Gram september 2014 definitief

Composteren en milieubelasting

Eerste resultaten NVRD benchmark

Gladheidbeheer bekend

Mediation zeer bruikbaar voor de afvalbranche

GRAM

Het seizoen voor gladheidbeheer komt eraan

JAA

RGA

NG

105 | NU

MM

ER September 2014

VAKBLAD VAN DE 7

Eurosalt BIO-ZOUT is een 100% biologisch en duurzaam wegenzout, afkomstig uit de productie van biobrandstof. Het unieke en innovatieve productieproces van Eurosalt BIO-ZOUT is als volgt: ruwe glycerine, een restproduct van de productie van biodiesel, wordt ontwikkeld totbio-methanol. De cirkel is rond; het maximale energie potentieel wordt bereikt en daarmee tevens een sub-stantiële reductie in CO2 uitstoot.

Met Eurosalt BIO-ZOUT dragen we bij aan een schonere wereld. Steeds meer bedrijven en overheidsinstanties zien dat ze een verschil kunnen maken door duurzaam in te kopen. Waren we begin jaren 80 de eerste kwaliteits-leverancier van steenzout in Nederland, nu zijn we 30 jaar later opnieuw de eerste met duurzaam BIO-ZOUT. Eurosalt BIO-ZOUT draagt bij aan een CO2 reductie en een schoner klimaat. Alle beetjes helpen, ook de aanschaf van

uw wegenzout. Als u strooit met Eurosalt BIO-ZOUT heeft u duurzaamheid in de volle breedte.

Voor meer informatie, referenties, of bezoek van vertegenwoordiger: www.eurosalt.nl/biozout - T. 0168 - 39 32 00Plaza 6 - NL-4782 SK MOERDIJK

Ruim 30 jaar vertrouwd met zout!

www.eurosalt.nl

Waar een kleine korrel groot in kan zijn...

PRODUCTIE VAN BIODIESEL

RUWE GLYCERINE Rest product van biodiesel

productie wordt als hoofdingrediënt gebruikt

BIO-METHANOL Na vervaardiging van ruweglycerine ontstaat er een

bio-methanol

EUROSALT BIO-ZOUT® Restproduct uit productie-proces = 100% duurzaam

RUWE GLYCERINE Rest product van biodiesel productie wordt als hoofdingredient gebruikt.

BIO-METHANOL Na vervaardiging van de ruwe glycerine ontstaat er een bio-methanol

Eurosalt BIO-ZOUT® Restproduct uit productieproces= 100% DUURZAAM

Proces en output zorgt voor een substantiële reductie in CO2 uitstoot.

Het proces

GRAM | september 2014 3

Vakblad van de NVRD

inhoudsopgave

5

8

12

22

Hoe doen zij dat? Deze maand: gladheidbestrijdingAan het woord zijn de projectleider afval en gladheidbestrijding bij Omrin en een

teamleider van de gemeente Breda.

Selectiever strooien met netwerkverwachtingenMeteoGroup helpt wegbeheerders genuanceerder strooien met behulp van

netwerkverwachtingen. Een systeem dat in andere Europese landen al volop wordt

toegepast.

“Een winter zonder sneeuw vind ik een horrorwinter”Wegbeheerder en gladheidcoördinator bij de gemeente Hellevoetsluis, Sander Kruithof

in de rubriek Vakwerk

Minder afval door pre-circulair consumentengedragDoor andere keuzes te maken bij de aanschaf van produkten, kan de totale

hoeveelheid produkten binnen een huishouden met een derde verminderen..

Foto voorplaat:

Inge van Mill / Hollandse Hoogte

Lees verder op pag. 6

4 Bezem

11 Programma Nationaal

Gladheidbestrijdingscongres 2014

15 Benchmark Gladheidbeheer

18 CloseUp

19 NVRD nieuws

20 Afvalstakingen beloond

26 Het nut van mediation in de afval-

en reinigingswereld

29 Samenwerking en inzicht voor

versnelling circulaire economie

32 Nieuws op de markt

38 Agenda

Lees verder op pag. 18

4 GRAM | augustus 2014

Gladheidbeheersing in abonnementsvorm

ASH Services biedt producten en diensten aan in abonnementsvorm, voor volledige ontzorging op het gebied van gladheidbestrijding. De samenstelling van deze abonnementen wordt nauwkeurig afgestemd op de wensen en behoeften van uw organisatie. Voor een vaste prijs wordt de uitvoering geregeld, waarbij u de knoppen blijft bedienen. Wij werken met het beste materieel en de modernste technieken, op de meest efficiënte manier.

ASH Services is de concrete vertaling van onze visie op de toekomst van gladheidbestrijding. Daarmee laten wij - opnieuw - zien dat de wens van de klant voor Aebi Schmidt het uitgangspunt is. U wilt ontzorgd worden? Wij zullen u ontzorgen!

Op 1 oktober 2014 zullen wij ASH Services verder toelichten op het Nationaal Gladheidbestrijdingscongres.

We take Care.

T 0548 370000, www.aebi-schmidt.nl

BEZEMdat ik me wél druk wil maken om hogere hergebruikcij-fers. Wij leven in een geciviliseerd werelddeel en ik ben er van overtuigd dat onze branche een substantiële bij-drage levert aan het in standhouden van veiligheid. Als wij ons niet meer bekommeren om dat flesje, verloedert de omgeving en verdwijnt het gevoel van veiligheid. Als wij ons niet meer druk maken om het hergebruikpercen-tage, verdwijnen kostbaarheden in de oven en voeren we straks oorlog om de schaarse primaire grondstoffen. Dus ja… ik maak me graag druk om dingen die anderen momenteel relatief minder belangrijk vinden.Terug van vakantie, we gaan er weer tegenaan.

De S van ….Herkent u dit? Terugdenkend aan de vakantie, daarbij krampachtig vast-houdend aan het gevoel van vrijheid in je korte broek en teenslippers, glas rode wijn, denkend aan de dag van morgen. Wat is er in de vakantieperiode allemaal gepasseerd; vliegtuigramp, mensen maken elkaar om religieuze of politieke redenen af. De wereld lijkt in brand te staan, voor sommigen staat de wereld zelfs helemaal stil. En ik? Ik moet me druk maken om een plastic flesje in de berm of het vin-den van een manier om 1 procent extra recyclingresultaat te realiseren. Vakantietijd is voor veel mensen de periode om eens van buiten naar bin-nen te kijken. Is dit nog wel wat ik wil doen, zit ik nog op de juiste plek, etc. Ook ik heb dat bij tijd en wijle. En ben daarmee tot de conclusie gekomen dat ik me wél druk wil maken om dat plastic flesje in de berm en


6 GRAM | september 2014

▼Deze maand:

gladheidbestrijding

Hoe doen zij dat?

Wie voert de gladheidbestrijding in

uw gemeente/regio uit?

Omrin voert de winterdiensttaken uit

voor vier aangesloten gemeenten, waar-

onder Leeuwarden. De gemeenten zijn

zelf verantwoordelijk, maar wij als Omrin

doen het uitvoerende werk.

Wat is in het kort de taak van een

gladheidcoördinator?

Een gladheidcoördinator beslist of er

uitgerukt moet worden of niet, bewaakt

de uitvoering ‘is er goed gestrooid en op

tijd’, houdt logboeken bij en koppelt al-

les terug richting opdrachtgever. En na-

tuurlijk houdt hij het weer heel goed in

de gaten. Bij Omrin hebben we één glad-

heidcoördinator met daarnaast een paar

ondersteunende secondanten, die prakti-

sche zaken regelen, zoals vervanging bij

ziekte of een kapotte auto. Gladheidco-

ordinator is een typisch beroep, je moet

het met hart en ziel doen. De meesten

weten alles van het weer, maar ook van

de lokale omstandigheden. Hoe reageren

de wegen, hoe sterk is de warme invloed

van de Waddenzee, is er een droge oos-

▼

Tekst: Hetty D

ekkers

tenwind? Gladheidcoördinatoren zijn al-

tijd een beetje vakidioten, anders kun je

dit werk niet doen.

Op basis van welke gegevens wordt

er besloten tot uitrukken?

Wij hebben een eigen gladheidmeld-

systeem, met sensoren in de weg.

Dat systeem is gekoppeld aan het

weerbureau. De meteorologen daar

hebben satellietbeelden en weerkaar-

ten tot hun beschikking. De gladheid-

coördinator en het weerbureau bellen

elkaar voortdurend als het spannend is.

Ze voorzien elkaar van informatie en

seinen elkaar in als er iets bijzonders

gebeurt. Dat alles wordt aangevuld

met eigen schouw. Regelmatig rondjes

maken buiten, gaan kijken bij de

bruggen of wegen die snel glad zijn. Met

het gladheidmeldsysteem weet je al heel

veel, maar het weerbureau en de eigen

waarneming zijn daarnaast onmisbaar.

Neemt de coördinator de beslissing

tot uitruk alleen of in overleg met

anderen?

In tachtig procent van de gevallen neemt

de coördinator van Omrin de beslissing

zelfstandig. Dan heb ik het over de re-

guliere acties. Maar in extreme gevallen

bellen we met de belanghebbende van

de betreffende gemeente. Als er bijvoor-

beeld veel ijzel wordt verwacht, of als er

zo massaal gestrooid moet worden dat je

het niet kunt behappen in één keer. Dan

moet je samen met de gemeente snel

prioriteiten stellen. Welke wegen laat je

even zitten, welke neem je eerst?

Wanneer is het het lastigst om te

besluiten al dan niet uit te rukken

met de winterdienstploeg?

Als er gevaarlijke ijzel wordt verwacht,

die evengoed aan je gebied voorbij kan

trekken. Dat vond ik altijd de moeilijkste

momenten, toen ik zelf nog gladheidco-

ordinator was. Ligt er ijzel tijdens de och-

tendspits, dan ben je te laat. Het beste

is jezelf een plan op te leggen: uiterlijk

zo laat beslis ik. En natuurlijk, er kan wel

eens een loze actie tussen zitten, maar

zorg dan dat die op goede argumenten

gebaseerd is.

Elke uitruk betekent een flinke

kostenpost. Weegt die financiële druk

mee in de beslissing?

Het speelt wel eens door je achterhoofd,

maar daar mag je je niet door laten leiden

natuurlijk. Wat ik zelf lastiger vind, is de

betrokkenheid bij het personeel. Het ge-

vaar sluipt erin dat je de ploeg om zeven

uur ’s avonds uit laat rukken, in plaats

van midden in de nacht. Terwijl het mis-

schien niet nodig was geweest, als je het

langer aangezien had. Om dat soort be-

trokkenheid te voorkomen, is het beter

dat de gladheidcoördinator een beetje op

afstand staat van de uitvoerende ploeg.

Als je niet dagelijks met die mensen te

maken hebt, neem je objectiever en on-

afhankelijker je beslissingen.

Tips voor andere gemeenten?

Laat je niet verrassen door het weer.

Houd de gegevens zo frequent mogelijk

in de gaten en maak voor jezelf een plan.

Bert Hooglandprojectleider afval en gladheidbestrijding

Omrin.

Contact: [email protected]

▼


▼vochtige wegen is dat lastig in te schat-

ten, al heb je nog zo veel ervaring. De

opvrieskansen zijn ook nog verschillend

per soort wegdek; klinkers in de binnen-

stad reageren anders dan asfaltwegen in

het buitengebied. Bij grote twijfels ga je

dan toch maar. Het zal incidenteel gebeu-

ren dat het niet nodig was geweest, maar

dat risico kun je gewoon niet nemen.

Elke uitruk betekent een flinke

kostenpost. Weegt die financiële druk

mee in de beslissing?

Zeker wel. In Breda is berekend dat elke

preventieve uitruk 15.000 euro kost. Wij

hebben 600 kilometer hoofdweg, 250

kilometer aan fietspaden. Om dat te alle-

maal te behandelen zijn er dertig man in

de weer, 26 voertuigen op pad. Dan wil je

liever geen inschattingsfout maken.

Tips voor andere gemeenten?

Een gladheidbestrijdingsplan heeft ie-

dereen wel, maar zorg ook dat dat up to

date blijft. Loop elk jaar de routes even

na, kijk of de telefoonnummers nog klop-

pen. Als je midden in de nacht voor ver-

rassingen komt te staan, ben je niet blij.

zelf veel waarde aan visuele controle.

Plaatselijk kan de situatie toch weer net

even anders zijn dan verwacht. Onze

gladheidcoördinator is daarom heel de

nacht in de weer, ijsberen noemen wij

dat. Hij gaat tussendoor steeds het veld

in om te zien wat er buiten gebeurt, kou-

de plekken controleren. Wij hebben voor

dat laatste een speciaal voertuig, met

wegdektemperatuurvoeler.

Neemt de coördinator de beslissing

tot uitruk alleen of in overleg met

anderen?

Wij overleggen vooral veel met rijk en

provincie. Maar de beslissing nemen we

zelf. Het is niet zo dat als de provincie

uitrukt, wij dat automatisch ook doen.

Wanneer is het het lastigst om te

besluiten al dan niet uit te rukken

met de winterdienstploeg?

Het meest makkelijke moment is als er

sneeuw wordt verwacht. Dan weet je dat

je gewoon alles in gang moet zetten. Het

moeilijkste moment is als de weg wel of

niet op kan vriezen. Dan is het de grote

vraag of je preventief moet gaan strooi-

en, voordat de spits op gang komt. Bij

Wie voert de gladheidbestrijding in

uw gemeente/regio uit?

Het operationele werk is uitbesteed aan

aannemers. Maar het materiaal, waaron-

der 26 strooiers, heeft Breda wel in eigen

beheer.

Wat is in het kort de taak van een

gladheidcoördinator?

In de winter, als de coördinator dienst

heeft, houdt hij uiteraard het weer en de

omgeving in de gaten. En hij beslist uit-

eindelijk of we de weg op gaan of niet.

Maar de rest van het jaar heeft de coör-

dinator het ook druk. Routes nalopen,

vlootschouw uitvoeren, draaiboeken up

to date houden. Vooral in de wintertijd,

als er mogelijk uitgerukt moet worden,

is het een spannend en apart beroep. Je

moet met die druk kunnen omgaan. En

voeling hebben met het weer en de lo-

kale omstandigheden. Dit werk doe je al-

leen als je er iets om geeft.

Op basis van welke gegevens wordt

er besloten tot uitrukken?

We zijn aangesloten bij een weerbureau,

verder is er veel overleg met de overige

partijen, zoals rijk en provincie. Breda

ligt een beetje ingekapseld tussen veel

meetpunten van rijk en provincie, daar-

om hebben we geen eigen gladheidmeld-

systeem. Naast al die gegevens hecht ik

Adrie Pijpersteamleider (voorheen twintig jaar

gladheidcoördinator) gemeente Breda.

Contact: [email protected]

▼

Gladheidbestrijding in Breda


Netwerkverwachtingen is een systeem waarbij ge-

meenten, provincie en rijk nauwkeuriger kunnen bepa-

len welke routes wel of niet gestrooid moeten worden

om gladheid te voorkomen. Mark Alblas, account-ma-

nager van MeteoGroup legt uit. “Nu werkt het meestal

zo dat wegbeheerders op basis van onze gegevens,

in combinatie met eigen gladheidmeldsystemen of

andere bronnen, besluiten tot totale strooiacties over

te gaan. Onze gladheidmetereoloog bewaakt de meet-

punten en de meteorologische gegevens en neemt

contact op met de gladheidcoördinator als het kritisch

wordt. Is dat het geval, dan worden meestal álle routes

binnen een beheergebied gestrooid. Dat laatste is van-

uit financieel en milieutechnisch oogpunt onwenselijk.

Elke uitruk kost duizenden euro’s en het zout komt in

het milieu terecht. Vooral bij twijfelgevallen, met tem-

peraturen rond het nulpunt, kan het zijn dat bepaalde

routes wel glad worden, maar andere niet. In één enkel

beheergebied kunnen de wegdektemperatuurverschil-

len wel oplopen tot vier à vijf graden.”

