighe-
den. In die zin probeert het keurmerk ook een impuls
te geven aan de reikwijdte en kwaliteit van de opleidin-
gen in de branche.”
Certificeren
“Direct overgaan tot certificeren is niet noodzakelijk.
De voornaamste stap is dat de organisatie zich in het
normdocument en de visie daarachter verdiept, aldus
Polman. Eén van de mechanismen bij een kwaliteitsma-
nagementsysteem is dat de organisatie zelf evalueert
of aan de vereisten wordt voldaan en vervolgens maat-
regelen neemt om de prestaties te verbeteren. Wanneer
de organisatie op grond van een interne audit van me-
ning is dat ze aan de vereisten voldoet, kan certificatie
worden aangevraagd bij een geaccrediteerde instelling
die met de NVRD heeft afgesproken dat ze het normdo-
cument mag gebruiken. De certificerende instelling zal
door een team onafhankelijke deskundigen een audit
laten uitvoeren en vervolgens beslissen over de toeken-
ning. Deze audit op beeldgericht werken kan worden
meegenomen in een audit van een kwaliteitssysteem
als ISO 9001. “Het ligt voor de hand te beginnen met
een 0-meting onder begeleiding van een externe advi-
>>
42 GRAM | mei 2014
Het effect van deze ontwikkeling is dat er spanning
ontstaat. Door deel te nemen aan de normcommis-
sie kan ik deze spanning beheersbaar maken. Door
het delen van kennis ontstaan nieuwe initiatieven,
waardoor gesprekken ontstaan en er gezamenlijk
gewerkt wordt aan consensus over wat de kern van
beeldgericht werken is in het beheer van de open-
bare ruimte.”
Het normdocument is verkrijgbaar via www.nvrd.nl
www.vdknederland.nl
VDK NederlandIndustrieweg 50c6541 TW NijmegenT. 024 372 30 40
Tekst: Geke Wassink
Netwerkinformatie:
Caesura / mPAM, Mark Polman, tel. 06-50834035,
e-mail: [email protected]
Gemeente Tilburg, Fred Janssen, tel. 14013,
e-mail: [email protected]
Voor meer informatie over het Keurmerk: Bas Peeters,
088-3770014, [email protected]
GRAM | mei 2014 43
BRANCHEGENOTEN
WaardecreatieBij zijn aantreden zei Van Gorkum: "Bij mijn werk in het
ziekenhuis kende ik afval alleen als een lastige kosten-
post." Die tijd is voorbij. De afgelopen jaren kreeg en
vond hij alle ruimte om nieuwe projecten op te pakken,
waardoor ARN is veranderd van een puur verbrandings-
bedrijf in een dienstverlener met diverse verwerkings-
en bewerkingsfaciliteiten met het accent op direct of
indirect hergebruik. Volgens Van Gorkum is dat voor
afvalbedrijven ook noodzakelijk. "De afvalmarkt is de
afgelopen jaren in hoog tempo veranderd door over-
capaciteit, toenemende concurrentie en gesleep met
afval van hot naar her. Denk ook aan nieuwe toetreders
op de markt en nieuwe wetgeving om afvalverwerking
zoveel mogelijk binnen integrale concepten verder te
verduurzamen. Bovendien staat de circulaire econo-
mie vandaag de dag centraal. Het draait nu allemaal
om het zoveel mogelijk integraal maximaliseren van
hergebruik en minimaliseren van waardevernietiging.
Dat is een goede ontwikkeling." In het vorig jaar door
TNO gepresenteerde rapport 'Kansen voor de circulaire
economie' schetsen de auteurs dat door inzet van inno-
Gerard van Gorkum, directeur afvalenergiecentrale ARNDoe gewoon, dan doe je al gek genoeg. Het zou de lijfspreuk kunnen zijn van Gerard van Gorkum, directeur van afva-
lenergiecentrale ARN bv. "Ik vind dat je met een open oog voor nieuwe ontwikkelingen en zonder mooie praatjes, je
werk moet doen en daarover eerlijk moet communiceren. Dan bouw je vertrouwen op en krijg je ruimte om te inves-
teren en te ondernemen. Dat is mijn simpele recept."
vatieve technologie op jaarbasis een miljard euro aan extra waarde kan
worden gecreëerd door ondermeer de inzet van biogas en het intensie-
ver scheiden van huishoudelijk afval. Van Gorkum juicht deze ontwik-
keling van harte toe. " Enkele jaren geleden hebben wij al samen met de
commissarissen en de aandeelhouders onder het motto 'Van verwerken
naar verwaarden' gekozen voor het uitzetten van zo'n koers. Het ac-
cent ligt nu op het realiseren van duurzame nieuwe activiteiten met als
rode draad waardecreatie."
