33
Guimaras Mula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya Tumalon sa: nabigasyon , hanapin Lalawigan ng Guimaras Lalawigan Selyo

Gui Mar As

  • Upload
    ajsr26

  • View
    446

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Gui Mar As

GuimarasMula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedyaTumalon sa: nabigasyon, hanapin

Lalawigan ng Guimaras

—  Lalawigan  —

Selyo

Page 2: Gui Mar As

Bansa Pilipinas

Rehiyon Kanlurang Visayas (Region VI)

Pagkatatag Mayo 22, 1992

Kabisera Jordan

Dibisyon Lungsod (mataas na urbanisado)—0,Lungsod (bahagi)—0,Bayan—5,

Page 3: Gui Mar As

Barangay—98,Distrito—1

Pamahalaan

 - Gobernador

Joaquin Carlos Rahma A. Nava

Lawak (ika-5 pinakamaliit)

 - Kabuuan 604.7 km² (233.5 mi²)

Populasyon (2000)

 - Kabuuan 141,450

 - Densidad 234/km² (606.1/sq mi)

  ika-7 pinakamaliit sa populasyon, ika-33 pinakamataas sa densidad

Wika Hiligaynon

Ang Guimaras ay isang pulong lalawigan sa Pilipinas na matatagpuan sa rehiyon ng Kanlurang Visayas at isa sa mga maliit na lalawigan. Jordan ang kapital nito at matatagpuan sa Gulpo ng Panay, sa pagitan ng mga pulo ng Panay at Negros. Nasa hilaga-kanluran ng lalawigan ang lalawigan ng Iloilo at sa timog-silangan ang Negros Occidental.

Matatagpuan ang lalawigan ito sa mga pulo ng Guimaras at Inampulugan.

Mga Bayan

Page 4: Gui Mar As

Buenavista Jordan Nueva Valencia San Lorenzo Sibunag

AntiqueMula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Tumalon sa: nabigasyon, hanapin

Lalawigan ng Antique

—  Lalawigan  —

Selyo

Page 6: Gui Mar As

Distrito—1

Pamahalaan

 - Gobernador

Emee Juluat

Lawak (ika-25 pinakamaliit)

 - Kabuuan 2,522.0 km² (973.7 mi²)

Populasyon (2000)

 - Kabuuan 471,088

 - Densidad 187/km² (484.3/sq mi)

 ika-26 pinakamaliit sa populasyon, ika-46 pinakamataas sa densidad

Wika Kinaray-a, Caluyanon

Ang Antique ay isang lalawigan ng Pilipinas na matatagpuan sa Rehiyon ng Kanlurang Visayas. San Jose de Buenavista ang kabisera nito. Matatagpuan ang lalawigan sa kanlurang bahagi ng pulo ng Panay. Umaabot sa mga lalawigan ng Aklan, Capiz, at Iloilo ang hangganan nito sa silangan. Nakaharap ang Antique sa Dagat Sulu sa kanluran.

Ang Antique ay isa sa tatlong dating mga sakup (mga distrito) ng Panay bago dumating sa isla ang mga mananakop na Kastila. Ang Antique ay kilala noon sa katawagang Hantik, na ipinangalan sa malalaki at maiitim na mga langgam na matatagpuan sa isla, na ang tawag ay hantik-hantik. (Tingnan ang Seksyon ng Kasaysayan sa ibaba.)

Page 7: Gui Mar As

Mga nilalaman[itago]

1 Mga Tao at kultura 2 Ekonomiya 3 Heograpiya

o 3.1 Pulitika 3.1.1 Mga Bayan

o 3.2 Pisikal 4 Kasaysayan 5 Mga kawing panlabas 6 Mga sanggunian

[baguhin] Mga Tao at kultura

Karay-a ang tawag sa mga katutubo (tomanduk) ng Antique, bagaman kilala ang rin ang mga taga rito bilang Antiqueno. Ang salitang Kinaray-a ay hango sa salitang katutubong raya o iraya na ang ibig sabihin ay bundok. Ang wikang panlalawigan nito ay na ginagamit ding wika sa mga bulubunduking bayan ng Iloilo at Capiz. Ayon sa mga kasalukuyang pananaliksik sa aghamtao, nagmula sa rehiyon ng Timog Tsina ang mga ninuno ng mga Karay-a at mga kayumangging taga-Panay.

[baguhin] Ekonomiya

Pangingisda at pagsasaka ang pangunahing kabuhayan ng Antique. Palay ang pangunahing produktong agrikultural ng lalawigan. Nagmumula ito sa mga malalking bayang may sapat na patubig at matabang lupa kagaya ng Sibalom, Hamtic, Tibiao, Bugasong at Culasi. Sumusunod dito ang niyog na sagana din sa buong lalawigan. Kung kaya marami din ang ibang produkto kagaya ng tuba o alak ng niyog, suka mula sa niyog at kopra. Kilala naman ang muskubadong asukal na mula sa bayan ng Patnongon.

