GÜNTER GRASS bibliografia polska : 2000 – 2015* (wybór

Biblioteczny Ośrodek Informacji

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna

im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego

ul. Obrońców Wybrzeża 2

80-398 Gdańsk

tel. 557-29-52, e-mail: [email protected]

GÜNTER GRASS

bibliografia polska : 2000 – 2015*

(wybór)

Opracował Andrzej Fac

TWÓRCZOŚĆ

2000

Wydawnictwa zwarte

MOJE stulecie / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord – Wydaw. Oskar, 2000. – 284 s. –

(Dzieła Güntera Grassa)

Publikacje w czasopismach

CIĄG dalszy nastąpi : wykład noblowski / tł. Krystyna Bratkowska // Przegląd Polityczny. –

Nr 46/47 (2000), dod., s. I–VIII

MILCZENIE pamięci [esej] / tł. Dorota Swinarska // Gazeta Wyborcza. – 2000, nr 235, s. 14 Wystąpienie wygłoszone w Wilnie podczas spotkania pt. „Przyszłość przeszłości” z udziałem Czesława Miłosza,

Wisławy Szymborskiej oraz Tomasa Venclovy

MÓJ przyjaciel z Gdańska // Gazeta Wyborcza. – 2000, nr 10, dod. Gazeta Morska, s. 10 Wspomnienie pośmiertne dot. gdańskiego pisarza i poety Bolesława Faca

PISANIE po Oświęcimiu [fragm. eseju] / tł. Sławomir Błaut // Przegląd Polityczny. – Nr

46/47 (2000), s. 138–140

PRZEKLEŃSTWO i łaska [przemówienie] / tł. Dorota Swinarska // Rzeczpospolita. – 2000,

nr 235, s. D2

TYLKO cztery linijki ; W pobliżu cmentarza południowego ; Moja stara Olivetti ; Pośrodku

życia ; Na łupkowej tabliczce ; Kamień ; Przed wyjazdem ; Własne kartofle ; Od czasu

Grimmów ; Dysputa ; Wyznanie ; Wyprzedzone ; Złapane świerszcze ; Trik ze słonin

[wiersze] / tł. Piotr Wiktor Lorkowski // Tytuł. – 2000, nr 3, s. 82–86

2001

Wydawnictwa zwarte

BLASZANY bębenek [powieść] / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord – Wydaw.

Oskar, 2001. – 627 s. – (Dzieła Güntera Grassa) Adapt. teatr.: „Blaszany bębenek” / reż. Adam Nalepa. – Gdańsk, Teatr Wybrzeże, 2007

SZCZURZYCA [powieść] / przeł. Sławomir Błaut. – [Wyd. 1 w tej edycji]. – Gdańsk :

Polnord – Wydaw. Oskar, 2001. – 417 s. – (Dzieła Güntera Grassa)

ZAMKI na piasku [wiersz] / przeł. Bolesław Fac // Gazeta Wyborcza. – 2001, nr 169, s. 9


MAM w pamięci...[esej] / tł. z niem. Dorota Swinarska. – Tekst również w jęz. lit. ; tł. z niem.

Teodoras Četrauskas // Tytuł. – 2001, nr 4, s. 58–68 Wystąpienie wygłoszone w Wilnie podczas spotkania pt. „Przyszłość przeszłości” z udziałem Czesława Miłosza,

Wisławy Szymborskiej oraz Tomasa Venclovy.

MILCZENIE pamięci [esej] / tł. Dorota Swinarska // Lithuania. – 2001, nr 1, s.155–158 Wystąpienie wygłoszone w Wilnie podczas spotkania pt. „Przyszłość przeszłości” z udziałem Czesława Miłosza,

Wisławy Szymborskiej oraz Tomasa Venclovy

PÓŁ-KASZUB chce budować mosty [przemówienie]. – Fot. / tł. Jakub Ekier // Gazeta

Wyborcza. – 2001, nr 169, s. 8–9 Przemówienie wygłoszone podczas uroczystości otrzymania Nagrody Uniwersytetu Viadrina

2002

Wydawnictwa zwarte

IDĄC rakiem [powieść] / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord – Wydaw. Oskar, 2002.

– 204 s. – (Dzieła Güntera Grassa) Tyt. oryg.: „Im Krebsgang”, 2002 Adapt. teatr.: „Idąc rakiem” / reż. Krzysztof Babicki. – Gdynia. Teatr Miejski, 2012

RZECZY znalezione : dla tych, co nie czytają [wiersze] / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk :

Polnord – Wydaw. Oskar, 2002. – 239 s. : il. – (Dzieła Güntera Grassa) Tyt. oryg.: „Fundsachen für Nichtleser”, 1997

Zawiera: Rzeczy znalezione dla tych, co nie czytają ; Rozbić coś ; Mówi palacz ; Zachować pogodę ; Tylko

cztery linijki ; Spadek ; Pogodny ranek ; Z naszego ogrodu ; Niedaleko cmentarza południowego ; Kwitnienie

rzepaku ; Eksperyment rodzinny ; Potem ; Nauka o barwach ; Na papierze ; Majdan ; Od kiedy nie ma muru ;

Sezon na szparagi ; Echo ; Dzięki kontrastowi ; Lustrzane odbicie ; Nad stawem ; Z dziennika ; Moja stara

olivetti ; Pośrodku życia ; Skąd pochodzi Ute ; Z perspektywy związkowej ; Bocznymi drogami do Neuruppina ;

Świeżo przywiezione z Polski ; Na łupkowej tabliczce ; W Gdańsku ; Z pudełka z przyborami do szycia ;

Wieczorem ; Kamień ; Po pracy ; Korzystając z okazji ; Na Rugii ; Za karę ; Akwasze ; Moja gąbka ; Swoje

ziemniaki ; Przed wyjazdem ; Turbot nad Møn ; Krzemyki ; Kara ; Ulvshale skov ; O stosowaniu rodzajników ;

Ulvshale ; Skok w bok ; Szczęście lata ; Powieść ; Jeśli trzeba ; Każdego ranka ; Od czasu Grimmów ; Dysputa ;

Prześcigane ; Łapanie świerszczy ; W naszym muzeum pod gołym niebem ; Zbyt suche lato ; Nie szczędzę

wilgoci ; Krótkie niedzielne kazanie ; Miejsce pod dębami ; Topór w szopie ; Wyznanie ; Na wszelki wypadek ;

Moi dziarscy przyjaciele ; Grzyby ; Dla ciebie ; Gałąź ; Przy pięknej pogodzie ; Gdyby mój dech ; Nad

ścierniskiem ; Wieczorem ; Po polowaniu ; Od lewej do prawej ; Śledzie Morza Bałtyckiego ; Z dziennika ;

Przejrzysty, troszkę tylko zachwaszczony ; Podstęp ze słoninką ; Świadectwo ; Prawdziwki ; Kukułcze jajo ;

Tego suchego lata ; Oj, chłopie! ; Spady ; Przez cały dzień ; Richmond Hill ; W tysiąc dziewięćset czternastym ;

Kosz jabłek ; Terakota ; Poduszka Ute ; Staw ; Książki ; Zbrojny pokój ; Przy wietrznej pogodzie ; Jesień

książek ; Mój miesiąc ; Wyprzedaż ; Od lat ; Późne pragnienie ; Moja stara torba ; Ponad wskazującymi palcami

; Od środy do środy ; Ukochana agawa ; Obdarty ; Męski sen ; Drobna przyprawa ; Gdzie szukam schronienia ;

Do końca życia ; Strzały w niedzielę ; Między głową a ogonem ; Przechodząc ; Pośród zaprzańców ; Po

przyjęciu ; Na pożegnanie ; Jesienny sad ; Skamieniali ; Listopad ; Latem trzydziestego dziewiątego ; Moi

krytycy ; Zaczerpnąć tchu ; Opowiastka ; Na pożegnanie ; W oczekiwaniu ; Raz jeszcze ; Wałówka ; Zimą ;

Spojrzenie na miniony rok ; Kukanie kukułki ; Krople ; Po świętach ; Zastygły w tańcu.


RAKIEM [fragm. pow.] / tł. Jan Güntner // Zdanie. – 2002, nr 1/2, s. 50–57

2003

Wydawnictwa zwarte

POKAZAĆ język [relacja z podróży] / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord – Wydaw.

Oskar, 2003. – 175 s. : il. – (Dzieła Güntera Grassa) Tyt. oryg.: „Zunge zeigen”, 1988


BEZPRAWIE mocniejszego / tł. Danuta Zagrodzka // Gazeta Wyborcza. – 2003, nr 89, s. 12 Dot. wojny amerykańsko-irackiej w 2003 roku

BEZWSTYD ; Dogrywka [wiersze] / tł. Antoni Skibiński // Akant. – 2003, nr 11, s. 27

2004

Wydawnictwa zwarte

BLASZANY bębenek [powieść] / przekł. Sławomir Błaut. – Kraków : „Mediasat Poland”,

[2004]. – 573 s. – (Kolekcja Gazety Wyborczej : XX wiek)

IDĄC rakiem [powieść] / przeł. Sławomir Błaut. – [Wyd. 2 w tej edycji]. – Gdańsk : Polnord

– Wydaw. Oskar, 2004. – 204 s. – (Dzieła Güntera Grassa)

2005

Wydawnictwa zwarte

BLASZANY bębenek [powieść] / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord – Wydaw.

Oskar, 2001. – 627 s. – (Dzieła Güntera Grassa)

OSTATNIE tańce [wiersze] / wybrał i przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord – Wydaw.

Oskar, 2005. – 95 s. : il. – (Dzieła Güntera Grassa) Tyt. oryg.: „Letzte Tänze”, 2003

Zawiera: Bogu podobny ; Wczesne nauki ; Dawno temu w Lwim Grodzie ; Tango nocturno ; Tango mortale ;

Taniec na śniegu ; Taniec kaktusów ; Kiedy walc wszedł w modę ; Na glinianych nogach ; Po północy ; Taniec z

welonami ; Złączone w parę ; Na starą melodię ; Military blues ; Bis ; Wielokrotnego sprawcy spowiedź nie do

końca szczera ; Miłość w sierpniu ; Zaufanie ; Rozbitkowie ; Dziw ; Silne wstrząsy ; Szybki profit ; Właściwie ;

W harmonii ; Środkami sztuki ; Po tym ; Bezwstydnie ; Nad Morzem Bałtyckim ; Ze znajomego łoża ; Na

ostatek trzy życzenia ; Chwilowe szczęście ; Pieśń stojącego na głowie ; Na krótko przed Wielkanocą ; Kara ;

Podwójne grzybobranie.

WRÓŻBY kumaka [powieść] / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord – Wydaw. Oskar,

2005. – 231 s. – (Dzieła Güntera Grassa) Adapt. filmowa: „Wróżby kumaka” / reż. Robert Gliński, prod. Polska/Niemcy 2005


MOJE marzenie o Europie [przemówienie] / tł. Joanna Bednarska. // Tygiel Kultury. – 2005,

nr 7/9, s. 25–28 Dot. zagadnień integracji europejskiej oraz demokracji w Europie.

MOWA o tym co utraciłem [przemówienie] / tł. Patrycja Wojciechowska-Iżykowska. //

Tygiel Kultury. – 2005, nr 7/9, s. 29–30 Dot. problemu uchodźców w Niemczech

WOLNOŚĆ mierzona pieniądzem / tł. Krystyna Wierzbicka-Trwoga. // Gazeta Wyborcza. –

2005, nr 105, s. 22–23

2006

Publikacje w antologiach

KINDERLIED ; Pieśń dziecięca / przeł. Jan Koprowski ; Pan Kiehot ; Pan Kichot / przeł.

Bolesław Fac ; Askese ; Asceza / przeł. Sława Lisiecka ; Kleckerburg ; Zamki na piasku /

przeł. Bolesław Fac ; Doktor Zärtlich ; Doktor Czuły / przeł. Sławomir Błaut ; Gestillt ;

Zaspokojeni / przeł. Sławomir Błaut ; Helene Migräne ; Helena Migrena / przeł. Sławomir

Błaut ; Mir träumte, ich müsste... ; Śniłem, że muszę się pożegnać... / przeł. Sławomir Błaut ;

Einst in der Löwenburg ; Dawno temu w Lwim Grodzie / przeł. Sławomir Błaut ; Tango

mortale ; Tango mortale / przeł. Sławomir Błaut ; Jemand aus Radomsko ; Ktoś z Radomska /

tł. Sława Lisiecka ; Im Ei ; W jajku / tł. Krzysztof Karasek [wiersze] // W: Wieczór poezji :

Hans Magnus Enzensberger, Günter Grass i Tadeusz Różewicz czytają swoje wiersze =

Abend der Poesie : Hans Magnus Enzensberger, Günter Grass und Tadeusz Różewicz lesen

aus ihrem dichterischen Werk / [przekł. Andrzej Kopacki et al.]. – Warszawa : Goethe-Institut

Warschau, 2006. – S. 36–75


JAK poznałem strach [fragm. pow. „Przy obieraniu cebuli”] / tł. Sławomir Błaut // Gazeta

Wyborcza. – 2006, nr 199, s. 14

KTOŚ z Radomska [wiersz] / tł. Sława Lisiecka. // Rzeczpospolita. – 2006, nr 117, s. A16

PAN Kichot ; Polska chorągiew [wiersze] / tł. Bolesław Fac. // Przegląd Polityczny. – Nr 78

(2006), s. 51-52

POLSKA chorągiew [wiersz] / tł. Bolesław Fac. // Migotania, Przejaśnienia. – 2006, nr 3, s. 1 Tekst również w jęz. niem.

WARSTWY pod łupiną [fragment powieści „Przy obieraniu cebuli”] // Dziennik Bałtycki. –

2006, nr 109, s. 16-17

WARSTWY pod łupiną [fragm. powieści „Przy obieraniu cebuli”] / tł. Adam Krzemiński. //

Polityka. – 2006, nr 34, s. 22–24

2007

Wydawnictwa zwarte

BLASZANY bębenek [powieść] / przekł. Sławomir Błaut. – Warszawa : TMM Polska /

Planeta Marketing : Axel Springer Polska, cop. 2007. – 733 s. – (Dzieła Najwybitniejszych

Noblistów)

PSIE lata [powieść] / przekł. Sławomir Błaut. – [Warszawa] : TMM Polska/Planeta

Marketing : Axel Springer Polska, cop. 2007. – 701 s. – (Dzieła Najwybitniejszych

Noblistów)

POWÓDŹ [sztuka teatralna] ; List Güntera Grassa ; Powódź [wiersz] ; O moim nauczycielu

Döblinie [esej] ; Wiersz okolicznościowy [felieton] ; Pisarz zaangażowany [esej] ; Pragnę

uczyć się oporu [esej] ; ...Niemcy wymierają / przeł. Karol Toeplitz // W: Powódź oraz małe

formy / przekł. i oprac. Karol Toeplitz. – Słupsk : Wydawnictwo Naukowe Akademii

Pomorskiej, 2007. – S. 25–168

PRZY OBIERANIU cebuli [powieść] / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord – Wydaw.

Oskar, 2007. – 426 s. : il. – (Dzieła Güntera Grassa) Tyt. oryg.: „Beim Häuten der Zwiebel”, 2006


CAŁKIEM dobrze źle wychowany : fragment autobiograficznej książki „Przy obieraniu

cebuli” / przeł. Sławomir Błaut [fragment powieści]. – Il. // 30 Dni. – 2007, nr 1, s. 31-35 Fragment pierwszego rozdziału powieści pt. „Przy obieraniu cebuli”

OBIERANIE cebuli / przeł. Sławomir Błaut // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s.

116-117 Fragment powieści pt. „Przy obieraniu cebuli”

2009

Wydawnictwa zwarte

SKRZYNKA : opowieści z ciemni [powieść] / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk : Polnord –

Wydaw. Oskar, 2009. – 179 s. – (Dzieła Güntera Grassa). Tyt. oryg.: „Die Box : Dunkelkammergeschichten”, 2008.

2011


KAMIENIE Syzyfa / przeł. Piotr Buras. - Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2011, nr 176, s.17-18 Artykuł dot. sytuacji społeczno-politycznej we współczesnym świecie. Tekst ukazał się w Süddeutsche Zeitung

4 lipca 2011 r.

2012

Wydawnictwa zwarte

W DRODZE z Niemiec do Niemiec : dziennik roku 1990 / przeł. Sławomir Błaut. – Gdańsk :

Polnord – Wydaw. Oskar, 2012. – 257 s. – (Dzieła Güntera Grassa). Tyt. oryg.: „Unterwegs von Deutschland nach Deutschland : Tagebuch 1990”, 2009


CO musi zostać powiedziane [wiersz] / tłum. Tomasz Ososiński // Gazeta Wyborcza. – 2012,

nr 87, dod. Trójmiasto, s. 9

2013

Wydawnictwa zwarte

BLASZANY bębenek [powieść] / przeł. [z niem.] Sławomir Błaut. – Gdańsk : Oficyna

Gdańska, 2013. – 689 s. – (Dzieła Güntera Grassa)

Publikacje w antologiach

DIE BLECHTROMMEL / Blaszany bębenek [fragment powieści] / przeł. Sławomir Błaut //

W: W cieniu morza czasu : literackie obrazy Kaszub i Gdańska / pod red. Miłosławy

Borzyszkowskiej – Szewczyk. – S. 29-30 Znajduje się tutaj także tekst dot. Güntera Grassa

KLECKERBURG / Zamki na piasku [fragment wiersza] / przeł. Bolesław Fac // W: W cieniu

morza czasu : literackie obrazy Kaszub i Gdańska / pod red. Miłosławy Borzyszkowskiej –

Szewczyk. – S. 46-49

2015


PAN Kichot [wiersz] / przetłumaczył Bolesław Fac. – Fot. // Przegląd Polityczny. – Nr 130

(2015), s. 18

OPRACOWANIA

WYWIADY

PISARZ i jego detektyw / Claus-Ulrich Bielefeld, Günter Grass, Dieter Stolz ; tł. Małgorzata

Łukasiewicz // Przegląd Polityczny. – Nr 46/47 (2000), s. 146-158 Dyskusja o powieści pt. „Rozległe pole”.

POLSKIE, niemieckie i europejskie kłopoty z pamięcią / Günter Grass, Adam Michnik ;

rozm. Adam Krzemiński // Tytuł. – 2000, nr 1/2, s. 57-75

NIGDY nie jest za późno / rozm. Anna Rubinowicz // Gazeta Wyborcza. – 2002, nr 156, s. 8–

10

ADWOKAT Polski w Brukseli / rozm. Beata Czechowska-Derkacz ; tł. Monika Ordon-Krzak

// Przegląd. – 2003, nr 24, s. 38–39

GÜNTERA Grassa powrót rakiem : rozmowa z Günterem Grassem / rozm. Ewa Nawrocka,

Aleksander Jurewicz, Daniela Odija ; rozm. oprac. Piotr Leszczyński // Przegląd Polityczny. –

Nr 61 (2003), s. 104-111

NIE WYWOŁUJMY upiorów : Polska, Niemcy, Europa / rozm. Adam Krzemiński //

Polityka. – 2003, nr 24, s. 46–48

GDAŃSK znowu mój / rozm. Sebastian Łupak // Gazeta Wyborcza. – 2005, nr 214, s. 2 Dot.m.in. filmu pt. „Wróżby kumaka”

NIE CZUJĘ się winny / tł. z niem. // Forum. – 2006, nr 34, s. 52–53 Fragm. wywiadu Güntera Grassa dla niemieckiej telewizji ARD

GRASS : prawda i hańba/ rozm. przepr. Frank Schirmacher ; Hubert Spiegel. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2006, nr 189, s. 17

ZROZUMIAŁEM bolesną lekcję [list] // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 196, s. 4 List Güntera Grassa do Pawła Adamowicza, prezydenta Gdańska, dotyczący przynależności do Waffen-SS

ZROZUMIAŁEM bolesną lekcję, jaką życie dało mi w młodości [list]. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2006, nr 196, s. 2 List Güntera Grassa do Pawła Adamowicza, prezydenta Gdańska, dotyczący przynależności do Waffen-SS

NIE MUSIAŁ pan tego pisać / rozm. przepr. Frank Schirrmacher, Hubert Spiegel ; tł.

Arkadiusz Żychliński. // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s. 170-176

NIEZMIENNIKI i metamorfozy / rozm. przepr. Nicole Casanova ; tł. Remigiusz Forycki //

Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s. 118-122

WALKA z duchem czasów : między Grassem a Walserem / rozm. Iris Radisch, Christof

Siemes // Forum. – 2007, nr 27, s. 56-59 Przedr. z: Die Zeit. – 2007, nr z dn. 14.06

WOJNA, moja wina / rozm. Angelika Kuźniak ; współpraca Katarzyna Kluz. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2007, nr 234, s. 16-17

PRZY OBIERANIU Grassa : autobiografia czy autoiluzja? / rozm. przepr. Tom Segev //

Forum. – 2011, nr 37, s. 58-61 Dot. książki „Przy obieraniu cebuli”

BIBLIOGRAFIE

GDAŃSK w literaturze : bibliografia od roku 997 do dzisiaj : zeszyt próbny 1959-1964 / pod

red. Leszka Rybickiego ; oprac. zesp. Andrzej Fac, Leszek Rybicki, Małgorzata Smyl.