Spijkers met koppenDe afgelopen tijd heeft ARN hier concreet uitvoering aan gegeven met
de bouw van een vergistings- en nacomposterings-installatie, die me-
dio 2013 in bedrijf werd genomen en met de deelname aan de aanleg
van een grootschalig warmtenet om een woonwijk van ruim 14.000
woningen met restwarmte van ARN van warmte te voorzien. In de ver-
gistings- en nacomposteringsinstallatie wordt van gft-afval biogas en
compost geproduceerd. Het biogas wordt gebruikt als transportbrand-
stof voor het openbaar vervoer in de regio Arnhem-Nijmegen. Het 6,5
kilometer lange warmtenet wordt begin 2015 opgeleverd. Deelnemers
in dit ruim 100 miljoen euro kostende project zijn de provincie Gelder-
land, de gemeente Nijmegen, Alliander, Nuon en ARN als leverancier
van warmte. Om het maatschappelijk belang heeft de provincie Gelder-
land een krediet van 4 miljoen euro beschikbaar gesteld en 1 miljoen
euro vrijgemaakt voor een toekomstige uitbreiding van het warmtenet
richting Betuwe en Arnhem, waardoor één groot regionaal warmtenet
ontstaat. Het warmtenet is een duurzaam systeem van warmtevoorzie-
ning, omdat het in vergelijking met warmtevoorziening via HR-gaske-
tels zorgt voor een tot wel 70 procent lagere uitstoot van CO2. Omdat
gemeenten vanaf 2015 verantwoordelijk worden voor het verwerken
van gescheiden kunststofmateriaal, is ARN onlangs begonnen met een
onderzoek naar de mogelijkheden om een kunststofscheidings-instal-
latie te bouwen. Dit onderzoek is zo pril dat Van Gorkum nog geen
bijzonderheden kan geven.
DraagvlakOp de vraag hoe ARN de grote nieuwe projecten in relatief korte tijd
heeft kunnen realiseren, antwoordt Van Gorkum: "Ik schrijf dat in be-
langrijke mate toe aan onze open en no-nonsense manier van commu-
niceren naar alle stakeholders. Daardoor is een breed draagvlak opge-
bouwd bij zowel aandeelhouders en commissarissen als bij buren en
milieuorganisaties. Ook spelen wij altijd open kaart met de betrokken
overheidsdiensten. Het kost bij de vergunningverlening immers alleen
44 GRAM | mei 2014
BRANCHEGENOTEN
maar extra tijd als je niet meteen alle zaken op tafel legt." Over de
rode draad van het ARN-beleid zegt Van Gorkum: "Kort gezegd komt
het er op neer dat wij als bedrijf samen met onze medewerkers en de
Raad van Commissarissen zo willen werken dat toekomstige genera-
ties niet worden opgescheept met ons afval." Als voorbeeld daarvan
wijst hij op de afwerking van een deel van de stortplaats van ARN tot
openbaar park. "Bij de keus voor het ontwerp van dit park hebben wij
een klankbordgroep van omwonenden nauw betrokken. Dit initiatief
is voortgekomen uit het jaarlijkse overleg dat wij al vele jaren hebben
met bewoners uit onze omgeving. Wij geven dan informatie over de
ontwikkelingen en plannen en wij nodigen de bezoekers ook nadruk-
kelijk uit om daarop te reageren en zaken te benoemen die volgens
hen beter kunnen."
Sprekend over de stortplaats zet Van Gorkum grote vraagtekens ach-
ter de recente herinvoering van de stortbelasting. "Een onbegrijpelijke
maatregel. Die belasting werd in het verleden terecht ingevoerd om het
veelvuldig storten van herbruikbaar- en verbrandbaar afval te ontmoe-
digen. Dat gebeurt nu dan ook niet meer. Dat is mede door de inspan-
ningen van de afvalsector gelukt, waarna die doelbelasting in 2012
werd afgeschaft. Het nu opnieuw heffen van een stortbelasting jaagt
burgers en bedrijven onnodig op kosten."
Landelijk Energie-akkoordDe ARN-directeur is daarentegen wel te spreken over het landelijk
'Energie-akkoord' dat vorig jaar werd gesloten om versnelling te ge-
ven aan de duurzame groei. In dat akkoord wordt gerekend met een
toename van het aandeel hernieuwbare energieopwekking van nu 4
procent naar 14 procent in 2020. "Dit is voor de afval-
branche een mooie stimulans om verder te gaan met
het ontwikkelen van duurzame initiatieven. Van huis
uit heb ik trouwens zelf meegekregen, dat je bij alles
wat je doet, altijd moet denken aan de gevolgen daar-
van voor anderen. In MVO-taal heet dat vandaag de dag
zo mooi dat bedrijven rekening moeten houden met de
maatschappelijke effecten van hun activiteiten.
Communicatie stimulerenIn mijn werk vind ik het belangrijk om MVO te borgen
in alle geledingen van de organisatie. Het moet niet
beperkt blijven tot de directiekamer of fraaie woorden
en mooie plaatjes in brochures en jaarverslagen. Direc-
ties en andere leidinggevenden moeten in de praktijk
van alledag het goede voorbeeld geven en er aan blij-
ven werken dat duurzaam gedrag in de genen komt te
zitten van iedereen binnen de organisatie. Net als bij
veiligheid moet je op het gebied van duurzaamheid via
interne communicatie stimuleren dat collega's elkaar
op de werkvloer durven aan te spreken op verkeerd
gedrag of verbetermogelijkheden. Ik wil hiermee maar
gezegd hebben dat communicatie altijd belangrijk is.