Samantala, pangingisda naman ang pangunahing kabuhayan sa halos lahat ng bayang humaharap sa saganang Dagat Sulu maliban sa Valderama at San Remigio na pawang landlocked. Pagpapastol at paghahayupan naman ang kabuhayan sa dalawang bayang ito kung saan maraming damuhan sa mga mababato nitong bulubundukin.

Page 8: Gui Mar As

Sinusubukan ding palaguin ang lokal na ekonomiya sa pamamagitan ng turismo lalung lao na sa mga bayan ng Tibiao, Pandan, Sibalom, Caluya at Anini-y.

[baguhin] Heograpiya

Ang Antique ay isang makitid na lalawigang hugis kabayong-dagat. Sakop nito ang buong babayin ng kanlurang Panay, gayundin ang iilang mga pulo sa pagitan ng Panay at Mindoro na siyang bumubuo sa bayan ng Caluya at iilang mga pulo ng Culasi at Anini-y. Kilala ang Antique bilang 'ang lugar kung saan nagkikita ang bundok at dagat' dahil sa kakaibang heograpiya nito. Ang kanluran ng lalawigan ay ang baybaying humaharap sa Dagat Sulu, habang ang silangan nito ay binubuo ng mga burol, talampas at bulubundukin. Ang mga bulubundukin sa silangan ng lalawigan ang siyang humihiwalay sa Antique sa Aklan, Capiz at Iloilo na naghahati-hati sa Kapatagan ng Panay. Ang pinakamataas na bahagi ng lalawigan ay ang Nangtud sa bayan ng Barbaza na 2049m ang taas. Karamihan sa lupa ng Antique ay mabato at mabuhangin kung kaya hindi ito gaanong sagana.

[baguhin] Pulitika

Ang Antique nahahati sa 18 mga bayan.

[baguhin] Mga Bayan

Anini-y Barbaza Belison Bugasong Caluya Culasi Hamtic Laua-an Libertad

Pandan Patnongon San Jose de Buenavista San Remigio Sebaste Sibalom Tibiao Tobias Fornier (Dao) Valderrama

Page 9: Gui Mar As

[baguhin] Pisikal

[baguhin] Kasaysayan

Sinasabing ang simula ng lahing Karay-a ay ang Maragtas. Kung saan sa pamumuno ni Datu Puti, naglayag ang sampung datu na galing Bornay (Borneo). Sa sampung datu si Datu Sumakwel ang siyang nanirahan at nagtayo ng pamayanan sa lupaing ngayong sakop ng Antique.

[baguhin] Mga kawing panlabas

Official Website of the Provincial Government of Antique (sa wikang Ingles) Pandan.gov.ph - Official Website of the Municipality of Pandan, Antique, Philippines (sa wikang Ingles) PANDAN.PH - Pandan Antique Philippines (sa wikang Ingles)

[baguhin] Mga sanggunian

Vanzi, Sol Jose. “The Many Facets of Antique.” Philippine Headline News Online. [1] Website of the Provincial Government of Antique (old) [2] The Antique Circle USA. [3]

Page 10: Gui Mar As

Negros OccidentalMula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya

Tumalon sa: nabigasyon, hanapin

Lalawigan ng Negros Occidental

—  Lalawigan  —

Selyo

Page 12: Gui Mar As

Distrito—7†

Pamahalaan

 - Gobernador

Joseph G. Maranon

Lawak (ika-7 pinakamalaki)

 - Kabuuan 7,926.1 km² (3,060.3 mi²)

Populasyon (2000)

 - Kabuuan 2,565,723

 - Densidad 324/km² (839.2/sq mi)

 ika-2 pinakamalaki sa populasyon, ika-15 pinakamataas sa densidad

Wika Ilonggo, Cebuano

† Kasama sa bilang ang malayang distrito ng Lungsod ng Bacolod

Ang Negros Occidental (Filipino: Kanlurang Negros) ay isang lalawigan sa Rehiyong Visayas sa Gitnang Pilipinas. Isa ito sa dalawang lalawigan na nasa pulo ng Negros. Nagsasalita ng wikang Hiligaynon ang karamihan sa nakatira dito, ngunit Cebuano naman ang wika sa silangang bahagi nito. Bacolod ang punong lungsod nito.

