MEVCUT KAYNAKLAR MEVCUT KAYNAKLAR KULLANILMASINA RAĞMEN KULLANILMASINA RAĞMEN

2020’Lİ YILLARDA 2020’Lİ YILLARDA TÜRKİYE’DE ELEKTRİK TÜRKİYE’DE ELEKTRİK

ENERJİSİ AÇIĞI OLABİLİR Mİ?ENERJİSİ AÇIĞI OLABİLİR Mİ?

H. Atilla ÖZGENERH. Atilla ÖZGENERNükleer Araştırmalar ABDNükleer Araştırmalar ABD

Enerji EnstitüsüEnerji EnstitüsüİTÜİTÜ

I. I. TÜRKİYE’NİN ELEKTRİK ENERJİSİ TÜRKİYE’NİN ELEKTRİK ENERJİSİ DURUMUNUN SAPTANMASIDURUMUNUN SAPTANMASI

• Elektrik enerjisi kurulu gücü ve üretim Elektrik enerjisi kurulu gücü ve üretim kapasitesikapasitesi

Kaynak Kaynak

(2005 (2005 verileri)verileri)

Güç(GWGüç(GW))

KapasitKapasite e

(TWh)(TWh)

Fiili Fiili kapasitkapasite (TWh)e (TWh)

Fiili Fiili üretim üretim yüzdesyüzdes

ii

KömürKömür 10.110.1 67.767.7 4444 27.327.3

PetrolPetrol 3.13.1 20.520.5 8.58.5 5.35.3

Doğal gazDoğal gaz 13.513.5 102.3102.3 66.566.5 41.341.3

HidroelektriHidroelektrikk

12.912.9 46.546.5 4242 26.126.1

TOPLAMTOPLAM 39.639.6 237237 161161 100100

• Elektrik üretiminde yerli ve ithal Elektrik üretiminde yerli ve ithal kaynakların bileşimi (TWh/yıl): kaynakların bileşimi (TWh/yıl):

AçıklaAçıklamama

20042004

(gerçekleşe(gerçekleşen)n)

20052005

(geçici)(geçici)20062006

(Planlanan(Planlanan))

Yerli Yerli kaynaklkaynaklı üretimı üretim

71.3 71.3

(%47.3)(%47.3)71.6 71.6

(%44.3)(%44.3)79.2 79.2

(%45.8)(%45.8)

İthal İthal kaynaklkaynaklı üretimı üretim

79.4 79.4

(%52.7)(%52.7)89.9 89.9

(%55.7)(%55.7)93.9 93.9

(%54.2)(%54.2)

Toplam Toplam üretimüretim

150.7 150.7

(%100)(%100)161.5 161.5

(%100)(%100)173.1 173.1

(%100)(%100)

• İlk iki tablonun incelenmesinden çıkan İlk iki tablonun incelenmesinden çıkan sonuç:sonuç:

1.1. Türkiye elektrik enerji üretiminin Türkiye elektrik enerji üretiminin %40’ından fazlasını doğal gazdan %40’ından fazlasını doğal gazdan sağlanmaktadır.sağlanmaktadır.

2.2. Türkiye’de üretilen elektriğin yarıdan Türkiye’de üretilen elektriğin yarıdan fazlası ithal kaynaklara dayanmaktadır.fazlası ithal kaynaklara dayanmaktadır.

• Arz güvenliği açısından doğal gaz Arz güvenliği açısından doğal gaz yerine yerli veya uzun süreli kolay yerine yerli veya uzun süreli kolay depolanabilir ithal kaynaklara depolanabilir ithal kaynaklara yönelinmelidir.yönelinmelidir.

• Kişi başına yıllık elektrik enerjisi tüketimi (kW)Kişi başına yıllık elektrik enerjisi tüketimi (kW)

• Elektrik enerjisi talebindeki yıllık yüzde artışElektrik enerjisi talebindeki yıllık yüzde artış

• Ortalama Türk insanı dünya ortalamasından daha Ortalama Türk insanı dünya ortalamasından daha az elektrik tüketmekte, buna karşın elektrik az elektrik tüketmekte, buna karşın elektrik tüketimi dünya ortalamasının 3 katı hızla tüketimi dünya ortalamasının 3 katı hızla artmaktadır.artmaktadır.