Netwerkverwachtingen

Gladheidverwachting is een ingewikkeld proces. “Be-

halve het weer speelt ook de wegdektemperatuur een

grote rol”, verklaart Alblas. “Die temperatuur is afhan-

kelijk van factoren als wegdekfundering, schaduw,

bebouwing. Een brug is bijvoorbeeld vaak een koude

plek, omdat er geen ondergrond is die de ingestraalde

zonnewarmte vast kan houden. Op een weg die over-

schaduwd wordt door bomen, heb je te maken met

weinig zonlicht maar ook met minder uitstraling van

warmte omdat de takken dat tegenhouden.”

Om die diversiteit in wegdekverschillen in kaart te

brengen, ontwikkelde MeteoGroup het systeem net-

werkverwachtingen. Alblas: “Netwerkverwachtingen

betekent dat wij vooraf alle routes in het beheergebied

nauwkeurig bestuderen. Dat doen we op twee manie-

ren. We verkennen de omgevingsfactoren, zoals scha-

duw en bebouwing en de ondergrond ofwel het ver-

schil in wegdektemperatuur. Dat laatste doen we met

Valt er sneeuw, dan moet je strooien. Maar dat is in de praktijd niet altijd zo gemakkelijk. Diverse vor-

men van gladheid, denk aan rijpvorming, verschillen in wegdektemperatuur en andere factoren kun-

nen de beslissing om al dan niet uit te rukken erg moeilijk maken. MeteoGroup helpt wegbeheerders

genuanceerder strooien met behulp van netwerkverwachtingen. Een systeem dat in andere Europese

landen al volop wordt toegepast.

Selectiever strooien met netwerkverwachtingen

Kaartje van de netwerkverwachting. In verschillende kleuren wordt de verwachte wegdekconditie per wegvak

weergegeven. Een wegbeheerder kan per strooiroute bekijken of er gladheid in die route verwacht wordt.


Netwerkverwachtingen is een logische en meer verfijn-

dere opvolger van ‘dynamisch strooien’. Alblas: “Enige

jaren geleden is er een samenwerkingsproject ‘dynami-

sche gladheidbestrijding’ gestart om zowel de strooi-

route als de zoutdosering variabel te maken. Uit dit

project is nu de netwerkverwachting voortgekomen.

Als extra hulpmiddel voor de gladheidcoördinator.

Voordeel van het systeem is ook dat je beter gedekt

bent tegen eventuele claims. Je staat juridisch sterker,

omdat je goed beargumenteerd te werk bent gegaan.”

Netwerkverwachtingen wordt in Nederland inmiddels

door een paar wegbeheerders gebruikt. In landen als

Zweden, Duitsland en Engeland draait het systeem al

jaren en op grotere schaal, volgens Alblas naar alle

tevredenheid. Volgens hem heeft het systeem vooral

nut voor wegbeheerders met een eigen gladheidmeld-

systeem, maar noodzakelijk is dat niet. “Je kunt ook

samenwerken met je buurgemeente bijvoorbeeld. Of

gebruikmaken van een meetpunt van de provincie.

Maar de meerwaarde is het hoogst met een meetpunt

in je eigen gebied.” Voor meer info: www.gladheid.nl of

e-mail: [email protected].

Tekst: Hetty Dekkers

een auto met een infraroodcamera op de trekhaak. Die

auto rijdt alle routes van het netwerk, op een moment

dat de wegdektemperaturen het meest verschillend

zijn. Dat wil zeggen bij koud, onbewolkt en windstil

weer. Op deze manier detecteer je de koude en warme

op het moment dat de verschillen het allergrootst zijn.

Deze informatie wordt gebruikt bij het opstellen van de

netwerkverwachtingen.”

Om de omgeving in kaart te brengen, gebruikte Meteo-

Group aanvankelijk een eigen auto met fisheyecamera

op het dak. “Tegenwoordig doen we dat digitaal, via

Streetview”, aldus Alblas. Door de twee datagroepen

te combineren (omgeving en wegdektemperatuur), kan

MeteoGroup voor elk wegbeheergebied een gladheid-

verwachting per strooiroute opstellen. Alblas: “Met

netwerkverwachtingen heeft de gladheidcoördinator

een duidelijk inzicht en kan hij besluiten veel selec-

tiever te strooien, dus bijvoorbeeld route A en C wel,

maar B niet. Het vraagt van hem wel een iets actievere

opstelling uiteraard. Hij moet niet alleen beslissen óf

er uitgerukt wordt, maar ook waar. Een veel gebruikte

bruggenroute is al een goed voorbeeld van selectief

strooien, maar met de netwerkverwachtingen kunnen

álle strooiroutes afzonderlijk beoordeeld worden.”

De oerdegelijke strooimachines van Epoke uit Scandinavië. Maar ook sneeuwploegen, zoutoplossers en sproeimachines: Voor de winterdienst in de volle breedte, leidt de weg naar Schuitemaker. Bovendien is Schuitemaker voor u continu op zoek naar innovatieve oplossingen, zoals onze nieuwe houten opslagsilo’s. Want alleen Schuitemaker biedt kwaliteitsmerken, een gevarieerd en compleet programma, doortimmerd advies en uitstekende service. Zegt u winterdienst, denk dan aan Schuitemaker!

Schuitemaker B.V. | Morsweg 18 - 7461 AG Rijssen - Holland Tel.: +31 (0)548 - 51 41 25 | www.sr-schuitemaker.nl

Schuitemaker. Winterdienst in de volle breedte


Zoutverdienenper m2

Voor vragen: [email protected] informatie: www.wegenzout.nl

Vacuümzout van AkzoNobel is vochtig en hee f t een f i j ne ko r re l ve rde l i ng . Daardoor plakt het beter aan de weg dan andere soorten zout. Ofwel: per m2 minder strooien voor hetzelfde resultaat. Ook heeft vacuümzout van AkzoNobel een grotere korreldichtheid. Daardoor gaan er in één kubieke meter meer kilo’s wegenzout. Met dezelfde strooiwagen neemt u dus méér AkzoNobel vacuümzout mee dan ander zout. Gevolg: efficiëntere strooiacties. Er is immers minder zout nodig per m2 voor het gewenste resultaat en bovendien rijdt u met één strooiwagen AkzoNobel vacuümzout méér kilometers. Kortom: lagere kosten per m2.

AN

_200

932_

2608

14

Het is tijd voor meer met minder!

9:00 Inloop en koffie

9:30 Opening door de dagvoorzitter Reinier van den Berg, meteoroloog en weerman

9:45 Gladheidsbestrijding en de weersveranderingEen korte terugblik op de afgelopen winterperiodes en een prognose van toekomstige weerscenario’s. Reinier van den Berg, MeteoGroup

10:15 Samenwerking in GladheidbeheerDe provincie Overijssel was een pionier in het vormge-ven van de samenwerking tussen verschillende glad-heidbeheerders. Wat zijn de ervaringen met deze samen-werking en hoe ziet de toekomst van samenwerking er uit?Nanning Bulthuis, Provincie Overijssel

10:45 Pauze

11:15 Gladheidsbestrijding op fietspadenEen tijd geleden was er na elke winter veel te doen over gladheidbestrijding op fietspaden. Dit leidde ook op het Gladheidbestrijdingscongres tot veel interactie. Inmid-dels is de gladheidbestrijding op fietspaden aangepakt en fors verbeterd maar zijn we er al? Theo Zeegers, Fietsersbond

11:45 Gladheidbeheer in de stad RotterdamBereikbaarheid is voor de gemeente Rotterdam van groot belang. Wat betekent dit voor de gladheidbestrij-ding? Op welke wijze garandeert de gemeente ook in de winter de toegankelijkheid van alle voorzieningen? Peter Erkens, gemeente Rotterdam

12:15 Lunch

13:30 Themasessies Blok 1

Prestatie-inkoop bij gladheidbeheerDe Gemeente Hellevoetsluis heeft recent het Gladheid-beheer Europees aanbesteedt via een functioneel bestek waarbij de resultaten en randvoorwaarden worden vastgelegd en aan de leverancier wordt overgelaten hoe daaraan invulling wordt gegeven. Wat betekent deze wijze van aanbesteden voor gladheidbeheer en wat zijn de ervaringen van de betrokken partijen bij de aanbeste-ding van de gemeente Hellevoetsluis?Sander Kruithof en Pieter Swerus namens gemeente Hellevoetsluis en Peter Roodijk, AEBI –Schmidt

Communiceren over gladheidbestrijdingElke wegbeheerder communiceert richting de burger en de weggebruiker over gladheid en gladheidbestrijding. In de provincie is het initiatief genomen om deze com-municatie op elkaar af te stemmen. Naast een kern-boodschap en een korte film is een toolkit ontwikkeld.Meer weten over de visie achter en de uitwerking van de gezamenlijke communicatie in de provincie Utrecht? Dan Bekker, gemeente Utrecht


Meten is wetenOver het belang van goede areaalgegevens, logistieke planning en capaciteitsberekeningen en de transitie van logistiek gedreven naar een informatiegedreven glad-heidbestrijding.Hans Teeuwen, Gemeente Den Bosch en Dennis van Poppel, NMPO

Contactloze gladheidsmeldingOp de A50 bij Schaarsbergen wordt een pilot uitge-voerd met een contactloos gladheid-meldsysteem dat werkt met camera’s die boven en naast de weg worden geplaatst. De camera's meten relevante omgevingsfacto-ren als temperatuur en stroefheid van de weg. Wat zijn de ervaringen en is deze toepassing ook geschikt voor gemeentelijke wegen? De Firma Schuitemaker geeft een toelichting op de werking en de eerste resultaten. Schuitemaker


Ontwikkelingen dooimiddelenHet belang van de juiste korrelgrootte en de nieuwste ontwikkelingen en ervaringen rondom pekelinstallaties.Stephan Dreijer, De Meerlanden en Sietze de Waard, Eurosalt

Optimalisatie door het gebruik van netwerk- of routeverwachtingenIn de huidige gladheidbewaking wordt tijdens strooi-acties geen of nauwelijks onderscheid gemaakt tussen warme en koude weggedeelten. Met netwerkverwachtin-gen worden temperatuurvariaties van het wegdek in een beheersgebied in kaart gebracht. Hoe kan een wegbe-heerder de gladheidsbestrijding verder optimaliseren met behulp van netwerkverwachtingen?Mark Alblas, MeteoGroup

15:45 Afsluiting en netwerkborrel

P R O G R A M M A



VAKWERK

“Een winter zonder sneeuw vind ik een horrorwinter”

Wat houdt je functie in?

Als wegbeheerder laat ik weginspecties uitvoeren en ga

ik over onderhoudsmaatregelen, bestekken en dergelij-

ke. Ik zorg ervoor dat de wegen in orde zijn. Daarnaast

ben ik gladheidcoördinator. Dit biedt mij gelegenheid

om op mijn werk actief bezig te zijn met mijn hobby.

Alles wat met het weer te maken heeft, heeft mijn inte-

resse. Met de taak van gladheidcoördinator ben je het

hele jaar zoet. In de winter heb je te maken met de uit-

voering, in het voorjaar met de evaluatie. De rest van het

jaar ben je druk met het uitvoeringsplan, strooiroutes

bepalen, het strooimaterieel, de zoutvoorraad. En dan

natuurlijk nog de communicatie. Ik vind het belangrijk

dat inwoners goed weten waar ze aan toe zijn, dus be-

moei ik me ook met de voorlichting. Zorgen dat de juiste

informatie tijdig aanwezig is bij ons team Communicatie

en het Klant Contact Centrum. Al met al ben ik het hele

jaar met gladheidbestrijding bezig, naast mijn werk als

wegbeheerder.

Wat deed je hiervoor?

Ik was werkvoorbereider op het Ingenieursbureau van

Spijkenisse. Sinds vier jaar werk ik nu voor Hellevoet-

sluis. In mijn sollicitatiegesprek voor deze baan gaf ik

al aan dat ik heel erg geïnteresseerd ben in het weer en

gladheidbestrijding. Ik heb thuis in mijn tuin een weer-

station staan, houd me bezig met weersvoorspellingen,

ga kijken als het ergens extreem weer is en maak daar

foto’s van. Het weer is gewoon een hobby van me. Van

mijn huidige werkgever mocht ik een opleiding glad-

heidcoördinator volgen bij CROW. Ik zat bij de eerste

lichting, want die opleiding was toen nog nieuw. Minder

dan de helft van de deelnemers slaagde meteen, ik zat

daarbij. Ik ben echt heel blij met deze baan, vind het

ontzettend leuk werk. Hellevoetsluis is een kleine ge-

meente, waar je werkt met een klein team en veel ver-

antwoordelijkheid. Bij veel projecten ben je van begin

tot eind betrokken.

Zorgen dat de wegen binnen zijn gemeente

in orde zijn. Dat is kort samengevat de

taak van Sander Kruithof (39). Hij is weg-

beheerder en gladheidcoördinator bij de

gemeente Hellevoetsluis. Een winter zon-

der sneeuw, vindt Sander maar niets. Hij

houdt van extreme weersomstandigheden.


De rubriek Vakwerk gaat over het vakmanschap en de bevlogenheid in de branche. In afval- en beheer van de openbare ruimte werken vele professionals, die hart hebben voor de ‘schone zaak’. Wat drijft hen in hun werk? En waarom doen zij dit werk graag en goed?

Waar heb je je sterk voor gemaakt, de afgelopen

jaren?

Een van de eerste taken waar ik als gladheidcoördinator

bij betrokken werd, is het opstellen van een beleidsplan.

Hellevoetsluis is een regiegemeente en ook de gladheid-

bestrijding was al uitbesteed aan een aannemer. Die

deed zijn werk hartstikke goed, maar we moesten toch

toe naar een Europese aanbesteding. Dat is gelukt, met

de oude aannemer als onderaannemer. In het kader van

verdere professionalisering hebben we de afspraken nu

goed op papier staan. Heel bewust hebben we de in-

vulling van het werk nu wat meer losgelaten. Voorheen

bepaalden wij de details, dat laten we nu over aan de

markt. We zeggen bijvoorbeeld dat een bepaald areaal

in twee uur effectief behandeld moet zijn, met welke

bestrijdingsmethode (droog-/natzout of sproeien) en

hoeveel gram dooimiddel er per m2 aangebracht moet

worden. De aannemer kiest vervolgens zelf welk mate-

rieel hij inzet en hoe hij de routes rijdt. Wij drukken op

de knop, maar de aannemer ontzorgt de gemeente in

de uitvoering. Op die manier benut je de kennis van de

markt optimaal.

Waar ik blij mee ben, is het gladheidmeldsysteem dat

we enkele jaren terug hebben aangeschaft. Dat systeem

meet op twee rijbanen en twee fietspaden de wegdek-

temperatuur. Na een infraroodmeting bleken de koudste

plekken zich op de fietspaden te bevinden en dat was

best verrassend. In ons uitvoeringsplan houden we daar

nu rekening mee. We hebben enkele grote scholen bin-

nen onze gemeente, die zorgen voor veel fietsverkeer.

Het gladheidmeldsysteem (gms) is een waardevolle aan-

vulling. Samen met de gegevens van onder meer Meteo

Group kunnen we nu heel nauwkeurig bepalen wanneer

we in actie moeten komen. En dan rijd je dus minder

vaak onnodige strooiroutes. Sinds het gms operationeel

is, hebben we 20 tot 25 procent minder strooiacties ge-

had dan tijdens andere winters met vergelijkbare om-

standigheden. Dat zijn mooie stappen vooruit.

Draai je ook zelf diensten als het glad is?

Jazeker. Eens in de paar weken ben ik aan de beurt. Als

ik dienst heb, bekijk ik alle weerkaarten en houd ik de

website van Meteo Group voortdurend in de gaten. ’s

Avonds of ’s nachts maak ik buiten nog even een rondje,

om te kijken wat het weer doet. Al heb je nog zoveel ge-

gevens tot je beschikking, het blijft toch ook een kwes-

tie van gevoel. Wanneer beslis je wel of niet uit te ruk-

ken, dat is een moeilijk moment. Je staat er alleen voor

en moet een belangrijke keuze maken. Ik hoor dat ook

van andere gladheidcoördinatoren: het blijft een lastige

afweging, maar dat maakt het juist leuk en spannend.