Page 13: Gui Mar As

Pinapalibutan ng Kipot Tañon at Negros Oriental sa gawing silangan, Kipot Guimaras at Look ng Panay sa gawing kanluran, Dagat Sulu sa timog at Dagat Visayas sa hilaga. Ang Bundok Kanlaon ang pinakamataas na pook sa Negros Occidental, at sa buong Visayas.

Mga nilalaman[itago]

1 Heograpiya o 1.1 Pulitikal

1.1.1 Mga Lungsod 1.1.2 Mga bayan

2 Kawing Panlabas

[baguhin] Heograpiya

[baguhin] Pulitikal

Ang lalawigan ng Negros Occidental ay nahahati sa 19 na bayan at 13 lungsod.

[baguhin] Mga Lungsod

Lungsod ng Bacolod Lungsod ng Bago Lungsod ng Cadiz Lungsod ng Escalante Lungsod ng Himamaylan Lungsod ng Kabankalan Lungsod ng La Carlota

Lungsod ng Sagay Lungsod ng San Carlos Lungsod ng Silay Lungsod ng Sipalay Lungsod ng Talisay Lungsod ng Victorias

[baguhin] Mga bayan

Page 15: Gui Mar As

Tumalon sa: nabigasyon, hanapin

Lalawigan ng Capiz

—  Lalawigan  —

Selyo

Page 16: Gui Mar As

Bansa Pilipinas

Rehiyon Kanlurang Visayas (Rehiyon VI)

Kabisera Lungsod Roxas

Dibisyon Lungsod (mataas na urbanisado)—0,Lungsod (bahagi)—1,Bayan—16,Barangay—473,

Page 17: Gui Mar As

Distrito—2

Pamahalaan

 - Gobernador

Vicente B. Bermejo

Lawak (ika-30 pinakamaliit)

 - Kabuuan 2,633.2 km² (1,016.7 mi²)

Populasyon (2000)

 - Kabuuan 654,156

 - Densidad 248/km² (642.3/sq mi)

  ika-36 pinakamalaki sa populasyon, ika-28 pinakamataas sa densidad

Wika Ilonggo

Ang Capiz ay isang lalawigan sa Pilipinas na matatagpuan sa rehiyon ng Silangang Visayas. Lungsod ng Roxas ang kapital nito at matatagpuan sa hilagang-silangang bahagi ng Pulo ng Panay, pinapaligiran ng Aklan at Antique sa kanluran, at Iloilo sa timog. Nakaharap ang Capiz sa Dagat Sibuyan sa hilaga.

[baguhin] Pulitika

Ang lalawigan ng Capiza ay nahahati sa 16 na bayan at 1 lungsod.

Page 20: Gui Mar As

Pagkatatag —

Kabisera Lungsod ng Iloilo

Dibisyon

Lungsod (mataas na urbanisado)—1,Lungsod (bahagi)—1,Bayan—42,Barangay—1,901,Distrito—6 (kabilang ang distrito ng Lungsod ng Iloilo)

Pamahalaan

 - Gobernador

Niel D. Tupas

Lawak (ika-22 pinakamalaki)

 - Kabuuan 4,719.4 km² (1,822.2 mi²)

Populasyon (2000)

 - Kabuuan 1,925,002

 - Densidad 408/km² (1,056.7/sq mi)

Page 21: Gui Mar As

 ika-7 pinakamalaki sa populasyon, ika-11 pinakamataas sa densidad

Wika Ilonggo, Tagalog, Ingles

† Includes the district of Iloilo City

Ang Iloilo ay isang lalawigan ng Pilipinas na matatagpuan sa rehiyong Silangang Visayas. Lungsod ng Iloilo ang kapital nito at matatagpuan sa timog-silangang bahagi ng Pulo ng Panay, at nasa hangganan ng Antique sa kanluran at Capiz sa hilaga. Matatagpuan naman ang Guimaras sa timog-silangan ng pampang ng Iloilo at Negros Occidental naman sa ibayo ng Gulpo ng Panay at Kipot ng Guimaras.

Mga nilalaman[itago]

1 Tao at kultura 2 Heograpiya

o 2.1 Politikal 2.1.1 Mga lungsod 2.1.2 Mga munisipalidad

[baguhin] Tao at kultura

Kilala ang mga taga-Iloilo bilang mga Ilonggo at Ilonggo din ang kanilang wika na pormal na kilala bilang Hiligaynon. Nagsasalita din ng Hiligaynon ang mga tao mula sa Capiz.

Hinggil sa kasaysayan nito bilang isang mahalagang puerto, mga mestizo ang maraming Ilonggo, o mga taong may halong Kastilang dugo.

Page 22: Gui Mar As

Kilala ang distrito ng Jaro sa Lungsod ng Iloilo sa kanyang buhay na mga pista.