ÜlkelerÜlkeler DünyaDünya ABDABD ABAB TürkiyeTürkiye

OrtalamOrtalama a

tüketimtüketim

25002500 1230012300 59005900 21502150

ÜlkelerÜlkeler DünyaDünya GelişmiGelişmiş ş

ülkelerülkeler

GelişmektGelişmekte olan e olan ülkelerülkeler

TürkiyTürkiyee

% artış% artış 2.42.4 < 2.0< 2.0 4.14.1 6-86-8

• Türkiye elektrik üretimi için önemli bir Türkiye elektrik üretimi için önemli bir yasa: 2001 yılında çıkan 4628 sayılı yasa: 2001 yılında çıkan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (EPK).Elektrik Piyasası Kanunu (EPK).

• EPK öncesi var olan elektrik üreticileri: EPK öncesi var olan elektrik üreticileri: 1. Kamu santralları (KAMU)1. Kamu santralları (KAMU)2. YİD (yap-işlet-devret) santralları, 2. YİD (yap-işlet-devret) santralları, işletme hakkı devri santralları ve yap-işletme hakkı devri santralları ve yap-işlet santralları (YİD)işlet santralları (YİD)

(Genellikle hazinenin alım ve fiyat (Genellikle hazinenin alım ve fiyat garantisi ile elektriğini kamuya satan garantisi ile elektriğini kamuya satan ayrıcalıklı özel sektör santralları)ayrıcalıklı özel sektör santralları)

• EPK sonrası oluşan elektrik üreticileri:EPK sonrası oluşan elektrik üreticileri:

1. Özel sektörün lisans alarak 1. Özel sektörün lisans alarak kurduğu, alım ve fiyat garantisi kurduğu, alım ve fiyat garantisi olmadan piyasada rekabet ortamında olmadan piyasada rekabet ortamında ürettiği enerjiyi satması gereken ürettiği enerjiyi satması gereken üretim şirketi santralları (serbest üretim şirketi santralları (serbest üretim şirketleri).üretim şirketleri).

2. Otoprodüktörler: Kendi ürettiği 2. Otoprodüktörler: Kendi ürettiği elektriği kendisi kullanan şirketler.elektriği kendisi kullanan şirketler.

• Türkiye elektrik kurulu gücünün sektörel bileşimi:Türkiye elektrik kurulu gücünün sektörel bileşimi:

• 2006 yılı (planlanan) için Türkiye elektrik üretiminim sektörel bileşimi: 2006 yılı (planlanan) için Türkiye elektrik üretiminim sektörel bileşimi:

• Türkiye elektrik üretiminde kamu ile özel sektör yaklaşık yarı yarıya paya sahip görünüyor.Türkiye elektrik üretiminde kamu ile özel sektör yaklaşık yarı yarıya paya sahip görünüyor.

TT

KAMKAMUU

YİDYİD OtoprodüktörlOtoprodüktörlerer

Serbest Serbest üretim üretim

şirketlerişirketleri

%60%60 %24%24 %10%10 %6%6

KAMKAMUU

YİDYİD OtoprodüktörlOtoprodüktörlerer

Serbest Serbest üretim üretim

şirketlerişirketleri

%46%46 %35%35 %11%11 %8%8

• Türkiye’de şu anda elektrik enerjisi Türkiye’de şu anda elektrik enerjisi açığı var mı?açığı var mı?

• 2005 kurulu gücü 2005 kurulu gücü 39GW39GW

• 2005 puant güç talebi 2005 puant güç talebi 25GW25GW

• Kurulu güç yedeği =(39-25)/25=%56Kurulu güç yedeği =(39-25)/25=%56

• Kurulu güç yedeği %56 olduğuna Kurulu güç yedeği %56 olduğuna göre şu anda herhangibir elektrik göre şu anda herhangibir elektrik açığı problemi görülmüyor.açığı problemi görülmüyor.