– Gdańsk : „Słowo / Obraz Terytoria”, cop. 2006. - 58 s. Hasła dotyczące powieści Güntera Grassa

GDAŃSK w literaturze : bibliografia od roku 997 do dzisiaj. T. 5, 1945-1979 / pod red.

Leszka Rybickiego ; oprac. zesp. Andrzej Fac, Leszek Rybicki, Małgorzata Smyl. –

Gdańsk : „Słowo / Obraz Terytoria”, cop. 2007. – 441 s. Hasła dotyczące powieści i tekstów Güntera Grassa

GDAŃSK w literaturze : bibliografia od roku 997 do dzisiaj. T. 6, 1980-1989 / pod red.

Leszka Rybickiego ; oprac. zespół Andrzej Fac, Leszek Rybicki, Małgorzata Smyl. –

Gdańsk : „Słowo / Obraz Terytoria” : Fundacja Gdańska, cop. 2010. – 548 s. Hasła dotyczące powieści i tekstów Güntera Grassa

GÜNTER Grass : bibliografia polska za lata 1958-2000 / oprac. Jacek Grzybowski, Maria

Mroczkiewicz, Leszek Rybicki ; Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-

Korzeniowskiego w Gdańsku. – Gdańsk : Polnord – Wydaw. Oskar, 2000. – 142 s. Zawiera 1335 pozycji

ENCYKLOPEDIE, SŁOWNIKI, HISTORIE LITERATURY

BLASZANY bębenek (Die Blechtrommel) // W: Słownik filmu / pod red. Rafała Syski ; [aut.

Alicja Helman et al.]. – Kraków : „Zielona Sowa”, cop. 2005. – S. 456-457

CZAJKA Michał. Grass Günter [hasło] // W tegoż: Słownik biograficzny XX wieku. –

Warszawa : „Wiedza Powszechna”, 2004. – S. 346

DAJNOWSKI Maciej. Grass Günter [hasło]. - Fot. // W: Encyklopedia Gdańska / [zespół red.

Błażej Śliwiński i in.]. – Gdańsk : Fundacja Gdańska, cop. 2012. – S. 355-356

GAZDA Grzegorz. Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku. –

Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 2000. – 766 s. Wzmianki dot. Güntera Grassa znajdują się przede wszystkim przy okazji haseł: Grupa 47 (s. 164-166) ; Nowa

Subiektywność ( s. 385-388)

GLENSK Joachim. Aforystykon : podręczna encyklopedia myśli i aforyzmów. - Opole :

Instytut Śląski, 1992. – 350 s. Cytaty z dzieł Güntera Grassa znajdują się na stronach 25; 77 ; 110 ; 285

GRASS Günter [hasło] // W: NAGRODY Nobla / pod red. Beaty Tarnowskiej. Warszawa :

Wydaw. Nauk. PWN, 2001. – S. 92

GRASS Günter [hasło]. - Fot. // W: Rocznik 2001 / oprac. red. Zorica Dmochowska et al. ;

aut. tekstów, konsult., współpr. Ewa Bartnik et al.. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN,

2001. – S. 73-74

GRASS Günter [hasło] // W: Nowa encyklopedia powszechna A-Z / zespół red. Anna

Borowiec et al., pod kier. Jadwigi Marcinek. – Kraków : „Zielona Sowa”, cop. 2003. – S. 312

GRASS Günter [hasło] // W: Kalendarium dziejów świata : historia, religia, literatura, sztuka,

nauka, technika / oprac. merytor. Bartosz Działoszyński et al. ; oprac. leksykograficzne

Elżbieta Jastrzębska, Anna Rossa, Sławomir Żurawski. – Warszawa : Wydawnictwo

Naukowe PWN, 2006. – S. 508

GRASS Günter [hasło] // W: Encyklopedia Szkolna : Literatura : wiedza o kulturze. –

Warszawa : WSiP, 2006. . – S. 229

GRASS Günter [hasło]. – Fot. // W: Encyklopedia humanisty. – Łódź : Wydaw. Piątek

Trzynastego, 2008. – S. 161-162

GRASS Günter [hasło] ; Grass Günter [fragmenty artykułów z "Gazety Wyborczej"]. - Fot. //

W: Encyklopedia. T. 6, Górni-Indoa / [hasła encyklopedyczne oprac. przez Wydawnictwo

Naukowe PWN ; suplement Gazety Wyborczej przygot. przez zespół red. Juliusz Rawicz et

al.]. – Kraków : Mediasat Poland, 2005. – S. 54-55 ; 748-749

GRASS Günter ; Blaszany bębenek [hasła ]. - Fot. // W: Literatura świata : literatury

narodowe, twórcy i dzieła, prądy i kierunki / red. nacz. encyklopedii Bartłomiej Kaczorowski

; wyd. Anna Rossa. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. – S. 290

GRASS Günter [hasło]. – Fot. // W: Wielkie biografie. [T.] 2, Pisarze, kompozytorzy, artyści /

red. nacz. Encyklopedii PWN Bartłomiej Kaczorowski ; wyd. Anna Rossa. – Warszawa :

Wydaw. Naukowe PWN, 2007. – S. 794-795

KAROLAK Czesław ; KUNICKI Wojciech; ORŁOWSKI Hubert. Dzieje kultury

niemieckiej. – Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. – 572 s. Wzmianki dot. Güntera Grassa

KOZICKA Dorota. Grass Günter [hasło] // W: Język polski - liceum : encyklopedia szkolna /

aut. haseł. Agnieszka Krawczyk [i in.]. – Kraków : „Zielona Sowa", 2003. – S. 218

KRAWCZYK Agnieszka. Blaszany bębenek [hasło] // W: Język polski - liceum :

encyklopedia szkolna / aut. haseł. Agnieszka Krawczyk [i in.]. – Kraków : „ Zielona Sowa”,

2003. – S. 67-68

KSIĘGA cytatów czyli Skarbczyk mądrości wszelkiej pełen, czytelnikom dla nauki i

rozrywki ofiarowany / pod red. Jerzego Matusiaka i Janusza Rohozińskiego. – Warszawa :

„Muza”, 1999. – 543 s. Cytaty z dzieł. Güntera Grassa znajdują się na stronach 429-430

KSIĘGA aforyzmów świata / [wybór] Danuta i Włodzimierz Masłowscy. – Kęty : „Antyk”,

2000. – 470 s. Cytat z dzieła Güntera Grassa znajduje się na stronie 24

KUNICKI Wojciech. Grass Günter [hasło]. - Fot. // W: Wielka encyklopedia PWN. 10 :

Gazy cieplarniane-guna / [red. nacz. Jan Wojnowski]. – Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN,

cop. 2002. – S. 399

MACIOS Karolina. Kot i mysz [hasło] // W: Język polski - gimnazjum : encyklopedia szkolna

/ aut. haseł. Agnieszka Sieradzka-Mruk [i in.]. – Kraków : „Zielona Sowa”, 2003. – S. 246-

247

MAHLKE Joachim // W: Makowiecki Andrzej Zdzisław. Słownik postaci literackich :

literatura powszechna. – Warszawa : „Świat Książki", 2004. – S. 310-311

MATZERATH Oskar // W: Kamiński, Leszek; Elżbieta Ptaszyńska-Sadowska. Leksykon

postaci literackich : od Antygony do Zagłoby. – Warszawa : „Real Press”, 1994. – S. 168-169

MATZERATH Oskar // W: Makowiecki Andrzej Zdzisław. Słownik postaci literackich :

literatura powszechna. – Warszawa : „Świat Książki”, 2004. – S. 329-330

MIŁKOWSKI Tomasz. Grass Günter [hasło] // W tegoż: Leksykon dzieł i tematów literatury

powszechnej dal uczniów gimnazjów i liceów. – Warszawa : KiW, 2002. – S. 540-544 Oprócz hasła biograficznego są informacje dot. „Blaszanego bębenka” i „Mojego stulecia”

PRYCZKOWSKI Eugeniusz. Grass Günter [hasło] // W tegoż: Leksykon Ziemi Żukowskiej.

– Banino ; Żukowo : Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie O/Banino, 2012. – S. 28

SKRZYDLATE słowa : wielki słownik cytatów polskich i obcych. 2 / oprac. Henryk

Markiewicz ; przy współudz. Marii Kotowskiej-Kachel i Andrzeja Romanowskiego. –

Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2012. – 320 s. Cytat z Güntera Grassa znajduje się na stronie 53

TERMER Janusz. Blaszany bębenek (1959) Günter Grass [hasła] // W tegoż: Leksykon 155

najważniejszych książek świata. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, cop. 2003. – S.

29-30

TERMER Janusz. Grass Günter [hasło] // W tegoż: Leksykon prozaików : dla szkół i

miłośników literatury. – Warszawa : „Iskry”, cop. 2001. – S. 277-280

ZRĘBSKI J. Konrad. Blaszany bębenek. - Fot. // W: Kołodyński Andrzej. Słownik adaptacji

filmowych / [aut. Andrzej Kołodyński, Konrad J. Zarębski]. – Bielsko-Biała : „Park”, cop.

2005. – S. 22-25

OPRACOWANIA OGÓLNE

ABRAMOWICZ Dorota: Gdańsk nie jest przygotowany na pana wizytę - usłyszał w polskiej

ambasadzie autor, „Blaszanego bębenka” // Dziennik Bałtycki. – 2015, nr 95, s. 24-25

ABRAMOWICZ Mieczysław. Gdańsk według Güntera Grassa. – Gdańsk : Urząd Miejski.

Biuro Prezydenta ds. Kultury, Sportu i Promocji. Referat Promocji, 2007. – 64 s. PRZEKŁADY: n i e m.: Abramowicz Mieczysław. Danzig in Worten von Günter Grass. - Danzig : Urząd

Miejski. Biuro Prezydenta ds. Kultury, Sportu i Promocji. Referat Promocji, 2008

ABRAMOWICZ Mieczysław: Güntera Grass - noblista z Wrzeszcza : było wiele spotkań,

ostatnie w październiku. – Fot. // 30 Dni. – 2015, nr 3, s. 26-29

ABRAMOWICZ Mieczysław: Kim jest dla nas Günter Grass. – Fot. // 30 Dni. – 2007, nr 5,

s.24-25

ABRAMOWICZ Mieczysław: Odwiedziny w synagodze. – Fot. // 30 Dni. – 2015, nr 3, s.34-

35 Dot. odwiedzin Güntera Grassa w Nowej Synagodze w Gdańsku - Wrzeszczu przy ul. Partyzantów

ABRAMOWICZ Mieczysław: Pisali, mówili, filmowali. – Fot. // 30 Dni. – 2007, nr 5, s. 27-

29 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin pisarza

ABRAMOWICZ Mieczysław: 16 października 1927. – Fot. // 30 Dni. – 2007, nr 5, s. 14-21 Dot. ważniejszych wydarzeń lokalnych w dniu narodzin Güntera Grassa

ABRAMOWICZ Mieczysław: Tak czytam Grassa // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007),

s. 139

ABRAMOWICZ Mieczysław: Wasto Grass witôme u se // 30 Dni. – 2000, nr 7/8, s. 48-55 Dot. wizyty Güntera Grassa w Gdańsku

ADAMKOWICZ Marek: Cierń, który Grass wbił w serca rodzin pocztowców // Dziennik

Bałtycki. – 2015, nr 89, s. 16

ADAMKOWICZ Marek: Geburtstag papy Grassa // Pomerania. – 2007, nr 11, s. 18

ADAMKOWICZ Marek: Günter Grass odsłonił pomnik „Turbota” // Dziennik Bałtycki. –

2014, nr 232, s. 31

ADAMKOWICZ Marek: Kiedy spadają łuski // Pomerania. – 2008, nr 1, s. 44 Zawiera rec. książki: Przy obieraniu cebuli / Günter Grass. - Gdańsk, 2007

ADAMKOWICZ Marek: W gdańskiej kuchni Güntera Grassa. – Fot. // Nasza Historia.

Dziennik Bałtycki . – 2015, nr 6, s. 10-11 Dot. spotkań , organizowanych przez Stowarzyszenie Güntera Grassa w Gdańsku, w czasie których czytano

teksty autora „Blaszanego bębenka” i podawano dania według receptur w nich zawartych. Spotkania te nosiły

nazwę Teatr Gotowania.

ADAMKOWICZ Marek ; ROZWADOWSKI Tomasz ; TRONOWICZ Henryk : Na zawsze

gdańszczanin. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2015, nr 86, s.8

ALBRECHT Dürer ; GÜNTER Grass ; RYSZARD Stryjec. Między symbolem a

rzeczywistością. – Gdańsk : Muzeum Nardowe, 2007. – 16 s. Katalog wystawy o tym samym tytule pokazanej z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa

ANDRZEJEWSKI Marek. Tematyka gdańskich kin w twórczości Güntera Grassa // W:

Tegoż: Z dziejów kina w Gdańsku w latach 1896-1945. – Gdańsk ; Sopot : Wydaw.

Uniwersytetu Gdańskiego, 2013. - S. 106-108 W książce znajdują się także cytaty z książek Güntera Grassa.

ANTONIEWICZ Grażyna: Dedykowana Grassowi // Dziennik Bałtycki. – 2009, nr 164, s. 19 Dot. Gdańskiej Galerii Güntera Grassa.

ANTONIEWICZ Grażyna: Günter Grass nieprzewidywalny // Dziennik Bałtycki. – 2012, nr

152, s. 22 Dot. wizyty pisarza w Gdańsku

ANTONIEWICZ Grażyna: Miłość wobec śmierci // Dziennik Bałtycki. – 2013, nr 237, s. 17 Dot. Festiwalu Grassomania

ANTONIEWICZ Grażyna: Przed 80 urodzinami // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 129, s. 16

Dot. literackiej wędrówki śladami Güntera Grassa po Wrzeszczu.

ARNOLD Heinz Ludwig: Godło Republiki: polityczny Günter Grass / tł. z niem. Wiesław

Trzeciakowski // Przegląd Artystyczno-Literacki. – 2000, nr 10, s. 5–13

ASH Timothy Garton: Grass: z Danzig do Gdańska / tł. Andrzej Serafin, Alicja Socha. – Fot.

// Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 240, s. 19-20

BARAN Mirosław ; GULDA Przemysław ; KOZŁOWSKA Aleksandra ; STAFIEJ Łukasz:

Święto Grassa w Gdańsku // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 228, s. 13 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin pisarza

BART.: Listy Grassa o jego przeszłości to jego prywatna sprawa // Gazeta Wyborcza. – 2008,

nr 79, s. 12 Dot. wyroku sądu w sprawach, które Günter Grass wytoczył m.in. Karlowi Schillerowi, byłemu ministrowi

gospodarki i finansów w rządach SPD

BART.: Trwa niemiecka burza wokół Gntera Grassa // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 191, s. 7

Dot. krytyki pisarza w niemieckim czasopiśmie „Die Zeit”

BARTON-PIÓRKOWSKA Jolanta. Stare Miasto. – Gdańsk : Polnord. – Wydaw. Oskar ,

2010. – 276 s. W Aneksie I pt. "Stare Miasto w literaturze" znajdują się fragmenty z następujących książek Güntera Grassa

Przy obieraniu cebuli, Turbota i Wróżb kumaka ( s. 239-247)

BARTOSZ Julian: Spóźnione wyznanie // Dziś. – 2006, nr 11, s. 42–50 Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen -SS

BARTOSZ Julian: „Zniewolony umysł” Güntera Grassa : o hańbie i wstydzie // Oświata i

Wychowanie. – 2006, nr 9, s. 2–7 Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen -SS

BARTYZEL Jacek: Burza w szklance (antyfaszystowskiej) wody // Myśl Polska. – 2006, nr

38, s. 7 Dot. przyznania się Güntera Grassa do służby w Waffen -SS

BIGOS Iwona: Do naszej galerii Grass przychodził jak do domu / rozm. przepr. Gabriela

Pewińska. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2015, nr 86, s. 9 Wspomnienie dot. Güntera Grassa

BIGOS Iwona: Günter Grass i Polska / rozm. Agnieszka Wilke. – Fot. // Gazeta Wyborcza. –

2011, nr 170, dod. Trójmiasto, s. 5 Dot. m.in. wystawy pt. „Z Gdańska do Lubeki: Günter Grass i Polska”.

„BLASZANY bębenek”. – Fot. // 30 Dni. – 2015, nr 3, s. 32-33 Tekst składa się z cytatów z tekstu Marii Janion zamieszczonego w publikacji: Nadanie Günterowi Grassowi

tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego : Gdańsk-Oliwa dnia 26 maja 1993 roku. – Gdańsk :

Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego, cop. 2000. – 84 s.

BŁAUT Sławomir: Łuski pamięci : tłumacz o autobiografii Grassa. – Fot. // Dziennik

Bałtycki. – 2006, nr 194, s. 11

BŁAUT Sławomir ; KONOPACKA Joanna: Günter Grass na wojnie. – (Opinie) // Gazeta

Wyborcza. – 2006, nr 192, s. 17

Zawiera wypowiedzi tłumacza książek Güntera Grassa i redaktor oficyny Polnord-Wydawnictwo Oskar w

Gdańsku na temat wojennych losów Grassa.

BOLESŁAW Fac (1929-2000) : Dichter und Vermittler deutsch-polnischer Literatur / hrsg.

von Inge Buck, Konstanze Radzwiwill [właśc. Radziwill] , Wolfgang Schlott. – Bremen :

“Temmen”, 2002. - 127 s. Zawiera m.in. korespondencje między Günterem Grassem a Bolesławem Facem ( s. 17-28) oraz tekst pośmiertny

dot. gdańskiego pisarza i poety Bolesława Faca, napisany przez Güntera Grassa.

BOŃCZA Tomasz: Biedny Grass : widziane znad Wilii // Myśl Polska. – 2006, nr 36/37, s. 12 Dot. przyznania się Güntera Grassa do służby w Waffen -SS

BORZYSZKOWSKA-SZEWCZYK Miłosława: Miał odwagę zmieniać świat. –

(Podziękowanie). – Fot. // Pomerania. – 2015, nr 5, s. 12-14

Dot. m.in. stosunku Güntera Grassa do Kaszub i Kaszubszczyzny

BORZYSZKOWSKI Józef: Kaszubi w Gdańsku : Gdańsk stolicą Kaszub? – raz jeszcze? Il.

// Pomerania. – 2014, nr 11, s. 12-17 Fragment artykułu pt. „Blaszany bębenek a sprawa kaszubska” dot. Güntera Grassa

BRATKOWSKI Piotr ; Łukasz SATURCZAK: Mistrz z Gdańska // Newsweek Polska. –

2015, nr 17, s. 80-83

BREIDECKER Volker : Marzenia siedemnastolatka / tł. Anna i Antoni Klubowie. // Przegląd

Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s. 180-182

BRANDT Marion: Bije blaszany bębenek : Günter Grass, Gdańsk i „przełamywanie

niepamięci” // Acta Cassubiana. – T. 15 (2013), s. 7-18 Artykuł powstał na podstawie wykładu wygłoszonego w ramach festiwalu „Grassomania 2012. Niepamięć”

BRANDT Marion. „Polacy potrafią” : polski Październik i Solidarność w oczach pisarzy

wschodnioniemieckich / przeł. Jacek Dąbrowski. – Wrocław : Wydaw. „ ATUT”, 2010. – 487

s. W książce się znajdują fragmenty dot. działalności politycznej i społecznej Güntera Grassa

BRANDT Rut. Willy Brandt - mąż i polityk / przekł. i przypisy Wanda Tycner, Janusz

Tycner. – Warszawa : „Historia i Życie”, cop. 2004. - 275 s. Güntera Grassa dot. fragmenty związane z udziałem synów Willego Brandta w filmie „Kot i Mysz” ( s. 178-179)

nakręconego według jego utworu o tym samym tytule

BRANDT. Willy Wspomnienia / tł. Andrzej Kaniewski. – Poznań : Wydaw. Poznańskie,

2013. - 383 s. Fragmenty w których występuje Günter Grass to ten, który dotyczy wizyty Brandta w Warszawie w 1970 roku

oraz dłuższy mówiący o szczególnej roli Grassa w propagowaniu idei SPD. ( s. 207-208). Grass jest także

wymieniony na s. 241.

BURAKOWSKA-OGIŃSKA Lidia: Mapa polskiej duszy w kreacjach eseistycznych Güntera

Grassa i Horsta Bienka // Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.

Studia Neofilologiczne. – T. 7 (2011), s. 33-45

BURAKOWSKA-OGIŃSKA Lidia. W kalejdoskopie polskości : Grass, Bienek, Dönhoff o

Polsce. – Katowice : Wydawnictwo Naukowe Unikat 2, 2012. – 357 s. Bibliogr. s. 279-342.

