(Gras)krachten bundelen

Strategie-ontwikkeling voor energetische valorisatie van berm- en beheermaaisels

Linde Raport, DLV-InnoVisionStudiedag Graskracht

25 november 2011

125/11/2011

2

1. Bedrijfsvoorstelling - DLV InnoVision2. Strategie-ontwikkeling voor energetische

valorisatie van berm- en beheermaaisels2.1 Strategie 1 – Coverwerking maaisels met intercommunaal afval2.2 Strategie 2 – Coverwerking maaisels in

landbouwvergisting2.3 Strategie 3 – Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

25/11/2011

(Gras)krachten bundelen - Overzicht

325/11/2011

"DLV-InnoVision is een joint venture opgericht door DLV en Innova Manure / Innova Energy om bedrijven bij te staan in aanpak van bedrijfsinnovatie en de verwerving van innovatie-steun (subsidies en fiscale voordelen)."

1. Bedrijfsvoorstelling - DLV InnoVision

1. Bedrijfsvoorstelling - DLV InnoVision

425/11/2011

“DLV InnoVision helps you to make your innovative ideas reality”

Bedrijfs-wereld ? Kenniscentra &

spin-offs

Innova & DLV Business Units

Bedrijfspartners

Administraties &Overheden

Commissies & platformen

1. Bedrijf (agr/ind) met specifiekeinnovatievraag of nood

2. Consortiumvorming, subsidie-Aanvraag, projectcoördinatie, Communicatie en kennisverspreiding

3. Samenwerkingsverbanden met uitvoerende partners in project consortium

5

1. Bedrijfsvoorstelling - DLV InnoVision2. Strategie ontwikkeling voor energetische valorisatie

van berm- en beheermaaisels2.1 Strategie 1 – Coverwerking maaisels met intercommunaal afval2.2 Strategie 2 – Coverwerking maaisels in landbouwvergisting2.3 Strategie 3 – Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

25/11/2011

(Gras)krachten bundelen - Overzicht

2. Strategie ontwikkeling voor energetische valorisatie van berm- en beheermaaisels

6

Mogelijke strategieën:

• Strategie 1: Coverwerking maaisels met intercommunaal afval

• Strategie 2: Coverwerking maaisels in landbouwvergisting

• Strategie 3: Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

25/11/2011

2.1 Coverwerking maaisels met intercommunaal afval

7

Verwerking van intercommunaal afval gebeurt in verschillende stappen:

Stap 1 Inzameling gft-afval, groenafval en maaisels op gemeentelijk/intercommunaal niveau

Stap 2 Maximale scheiding, voorbewerking en opslag in functie van de verwerkingswijze

Stap 3 Verwerking

→ Focus op 2 en 3

25/11/2011

2.1 Coverwerking maaisels met intercommunaal afval

8

Stap 2. Maximale scheiding, voorbewerking en opslag in functie van de verwerkingswijze

• Doorgedreven sortering door burger op de containerparken→ Aantal inzamelfracties ↗, beschikbare ruimte ↘→ Meer optimale valorisatiemogelijkheden

• Verdere scheiding van gemengde houtige/niet-houtige fracties op containerpark + verwijderen van onzuiverheden

→ Integratie van sociale economie

• Opslag: maaisels inkuilen→ Betere afstemming vraag-aanbod

→ Integratie van sociale economie25/11/2011

2.1 Coverwerking maaisels met intercommunaal afval

9

Project ‘Innovatie in de sociale economie’:“Groenafval en bermmaaisel van afval tot grondstof via de

containerparken en sociale economie”

• Containerpark naast inzamelplaats van afvalstromen ook locatie voor opwerking van afval tot grondstof

• Partners:

25/11/2011

2.1 Coverwerking maaisels met intercommunaal afval

10

Project ‘Innovatie in de sociale economie’:“Groenafval en bermmaaisel van afval tot grondstof via de

containerparken en sociale economie”

25/11/2011

Doelen:• Sturing van de inzameling van

gemeentelijke maaisels naar de containerparken

• Prototype zuiveringsstraat voor biomassastromen (vnl. bermmaaisel) aangepast aan containerpark

• Inzet van sociale economie voor verdere zuivering en conservering

2.1 Coverwerking maaisels met intercommunaal afval

11

Stap 3. Verwerking:• Vergisting van de niet-houtige fractie

- Omschakeling naar GFT-vergisting met covergisting van maaisels

- Eventueel gevolgd door nacompostering

• Drogen en opschonen van houtige fractie- Gebruik warmte van vergister voor drogen- Gebruik biomassa in biomassacentrales- OF mogelijke lokale opwerking biomassa in

pellets/briketten: opslag van energie

25/11/2011

2. Strategie-ontwikkeling voor energetische valorisatie van berm- en beheermaaisels

12

Mogelijke strategieën:

• Strategie 1: Coverwerking maaisels met intercommunaal afval

• Strategie 2: Coverwerking maaisels in landbouwvergisting

• Strategie 3: Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

25/11/2011

2.2 Coverwerking maaisels in landbouwvergisting

13

• Landbouwvergisters draaien vnl. op mest, aangevuld met o.a. oogstresten en energiemaïs→ Debat: landgebruik energiemaïs in competitie met voedsel/voeder