• EPK’ya göre, kamu yeni elektrik EPK’ya göre, kamu yeni elektrik enerjisi yatırımı yapmıyor. Elektrik enerjisi yatırımı yapmıyor. Elektrik enerjisi yatırımları piyasa ekonomisi enerjisi yatırımları piyasa ekonomisi içinde özel sektöre bırakılmış.içinde özel sektöre bırakılmış.

• Kamu yatırım yapamayacağı için Kamu yatırım yapamayacağı için gerçek anlamda bir merkezi gerçek anlamda bir merkezi planlama yok. Kamu, ancak özel planlama yok. Kamu, ancak özel sektöre yol gösterici olarak üretim sektöre yol gösterici olarak üretim planlama çalışmaları yapabiliyor.planlama çalışmaları yapabiliyor.

II. TEİAŞ’IN ELEKTRİK ÜRETİM II. TEİAŞ’IN ELEKTRİK ÜRETİM PLANLAMASI ÇALIŞMASIPLANLAMASI ÇALIŞMASI

• Bu konudaki en son ve en önemli Bu konudaki en son ve en önemli çalışmaçalışma

• Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), Türkiye Elektrik Enerjisi Üretim Planlama Türkiye Elektrik Enerjisi Üretim Planlama Çalışması (2005-2020), Kasım 2004.Çalışması (2005-2020), Kasım 2004.

• Çalışmanın ilkeleri:Çalışmanın ilkeleri:– Arz güvenliği açısından ithal kaynakların Arz güvenliği açısından ithal kaynakların

çeşitliliği, aynı kaynak için ülke çeşitliliği, çeşitliliği, aynı kaynak için ülke çeşitliliği, ithal edilen enerji kaynağı miktarının kontrol ithal edilen enerji kaynağı miktarının kontrol edilebilir düzeyde tutulmasıedilebilir düzeyde tutulması

– Arz güvenliği için tahmin edilen elektrik Arz güvenliği için tahmin edilen elektrik enerjisi talebinin nasıl karşılanacağının enerjisi talebinin nasıl karşılanacağının yanıtlanması. Üretim tesisi yatırımlarının yanıtlanması. Üretim tesisi yatırımlarının zamanının, miktarının ve bileşiminin zamanının, miktarının ve bileşiminin saptanmasısaptanması

– Sistem güvenilirliğini bozmamak Sistem güvenilirliğini bozmamak koşuluyla yerli ve yenilebilir kaynaklara koşuluyla yerli ve yenilebilir kaynaklara öncelik verilmesiöncelik verilmesi

– Kaynak çeşitliliği sağlamak amacıyla Kaynak çeşitliliği sağlamak amacıyla toplam 4500MW’lık 3 adet nükleer güç toplam 4500MW’lık 3 adet nükleer güç santralınına yer verilmesisantralınına yer verilmesi

• Kullanılan modeller:Kullanılan modeller:– Talep modeli: MAED, Model for Analysis of Talep modeli: MAED, Model for Analysis of

Energy Demand. 2020’ye kadar enerji Energy Demand. 2020’ye kadar enerji talebi tahmini Senaryo 1 (yüksek senaryo) talebi tahmini Senaryo 1 (yüksek senaryo) ve Senaryo 2 (düşük senaryo)’ya göre ve Senaryo 2 (düşük senaryo)’ya göre Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) tarafından yapılıyor. Bu sayılar, TEİAŞ tarafından yapılıyor. Bu sayılar, TEİAŞ tarafından puant güç talebine çevriliyor.tarafından puant güç talebine çevriliyor.