Wat vind je het mooiste aan je werk?

Dat je bij het hele project betrokken bent. En dat je alles

wat je doet, terug ziet in de buitenruimte. Ik werk bij

een relatief kleine gemeente, met een klein team. Dat

betekent dat je veel beslissingen zelf mag nemen. Als

wegbeheerder begint dat bij een inspectie en eindigt het

bij asfaltering. Alle stappen daartussen heb je zelf be-

geleid. Ik vind dat zo boeiend, dat ik vaak nog even ga

kijken als er geasfalteerd of bestraat wordt. Bij gladheid-

bestrijding kan ik een stuk van mijn passie kwijt. Een

winter zonder sneeuw is voor mij een horrorwinter. Heb

je flink geïnvesteerd en alles voorbereid, komt er niets!

Wat ik ook mooi vind aan mijn werk als gladheidcoör-

dinator, is helder en duidelijk communiceren. Zorg dat

mensen weten waar ze emmertjes zout kunnen krijgen,

waarom je in de woonstraten niet meer strooit, dat

scheelt een hoop gemopper. In Nederland zijn we best

verwend. Ik zeg wel eens dat we aan gladheidbeheer-

sing doen, want helemaal voorkomen kun je het nooit.

Dat mogen mensen best begrijpen. En dat lukt het beste

als je duidelijkheid schept.

Minder leuke kanten?

Ik kan bijna niets bedenken. Nou vooruit, als ik een

week dienst heb gehad, als gladheidcoördinator met

winterweer, ben ik er wel even klaar mee. Lange werk-

dagen, weinig slapen, dat is erg vermoeiend. Aan het

eind van zo’n week ben ik doodop. Dan heb ik vooral

behoefte aan doorslapen, zodat ik het van me af kan

laten glijden.

Wat zou er beter kunnen?

Ik mag zelf niet klagen, maar bij veel andere gemeenten

merk ik dat de functie gladheidcoördinator er maar een

beetje bij hangt. Het is vaak geen volwaardige functie,

waar voldoende uren voor zijn vrijgemaakt. Dat mag

van mij wel veranderen. Als je dit werk goed wil doen,

moet je er het hele jaar structureel tijd aan besteden.

Waar let je op in je vrije tijd?

Op alles eigenlijk. Als ik op de snelweg rijd en er komt

een strooiwagen van Rijkswaterstaat aan, dan vraag ik

me meteen af of het nodig is of niet. En ik kijk altijd en

overal of er zout ligt. Maar ook in Hellevoetsluis houd

ik alles in de gaten als wegbeheerder. Ik woon in Helle-

voetsluis en ik ben superkritisch op alles wat niet goed

schoon of kapot is. Zie ik een losse stoeptegel of een

scheef paaltje, dan heb ik de neiging dat meteen te no-

teren. Het lukt me niet om dat los te laten.

Tekst: Hetty Dekkers


Nilfisk Outdoor Division

The leader in compact outdoor cleaning

DE MARKTLEIDER IN COMPACTE WINTERDIENSTMACHINES

Al onze Rangers kunnen eenvoudig

uitgerust worden met andere werk-

tuigen om de machine ook in andere

jaargetijden in te kunnen zetten.

Nilfisk-Advance B.V.Versterkerstraat 5NL-1322 AN AlmereT. +31 (0)36 5460700F. +31 (0)36 5235148

• Krachtige machines voor efficiënte gladheidsbestrijding• Sneeuwruimen en gladheidbestrijding in één arbeidsgang.• Compacte machines met kniksturing garanderenuitstekende wendbaarheid en inzet op krappe locaties• De machinist heeft een perfect zicht op de werktuigen engoed zicht rondom tijdens werkzaamheden.• Kan alle soorten sneeuw aan – een rolbezem om tot op deondergrond te reinigen, of verschillende sneeuwschuiversen –ploegen om diepe sneeuw te verwijderen.• Snelle en eenvoudige wisseling van de werktuigen om de

machine aan te passen aan andere werkzaamheden

Onze lijn multifunctionele Rangers staat klaar om uw winterdienst taken uit te voeren.Een compleet assortiment van duurzame en professionele werktuigen is beschikbaar.Krachtige machines met standaard 4WD uitgerust met de juiste werktuigenvoor uw werkzaamheden garanderen een optimaal werkresultaat. –informeer naar de mogelijkheden bij uw lokale dealer.

Park Ranger 2150City Ranger 2250

City Ranger 3500

www.nilfisk-outdoor.nl

Excellent zout voor onze afnemers

Esco is al jaren lang een betrouwbare partner voor industrie, handel en overheden. Wij kennen onze afnemers en de hoge eisen die zij stellen aan onze producten, kwaliteit en processen. Het in ons gestelde vertrouwen maakt ons trots en tot een van de belangrijkste zoutproducenten in Europa.

Esco Strooizout is een bijzonder eff ectieve mix van fi jne en grove zoutkristallen. De fi jne kristallen hebben een onmiddellijk dooi-eff ect, de grovere kristallen garanderen het vereiste langdurige eff ect bij dikkere lagen ijs en sneeuw. Esco is uw totaalleverancier voor vacuüm zout, steenzout en gezuiverde pekel. frisiazout.nl

Frisia Zout B.V. | Lange Lijnbaan 15 | 8861 NW Harlingen | T 0517- 492499 | E [email protected]


vergeleken. Uit de benchmark blijkt dat de gemiddelde

uitruktijd 45 minuten is en de gemiddelde strooitijd 165

minuten. Preventief strooien en het verruimen van de

richttijden zijn opties om kosten te besparen.

Het aantal klachten en meldingen is gerelateerd aan de

zwaarte van de winter. In de winter 2012-2013 bedroeg

het gemiddeld aantal klachten en meldingen ruim 100,

terwijl het gemiddeld aantal klachten en meldingen in

de zachtere afgelopen winter slechts 10 was. Het gemid-

deld aantal (toegewezen) schadeclaims in de afgelopen

winters was te verwaarlozen. De inwoner wordt tenslot-

te steeds meer betrokken bij het gladheidbeheer. In bijna

Zachte winters

De benchmark is gericht op de winterperiodes 2012-

2013 én 2013-2014. De afgelopen winters waren

zacht. De benchmarkdeelnemers zijn in de winter van

2012-2013 gemiddeld 47 keer uitgerukt. In de winter

van 2013-2014 bedroeg het aantal uitrukken daaren-

tegen gemiddeld ‘slechts’ 11. Veruit het grootste deel

van de acties was preventief. In het aantal dagen glad-

heid en acties is duidelijk sprake van een regionale

spreiding. In de Benchmark wordt hiermee rekening

gehouden door de resultaten per regio te presenteren.

Beleid op orde

Eén van de thema’s binnen de benchmark is het glad-

heidbeleid. Op een enkele uitzondering na beschikken

alle deelnemers over een actueel gladheidbestrijdings-

plan dat in het merendeel van de gevallen door de ge-

meenteraad is vastgesteld. Ook vindt bijna bij iedereen

een evaluatie plaats van de afgelopen winterperiode. Op

een paar uitzonderingen na, gaan de deelnemers in hun

gladheidbeleid uit van een maximaal aantal meters tot

een gestrooide weg. Gemiddeld is deze afstand bijna

340 meter, met een spreiding tussen 250 meter en 650

meter.

De variatie in het opnemen van voorzieningen als scho-

len, ziekenhuizen en OV-routes in het gladheidbestrij-

dingsplan is groot. Bijna alle deelnemers hebben zieken-

huizen, bandweer, GGD en OV-routes opgenomen in hun

routes. Voor bedrijventerreinen en winkelgebieden ligt

dit beduidend lager. Ook zijn de gehanteerde richttijden

NVRD Benchmark gladheidbeheerDe benchmark Gladheidbeheer van de NVRD leidt tot verrassende inzichten in de aanpak en uitvoering

van het gladheidbeheer in gemeenten. De benchmark wordt dit jaar voor de eerste keer uitgevoerd met

ruim 40 deelnemers en is nog in volle gang. In dit artikel volgen de eerste tussenresultaten.

De NVRD benchmark Gladheidbeheer is een netwerk waarin de deelnemers inzicht krijgen in hun eigen presta-

ties op het terrein van gladheidbeheer in relatie tot anderen. Dit inzicht is de basis voor bijeenkomsten waarin

gezamenlijk de overeenkomsten en verschillen worden geanalyseerd en waarin kennis en ervaringen met elkaar

worden gedeeld. Aan de benchmark doen ruim 40 organisaties mee; gemeenten met een eigen dienst, gemeen-

ten die het gladheidbeheer hebben uitbesteed en overheidsgedomineerde bedrijven met gladheidbeheer in hun

takenpakket. De benchmark is gericht op de volgende prestatiegebieden of thema’s: beleid, resultaat kosten en

organisatie en aanpak. De deelnemers leveren gegevens aan over deze prestatiegebieden, op basis waarvan

rapportages worden opgesteld die in bijeenkomsten worden besproken en geanalyseerd. Deze bijeenkomsten

zijn de basis voor een waardevol netwerk dat ook buiten de benchmark om tot veelvuldige contacten leidt. De

deelnemers ontvangen aan het eind van de benchmark een rapportage waarin hun eigen prestaties zijn afgezet

tegen de prestaties van andere deelnemers. Naast deze individuele rapportages en een waardevol netwerk levert

de benchmark inzicht in de stand van zaken van het gladheidbeheer in Nederland.

Foto

: Paul Lag

ram


alle gemeenten worden inwoners geïnformeerd en in

ruim de helft van de gemeenten worden zoutbakken en

strooimiddelen ter beschikking gesteld. Informeren van

inwoners gebeurt steeds meer via Twitter.

Kosten

Een belangrijk onderdeel van de benchmark zijn de

kosten. Hoewel deze gegevens momenteel nog onder-

werp zijn van gesprek, kunnen al voorzichtige conclu-

sies worden getrokken. De gemiddelde totale begrote

kosten zijn bijna 5 euro per inwoner. De variatie in de

kosten tussen de benchmarkdeelnemers is beperkt. De

daadwerkelijke gerealiseerde kosten lagen in de win-

terperiode 2013-2014 gemiddeld onder en in de win-

terperiode 2012-2013 boven dit bedrag. Het is nog te

vroeg om conclusies te trekken over de onderverdeling

van deze kosten in personeel, materieel, dooimiddel en

ondersteuning.

Organisatie en aanpak

De variatie in de uitvoering als het gaat om welke taken

zelf worden uitgevoerd en welke taken zijn uitbesteed

(zelf of uitbesteed) binnen de deelnemersgroep is

groot. Dit geldt ook voor het aantal personen dat van-

uit verschillende functies betrokken is bij de gladheid-

bestrijding. Het aantal gladheidcoördinatoren varieert

van 1 tot 10 personen en ook het aantal betrokkenen

in de uitvoering varieert van 5 tot 95. Dit heeft uiter-

aard te maken met het verzorgingsgebied, maar ook

met keuzes in de uitvoering zoals het aantal ploegen.

De arbeidstijdenwet, en hoe hiermee om te gaan in de

winterperiode, is een belangrijk gespreksonderwerp in

de benchmarkbijeenkomsten. Andere gespreksonder-

werpen binnen dit thema zijn de inzet van hoeveelheid

en type materieel, de wijze van gladheidbestrijding op

de verschillende type wegen (ongeveer 70 procent nat-

zoutstrooien op hoofd- en secundaire wegen en bijna

20 procent sproeien op fietspaden), het type en ge-

bruik van dooimiddelen, de hoeveelheid dooimiddel in

opslag en de contractering van dooimiddel en het al

dan niet hanteren van gladheidmeetsystemen

Benchmark 2015

De benchmark 2014 wordt momenteel afgerond. Vol-

gend jaar voert de NVRD opnieuw een benchmark

Gladheidbeheer uit. Interesse in deelname? Neem con-

tact op met Bas Peeters, e-mail [email protected] of tel.

088-377 0014.

Gemiddeld aantal acties per winterperiode

0

10

20

30

40

50

60

1 2

Reeks2

Reeks1

0

10

20

30

40

50

60

Winter 2012/2013 Winter 2013/2014

Reeks2

Reeks1

32

10

17

3

0

10

20

30

40

50

60

Winter 2012/2013 Winter 2013/2014

Reeks2

Reeks1

17

332

100

10

20

30

40

50

60

Winter 2012/2013 Winter 2013/2014

Curatief

Preventief

Gemiddeld kosten per inwoner (Euro)


0

10

20

30

40

50

60

1 2

Reeks2

Reeks1

0

10

20

30

40

50

60

Winter 2012/2013 Winter 2013/2014

Reeks2

Reeks1

32

10

17

3

0

10

20

30

40

50

60

Winter 2012/2013 Winter 2013/2014

Reeks2

Reeks1

17

332

100

10

20

30

40

50

60

Winter 2012/2013 Winter 2013/2014

Curatief

Preventief



Afvalconferentie 201430 oktober van 12.30 tot 19.00 uur in Antwerpen

De Afvalconferentie 2014 heeft dit jaar een grensoverschrijdend karakter.

De Afvalconferentie wordt voor het eerst gezamenlijk georganiseerd door

en voor Nederland en Vlaanderen. Scoren, vergelijken en leren daar gaat het

tijdens deze Afvalconferentie om.

‘Wat kunnen Nederland en Vlaanderen van elkaar leren?’

We starten plenair met de Benchmark: landsdelen worden vergeleken.

Diverse partijen uit de afvalbranche geven hun visie op de verschillen en

de lessen die we hieruit kunnen leren. Parallelsessies staan centraal in het

middagprogramma:

1. Marktplaats; gemeentelijke best practises, Nederland en Vlaanderen,

2. Markt & Overheid,

3. Producentenverantwoordelijkheid,

4. Europees beleid,

5. Grensoverschrijdende samenwerking en Financieel beleid.

Tijdens deze sessies kunt u kennis opdoen, delen en mee discussiëren over

onderwerpen die het beleidsterrein raken waarin u actief bent.

Op vrijdag 31 oktober heeft u van 9.00 tot 13.30 uur de mogelijkheid om

deel te nemen aan een excursie. U kunt kiezen uit de volgende excursies:

• Recyclingtour: Umicore Hoboken, Umicore Precious Metals Refining en

Indaver Willebroek, PMD-sorteerinstallatie.

• Haventour: tour door de Antwerpse haven.

Voor meer informatie en aanmelden, kijk op www.afvalconferentie.nl

Noteer

30 oktober

alvast in uw

agenda


terwijl de kwaliteit met meer textiel uit restafval zal

afnemen.”

Curitas oriënteert zich ook op social return. “Onze

fijnsortering is een vakkundig proces, waarvoor

een behoorlijke opleiding vereist is. Dat werk is

niet geschikt voor mensen met een afstand tot de

arbeidsmarkt”, helpt Bes een fabeltje de wereld uit.

“Maar voor andere taken, zoals hulp bij de inzameling

of eenvoudige sorteertaken, werken we al langer

samen met sociale werkplaatsen. In de toekomst gaan

we dat aantal werkplekken verder uitbreiden. Zodat we

klaar zijn voor de participatiemaatschappij.”

De sorteerbedrijven van Boer Groep zijn gecertificeerd

door TUV. Curitas en de sorteerbedrijven hopen eind

dit jaar het certificeringstraject voor ISO 14001 en

OHSAS 18001 af te ronden.

Inl. www.curitas.nl Tekst: hetty Dekkers

“Wij zijn onderdeel van Boer Groep”, verklaart communicatiemedewerker

Elisa Bes van Curitas. “Boer Groep heeft drie eigen sorteerbedrijven in

Nederland, waar al onze textiel naartoe gaat. Dat betekent dat we goed

zicht hebben op wat er met de kleding gebeurt.”