Niet als poetsmiddel maar, als instrument om draag-
vlak te krijgen en te behouden. Daarvoor moet je je
als bedrijf open durven op te stellen naar alle stakehol-
ders. Je moet dus niet vooraan staan met praatjes en
plaatjes als er goed nieuws is te melden en wegduiken
als het tegenzit. Dat heeft geen pas en werkt uiteinde-
lijk contraproductief als je met nieuwe plannen komt."
Tekst: Laurent Chevalier
"Door eerlijk te communiceren, krijg je
ruimte om te ondernemen."
GRAM | mei 2014 45
Containerwielen van Haco...
Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)[email protected] www.protempo.eu
103
Bel voor informatie:
... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.
adv. 103 190x130 mm.indd 1 11-02-2010 13:55:19
46 GRAM | mei 2014
tot op zekere hoogte, maatwerk. Remko Kamstra er-
vaart dat nieuwe samenwerkingsverbanden met vallen
en opstaan tot stand komen. “Dat is niet erg. Iedereen
moet wennen aan de nieuwe rolverdeling. Ontwikkelen
betekent samen uitproberen en bouwen. Partijen moe-
ten wennen aan elkaars cultuur. Uit eigen ervaring kan
ik zeggen dat de gemeentelijke cultuur en de cultuur
bij reinigingsbedrijven vaak grote verschillen laten
zien.” Aan afval- en reinigingsbedrijven geeft Kamstra
het advies stevig te investeren in de relatie als voor-
waarde voor een succesvolle samenwerking en de ba-
sis voor vertrouwen. Het proces om te komen tot een
duurzame samenwerking kan best twee jaar duren.
Haal expertise in huis Reinigingstaken zijn wezenlijk anders dan IBOR-taken,
zowel qua servicegerichtheid als vakinhoudelijk. Het
reinigingsbedrijf is dan verantwoordelijk voor vertaling
van kwaliteit naar inzet. Dit vraagt vakkennis, vakman-
schap en omgevingssensitiviteit. Bij het beheer van de
openbare ruimte wordt bovendien klantgerichtheid en
service gevraagd van de man op straat en dat is niet
vanzelfsprekend. Dat ziet Rob Ellenbroek van Cyber
bijna dagelijks in de gemeenten waar hij komt. Hij ad-
viseert IBOR-kennis en -ervaring in huis te halen. “Wees
een kundige betrouwbare gesprekspartner, houd zicht
en grip op kwaliteit en kosten, stuur waarnodig bij en
informeer je opdrachtgevers tijdig.”
Service is een productEen paar dranghekken plaatsen bij een onvoorziene
demonstratie, snel anticiperen na een storm, vegen op
zaterdagavond na de markt... Service verlenen bete-
kent ontzorgen. Dit houdt ook in dat je eerst het pro-
bleem oplost en later gaat praten over hoe er betaald
moet worden. Een reinigingsbedrijf dat investeert in
deze dienstverlening is een betrouwbare partner in een
duurzame samenwerking. Cyber ziet service als een
product waar je heldere afspraken over kunt maken.
Uiteraard maak je ook een dienstverleningsovereen-
komst voor de samenwerking.
Aandacht voor menselijke kantReiniging en beheer zijn werkvelden die zeer geschikt
zijn voor het inzetten van mensen met een afstand
tot de arbeidsmarkt. De intrede van de Participatiewet
IBOR is complex door zijn diversiteit in vakgebieden
en klanten. Het is zoeken naar de juiste weg. Hierin is
elke regio en gemeente anders: je hebt te maken met
burgers, cultuur, organisatie en politiek klimaat. Wat is
er nodig voor een geslaagde transitie van IBOR-taken
naar een reinigingsbedrijf?
Cyber Adviseurs begeleidde in de afgelopen jaren veel
transities en beheertaken naar reinigingsbedrijven en
sw-bedrijven. Bijvoorbeeld in de gemeenten Amers-
foort, Hillegom, Hilversum, Dinkelland, Borne, Gouda,
Schiedam, Bodegraven en Winterswijk. Een recent
voorbeeld is de gemeente Oldenzaal, waar het regio-
nale werkvoorzieningschap werd ontmanteld en circa
80 sw-medewerkers samen met 40 ambtelijk mede-
werkers sinds 1 april het gemeentelijke team Buiten-
beheer vormen. Inmiddels heeft Cyber een goed beeld
van de ins en outs van dergelijke transities. Wat zijn
de succesfactoren? En welke hordes moeten genomen
worden? Drie adviseurs van Cyber, Sjaak van der Vlies,
Remko Kamstra en Rob Ellenbroek vertellen over de
transities die zij in de afgelopen jaren hebben mogen
begeleiden.
Een nieuwe startHet overnemen van een dienst is eigenlijk iets nieuws
beginnen. Natuurlijk bestaat de organisatie al, maar de
overname is een unieke kans om deze enorme veran-
dering als nieuwe situatie te benaderen. Dit maakt het
mogelijk nieuwe energie los te krijgen en verbeterin-
gen door te voeren. Zoveel mogelijk hetzelfde houden
is geen optie, er is niet voor niets een transitie gewenst!