– Arz modeli: WASP IV, Wien Automatic Arz modeli: WASP IV, Wien Automatic System Planning Package. DPT verileri System Planning Package. DPT verileri kullanılarak, belirlenen ilkeler kullanılarak, belirlenen ilkeler çerçevesinde maliyeti minimize edecek çerçevesinde maliyeti minimize edecek elektrik arzının kompozisyon ve zamanı elektrik arzının kompozisyon ve zamanı belirleniyorbelirleniyor

• 2005-2020 arası enerji ve puant güç 2005-2020 arası enerji ve puant güç talep tahmini:talep tahmini:

– Senaryo 1: Elektrik talebinde yıllık ortalama Senaryo 1: Elektrik talebinde yıllık ortalama artış %7.9 varsayılmıştır.artış %7.9 varsayılmıştır.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

MW

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

GW

h

PUANT TALEP ENERJİ TALEBİ

YIL

PUANT TALEP ENERJİ TALEBİ

MW Artış (%) GWh Artış (%)

2005 25000 - 159650 -

2006 28270 13,1 176400 10,5

2007 30560 8,1 190700 8,1

2008 33075 8,2 206400 8,2

2009 35815 8,3 223500 8,3

2010 38785 8,3 242020 8,3

2011 41965 8,2 262000 8,3

2012 45410 8,2 283500 8,2

2013 49030 8,0 306100 8,0

2014 52905 7,9 330300 7,9

2015 57050 7,8 356200 7,8

2016 60845 6,6 383000 7,5

2017 65245 7,2 410700 7,2

2018 69835 7,0 439600 7,0

2019 74585 6,8 469500 6,8

2020 79350 6,4 499490 6,4

– Senaryo 2: Elektrik talebinde ortalama yıllık Senaryo 2: Elektrik talebinde ortalama yıllık artış %6.4 varsayılmıştır.artış %6.4 varsayılmıştır.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

MW

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

450000

GW

h

PUANT TALEP ENERJİ TALEBİ

YIL

PUANT TALEP ENERJİ TALEBİ

MWArtış (%) GWh

Artış (%)

2005 25000 - 159650 -

2006 27555 10,2 169517 6,2

2007 29299 6,3 180248 6,3

2008 31157 6,3 191677 6,3

2009 33132 6,3 203827 6,3

2010 35232 6,3 216747 6,3

2011 37521 6,5 230399 6,3

2012 39891 6,3 244951 6,3

2013 42407 6,3 260401 6,3

2014 45077 6,3 276799 6,3

2015 47969 6,4 294560 6,4

2016 51384 7,1 313599 6,5

2017 54775 6,6 334297 6,6

2018 58413 6,6 356500 6,6

2019 62346 6,7 380503 6,7

2020 66611 6,8 406533 6,8

• Arz Çözümleri:Arz Çözümleri:– Senaryo 1 ve senaryo 2 talep tahminlerini Senaryo 1 ve senaryo 2 talep tahminlerini

verilen kısıtlamalar altında karşılayan arz verilen kısıtlamalar altında karşılayan arz çözümleri WASP IV modeli kullanılarak çözümleri WASP IV modeli kullanılarak elde edilmiştir. Bu çözümlere sırasıyla elde edilmiştir. Bu çözümlere sırasıyla Çözüm 1 ve Çözüm 2 adları verilmiştir.Çözüm 1 ve Çözüm 2 adları verilmiştir.

– Modelde elektrik üretim tesisleri iki Modelde elektrik üretim tesisleri iki kategoriye ayrılmıştır. 2003 yılı sonu kategoriye ayrılmıştır. 2003 yılı sonu itibarıyla işletmede, inşa halinde olan, itibarıyla işletmede, inşa halinde olan, yapım kararı alınmış ve EPDK tarafından yapım kararı alınmış ve EPDK tarafından Temmuz 2004 tarihine göre lisans almış Temmuz 2004 tarihine göre lisans almış olup lisanslarında belirttikleri işletmeye olup lisanslarında belirttikleri işletmeye giriş tarihleri dikkate alınan üretim giriş tarihleri dikkate alınan üretim tesisleri mevcut sistem olarak tesisleri mevcut sistem olarak tanımlanmış ve işletmeye girecekleri yılın tanımlanmış ve işletmeye girecekleri yılın başından itibaren tam kapasite başından itibaren tam kapasite çalışacakları kabul edilmiştir.çalışacakları kabul edilmiştir.

