H Παγκόσμια Ημέρα Νερού 2012: Ασφάλεια νερού και τροφίμων

• Είναι ένα μήνυμα να εστιαστεί η παγκόσμια προσοχή στη σχέση νερού και τροφίμων

• Τα τελευταία 40 χρόνια, από τη δεκαετία του 60 διπλασιάσθηκε η παραγωγή τροφίμων

• Αν και υπάρχει επάρκεια τροφής το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού υποσιτίζεται

• Η γεωργία, κτηνοτροφία και η ανάπτυξη καταναλώνουν το 70% του νερού στη γη

• Τα επόμενα 50 χρόνια θα διπλασιασθεί η ανάγκη παραγωγής τροφίμων για επιπλέον 2,7 δις ανθρώπους

• Κάθε σπατάλη τροφής ισοδυναμεί με απώλεια και κατάχρηση νερού

20ος αιώνας

Eξυγίανση ύδατος

Eμβόλια

Aντιβιοτικά

Επιδημιολογικές εκτιμήσεις

• 1.1 δις του παγκόσμιου πληθυσμού στερείται πρόσβασης σε υγιεινό νερό

• 2.4 δις άτομα δεν έχουν επαρκείς συνθήκες αποχέτευσης• 900 000 000 επεισόδια γαστρεντερίτιδας• 5 000 000 άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο (2 000 0000 παιδιά)• Εάν όλοι είχαν πρόσβαση σε ασφαλές νερό, θα υπήρχαν 200

000 000 λιγότερα επεισόδια γε και 2 100 000 λιγότεροι θάνατοι• 35% των περιστατικών γαστρεντερίτιδας στην κοινότητα

οφείλονται στο πόσιμο νερό• Μείωση 65% των θανάτων από διάρροια και 26% της

νοσηρότητας θα επιφέρουν το ασφαλές νερό, αγωγή υγείας και επαρκείς αποχετεύσεις

• Στόχος του ΠΟΥ (2002), έως το 2015 να μειωθεί κατά 50% το ποσοστό των ατόμων χωρίς πρόσβαση σε υγιεινό νερό

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ: ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ

ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ

• Χολέρα: >50 χώρες ακόμη δηλώνουν στον Π.Ο.Υ.

• Σχιστοσωμίαση: 260 εκ. μολυνθέντες.• Καρκίνος και βλάβες οστών: εκατομμύρια

εξετέθηκαν σε επικίνδυνα επίπεδα αρσενικού και φθοριούχα.

• Αναδυόμενες προκλήσεις: αυξανόμενη χρήση στη γεωργία των αποβλήτων δίνει ευκαιρίες για επιβίωση αλλά συνοδεύεται από σοβαρούς κινδύνους δημόσιας υγείας.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ I

• Στην Ευρωπαϊκή περιοχή του Π.Ο.Υ., περίπου 330.000 περιστατικά υδατογενών νοσημάτων δηλώνονται κάθε χρόνο. • Στο σύστημα επιδημιολογικής επιτήρησης των υδατογενών νοσημάτων περιλαμβάνονται: Καμπυλοβακτηριδίωση, ΗΑV, Γκιαρδίαση, Σιγκέλλωση, λοίμωξη από Εντεροαιμορραγική Ε. Coli, Λεγεωνέλλωση, Χολέρα.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ II

•Η πρόσβαση σε βελτιωμένη ποιότητα νερού και σε δίκτυα αποχέτευσης αυξήθηκε σε όλη την Ευρώπη με αποτέλεσμα τη μείωση κατά 80% των διαρροϊκών νοσημάτων στις μικρές ηλικίες.• Παρόλα αυτά, περισσότερο από το 50% του αγροτικού πληθυσμού στις ανατολικές χώρες ζουν σε σπίτια χωρίς σύνδεση παροχής ασφαλούς νερού, με ανεπαρκή αποχέτευση και σε 85εκ. (20εκ Ε.Ε.) δεν υπάρχει τουαλέτα μέσα στο σπίτι.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ IΙΙ

• Ακραία καιρικά φαινόμενα συμβαίνουν συχνότερα και εντονότερα και επηρεάζουν την ποσότητα και την ποιότητα των πηγών υδροδότησης.