Vanaf de start is het van belang samen opnieuw na te
denken over de visie en het beoogd resultaat, de klant,
de opdrachtgever en de kritische succesfactoren. Op
deze manier ontstaat synergie en professionalisering
van de samenwerking.
Vallen en opstaanBeheertaken overnemen betekent dat je intensiever
gaat samenwerken met de gemeente, intensiever dan
wanneer je alleen reinigingstaken hebt. Je krijgt te
maken met veel verschillende soorten klanten, onder
andere de politiek, de burger, maar zeker ook diverse
vakinhoudelijke beheerders en de directe opdrachtge-
ver. Al die klanten vragen en verdienen aandacht en,
Nieuwe ontwikkelingen bieden kansen voor verbreding naar IBOR
Veel afval- reinigingsbedrijven zijn op zoek naar verbreding van het takenpakket en worden gevraagd
beheertaken over te nemen van gemeenten. Of hebben dit inmiddels gedaan. Het gaat om onderhoud
van bijvoorbeeld groen, wegen en meubilair, de IBOR-taken in jargon. Die overname van taken biedt
grote en nieuwe kansen aan afval- en reinigingsbedrijven, maar zomaar instappen is geen garantie op
succes.
GRAM | mei 2014 47
meer in deze tijd. De klant wil inzicht in de achtergrond
van kosten en gaat bij twijfel op zoek naar goedko-
pere alternatieven. Uiteindelijk gaat het erom dat je
marktconform kunt werken en dit aantoonbaar doet.
Cyber heeft speciaal voor IBOR-werk Impact ontwik-
keld, een integraal rekenmodel dat transparant maakt
waar welke kosten en uren gemaakt worden en deze
benchmarkt. Zo kan iedereen zien wat een marktcon-
forme kostprijs is van een beheertaak. Het is aan de
ondernemer, het reinigingsbedrijf, om dewerkproces-
sen zo in te richten dat dit ook uit kan.
Cyber Adviseurs is een adviesbureau voor beleid,
beheer en organisatie van de openbare buitenruim-
te. De adviseurs begeleidden in de afgelopen jaren
veel transities: oprichting en overgang naar over-
heid bv’s en regionale samenwerkingen. Voor meer
informatie: www.cyber-adviseurs.nl
Tekst: Fransien Roovers
is dan ook een kansrijke uitdaging. “Voor reinigings-
bedrijven die creatief om weten te gaan met geïnte-
greerde inzet van deze arbeidskrachten, valt er een
wereld te winnen”, aldus Sjaak van der Vlies. “Reini-
gingsbedrijven zijn bij uitstek geschikt voor inzet en
doorstroom van sw-mensen. Zij kunnen behalve in het
onderhoud op straat, bijvoorbeeld ook aan de slag als
sorteerder van kleding.”
De Cyber-adviseurs zien wel dat er koudwatervrees
bestaat voor de samenwerking tussen de huidige me-
dewerkers buitendienst en de mensen die van een
sociale werkvoorziening komen. Een medewerker
buitendienst wil aangesproken worden op zijn exper-
tise als hovenier, stratenmaker of als allrounder. En de
arbeidskracht vanuit een sociale werkvoorziening wil
niet als ‘minder’ betiteld worden. “Aandacht voor de
menselijke kant is belangrijk. Dit moet je dicht op de
werkplek goed regelen”, aldus Sjaak van der Vlies, “het
is een voorwaarde voor een geslaagde transitie.”
Marktconform werken‘Zo duur is het nu eenmaal om die taak te doen’, ho-
ren de adviseurs vaak bij externe overheidspartijen
die beheertaken uitvoeren. Die uitspraak kan echt niet
Reinigingstaken zijn wezenlijk anders dan IBOR-taken.
48 GRAM | mei 2014
>>>
De oerdegelijke strooimachines van Epoke uit Scandinavië. Maar ook sneeuwploegen, zoutoplossers en sproeimachines: Voor de winterdienst in de volle breedte, leidt de weg naar Schuitemaker. Bovendien is Schuitemaker voor u continu op zoek naar innovatieve oplossingen, zoals onze nieuwe houten opslagsilo’s. Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!
Schuitemaker B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl
Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte
GRAM | mei 2014 49
•Nederlandsetaalenrekenen
•financieelinzicht
•ergonomie,gezondheidenleefstijl.
Bij de diploma-uitreiking waren naast de
gemeentesecretaris ook aanwezig: Erik
de Baedts van de NVRD, Ger Deleij van
de ABVAKABO, Ronald van Driel, direc-
teur van Savantis en Ronald Ravesteijn,
algemeen directeur van SPA Groep. Hun
aanwezigheid bewijst dat de opleiding
van de SPA Groep op bijval en enthousi-
asme kan rekenen. Ondertussen zijn ook
de stadsdelen Noord, Nieuw-West, Oost
en Afvalservice West gestart met deze
professionaliseringsslag.
De gevaarlijke afvalstoffen, die soms in
het afval zitten, zijn een groot risico voor
de gezondheid van bewoners, medewer-
kers en voor het milieu. Afvalinzamelaars
moeten dus weten wat er in afval zit en
hoe zij daar veilig mee om moeten gaan.
Ook is de vuilnisman dienstverlener ge-
worden en wordt direct aangesproken
door bewoners.