Met 4500 ton ingezameld textiel per jaar is Curitas één van de grotere

spelers op de binnenlandse markt. “Gemeenten kloppen graag bij

ons aan, omdat we een betrouwbare partner zijn én altijd maatwerk

leveren”, aldus Bes. “We denken mee over de juiste inzamelmethode,

ondersteunen gemeenten met voorlichtingscampagnes en dergelijke.

De best practice in de ene gemeente kan zomaar ongeschikt blijken

voor de andere. Dat hangt af van veel lokale factoren, zoals hoogbouw

en infrastructuur. Wij nemen al die facetten onder de loep en adviseren

gemeenten over de voor hen meest geschikte inzamelmethode.

Maatwerk dus.”

Eigen sortering

Omdat Curitas het ingezamelde textiel bij zusterbedrijven laat sorteren,

weet het bedrijf precies waar alles blijft én hoe het verwerkingsproces

verloopt. Bes: “De kleding ondergaat eerst een voorsortering, waarbij

gekeken wordt om welk kledingstuk het gaat. Broeken, shirts, truien

enzovoort worden gescheiden en gaan naar aparte stations. In de

nasortering, de tweede fase, wordt elk kledingstuk bekeken op kwaliteit.

Is het nog draagbaar of is het geschikt als recyclingstroom? Uiteindelijk,

als het hele proces is afgerond, houd je zo’n vierhonderd fracties over.”

Slechts een klein deel is volgens Bes ongeschikt voor recycling en moet

afgevoerd worden als restafval. “Dan gaat het meestal om een zak afval

die in de kledingcontainer is geworpen. Of kleding die sterk vervuild is

met olie, daar kun je niets meer mee.”

De uitgesorteerde fracties gaan vervolgens de hele wereld over. Volgens

Bes is ongeveer de helft van de ingezamelde hoeveelheid textiel

herdraagbaar. “Deze fractie gaat voornamelijk naar landen in Afrika en

Oost-Europa. De andere helft wordt gerecycled, waarbij we voortdurend

op zoek zijn naar innovatieve, duurzame technieken. Zo kunnen er al

spijkerbroeken gemaakt worden van deels gerecycled denim. Andere

weefsels dienen als grondstof voor ondertapijt, isolatiemateriaal.

Wollen truien laten we overigens al veertig jaar ontrafelen door een

Europese partner, die er nieuwe wol van maakt. Duurzaamheid zit in

ons bedrijfs-dna, dat zal nooit veranderen”, lacht Bes.

Green Deal

Actuele ontwikkelingen zorgen ook bij Curitas voor continue uitdagingen.

“Boer Groep neemt deel aan de Green Deal Textielinzameling. Er is

berekend dat nog steeds 140 miljoen kilo textiel in het restafval

verdwijnt. Dat is maar liefst het dubbele van de 70 miljoen kilo die in

Nederland gescheiden wordt ingezameld. De partners van Green Deal,

overheid en bedrijfsleven, willen daar samen iets aan doen. Maar een

spanningsveld is wel dat de inzamelvergoedingen momenteel stijgen,

‘Goed zicht op wat er met kleding gebeurt’ Zaken als textielinzameling wil je in je gemeente goed geregeld hebben. Zonder vervelende verhalen achteraf, over

financiële missers of dubieuze verwerking. Curitas is voor veel gemeenten een betrouwbare partner. Het inzamelbe-

drijf voor gebruikte textiel laat het liefst geen vezel verloren gaan.

Close-Up


Tekst: Bas Peeters

Sectorplan extra werkgelegenheid

Eind juni heeft de NVRD samen met het

O&O fonds van de WENB een sectorplan

ingediend bij het Ministerie van Sociale

Zaken en Werkgelegenheid. Het sector-

plan beschrijft de kansen voor het cre-

eren van extra werkgelegenheid. Een

goedgekeurd plan maakt het mogelijk

dat projecten waarmee banen worden

gecreëerd, worden meegefinancierd

door het ministerie. Zodra meer bekend

is over de eventuele acceptatie van het

sectorplan volgt meer informatie. Inl. Ilse

van der Grift: [email protected]

Masterclasses voor bestuurders

en raadsleden

In de maanden september, oktober

en november organiseert de NVRD

op diverse locaties in het land mas-

terclasses voor (nieuwe) bestuurders

en raadsleden. De masterclasses gaan

over afvalbeheer en het beheer van de

openbare ruimte en gaan vooral in op

beleid, organisatie en financiën. De

data en locaties zijn te vinden op de

website van de NVRD. Daar kunnen

deelnemers zich inschrijven.

www.nvrd.nl

VANG

De NVRD werkt samen met Rijkswa-

terstaat aan het inrichten van een pro-

grammabureau voor een uitvoerings-

programma Van Afval Naar Grondstoffen

Huishoudelijk afval (VANG). Het program-

mabureau moet gemeenten de komende

jaren ondersteunen bij het realiseren

van meer recycling. Het uitvoeringspro-

gramma wordt opgezet op het verzoek

van het ministerie I&M en is gericht op

het realiseren van de doelstelling van 75

procent hergebruik.

'Wij scoren beter'

De Afvalconferentie 2014 zal worden

georganiseerd samen met de Vlaamse

zusterorganisaties. Onder het motto:

nieuws

scoren, vergelijken en leren, zullen op 30

oktober de Nederlandse en de Vlaamse

beleidprestaties aan de orde komen. Ook

wordt de Benchmark tussen Nederlandse

en Vlaamse afvalbedrijven gepresenteerd

en zullen CEO’s van de grotere afvalbe-

drijven, die ook grensoverschrijdend

werken, hierover discussiëren. Inschrij-

ven kan op www.afvalconferentie.nl

Benchmarks in eindfase

De drie Benchmarks Gladheid, Afval en

Schoon die de NVRD (mede-)organiseert

naderen de eindfase. In september en

oktober worden nog benchmarkbijeen-

komsten georganiseerd waarin de pres-

taties en vergelijkingen rondom kosten

centraal staan. Na oplevering van de

eindrapportages zal er per Benchmark

ook een algemene analyse worden gepu-

bliceerd die voor iedereen beschikbaar

komt. Voor meer informatie – bijvoor-

beeld over deelname aan de volgende

Benchmarkronde in 2015 - kunt u con-

tact opnemen met:

Ismael Morales Ronden: [email protected]

Samenwerking met Stadswerk

De NVRD en Stadswerk maken werk

van de samenwerking door het geza-

menlijk aantrekken van een tijdelijke

beleidsadviseur. De beleidsadviseur

zal zich voor beide verenigingen on-

der andere gaan bezighouden met

projecten en activiteiten op het ge-

bied van groen(beheer) in de leefom-

geving, burgerparticipatie en Social

Return. Stadswerk en NVRD hebben

al langere tijd overleg over verdere

samenwerking. Het gezamenlijk aan-

trekken van een beleidsadviseur is

een hiervan een mooi resultaat.

Nieuwe commissievoorzitters

Het bestuur van de NVRD heeft inge-

stemd met de voordracht van twee nieu-

we commissievoorzitters. Esther Bout

van de gemeente Amsterdam is de nieu-

we voorzitter van de commissie Com-

municatie. Esther gaat namens de NVRD

ook deelnemen aan het Landelijk Afval

Communicatieoverleg. Mark Veenhuizen

van de gemeente Apeldoorn wordt de

nieuwe voorzitter van de redactiecom-

missie GRAM. Hij neemt het stokje over

van Rob Schram.

NVRD-agenda

September

16 Cie. Beheer Openbare Ruimte

17 Regiobijeenkomst Zuid-Holland

18 Stuurgroep Open Standaarden

18 Commissie- en regiovoorzitters

22 Cie. Inzameling & Recycling

24 Regiobijeenkomst Noord-Holland

25 Benchmarkbijeenkomst huishoude-

lijk afval

25 Bestuursvergadering

26 Cie. Opleiden & Professionaliseren

29 Masterclass raadsleden Roosen-

daal, Saver

30 Masterclass raadsleden Alkmaar,

HvC

Oktober

1 Masterclass raadsleden Winterswijk,

Rova

2 Bestuursvergadering regio zuid

2 Bestuursvergadering regio Midden

3 Benchmarkbijeenkomst Gemeente

7 Redactiecommisie GRAM

7 Stuurgroep Open Standaarden

9 Themabijeenkomst Mens staat

centraal

Agenda

September

18 Inspiratiebijeenkomst:

Zwerfafval omdenken naar Schoon

30 Bijeenkomst zwerfafval in water/

plastic soep


De ambtenaren van de reinigingsdiensten in Amsterdam, Groningen en Utrecht hebben de kolen uit het

vuur gehaald. Dankzij hun driedaagse staking in juni, rolde er midden juli plotseling een CAO* voor

alle gemeenteambtenaren uit de bus. Meer werk, minder regels en een beetje meer geld zijn de resul-

taten van de afvalstaking.

Afvalstakingen beloond

De beelden van de staking van de gemeentelijke af-

valdiensten in Amsterdam haalden alle kranten en te-

levisiejournaals. Op 16, 17 en 18 juni werd nergens

in Amsterdam het vuil opgehaald. Het was de schit-

terende junimaand van het wereldkampioenschap

voetbal. Mensen keken massaal naar de wedstrijden

in cafés, die door het mooie weer grote schermen op

straat plaatsten. Overal opgestapelde vuilniszakken als

gevolg van de driedaagse staking. Kraaien en duiven

pikten de zakken aan flarden. Soortgelijke taferelen

speelden zich af in Groningen en Utrecht, waar de af-

valmedewerkers van de reinigingsdiensten op dezelfde

drie dagen het werk neerlegden.

Gladjes

Hoewel het afval na enkele dagen behoorlijk begon te

stinken en er her en der gemopperd werd op de sta-

kers, heeft Riny de Jonge, beleidsmedewerker van af-

valdienst van Amsterdam geen bijster negatieve reac-

ties van het publiek ontvangen. “Als er ergens sprake

was van ongedierte als ratten of wanneer het op an-

dere plaatsen uit de klauwen begon te lopen, zijn we

direct met wagentjes langsgekomen.” De Jonge stond

zelf ‘vierkant achter de actie’. “De afvalmensen zetten

zich niet alleen in voor hun eigen belang, maar ook

voor alle 165 duizend gemeenteambtenaren.” Dat de

afvalstaking gladjes verliep, komt ook door de goede

samenwerking tussen de stadsdelen. “Van tevoren

stond al vast dat op de donderdag na de staking het

afval weer overal zou worden opgehaald.”

Om de vier grote markten in Amsterdam op donder-

dagochtend direct goed van start te laten gaan, hebben

de afvalmedewerkers zelf besloten daar op woensdag-

avond laat, nog na de voetbalwedstrijd, het afval op te

halen. “Het straatbeeld was direct toonbaar doordat ze

op donderdagochtend om vijf uur de markt zijn gaan

schoon vegen.” Ook in de andere steden vallen geen

Riny de Jonge: “De afvalmensen zetten

zich niet alleen in voor hun eigen

belang, maar ook voor alle 165 duizend

gemeenteambtenaren.”

wanklanken op de staking te noteren. Donderdag to-

gen de stakers weer aan het werk en in korte tijd waren

de vuilnisstapels opgeruimd.

Eisen

Mede naar aanleiding van de staking gingen de vak-

bond AbvaKabo en Vereniging Nederlandse Gemeenten

(VNG) vijf dagen later weer aan de onderhandelingsta-

fel zitten. Achtergrond van de onvrede onder ambte-

naren is dat zij sinds het begin van 2013 zonder CAO

zitten. Het overleg hierover tussen de beide partijen

liep meerdere keren vast op de looptijd van de CAO,

het behoud van koopkracht en de flexibilisering van de

arbeid. De AbvaKabo eist ‘meer respect en waardering’,

onder meer door het behoud van de rechtspositie van

ambtenaren. Op het VNG-congres in juni in Hendrik-

Ido-Ambacht werden deze eisen nog eens kracht bijge-

zet met een manifestatie. De bond vindt dat gemeen-

ten meer moeten investeren in scholing en begeleiding

en in het behoud van een sociaal vangnet. Bovendien

moeten er meer banen voor jong en oud komen, moet

minder werk worden uitbesteed, de loopbaanmoge-

lijkheden versterkt en moet ‘onzeker werk’ worden

teruggedrongen. Maar misschien wel de belangrijkste

eis behelst de koopkracht. De bond eist 5,5 procent

loonsverhoging voor twee jaar.

Onhaalbaar

Dat laatste vindt onderhandelaar Roel Cazemier, tijde-

lijk voorzitter van de werkgeversdelegatie van de VNG

onhaalbaar. “Vijfeneenhalf procent loonsverhoging

over 2013 en 2014 is niet realistisch”, zei hij. De VNG

is het wel eens met de constatering van de stakers dat

de gemeentelijke arbeidsmarkt op slot zit, de instroom

van jongeren gering is en de vergrijzing onder amb-

tenaren allengs toeneemt. Dit alles speelt zich af in

een tijd met teruglopende financiële middelen en meer

verantwoordelijkheden voor de gemeenten, zoals de

WMO, aldus VNG. Toch was er binnen drie weken plots

een akkoord. Op 14 juli sloten VNG en AbvaKabo een

principeovereenkomst, dat in september in een zoge-

heten ledenraadpleging door leden van de VNG moet

worden goedgekeurd. Ambtenaren hebben straks een

CAO van 1 januari 2013 tot 1 januari 2016. De sala-

rissen worden per 1 oktober met 1 procent verhoogd

en per 1 april 2015 krijgen de gemeenteambtenaren

er vijftig euro per maand bij. Voor de vrijwillige brand-

weer betekent deze laatste loonsverhoging een toe-


Kolen uit het vuur

Net als Riny de Jonge in Amsterdam meent hij dat ‘de

vullismannen’ de kolen uit het vuur hebben gehaald.

Waarom juist de afvaldiensten? “De actiebereid is in

deze sector van oudsher groot”, analyseert Bos. “Ze

zijn traditioneel beter georganiseerd dan pakweg de

gemeentesecretarissen. Het vakbond denken is waar-

schijnlijk ook meer levendig doordat ze minder ver-

dienen. We zetten hen als vakbond bovendien graag

voorop bij manifestaties en stakingen omdat hun ac-

ties goed zichtbaar zijn”, aldus Bos, die net als De Jon-

ge weinig negatieve reacties van burgers of midden-

standers heeft vernomen. Hij zegt dat de afgesproken

beperkingen van de inhuur van werk, tijdelijk werk en

payroll-constructies (waarbij de gemeente geen men-

sen meer in dienst heeft en al het werk bij bureaus

inhuurt) goed nieuws zijn voor de werkgelegenheid en

rechtszekerheid van de gemeenteambtenaren. “Payroll-

constructies zie je overal opduiken. Zowel bij afvaldien-

sten, groen en wegen als bij grote projecten waarvoor

managers van buiten worden ingehuurd en soms jaren

van project naar project zwerven. Ze hebben daardoor

nauwelijks een opbouw van hun pensioen en hun ar-

beidsvoorwaarden zijn evenmin goed ontwikkeld.” Er

komt een onderzoek in welke sectoren hier het meest

sprake van is. Bos: “Het is mooi dat de VNG nu on-

derkent dat ‘structureel werk door structurele mensen’

moet worden uitgevoerd.”

Tekst: René Didde

* Het gaat in dit artikel om de CAO voor gemeenteambtenaren. Daarnaast kent de branche nog twee CAO’s: CAO WENb en CAO Transport en Logistiek Nederland.

name van de vergoeding met 1,4 procent. Bovendien

krijgen alle 165 duizend ambtenaren in oktober dit jaar

een eenmalige uitkering van 350 euro. Al met al is dit

veel minder dan de 2,75 procent voor 2013 en 2,75

procent voor 2014, waar de ambtenarenvakbond eer-

der op hamerde.