BURAS Piotr: Grass : wyznania uwiedzionego // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 193, s. 15–16 Dot. przyznania się Güntera Grassa do służby w Waffen -SS

BURAS Piotr: Günter Grass - autorytet kłopotliwy // Przekrój. – 2007, nr 40, s. 64-67

BURAS Piotr: Güntera Grassa lekcje polityki // Przegląd Polityczny. – Nr 46/47 (2000), s.

123–132

BURAS Piotr: Obawy i złość Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2011, nr 176, s.16 Komentarz do tłumaczenia tekstu Güntera Grassa pt. Kamienie Syzyfa

CHWIN Stefan: Herr Grass, na kolana! // Rzeczpospolita. – 2007, nr 235, s. A10 Polem. z: Mit Gdańska, mit Grassa / Zdzisław Krasnodębski // Rzeczpospolita. - 2007, nr 232

CHWIN Stefan. Dziennik dla dorosłych. – Gdańsk : Wydaw. „Tytuł”, 2008. – 472 s. Postaci Güntera Grassa dotyczą rozdziały: Kolacja z Grassem, Sobota. Godzina 12.34, Grass i tajemnica (s. 182-

190)

CHWIN Stefan. Kartki z dziennika. – Gdańsk : Wydaw. „Tytuł”, 2004. – 516 s. Postaci Güntera Grassa dotyczą rozdział: Zraniony chłopiec (czwartek, koło północy) (s. 354-357)

Także w tegoż : Miłosz : Gdańsk i okolice : relacje, dokumenty, głosy / pod redakcją Krystyny Chwin i Stefana

Chwina. – Gdańsk : Wydaw. „Tytuł”, 2012. – S. 395-398

CESARSKI Wojciech: Grass znów wielki // Dziennik Bałtycki. – 2002, nr 278, s. 18 Dot. powieści „Idąc rakiem”

CIEŚLAK Jacek: Odszedł Günter Grass, przyjaciel Polski // Rzeczpospolita. – 2015, nr 86, s.

A1; A14

CIEŚLAK Jacek: Pisarz z Gdańska : zmarł Günter Grass, autor „Blaszanego bębenka”,

noblista z 1999 roku // Rzeczpospolita. – 2015, nr 86, s. A14

CIEŚLAK Jacek ; MARZEC Bartosz: Dzięki poezji jesteśmy braćmi // Rzeczpospolita. –

2006, nr 117, s. A16 Dot. spotkania pisarzy polskich i niemieckich w ramach Targów Książki w Warszawie, m.in. Güntera Grassa,

Hansa Magnusa Enzensbergera i Tadeusza Różewicza.

CIEŚLIK Mariusz: Blaszane echo sławy // Rzeczpospolita. – 2014, nr 213, s. P18 Dot. biografii Güntera Grassa autorstwa Norberta Honszy

CO myślimy o Grassie. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 198, s. 18

CYMANOWSKA Agata: Znów awantura o Grassa : radni PiS przeciwni obchodom rocznicy

urodzin gdańskiego noblisty // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 228, s. 5

CYWIŃSKI Piotr : Wszystkie twarze Grassa. – Fot. – ( Kultura/ Literatura) // W sieci. –

2015, nr 16, s. 70-71

CZECHOWSKA-DERKACZ Beata: Gdańskie urodziny Güntera Grassa // Głos Wybrzeża. –

2003, nr 109, s. 5, 8

Dot. wizyty Güntera Grassa w Gdańsku.

DANILUK Jan ; WASIELEWSKI Jarosław. Dolny Wrzeszcz i Zaspa. – Gdańsk : Polnord. –

Wydaw. Oskar, 2012. - 237 s. Wzmianki dot. Grassa na s. 83, 152-153, 163 oraz w fragmenty powieści Grassa (Blaszany bębenek, Kot i

Mysz, Psie lata) w Aneksie II pt. Dolny Wrzeszcz i Zaspa we wspomnieniach, przewodnikach i literaturze

pięknej (s. 207-216)

DRUX Rudolf. Grass, Heißenbüttel und der Rekurs auf das Gelegenheitsgedicht // Studia

Niemcoznawcze. – T. 28 (2004), s. 541-549

FAC Andrzej: Byli sobie kiedyś - Günter i Antoni. – Fot. // Odra. – 2015, nr 6, s. 34-36 Dot. przyjaźni między Günterem Grassem, a mieszkającym w Gdańsku, polskim prozaikiem, poetą, publicystą i

tłumaczem Bolesławem Facem

FAC Andrzej: Grass i Facowie : historia pewnej przyjaźni. – Fot. // Nasza Historia. Dziennik

Bałtycki . – 2015, nr 6, s. 6-9

FAC Andrzej: Młody Gdańszczanin wspomina Grassa // Bliza. – 2015, nr 2, s. 143-146

FAC Andrzej: Opowieść o pewnej przyjaźni. – Fot. // Bliza. – 2012, nr 2, s. 167-172 Dot. przyjaźni między Günterem Grassem, a polskim prozaikiem, poetą, publicystą i tłumaczem Bolesławem

Facem.

FAC Andrzej: Symbole, słowa, obrazy… – Fot. // Bliza. – 2014, nr 3, s. 180-182 Dot. wystawy pt. „Güntera Grass- Psie lata/Hundejahre” pokazywanej w Gdańskiej Galerii Güntera Grassa.

FAC Bolesław: Günter Grass : od Oskara do Nobla. – Fot. // 30 Dni. – 2000, nr 12, s. 25-27 Są to fragmenty artykułu pt. „Drażnił głupich i zarozumiałych” opublikowane w związku z wynikami plebiscytu

„Gdańszczanin Tysiąclecia” ogłoszonego przez redakcję „30 Dni”. Grass zajął trzecie otrzymując 1267 głosów.

FAC Bolesław. Günter Grass – ein Bürger, der Danzig und Gdańsk behauste // W: Die

Voträge des 1. Internationalen Günter Grass Kolloquiums im Rathaus zu Lübeck / Hrsg. von

Hans Wisskirchen. – Lübeck : Kulturstiftung Hansestadt Lübeck, 2002. – S. 86-100

FIGIEL Joanna: Günter Grass Prosa in polnischer Übersetzung - einige Überlegungen zur

Problematik des kulturellen und sprachlichen Transfers // Studia Niemcoznawcze. – T. 23

(2002), s. 269–279

FINGER Evelyn: Wspomnienia blaszanego bębenka : sprawa Güntera Grassa / tł. z niem. //

Forum. – 2006, nr 34, s. 50–52 Przedr. z: Die Zeit. – 2006, nr z dn. 16.08.

Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen -SS

FLISIKOWSKA Anna. Gdańsk literacki : od kontrolowanego do wolnego słowa (1945-

2005). - Gdańsk : Wyd. „Mestwin” : Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha

Conrada-Korzeniowskiego, 2011. – 186 s. Główne wzmianki dot. Güntera Grassa znajdują się na stronach 169-172

FRISCH Max. Dziennik 1946-1949, 1966-1971 / przeł. Jakub Ekier, Krzysztof Jachimczak. –

Warszawa : Wydawnictwo W.A.B. - Grupa Wydawnicza Foksal, 2015. - 687 s. Fragment dotyczący Güntera Grassa nosi tytuł „Album” ( s. 595- 601)

FRYC-HYŻY, Katarzyna. Filmowy spacerownik po Trójmieście. - Warszawa : Agora, 2009.

- 187 s. Wzmianki dotyczą filmów „Blaszany bębenek" i „Wróżby kumaka”, które powstały na podstawie powieści

Güntera Grassa.

GABIŚ Tomasz: Przegląd niemiecki. [Cz.] 3 // Arcana. – 2009, nr 1, s. 158-165 Wyznania Grassa na temat jego służby w Waffen-SS

GAWLIKOWSKA Joanna. Przeboje prozy XX wieku : literatura światowa i najnowsza

polska : propozycje zajęć fakultatywnych z języka polskiego. – Wyd. 2 uzup. i popr. –

Warszawa : „Bellona”, 2001. – 342 s. Jeden z rozdziałów dot. książki Güntera Grassa pt. „Moje stulecie”

GDAŃSKI Jarosław: 10. Panzer Divison „Frundsberg” : jednostka wojskowa Güntera Grassa

// Inne Oblicza Historii. – 2006, nr 5, s. 79-83

GDAŃSKIE urodziny Güntera Grassa. – Fot. // 30 Dni. – 2007, nr 5, s.22-23 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin pisarza

GDAŃSKOMANIA - Gdańsk literacki w twórczości graficznej Güntera Grassa =

Danzigmanie - das literarische Danzig im graphischen Werk von Günter Grass / red. Joanna

Konopacka ; Gdańska Galeria Güntera Grassa. - Gdańsk : Gdańska Galeria Güntera Grassa,

2009. – 79 s. Katalog wystawy o tym samym tytule. Zawiera prace graficzne autorstwa Güntera Grassa orz fragmenty jego

książek

GESCHE Janina. Aus zweierlei Perspektiven…: zur Rezeption der Danziger Trilogie von

Günter Grass in Polen Und Schweden in den Jahren 1958-1990. – Stockholm : Almqiust &

Wiksell International, 2003. – 312 s.

GESCHE Janina: Gdańsk Güntera Grassa // Polonistyka. – 2011, nr 4, s. 6-11

GLASER Hermann. Kultura RFN : zarys historii 1945-1989 / przeł. Krystyna Krzemieniowa.

– Warszawa : "Oficyna Naukowa", 2002. - 543 s. Wzmianki dot. Güntera Grassa znajdują się przede wszystkim na stronach 247-250 ; 362-363

GLIŃSKI Mikołaj: Honorowi : część druga 1921-2003 : poczet Honorowych Obywateli

Gdańska // 30 Dni. – 2003, nr 5, s. 52-62 Biogram Güntera Grassa znajduje się na stronach 55-56 wraz ze zdjęciem

GLIŃSKI Mikołaj: Vonne Endlichkait [nota]. – (Książki, które czyta świat). – Fot. // Książki

: Magazyn do czytania. – 2015, nr 3 (18), s. 81 Dot. wydania książki Güntera Grassa ukończonej przed śmiercią

GNAUCK Gerhard. Marcel Reich-Ranicki : polskie lata / z przedm. Normana Daviesa. –

Warszawa : Wydawnictwo W.A.B., 2009. – 308 s.

GODLEWSKI Konrad: Nie tylko Bollywood // Gazeta Wyborcza.– 2006, nr 236, s. 18 Dot. pobytu na Targach Książki we Frankfurcie

GONDEK Bartosz ; KARAŚ Dorota: Noblista w mundurze SS : gdańskie reakcje na

wyznanie Güntera Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 189, dod. Trójmiasto, s. 2

GÓRAJEK Anna.: Po czyjej stronie? : stosunek Güntera Grassa do polskiej opozycji //

Zbliżenia Interkulturowe. – [T.] 4 (2008), s. 77-86

GÓRAJEK Anna. Wydarzenia społeczno-polityczne w Polsce w niemieckiej literaturze i

publicystyce lat osiemdziesiątych (1980-1989). – Wrocław : Oficyna Wydawnicza Atut -

Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2006. - 573 s. W książce znajdują się liczne wzmianki dot. Güntera Grassa,. W szczególności jego działalności politycznej oraz

publicystyki

GÓRSKI Janusz: Jako pierwszy „Blaszany bębenek” / rozm. przepr. Grażyna Antoniewicz //

Dziennik Bałtycki. – 2013, nr 237, s. 17 Dot. wydawania książek Güntera Grassa

GÓRSKI Piotr: Torcik w werblu // Gazeta Wyborcza. – 2000, nr 167, dod. Gazeta Morska, s.

6 Podpisano PG

GRABOWSKI Roman: Zniszczenie Gdańska w wyniku bombardowań i podpaleń w latach

1944-45 : mity i fakty // Słowo i Myśl. – 2015, nr 1-2, s.57-61 Wzmianki dot. Güntera Grassa

GRACZYK Ewa: Grass zdeformowany? // Gazeta Wyborcza. – 2000, nr 161, dod. Gazeta

Morska, s. 5

GRACZYK Ewa: Oskar / Grass: wewnątrz i poza // Bliza. – 2010, nr 2, s. 199-214

GRASS, Hegel i Syzyf / tł.. Marek Lewicki ; część polską oprac. Hanna Kordalska // W:

Colloquia gdańskie / zebr. i wstępem poprzedził Wojciech Owczarski. - Gdańsk ; Sopot :

Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego, 2008. - S. 83-102 Dyskusja podczas konwersatorium prof. Marii Janion z udziałem Güntera Grassa, Stefana Chwina, Stanisława

Esdena-Tempskiego, Stanisław Rośka, Karola Toeplitza, Kwiryny Ziemby ; Marii Żmigrodzkiej., która odbyła

się 8 czerwca 1981 na Uniwersytecie Gdańskim.

Pierwodruk w: Grass ; punkty widzenia / red. i wybór Maria Janion, Wacław Maksymowicz, Stanisław Rosiek. –

Warszawa : ZSP : Centralny Klub Studentów Uniw. Warszawskiego, „Hybrydy”, 1984. – S. 71-82 ; Przedr. w:

Günter Grass i polski Pan Kichot : praca zbiorowa / wybór i oprac. Maria Janion. – Gdańsk : Słowo/Obraz

Terytoria, 1999. – S. 9-32.

GRASS w synagodze. – Fot. // 30 Dni. – 2007, nr 5, s.26-27 Dot. odwiedzin Güntera Grassa w Nowej Synagodze w Gdańsku -Wrzeszczu przy ul. Partyzantów

GROMADZKI Stanisław: Günter Grass i polsko-niemieckie sprawy // Przegląd

Filozoficzno-Literacki. – 2007, nr 2, s. 219-244 Reakcje opinii publicznej na przyznanie się Güntera Grassa do służby w Waffen- SS

GRONEK Barbara: Piotruś Pan z Gdańska // Polonistyka. – 2001, nr 3, s. 153–158

GROTOWICZ Viktor: Osiemdziesiąt lat Güntera Grassa, człowieka politycznego // Odra. –

2007, nr 12, s. 141-142

GRYNBERG Henryk: List otwarty do Güntera Grassa // Rzeczpospolita. – 2012, nr 85, s.

A14 Dot. utworu „Co musi zostać powiedziane”

GRZYB Andrzej: Po małosolnej przerwie : [felieton]. – (Ogród nieplewiony) // Pomerania. –

2006, nr 9, s. 41 Fragment dot. Güntera Grassa, w związku z przyznaniem się pisarza do służby w Waffen-SS

GULDA Przemysław: Grass wylądował. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 232, dod.

Trójmiasto s. 3 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa

GULDA Przemysław: Kalendarz grassowski pełen wielkich słów. – Fot. // Gazeta Wyborcza.

– 2007, nr 238, dod. Trójmiasto, s. 9 Dot. Kalendarza na rok 2007 wydanego przez oficynę „Słowo / Obraz Terytoria” z Gdańska

GULDA Przemysław: Koncert zespołu znad Motławy // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 235,

dod. Trójmiasto, s. 8 Dot. koncertu Mikołaj Trzaska Mottlau River Band, który odbył się Kościele Świętego Jana w ramach

obchodów 80-tych urodzin Güntera Grassa.

GULDA Przemysław ; BARAN Mirosław: Owacja na stojąco dla Güntera Grassa. – Fot. // –

2007, nr 235, dod. Trójmiasto, s. 9

GULDA Przemysław: Seans niewygodnej pamięci według Güntera Grassa // Gazeta

Wyborcza. – 2007, nr 254, dod. Trójmiasto, s. 7 Zawiera rec. książki: Przy obieraniu cebuli / Gűnter Grass. - Gdańsk, 2007.

GULDA Przemysław ; KARAŚ Dorota: Grass ożywia Wrzeszcz. Fot. // Gazeta Wyborcza. –

2010, nr 220, dod. Trójmiasto, s. 6 Dot. Festiwalu Grassomania

GÜNTER Grass (1927-2015) [nota biograficzna]. – Fot. // Dialog. – 2015, nr 1, s. 12 Tekst noty biograficznej zamieszczony został zarówno po polsku jak i po niemiecku

GÜNTER Grass - kalendarium / tł. Łukasz Musiał. // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007),

s. 166-169

GÜNTER Grass : Bürger und Schriftsteller / Hrsg. Von Norbert Honsza, Irena Światłowska. –

Wrocław : Oficyna Wydawnicza Atut - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe ; Dresden :

Neisse Verlag, 2008. – 517 s. Zawiera: Vorwort s. 9-10 ; Norbert Honsza: Okruchy wczesnej biografii s. 11-31; Alois Wierlacher: Günter

Grass Toleranztheorie (1969-1974) im Kontext des literarischen und kulturpolischen Diskurses der

Bundesrepublik Deustchland (1949-1999) s. 33-50 ; Peter O. Arnds: Race, Myth, and Nomadism in Grass and

the Novel of Magical Realism : a Deleuzian Reading s. 51-70 ; Gertrude Cepl-Kaufmann: Askese und Pan

Kiehot : Die frühe Lyrik als Parameter der Grass`schen Poetik s. 71-86 ; Andrea Rudolph: Marginalien zu einem

großen Werk : Günter Grass zum 80. Geburtstag s. 87-98 ; Hebert Van Uffelen: Von Boons „Romantaplan” zu

Grass`Blechtrommel? Über Einfluß und Einbildung im Werk von Louis Paul Boon und Günter Grass s. 99-114 ;

Marek Jaroszewski: Die Kochkunst in der Danziger Trilogie von Günter Grass s. 115-118 ; Florian Reinartz:

Schwangerschaft und Geburt bei Günter Grass s. 119-130 ; Franz Kasper Krönig / Anslem Weyer: Ein schwerer

Brocken : Das “Ärgernis Heidegger” bei Günter Grass s. 131-152 ; Julie Precce. Bemerkungen zum Jüdischen

im Werk und Denken von Günter Grass: Eine Antwort auf Gilad Marglit s. 153-170 ; Timm Niklas Pietsch:

“Das gesprochene Wort ist Teil der Literatur” : Die Rede über Selbstverständliche von Günter Grass als Rede--

Essay s. 171-182 ; Ilpo Tapani Piirainen: Europäisierung von unten : Ein Essay zum Leben und Werk s. 183-190

; Wolfgang Mieder: “Vermont” : Günter Grass` grünes Gelegenheitsgedicht s. 191-210 ; Ewa Jarosz-

Sienkiewicz: Politisch oder nicht politisch?: Zur Rezeption der frühen Lyrik von Günter Grass vor dem

Mauerfall s. 211-222 ; Valérie de Daran: Von Ost nach West, von West nach Ost / DÈst en Ouest, dÒuest en

Est : Hommage á Günter Grass s. 223-232 ; Dieter Stolz: Im Krebsgang oder Das vergessene Gesicht der

Geschichte s. 233-244 ; Hwei-ann-Lin-Liu: Ost oder West? Links oder rechts? Über soziale Konflikte und

Versöhnung in der deutschen Gesselschaft anhand der Grass’Novelle „Im Krebsgang” s. 245-256 ; Viktoria

Fedorovskaja: Günter Grass’ Novelle „Im Krebsgang” im Spiegel der Literaturkritik s. 257-274 ; Corinna

Kleßmann: Literarische Musik über die Shoah : Annäherungen an die musiklische Fugenform bei Celan und

Grass s. 275-296 ; Marion George: : Günter Grass und Frankreich s. 297-312 ; Maria Kajtár: : Günter Grass’

Rezeption in Ungarn s. 313-326 ; Vesna Kondrič Horvat /Jasna Ivanušič: Die Günter Grass – Rezeption in

Slowenien s. 327-342 ; Janina Gesche: Nach dem Nobelpreis : Die Werke von Günter Grass auf dem

schwedischen Büchernarkt und der germanistischen Forschung s. 343-354 ; Krzysztof Huszcza: “Nicht immer

logisch” : Zum Verlauf der frühen Rezeption von Günter Grass in Polen s. 355-362 ; Burkhard Schaeder: Es

mußte raus, endlich : Das Geständnis des Günter Grass, Soldat der Waffen-SS gewesen zu sein : eine

kommunikationwissenschaftliche Betrachtung s. 363-384 ; Romey Sabalius: Günter Grass und Di Waffen-SS :

eine Reflexion über die Vehemenz und Verhältnismäßigkeit der Kritik s. 385-390 ; Jacek Rzeszotnik: “Der

Auftritt des Starautors hätte gereicht…” :Stimmen der Kritik anlässlich der Dortmunder Uraufführung der Oper

Das Treffen in Telgte (Rekonstruktion eienes Rezeptionsbildes) s. 391-406 ; Marcel Reich-Ranicki: Jenseits des

Schreckens tanzende Paare s. 407-414 ; Andreas Blödorn: Eros & Thanatos im Dailog : Zur Semantik des

Tanzes und zur Text-Bild-Kommunikation in Günter Grass`Letzen Tänzen s. 415-432 ; Agnieszka Kodzis-

Sofińska: Zwiszen Sensualität und Todesahnung : Zur Motiv des Tanzes im Werk von Günter Grass s. 433-460 ;

Lidia Burakowska: Między pozorem a rzeczywistością: lekcja myśli politycznej Güntera Grassa s. 461-472 ; Jan

Papiór: Günter Grass`Trommeln für die Milchsuppe à la Großmutter! s. 473-480 ; Rüdiger Görner: Des

Widerspenstigen Gegenrede : Aufzeichnungen zu Günter Grass s. 481-492 ; Renate Baum: Mal ganz anders über

Günter Grass s. 493-494 ;Wolfgang Bittner: Katz und Maus im Krebsgang : Meine Begegunugen mit Günter

Grass s. 495-510

GÜNTER Grass : cień : litografie, rzeźby : Galeria Nadbałtyckiego Centrum Kultury,

Gdańsk, 12.05-19.06.2005 r. / projekt katalogu Jacek Zdybel. – Gdańsk : Nadbałtyckie

Centrum Kultury, 2005. – 16 s.