– Öngörülen enerji talebinin yedekle Öngörülen enerji talebinin yedekle birlikte karşılanabilmesi için mevcut birlikte karşılanabilmesi için mevcut sistem dışında elektrik üretim tesislerine sistem dışında elektrik üretim tesislerine kapasite ilavesi gerekmektedir. 7385 kapasite ilavesi gerekmektedir. 7385 MW’lık inşa halinde ve lisans almış MW’lık inşa halinde ve lisans almış projelerin dışında ; projelerin dışında ;

Bu kapasite ilavesi Çözüm 1 için:Bu kapasite ilavesi Çözüm 1 için:

2005 – 2010 yılında ilave kapasite 2005 – 2010 yılında ilave kapasite olarak olarak 

Linyit                 -Linyit                 - Doğal Gaz        2800 MWDoğal Gaz        2800 MW Hidrolik             542 MWHidrolik             542 MW Rüzgar             500 MWRüzgar             500 MW    TOPLAM       3842 MWTOPLAM       3842 MW  

2011 – 2015 yılında 2011 – 2015 yılında 

Linyit                 4520 MWLinyit                 4520 MW

Doğal Gaz          6000 MWDoğal Gaz          6000 MW

Hidrolik             6811 MWHidrolik             6811 MW

Rüzgar                625 MWRüzgar                625 MW

Nükleer             4500 MWNükleer             4500 MW

  TOPLAM        22456 MW  TOPLAM        22456 MW 

2016 – 2020 yılında ise  2016 – 2020 yılında ise  Linyit                 5520 MWLinyit                 5520 MWTaş Kömürü       1200 MWTaş Kömürü       1200 MWİthal Kömür       4500 MW  İthal Kömür       4500 MW  Doğal Gaz          5450 MWDoğal Gaz          5450 MWHidrolik             7782 MWHidrolik             7782 MWRüzgar                625 MWRüzgar                625 MWTOPLAM        25077 MW  TOPLAM        25077 MW 

Olmak üzere toplam 51375MW ilave Olmak üzere toplam 51375MW ilave kapasitenin sisteme eklenmesi kapasitenin sisteme eklenmesi öngörülmektediröngörülmektedir

• Bu kapasite ilavesi çözüm 2 için:Bu kapasite ilavesi çözüm 2 için: 2005 – 2010 yılında ilave kapasite olarak 2005 – 2010 yılında ilave kapasite olarak    Linyit                 -Linyit                 - Doğal Gaz          - Doğal Gaz          - Hidrolik             - Hidrolik             - Rüzgar            500 MWRüzgar            500 MW TOPLAM          500 MWTOPLAM          500 MW    

2011 – 2015 yılında 2011 – 2015 yılında  Linyit                 2280 MWLinyit                 2280 MW Doğal Gaz          6150 MWDoğal Gaz          6150 MW Hidrolik             2752 MWHidrolik             2752 MW Rüzgar               625 MWRüzgar               625 MW Nükleer             1500 MWNükleer             1500 MW TOPLAM        13307 MW TOPLAM        13307 MW      

2016 – 2020 yılında ise 2016 – 2020 yılında ise 

Linyit                 1880 MWLinyit                 1880 MW

Nükleer             3000 MW  Nükleer             3000 MW 

Doğal Gaz          8100 MWDoğal Gaz          8100 MW

Hidrolik             7644 MWHidrolik             7644 MW

Rüzgar                625 MWRüzgar                625 MW

TOPLAM         21249 MW TOPLAM         21249 MW

olmak üzere toplam 35056 MW ilave olmak üzere toplam 35056 MW ilave kapasitenin sisteme eklenmesi kapasitenin sisteme eklenmesi öngörülmektedir.öngörülmektedir.