Meer mensen aan het werk

Het akkoord bevat ook concrete afspraken om mini-

maal 1500 jongeren aan het werk te helpen. Ook zijn

er afspraken gemaakt over het bieden van kansen aan

mensen met een arbeidsbeperking. Per 31 december

2015 moeten hier 630 banen voor zijn geschapen.

Hiervoor is een sectorplan ingediend bij het Ministerie

van Sociale Zaken. Daarmee kunnen gemeenten cofi-

nanciering aanvragen, aldus de uitleg bij het nieuwe

CAO-akkoord.

Abstracter zijn de afspraken die in het nieuw ‘belo-

ningshoofdstuk’ staan. Het salaris wordt voortaan voor

alle ambtenaren volgens de nieuwe regels bepaald. De

vereenvoudigde regelgeving maakt het mogelijk dat

ambtenaren switchen van baan of woonplaats. Het

nieuwe beloningshoofdstuk is ook bevorderlijk voor

het aangaan van samenwerkingsverbanden tussen ge-

meenten. Dat laatste is een niet onbelangrijk onder-

werp op het gebied van gemeentelijke afvaldiensten.

Rust

VNG noemt het akkoord evenwichtig. Het zorgt met

een looptijd van drie jaar bovendien voor ‘de nodige

rust’, aldus VNG. Ook bij AbvaKabo overheerst de te-

vredenheid over het akkoord, al zijn vooral de loonei-

sen allerminst ingewilligd. “Dat klopt”, zegt bestuurder

Fred Bos, “maar meer zat er gewoon niet in. Ik wil er

wel op wijzen dat de vuilnismannen en de mensen die

in het groen werken doorgaans het minst verdienen.

Daar is een opslag van 50 euro per maand en een een-

malige uitkering van 350 euro wel degelijk een sub-

stantiële loonsverhoging, aldus Bos. Hij benadrukt bo-

vendien dat het voor zover bekend de eerste keer is

in de geschiedenis van de gemeentelijke CAO dat er

sprake is van een nominale loonsverhoging.

Afvalstakingen beloond Fred Bos: “Het is mooi dat de VNG nu

onderkent dat ‘structureel werk door

structurele mensen’ moet worden

uitgevoerd.”


In 2013 gooide de gemiddelde Nederlander 500 kilo-

gram afval weg. De bedoeling is dat in 2015 hiervan 65

procent wordt gerecycled en in 2020 zelfs 75 procent.

Op dit moment wordt van het Nederlandse huishou-

delijk afval gemiddeld 52 procent gescheiden ingeza-

meld, wat een recyclingspercentage van 47 procent

oplevert.

In het Nederlandse afvalbeleid staat de circulaire eco-

nomie centraal, waarbij de nadruk wordt gelegd op:

het zo lang mogelijk voorkomen dat goederen die de

mensen al in hun bezit hebben, in de afvalzak terecht

komen. Hergebruik en vooral ook recycling spelen hier-

bij een voorname rol. Wat echter wordt verwaarloosd,

is het preventie-effect van aangepaste consumptie

door minder of alternatieve producten aan te schaffen.

Het betreft hier preventie voor de aanschaf in plaats

van preventie voor het afdanken. Omdat dit gebeurt

voordat de goederen en producten in de circulaire eco-

nomie worden losgelaten, noemen we het pre-circulair.

Het effect van pre-circulair consumentengedrag is dat

de aangeschafte hoeveelheid producten minder wordt

en/of uit andere producten of diensten gaat bestaan.

Als gevolg hiervan komen kleinere hoeveelheden af-

val in de biologische en technische kringlopen terecht.

Dit pre-circulaire effect is substantieel en verdient veel

meer (overheids) aandacht.

In dit artikel volgt aandacht voor de stimulerende rol

die gemeenten kunnen spelen bij het bevorderen van

pre-circulair gedrag bij inwoners. Ook wordt ingegaan

op de vele praktische mogelijkheden voor pre-circulair

gedrag die nu al bestaan, het effect dat deze mogelijk-

heden kunnen hebben op de hoeveelheid huishoude-

lijk afval en de processen die dit pre-circulaire gedrag

mogelijk maken en stimuleren.

Pre-circulair consumentengedrag

Om de potentie van pre-circulair consumentengedrag

in beeld te brengen, werken we de mogelijkheden

uit voor de drie hoofdcategorieën waaruit het huis-

houdelijk afval bestaat, de drie V’s: Voedsel (zowel

onvermijdbare voedselresten, als voedselverspilling),

Voorwerpen (van kranten tot kattenbakkorrels en van

fleece-truien tot folders) en Verpakkingen (karton, glas,

kunststof, blik, drankpakken).

De keuzes die de consument heeft voor pre-circulair

gedrag zijn (voor elk van de drie V’s): niet aanschaffen,

minder aanschaffen en alternatieven aanschaffen.

Voedsel. Het pre-circulair verminderen van voedselaf-

val betekent vooral dat de consument bij de aanschaf

Door andere keuzes te maken bij de aanschaf van producten (geen, minder of andere producten) kan

de totale hoeveelheid producten binnen een huishouden met een derde verminderen. Dit hoeft niet te

leiden tot een andere manier van leven. Door andere keuzes in de aanschaf van produkten ontstaat

minder afval, waardoor er ook minder gerepareerd, hergebruikt, gerecycled of weggegooid hoeft te

worden. Dankzij pre-circulaire gedrag vermindert de hoeveelheid afval met tientallen procenten en

worden kosten bespaard. Gemeenten die werk willen maken van afvalpreventie bij huishoudens zullen

hiervoor nieuwe (verleidings) technieken moeten gebruiken.

Minder afval door pre-circulair consumentengedrag

Bron: Stoverfoto, Nationale Beeldbank


keuzes gaat maken. Voor bederfelijke producten is

niet aanschaffen een betere optie dan (het verleid wor-

den tot) de aanschaf van een product (aanbieding, 2e

brood gratis) dat uiteindelijk toch wordt weggegooid.

Ook minder aanschaffen kan een optie zijn: veel verse

producten kun je bijna op maat uitzoeken, denk aan de

grootte van de broccoli, het aantal losse appels, toma-

ten of bananen en de melk in halve, hele, anderhalve en

twee-literverpakkingen. Ook kan gezocht worden naar

alternatieven: diepvriesgroente maakt bijvoorbeeld

kleine porties mogelijk zonder dat restanten bederven.

Voorwerpen. Het niet aanschaffen van voorwerpen is

een eerste optie, denk bijvoorbeeld aan het weigeren

van gratis producten zoals folders in je brievenbus,

van gadgets (wuppies) bij de supermarkt, of zoals hu-

ren van gereedschap bij de bouwmarkt. Als minder

aanschaffen tot de mogelijkheden behoort, is dat ook

een prima pre-circulaire vorm van preventie. Bij bouw-

markten kun je bijvoorbeeld balkjes zowel per stuk

kopen als in grootverpakking. Bij voorwerpen geeft

het zoeken naar alternatieven de meeste mogelijkhe-

den voor preventie-opties, denk bijvoorbeeld aan het

omzetten van een krantenabonnement in een digitaal

abonnement, het gebruiken van wasbare luiers en het

indraaien van een spaarlamp.

Verpakkingen. Verpakkingen zijn altijd een bijpro-

duct van voedsel of voorwerpen, met als gevolg dat

pre-circulair gedrag hiervan ook bijna altijd zal leiden

tot minder verpakkingen. Het terugdringen van voed-

selverspilling (zo’n 14 procent van alle gekochte voed-

sel komt ongenuttigd in het afval) zal een navenante

vermindering van voedselverpakkingen tot gevolg heb-

ben en hetzelfde geldt voor veel voorwerpen. Ook voor

verpakkingen zijn vele mogelijkheden tot pre-circulair

gedrag. Het niet aanschaffen van verpakkingen is veel-

al een keus, doe bijvoorbeeld losse groenten en fruit

in een meegebrachte boodschappentas of drink kraan-

water in plaats van verpakt water. Minder aanschaffen

kan bijvoorbeeld door te kiezen voor grootverpakking

(geen kleine meeneempakjes frisdrank maar een li-

terpak), omverpakkingen te vermijden (geen koeken

die ook nog apart verpakt zijn, vlees ‘van het mes’ te

kopen dus zonder piepschuimen bakje) of de lichtste

verpakking te kiezen. Ook voor verpakkingen zijn al-

ternatieven, bijvoorbeeld het gebruik van concentraten

(limonadesiroop) of afhalen in plaats van thuis laten

bezorgen (met vaak veel extra omverpakking).

Niet consuminderen maar consuslimmeren

Pre-circulair aanschafgedrag kenmerkt zich door niet,

minder of anders aanschaffen en dat is niet hetzelf-

de als ‘terug gaan naar de oertijd’. Iedereen zal voor

zichzelf de afweging kunnen maken of een ander aan-

koopgedrag per saldo een positief gevoel geeft of niet.

De Nederlander heeft per jaar 70 vuilniszakken

(387 kg) huishoudelijk restafval, waarvan 30

zakken (170 kg) gescheiden worden aangeboden

als papier, gft, glas, textiel, kunststoffen, kleine

apparaten en KCA. Het scheidingspercentage

is daarmee 44%, het daadwerkelijke

recyclingspercentage ligt ongeveer 5-10%

lager. Door pre-circulair gedrag kan een derde

minder afval ontstaan, vooral door tegengaan

voedselverspilling, digitalisering en minder

verpakkingen, luiers en kattenbakkorrels. Van

de rest kan bijna tweederde worden hergebruikt

en gerecycled en zo blijven er uiteindelijk 5

vuilniszakken restafval per Nederlander per jaar

over. Het scheidingspercentage stijgt hiermee tot

89%, waarmee de doelstelling van 75% recycling

voor 2020 ruimschoots wordt gehaald.

Huidige situatie: hergebruik en recycling (44%) en restafval (56%)

Preventie (32%), hergebruik en recycling (61%) en restafval (7%)


van de zorgverzekeraar kan worden stopgezet. Geef

meteen ook even aan op welke websites je alle mo-

gelijke folders kunt inkijken die je dankzij de sticker

op de deur niet meer wekelijks door de bus krijgt.

3. Kom inwoners financieel tegemoet. Minder af-

val leidt tot lagere inzamelen verwerkingskosten

voor de gemeente en levert vaak geld op. Beloon

huishoudens met een korting op de afvalstoffenhef-

fing als ze bijvoorbeeld een digitaal krantenabon-

nement nemen, een abonnement op wasbare luiers

of een anti-reclame sticker op de deur hebben. En

neem financiële barrières weg: een hoge borgsom

voor het huren van wasbare luiers kan bijvoorbeeld

een drempel zijn om hier aan mee te doen. Ga als

gemeente hiervoor borg staan.

Samenvattend

Stel je voor dat de hoeveelheid huishoudelijk afval

door pre-circulair gedrag met een derde vermindert

en vervolgens nog voor het grootste deel gescheiden

wordt aangeboden. De hoeveelheid te verbranden rest-

afval wordt hiermee teruggebracht tot een minimum.

Het verschil met bestaande ervaringen en experimen-

ten die eenzelfde minimalisering van de hoeveelheid

restafval bereiken (bijvoorbeeld Ryck Afval Loont in

Pijnacker waarbij mensen geld krijgen voor geschei-

den ingeleverd afval of Soerendonk Afvalloos waarbij

gft-afval, verpakkingen en restafval drie keer per week

aan huis worden ingezameld) is dat dankzij het pre-

circulaire denken een derde van de producten niet eens

meer hoeft te worden geproduceerd. Daarmee wordt

afvalpreventie bereikt dankzij gedragsverandering die

aansluit bij autonome ontwikkelingen (bijvoorbeeld

de digitalisering) en maatschappelijke ontwikkelingen

(bijvoorbeeld het verminderen van voedselverspilling).

Het bevorderen van afvalpreventie via pre-circulair ge-

drag van consumenten zal grote invloed hebben op

de bestaande en nog te ontwikkelen inzamelen ver-

werkingsstructuren. Voor de gemeente vereist dit een

geheel nieuwe manier van communiceren met de in-

woners (van dominee tot koopman), met als resultaat

een mogelijk lagere afvalstoffenheffing, meer zichtbare

keuzeopties, kostenbesparingen voor de huishoudens

en een nog duurzamer afvalbeleid.

Tekst: Frits Steenhuisen, directeur van CREM,

bureau voor duurzame ontwikkeling,

e-mail: [email protected]

Het gaat niet om goed of fout gedrag. Het gaat om het

bewustzijn en gebruiken van de keuzemogelijkheden

bij de aanschaf van producten. Van consuminderen

is dus zeker geen sprake, zowel niet in het comfort

van de consument, omdat deze uiteindelijk alleen de

keuzes maakt die een beter gevoel geven, als in de

hoeveelheid spullen die kan worden aangeschaft. Het

geld dat wordt overgehouden door veelal besparende

pre-circulaire keuzes, kan weer worden uitgegeven aan

andere –ook immateriële- zaken. Als deze keuzes goed

worden gemaakt is er per saldo sprake van ‘consuslim-

meren’: meer geluk en meer geld overhouden. Voorop

blijft staan dat de consument keuzevrijheid heeft en

het is uitdrukkelijk ook niet de bedoeling dat de over-

heid deze gaat inperken, maar wel dat mensen worden

verleid tot het gewenste gedrag.

Van dominee naar koopman

De gemeente kan een belangrijke rol spelen in het be-

vorderen van pre-circulair gedrag bij haar inwoners.

Onder meer door de opties die er zijn inzichtelijk en

praktisch te maken en inwoners te stimuleren deze te

gebruiken. Consumenten zijn vervolgens zelf mans ge-

noeg om de voor hen haalbare keuzes toe te passen,

die binnen hun eigen levensstijl passen. Voor gemeen-

ten betekent dit dat ze instrumentarium moeten inzet-

ten om de inwoners als het ware te verleiden, zoals een

koopman dat al sinds jaar en dag doet, in plaats van te

overtuigen, zoals de dominee doet.

Hieronder volgen drie voorbeelden van het stimuleren

van pre-circulair gedrag:

1. Breng de keuzeopties in beeld. Laat bijvoor-

beeld zien bij welke winkels je oude kleding kunt

inleveren (de kringloopwinkel, een tweedehands

kinderkledingwinkel, maar ook H&M) of geef een

overzicht van alle winkels en particulieren waar je

een boormachine kunt huren of lenen. Zoek hier-

voor ook samenwerking met bedrijven en organi-

saties, bijvoorbeeld de consultatiebureaus om was-

bare luiers onder de aandacht te brengen.

2. Help inwoners met concrete acties. Als alle kran-

ten, tijdschriften en folders digitaal worden gelezen,

gaat de vrijkomende hoeveelheid afval van huis-

houdens met zo’n 20 procent omlaag. In feite gaat

het om een inkoppertje: alle grote kranten bieden

digitale abonnementen aan en van de Nederlandse

huishoudens bezit 67 procent een smartphone,

65procent een PC en 53 procent een tablet. Breng

de mogelijkheden voor pre-circulair gedrag concreet

in beeld. Maak alle informatie die consumenten no-

dig hebben direct beschikbaar, zodat direct een te-

lefoongids kan worden opgezegd, een anti-reklame

sticker kan worden aangevraagd en het gratis blad


AndersInzamelen.nl

Reduceer kosten en CO uitstoot tot2 40%

Containerwielen van Haco...

Protempo bvPostbus 21, 6500 AA NIJMEGEN NederlandTel. +31(0)24-3711711. Fax +31(0)[email protected] www.protempo.eu

103

Bel voor informatie:

... besparen u mankracht!Haco wielen maken uw containers écht mobiel.De garantie voor uitstekende rijeigenschappen.

adv. 103 190x130 mm.indd 1 11-02-2010 13:55:19


liever vermijdt. Gaan partijen met een onafhankelijke

derde om tafel, dan wordt veel sneller duidelijk waar

de pijnpunten liggen en hebben partijen wel direct con-

tact met elkaar over het echte probleem en een echte

oplossing.