GÜNTER Grass : grafika, rysunek, rzeźba : w 80-lecie urodzin / oprac. merytoryczne, teksty,

wybór il. Małgorzata i Tadeusz Stapowicz ; tł. Bolesłw Fac, Danuta Serwotka. – Gliwice :

Galeria Sztuki Współczesnej Esta, 2007. – 70 s.

GÜNTER Grass : Literatur - Kunst - Politik : Dokumentation der internationalen Konferenz

4.- 6. 10. 2007 in Danzig / Hrsg. Marion Brandt, Marek Jaroszewski, Mirosław Ossowski. –

Gdańsk : Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, 2007. – 328 s.

GÜNTER Grass : literatura, sztuka, polityka : materiały z międzynarodowej konferencji

naukowej Gdańsk 4–6.10.2007 r. / Pod red. Marion Brandt, Marka Jaroszewskiego,

Mirosława Ossowskiego. – Gdańsk: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego 2009. –

329 s. Zawiera: Wstęp s. 9-13; Wstęp do wydania polskiego s. 15-16; Otwarcie konferencji: Bogdan Borusewicz s. 19 ;

Andrzej Ceynowa s. 21-23 ; Paweł Adamowicz s. 25-26 ; Michael H. Gerdts: Przemówienie powitalne z okazji

otwarcia konferencji „Günter Grass : literatura-sztuka-polityka” w dniu 4 października 2007 roku w gdańskim

Dworze Artusa s. 27-28 ; Anke Fuchs: Powitanie s. 29-31 ; Angelica Schwall-Düren: Świadomi przeszłości,

spoglądając w przyszłość: Günter Grass i polsko-niemieckie porozumienie s. 33-39 ; Günter Grass s. 41 ;

Literatura: Mirosław Ossowski: Gdańsk-Wrzeszcz u Güntera Grassa w kontekście biograficznym s. 45-57 ;Per

Øhrgaard: Eskapizm w twórczości Güntera Grassa s. 59-66 ; Bernd Neumann: Egzystencjalizm, estetyczna

opozycja i warianty Hermesa : czytając ponownie Blaszany bębenek Güntera Grassa s. 67-81 ; Jens Stüben:

„Rybitwa”, śródokręcie : wokół zagadnień symboliki w Kocie i myszy s. 83-96 ; Norbert Honsza: Eksperymenty

w kosmosie literackim glosy do dramatów Grassa s. 97-103 ; Dieter Stolz: Przy obieraniu cebuli, czyli „Mam w

pamięci..” s. 105-115 ; Natura: Stefan H. Kaszyński: Wisła jako znak tożsamości w utworach Güntera Grassa s.

119-130 ; Marek Jaroszewski ; Ewa Kołaczkowska: Flora i fauna Kaszub w trylogii gdańskiej Güntera Grassa s.

131- 144 ; Dorothee Römhild: Nie tylko „Pies stoi w samym środku” : motywy zwierzęce w twórczości Güntera

Grassa s. 145-153 ; Inni autorzy, inne kraje: Grażyna Barbara Szewczyk: Fakty i fikcje : śląscy poeci barko w

prozie Güntera Grassa s. 157-164 ; Arnds Peter: Harlekin, szczurołap i król olch: wokół mitologii dualizmu ofiar

i sprawców u Güntera Grassa i Michela Tourniera s. 165-173 ; Bettina Beltz: Grass, Rushdie, Irving – aspekty

intertekstualności międzykontynentalnej s. 175-188 ; Subhoranjan Dasgupta: Życie jest piękne – Kalkuta i

Günter Grass s. 189-197 ; Janina Gesche: Echa literackiej Nagrody Nobla z 1999 roku w szwedzkiej prasie

codziennej s. 199-209 ; Sofiya Varetska: Recepcja Güntera Grassa na Ukrainie s. 211-216 ; Sztuka: Neuhaus

Volker: „Jestem więc pisarzem czy rysownikiem?” : wokół stosunku między literacką i artystyczną twórczością

Güntera Grassa s. 219-227 ; Andrzej Wirth: Günter Grass jako plastyk : rzeźby kameralne s. 228-236 ; Emma

Lewis Thomas: Tańcząc, dotykając : tańczące pary Güntera Grassa s. 237-242 ; Hans Wisskirchen: Dom

Güntera Grassa w Lubece 2002-2007 s. 243-253 ; Florian Reinartz: Wróżby kumaka – film pojednania? s. 255-

262 ; Anselm Weyr: „Paskudne śpiewki z paskudnymi refrenami z męskich gardeł” : utopia i ideologia śpiewu w

twórczości Güntera Grassa s. 263-273 ; Polityka i historia: Marion Brandt: Trudna przyjaźń : Günter Grass a

opozycja w Polsce w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych s. 277-286 ; Hanna Delf von Wolzogen: „My

z archiwum”, czyli polityzacja postaci literackiej s. 287-294 ; Asrid Popien: Zmyślone historie : fikcje a

dokumentacja w Z dziennika ślimaka i Idąc rakiem Güntera Grassa s. 295-307 ; Impresje. Zdjęcia z konferencji.

GÜNTER Grass - socjaldemokrata łączący Polskę i Niemcy = Günter Grass

Sozialdemokratischer Mittler zwischen Polen und Deutschland. – Warszawa : Fundacja im.

Friedricha Eberta. Przedstawicielstwo w Polsce, 2008. - 59 s. Materiały z konf. „Günter Grass: literatura, sztuka, polityka", 4-6.10.2007 r.

Zawiera: Peter Hegensberg; Mirosław Ossowski: Wprowadzenie s. 4-7 ; Günter Grass: Szanowni Państwo! .... /

tłum. Adam Peszke ; Fragment z książki pt. „Moje stulecie" s. 9-12 ; Paweł Adamowicz: Powitanie s. 14-15 ;

Bogdan Borusewicz; Powitanie s. 16-17 Andrzej Ceynowa: Powitanie s. 18-20 ; Anke Fuks: Przemówienie /

tłum. Marta Koszutska s. 22-24 ; Angelica Schwall-Duren: Spojrzenie w przyszłość ze świadomością przeszłości

: Günter Grass i polsko-niemieckie porozumienie / tłum. Marta Koszutska s. 25-32 ;Michael H. Gerdts:

Powitanie / tłum. Marta Koszutska s. 33-34 ; Mirosław Ossowski: Obchody 80. urodzin Güntera Grassa w

Gdańsku od 4 października do 6 października 2007 r. s. 36-40 ; Marion Brandt: Trudna przyjaźń : Günter Grass

a opozycja w Polsce w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych / tłum. Marek Szalsza s. 42-53 ; Program

konferencji Günter Grass: literatura, sztuka, polityka", 4-6.10.2007 r. s. 55-58

GÜNTER Grass : Werk und Rezeption / Hrsg. / Red. Mirosław Ossowski. – Gdańsk ; Sopot :

Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego, 2013. - 178 s. - (Studia Germanica Gedanensia ; 28) Zawiera: Literatur-Politik-Übersetzung-Geschichte:Florian Reinartz: Landschaften der Deutschen Einheit bei

Günter Grass s. 9-17 ; Ingo Reiff: Konfigurationen des Jüdischen im Werk von Günter Grass s. 19-29 ; Lidia

Burakowska-Ogińska: Realsozialismus zwischen Schein und Realität : Politische Gesinnung von Günter Grass

im polnischen Kontext s. 31-41 ; Daria Szymborska: Günter Grass : Ende einer moralischen Instanz oder Das

„gebrannte Kind” seiener Zeit? s. 43- 51 ; Astrid Maria Ottilie Shchekina-Greipel: „Aus dem Tagebuch einer

Schencke” – Probleme einer russischen Übersetzung in den 1990er Jahren s. 53-64 ; Indentitätkonstruktionen

und die Bezüge zur Bildenden Kunst: Julia Kanchana Schlichting: Die „Nach-Vergangenheit” als neues

Zeitfenster und die Bedeutung des Siebzehnjährigen – Zur Poetologie des Zweifels s. 65-74 ; Anemarija

Ručević: Die weibliche Figur Tulla Pokriefke in „Katz und Maus” und „ Im Krebsganag” s. 75-84 ; Viktoria

Krason: Bildende Kunst und Imgination in Günter Grass „Beim Häuten der Zwiebel” s. 85-96 ; Anna

Kowalewska-Mróz: Beschreibung und Deutung des Gemäldes „Zinsgroschen” von Anton Möller im Roman

„Der Butt” von Günter Grass s. 97-106 ; Danzig als Erinnerungsort – Rezeption in Polen: Mirosław Ossowski:

Günter Grass literarische Freundschaften in Polen – ihre Bedeutung für sein frühes Werk und dessen polnische

Rezeption s. 107-118 ; Joanna Bednarska-Kociołek: Das Alte lebt im Neuen : Die Stadttransformationen im

polnischem Gdańsk im Werk von Günter Grass s. 119-129 ; Wacław B. Maksymowicz: Czy wciąż „brakujące

ogniwo”? O czytaniu „Psich lat”. s. 131-139 ; Essays: Nobert Honsza: „Eine Maulschlacht auf dem Jahrnarkt der

Eitelkeiten” : Günter Grass : „Was gesagt werden muss” s. 141-146 ; Zbigniew Światłowski: Die Kaschubei,

Grass Herzland s. 147-149 ; Michal Borek: Kuturelle Vielfalt im Werk von Günter Grass „Oh, heiliege

Handlung des Essens, die du die Völker verbindest” : Über den süß-sauren Gaumenschmaus im Haus Mazerath

s. 151-154.

Od strony 155 do 178 w części Rezensionen nie ma już tekstów dotyczących twórczości Grassa

GÜNTER Grass wraca do Gdańska / Oprac. DOR. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2011, nr 142,

dod. Trójmiasto, s. 9 Dot. wystawy „Z Gdańska do Lubeki: Günter Grass i Polska”

HEN Józef. Dziennik 2000-2007. – Warszawa : Wydawnictwo W.A.B., 2009. - 477 s. Fragment dotyczący Güntera Grassa znajduje się na stronach 352 - 353

HEN Józef. Nie boję się bezsennych nocy ... : z księgi drugiej. – Warszawa : „BGW”, 1992. –

382 s. Fragment dotyczący refleksji po lekturze powieści Güntera Grassa pt. „Blaszany bębenek" rozpoczyna się od

słów "Blaszany bębenek Güntera Grassa - to na pewno jedna z trzech wielkich powieści ...". Por . Hen Józef.

Nie boję się bezsennych nocy... Wyd. 3., popr. i uzup. – Warszawa : Wydawnictwo W.A.B., cop. 2013. (s. 345

- 346)

HERMAN Marcin: Cisza nad Pocztą Gdańską // Rzeczpospolita. – 2014, nr 201, s. P14-P15

HERMAN Marcin: 87 lat samotności // Rzeczpospolita. – 2015, nr 90, s. 24

HOFMANN Günter: Kto w Niemczech niszczy Grassa? / rozm. Bartosz T. Wieliński. //

Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 211, s. 27 Wywiad z publicystą niemieckiego tygodnika „Die Zeit" na temat krytyki Güntera Grassa przez środowiska

niemieckich intelektualistów w związku z ujawnieniem przez niego przynależności do Waffen-SS

HONOROWY doktor i honorowy obywatel. – Fot. // 30 Dni. – 2015, nr 3, s. 36-37 Dot. doktoratu honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego i honorowego obywatelstwa Gdańska przyznanych

Grassowi w 1993 r.

HONSZA Norbert: Der Patriarch aus Kaschubien // Zbliżenia Polska-Niemcy. – 2003, nr 1, s.

36–43 Zawiera rec. książki Michaela Jürgsa pt. „Bürger Grass : Biografie eines deutschen Dichters”

HONSZA Norbert: Chcę być pochowany z workiem orzechów / rozm. przepr. Jarosław

Zalesiński // Dziennik Bałtycki. – 2015, nr 89, s. 14-15

HONSZA Norbert. Güntera Grassa portret własny / przekł. Elżbieta Herden i Mieczysław

Motowilczuk ; recepcję Güntera Grassa w Polsce oprac. Piotr Litwiniuk. – Wrocław :

Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000. – 275 s. : il. Zawiera: Szyderczy chichot noblisty s. 5-21 ; Ambiwalentna prawda: trylogia gdańska s. 22-48 ; Chaos historii:

Miejscowe znieczulenie s. 49-57 ; Kto posiada kamień mądrości? Z dziennika ślimaka s. 58-68 ; Baśniowa

antyhistoria: Turbot s. 69-83 ; Portret grupowy z Grassem: Spotkanie w Telgte s. 84-92 ; Podszczypywanie

historii: Płody umysłu, czyli Niemcy wymierają s. 93-104 ; Ludzka głupota nie zna granic: Szczurzyca s. 105-112

; U bogini Kali: Pokazywanie języka. s. 113-119 ; Przekorna parabola cmentarna: Wróżby kumaka s. 120-123 ;

Zranione święte krowy: Rozległe pole s. 124-136 ; Retrospekcja nicponia: Moje stulecie s. 137-146 ;

Łotrzykowska mądrość: liryka s. 147-163 ; Nieszczęśliwa miłość: dramaty s. 164- 177 ; Śmierdząca

rzeczywistość: polityka s. 178-191 ; Syndrom polski s. 192-201 ; Recepcja Güntera Grassa w Polsce (opracował

Piotr Litwiniuk) s. 202-263 ; Bibliografia – wybór s. 264-273 ; Wykaz cytowanych dzieł Güntera Grassa s. 274

HONSZA Norbert. Günter Grass : biografia. – Gdańsk : Polnord. – Wydaw. Oskar, 2014. –

271 s. Zawiera: Rozdygotane emocje s. 9-14 ; Wydarzyło się we Wrzeszczu s. 14-23 ; Drobnomieszczański zaduch s.

23-26 ; „Przecież ja byłem tylko dzieckiem s. 26-27 ; My, chłopaki w mundurze s. 28-30; „Bądź zawsze wierny i

uczciwy aż po grobu chłód” s. 30-32 ; Świadek tamtych lat s. 30-37 ; Akademia Sztuk Pięknych w Düsseldorfie

s. 37-44 ; Kolejna podróż. Tancerka Anna s. 45-49 ; Moja matka s. 49-51 ; Pierwsze spotkanie w Grupie 47 s.

52-55 ; Pierwszy tom poezji s. 55- 58 ; Przygoda paryska s. 58-61 ; Pierwsza podróż do Polski s. 61-62 ;

Nagroda Grupy 47 s. 63-64 ; Uwikłany w „nieszczęśliwą miłość” s. 65-68 ; Debiut powieściowy – światowym

bestsellerem s. 68-77 ; Kręte ścieżki polskiej recepcji s. 77-79 ; Droga do sławy s. 79-82 ; Uwierzytelnienie

światowego sukcesu s. 82-85 ; Łotrzykowska mądrość liryki s. 85-90 ; Klęska naiwnej dramaturgii s. 90-93 ;

Flirt z SPD s. 94-98 ; Rewolta studencka: brązowa dżuma i czerwona cholera s. 98-103 ; Konflikt pokoleń s.

103-107 ; „To całe gówno wkrótce się zagotuje” s. 107-112 ; W poszukiwaniu kamienia mądrości s. 112-115 ;

Veronika Schröter s. 115-119 ; Artystyczne intermezzo s. 119-120 ; Zmysłowy Turbot s. 122-131 ; Barokowa

„orgia literacka” s. 131- 136 ; Opowieść eseistyczna czyli mit Syzyfa s. 136-142 ; Prezydent Akademii

Berlińskiej s. 142-146 ; Polskie dylematy warte „cichej mszy” s. 146-148 ; Szczurzyca: Pastoralna głupota? s.

148-152 ; Indie: Szok kulturowy s. 153-154 ; Na Dolnym Śląsku s. 154-158 ; Estetyka ubóstwa s. 158-161 ;

Zjednoczenie Niemiec s. 162-165 ; Polskie doktoraty honoris causa s. 165-171 ; Farsa czy tylko nieudana

parabola pojednania? s. 171-177 ; Gdańsk: Kolejna podróż sentymentalna s. 177-178 ; Wiersze pachnące

Noblem s. 179-181 ; Zadyszka narracyjna s. 181- 189 ; Koniec lat 90. s. 190-194 ; XX wiek w ocenie mistrza s.

195-201 ; Literacka Nagroda Nobla s. 202-207 ; Aktywność Noblisty w nowym wieku s. 207-210 ; Medialna

burza w dyskursie historycznym s. 210-217 ; Zakamarki pamięci: Przy obieraniu cebuli s. 217-223 ; Jubileusz w

Gdańsku s. 222-229 ; Opowieści z ciemni s. 229-231 ; Multimedialny artysta s. 232 -235 ; Anty-Grassowska

krucjata s. 235-241 ; Maska pisarza spełnionego s. 241- 245 ; Wykaz cytowanych dzieł Güntera Grassa s. 247 ;

Literatura (wybór) s. 249-257 ; Indeks nazwisk s. 259-266 ; Źródła ilustracji s. 267-268

HONSZA Norbert: Mitologia rodzinna oraz familijna terapia // Zbliżenia Interkulturowe. –

[T.] 4 (2008), s. 20-24

HONSZA Norbert. Mythologisierte Landschaften ; Günter Grass und Polen // W: Tausend

Jahre polnisch-deutsche Beziehungen : Sprache - Literatur - Kultur - Politik : Materialien des

Millennium-Kongresses 5.-6. April 2000, Warszawa. - Wyd. Graf, 2001. - S. 746-750

HONSZA Norbert: Pejzaże polityczne Güntera Grassa // Zbliżenia Polska-Niemcy. – 2000,

[nr] 2, s. 18–26

HONSZA Norbert ; Stephan Wolting. Marcel Reich-Ranicki : „Moją Ojczyzną jest

literatura” . - Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2007. - 227

s. Grassa dotyczą przede wszystkim dwa rozdziały: „Ring wolny - pierwsza runda: Günter Grass” (s. 56-57) oraz

„Günter Grass - animozje i rywalizacja” (s. 81-84) . Oprócz tego można znaleźć wiele wzmianek o Grassie.

HUELLE Paweł: Czytajcie Grassa, by go zrozumieć / rozm. Marek Sterlingow, Marek Wąs. –

Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 192, dod. Trójmiasto, s. 16-17 Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen- SS. Na następnej stronie znajdują się wypowiedzi Abp.

Tadeusza Gocłowskiego, Stefana Chwina , Mieczysława Abramowicza oraz listy Macieja Kraińskiego i Macieja

Świeszewskiego.

HUELLE Paweł: Fatalny labirynt // Rzeczpospolita. – 2002, nr 103, dod. Rzecz o Książkach,

nr 4, s. D 2 Dot. m.in. książki „Idąc Rakiem”.

HUELLE Paweł: Günterze Grassie, witômë was. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 232,

s.16-17 Artykuł ukazał się z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa.

HUELLE Paweł: Kumkając rakiem // Dialog. – 2005, nr (69-70), s. 6

HUELLE Paweł: Literatura, to dialog z czytelnikiem. – Fot. / rozm. przepr. Sławomir

Lewandowski // Pomerania. – 2012, nr 11, s. 7-10 Dot. m.in. twórczości Güntera Grassa

HUELLE Paweł: Nie zamykaj drzwi, historia i tak się włamie / rozm. Marek Górlikowski . –

Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2015, nr 90, s. 14-16

HUELLE Paweł: Oskarżony: Günter Grass // Rzeczpospolita. – 2006, nr 205, dod. Plus

Minus, s. A7, A9 Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen- SS

HUELLE Paweł: Plac Józefa Wybickiego, czyli Oskar na ławeczce // 30 Dni. – 2015, nr 1-2,

s. 54-56

HUELLE Paweł: Polska chorągiew Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 235, s. 20 Jest to wstęp do jubileuszowego wydania „Blaszanego bębenka”

HUELLE Paweł: Taneczne kroki mistrza : wiersze Güntera Grassa // Rzeczpospolita. – 2005,

nr 165, s. A11 M.in. dot. tomu poezji „Ostatnie tańce”.

HUELLE Paweł, ; ABRAMOWICZ Mieczysław: Grass pokazał nam, kim jesteśmy / rozm.