Deze onderwerpen komen aan bod in de
MBO-1 beroepsopleiding, die SPA samen
met de NVRD heeft ontwikkeld voor de
branche. De vuilnismannen krijgen ook
les in :
•communicatie
•kennisvanvoertuigen
•omgaanmetagressie
NIEUWTJES VAN DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWS
‘Nooit te oud om te leren’, dachten 62
vuilnismannen van de stadsdelen Am-
sterdam Zuid en Zuidoost. Deze mede-
werkers, tussen de 45 en 50 jaar oud,
zijn al jarenlang professioneel aan het
werk en besloten de eenjarige MBO
vakopleiding te volgen. De opleiding is
speciaal voor de branche ontwikkeld.
Gemeentesecretaris van Amsterdam Ar-
jan van Gils reikte op 10 april de eerste
officiële diploma’s uit.
Het werk van de afvalinzamelaars is veel
zwaarder geworden, zowel fysiek als
mentaal. Het ‘zakken gooien’ van vroeger
achter de vuilniswagen is nu het legen
van rolcontainers of ondergrondse con-
tainers met grote kraanvoertuigen.
Vuilnisman wordt erkende professional
Integratie SULO en Plastic Omnium BeneluxSUlO en Plastic Omnium Benelux zijn
sinds 1 januari 2014 geïntegreerd in
Plastic Omnium BV.
Duurzaamheid is in de huidige samen-
leving niet meer weg te denken. In het
kader van duurzaamheid biedt Plastic
Omnium:
•De100procentgerecycledecontainer,
voorzien van het RAl GZ kwaliteits-
keurmerk die daarmee dus ook de vol-
ledige fabrieksgarantie behoudt. Na de
levering van 450 stuks 4-wiel contai-
ners en 100 stuks 2-wiel containers
voor de inzameling van bedrijfsafval
op Schiphol, zijn de eerste Nederland-
se gemeenten inmiddels ook gestart
met dit groene concept.
•De100%GreenMadevanPlasticOm-
nium. Deze afvalcontainer van plant-
aardig plastic heeft dezelfde kwalitei-
ten als de afvalcontainer van gewoon
plastic. Alleen komt aan de productie
van 100% Green Made containers geen
aardolie te pas: een belangrijk plus-
punt! Terwijl een gewone plastic con-
tainer tijdens de productie 2-2½ kg
CO2 uitstoot, neemt de 100% Green
Made juist 2-2½ kg CO2 op. Deze inno-
vatie van Plastic Omnium is leverbaar
in alle volumes en kleuren.
•Containerswaarbijgebruiktwordtge-
maakt van een combinatie van gerecy-
cled kunststof en plantaardig plastic.
Voor meer informatie:
tel. 0800-5425055.
KTK dekt de ladingKTK verkoopt sinds een aantal maan-
den Marcolin coveringsystemen uit
Italië. Marcolin is een familiebedrijf dat
al meer dan 40 jaar ervaring heeft in
het produceren en leveren van afdek-
systemen voor onder meer containers,
kippers, trailers en aanhangwagens
voor transport- en landbouwbedrijven.
Marcolin afdeksystemen onderscheiden
zich door innovatie, kwaliteit, functio-
naliteit en design. Met de afdeksyste-
men kan men de containers en wagens
eenvoudig wind- en waterdicht afdek-
ken. De bediening kan manueel of elek-
trisch worden uitgevoerd. Het systeem
is een goed(koper) alternatief op het
traditioneel aluminium afdeksysteem.
50 GRAM | mei 2014
Onlangs is een proef gestart met inza-
meling van tapijttegels bij particulieren
in Amersfoort. Inwoners kunnen oude
tapijttegels wegbrengen naar het milieu
brengstation van ROVA. Ook kunnen zij
kringloopcentrum Amersfoort-leusden
vragen de tegels thuis op te komen ha-
len. Doel van de proef is te onderzoeken
of producthergebruik van oude tapijtte-
gels voldoende oplevert. De proef loopt
af op 30 april of na inzameling van 1000
kilo tegels.
Na inlevering worden de tegels eerst
aangeboden in de Kringloopwinkel. Wan-
neer dat niet lukt, worden ze gerecycled
door Interface. Belangrijkste winst is dat
de grondstoffen worden hergebruikt in
plaats van vernietigd. Momenteel wor-
den oude tegels nog verbrand in een
verbrandingsoven. Bijkomend voordeel
is dat de organisatie van hergebruik en
recycling op lokaal niveau extra werkge-
legenheid kan creëren.
Tegeltjeswijsheid
Initiatiefnemer van de proef is Willem
van Gaal, oud medewerker van tapijt-
tegelfabrikant Interface. Hij heeft ROVA,
Interface, de gemeente Amersfoort en
Kringloopcentrum Amersfoort- leusden
samengebracht om het hergebruik van
tapijttegels te stimuleren.
Van Gaal: “Het is eigenlijk gekkenwerk
dat we goede spullen zoals tapijttegels
nog als restafval naar de verbrandings-
oven brengen, terwijl we deze materialen
heel goed kunnen hergebruiken. Eerst
NIEUWTJES VAN DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWSProef met inzameling tapijttegels
Zakasbakjes worden uitgedeeld op het
strand.