“Je blijft dan met elkaar in gesprek en juist een goede

relatie is heel belangrijk in de reinigings- en afvalwe-

reld”, aldus Oosterhof. “Het is een relatief kleine wereld

en je komt elkaar voortdurend tegen.” Rob Schram be-

aamt dit. Hij geeft aan dat mediation voor hem bijna

logisch is:“Zo gaan wij toch met elkaar om?” De reini-

gings- en afvalwereld is ook een gezelligheidswereld,

aldus Schram. Het is een wereld waar veel collegialiteit

is te vinden. Zo deel je elkaars knowhow, zodat niet

ieder steeds opnieuw het wiel hoeft uit te vinden en

bespreek je verschillende issues met elkaar. Daar past

bij dat het behoud van de onderlinge relatie ontzettend

belangrijk is. Dat signaal geef je ook af als je de inten-

tie uitspreekt dat bij een mogelijk toekomstig conflict,

je dat eerst sámen probeert op te lossen. Schram ziet

in mediation dan ook een krachtige boodschap. Bewe-

ringen als dat mediation soft zou zijn, wijst hij resoluut

van de hand. Boeiender vindt hij de kostenuitsparing

bij mediation. Die spreekt aan.

(2). Problemen tussen aanbestedende diensten

AVU heeft recent samen met zes andere overheidspar-

tijen een opdracht voor het sorteren en vermarkten

van kunststof verpakkingsmateriaal aanbesteed. De

opdracht is gezamenlijk aanbesteed en aan één partij

gegund. Dit betekent dat er tussen opdrachtgevers de

nodige verrekeningen moeten plaatsvinden voor de uit-

voering van de overeenkomst, wat tot problemen kan

leiden. Om escalatie te voorkomen, is tussen partijen

een convenant gesloten met een zogeheten mediation-

clausule. Daarin is bepaald dat in geval van geschil-

len eerst mediation zal worden beproefd. Het initiatief

voor het opnemen van de mediationclausule bij deze

aanbesteding - en opnieuw bij een nog recentere aan-

besteding - kwam van Oosterhof zelf. Hij geeft aan dat

hij hiermee bewust een andere manier van denken wil

inbrengen. Oosterhof licht toe: "Waar een probleem is,

Mediation wordt wel ‘tussenpartijdige conflictoplossing’ genoemd. Het

probleem wordt niet door één partij aan de rechter voorgelegd, waarna

die van bovenaf (‘bovenpartijdig’) vanuit juridisch perspectief een juri-

dische oplossing aan partijen oplegt. Bij mediation houden partijen de

regie, over het conflict en over de oplossing, in eigen hand. Voordeel is

dat ook andere (commerciële) belangen kunnen worden meegenomen.

Mediation wordt omschreven als ‘een proces waarbij partijen aan een

van hen onafhankelijke persoon (…) de opdracht geven hen bij te staan

in een proces waarin zij op basis van vrijwilligheid, in vertrouwelijk-

heid, vrijblijvend zullen proberen een kwestie die hen verdeeld houdt,

op te lossen’.1

Mediation kent een aantal voordelen. Het is sneller (weken in plaats

van maanden of jaren), minder kostbaar (partijen betalen de mediator

gezamenlijk, de mediator maakt veel minder uren, geen griffierechten,

beperkte (eigen) advocaatkosten en geen proceskostenveroordeling) en

vertrouwelijk (geen openbare zitting en uitspraak). Mediation is gericht

op wat er werkelijk in volle omvang speelt, een rechtelijke uitspraak

maakt niet perse een einde aan het totale probleem. Bovendien kan met

mediation de relatie tussen partijen behouden blijven, waar procederen

vaak het einde van een goede verstandhouding betekent.

De praktijk

Jurrie Oosterhof en Rob Schram zien vooral een rol voor mediation bij

(dreigende) problemen in de samenwerking tussen partijen in het kader

van een aanbestedingsprocedure en bij arbeidsconflicten:

(1). Problemen tussen aanbestedende dienst en opdrachtnemer.

Kenmerkend voor aanbestedingsprocedures is dat het bestek en de

vooraf vastgestelde gunningscriteria leiden tot de keuze van de begun-

stigde ondernemer. Opdrachtgever en opdrachtnemer hebben veelal

nog niet in een (langdurig) commercieel traject een relatie kunnen op-

bouwen. Zij zijn dus op een bepaalde manier tot elkaar veroordeeld.

Daardoor kunnen sneller uitvoeringsgeschillen ontstaan over de wijze

van uitvoering van de opdracht, de gestelde eisen, meer- en minder-

werk en dergelijke. Volgens Oosterhof stapelen de problemen zich al-

leen maar op als een partij in zo’n geval naar de rechter stapt. Het

probleem wordt dan vanuit juridisch perspectief bekeken en er ontstaat

veel afstand tot het werkelijke probleem, ook doordat advocaten het

woord voeren en de rechter uitsluitend via hen hoort wat er zou spelen.

Daar komt bij dat de relatie zelden beter wordt door een procedure.

En de perikelen rondom de verdere uitvoering - zoals de vraag of de

inzameling wel of niet wordt stilgelegd - zijn obstakels die de rechter

Mediation haalt steeds vaker het nieuws. Dat komt door het wetsvoorstel voor nationale mediationwetgeving van het

Tweede Kamerlid Van der Steur. De toenemende belangstelling komt ook door de positieve praktijkervaringen met

deze manier van geschillenbeslechting. Ook in de afval- en reinigingswereld krijgt mediation steeds meer vaste voet

aan de grond. Jurrie Oosterhof, directeur van de gemeenschappelijke regeling Afval Verwijdering Utrecht (AVU) en

Rob Schram, directeur Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN) zijn groot voorstander van mediation in de afval- en

reinigingswereld.

Het nut van mediation in de afval- en reinigingswereld


dan resulteert dat uiteindelijk ook in verstoorde werkverhoudingen dan

wel afscheid.

Met mediation krijg je de kans tot de kern van het probleem door te

dringen en het probleem op te lossen. Schram noemt het geval van een

medewerker die zoveel redenen te horen kreeg waarom zijn werkgever

van hem af wilde, dat hij de tel kwijt was. Bij mediation kwam eindelijk

de werkelijke zorg van de werkgever op tafel. Die zorg kon worden

weggenomen. De medewerker is vervolgens weer aan het werk gegaan

en nog jaren naar tevredenheid in dienst gebleven.

Mediation is geen wondermiddel dat ieder conflict in een vloek en een

zucht oplost. Voor succesvolle mediation is belangrijk dat partijen zich

daadwerkelijk inzetten voor een oplossing. In de afval- en reinigings-

wereld, waar het behoud van relaties een zo belangrijke rol speelt, lijkt

een dergelijk commitment al snel aanwezig. De emoties van het con-

flict leiden er in de praktijk niet zelden toe dat bij escalatie met een pro-

cedure wordt gedreigd. Partijen doen er dan ook goed aan de kans niet

voorbij te laten gaan en op voorhand in hun overeenkomsten een medi-

ationclausule op te nemen. Zij spreken daarmee af dat bij een eventueel

geschil eerst een oplossing via mediation wordt gezocht. Mocht dat

onverhoopt niet lukken, dan is de weg naar de rechter nog altijd vrij.

Tekst: Mr C.J.G.M. (Chantal) Bartels en mr T.A. (Tirza) Hekster, oprich-

ters van House of Mediators, een mediationadvocatenkantoor dat zich

richt op samenwerkingsgeschillen tussen en binnen organisaties. HoM

is gevestigd in Utrecht en ’s-Hertogenbosch.www.houseofmediators.nl.

is een opening". Juist bij mediation is het uitgangspunt

dat partijen zelf het beste weten waar die opening ligt.

In veel gevallen is het waardevol daarbij een onafhan-

kelijke mediator aan tafel te hebben, aldus Oosterhof.

(3). Problemen tussen samenwerkende opdrachtnemers

Voor de inschrijving op een aanbesteding worden veel-

al gelegenheidsconsortia opgericht om in aanmerking

te komen voor een opdracht of wordt ingeschreven

met onderaannemers. Ook hierbij kunnen zich proble-

men in de samenwerking voordoen. De voordelen van

mediation voor de oplossing van deze conflicten zijn

evident, nu partijen juist belang hebben bij voortzet-

ting van hun relatie en de vertrouwelijkheid is gega-

randeerd.

(4). Arbeidsconflicten

Zowel Oosterhof als Schram beamen dat de afval- en

reinigingswereld hiërarchisch is als het aankomt op

de relatie werkgever en werknemer. Juist door de on-

derlinge machtsverhoudingen kan een onafhankelijke

mediator een belangrijke rol spelen. De mediator kan

zorgen dat er op basis van gelijkwaardigheid wordt ge-

sproken. Gelijkwaardigheid is nodig om de belangen

op de juiste manier op tafel te krijgen, aldus beiden.

Schram ziet voor mediation bijvoorbeeld een rol bij ge-

schillen over het inschalingsniveau of situaties waarin

de medewerker en zijn chef niet langer door één deur

kunnen. Neemt een medewerker een advocaat in de

arm, dan kan hij uiteindelijk best gelijk krijgen, maar 1M. Brink, (Business) mediation en materiedeskundigheid (2012), p. 34.

Mediation is geen

wondermiddel, maar

een investering in een

duurzame relatie

Chantal Bartels (l) en Tirza Hekster.


RASCO: full line fabrikant van wintermaterieel

Bewezen kwaliteit, ontworpen vanuit de praktijk

Uitstekende prijs/kwaliteit verhouding

Opgebouwd uit Europese A-merk componenten

Aanhangstrooier voor zowel snel- als langzaamverkeer

Opzetstrooiers droog/nat/sproeien van 0,8 – 12m³

Sneeuwploegen van 1,6 – 5,0m breed

Sneeuwploegen en zel�adende strooiers voor tractoren

ARMS geavanceerd management informatiesysteem

EPOS 20 volledig automatisch strooien

Importeur & serviceorganisatie voor Nederland:Rondaan BV - Schoenmakersstraat 12 - 8601 WC - SNEEK 06- 100 78 238 [email protected] - www.rondaan.nl


Gemeenten zijn uiteraard goed bekend met de hande-

ling van huishoudelijke afvalstromen: bronscheiden,

restafval, grof huishoudelijk afval, milieustraten, fre-

quentie van ophalen, ondergrondse systemen, breng-

of haalsystemen etc. Maar al dat afval moet wel ver-

werkt en zoveel mogelijk weer hergebruikt worden.

Voor papier en glas is de verwerking bekend, voor

gft-afval ook nog wel, maar ... kunststofverpakkingen?

Dat wordt al moeilijker. Dat blijkt uit het feit dat bijna

alle AO’s Afval en Grondstoffen van de Tweede Kamer

in de afgelopen jaren gedomineerd worden door het

dossier kunststofverpakkingen. Vreemd eigenlijk, want

deze kunststofverpakkingen omvatten slechts 5 pro-

cent van het huishoudelijke en nog geen 0,5 procent

van de totale hoeveelheid afval in Nederland. Daarbij

komt, dat het onze maatschappij ook nog eens meer

dan 100 miljoen euro kost om 43.000 ton kunststof-

verpakkingsafval hoogwaardig te recyclen. Eenzelfde

hoeveelheid harde kunststoffen hoogwaardig recyclen

daarentegen kost de maatschappij niets en moet dan

ook nog voor de helft uit het buitenland komen, omdat

die Nederlandse kunststof verbrand wordt. Blijkbaar

roept de markt om sturing en zou geld geen slecht in-

strument zijn.

Droge componenten

Met de stevige doelstellingen van het VANG-beleid, is

het de hoogste tijd om te kijken of we kunnen leren van

de successen van recycling van bouwen sloopafval.

Al jaren kan Nederland bogen op recyclingpercentages

voor bouwen sloopafval van boven de 96 procent.

Door een uitgekiende inzamelings- en verwerkings-

structuur en met oog voor hoogwaardige recycling zijn

inmiddels verdienmodellen ontstaan, die een op een

voor huishoudelijk afval gekopieerd kunnen worden.

Sterker nog, hier en daar gebeurt dit al. Kleine aan-

passingen aan deze processen maken deze bestaande

installaties direct toepasbaar voor huishoudelijk afval

door ketenoptimalisatie. Vrijkomende afvalstromen

worden daarbij deels aan de bron en deels uit slim sa-

mengestelde mengstromen nagescheiden.

Voor het verhogen van de percentages gerecycled huis-

houdelijk afval zijn vooral wijzigingen nodig in de inza-

Samenwerking en inzicht voor versnelling circulaire economieOm de slag naar meer recycling van huishoudelijk afval te maken, zullen gemeenten nog meer de

samenwerking gaan zoeken met recyclingbedrijven. Hierbij wordt inzichtelijk hoe inzameling en re-

cycling optimaal op elkaar kunnen worden afgestemd. In de afgelopen decennia is een innovatieve

wereld van recyclingbedrijven ontstaan, die klaarstaat om ook voor huishoudelijk afval de slag samen

met gemeenten te gaan maken. Als de Ladder van Lansink qua tarifering dan ook weer meer in balans

wordt gebracht, gaat de sector de doelstellingen ruimschoots halen.

Input productie van secundaire brandstof voor Duitse energiecentrales.


Geld stuurt

Er is de nodige discussie rondom de afvalstoffenbe-

lasting, maar over een ding zijn de meeste partijen

het wel eens: een heffing op restafval werkt vergroe-

nend. In de afgelopen jaren is het verbrandingsta-

rief van boven de €100,- voor de meeste gemeenten

gedaald naar €40,- tot €60,- per ton. De gemeenten

die nog hogere tarieven betalen zijn de komende

drie jaar aan het einde van hun contractperiode of

zijn medeaandeelhouder van AVI’s. Bij nieuwe aan-

bestedingen zal het tarief dalen tot marktniveau.

Gemiddeld marktniveau van nu ligt rond de € 50,-

per ton. Met alle voorgestelde afvalstoffenheffingen

blijft het verbrandingstarief nog altijd lager dan de

kosten voor restafval in België en Engeland en zeker

lager dan de tarieven die we gewend waren te beta-

len in de periode toen er nog geen sprake was van

een Nederlandse AVI overcapaciteit.

Afvalstoffenbelasting in één keer

Het is echter niet raadzaam het heffingsbedrag

stapsgewijs te verhogen, zoals Planbureau voor de

Leefomgeving in haar rapport van mei 2014 voor-

stelt. De heffing zal door haar vergroenend effect

het volume restafval doen verkleinen, waardoor de

staatssecretaris van Financiën het heffingsbedrag

weer zal willen verhogen. Goed gedrag wordt dus

bestraft. Dat stimuleert niemand om zijn schouders

eronder te zetten. In een keer naar de stip op de ho-

rizon, waardoor iedereen weet waar hij aan toe is en

wat het effect is van zijn inspanningen bij het zoe-

ken naar een recyclingalternatief. Dat we daarmee

bij de introductie van de afvalstoffenbelasting bo-

ven de 100 miljoen uitschieten zal voor de staatskas

geen probleem zijn. Door het vergroenende karak-

ter van de afvalstoffenbelasting zullen die inkom-

sten weer afnemen, echter door de belastingtoe-

name van meer arbeid in de recyclingsector, lagere

ww-lasten en hogere opbrengsten aan werknemers-

en werkgeverspremies zal die afname ruimschoots

gecompenseerd worden.

Tekst: Max de Vries, directeur BRBS Recycling,

Branchevereniging Breken en Sorteren.

www.brbs.nl

mellogistiek. De positieve ervaringen van het verhogen

van de inzamelfrequentie voor kunststof verpakkingen

en/of het één keer per twee weken separaat inzamelen

van droge componenten geven aan dat op eenvoudige

wijze successen te behalen zijn.