Marek Sterlingow, Marek Wąs. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 194, s. 18 Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen- SS

HUTYRA Irena: Czułam miętę do Gintra / rozm. przepr. Aleksandra Kozłowska. – Fot. //

Gazeta Wyborcza. – 2008, nr 7, s. 19 Wspomnienia kuzynki Gűntera Grassa

JABŁKOWSKA Joanna: Dlaczego powinniśmy czytać Güntera Grassa? // Tygiel Kultury. –

2005, nr 7/9, s. 16–22

JABŁKOWSKA Joanna: Zrozumieć Niemcy. – Fot. // Tygiel Kultury. – 2003, nr 10/12, s. 24–

29 Dot. mi.in. książki Güntera Grassa pt. „Idąc rakiem”

JAK Günter Grass walczył w 1945 r. w Waffen -SS / opr. ej. // Myśl Polska. – 2007, nr 42, s.

9

JAK to z Grassem i jego 10.SS-Panzer Division „Frundsberg” było / oprac. Dariusz Szreter –

Fot.// Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 192., s. 10-11

JAKIMOWICZ Mariusz: „Widziałem Kalkutę...” // Topos. – 2003, nr 6, s. 211-212 Dot. wystawy rysunków Güntera Grassa w Gdańsku.

JANION Maria: Gdański Trójkąt Bermudzki // Przegląd Polityczny. – Nr 78 (2006), s. 56-58 Opinia na temat wniosku o nadanie stopnia doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego Günterowi

Grassowi w 1993 r.

JANION Maria: Los niemiecki : dług i wina // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s.

125-129

JANION Maria. Obraz polskości u Grassa // W tejże: Zło i fantazmaty. – Kraków : Wydaw.

„Universitas", cop. 2001.– (Prace Wybrane / M. Janion ; t. 3) (Klasycy

Współczesnej Polskiej Myśli Humanistycznej). – S. 285–300. Pierwodruk w: Polskie pytania o Grassa / pod red. Marii Janion przy współpr. Andrzeja Wójtowicza. -

Warszawa : „Hybrydy”, [1985]. Przedr. w: Janion Maria. Projekt krytyki fantazmatycznej : szkice o

egzystencjach ludzi i duchów. - Warszawa, 1991 ; Janion Maria, Fac Bolesław, Watrak Zofia. Trzy eseje. -

Gdańsk, [1997] ; Günter Grass i polski Pan Kichot. - Gdańsk, 1999

JANION Maria. Szymon Słupnik, karzeł i szczurzyca // W tejże: Żyjąc tracimy życie :

niepokojące tematy egzystencji. – Warszawa : Wydaw. WAB, 2001. – S. 253–270

JANION Maria. Transe, traumy, transgresje. T. 2, Prof. Misia / z Marią Janion rozmwia

Kazimiera Szczuka. – Warszawa : Wydaw. Krytyki Politycznej, 2014. –165 s. Fragment dot. Güntera Grassa znajduje się w części pt. „Ekspres Warszawa-Gdańsk” (s. 158-160)

JANUSZAJTIS Andrzej: Wielki Pisarz i Niezwykły Człowiek : Günter Grass-wspomnienie

spotkania. – Fot. // Nasz Gdańsk. – 2015, nr 5, s. 7-8

JAROSZEWSKI Marek. Die deutsch-polnischen Gemeinsamkeiten in Unkenrufe von

Güntera Grass und Tod in Danzig von Stefan Chwin // W: Tausend Jahre polnisch-deutsche

Beziehungen : Sprache - Literatur - Kultur - Politik : Materialien des Millennium-Kongresses

5.-6. April 2000, Warszawa. - Wyd. Graf, 2001. - S. 576-581

JAROSZEWSKI Marek: Sopot w twórczości literackiej Güntera Grassa // Rocznik Sopocki. –

[R.] 25 (2014), s. 105-112

JAŚKIEWICZ Grzegorz: Das Politische in der Poesie : zu Günter Grass' Gedichtband

“Novemberland. 13 Sonette" // Neophilologica Sandeciensia. – [T.] 3 (2008), s. 69-81

JAŚKIEWICZ Grzegorz: Motywy polityczne w liryce pozjednoczeniowej Günter Grass : (na

przykładzie tomu Listopadia : 13 sonetów) // Fraza. – 2000, nr 29 (3), s. 79-88

JENDROSZCZYK Piotr: Co jest w środku cebuli // Rzeczpospolita. – 2006, nr 199, s. A9 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen- SS

(J.K): Noblista w „Plamie” // Autograf. – 2000, nr 1, s. 37 Dot. wystawy fotogramów z pobytu Güntera Grassa w 1993 roku w Gdańsku

JOPKIEWICZ Izabela ; SANDECKI Maciej ; KNERA Jakub: Szabat Gűntera Grassa – Fot.

// Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 234, dod. Trójmiasto, s. 3 Dot. odwiedzin Güntera Grassa w Nowej Synagodze w Gdańsku -Wrzeszczu przy ul. Partyzantów

JOPKIEWICZ Izabela ; SANDECKI Maciej: Szalom, Herr Grass. – Fot. // Gazeta Wyborcza.

– 2007, nr 234, s. 6 Dot. odwiedzin Güntera Grassa w Nowej Synagodze w Gdańsku -Wrzeszczu przy ul. Partyzantów

JUŃSKA-SUBOCZ Teresa: 13 kwietnia…[nota]. – (Działo się w Gdańsku) // Pomerania. –

2015, nr 6, s. 31 Dot. śmierci i pogrzebu Güntera Grassa

JUREWICZ Aleksander: Grass przemówił Grassem // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86

(2007), s. 142

JUREWICZ Aleksander: Günter Grass w Gdańsku // Odra. – 2000, nr 10, s. 130-132

JUREWICZ Aleksander: Ławeczka : [felieton literacki]. - Cykl „Wolnym krokiem” // Dzień

dobry. - 2002, nr 34, s. 2 Dot. „Ławeczki Güntera Grassa” we Wrzeszczu

JUREWICZ Aleksander. Popiół i wiatr. - Gdańsk : „Słowo/Obraz Terytoria”, cop. 2005. - 178

s. Güntera Grassa dotyczy fragment [31] tej książki (s. 92-94)

KALENDARIUM życia literackiego 1976-2000 : wydarzenia, dyskusje, bilanse / Przemysław

Czapliński [et al. ; red. prowadzący Maria Rola]. - Kraków : Wydaw. Literackie, 2003. - XII,

[2], 629 s. Liczne wzmianki dot. Güntera Grassa

KALENDARZ grassowski : MMVIII / proj. graf. i typogr. Janusz Górski ; kalendarium

Mirosław Ossowski z udziałem Andrzeja Faca i in.. – Gdańsk : „Słowo / Obraz Terytoria”,

cop. 2007. -– 328 s., [38] s.

KALĘBASIAK Łukasz: Śląskie urodziny Güntera Grass. –Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007,

nr 253, s. 19 Dot. programu obchodów 80-tych urodzin Güntera Grassa

KARAŚ Dorota: Czy Grass jest sportowcem?. - Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2010, nr 24, dod.

Trójmiasto, s. 11-12 Dot. związanej z Günterem Grassem ankiety ułożonej przez Mikołaja Jurkowskiego i Sylwestra Gałuszkę.

KARAŚ Dorota: Grass odsłania turbota // Gazeta Wyborcza. – 2014, nr 232, dod. Trójmiasto,

s. 3

KARAŚ Dorota: Gdańsk się kręci wokół Grassa // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 131, dod.

Trójmiasto, Co Jest Grane, s. 3 Dot. program Festiwalu „Grassomania - Tożsamość miejsca”

KARAŚ Dorota: Günter Grass trafił do gry komputerowej // Gazeta Wyborcza. – 2014, nr

231, dod. Trójmiasto, s. 4

KARAŚ Dorota: Migawki rodzinne Grassa // Gazeta Wyborcza.. – 2009, nr 237, dod.

Trójmiasto, Śledź Te Strony, s. 11

KARAŚ Dorota: Nowe grafiki Grassa // Gazeta Wyborcza. – 2014, nr 86, dod. Trójmiasto, s.

5

KARAŚ Dorota: Odmładzanie Grassa. - Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 236, dod.

Trójmiasto, s. 6 Dot. wizyty Güntera Grassa w Gdańsku

KARAŚ Dorota: Odszedł nasz noblista. - Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2015, nr 86, dod.

Trójmiasto, s. 3

KARAŚ Dorota: Rodzinny spacer Grassa. - Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 237, dod.

Trójmiasto, s. 3

KARAŚ Dorota: Wszystko dla Grassa. - Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 235, dod.

Trójmiasto, s. 1 Dot. programu wizyty Güntera Grassa w Gdańsku

KARAŚ Dorota: Wychodki dla Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 231, dod.

Trójmiasto, s. 1

KARAŚ Dorota ; TUSK Michał: Dom towarowy sztuki - Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2010, nr

217, dod. Trójmiasto, s. 6 Zawiera m.in. rozmowę z Marią Sasin, kuratorką Grassomanii

KARAŚ Dorota ; WĄS Marek ; JOPKIEWICZ Izabela: Czy bohaterowie grywają w karty?. –

Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 290, dod. Trójmiasto, s. 13-14 Dot. stosunku Güntera Grassa do obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Zawiera list Güntera Grassa dot.

spotkania pisarza w 1958 r. z obrońcami Poczty Polskiej w Gdańsku

KATKA Krzysztof: Bitwa o Grassa // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 194, dod. Trójmiasto, s. 1

Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

KATKA Krzysztof: Dostawca z Glockengießerstraße : miasto kupiło od noblisty grafiki i...

kurę // Gazeta Wyborcza. – 2014, nr 5, dod. Trójmiasto, s. 2

KATKA Krzysztof: Gdańscy politycy walczą o honorowe obywatelstwo Güntera Grassa. -

Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 190, s. 6 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen –SS, a także sporu o honorowe obywatelstwo Gdańska

KATKA Krzysztof: Gdańszczanie za Grassem. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 194, s.

1 Dot. wyników sondażu PBS zamówionego przez gdański samorząd

KATKA Krzysztof: Grass pisze do gdańszczan. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 196,

s.5 Publiczne odczytanie listu Güntera Grassa w Ratuszu Głównego Miasta w Gdańsku.

KATKA Krzysztof: Walka o honor Grassa // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 190, dod.

Trójmiasto, s. 1 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

KATKA Krzysztof: Na podwórku Grassa. - Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 195, dod.

Trójmiasto, s. 1 Dot. wiecu zorganizowanego przez polityków PiS i LPR w Gdańsku -Wrzeszczu w sprawie odebrania pisarzowi

honorowego obywatelstwa miasta Gdańska

KAWIŃSKI Wojciech: Grass, bajka kończy się dobrze // Autograf. – 2001, nr 2, s. 10

KEHLMANN Daniel: Więzień nagrody Nobla / tł. z ang. // Forum. – 2006, nr 35, s. 56–57 Przedr. z: International Herald Tribune. – 2006, nr z dn. 21.08.

KEREN Michael. Przedstawienie i upamiętnianie wojny w internecie : Idąc rakiem Güntera

Grassa // W: Wojna i postpamięć. – Gdańsk : Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego, 2011. – S.

509-523

KERSKI Basil: Obywatel Grass // Tygodnik Powszechny. – 2006, nr 35, s. 12

KERSKI Basil: Ocalenie Tulli Pokriefke, czyli oblicza niemieckiej pamięci // W tegoż:

Homer na placu Poczdamskim : szkice polsko-niemieckie. – Lublin : Wydawn. Uniw. Marii

Curie-Skłodowskiej, 2008. – S. 114-122

KERSKI Basil : Poeta odzyskuje wolność błazna // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s.

160-165 Przedr. w tegoż: Homer na placu Poczdamskim : szkice polsko-niemieckie. – Lublin : Wydawn. Uniw. Marii

Curie-Skłodowskiej, 2008. – S. 103-113

KERSKI Basil: Wstyd i zwątpienie : autobiografia Güntera Grassa „Przy obieraniu cebuli”

wywołała w Niemczech i w Polsce polityczną burzę // Newsweek Polska. – 2006, nr 35, s. 92–

93 Dot. m.in. książki pt. „Przy obieraniu cebuli”

KG: Oblegana ławeczka : drugi dzień wizyty Güntera Grassa w Gdańsku // Głos Wybrzeża. –

2003, nr 106, s. 1

KIJONKA Tadeusz: Sąd nad Grassem // Śląsk. – 2006, nr 10, s. 42–43 Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen -SS

K.K: Nie zapominajmy o Kalkucie // Głos Wybrzeża. – 2003, nr 106, s. 3 Dot. wystawy pt. „Güntera Grassa potrzeba widzenia” w Pałacu Opatów w Gdańsku Oliwie

KIWNIK Jowita: Synagoga nie dla Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2012, nr 85, dod.

Trójmiasto, s. 2 Dot. reakcji gdańskich Żydów na wiersz „Co musi zostać powiedziane”

KONIEC i początek : Gdańsk 1945-1955 / wybór i oprac. Stefan Figlarowicz, Aniela Śliwka ;

inicjał literacki Günter Grass ; przedm. Paweł Huelle. – Gdańsk : "Słowo/Obraz Terytoria",

cop. 2000. – 380 s. Zawiera fragment tekstu Güntera Grassa

KOŚCIELAK Zdzisław: Sprawa honoru // Najwyższy Czas!. – 2006, nr 34/35, s. XI–XII Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen- SS

KOZŁOWSKA Aleksandra: Chwała Günterowi Grassowi, chała deweloperowi // Gazeta

Wyborcza. – 2008, nr 6, dod. Trójmiasto, s. 8 Dot. m.in. obchodów 80-tych urodzin Güntera Grassa

KOZŁOWSKA Aleksandra: Gdańsk będzie miał Muzeum Grassa // Gazeta Wyborcza. –

2008, nr 35, s. 19

KOZŁOWSKA Aleksandra: Między Dürerem, Grassem a Stryjcem // Gazeta Wyborcza. –

2007, nr 233, s. 17

Dot. wystawy „Między symbolem a rzeczywistością” przygotowanej z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa.

KOZŁOWSKA Aleksandra: Muzeum Gűntera Grassa – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2008, nr


KOZŁOWSKA Aleksandra: Sens życia, sens śmierci i melancholia artysty // Gazeta

Wyborcza. – 2007, nr 232, dod. Trójmiasto, s. 7 Dot. wystawy „Między symbolem a rzeczywistością” przygotowanej z okazji 80- tych urodzin Güntera Grassa.

KOZŁOWSKA ALEKSANDRA: Sto lat, sto lat Panie Grass!. – Fot. // Gazeta Wyborcza. –

2007, nr 233, dod. Trójmiasto, Co jest grane, s. 3 Dot. obchodów 80-tych urodzin Güntera Grassa w Gdańsku

KOZŁOWSKA ALEKSANDRA: Urodziny Pana Grassa czas zacząć. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2007, nr 227, dod. Trójmiasto, Co jest grane, s. 3 Dot. obchodów 80-tych urodzin Güntera Grassa w Gdańsku

KOZŁOWSKA ALEKSANDRA: Wróżby kumaka, wróżby babci Anny // Gazeta Wyborcza.

– 2015, nr 89, dod. Trójmiasto, s. 8-9

KOZŁOWSKA Aleksandra ; GULDA Przemysław ; BARAN Mirosław: Jak Gdańsk

obchodził urodziny Güntera Grassa – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 235, s. 25 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa

KOZŁOWSKA Aleksandra ; ŁUPAK Sebastian: Pamięć lepsza niż atrament. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2003, nr 128, dod. Trójmiasto, s. 6 Dot. debaty z udziałem Güntera Grassa w kościele św. Jana w Gdańsku oraz wystawy cyklu rysunków

„Calcuta” w Pałacu Opatów w Oliwie.

KOZŁOWSKI Antoni. Günterowi Grassowi ojcu i matce Oskara : krótkie opisywanie

dziejów Wrzeszcza. – Fot. // Głos Wybrzeża. – 2000, nr 185, s. 12-13

KRAIŃSKI Maciej: Smakując Grassa / rozm. przepr. Marek Adamkowicz. – Fot. //

Pomerania. – 2008, nr 1, s. 28-29

KRASNODĘBSKA Sylwia: Nie żyje „Blaszanego bębenka” : wspomnienie // Gazeta Polska.

– 2015, nr 86, s.9

KRASNODĘBSKI Zdzisław: Mit Gdańska, mit Grassa // Rzeczpospolita. – 2007, nr 232, s.

A9

KRASNODĘBSKI Zdzisław: Wielki pisarz też nie może kłamać / oprac. k.b. //

Rzeczpospolita. – 2007, nr 237, s. A9 Polem. z: Herr Grass, na kolana! / Stefan Chwin // Rzeczpospolita . - 2007, nr 23

KROMER Adam. Olliwa. – Gdańsk : Polnord. – Wydaw. Oskar, 2007. - 338 s. W XI rozdziale pt. „Oliwa we wspomnieniach i literaturze” znajduje się fragment z powieści Grassa pt. „Psie

lata”. (s. 270-272)

KRZEMIŃSKI Adam: Drzazga w oku Europy // Polityka. – 2012, nr 43, s. 78-79 Dot. tomiku pt. „Jętki jednodniówki”

KRZEMIŃSKI Adam: Grass i Polacy // Secesja. – 2007, nr 1

KRZEMIŃSKI Adam. Lekcje dialogu : mowy, eseje, wywiady (Grass, Weizsäcker, Küng,

Dönhoff, Habermas, Winkler, von Thadden i inni). – Wrocław : Oficyna Wydawnicza ATUT

; Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2010. – 353 s.

KRZEMIŃSKI Adam: Olśnienie // Polityka. – 2015, nr 17, s. 82-84

KRZEMIŃSKI Adam: Ostatni rozrachunek. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 199, s. 15–

16 Dyskusje w niemieckiej prasie dot. przeszłości niemieckich intelektualistów na marginesie wyznania Güntera

Grassa o służbie w Waffen-SS

KRZEMIŃSKI Adam: Skurcze sumienia : obywatel Grass // Polityka. – 2006, nr 34, s. 20–22 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen- SS

KRZEMIŃSKI Adam: Spowiedź pokolenia Hitlerjugend / rozm. Jarosław Zalesiński //

Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 192., s. 11

LAMEK Aleksander: Jak się panu podoba, panie Grass. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2015, nr

242, dod. Trójmiasto, s. 8 Dot. pomnika Güntera Grassa w Gdańsku – Wrzeszczu. Obok znajduje się tekst Antoniego Pawlaka pt.

„Ławeczka we Wrzeszczu”

LAMEK Aleksander: Grass przysiadł na ławeczce we Wrzeszczu [nota]. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2015, nr 243, dod. Trójmiasto, s. 1

LATKOWSKA Magdalena: Grassa boje i potyczki : w życiu niemieckiego pisarza literatura i

polityka połączyły się w jedno // Rzeczpospolita. – 2006, nr 197, s. A8 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

LATKOWSKA Magdalena. Günter Grass i polityka. – Warszawa : Wydaw. Uniwersytetu

Warszawskiego, 2008. – 240 s. Zawartość: Jan Kobźbiał. Günter Grass w serii Druga Europa (s. 7-10) ; Wprowadzenie (s. 11-14).

1. Działalność Grassa w latach sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych: Źródła i początki

zaangażowania politycznego (s. 15-33) ; Grass i Brandt (s. 33-44); Udział w kampaniach wyborczych (s. 44-73)

; Krytyka powojennej polityki RFN (s. 73-96). 2. „Trzecia droga” Grassa (s. 97-100) : Grass a SPD (s. 100-111)

; Czechosłowacja i nadzieja na socjalizm demokratyczny (s. 111-115) ; Protesty studenckie (s. 115-138) ; Grass

między trzema światami (s.138-145) ; Trzeci Świat (s.145-153) ; Zjednoczenie Niemiec (s. 153-173). 3. Grass a

Polska: Stosunki polsko-niemieckie i komentarz Grassa do wydarzeń w Polsce (s. 175-196) ; Polski odbiór

Grassa (s. 196-218); Działalność dla Gdańska (s. 218-221). Zakończenie (s. 223-235). Indeks osób (s. 237-240).

LATKOWSKA Magdalena: Günter Grass i protesty studenckie w 1968 roku // Przegląd

Humanistyczny. – 2010, nr 4, s. 139-147

LENKIEWICZ Anna: Rysunki Güntera Grassa // W: Twórczość w godzinach

nadliczbowych : między sztuką a biografią / pod red. Daniela Kalinowskiego.

– Słupsk : Wydaw. Pomorskiej Akademii Pedagogicznej, 2004. – S. 233-240

LEWANDOWSKI Janusz: Porachunki [felieton] // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 195, dod.