RKGV-specialist sinds 1988
Meerdere locaties in Nederland
Snelle dienstverlening
Diverse transportmogelijkheden
ISO- en VCA-gecertifi ceerd
Gratis afvalstroomnummer
Bij Zandrecycling Nederland komt 0% van uw RKG-slib enveegzand terug in het milieu.
Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling
Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-
mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst
op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone
(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste
paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel
0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.
Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • [email protected]
Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.
proberen de tegels tweedehands te ver-
kopen. Daar kunnen we allemaal profijt
van hebben. Als dat niet lukt, kan de
industrie heel goed garen en backing er
uit halen en recyclen! Dat is de circulaire
economie die kansen biedt.“
“Waaromniet
hergebruikenin plaats van verbranden?”
GRAM | mei 2014 51
NIEUWTJES VAN DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWSNieuw emballageautomaat TOMRATOMRA heeft de T-9, haar nieuwe pre-
mium emballageautomaat, geïntro-
duceerd. De T-9 is de eerste machine
ter wereld met 360-gradenherken-
ning en maakt daarmee de inname
van (drank)verpakkingen sneller en
schoner.
“Met de T-9 heeft TOMRA de belangrijk-
ste gebruiksaspecten voor de consument
verbeterd”, zegt Håkon Volldal, Executive
Vice President en hoofd van TOMRA Col-
lection Solutions. “Het gebruiksgemak
voor de consument zal drastisch verbe-
teren door de toegenomen snelheid en
doordat de kans op wachtrijen tot een mi-
nimum is beperkt”.
Wanneer er een verpakking wordt inge-
leverd, leest de gepatenteerde TOMRA
Flow Technology™ meteen de barcode en
het eventuele veiligheidskenmerk. “Dit
verschilt van alle andere emballageauto-
maten, waar de verpakking eerst moet
worden gestopt en rondgedraaid voordat
deze gelezen wordt”, legt Volldal uit. “Nu
verpakkingen kunnen worden ingeleverd
in een doorlopende stroom, bepaalt de
consument de snelheid en niet de ma-
chine.”
Door het vernieuwde detectieconcept is
het bovendien eenvoudig om zogeheten
‘odd-shapes’ (afwijkende vormen) in te
nemen. Dit zorgt ervoor dat er een hele
reeks aan verpakkingen standaard her-
kend kan worden, waar dit voorheen las-
tiger was. Denk hierbij aan de veelal uniek
vormgegeven verpakkingen van dranken-
kartons tot flessen voor schoonmaakarti-
kelen of shampoos.
‘Ikwiltextielinzameling koppelenaansocialreturn.’ Wijdoendat.
Wij zijn stichting KICI. Specialist in inzameling en hergebruik van textiel. Wij doneren de gehele opbrengst aan goede doelen in binnen- en buitenland. Bel 070 383 0306 voor een vrijblijvend gesprek. www.kici.nl
Bij de ontwikkeling van de T-9 is ook ge-
keken vanuit het perspectief van het su-
permarktpersoneel voor het dagelijks on-
derhoud. De veranderde vormgeving en
intuïtieve interface maken drastisch min-
der schoonmaakwerk noodzakelijk. Als
er dan toch schoongemaakt niet worden,
zijn de externe en interne delen makkelij-
ker te bereiken en reinigen.
52 GRAM | mei 2014
briek wordt in drie fases gerealiseerd.
Het aantal directe arbeidsplaatsen zal
bij het opstarten van de fabriek, eind
2015, 40 bedragen. Na volledige realisa-
tie van de fabriek zullen er 100 honderd
arbeidsplaatsen zijn. Naar verwachting
worden daarnaast nog tussen 200 en
300 indirecte arbeidsplaatsen gecreëerd.
QCP heeft de ambitie een ‘fabriek van
de toekomst’ te realiseren: een produc-
tielocatie waar op basis van gebruikte
kunststoffen op innovatieve wijze nieu-
we producten worden gemaakt die de
conventionele kunststoffen kunnen ver-
vangen. SITA wordt één van de grootste
Packmee is een duurzaam initiatief om
bruikbare kleding, schoenen en huishou-
delijk textiel in te zamelen. Met Pack-
mee kan alle bruikbare kleding worden
meegegeven aan een pakketbezorger
van PostNl. Daarnaast kan de doos met
kleding ook gratis bij een van de 2600
postkantoren worden afgegeven. Door
gebruik te maken van het bestaande
logistieke netwerk van PostNl rijden er
geen extra auto’s de weg op om de kle-
ding in te zamelen. Met de opbrengst
worden KiKa en Stichting Kinderpostze-
gels ondersteund.
Uit onderzoek blijkt dat in Nederland
NIEUWTJES VAN DE ZAKElIJKE MARKT NIEUWS
QCP bouwt een kunststoffabriek op
het Chemelot Industrial Park te Sittard-
Geleen. QCP - wat staat voor ‘Quality
Circular Polymers’ - is een nieuw be-
drijf dat hoogwaardige grondstoffen
voor de kunststofverwerkende industrie
gaat produceren op basis van gebruikte
kunststoffen afkomstig van huishoudens
en industrie. In totaal wordt 75 miljoen
euro geïnvesteerd in dit project, dat een
belangrijke bijdrage levert aan de werk-
gelegenheid in de regio.