Samenwerking

Samenwerken en kennis kan gemeenten en recycling-

bedrijven veel opleveren. Gemeenten worden ontzorgd

en recyclingbedrijven zullen verder kunnen investeren

en innoveren. Met de gezamenlijke kennis kan, zoals

onder meer in Veldhoven met de introductie van de

grondstoffenbak is bewezen, in samenwerking met

een recyclingbedrijf de restfractie uit fijn huishoudelijk

afval met 40 procent worden gereduceerd. Dit gebeurt

al vele jaren met grof huishoudelijk afval. Zo weet de

gemeente Best hoe zo’n samenwerking met een recy-

clingbedrijf kan verlopen. In twee jaar tijd wist de mi-

lieustraat van Best met Baetsen Recycling uit Son haar

restafval met meer dan 65 procent te verminderen.

Mensen zijn opgeleid en werken nu met een enorme

drive en enthousiasme op ‘hun’ milieustraat.

Werkgelegenheid

Voor gemeenten en recyclingbedrijven bieden de hui-

dige beleidsontwikkelingen kansen. Niet alleen in de

combinatie van vraag en aanbod, maar ook in kennis-

uitwisseling. Gemeenten krijgen op het gebied van het

sociale domein de taak om mensen met een afstand

tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. En juist in het

sorteren van materialen en grondstoffen voor recycling

is veel duurzaam werk te creëren. Recycling van af-

valstoffen levert namelijk naast milieuwinst, grondstof-

fen- en energiebesparing ook werkgelegenheid op. Di-

verse onderzoeken onderschrijven dit1.

Zien is geloven

Met slimme scheidingstechnieken als infraroodschei-

ders en robotten, maar ook nog steeds met de nodige

menskracht, worden grondstoffen maximaal uit droge

afvalstoffen gesorteerd en rest een residu waar op het

eerst oog niets meer mee gedaan kan worden. Niets is

echter minder waar. Zo produceert het recyclingbedrijf

Langezaal in Haaksbergen uit genoemd residu een se-

cundaire brandstof op specificatie voor de energie- en

de cementsector. Resultaat is dat van alle door Lange-

zaal ontvangen afvalstoffen nog geen 4 procent over-

blijft om afgevoerd te worden naar een afvalverbran-

dingsinstallatie (AVI), terwijl dit zonder hoogwaardige

opwerking al snel zou oplopen tot circa 20 procent.

Met een dergelijk proces wordt aanzienlijk meer ener-

gie uit niet recyclebaar afval gegenereerd dan wanneer

het rechtstreeks in een AVI terecht komt. Niemand kan

daar tegen zijn. Het is echter anders geworden nu in de

afgelopen periode de AVI-tarieven rechtstreeks concur-

reren met dit soort initiatieven, immers geld stuurt.

1Het SER-rapport ‘Meer werken aan duurzaamheid’ uit 2010. Ook het rapport ‘More Jobs less Waste’ van Friends of the Earth geeft aan dat recycling circa 6 tot 11 maal meer werkgelegen-heid biedt dan storten en verbranden. In 2013 kwam CE Delft met haar MKBA-studie ‘Inzetten op meer recycling’ en in op-dracht van het Rijk bracht TNO haar rapport ‘Kansen voor de circulaire economie in Nederland’ (juni 2013) uit. Dit laatste rapport spreekt over 54.000 extra banen als wordt ingezet op een circulaire economie, waarvan recycling een essentieel on-derdeel is.


RKGV-specialist sinds 1988

Meerdere locaties in Nederland

Snelle dienstverlening

Diverse transportmogelijkheden

ISO- en VCA-gecertifi ceerd

Gratis afvalstroomnummer

Bij Zandrecycling Nederlandreinigen we uw RKGV opmaar één manier. De juiste!

Wilt u af van uw riool-, kolk-, gemaalslib of veegzand? Zandrecycling

Nederland laat u graag zien hoe het kán en hoe het hóórt. We zijn im-

mers de enige afvalverwerker in Nederland die volledig is toegespitst

op het verwerken van RKGV. Ofwel het reinigen en recyclen tot schone

(bouw)materialen, en het verwerken van restfracties volgens de kleinste

paragrafen van de Milieuwet. Kijk op www.zandrecycling.nl, of bel

0174-24 39 50 voor meer info, een vrijblijvende afspraak of een offerte.

Zandrecycling Nederland BV • ABC Westland 227, 2685 DC Poeldijk • T 0174-243950 • F 0174-291148 • www.zandrecycling.nl • [email protected]

Af van uw RKGV-afval? Zó hoort ‘t.

www.vdknederland.nl

VDK NederlandIndustrieweg 50c6541 TW NijmegenT. 024 372 30 40

VDK NederlandBijsterhuizen 11-186546 AS NijmegenTel. 024 343 45 60

gram-vdk 140826.indd 1 26-08-14 16:54


Organisaties zijn steeds vaker alleen op

zoek naar het beste resultaat en niet naar

de aanschaf van een strooi- of veegma-

chine. Aebi Schmidt Nederland speelt

hierop in met ASH Services: de klant in-

vesteert niet in machines of producten

maar sluit een abonnement af op het

gewenste resultaat. Zo is er bijvoorbeeld

een abonnementsvorm voor een veilig

gestrooide weg binnen 2 uur na oproep

tot strooiactie. En voor professionele

consultancy, zónder directe of indirecte

koppeling aan een product of levering.

ASH Services bestaat uit negen oplos-

singsgerichte dienstverleningsmodules

die modulair zijn opgebouwd. Hierdoor

kan de opdrachtgever zelf bepalen welke

combinatie het best voor haar organisa-

tie werkt. Als voorbeeld hiervoor kun-

nen de bekende servicecontracten van

Aebi Schmidt genomen worden. Alleen

periodiek onderhoud of één van de all-in

onderhoudsvormen. Zelfs de mogelijk-

heid om de reparatie van schades mee

te verzekeren bestaat. Andere onderde-

len van ASH Services zijn onder andere

Trainingen, Veiligheidskeuringen en

professionele support bij de toepassing

van alle moderne elektronica binnen de

gladheidbestrijding. Maar ook Consul-

tancy & Analyse en Maatwerk in logis-

tiek & techniek. ASH Services omvat ook

Mobiliteitsoplossingen en Operationeel

Management. Met het overkoepelende

winterzekerheidspakket kan zelfs de

gehele gladheidbestrijding, inclusief de

uitvoering ervan, voor één vast tarief per

jaar verzorgd worden.

Stratos 3

De nieuwe Stratos 3 strooimachine sluit

goed aan op ASH Services. Vanuit de

gedachte dat Aebi Schmidt direct ver-

antwoordelijk is voor het uitvoerings-

resultaat van de klant is de Stratos 3

ontwikkeld. Er is onderzocht hoe strooi-

machines nog slimmer, efficiënter en

duurzamer geproduceerd en gebruikt

kunnen worden. Een voorbeeld daarvan

is het geavanceerde besturingsplatform

van de Stratos 3. De ergonomische Evo-

lution-bedieningskast zorgt niet alleen

voor een perfect strooiresultaat maar

vormt het geavanceerde hart van de

machine. Zo wordt een uiterst nauwkeu-

rig en zuinig strooipatroon gerealiseerd

waardoor kan worden bespaard op zout

bij gelijkblijvend resultaat en bij een la-

gere milieubelasting.

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSASH Services: de toekomst in gladheidbestrijding en straatreiniging

MachinebouwWascontainer

Verhuur van reinigingsmaterieel

Service, revisie en onderhoud(Geesink, Haller en VDK)

Ecopark 28, 8305 BK Emmeloord Tel: 0527 622882

[email protected] • www.awmaterieel.nl


NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT

Gladheidmeldsysteem BG Engineering verbeterd

Aanbesteden?Uitbesteden!

United Quality; professionals in advisering, specialisten in aanbesteden. Laat uw aanbestedingstraject door ons uitvoeren. Dat staat garant voor: • Ervaring • Materiedeskundigheid • Kwaliteit • Ontzorging • Snelheid

DesupportantsvanUnitedQualityzijnspecialisteninhetaanbesteden.Wijonderscheidenonsdooronzejarenlangepraktijkervaringenactueleinhoudelijkekennis.Datishétfundamentondereengoedaanbe-stedingsproces.Wijvoerendatprocescompleetvooruuit,zorgvuldigenbekwaam.Indatprocesleggenwetevensderelatiemetdevolgendefase:hetafsluitenenmanagenvanhetcontractomdebehaalderesulta-tenteborgen.Eenintegraleaanpakduswaarbijuenuwcontractpartnermaximaleduidelijkheidhebbentenaanzienvanafsprakenenprestaties.

Vooraanbestedingenophetgebiedvan: PMaterieelvoorafvalinzamelingenstraatreiniging P Materieelvoorgladheidsbestrijding P Brandstoffen P Allerleisoortencontainers(ondergronds,mini, 4-wiel, pers) P Inzameling,verwerkingentransport P Zwerfafvalindeopenbareruimte P Leasing P Onderhoudenreparatie P Etc.bentubijdesupportantsvanUnitedQualityaanhetjuiste adres. Dat adres is: www.unitedquality.nl

UnitedQualityislicentiehoudervanTendernedenkanutevensadviserenentraineninhetgebruikvanTenderned.

Belvoormeerinformatienaar030–[email protected]

gram-united quality 140523.indd 1 26-05-14 09:32

Wegbeheerder s kunnen op basis van informatie van wegdek-

sensoren en slimme software de wegcondities tijdens glad-

heid steeds beter veilig houden. Met het Gladheidmeldsysteem

(GMS) van BG Engineering hebben zij volop mogelijkheden om

over deze wegcondities te communiceren met weggebruikers en

mede wegbeheerders. Het GMS bestaat inmiddels circa 40 jaar

in Nederland en heeft bewezen dat het efficiency, kosten- en

milieuvoordelen oplevert.

BG Engineering innoveert continu. Zo zijn onze derde generatie

GMS systemen 80 procent energiezuiniger geworden. Onze sy-

stemen kunnen uitgerust worden met zonnepanelen, waardoor

wij energie neutraal kunnen werken. Onze wegsensoren hebben

een levensduur van circa 8 jaar. Ook zien wij goede mogelijk-

heden in de ontwikkeling van infrarood technieken, vooral op

locaties waar geen sensoren geplaatst kunnen worden, zoals op

ophaalbruggen.

Gemeentemeldingen

Interpreteren van de GMS gegeven is evenzo belangrijk. Hoe

behoud je zoveel mogelijk kennis en ervaring over gladheid-

bestrijding binnen je organisatie? En hoe maak je aan je andere

wegbeheerders duidelijk wanneer je gaat strooien? Wij denken

hier graag in mee. Een oplossing is ‘gemeenten meldingen’ van

ons GMS systeem. Deze toepassing biedt u een overzicht van de

‘strooidichtheid’ binnen de provincie; informatie die u weer kunt

gebruiken voor kennisdeling met mede wegbeheerders. Elke ge-

meente krijgt daarbij een sms en een account in GMS2 met de

vraag ‘strooit de gemeente mee’. Deze moet beantwoord worden

met Ja / Nee inclusief commentaar en de gemeente kleurt dan

Rood (=Nee) of Groen (=Ja) op de provinciekaart.

Locatie based

Verhoog de servicegraad

aan weggebruikers via loca-

tie based communicatie. Het

gladheidmeldsysteem van BG

Engineering kan tegenwoor-

dig gekoppeld worden met de

Yazulaapp, een locatie based

communicatie platform. Inwo-

ners in het strooigebied krijgen een melding van de wegbeheer-

der in de Yazulaapp als men op basis van beschikbare info in het

GMS systeem een strooiactie uitzet.

Het bericht wordt automatisch gekoppeld aan een geografische

zone. Via de Yazulaapp krijgt men vervolgens desgevraagd het

bericht op het moment men in het gebied is of het betreedt. De

Provincie Overijssel gebruikt deze koppeling.

Uitleg Yazulaapp:

https://www.youtube.com/watch?v=K671UDjsAl0


w

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWS

De winter is een prachtig jaargetijde, maar biedt de nodige uitdagingen aan terrein-

beheerders om wegen, fiets- en/of wandelpaden en trottoirs veilig begaanbaar te

houden. Nilfisk Outdoor is producent van compacte machines voor het onderhou-

den van buitenruimtes. Een breed gamma van kwalitatief hoogstaande Rangers in

combinatie met de maatgemaakte werktuigen biedt de professionele gebruiker in

elke situatie de juiste oplossing. Zo biedt Nilfisk oplossingen voor groenonderhoud,

veegwerkzaamheden (straatvegen, onkruid borstelen) en natte reiniging. Dankzij het

uitgekiende snelle wisselsysteem kunt u de machine in luttele minuten aanpassen

aan de verschillende taken.

Alle Rangers zijn standaard uitgerust met een stille, zuinige dieselmotor en perma-

nente vierwielaandrijving. Dankzij de kniksturing en de compacte afmetingen zijn

de machines ideaal om in te zetten op locaties waar ruimte of maximaal toelaatbaar

voertuiggewicht beperkt is. Door toepassing van meerdere werktuigen kunt u deze

machines voor meerdere taken inzetten, om de exploitatiekosten zo laag mogelijk

te houden. Speciaal voor de winterdienst levert Nilfisk werktuigen waarmee snel en

eenvoudig gladheid kan worden bestreden op verhardingen zoals fietspaden, trot-

toirs of in stadscentra.

Om sneeuw te kunnen ruimen, bieden we keuze uit verschillende soorten en breedtes

sneeuwschuiven, -ploegen en rolbezems. Ook hebben we voor elke Ranger een spe-

cifieke zoutstrooier in het programma. Voor de City Ranger 3500 bieden we nu zelfs

ook een pekelsproeier aan.

Inl. Nilfisk Outdoor, Tel. 036-5460700. www.nilfisk-outdoor.nl

Rangers van NILFISK Outdoor Eerste GPM IV voor Clean Mat TruckverhuurBegin augustus heeft Clean Mat Truck-

verhuur de allereerste GPM IV kraakpers-

wagen van Geesink in gebruik genomen.

Eerder werd de verhuurvloot van Clean

Mat Truckverhuur al uitgebreid met een

Fuso Canter Hybride Euro 6 mini-huisvuil-

wagen en een Mercedes-Benz Antos ge-

stuurde voorloopas met huisvuilopbouw.

De GPM IV is een prototype-uitvoering

met een opbouw van 20 m3 en een GCB-

Splitlift belading. Hiermee kunnen 120 -

400 liter 2-wiel containers en 500 - 1600

liter 4-wiel containers worden geledigd.

De GPM IV is de opvolger van de GPM

III uitvoering en is ten opzichte van zijn

voorganger op veel punten verbeterd.

De belangrijkste verbeterpunten zijn

gewichtsreductie, meer productiviteit,

een kortere achteroverbouw en meer ef-

ficiëntie in onderhoud. Door het nieuwe

besturingssysteem worden niet alleen

opbouw en belading beter aangestuurd,

maar ontstaan ook meer mogelijkheden

voor informatievoorziening.

Met deze kraakperswagen van een com-

pleet nieuwe generatie zet Clean Mat de

volgende stap in haar streven naar een

minder milieubelastende verhuurvloot,

die voldoet aan de nieuwste eisen.

Wilt u dit voertuig of andere voertuigen

huren? Of heeft u vragen over de moge-

lijkheden van koop, huurkoop of leasing?

Neem dan contact op met 0488-712600

of [email protected] of kijk op:

www.cleanmat.eu.

Maurice Vink van Geesinknorba over-

handigt Robert Kramer van Clean Mat

Truckverhuur B.V. de sleutel van de eerste

GPM IV.


Recyclingsymposium

Wegens groot succes organiseren BRBS

Recycling, FHG en NVRD wederom een

interessant recyclingsymposium. Dit

symposium vindt plaats op woensdag-

ochtend 24 september van 9.00 tot

13.00 uur. Meer informatie over het pro-

gramma en toegang vindt u op www.

brbs.nl en op www.evenementenhal.nl

Netwerken in de afvalbranche

Een jaarlijks terugkerend evenement

waarbij directie en management van be-

drijven uit de afvalbranche elkaar ont-

moeten, inspireren en ervaringen delen,

is ‘Netwerken in de afvalbranche’. The-

ma dit jaar is: de Kracht van de Kring-

loop, waar staan we nu? Hoe zuinig zijn

we op de grondstoffen in het afval? Het

netwerkevenement vindt dit jaar plaats,

op 24 september, tijdens de Recycling-

beurs 2014 in de Evenementenhal in Go-

rinchem. Meer informatie en inschrijven:

www.netwerken-in-de-afvalbranche.nl

U komt toch ook?