Trójmiasto, s. 2 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

LEWANDOWSKI Michał : Apel do portfela pisarza : Liga Polskich Rodzin ma kilka

propozycji dla Güntera Grassa. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 195, s. 1 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

LEWANDOWSKI Michał : Czy słowo „żałuję” wystarczy : debata TVP Gdańsk, Radia

Gdańsk i „Dziennik Bałtyckiego”. – Fot. // // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 201, s. 1

LEWANDOWSKI Michał : Dzielenie honorarium Grassa : nie cichnie burza wokół noblisty i

jego służby w Waffen-SS. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 193, s. 3 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

LEWANDOWSKI Michał : Gdańszczanie w większości za pisarzem : ciąg dalszy sprawy

Güntera Grassa.– Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 194, s. 3 Dot. wyników sondażu PBS zamówionego przez gdański samorząd

LEWANDOWSKI Michał : Honorarium i honorowe obywatelstwo : wielka debata po

wyznaniu noblisty. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 193, s. 2 Dot. honorowego obywatelstwa miasta Gdańska w związku z wyznaniem Güntera Grassa o jego służbie w

Waffen -SS

LEWANDOWSKI Michał : Kwestia obywatelstwa : polityczna burza po szokującym

wyznaniu Güntera Grassa. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 190, s. 3 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen –SS

LEWANDOWSKI Michał: Na żywo o Grassie : debata TVP Gdańsk, Radia Gdańsk i

„Dziennika Bałtyckiego”. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 197, s. 5 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen –SS

LEWANDOWSKI Michał: Nie odbiorą nobliście tytułu, nie zrzeknie się obywatelstwa :

rektor Uniwersytetu Gdańskiego o honoris causie, odważna decyzja pisarza. – Fot. // Dziennik

Bałtycki. – 2006, nr 192, s. 1 Dot. honorowego obywatelstwa miasta Gdańska w związku z wyznaniem Güntera Grassa o jego służbie w

Waffen -SS

LEWANDOWSKI Michał: Nie zrzeknie się dobrowolnie : Wałęsa i Kurski o decyzji Güntera

Grassa. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 192, s. 3 Dot. honorowego obywatelstwa miasta Gdańska w związku z wyznaniem Güntera Grassa o jego służbie w

Waffen -SS

LEWANDOWSKI Michał : Przyznał się w 1945 roku : Lech Wałęsa: Grass powinien zrzec

się honorowego obywatelstwa // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 190, s. 1 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen –SS. Podpisano (ml).

LEWANDOWSKI Michał ; PAWLIKOWSKI Maciej: Tendencje pytania i złe wynik : PiS

zarzuca PO powiązania z sopocką PBS i manipulacje sondażami // Dziennik Bałtycki. – 2006,

nr 198, s. 5 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

LEWANDOWSKI Michał : Wiceminister edukacji wychowuje noblistę : kolejni politycy

„korzystają” na sprawie Güntera Grassa. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 195, s. 3 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

LEWANDOWSKI Michał ; ZALESIŃSKI Jarosław: Grass : służyłem w Waffen-SS : trudna

prawda o wojennych losach słynnego pisarza. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 189, s. 1

LEWANDOWSKI Michał ; ZALESIŃSKI Jarosław: Wyznanie trudnej historii : Günter

Grass o swojej wojennej przeszłości. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 189 , s. 3 Obok znajdują się wypowiedzi Stefana Chwina i Pawła Hulleego na ten temat.

LEWANDOWSKI Sławomir: A bębenek wciąż gra… : pisarz, rysownik, rzeźbiarz. – Fot. //

Nasz Gdańsk. – 2015, nr 5, s. 8-9

LIPSKi Jan Józef. Odprężeni i pojednanie. Polemika z Günterem Grassem // W tegoż:

Powiedzieć sobie wszystko... : eseje o sąsiedztwie polsko-niemieckim / teksty wybrał i

wstępem opatrzył Georg Ziegler. – Warszawa : Wydaw. Polsko-Niemieckie, 1996. - S. 89-93 Jest to tekst przemówienia napisanego z okazji planowanej na 21.05.1985 r. wizyty Grassa w klubie studenckim

„Hybrydy” w Warszawie. Spotkanie to się nie odbyło. Grass nie mógł wówczas przyjechać do Polski.

LOEW Peter Oliver. Gdańsk : biografia miasta / przeł. Justyna Górny. – Gdańsk : Instytut

Kultury Miejskiej, 2013. – 319 s.

Grass pojawia się w części rozdziału dziewiątego pt. „Günter Grass pisze Gdańsk na nowo” ( s. 255–257) i

licznych wzmiankach

LOEW Peter Oliver. Gdańsk : przewodnik literacki : osiem spacerów po Gdańsku / przeł.

Małgorzata Kałużna ; Izabella Sellmer ; Tomasz Ososiński. – Gdańsk : Instytut Kultury

Miejskiej, 2013. – 402 s. Wiele cytatów z książek Güntera Grassa i wzmianek dot. jego postaci.

LOEW Peter Oliver. Gdańsk i jego przeszłość : kultura historyczna miasta od końca XVIII

wieku do dzisiaj / przeł. Janusz Mossakowski. – Gdańsk : „Słowo / Obraz Terytoria”, cop.

2012. – 684 s. Grassa dotyczą przede wszystkim dwa fragmenty książki: .„Historia alternatywna u Güntera Grassa” ( s. 373–

377) , „ Obrona Grassa i inne sprawy literackie” ( s. 435–437) oraz liczne wzmianki.

LOEW Peter Oliver. Gdańsk literacki : (1793-1945) / tł. z niem. Marek Szalsza. – Gdańsk :

Wyd. „Mestwin”, 2005. - 198 s. Główna wzmianka o Günterze Grassie znajduje się na str. 187

LUKAS Katarzyna. Ku historii nieantropocentrycznej : „Szczurzyca” Güntera Grassa //

Polonistyka. – 2011, nr 4, s. 12-19

ŁASZYN Irena: Wszyscy w bębny bębnili. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 192, s. 9-

11

ŁUKASIEWICZ Małgorzata. Grass i czas // W tejże: Rubryka pod różą. – Kraków: Wydaw.

„Znak”, 2007. – S. 5-10

ŁUKOSZ Jerzy. Furie dobosza // W tegoż: Pasje i kantyleny : szkice o literaturze

niemieckojęzycznej. – Poznań : Wydaw. Poznańskie, 2005. – S. 163-192

ŁUPAK Sebastian: Cebula Grassa bez serca. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 251, s. 12 Zawiera rec. książki: Przy obieraniu cebuli / Günter Grass. - Gdańsk, 2007

ŁUPAK Sebastian: Chcę zostać w szopie. – Fot. // Gazeta Wyborcza. - 2003, nr 127, dod.

Trójmiasto, s. 9 Dot. konferencji prasowej z udziałem noblisty w Ratuszu Głównego Miasta Gdańska

ŁUPAK Sebastian: Dygot miasta stopniowo narasta. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2003, nr

126, dod. Trójmiasto, s. 3 Dot. przyjazdu Güntera Grassa do Gdańska inf., że spotkanie z pisarzem w kościele św. Jana będzie prowadził

m.in. Aleksander Jurewicz

ŁUPAK Sebastian: Grass uczy wnuki. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2005, nr 111, dod.

Trójmiasto, s. 3

ŁUPAK Sebastian: Literatura jak futbol // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 115, s. 14 Dot. wizyty Güntera Grassa na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie

ŁUPAK Sebastian: Pogawędka Grassa z Różewiczem // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 117, s.

2

Dot. wizyty Güntera Grassa na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie oraz spotkania z Tadeuszem

Różewiczem

MAĆKIEWICZ Dagmara: Głos w sprawie Günthera Grassa // Teki Gdańskie. – T. 8/9

(2006/2007), supl. s. 139-154

MAJCHROWSKI Zbigniew: Gdańskie „książki zbójeckie” // Przegląd Polityczny. – Nr

85/86 (2007), s. 142-14

MAJKIEWICZ Anna. Proza Güntera Grassa : interpretacja a przekład. – Katowice : Wydaw.

„Śląsk”, 2002. – 152 s.

MARZEC Bartosz: Günter Grass powraca do miasta lat dziecięcych // Rzeczpospolita. –

2007, nr 213, s. A10 Dot. obchodów 80-lecia urodzin Güntera Grassa w Gdańsku.

MARZEC Bartosz: Opowieści z popielnika : Güntera Grassa powroty do Gdańska. – Fot. //

Rzeczpospolita. – 2005, nr 165, s. A11

MARZEC Bartosz: Wszystkie grzechy Güntera Grassa // Rzeczpospolita. – 2007, nr 229, s.

A10 Zawiera rec. książki pt. „Przy obieraniu cebuli”.

MASŁOŃ Krzysztof: Podwójna runa Güntera Grassa. - Fot. - (Kultura) // Do rzeczy. – 2015,

nr 17/116, s. 42-44

METAMORFOZY rzeczywistości. – Gdańsk : Muzeum Narodowe, 2002 Katalog wystawy o tym samym tytule

MICHNIK Adam: Grass, przyjaciel Polski : Michnik o wielkim pisarzu. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2015, nr 86, s. 12

MICHNIK Adam: Mowa pochwalna dla Güntera Grassa // Zeszyty Literackie. – 2001, nr 4, s.

69–74 Przem. z okazji przyznania Güntera Grassa nagrody Uniwersytetu Europejskiego Viadrina.

MICHNIK Adam: Nie bij się w cudze piersi. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 190, s. 2 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

MICHNIK Grassowi na 80. Urodziny. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 232, s.16

MIELEWCZYK Zygfryd Stefan. Fotograficzne promieniowanie tła : wspomnienia syna

polskiego pocztowca z Wolnego Miasta Gdańska. – Gdańsk : Polnord. – Wydaw. Oskar,

2013. - 236 s. Güntera Grassa dot. wzmianki na stronach 57-58 ; 69; 134-136; 216 .

MIESZKO-WIÓRKIEWICZ Joanna: Późny coming out, czyli przypadek Grassa z rodu

świętoszków // Odra. – 2006, nr 10, s. 112–113 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS.

MIŁOGRODZKA Olga: Grassomania II // Dziennik Bałtycki. – 2010, nr 223, s. 17 Dot. drugiej edycji Festiwalu Grassomania

MISZALSKI Marian: Wesołe numery, tresura, akrobacja // Najwyższy Czas!. – 2006, nr 36, s.

X–XI

(MJAN): Günter Grass usiadł na ławce we Wrzeszczu [notka]. – Fot. // Dziennik Bałtycki. –

2015, nr 243, s. 2

MOMMSEN Hans: Güntera Grassa bieg przez rózgi / tł. Anna i Antoni Klubowie // Przegląd

Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s. 179 -180

MURASZKO Małgorzata: Gdańsk pożegnał Güntera Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. –

2015, nr 105, dod. Trójmiasto, s. 5

2 Dot. koncertu pożegnalnego w Centrum św. Jana, który odbył się 5 maja 2015 r.

NADANIE Günterowi Grassowi tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego :

Gdańsk-Oliwa dnia 26 maja 1993 roku. – Gdańsk : Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego, cop.

2000. - 84 s.

NAWROCKA Ewa: O Grassie w sierpniu 2006 roku // Przegląd Polityczny. – Nr 78 (2006),

s. 54–56

NIEMCZYŃSKA I. Małgorzata: Ostatni eksperyment Grassa [nota]. – (Plotki z wyższej

półki) – Fot. // Książki : Magazyn do czytania. – 2015, nr 2 (17), s. 6 Dot. książki Güntera Grassa ukończonej przed śmiercią

NIEWIADOMY Grzegorz. Trójmiasto – Gdańsk – Sopot – Gdynia : przewodnik

krajoznawczy. – Gdynia : Wydaw. „Region”, 2003. – 282 s. Informacje dot. Güntera Grassa znajdują się na stronie 137.

NOCNY Waldemar. Nowy Port : pierwsza brama Gdańska. – Gdańsk : Polnord. – Wydaw.

Oskar, 2005. – 297 s. W rozdz. Nowy Port w literaturze i wspomnieniach znajduje się fragment powieści Grass pt. Blaszany bębenek (

s. 224-226)

NOCNY Waldemar. Brzeźno : najstarsze kąpielisko Wybrzeża Gdańskiego. – Gdańsk :

Polnord. – Wydaw. Oskar, 2004. – 180 s. W rozdz. VI Brzeźno w literaturze i wspomnieniach znajduje fragment dotyczący książek Grassa wraz z

cytatami (s. 127-133)

NOCNY Waldemar . Jelitkowo. – Pelpin : Bernardinum", 2009. – 157 s.

W Aneksie I. Jelitkowo w literaturze i wspomnieniach znajduję się fragment powieści Güntera Grassa pt. Psie

lata ( s. 116-117)

NOCNY Waldemar. Stogi : zapomniana "wyspa". – Gdańsk : Polnord. – Wydaw. Oskar

2006. – 289 s. W Aneksie I pt. "Wyspa" Stogi w literaturze i wspomnieniach" znajduje się fragment Blaszanego bębenka ( s.

243)

NOCNY Waldemar. Trzecie ujście Wisły. – Gdańsk : Fundacja "Meritum", 2013. – 419 s. W rozdz. VI Ujście Wisły przyciąga artystów znajduje się fragment książek Grassa (s. 243-244)

NOCNY Waldemar. Wyspa Sobieszewska. – Gdańsk : Polnord. – Wydaw. Oskar, 2008. –

398 s. W rozdz. XVII pt. Wyspa w literaturze i wspomnieniach znajduje fragment dotyczący książek Güntera Grassa

(s. 306-308)

NOWACZEWSKI Artur: Cebula i Panzerpapst // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s.

144-148

NOWACZEWSKI Artur. Pomorskie // W: Literacki atlas Polski : przewodnik turystyczny. –

Kraków : Amistad [etc.], 2007. – S. 209-228 Liczne fragmenty dot. postaci i twórczości Günter Grassa m.in. „Blaszanego bębenka”. Szczególnie w opisach

Gdańska oraz Wrzeszcza. Fotografia Grassa wraz z biogramem znajduje się na stronie 215.

NOWACZEWSKI Artur. Trzy miasta, trzy pokolenia. - Gdańsk : Polnord. – Wydaw. Oskar,

2006. - 186 s. Twórczość Güntera Grassa jako punkt odniesienia pisarzy związanych z Gdańskiem

ODKRYŁ nam inny Gdańsk [wypowiedzi]. / zebrali Dorota Karaś, Maciej Sendecki. – Fot. //

Gazeta Wyborcza. – 2015, nr 86, Dod. Trójmiasto, s. 2 Zawiera zebrane wypowiedzi po śmierci Günter Grassa. Są to wypowiedzi: Stefana Chwina, Pawła Huellego ,

Mieczysława Abramowicza, Lecha Wałęsy, Pawła Adamowicza, Jolanty Banach, Andrzeja Jaworskiego

ORŁOWSKI Hubert. Polnische Kontroversen um Grass : von Literatur und politisierter

Öffentlichkeit // W: Die Voträge des 1. Internationalen Günter Grass Kolloquiums im Rathaus

zu Lübeck / Hrsg. von Hans Wisskirchen. – Lübeck : Kulturstiftung Hansestadt Lübeck, 2002.

– S. 11-33

ORŁOWSKI Hubert: Przemoc - tabu - licytacja ofiar // Arkusz. – 2002, nr 7, s. 1-3

Orłowski Hubert. Wehrmacht a Waffen-SS : uwagi do wspomnień Güntera Grassa i Richarda

von Weizsäckera // W: Niepiękny wiek XX. – Warszawa : Instytut Historii Polskiej Akademii

Nauk : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi

Polskiemu, 2010. – S. 273-282

ORZECHOWSKI Marek: W ogrodzie Güntera Grassa. – Fot. // Odra. – 2015, nr 6, s. 28-33 Artykuł zawiera także wiersz pt. „Wiatyk” w tłumaczeniu Marka Zybury z tomu „Fundsachen für Nichtleser”,

1997 („Rzeczy znalezione : dla tych, co nie czytają”)

OSADCZUK Bohdan: Notatki nieuporządkowane // Odra. – 2007, nr 12, s. 107-108

OSSOWSKI Mirosław. Gdańsk-Wrzeszcz Güntera Grassa // W: Miejsca magiczne w

literaturze anglo- i niemieckojęzycznej / red. Grzegorz Moroz i Mirosław Ossowski. –

Olecko : Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej, 2008. – S. 91-99.

OSSOWSKI Mirosław. Günter Grass im Danziger Rundfunk 1979-2003 // W: Kultura –

Literatura – Język : pogranicza komparatystyki. Prace ofiarowane Profesorowi Lechowi

Kolago w 70. rocznicę urodzin, red. Katarzyna Grzywka. – Warszawa : Instytut Germanistyki

Uniwersytetu Warszawskiego 2012. – S. 593-605.

OSSOWSKI Mirosław. Günter Grass jako pisarz charyzmatyczny – echa obchodów jego 80.

urodzin w prasie niemieckojęzycznej // W: Postaci charyzmatyczne w literaturze anglo- i

niemieckojęzycznej / red. Grzegorz Moroz i Mirosław Ossowski. – Olecko : Wydawnictwo

Wszechnicy Mazurskiej w Olecku ; Warszawa : Wydział Filozofii Chrześcijańskiej

Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, 2009. – S. 355-363

OSSOWSKI Mirosław. Podróże Günter Grassa // W: Tożsamość i odrębność w Zjednoczonej

Europie. Motyw podróży w literaturze anglo- i niemieckojęzycznej / red. Grzegorz Moroz,

Mirosław Ossowski. – Olecko : Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej ; Warszawa : Wydział

Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie,

2007. – S. 13-24.

PAWLAK Antoni: Grass Onion // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s. 148-154

PAWLICKA Aleksandra: Obdzieranie Grassa // Przekrój. – 2006, nr 34, s. 26–28

(PE): Wczoraj Gdańsk pożegnał Güntera Grassa. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2015, nr 104, s.

2 Dot. koncertu pożegnalnego w Centrum św. Jana, który odbył się 5 maja 2015 r.

PIERWSZE przyjazdy do Gdańska. – Fot. // 30 Dni. – 2015, nr 3, s 30-31 Tekst składa się z relacji Bolesława Faca ze spotkań z Günterem Grassem opublikowanych m.in. w

czasopismach „Odra” i „Polska”.

PIETRZAK Anna: Niestrudzony dobosz // Przegląd Powszechny. – 2002, nr 4, s. 91–94

PILCH Jerzy: 7 sierpnia; 8 sierpnia ; 9 sierpnia. – (Drugi Dziennik Pilcha) // Tygodnik

Powszechny. – 2012, nr 38, s. 36-37 Dot. książki Güntera Grassa pt. „W drodze z Niemiec do Niemiec : dziennik roku 1990”.

Także w: Jerzy Pilch. Drugi dziennik : 21 czerwca 2012 – 20 czerwca 2013. – Kraków ; Wydaw. Literackie,

2014. – S. 52-59

PILCH Jerzy: 10 sierpnia ; 11 sierpnia ; 18 sierpnia. – (Drugi Dziennik Pilcha) // Tygodnik

Powszechny. – 2012, nr 39, s. 40-41 Dot. m.in. książki Güntera Grassa pt. „W drodze z Niemiec do Niemiec : dziennik roku 1990”.

Także w: Jerzy Pilch. Drugi dziennik : 21 czerwca 2012 – 20 czerwca 2013. – Kraków ; Wydaw. Literackie,

2014. – S. 59-63

PILCH Jerzy: Esesmański rechot [felieton] // Dziennik. – 2006, nr 102 , s. 2 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

PIOTROWSKI Michał: Zmarł Günter Grass : Gdańszczanin. – (Pożegnanie). – Fot. // Herold

Gdański. – 2015, nr 3, s. 3 Obok tekstu znajdują się wypowiedzi Bogdana Oleszka, Pawła Adamowicza, Iwony Bigos, Andrzeja Faca.

PISARZE w obronie Grassa / rozm. Marek Sterlingow ; Marek Wąs // Gazeta Wyborcza. –

2006, nr 193, s. 2 Rozmawiali abp. Tadeusz Gocłowski, Stefan Chwin i Władysław Bartoszewski. Rozmowy dot. przynależności

Güntera Grassa do Waffen –SS. Obok znajduje się list otwarty polskich pisarzy dot. tej samej sprawy podpisany

m.in. przez Stefana Chwina, Aleksandra Jurewicza, Ryszarda Krynickiego, Wisławę Szymborską, Adama

Zagajewskiego i Zbigniewa Żakiewicza.

PO śmierci Grassa [nota]. – (W skrócie) // Tygodnik Powszechny. – 2015, nr 17, s. 9

POŻEGNANIE Güntera Grassa : spotkania [nota] // Nasze Miasto. – 2015, nr 33, s. 4 Dot. koncertu pożegnalnego w Centrum św. Jana, który odbył się 5 maja 2015 r.