• Ο αριθμός των ακραίων φαινομένων στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 65% μεταξύ 1998 και 2007 με συνολικές οικονομικές απώλειες 13,7 δις €, διπλάσια από την προηγούμενη δεκαετία.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ IV

• Παγκοσμίως, ο Π.Ο.Υ. εκτιμά ότι το 6% των νοσημάτων σχετίζονται με το νερό με συχνότερη τη διάρροια που ευθύνεται για 1,7 εκ. θανάτους ετησίως (70% του συνόλου των θανάτων).

• Νερό, αποχέτευση και παρεμβάσεις σε θέματα αγωγής υγείας μειώνουν τα διαρροϊκά νοσήματα κατά 15-30%, και μειώνουν σημαντικά και τα άλλα υδατογενή.

Υδατογενή νοσήματα

• Αίτια – Κατάποση μολυσμένου νερού ή

πάγου

– Επαφή με μολυσμένο νερό (π.χ. κολύμβηση)

– Εισπνοή σταγονιδίων που περιέχουν μολυσματικό παράγοντα

Υδατογενείς επιδημίεςΔύο κριτήρια πρέπει να πληρούνται προκειμένου να

χαρακτηρίσουμε μια υδατογενή επιδημία

• 1ο κριτήριο: επιδημιολογική σύνδεση: 2≥ άτομα πρέπει να εκδηλώσουν παρόμοια συμπτωματολογία μετά από έκθεση σε κοινή πηγή πόσιμου ύδατος ή υδάτων αναψυχής το ίδιο χρονικό διάστημα Αρκεί όμως και μόνο μια εργαστηριακά επιβεβαιωμένη περίπτωση σε αμοιβαδική μηνιγγοεγκεφαλίτιδα ή σε χημική ρύπανση

• 2ο κριτήριο: Να υπάρχει επιδημιολογική ένδειξη-απόδειξη ότι το νερό αποτελεί την πιθανή πηγή της νοσηρότητας (RR≥2 or OR≥2).

Αίτια υδατογενών επιδημιών

• Μικροβιολογικά >90%• Χημικά ~ 8%• Αλλοι: παραπροϊόντα

της απολύμανσης

• 2006: 17 υδατογενείς επιδημίες σε 5 χώρες ΕΕ

• 3.952 νόσησαν • 181 νοσηλεύθηκαν • Αιτιολογικοί παράγοντες:

Campylobacter, calicivirus, Giardia, Cryptosporidium

Πηγή: ECDC

Πηγή: ECDC

Μολυσματική Δόση, Χρόνος Επώασης Και Κλινικά Σύνδρομα Συχνότερων Υδατογενών Βακτηριδίων

Salmonella typhimurium

Μολυσματική δόση

103 cfu

Χρόνος Επώασης

6-48 ώρες

Κλινικά σύνδρομα

Διάρροια, ναυτία, έμετος, πυρετός

Salmonella typhi 105 cfu 1-10 εβδομάδες Πυρετός, κεφαλαλγία, ανορεξία, σπληνομεγαλία,

Λευκοπενία

Shigella dysenteriae

10-100cfu 12-48 ώρες Διάρροια, πυρετός, αιμορραγικά κόπρανα

Yersinia enterocolitica

109 cfu 3-7 ημέρες Ψευδή συμπτώματα σκωληκοειδίτιδας, διάρροια

E coli (ETEC)

E coli 0:157H:7

108 cfu-109 cfu 3-36 ώρες Διάρροια, έμετος,μυαλγίες, κοιλιακά άλγη, πυρετός

Αιμμοραγικά κόπρανα,UHS

Campylobacter jejuni

102 cfu 2-5 ημέρες Διάρροια, πυρετός, αιμματερά κόπρανα, ναυτία, έμετος

Vibrio cholerae 106 cfu-1011 cfu 1-5 ημέρες Ορυζοειδείς κενώσεις, αφυδάτωση

Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη μιας μόλυνσης

• Προϋπάρχουσα ανοσία• Διατροφή• Ηλικία• Ικανότητα ανοσιακής απάντησης • Ο τύπος και το στέλεχος του μικροοργανισμού • Δεν αναπτύσσουν όλοι αλλά περίπου το 50% των

μολυνθέντων, λοίμωξη• Μικρόβια σε μικρή συγκέντρωση στο νερό προκαλούν

ασυμπτωματικές μολύνσεις, συμβάλλουν στην ενδημικότητα με δυναμική επιδημίας

• Salmonella: 41% των μολυνθέντων και θνητότητα 0,1%• Shigella: 46% των μολυνθέντων και θνητότητα 0,2%

Εκτιμώμενος αριθμός υδατογενών λοιμώξεων, ΗΠΑ (Μead et al 2007)