Als lezer van het Vakblad Gram heeft u

gratis toegang tot de vakbeurs Recycling

2014. U kunt twee gratis entreebewij-

zen aanvragen via de registratieportal

www.evenementenhal.nl/recycling-go.

Uw registratiecode is 7140000849. Na

het invullen van uw persoonlijke gege-

vens ontvangt u uw digitale entreebe-

wijzen per e-mail. Deze print u uit en

neemt u mee naar de beurs waarna u

recht heeft op gratis parkeren, gratis

toegang voor 2 personen en volledig

verzorgde catering op de beursvloer.

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSEerste lustrum vakbeurs Recycling! Van 23 t/m 25 september 2014 vindt de

vijfde editie van de vakbeurs Recycling

plaats in Evenementenhal Gorinchem.

Het eerste lustrum van de vakbeurs Re-

cycling.

Evenementenhal Gorinchem is op 23, 24

en 25 september 2014 voor de 5e keer

hét trefpunt voor alle afvalverwerkers,

-inzamelaars en –recyclers, gemeenten,

toeleveranciers, adviseurs, branche-

verenigingen en overige branchegere-

lateerde organisaties. Recycling 2014

is de enige vakbeurs in de Benelux die

alle vragers en aanbieders uit de afval-

verwerking- en recyclingbranche bijeen

brengt. Drie dagen lang kunt u in een

ongedwongen sfeer relaties onderhou-

den, nieuwe relaties ontmoeten, infor-

matie uitwisselen en kennis en ervaring

delen met branchegenoten. Kortom,

met één beursbezoek blijft u compleet

op de hoogte van de laatste ontwikke-

lingen en de nieuwste trends binnen alle

segmenten van de recyclingbranche.

Branche breed productenaanbod

Een breed assortiment aan (nieuwe)

producten en diensten wordt door de

exposanten van Recycling 2014 met

plezier aan u getoond. Op een beurs-

vloer van ruim 10.000 m2 vindt u een

keur aan standpresentaties van leve-

ranciers op het gebied van onder an-

dere recyclingmachines, weegsystemen,

stofbestrijding, hijs-en hefmachines,

schrootscharen, kranen, containers,

shredders en transport. De exposanten

vertegenwoordigen een compleet beeld

van de verschillende segmenten in de

recyclingbranche, zoals bouwen sloop-

afval, metalen, schroot en voertuigde-

montage, papier en kunststof, kunststof

en rubber, glasrecycling en grote afval-

verwerkers en dienstverlenende organi-

saties.

LANDER intensiveert samenwerking Avri Het bedrijfsafval van de vier vestigingen

van LANDER in Geldermalsen, Tiel en

Zaltbommel wordt voortaan opgehaald

door Avri. Dat zijn beide partijen onlangs

overeengekomen.

“We kennen Avri en Avri kent ons. Het

voelt goed dat we dit contract snel en

goed hebben kunnen regelen met een

organisatie die ook stevig in de regio is

geworteld”, zegt LANDER-directeur, Jan

van de Sluis, tevreden. “We kennen Avri

als een bedrijf dat afspraken nakomt,

tegen een concurrerende prijs.” Avri zal

wekelijks ongeveer 1500 kilo restafval

ophalen bij LANDER en 2500 kilo papier

karton. Op afroep wordt glas, hout en

schroot opgehaald.

LANDER en Avri weten elkaar steeds

meer te vinden. Twee maanden geleden

zijn twintig medewerkers van LANDER,

die werken in de openbare ruimte in Bu-

ren, gedetacheerd bij Avri.

LANDER heeft de maatschappelijke taak

om voor passend werk en participatie-

mogelijkheden te zorgen voor mensen

met een arbeidsbeperking en langdurig

werkzoekenden in de regio Rivierenland.

Voor ruim 1.200 mensen voert LANDER

op professionele wijze regelingen uit op

het gebied van detachering, gesubsidi-

eerde arbeid en arbeidsontwikkeling.

Rob van den Beuken (l) van LANDER en

Guido de Wildt van Avri (r)


Koninklijke Bammens introduceert een

innovatieve ondergrondse container

die inzamelen van meerdere fracties in

één ondergrondse container mogelijk

maakt. Hierdoor worden de inzetbaar-

heid en effectiviteit van de ondergrond-

se inzamelcontainer en locatie optimaal

benut.

Deze nieuw ontwikkelde ondergrondse

‘Sydney’ container is sinds kort lever-

baar. Bij de ontwikkeling van dit con-

cept is rekening gehouden met het in-

zamelen van meerdere fracties in een

ondergrondse container. Hierbij moet

men denken aan papier, glas, AEEA, bat-

terijen, blik, drankkartons, maar ook

zwerfafval. Hierdoor voorziet de Sydney

in een behoefte in de markt om op een

efficiënte en duurzame manier gebruik

te maken van de inzamellocaties voor

inwoner en inzamelaar.

De verdeling van de inzamelfractie is

vooraf naar wens invulbaar. Hierdoor

is het innamevolume goed aanpasbaar

aan de gewenste bestaande of nieuwe

locatie. Een mooi voorbeeld is een com-

binatie met zwerfafval en andere frac-

ties; een duurzame inzameloptie die in

aanmerking komt voor de zwerfafval-

vergoeding. Met de bezuinigingen bij

gemeenten biedt dit gemeenten een

slimme manier om toch inzameling en

aanpak van zwerfafval te realiseren.

De Gemeente Den Haag nam als eer-

ste stad recentelijk deze containers in

gebruik voor klein AEEA, batterijen,

papier/glas in gebruik. Met de nieuwe

inzamelcontainers willen Den Haag en

Wecycle (de organisatie die aparte in-

zameling wil bevorderen) het makkelij-

ker maken om elektrische apparaten te

scheiden van het huisvuil.

Voor meer informatie:

Koninklijke Bammens, tel. 0346-592411

NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSMeervoudige fractie inzameling in ondergrondse container

Nieuws van SITA Sita neemt de recycling activiteiten van

de Houweling Groep - een internati-

onale leverancier en distributeur van

verpakkingen – over. Hiermee versterkt

SITA haar positie in de kunststof keten.

Met de overname van twee productie-

lijnen voor het omwerken van harde

afvalplastics tot hoogwaardige grond-

stoffen – hoofdzakelijk polypropyleen

(PP) en polyethyleen (PE) - zet SITA een

nieuwe stap in het geschikt maken van

gebruikte kunststoffen als grondstof. De

productiecapaciteit bedraagt uiteindelijk

ca. 3.600 ton granulaat per jaar. SITA en

de Houweling Groep gaan samenwerken

met het doel de kunststof keten verder

te sluiten. Houweling legt zich toe op de

inzameling van gebruikte kunststof pro-

ducten en emballage en levert dit, nadat

ze grondig zijn gereinigd, gedroogd en

getest opnieuw bij afnemers aan. Voor

het onbruikbare plastic afval geldt dat

dit door SITA tot granulaat wordt verma-

len en deels als grondstof wordt terug

geleverd voor de productie van nieuwe

kunststof verpakkingen en emballage.

Op haar beurt brengt SITA de Houweling

Groep in contact met klanten die plastic

B2B-verpakkingen - zoals jerrycans, em-

mers en flessen - afnemen van leveran-

ciers.

Algemeen directeur SITA, Wieger Droogh

ontvangt een emmer gevuld met plastic

granulaat van Marc Houweling, mana-

ging director Houweling Groep, als sym-

bolische start van de samenwerking.


NIEUWTJES VAN DE ZAKELIJKE MARKT NIEUWSNieuwe vergister onderstreept het belang van afvalscheiden Begin juli werd in Alphen aan den Rijn de

ingebruikname van Indaver’s vergister

Bio Power gevierd. De gemeente Alphen

aan den Rijn is groot voorstander van

zo’n installatie. Wethouder Willem Jan

Stegeman benadrukte tijdens een korte

speech nog eens het belang van het

scheiden van afval, want een vergister

laat duidelijk zien wat mogelijk is met

goed gescheiden gft-afval. De vergister

in Alphen aan den Rijn verwerkt dit afval

van huishoudens tot groen gas, compost

en biomassa. Voor Indaver een mooie

uitbreiding van haar huidige aanbod in

Zuid-Holland. Verwerkte het bedrijf in

deze regio vooral organisch afval tot

compost, met de komst van de vergister

is een belangrijke stap gezet naar een

duurzamer verwerking van organisch af-

val. Immers, door gft-afval te vergisten

wordt alle mogelijke energie uit het afval

gehaald én er worden nieuwe grondstof-

fen van gemaakt. Afval wordt nu dus nog

beter benut dan voorheen.

Closing the loop

De vergister is onderdeel van de zorg-

vuldige strategie van Indaver om afval

steeds duurzamer te verwerken. Want

volgens Indaver is closing the loop de

toekomst. “We willen steeds meer ma-

teriaalkringlopen kunnen sluiten. Onze

zorg is om zoveel mogelijk verbruikte

materialen een nieuw leven te geven als

grondstof voor een nieuw product. Het is

de missie van Indaver om uit afval, zowel

grondstoffen als energie terug te winnen

op een CO2-neutrale en energie-efficiënte

manier. We kunnen ook niet anders, want

grondstoffen, en dan met name fossiele

brandstoffen, worden schaars. We zullen

met nieuwe alternatieven moeten komen

en afval kan daarin een prima rol spelen”,

aldus Peter Louwman, algemeen direc-

teur van Indaver Nederland.

Meer weten over hoe gft-afval wordt ver-

werkt in een vergister? Kijk op:

www.indaver.nl

Milieubewust en bespaar op uw gladheid-bestrijding

• Gladheidmeldsysteem > Spaarzaamomgaanmetstrooimateriaalen toon aan dat er voldoende gestrooidisom ongelukkentevoorkomen• Strooimanagement > Precies registreren wanneer, waar en hoe er gestrooid is.• AdviseringopuwStrooibeleid > Wij creëren efficiënte strooiroutes & roosters• Infraroodwegdekmetingen > Waar zijn u kritische locaties?

Samen meer grip op de winterwww.bg-engineering.com

06-22543265

Gladheidmeldsysteem (GMS2) v.a. € 9.995,=

28 jaarervaring


Agenda23-25 september

Vakbeurs Recycling, met op 24 september het Recyclingsymposium

'Circulaire economie - samen doen', Evenementenhal Gorinchem

25-26 september

'Assetmanagement in de volle breedte', Stadswerk

1 oktober

Nationaal Gladheidbestrijdingscongres

8-9 oktober 2014

Dag van de Openbare Ruimte Nederland

Expo Houten, www.openbareruimte.nl

30 oktober

Afvalconferentie, Antwerpen

27 november

Dag van Verkeer & Mobiliteit Nederland

Expo Houten, www.verkeerenmobiliteit.nl

ColofonUitgeverNVRD, WTC ArnhemNieuwe Stationsstraat 106811 KS ARNHEMTelefoon 088 - 3770000E-mail [email protected] www.nvrd.nl

RedactiecommissieRob Schram, RMN (hoofdredacteur)Marc Maassen, GADBas Peeters, NVRDRiny de Jonge, stadsdeel Amsterdam-OostMarc Veenhuizen, gemeente ApeldoornWilly Brinkbäumer, Twente MilieuMartin van Nieuwenhoven, RijkswaterstaatDiederik Notenboom, Meerlanden

EindredactieKarin Hegeman en Karin Giesen Postbus 1218, 6801 BE Arnhemtel. 088 - 3770000e-mail: [email protected]

Advertentie-exploitatieBureau Van VlietPostbus 20, 2040 AA Zandvoorttel. 023 - 5714745e-mail: [email protected]

Opmaak en drukWeevers Grafimedia, www.weevers.nl

Gemeentereiniging en Afvalmanagementis het officiële vakblad van de

AbonnementenadministratieNVRD, Postbus 1218, 6801 BE ArnhemJaarabonnement ad € 98,– excl. BTW. België € 122,50 (Europa en buiten Europa op aanvraag). Los: € 11,50.

Beëindiging abonnementAbonnementen moeten schriftelijk bij de NVRD en uiterlijk op 15 november worden opgezegd. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch verlengd.

ISSN 1569-0458

© NVRD

GRAM wordt gedrukt op papier met het FSC®-keurmerk en verschijnt 10x per jaar.

Hoewel door de uitgever de uiterste zorgvuldigheid is betracht, wordt voor de inhoud geen aansprakelijkheid aanvaard.

Evenementen

HALHARDENBERG

GORINCHEM VENRAY

Ons evenement. UW MOMENT.

De enige vakbeurs voor de totale recyclingbranche

5eEDITI

E

Gorinchem23, 24 en 25

september 2014Openingstijden: 13.00-21.00 uur

Inclusief Full Service Formule:

Kwalitatieve vakbeurs

Entree voor 2 personen

Verzorgde catering

Gratis parkeren

Evenementenhal GorinchemFranklinweg 2, 4207 HZ GorinchemT 0183 - 68 06 80I www.evenementenhal.nlE [email protected]

@Recycling_EH

Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en trends binnen uw vakgebied!

Vraag twee gratis entreebewijzen aan via onderstaande gegevens

WWW.EVENEMENTENHAL.NL/RECYCLING-GOREGISTRATIECODE: 7140000849

HEEFT U UW STROOIVOERTUIGEN

AL OP ORDE ??? Welkom bij de winterdienst van Uitenhage Verhuur B.V.!

Bij de winterdienst van Uitenhage Verhuur B.V. bent u aan het juiste adres voor de inhuur van (extra) strooivoertuigen. Met ons unieke concept beschikt u tijdens de wintermaanden over een (extra) voertuig om de gladheid te bestrijden. U kunt zo-wel het complete voertuig met zoutstrooier en ploeg bij ons huren als alleen de auto om daar uw eigen zoutstrooier op te plaatsten. Tevens kan Uitenhage Winterdienst uw gehele strooiwagenpark overnemen en daarmee de zorg van paraatheid en onderhoud uit handen nemen. Op dit moment hebben wij al 30 voertuigen lopen bij diverse gemeentes in het gehele land.

Bel of e-mail ons vandaag nog voor meer informatie!

Uitenhage Verhuur B.V.Naaldwijkseweg 2, 2291 PA Wateringen Tel.: 0174-22.55.05 Fax.: 0174-22.55.09

WWW.UITENHAGE.NL [email protected]

Verhuur van Huisvuilwagens (ook met kraan), Containerwagens, Haak- en Kraanwagens, Veegmachines en Strooiwagens

Wij zijn ISO 9001:2008, ISO 14001 en VCA* gecertificeerd. Tevens RDW erkend.

www.vanschijndel.euVan Schijndel BV • Stationsweg 78 • 6051 KL Maasbracht • Nederland

T +31 (0)475 465636 • F +31 (0)475 466540 • E [email protected] www.vanschijndel.eu

Eenvoudig, betrouwbaar. Beproefd concept voorzien van de nieuwste technieken. Ongecompliceerde moderne hydrauliek & elektronica.

Langere levensduur door toepassing van slijtvast staal voor achterlader en opbouw. Standaard met verzwaard juk en persschot. Twee jaar garantie. Vraag naar onze fi nancierings- mogelijkheden.

Waarom voor van Schijndel kiezen:

OND

ERDELEN

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

Van Schijndel Afvalinzamelsystemen“iets anders, veel beter”.

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

VSAII + ACB Archiefbelading Onderdelenservice

Nieuwe EURO 6 voertuigen

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

eu

ww

w.v

ansc

hij

ndel.

euVSAII + SCB1700 Eurocontainer

uit voorraad

leverbaar met

diverse opties en

beladings-systemen

Documents

Gram september 2014 definitief