[baguhin] Heograpiya

[baguhin] Politikal

Nahahati ang Iloilo sa 42 munisipalidad at 2 lungsod.

[baguhin] Mga lungsod

Lungsod ng Passi Lungsod ng Iloilo

[baguhin] Mga munisipalidad

Ajuy Alimodian Anilao Badiangan Balasan Banate Barotac Nuevo Barotac Viejo Batad Bingawan Cabatuan Calinog Carles Concepcion Dingle Dueñas Dumangas Estancia

Lambunao Leganes Lemery Leon Maasin Miagao Mina New Lucena Oton Pavia Pototan San Dionisio San Enrique San Joaquin San Miguel San Rafael Santa Barbara Sara

Page 25: Gui Mar As

Bayan—17,Barangay—327,Distrito—1

Pamahalaan

 - Gobernador

Carlito S. Marquez

Lawak (ika-18 pinakamaliit)

 - Kabuuan 1,817.9 km² (701.9 mi²)

Populasyon (2000)

 - Kabuuan 451,314

 - Densidad 248/km² (642.3/sq mi)

 ika-24 pinakamaliit sa populasyon, ika-29 pinamataas sa densidad

Wika Aklanon, Ilonggo, Kinaray-a

Ang Aklan ay isang lalawigan ng Pilipinas na matatagpuan sa Rehiyon ng Kanlurang Visayas. Kalibo ang kabisera nito. Matatagpuan sa hilagang-kanlurang bahagi ng pulo ng Panay ang lalawigan. Ang hangganan nito ay umaabot sa mga lalawigan ng Antique sa kanluran at Capiz sa timog-silangan. Matatagpuan sa hilaga nito ang Dagat Sibuyan at ang lalawigan ng Romblon.

Page 26: Gui Mar As

Mga nilalaman[itago]

1 Heograpiya 2 Kultura

o 2.1 Mga Pagdiriwang o 2.2 Panitikan o 2.3 Institusyong Edukasyunal

3 Mga Kawing Panlabas

[baguhin] Heograpiya

Nahahati ang Aklan sa 17 bayan.

Altavas Balete Banga Batan Buruanga Ibajay Kalibo Lezo Libacao

Madalag Makato Malay Malinao Nabas New Washington Numancia Tangalan

[baguhin] Kultura

Kahit na laganap na ang Kristiyanismo, ang mga katutubong paniniwala sa mga aswang at sa mga babaylan ay laganap pa rin sa mga tao. Kinakatakutan pa rin ang kulam ng maraming tao dito.

Page 27: Gui Mar As

[baguhin] Mga Pagdiriwang

Kilala ang lalawigan sa taunang Ati-Atihan Festival sa Kalibo, na kadalasang ginaganap tuwing ikatlong linggo ng Enero. Ang pagdiriwang ay isang pista para kay Santo Niño o ang Batang Hesus, at sinasabi ring nagpapaalala sa pagdating ng mga Kastila, at ang pagdating din ng relihiyong Katoliko.

[baguhin] Panitikan

Kilala ang mga Aklanon sa kanilang panitikan, na kinabibilangan ng epiko ng Kalantiao. Sa kasalukuyan, may mga Aklanon tulad ni Melchor F. Cichon na nagsusubok na lalo pang paunlarin ang panitikan ng lalawigan.

Aklanons are known for their literature, which includes the epic of Kalantiao. Currenlty, certain Aklanons such as Melchor F. Cichon have tried to further enrich the literature of the province.

[baguhin] Institusyong Edukasyunal

Aklan Academy Aklan Catholic College Aklan National College of Fisheries Aklan Polytechnic Institute Aklan Science Development High School (RSHS for Region VI) Aklan State University Garcia College of Technology Kalibo Pilot Elementary School Northwestern Visayan Colleges Roxas Memorial College of Arts and Trades Saint Gabriel School of Nursing STI College Kalibo Sto. Niño Seminary Western Aklan Polytechnic College Ibajay Academy (Oldest School in Western Aklan)

Page 28: Gui Mar As

[baguhin] Mga Kawing Panlabas

Ang Opisyal na Websayt ng Pamahalaang Panlalawigan ng Aklan The Official Website of the Municipality of Malinao, Aklan The Official Website of Kalibo Ati-atihan Festival The Official Website of Philippine Department of Tourism Madyaas Pen , a weekly online newsletter on Aklan Gabay panlakbay sa Aklan (lalawigan) mula sa WikiTravel Michael L. Tan (Nobyembre 9, 2006). Goodbye, Kalantiaw. Philippine Daily Inquirer. Hinango noong Nobyembre 9, 2006. Boy Ryan. Zabal (Hunyo 15, 2006). Code of Kalantiaw a hoax?. Hinango noong Nobyembre 9, 2006.