• Campylobacter*• Salmonella (nontyphoid)• Clostridium Perfrigens• E. coli 0157:H7, Shiga-

toxin producing E.coli*• Shigella• Yersinia enterocolitica*• Vibrio(non cholera)• Vibrio cholera

• 1 930 000• 1 342 000• 249 000• 92 000

• 90 000• 87 000• 5 000• 49

Υδατογενείς επιδημίες σε Αγγλία και Ουαλία

•Δημόσια υδροδότηση Επιδημίες ΠεριστατικάCryptosporidium 23 2837Campylobacter 1 281Γαστρεντερίτιδα 1 229•Ιδιωτική πηγή Campylobacter 8 178Campylo + Crypto 1 43Crypto 3 74Γαστρεντερίτιδα 2 81Giardia 1 31E coli O157:H7 1 14•Πισίνα Crypto 23 337•Σύνολο 65 4112

ΠΟΣΙΜΑ 66,9%ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΑ 78,3%

Νομός Χλωρίωση (%)

Εκπλήρωση υ/δ (%)

Χωρίς χλωρίωση

Εκπλήρωση υ/δ (%)

Πιερίας 295 (56,4) 230 (78,0) 228 163 (71,5)

Θεσ/νίκης 262 (68,4) 205 (78,2) 121 58 (47,9)

ΟΥΘ 153 145 (95,8)

Ημαθίας 100 (38,3) 72 (72,0) 161 67 (41,6)

Σερρών 96 (59,6) 72 (75,0) 65 28 (43,1)

Δράμας 88 (77,2) 52 (59,1) 26 9 (34,6)

Πέλλας 85 (47,7) 70 (82,4) 93 36 (38,7)

Κιλκίς 62 (42,3) 40 (64,5) 72 42 (58,3)

Χαλκιδικής 9 2 45 21 (46,6)

  Σύνολο Χλωριωμένα Αχλωρίωτα Πληρούν τις ΥΔ Δεν πληρούν τις ΥΔ

Πόσιμα νερά2010

1118 1009 90,3% 109 9,7% 1049 93,8% 69 6,1%

Πόσιμα νερά2011

845 666 78,8% 179 21,2% 785 92,8% 60 7,1%

Εφαρμογή Χλωρίωσης

10%

90%1

2

Χλωριωμένα

Αχλωρίωτα

Εφαρμογή Χλωρίωσης

21%

79%1

2

Χλωριωμένα

Αχλωρίωτα

Χαρακτηρισμός σύμφωνα με τις ΥΔ

94%

6%

1

2

Πληρούν τις ΥΔ

Δεν πληρούν τις ΥΔ

Χαρακτηρισμός σύμφωνα με τις ΥΔ

93%

7%

1

2

Πληρούν τις ΥΔ

Δεν πληρούν τις ΥΔ

  Σύνολο Πληρούν τις ΥΔ Δεν πληρούν τις ΥΔ

ΕμφιαλωμέναΝερά2010

53 47 88,6% 6 11,4%

Εμφιαλωμένανερά2011

33 33 100% 0 _

Χαρακτηρισμός σύμφωνα με τις ΥΔ

89%

11%

1

2Πληρούν τις ΥΔ

Δεν πληρούν τις ΥΔ

Χαρακτηρισμός σύμφωνα με τις ΥΔ

100%1

Πληρούν τις ΥΔ

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΛΩΝ

ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ

• 4% των νοσημάτων παγκοσμίως θα μπορούσαν να προληφθούν με τη βελτίωση παροχής νερού, αποχέτευσης και υγιεινής.

• Υπάρχουν ενδείξεις ότι η βελτίωση της ποιότητας του νερού μεγιστοποιεί τα οφέλη στην υγεία.

• Προγραμματισμός για βελτίωση και προστασία της ποιότητας του νερού στην κοινότητα και σε αστικό επίπεδο.

• Απλές και ανέξοδες πρακτικές για ασφαλές νερό σε επίπεδο νοικοκυριού.

ΠΟΥ: ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟ 2000

20 ος Στόχος

• Ως το 1990 όλος ο πληθυσμός πρέπει να διαθέτει επαρκείς ποσότητες αβλαβούς και πόσιμου νερού και ως το 1995 η

μόλυνση ποταμών, λιμνών και θαλασσών δεν θα πρέπει να συνιστά απειλή για την ανθρώπινη υγεία

ΠΟΥ: ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ

ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2015