PRUSS-PŁAWSKA Dorota: Die närrische Wirklichkeit des Kleinbürgertums in der

„Danziger Trilogie” von Günter Grass // Studia Niemcoznawcze. - T. 27 (2004), s. 483–503

PRUSS-PŁAWSKA Dorota. Literarische Formen der Narrenexistenz in der Danziger Trilogie

von Günter Grass. – Bydgoszcz : Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2005. –

162 s. Bibliogr. s. 154-16

PRYCZKOWSKI Eugeniusz: Biogram // Gazeta Kartuska. – 2015, nr 16, s. 18-19 Krótki biogram Grassa ze szczególnym uwzględnieniem elementów kaszubskich w jego twórczości

Podpisano (ep)

PRYCZKOWSKI Eugeniusz: Zmarł Guenter Grass - noblista z kaszubskimi korzeniami. –

Fot. // Gazeta Kartuska. – 2015, nr 16, s. 18 Zapowiedź tego artykułu pt. „Eugeniusz Pryczkowski o kaszubskich korzeniach Güntera Grassa" znajduje się na

okładce wraz z kolorowym zdjęciem. Obok artykułu znajduje się także biogram

RADTKE A. : Kaszubi z Banina spotkali się z Günterem Grassem // Gazeta Kartuska. –

2012, nr z 10.07, s. 25

RZĄŻEWSKA Aleksandra: Günter Grass // Język Polski Matura. – 2001, nr 10, s. 81-86

REICH-RANICKI Marcel. Moje życie / przeł. Jan Koprowski, Michał Misiorny. – Warszawa

: Wyd. „Muza”, 2000. - 346 s. Fragmenty dot. Güntera Grassa

RĘCZMIN Marcin: Grass nie chciał posągu // Gazeta Wyborcza. – 2002, nr 234, dod.

Trójmiasto, s. 5 Dot. odsłonięcia poświęconej Günterowi Grassowi fontanny na placu Wybickiego w Gdańsku- Wrzeszczu.

RICHTER Hans Werner: Nazywam go Günterchen / tł. Eugeniusz Wachowiak //

Przegląd Polityczny. – Nr 46/47 (2000), s. 134–138

ROSIAK Dariusz: Czy wolno krytykować Izrael? // Rzeczpospolita. – 2012, nr 87, s. A16 Dot. utworu „Co musi zostać powiedziane”.

ROSZKOWSKI Janusz: Esesmański werbel czy „Blaszany bębenek” // Przegląd. – 2006, nr

35, s. 42–43 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

RUDOLPH Hermann: Obieranie niemieckiej cebuli / tł. Anna i Antoni Klubowie // Przegląd

Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s. 182-184

RUSAKIEWICZ Magdalena: PiS daje Grassowi miesiąc na wyjaśnienia // Dziennik Bałtycki.

– 2006, nr 191, s. 3 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

RUSAKIEWICZ Magdalena: LEWANDOWSKI Michał: List Güntera Grassa do gdańszczan

przełamuje lody : w Ratuszu Głównego Miasta odczytano list noblisty. – Fot. // Dziennik

Bałtycki. – 2006, nr 196, s. 4 Obok jest list Güntera Grassa

RUSIŃSKI Tadeusz: Kaszubi Gintra z Rajchu // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s.

132-137

RZOŃCA Anna ; RZOŃCA Wiesław : Kaszubska ojczyzna Güntera Grassa // Przegląd

Humanistyczny. – 2000, nr 5, s. 117–128

SAMET Michał: Grass sprawił ból Żydom / rozm. przepr. Tomasz Rozwadowski // Dziennik

Bałtycki. – 2012, nr 85, s. 9 Dot. utworu „Co musi zostać powiedziane”.

SANDECKI Maciej: Bębenek posła Jaworskiego : główny przeciwnik Grassomanii. – Fot. //

Gazeta Wyborcza. – 2009, nr 236, dod. Trójmiasto, s. 2

SANDECKI Maciej: PiS bojkotuje Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 227, s. 2 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa

SANDECKI Maciej: PiS na urodziny Grassa nie idzie // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 227, s.

9 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa.

SANDECKI Maciej: Urodziny Güntera Grassa w Gdańsku . – Fot. // Gazeta Wyborcza. –

2007, nr 233, s. 8 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa.

SANDECKI Maciej ; KOZŁOWSKA Aleksandra: Gdańskie urodziny Grassa. – Fot. //

Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 233, dod. Trójmiasto, s. 3 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa.

SCHLÖNDORFF Volker: Wielka historia / rozm. przepr. Paweł T. Felis // Gazeta Wyborcza.

– 2004, nr 156, s. 14 Dot. realizacji filmu „Blaszany bębenek”.

SCHLÖNDORFF Volker: Zbyt pruderyjni na mój film / rozm. Paweł T. Felis. – Fot. //

Gazeta Wyborcza. – 2010, nr 281, s. 12 Dot. m.in. nowej wersji filmu „Blaszany bębenek” nakręconego na podstawie powieści Güntera Grassa o tym

samym tytule.

SCHLÖNDORFF Volker. Znak firmowy: Blaszany bębenek // W Tegoż: Światło, cień i ruch

: moje życie i moje filmy / z niem. przeł. Ryszard Turczyn. – Warszawa : "Propaganda", cop.

2009. - S. 242- 305

Oprócz tego tekstu w książce są wzmianki dot. Blaszanego bębenka i Güntera Grassa na stronach 369-371 ; 465.

Fragm.: 30 Dni 2008,

SCHUHMANN Klaus: Goethe als Nothelfer im Gedichtband “Dummer August” // Zbliżenia

Interkulturowe. – [T.] 4 (2008), s. 25-28

SEBALD Winfried Georg. Konstrukcje żałoby : Günter Grass i Wolfgang Hildesheimer // W

tegoż: Campo Santo / przeł. Małgorzata Łukasiewicz. – Warszawa : „W.A.B.” ; Grupa

Wydawnicza Foksal, 2014. – S. 113-143

SEMKA Piotr: Grass - gdański święty [felieton] - (Na pierwszy ogień) // Do rzeczy. – 2015,

nr 17/116, s. 10

SEMKA Piotr: Lukrowanie Grassa // Rzeczpospolita. – 2007, nr 240, s. A8,A10 Dot. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa

SEMKA Piotr: Rozrachunki z Grassem, czyli wiwisekcja niemieckiej duszy // Dziennik. –

2006, nr 109, s. 26–27

SKOWRON Mirosław: Kto tu nabroił ? // Tygodnik Solidarność. – 2006, nr 34, s. 14–15 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

SKUTNIK Tadeusz: Grass? Czy to taki piłkarz? // Dziennik Bałtycki. – 2010, nr 23, s. 17

SKUTNIK Tadeusz: Grasując z Grassem // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 235, s. 7 Dot. kulinarnej uczty grassowskiej w restauracji „Turbot”, która istniała w piwnicach Ratusza Staromiejskiego

SKUTNIK Tadeusz: Kulisy, kuluary, kuchnia : grasując z Grassem po Gdańsku // Dziennik

Bałtycki. – 2000, nr 157, dod. Rejsy, s. 10 Dot. wizyty Güntera Grassa w Gdańsku.

SKUTNIK Tadeusz: Misiek Grassowi : wystawa w Ratuszu Głównego Miasta. – Fot. //

Dziennik Bałtycki. – 2005, nr 135, s. 9 Dot. wystawy Jana Miśka otwartej podczas wizyty Güntera Grassa w Gdańsku.

SKUTNIK Tadeusz: Obrazki bez wystawy // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 239, dod.

Trójmiasto, s. 14

SKUTNIK Tadeusz: Proteus Günter // Dziennik Bałtycki. – 2005, nr 145, s. 16

SKUTNIK Tadeusz: Sto lat! // Dziennik Bałtycki. – 2003, nr 131, s. 20-21

SKUTNIK Tadeusz: Sto lat dla Grassa! : nowy zawód – bycie noblistą. – Fot. // Dziennik

Bałtycki. – 2003, nr 202, s. 20–21 Dot. wizyty Güntera Grassa w Gdańsku.

SKUTNIK Tadeusz: Syzyfowe zabawy : co tu znów robi Günter Grass? – Fot. // Dziennik

Bałtycki. – 2005, nr 135, s.18 Dot. wizyty Güntera Grassa w Gdańsku.

SKUTNIK Tadeusz: Żaba z kukułczego jaja // Dziennik Bałtycki. – 2009, nr 236, s. 19 Dot. otwarcia Gdańskiej Galerii Güntera Grassa.

SLASKA Ewa Maria: Raczy krok Güntera Grassa // 30 Dni. -– 2002, nr 4, s. 28-32 Dot. powieści „Idąc rakiem”.

SŁABY wiersz, mocne buuuum / oprac. Jowita Kiwnik, Roman Daszczyński. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. -– 2012, nr 87, dod. Trójmiasto, s. 8-10 Wypowiedzi dot. tekstu Güntera Grassa pt. „Co musi zostać powiedziane” . Wypowiadają się; Paweł Huelle;

Mieczysław Abramowicz ; Michał Samet ; Arcybiskup Tadeusz Gocłowski ; Pejman Attar ; Antoni Pawlak.

SMOLEŃSKI Paweł ; WIELIŃSKI T. Bartosz. ; BOCHEŃSKI Jacek: Awantura po wierszu

Güntera Grassa : czy i jak krytykować Izrael // Gazeta Wyborcza. – 2012, nr 88, s. 24-25 Dot. tekstu Güntera Grassa pt. „Co musi być powiedziane”.

STAFIEJ Łukasz: Urodzinowy prezent dla Güntera Grassa // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr


STEFAŃSKA Ewa: Noblista wzywa do rewolucji // Fronda. – Nr 47 (2008), s. 100-103

STEINFELD Thomas: Grass to Niemcy / tł. Anna i Antoni Klubowie // Przegląd Polityczny.

– Nr 85/86 (2007), s. 178-179

STEINFELD Thomas: Pożegnanie z pomnikiem // Dziennik. – 2006, nr 108 , s. 29 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

SUGIERA Małgorzata. Hildesheimer, Grass, Walser. zadomowieni w absurdzie // W tejże:

W cieniu Brechta : niemieckojęzyczny dramat powojenny 1945-1995. – Kraków :

Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, cop. 1999.

– S. 66-99

SZAGŻDOWICZ Marta : Wrzeszcz i literatura. – (Gdańsk mniej znany). – Fot. // Pomerania.

– 2013, nr 11, s. 34 Dot. powieści Güntera Grassa pt. „Blaszany bębenek”

SZARUGA Leszek: Przeszłość powraca rakiem // Przegląd Polityczny. – Nr 57/58 (2002), s.

188-189 Dot. książki Güntera Grassa pt. Idąc rakiem.

SZCZEPUŁA Barbara: Oskar staje się dorosły. – (Babskie gadanie) // Dziennik Bałtycki. –

2006, nr 198, s. 18

SZCZESIAK Edmund: Odciążanie pamięci // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s. 154-

155

SZUBARTOWICZ Przemysław: Grass pod gradem kamieni // Przegląd. – 2006, nr 34, s. 21 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

SZULIST Władysław: Noblista Günter Grass : wybrane zagadnienia życia i twórczości //

Rocznik Gdański. – 2001, z. 1, s. 5–23

SZULIST Władysław. Günter Grass // W tegoż: Kaszubska Polonia na świecie dawniej i dziś

: zarys problematyki. – Lipusz, 2014. – S. 74-78

W części ikonograficznej pt. „ Kaszubi w świecie” zdjęcia dotyczące Güntera Grassa znajdują się od strony I –

XII

ŚWIATŁOWSKA-PRĘDOTA Irena: Marian Szyrocki als Vermittler zwischen der deutschen

und der polnischen Kultur // W: Tausend Jahre polnisch-deutsche Beziehungen : Sprache -

Literatur - Kultur - Politik : Materialien des Millennium-Kongresses 5.-6. April 2000,

Warszawa. - Wyd. Graf, 2001. – S. 688-695 Dot. m.in. korespondencji między Günterem Grassem a prof. Marianem Szyrockim

TACIK Jacek: Grass - nowa twarz Ryanaira // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 197, s. 4

Dot. wykorzystania wizerunku Güntera Grassa w kampanii reklamowej linii lotniczych Raynair.

TATARCZUK Aleksandra: Grassòwanie – czerwcowe atrakcje dla rodzin i dzieci // Herold

Gdański. – 2015, nr 4, s. 11 Informacja dot. imprez związanych z Günterem Grassem organizowanych przez Gdańską Galerię Güntera

Grassa.

TOEPLITZ Karol. Grass egzystencjalistą? ; Grass o ludziach i szczurach ; Aneks ; Po

dwudziestu stronach wszyscy bohaterowie byli martwi ; Willy Brandt w warszawskim getcie ;

O przeskakiwaniu granic ; Literatura i mit // W: Powódź oraz małe formy / przekł. i oprac.

Karol Toeplitz. – Słupsk : Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, 2007. – S. 169–

202

TRENKNER Joachim: Spóźnione wyznanie Güntera Grassa // Tygodnik Powszechny. – 2002,

nr 10, s. 8 Dot. m.in. książki „Idąc rakiem”.

Przedr. w: Pamięć wypędzonych : Grass, Beneš i środkowoeuropejskie porachunki : antologia tekstów polskich,

niemieckich i czeskich / wybór i oprac. Piotr Buras i Piotr M. Majewski. – Warszawa : Biblioteka „Więzi”, 2003

TRONOWICZ Henryk: Grassomania także na dużym ekranie // Dziennik Bałtycki. – 2015, nr

234, s. 11 Dot. Festiwalu Grassomania

TRZASKA Mikołaj : Niedokształciuch już przebiera nogami / rozm. przepr. Przemysław

Gulda // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 233, dod. s. 10 Dot. m.in. gdańskich uroczystości z okazji 80-tych urodzin Güntera Grassa

TWÓRCY o Różewiczu // Poezja Dzisiaj. – Nr 54/55 (2006/2007), s. 13-19 Zawiera także wspomnienie Güntera Grassa o Tadeuszu Różewiczu

TYMAŃSKI Tymon: Sprawa mojego sąsiada Güntera [felieton] – (Strona Tymona) // Gazeta


URBAŃCZYK Anna: Noblista wizualnie. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2002, nr 124, dod.

Trójmiasto, s. 7 Dot. wystawy „Metamorfozy rzeczywistości” pokazanej w Pałacu Opatów w Gdańsku -Oliwie

VARGAS LLOSA Mario: Do taktu werbla / przeł. Dorota Walasek-Elbanowska // W tegoż:

Prawda kłamstw / przeł. Małgorzata Lewicka [ in.]. – Poznań ; Wydaw. „Rebis”, 1999. – 163-

172 Dot. powieści pt. „Blaszany bębenek”

VARGAS Llosa Mario: Günter Grass pod pręgierzem. – Fot. / tł. Sergiusz Kowalski // Gazeta

Wyborcza. – 2006, nr 205, s. 17

Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

VORMWEG Heinrich. Günter Grass / przeł. Jerzy Łukosz. – Wrocław : Wydaw.

Dolnośląskie, 2000. – 180 s. Zawartość: Geneza ( s. 5-14) ; Ja współczesne: Dzieciństwo w Gdańsku s. 15-27 ; Pisarskie początki s. 27-39 ;

Połowa lat pięćdziesiątych s. 39-48 ; Gdańska trylogia: Narodziny dobosza s. 49-66 ; Pornograf, bluźnierca,

nihilista s. 66-76 ; Matka Boska i Żelazny Krzyż s. 76- 86 ; W czyśćcu, czyli zbawienie od pieskiego życia s. 86-

96 ; Werble dla SPD: Anarchista dokonuje wyboru s. 97- 107 ; Wprawianie się do losu Syzyfa s. 107- 117 ; Jak

dziś opowiadać bajki? : Wielka klechda s. 118-130 ; Epizod barokowy s. 131-135 ; Fryz z opowiadań, obrazów,

pytań s. 135-145 ; Wstyd i godność: W Kalkucie s. 146-152; Wieczny dobosz s. 152-158; Raz jeszcze w

Gdańsku s. 158- 163 ; Fonty a jedność Niemiec s. 163-168; Czy pisarz staromodny? s. 169-173 ; Kalendarium

s. 174- 176 ; Bibliografia polskich tłumaczeń utworów Güntera Grassa (pierwsze wydania) s. 177; Indeks s.

178-180

WAG: Przysmaki kulinarne : powstało stowarzyszenie Güntera Grassa [nota] // Gazeta


WALOCH Natalia: Toruń nie potępia Grassa za błędy młodości // Gazeta Wyborcza. – 2006,

nr 191, s. 6 Dot. stanowiska kapituły Nagrody im. Lindego wobec Güntera Grassa

WAŁĘSA Lech: Wałęsa wybaczy, jeśli pisarz przeprosi gdańszczan. – Fot./ rozm. Krzysztof

Katka // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 193, s. 8 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

WANIEK Henryk: Po Grassie // Twórczość. – 2006, nr 12, s. 151–153 Dot. min. książki Zbigniewa Światłowskiego pt. „Günter Grass – portret z bębenkiem i ślimakiem”.

WENCEL Wojciech: Oskar idzie na wojnę : wszyscy do czołgów, Günter na polanę!

[felieton]. – (Asy z rękawa) // Gość Niedzielny. – 2006, nr 38, Także w: Niebo w gębie : felietony. – Kraków : Wydaw. „Arcana”, 2010. – S. 112-114

Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen- SS

WESOŁOWSKI Jacek: Szczypiorski - Grass : Niemiec i Polak w jednym : o literaturze

polsko-niemieckiej // Pro Libris. – 2003, nr 1, s. 80–84

WIECZERSKA Janina: Co było, a nie jest... : [felieton]. - Cykl: Pomysły humanisty //

Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 192., s. 11 Komentarz do ujawnienia przez Güntera rassa faktu służby w Waffen- SS

WIECZERSKA Janina: Druga nogawka : [felieton]. - Cykl: Pomysły humanisty // Dziennik

Bałtycki. – 2006, nr 198, dod. Rejsy, nr z dn. 25.08., s. 18 Cd. komentarza do sporu o tytuł Honorowego Obywatela Gdańska dla Güntera Grassa, po ujawnieniu przez

niego przynależności do Waffen -SS

WIECZERSKA Janina: Lubeka - miasto dwóch noblistów : [szkic]. - Fot. // Dziennik

Bałtycki. – 2000, nr 5, dod. Rejsy, nr 5, s. 6-7 Dot. Tomasza Manna i Güntera Grassa.

WIECZERSKA Janina: Noblista Grass fetowany naukowo : Lubeka : korespondencja własna

Dziennika : [nota]. - Fot. // Dziennik Bałtycki. -– 1999, nr 296, s. 13 Dot. sesji poświęconej Güntera Grassa zorganizowanej w Lubece 18.12.1999.

WIELIŃSKI T. Bartosz: Bomba Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2012, nr 81, s. 2

Dot. tekstu Güntera Grassa pt. „Co musi być powiedziane”

WIELIŃSKI T. Bartosz: Grass chce być obywatelem Gdańska. - Fot. // Gazeta Wyborcza. –

2006, nr 192, s. 1 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen –SS, a także sporu o honorowe obywatelstwo Gdańska

WIELIŃSKI T. Bartosz: Grass nie jest antysemitą. – (Komentarz) // Gazeta Wyborcza. –

2012, nr 84, s. 2

WIELIŃSKI T. Bartosz: Grass nie zrezygnuje z obywatelstwa Gdańska // Gazeta Wyborcza.

– 2006, nr 192, s. 8 Dot. głosów w dyskusji na temat służby pisarza w Waffen -SS.

WIELIŃSKI T. Bartosz: Grass szokuje Niemcy. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2011, nr 205, s.

2 Dot. wywiadu udzielonego przez Güntera Grassa izraelskiemu historykowi Tomowi Segevowi i opublikowanego

w dzienniku „Haaarec”

WIELIŃSKI T. Bartosz: Ilu Niemców przekonał Grass // Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 193, s.

8 Dot. wystąpienia pisarza w niemieckiej telewizji na temat służby w Waffen- SS. Poniżej znajduje się wywiad z

Lechem Wałęsą na ten temat.

WIELIŃSKI T. Bartosz: Izrael karze Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2012, nr 84, s. 8 Dot. tekstu Güntera Grassa pt. „Co musi być powiedziane”

WIELIŃSKI T. Bartosz: Niemcy sądzą Grassa. – Fot. // Gazeta Wyborcza.– 2006, nr 189, s. 2 Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen –SS.

WIELIŃSKI T. Bartosz: Noblista z gdańskiego Labensweg [sic!]. – Fot. // Gazeta Wyborcza.

– 2015, nr 86, s. 12-13

WIELIŃSKI T. Bartosz: Stasi kontra Günter Grass / Bartosz T. Wieliński.//Gazeta Wyborcza.

- 2010, nr 56, s. 12 Dot. wydanej w Niemczech książki Kaia Schlütera pt. „Günter Grass im Visier : die Stasi-Akte”

WINKLER Heinrich August. Długa droga na Zachód. T. 2, Dzieje Niemiec 1933-1990 /

przeł. Krzysztof Huszcza i Viktor Grotowicz. - Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu

Wrocławskiego, 2007. - 705 s. Wzmianki dot. Güntera Grassa związane są przede wszystkim z kwestią zjednoczenia Niemiec (s. 523-527)

WŁODKOWSKA Katarzyna: Radni debatowali o obywatelstwie Grassa. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2006, nr 204, s. 8 Dot. honorowego obywatelstwa Gdańska Güntera Grassa - w świetle jego służby w Waffen -SS.