De productiecapaciteit zal uiteindelijk
jaarlijks 100.000 ton bedragen. De fa-
Duurzame kunststoffabriek in Limburgaandeelhouders in de fabriek. Hiermee
verstevigt het bedrijf haar positie in de
kunststof keten. Als regisseur van de
kunststofketen heeft SITA toegang tot
de grondstoffen. Herman Snellink van
SITA: “Een groot deel van de kunststoffen
die worden verwerkt in deze fabriek is
afkomstig van de sorteerinstallatie voor
kunststof verpakkingsafval van SITA
in Rotterdam. Dit is de eerste en enige
installatie in Nederland die bij huishou-
dens gescheiden kunststof verpakkings-
afval sorteert voor verdere verwerking”.
Daarnaast zijn de kunststoffen afkomstig
van industriële klanten.
Packmee stimuleert textielinzamelingjaarlijks ruim 100 miljoen kilo textiel in
het huishoudelijk afval verdwijnt. Daar-
van is 35% kleding die voor hergebruik
geschikt is. Daarnaast geeft bijna 70%
van de Nederlanders aan tussen de 5
en 20 ongedragen kledingstukken in de
kast te hebben hangen. Het grootste deel
hiervan belandt uiteindelijk bij het afval.
Vorig jaar juni startte Packmee in Neder-
land. Vanaf dat moment hebben duizen-
den mensen dozen bruikbare kleding op-
gestuurd naar Packmee. Initiatiefnemer
van Packmee in Nederland, John Mijn-
ster: “Het is zo enorm zonde om kleding
die je niet meer draagt bij het afval te
gooien. Het is slecht voor het milieu en
door de kleding aan Packmee te geven,
geef je het letterlijk een tweede leven.”
Voor het versturen van de kleding kan
elke doos worden gebruikt. Op de web-
site van Packmee staat een verzendlabel
dat kan worden uitgeprint. Daarnaast
kan ook met een zwarte stift het gra-
tis antwoordnummer van Packmee op
de doos worden geschreven (Packmee,
Antwoordnummer 7, 2740 VG Waddinx-
veen). Meer informatie over Packmee en
de samenwerking met Kika, Stichting
Kinderpostzegels Nederland en PostNl is
te vinden op www.packmee.nl
GRAM | mei 2014 53
Verhuur van reinigingsmaterieel
Machinebouw
Service, revisie en onderhoud(Geesink, Haller en VDK)
Ecopark 28, 8305 BK Emmeloord Tel: 0527 622882
[email protected] • www.awmaterieel.nlWascontainer
Nilfisk Outdoor Division
The leader in compact outdoor cleaning
Voor iedere toepassing heeft Nilfisk Outdoor specifieke oplossingen: of het nu gaat om vegen, groenonderhoud of winterdienst, bedenk het maar en Nilfisk Outdoor heeft voor u de ideale machine, dankzij de kennis en kunde van onze Outdoor specialisten.
Ontdek onze volledige serie rangers en vind de perfecte oplossing voor uw reinigings- en onderhoudsbehoeften van buitengebieden!
Laat u tijdens een demonstratie overtuigen van onze veelzijdige en krachtige machines en werktuigen. Neem contact met ons op voor meer informatie.
Nilfisk-Advance B.V.Versterkerstraat 5NL-1322 AN AlmereT. +31 (0)36 5460700 F. +31 (0)36 5235148
www.nilfisk-outdoor.nl
54 GRAM | mei 2014
Agenda26 juni
NVRD themadag Beheer Openbare Ruimte,
Reehorst, Ede
23 - 25 september
Vakbeurs Recycling,
Evenementenhal Gorinchem
24 september
Nationaal Gladheidbestrijdingscongres,
Reehorst, Ede
30 oktober
Afvalconferentie,
Antwerpen
ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl
RedactiecommissieRob Schram, RMN (hoofdredacteur)Marc Maassen, GADBas Peeters, NVRDRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostMarc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van Nieuwenhoven, RijkswaterstaatDiederik Notenboom, De Meerlanden
EindredactieKarin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]
Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA Zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]
Opmaak en drukWeevers Grafimedia, www.weevers.nl
Gemeentereiniging en Afvalmanagementis het officiële vakblad van de
AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). los: € 11,50.
Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.
ISSN 1569-0458
© NVRD
GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.
Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.
Containerwielen van Haco...
Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)[email protected] www.protempo.eu
103
Bel voor informatie:
... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.
adv. 103 190x130 mm.indd 1 11-02-2010 13:55:19
Hoge kosten voor
?reinigen olielekkages
Olielekkages zijn
gemakkelijk zelf
te reinigen m.b.v.
AQUAQUICK 2000.
Deze unieke
wegdek-
ontvetter
wordt al
toegepast
door bijna alle
brandweerkorpsen
en wegbeheerders.
Bespaar op kosten en tijd,
wij informeren u graag!