• Onderzoek naar mogelijkheden van substitutie van energiemaïs met landbouw gerelateerde stromen, o.a. maaisels:– Berm- en beheermaaisels→ Enkel haalbaar indien in landbouwvergisting erkend als onder de 60% landbouw gerelateerde stromen ( geen concurrentie met de 40% OBAs)– Grastussenteelten in najaar/voorjaar

Erosie ↘, uitloging ↘

25/11/2011

2.2 Coverwerking maaisels in landbouwvergisting

14

DLV InnoVision: onrechtstreeks betrokken bij overkoepelende Europese projecten

• Interreg ARBOR = Accelerating Renewable Energies through

valorisation of Biogenic Organic Raw Material (2011-2015)‘Wegwerken van technologische en logistieke barrières bij de uitbouw van een efficiënte en performante waardeketen voor de conversie van biomassastromen naar energie en valorisatie van reststromen uit de conversieprocessen”

→ Partner ‘Provincie Utrecht’ zet specifiek in op bermgras

25/11/2011

2.2 Coverwerking maaisels in landbouwvergisting

15

• Interreg - ARBOR

25/11/2011

Hoofdpartners Vlaanderen Ind. co-partners Vlaanderen Aanvullende stuurgroep

( )lopende gesprekken

2.2 Coverwerking maaisels in landbouwvergisting

16

DLV InnoVision: onrechtstreeks betrokken bij overkoepelende Europese projecten

• INEMAD = Improved Nutrient and Energy Management through Anaerobic Digestion (2012-2016)

‘Ontwikkeling van innovatieve strategieën voor het opnieuw koppelen van gewasproductie en veehouderij door analyse van energie- en nutriëntenstromen.’

→ Verduurzaming van landbouwsystemen

25/11/2011

2.2 Coverwerking maaisels in landbouwvergisting

17

• FP7 - INEMAD

25/11/2011

Partners Vlaanderen

2. Strategie ontwikkeling voor energetische valorisatie van berm- en beheermaaisels

18

Mogelijke strategieën:

• Strategie 1: Coverwerking maaisels met intercommunaal afval

• Strategie 2: Coverwerking maaisels in landbouwvergisting

• Strategie 3: Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

25/11/2011

2.3 Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

19

Pocketvergisting = kleinschalig vergistingssysteem

→ Energie voor het bedrijf geproduceerd door op het bedrijf beschikbare biomassastromen:

Kosten voor afzet afvalstromen ↘Energiefactuur ↘

Algemene karakteristieken:• Motor van max. 200 kW• Maximale input van 5000 ton/jaar• Eigen afval- en nevenstromen• Elektriciteit en warmte ter plaatse verbruikt• Technologie aangepast aan de hoeveelheid inputstromen

25/11/2011

2.3 Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

20

Voordelen Pocketvergister ten opzichte van ‘grote’ installaties:

• Vergunbaarheid binnen sterk verstedelijkte Vlaamse context – NIMBY ↘– Wetgevend kader?

→ Aanpassing specifiek voor kleine vergisters is noodzakelijk!

• Grens grote – kleine ikv vergunningsprocedure• Erkenning verwerking dierlijke producten• Afzet digestaat• …25/11/2011

2.3 Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

21

Voordelen Pocketvergister ten opzichte van ‘grote’ installaties:

• Toestand elektriciteitsnet– Evt. geen transformator of middenspanningsaansluiting

nodig (afhankelijk van lokale situatie!)– < 10 kWel : geen netstudie, ‘terugdraaiende teller’– Mogelijkheid lokale productie en verbruik van enkel

warmte? (gebrek steun groene warmte!)

• Grote installatie: arbeidsintensief– Administratie ↘

25/11/2011

2.3 Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

22

Voordelen Pocketvergister ten opzichte van ‘grote’ installaties:

• Beschikbaarheid betaalbare biomassastromen(& logistiek)

– Transport (waterrijke) afval- en nevenstromen ↘→ Kosten- en energiebesparing

– Inputstromen in eigen handen→ onafhankelijk van de marktprijs van

biomassa

25/11/2011

2.3 Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

23

Toepassingsmogelijkheden

• Landbouwbedrijven beperkte hoeveelheid organisch afval (intensieve

veehouderij: varkens- en pluimvee- en melkveehouderij).

• Kmo-voedingsverwerkende bedrijvenWortelafval, witloofafval (GreenWatt)

• In geclusterde residentiële en tertiaire gebouwde omgeving

25/11/2011

2.3 Pocketvergisting: een stijlbreuk door schaalverkleining?

24

Toepassing pocketvergisting van bermmaaisel op containerparken?

Openstaande vragen:• Proces-technisch haalbaar?• Hoe omgaan met pieken en dalen in aanvoer?• Aanpassingen containerparken?• Lokaal energie- en warmteverbruik?• Financiële haalbaarheid? Kost per ton?

25/11/2011

2525/11/2011

Vragen?

Voor meer info:DLV InnoVisionLinde.Raport@dlv-innovision.beTel: 016 74 53 00 www.dlv-innovision.be