WŁODKOWSKA Katarzyna ; KATKA Krzysztof: Trwa kłótnia radnych o Grassa. – Fot. //

Gazeta Wyborcza. – 2006, nr 196; dod. Trójmiasto, s. 1 Dot. kontrowersji wokół projektu uchwały odbierającej Günterowi Grassowi honorowe obywatelstwo Gdańska

WÓJCIK Łukasz: Grass wali w bęben // Wprost. – 2012, nr 16, s. 50-53 Dot. tekstu Güntera Grassa pt. „Co musi być powiedziane”

WRÓBLEWSKA Marta: Szczury i turboty, czyli z kolekcji Güntera Grassa - wystawa w

Gdańskiej Galerii Miejskiej. - Il. / rozm. Gabriela Pewińska // Dziennik Bałtycki. – 2015, nr

102, s. 35

ZALESIŃSKI Jarosław: Bo tort był za słodki // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 235, s, 22 Dot. obchodów jubileuszu 80-lecia urodzin Güntera Grassa

ZALESIŃSKI Jarosław: Gdański bój o Grassa // Przegląd Polityczny. – Nr 78 (2006), s. 48-

50

ZALESIŃSKI Jarosław: Grass będzie stawał na głowie // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 232,

s. 24 Dot. gdańskich obchodów 80-tych urodzin Güntera Grassa

ZALESIŃSKI Jarosław: Grass dziękuje gdańszczanom // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 233,

s. 6

ZALESIŃSKI Jarosław: Grassomania w Gdańsku // Dziennik Bałtycki. – 2009, nr 235, s. 7 Dot. uroczystości związanych z przyjazdem Güntera Grassa m.in. otwarcia galerii i promocji książki pt.

„Skrzynka”.

ZALESIŃSKI Jarosław: Grass, SS i gdańscy portowcy // Dziennik Bałtycki. – 2009, nr 235, s.

7

ZALESIŃSKI Jarosław: Gry Grassa // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86 (2007), s. 140-141

ZALESIŃSKI Jarosław: Günter Grass odbębniony // Dziennik Bałtycki. – 2009, nr 240, s. 15 Dot. imprez w ramach Festiwalu Grassomanii.

ZALESIŃSKI Jarosław: Günter Grass wsiądzie do SKM? // Dziennik Bałtycki. – 2009, nr

192, s. 5 Dot. planowanych obchodów 82. rocznicy urodzin Güntera Grassa w Gdańsku.

ZALESIŃSKI Jarosław: Miasto, które łączy, pamięć, która dzieli // Dziennik Bałtycki. –

2007, nr 234, s. 2-3 Dot. obchodów jubileuszu 80 urodzin Güntera Grassa w Gdańsku.

ZALESIŃSKI Jarosław: Ósemka w „Skrzynce”// Dziennik Bałtycki. – 2009, nr 235, s. 16

ZALESIŃSKI Jarosław: Pokłóćmy się jeszcze o Grassa [felieton]. – (Od redaktora) //

Dziennik Bałtycki. – 2015, nr 86, s. 2

ZALESIŃSKI Jarosław: Spór nie tylko o Grassa // 30 [Trzydzieści] Dni. – 2006, nr 5, s. 19–

23

ZALESIŃSKI Jarosław: 150 tysięcy w dwa dni : powieść Grassa w Polsce na początku

przyszłego roku. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2006, nr 193, s. 3 Dot. sprzedaży książki pt. „Przy obieraniu cebuli”

ZALESIŃSKI Jarosław: Wznowienie trylogii Grassa // Dziennik Bałtycki. – 2013, nr 67, s. 15

ZIEMKIEWICZ Rafał Aleksander: Kiedy upadają autorytety // Newsweek Polska. – 2006, nr

34, s. 20–24 Dot. wyznania Güntera Grassa o jego służbie w Waffen -SS

ZMARŁ Günter Grass [nota]. – (Obraz tygodnia). – Fot. // Tygodnik Powszechny. – 2015, nr

16, s. 9

ŻAKIEWICZ Zbigniew: Można patrzeć w przeszłość i nie kłamać / rozm. przepr. Jarosław

Zalesiński // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 229, s. 20-21 Dot. m.in. Güntera Grassa

ŻAKIEWICZ Zbigniew: Trzy głody Güntera Grassa // Przegląd Polityczny. – Nr 85/86

(2007), s. 156-159

ŻUROCH-PIECHOWSKI Tomasz: Pół Kaszub, pół Niemiec, czyli cały Grass // Gazeta

Wyborcza. – 2006, nr 198; dod. Trójmiasto, s. 10

ŻUROCH-PIECHOWSKI Tomasz: Pół Kaszub, pół Niemiec, czyli cały Grass // Tygodnik

Powszechny. – 2006, nr 35, s. 12 Dot. wyznania pisarza o jego służbie w Waffen -SS

OPRACOWANIA POSZCZEGÓLNYCH UTWORÓW

Blaszany bębenek. – Warszawa, 1979

JAROSZEWSKI Marek: Der polnische Streit um Günter Grass „Blechtrommel” // Studia

Germanica Gedanensia. – Nr 10 (2002), s. 81–92

JAROSZ-SIENKIEWICZ Ewa: Ähnlichkeiten der Motive in Epik und Lyrik am Beispiel

„Der Blechtrommel” und der früheren Gedichte von Günter Grass : eine Zusammenstellung /

// Acta Universitatis Wratislaviensis. Germanica Wratislaviensia. – Nr 125 (2003), s. 101–

116

MILCZAREK Mariusz: Die Worte richtig verstehen-Idiome als Sondermittel der

Textgestaltung anhand des Romans „Die Blechtrommel” von Günter Grass // Filologia

Germańska. – [T.] 2 (2001), s. 117–125

POCISK Janusz: Zu Untersuchungen der Temporalkonjunktionen der Vorzeitigkeit in

deutsch-polnischer Konfrontation am Beispiel von Günter Grass „Die Blechtrommel” //

Studia Niemcoznawcze. – T. 29 (2005), s. 799–811

PRUSS-PŁAWSKA Dorota: Die Beschreibungsformen der menippeischen Satire in den

Romanen „Die Blechtrommel” und „Hundejahre” von Günter Grass // Studia Niemcoznawcze.

– T. 26 (2003), s. 627–641

RYBAK Dorota: Kim jest Oskar? // Topos. – 2008, nr 4, s. 82-87

TRUSZKIEWICZ Ewa: „Blaszany bębenek” Güntera Grassa // Język Polski Matura. – 2002,

nr 5, s. 38-39

Adaptacja teatralna

BLASZANY bębenek / reż. Adam Nalepa. – Gdańsk, Teatr Wybrzeże, 2007

Rec. i art. nt. przedstawienia: BARAN Mirosław: Gdańsk oczami dobosza. – Fot. // Gazeta

Wyborcza. – 2007, nr 233, dod. Trójmiasto, Co jest grane, s. 15 ; BARAN Mirosław: Grass i

Gogol. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 226, dod. Trójmiasto, Co jest grane, s. 7 ;

BARAN Mirosław: Okrągłe ludzkie łzy. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 235, dod.

Trójmiasto, s. 8 ; BARAN Mirosław: Oskar na scenie. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr

234, dod. Trójmiasto, s. 6 ; NALEPA Adam: Bez węgorzy i głowy konia / rozm. przepr.

Mirosław Baran. – Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2007, nr 232, dod. Trójmiasto, s. 10 ;

ZALESIŃSKI Jarosław: Bez gdańskiej szafy. – Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2007, nr 236, s. 17

Idąc rakiem. – Gdańsk, 2002

GÜNTNER Joachim. Ofiara i tabu : Günter Grass i nowy trend w myśleniu / tł. Verena

Majchrowska // W: Pamięć wypędzonych : Grass, Beneš i środkowoeuropejskie porachunki :

antologia tekstów polskich, niemieckich i czeskich / wybór i oprac. Piotr Buras i Piotr M.

Majewski. – Warszawa : Biblioteka „Więzi”, 2003. – S. 66–70

JAROSZEWSKI Marek. Nowela Güntera Grassa „Idąc rakiem” a współczesna literatura

niemiecka // W: Literatura Wybrzeża po 1980 roku : materiały z sesji naukowej Gdynia, 3–4

grudnia 2003 : praca zbiorowa / pod red. Teresy Arendt i Krystyny Turo. – Pelplin : Wydaw.

„Bernardinum”, 2004. – S. 253–263

KAFKA Tomáš. Kieszonkowe arcydzieło / tł. Piotr M. Majewski // W: Pamięć wypędzonych

: Grass, Beneš i środkowoeuropejskie porachunki : antologia tekstów polskich, niemieckich i

czeskich / wybór i oprac. Piotr Buras i Piotr M. Majewski. – Warszawa : Biblioteka „Więzi”,

2003. – S. 79–81

KLIER Freya. Günter Grass i jego posłuszni autorytetom Niemcy / tł. Magdalena Kurkowska

// W: Pamięć wypędzonych : Grass, Beneš i środkowoeuropejskie porachunki : antologia

tekstów polskich, niemieckich i czeskich / wybór i oprac. Piotr Buras i Piotr M. Majewski. –

Warszawa : Biblioteka „Więzi”, 2003. – S.53–55

KRZEMIŃSKI Adam. Rakiem na skos // W: Pamięć wypędzonych : Grass, Beneš i

środkowoeuropejskie porachunki : antologia tekstów polskich, niemieckich i czeskich / wybór

i oprac. Piotr Buras i Piotr M. Majewski. – Warszawa : Biblioteka „Więzi”, 2003. – S. 64–66

ŁAWNIKOWSKA-KOPER Joanna. Kat ofiarą : ewolucja obrazu drugiej wojny światowej i

jej skutków w prozie niemieckiej - nowela Güntera Grassa „Pełzając rakiem” wobec tradycji

// W: Człowiek wobec wojny. – Lublin : Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej,

2011. – S. 175-186

ŁUKOSZ Jerzy. Ofiary Wilhelma Gustloffa // W tegoż: Pasje i kantyleny : szkice o literaturze


MEDICUS Thomas. Sejsmograf : nowa książka Güntera Grassa / tł. Verena Majchrowska //

W: Pamięć wypędzonych : Grass, Beneš i środkowoeuropejskie porachunki : antologia

tekstów polskich, niemieckich i czeskich / wybór i oprac. Piotr Buras i Piotr M. Majewski. –

Warszawa : Biblioteka „Więzi”, 2003. – S. 51–53

ORŁOWSKI Hubert. Przemoc, tabu, trauma ofiar : wokół najnowszej opowieści Güntera

Grassa. – Poznań : Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego, 2002. – 35 s.

SCHMIDT Thomas E. Taniec śmierci z Prus Wschodnich / tł. Magdalena Kurkowska // W:

Pamięć wypędzonych : Grass, Beneš i środkowoeuropejskie porachunki : antologia tekstów

polskich, niemieckich i czeskich / wybór i oprac. Piotr Buras i Piotr M. Majewski. –

Warszawa : Biblioteka „Więzi”, 2003. – S. 55-60

STEPHAN Rainer. Ślepe sowy : literacka debata na temat wypędzonych nie znajduje

oddźwięku w polityce / tł. Magdalena Kurkowska // W: Pamięć wypędzonych : Grass, Beneš i

środkowoeuropejskie porachunki : antologia tekstów polskich, niemieckich i czeskich / wybór

i oprac. Piotr Buras i Piotr M. Majewski. – Warszawa : Biblioteka „Więzi”, 2003. – S. 61–63

WELZER Harald. Powrót do społeczeństwa ofiar : zmiany w niemieckiej kulturze pamięci /

tł. Verena Majchrowska // W: Pamięć wypędzonych : Grass, Beneš i środkowoeuropejskie

porachunki : antologia tekstów polskich, niemieckich i czeskich / wybór i oprac. Piotr Buras i

Piotr M. Majewski. – Warszawa : Biblioteka „Więzi”, 2003. – S. 76–79

WIELAND Rayk: Grzeczny Günter // Forum. – 2002, nr 29, s. 38-39

ŻAKIEWICZ Zbigniew: Zamieszkać po kimś... – Cykl „Z dziennika” // Gwiazda Morza. –

2002, nr 25, s. 40

R e c e n z j e

BAUER Zbigniew // Zdanie. – 2002, nr 1/2, s. 58–63

BOCHENEK Zbigniew // Odra. – 2002, nr 6, s. 125–126

CESARSKI Wojciech // Gazeta Wyborcza. – 2002, nr 278, s. 18

HONSZA Norbert // Zbliżenia Polska-Niemcy. – 2002, [nr] 2, s. 7–15

KERSKI Basil // Rzeczpospolita. – 2002, nr 64, s. D3

KĘCIEK Krzysztof // Przegląd. – 2002, nr 8, s. 29–30

KRZEMIŃSKI Adam // Polityka. – 2002, nr 8, s. 56–57

ŁUKOSZ Jerzy // Rzeczpospolita. – 2002, nr 267, s. A12

ORŁOWSKI Hubert // Przegląd Polityczny. – Nr 61 (2003), s. 102–103

PIETRZAK Anna // Przegląd Powszechny. – 2002, nr 11, s. 262–265

PIERZCHAŁA Jan // Śląsk. – 2002, nr 12, s. 66–67

RUBINOWICZ Anna // Gazeta Wyborcza. – 2002, nr 34, s. 13

SZARUGA Leszek // Nowe Książki. – 2003, nr 1, s. 50–51

Adaptacja teatralna

IDĄC rakiem/ reż. Krzysztof Babicki. – Gdynia, Teatr Miejski, 2012

Rec. i art. nt. przedstawienia: BABICKI Krzysztof: Gdyński teatr wystawi powieść Grassa /

rozm. przepr. Grażyna Antoniewicz // Dziennik Bałtycki. – 2012, nr 108, s. 11 ; BARAN

Mirosław: Historia bez Polaków // Gazeta Wyborcza. – 2012, nr 112, dod. Trójmiasto, s. 6 ;

ZALESIŃSKI Jarosław: Gustloff czasów Breivika // Dziennik Bałtycki. – 2012, nr 112, s. 20

; ZALESIŃSKI Jarosław: Pociąg do skrajności // Bliza. – 2012, nr 2, s. 162-166

Ostatnie tańce. – Gdańsk, 2005

ŁUKOSZ Jerzy. Ostatnie tańce // W tegoż: Pasje i kantyleny : szkice o literaturze


R e c e n z j e

ŁUKOSZ Jerzy // Rzeczpospolita. – 2003, nr 266, s. A12

RUBINOWICZ-GRÜNDLER Anna: Noblista tańczy : nowy tom wierszy Güntera Grassa . –

Fot. // Gazeta Wyborcza. – 2003, nr 209, s. 21

Pokazać język. – Gdańsk, 2003

R e c e n z j e

BAUER Zbigniew // Nowe Książki. – 2004, nr 6, s. 38

HUELLE Paweł // Rzeczpospolita. – 2004, nr 2, dod. Rzecz o Książkach, s. D3

Przy Obieraniu cebuli. – Gdańsk, 2007

R e c e n z j e

GAŃCZAK Filip // Dziennik. – 2006, nr 109, s. 31

BĄKOWSKI Andrzej // Palestra. – R. 52, nr 11/12 (2007), s. 115-119

BRATKOWSKI Piotr // Newsweek Polska. – 2007, nr 40, s. 102-105

LEKTOR // Tygodnik Powszechny. - 2007, nr 42, s. 24

ŁUKOSZ Jerzy // Odra. – 2007, nr 5, s. 51–56

POLAK Cezary // Dziennik. – 2008, nr 282, s. 23

SZARUGA Leszek // Nowe Książki. – 2008, nr 4, s. 46

Psie lata. - Gdańsk, 1990

R e c e n z j e

HUELLE Paweł // Dziennik. – 2007, nr 136, s. 21

Rzeczy znalezione : dla tych, co nie czytają. – Gdańsk, 2002

R e c e n z j e

MUSIAŁ Łukasz // Orbis Linguarum. – Vol. 22 (2002), s. 266–268

BAUER Zbigniew // Nowe Książki. – 2002, nr 10, s. 37

Skrzynka. – Gdańsk, 2009

R e c e n z j e

KARAŚ Dorota // Gazeta Wyborcza.. – 2009, nr 237, dod. Trójmiasto, Śledź Te Strony, s. 11

ZALESIŃSKI Jarosław // Dziennik Bałtycki. – 2009, nr 235, s. 16

Wróżby kumaka. – Gdańsk, 1992

PIECZYŃSKA-SULIK ANNA: O przydatności kategorii idiolektu w przekładzie : na

materiale „Wróżb kumaka” Güntera Grassa // Recepcja, Transfer, Przekład. – [T.] 3 (2005), s.

103-115

SCHLOTT Wolfgang: W poszukiwaniu tożsamości kulturalnej : Güntera Grassa „Wróżby

kumaka” i Stefana Chwina „Hanemann” / tł. Aleksandra Marszałek // Slavia Occidentalis. –

T. 58 (2001), s. 193–201

Adaptacja filmowa

WRÓŻBY kumaka / reż. Robert Gliński, prod. Polska, Niemcy 2005, prem. pol. 2005

BARAN Mirosław: Amatorzy gdańskiego pochówku // Gazeta Wyborcza. – 2005, nr 212,

dod. Trójmiasto, s. 7

BARAN Mirosław: Polsko-Niemieckie Towarzystwo Cmentarne // Gazeta Wyborcza. –

2005, nr 210, dod. Trójmiasto, s. 10 Dot. realizowanego w Gdańsku w 2004 r. filmu wg. powieści Güntera Grassa „Wróżby kumaka”

GACH Zbigniew: Kumkanie po kopenhasku : Grass napisał, Huelle przerobił na scenariusz. –

Fot. // Dziennik Bałtycki. – 2002, nr 208, s. 29

Dot. m.in. pracy nad scenariuszem do filmu „Wróżby kumaka”, który powstał na podstawie książki Güntera

Grassa o tym samym tytule

MARZEC Bartosz: Ile pokazać, a ile ukryć // Rzeczpospolita. – 2005, nr 213, s. 10

SZRETER Dariusz: Miasto pokaże się ładnie // Dziennik Bałtycki. – 2004, nr 231, s. 8-9 Dot. realizacji filmu „Wróżby kumaka"” wg książki Güntera Grassa w Gdańsku

WOJCIECHOWSKA Ryszarda: Co wywróży kumak? // Dziennik Bałtycki. – 2005, nr 212, s.

15

R e c e n z j e

CHEŁMINIAK Wiesław // Ozon . – 2005, nr 24, s. 75

KOT Wiesław // Przegląd. – 2005, nr 38, s. 34–35

MAJER Artur // Fluid 2005, nr 9, s. 54-55

PŁAŻEWSKI Jerzy // Cinema Polska. – 2005, nr 9, s. 64

SADOWSKA Małgorzata // Przekrój. – 2005, nr 39, s. 81

SOBOLEWSKI Tadeusz // Gazeta Wyborcza. – 2005, nr 223, s. 13

ŚWIĄTEK Rafał // Rzeczpospolita. – 2005, nr 224, s. 16

SZEWCZYK Matylda // Kino. – 2005, nr 10, s. 57–58

ŻURAWIECKI Bartosz // Film. – 2005, nr 9, s. 91

Utwory poświęcone

ABRAMOWICZ Mieczysław: Günther Wilhelm Graß (tak wówczas pisano i imię, i nazwisko

przyszłego Noblisty) urodził się szesnastego października tysiąc dziewięćset dwudziestego

siódmego roku // 30 Dni. – 2015, nr 3, s. 26

ABRAMOWICZ Mieczysław: Günter Wilhelm Grass zmarł w Lubece trzynastego kwietnia

dwa tysiące piętnastego roku // 30 Dni. – 2015, nr 3, s. 37

CHWIN Stefan ; LARS Krystyna. Günter Grass zaprasza trzysta tysięcy Rumunów i Turków

do osiedlenia się w Gdańsku [proza] // W tychże: Wspólna kąpiel. - Gdańsk : "Tytuł", [2000].

– S. 123

GRZYB Andrzej. Gdańsk [wiersz] // W tegoż: Niecodziennik pomorski : wiersze i prozy

mniejsze. – S. 12-13 Wiersz dedykowany Zbigniewowi Żakiewiczowi i Günterowi Grassowi.

KRAIŃSKI Maciej: List do Oskarka [utwór poetycki]. - Fot. // Prowincja. – 2015, nr 2, s. 7-

8

KRAIŃSKI Maciej: Umarł Günter Grass [utwór poetycki] // Prowincja. – 2015, nr 2, s. 6

NAWROCKA Ewa. GRASS-RAP-BALLADA // W tejże: Wiersze ze słów prostych. –

Gdańsk, 2012. – S. 51 Jest to wiersz napisany z urodzin Grassa w 2008 roku

* Niniejsza bibliografia jest kontynuacją publikacji: Günter Grass : bibliografia polska za lata

1958–2000. – Gdańsk, 2000.

Documents

GÜNTER GRASS bibliografia polska : 2000 – 2015* (wybór