VanDoClean B.V. / Absorbit
Tel. 0416-66 80 60
www.vandoclean.nl
Fax 0416-66 80 65
VanDoClean
www.weevers.nl
Milieu ontzienHet is niet realistisch om te beweren dat we milieuvriendelijk kun-nen produceren. Het milieu heeft bijna altijd last van activiteiten van mensen. Wij mogen ons gelukkig prijzen dat de natuur heel veer-krachtig is. Wat wij wel kunnen doen is het milieu zoveel mogelijk ontlasten. En daar doen wij als Weevers Gra� media ons best voor. Elke dag opnieuw, houden wij met onze activiteiten rekening met de omgeving en het milieu. Hiervoor is ons bedrijf sinds 1995 milieu gecerti� ceerd. Aanverwant zijn de certi� caten FSC®, sinds 2006 en in juni van 2010 hebben wij als eerste gra� sch bedrijf in Gelderland het certi� caat ontvangen voor duurzaam inkoop. Om de systemen te waarborgen hanteren wij de eisen van de VPGI (ISO9001), waar-door wij sinds 1982 dit certi� caat op onze naam hebben staan.
concept & ontwerp sign & displayinternet & av-producties digitaal drukkenkrantenuitgaven offsetdrukken afterpress
580391 GRAM 02 2013.indd 38 01-03-13 15:47
Substantiële resultaten bij van Gansewinkel OverheidsdienstenVan Gansewinkel Overheids- diensten koos al voor de oplos-singen van Transvision. Zij maken gebruik van Transvision Waste Planner voor de inzameling van huishoudelijk afval, met als doel verlaging van de directe kosten van afvalinzameling en daarnaast de routes te optimaliseren en de
CO2-uitstoot te verlagen, verbeter-ing van de dienstverlening richting de burger en verbetering van de managementinformatie.
Transvision Route Planner wordt gebruikt voor het doorrekenen van de routes van huis-aan-huis inzameling in al haar 74 gemeen- ten met in totaal 1,2 miljoen huis-aansluitingen. Het optimaliseren van de routes is uitbesteed aan het Competence Center van Transvi-sion. Daarnaast wordt Transvision Waste Planner ingezet voor het optimaliseren en plannen van het dynamische inzamelen van de on-dergrondse containers op basis van vulgraadgegevens aangeleverd
door BWaste. Van Gansewinkel Overheidsdiensten is daarbij de eerste inzamelaar waar deze op-lossing volledig wordt aangeboden op basis van SaaS (Sofware as a Service).
Van Ganswinkel Overheids- diensten ziet, dankzij het gebruik van Transvision systemen, sub-stantiële besparingen in het aantal gereden kilometers, de tijd per route
en de totale kosten. Daarnaast is er een significante verbetering in productiviteit en klantenservice, is er meer structuur dankzij kennis-borging en gebruiksgemak en is er meer controle over de planning en het optimalisatieproces.
Uitbreiding van het systeem bij Twente MilieuTwente Milieu maakt al geruime tijd gebruik van Transvision Fleet Plan-ner voor het plannen van dynami-sche inzameling van ondergrondse containers. De behaalde resul-taten en de samenwerking met Transvision bevielen Twente Milieu dusdanig goed dat Twente Milieu
inmiddels ook Transvision Route Planner in gebruik heeft genomen voor de huis-aan-huis inzamel-routes. Alle routes zijn opnieuw be-rekend en slechts één planner kan nu eenvoudig alle routes maken en onderhouden. Een voordeel was dat Twente Milieu eenvoudig en in korte tijd haar plastic routes heeft kunnen creëren.
Wilt u meer weten over Transvision en wat wij voor u kunnen betekenen?Contactpersoon: Martijn SchimmerRegional Manager BeneluxTelefoon: +31 (0)10 820 8868E-mail: [email protected]: www.transvision.eu
Optimaliseer de routeplanning van uw afvalinzameling!
Advertorial
Transvision levert software oplossingen voor logistieke vraagstukken en gaat hierbij verder dan de standaard, statische routeplanningssystemen. Transvision Waste Planner is specifiek ontwikkeld voor de afvalbranche en is gebaseerd op Transvision basissystemen: Transvision Route Planner en Transvision Fleet Planner. De systemen kunnen uitgebreid worden met aanvullende modules van Transvision en worden aangepast aan de specifieke wensen en eisen van de afval-inzamelaar, zoals omgekeerd inzamelen en het anticiperen op de vulgraad van ondergrondse containers.
WASTE PLANNER
“Het Transvision Competence Center is uw be-trouwbare partner voor kwalitatief hoogwaardige inzamelroutes.” -Martijn Schimmer, Transvision
2014-04.09 Gram Advertorial NL v4 dkn.indd 1 10-04-2014 11:21:41
www.vanschijndel.euVan Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland
T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E [email protected] www.vanschijndel.eu
Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.
Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. Twee jaar garantie. Vraag naar onze fi nancierings- mogelijkheden.
Waarom voor van Schijndel kiezen:
OND
ERDELEN
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
Van Schijndel Afvalinzamelsystemen“iets anders, veel beter”.
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
VSAII + ACB Archiefbelading Onderdelenservice
VSAIII + SCB1700 Eurocontainer
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
eu
ww
w.v
ansc
hij
ndel.
euVSAII + SCB1700 Eurocontainer