• Çözüm 1 ve Çözüm 2 kapsamında Çözüm 1 ve Çözüm 2 kapsamında yaratılması gereken ilave kapasitenin yaratılması gereken ilave kapasitenin gerektirdiği yatırım harcamaları (milyar gerektirdiği yatırım harcamaları (milyar dolar/yıl cinsinden) aşağıda verilmiştir:dolar/yıl cinsinden) aşağıda verilmiştir:

YıllarYıllar Çözüm 1Çözüm 1 Cözüm2Cözüm2

2005-20102005-2010 2.62.6 1.01.0

2011-20152011-2015 4.94.9 4.04.0

2016-20202016-2020 10.210.2 5.55.5

2005-20202005-2020 5.75.7 3.33.3

• Arz ve talebin karşılaştırmasıArz ve talebin karşılaştırması

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

MW

MEVCUT İNŞAATI DEVAM EDENLER LİSANS ALMIŞ PLANDAN GELEN TALEP (MW)

İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Projelerle Talep ile Kurulu Gücün başa baş olduğu yıl

Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış Üretim Tesisleri ve Plan Çalışmasının Öngördüğü Kapasite İlavesinin Kurulu Gücün Gelişimine ve Puant Güç Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm I) 

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

MW

MEVCUT İNŞAATI DEVAM EDENLER LİSANS ALMIŞPLANDAN GELEN PUANT TALEP

İşletmede, İnşa Halinde ve Lisans Almış Projelerle Talep ile Kurulu Gücün başa baş olduğu yıl

Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış Üretim Tesisleri ve Plan Çalışmasının Öngördüğü Kapasite İlavesinin Kurulu Gücün Gelişimine ve Puant Güç Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm II) 

• İlave kapasite yaratılmadığı takdirde İlave kapasite yaratılmadığı takdirde Çözüm 1’e göre 2012 yılında kurulu Çözüm 1’e göre 2012 yılında kurulu güç ile puant güç talebi eşitlenmekte güç ile puant güç talebi eşitlenmekte yedek güç sıfırlanmaktadır. Çözüm 2 yedek güç sıfırlanmaktadır. Çözüm 2 ise bu eşitliği iki yıl öteleyerek 2014 ise bu eşitliği iki yıl öteleyerek 2014 yılına kaydırmaktadır.yılına kaydırmaktadır.

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

450000

500000

GW

h

proje üretim kapasitesi 222371 228512 240426 240864 249278 249869 249058 249356 249356 249356 249356 249356 249356 249356 249356 249356

baz talep 159650 176400 190700 206400 223500 242020 262000 283500 306100 330300 356200 383000 410700 439600 469500 499490

güv enilir üretim kapasitesi 201168 206457 216821 217166 223957 224708 224071 224545 224720 224895 225070 225245 225420 225595 225770 225945

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Talep ile Güvenilir Üretim Kapasitesinin başa baş olduğu yıl

Talep ile Proje Üretim Kapasitesinin başa baş olduğu yıl

Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış Üretim Tesislerinin Proje ve Güvenilir Üretim Kapasitelerinin Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm I)

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

450000

500000

GW

h

proje üretim kapasitesi 222371 228512 240426 240864 249278 249869 249058 249356 249356 249356 249356 249356 249356 249356 249356 249356

alternatif talep 159650 169517 180248 191677 203827 216747 230399 244951 260401 276799 294560 313599 334297 356500 380503 406533

güvenilir üretim kapasitesi 201168 206457 216821 217166 223957 224708 224071 224545 224720 224895 225070 225245 225420 225595 225770 225945

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Talep ile Güvenilir Üretim Kapasitesinin başa baş olduğu yıl

Talep ile Proje Üretim Kapasitesinin başa baş olduğu yıl

Mevcut, İnşası Devam Eden, Lisans Almış Üretim Tesislerinin Proje ve Güvenilir Üretim Kapasitelerinin Enerji Talebinin Karşılanmasına Etkisi (Çözüm II) 

• İlave kapasite yaratılmadığı takdirde, İlave kapasite yaratılmadığı takdirde, talep ile güvenilir üretim kapasitesi talep ile güvenilir üretim kapasitesi Çözüm 1’e göre 2009’da Çözüm 2’ye Çözüm 1’e göre 2009’da Çözüm 2’ye göre ise 2010’da eşitlenmektedir.göre ise 2010’da eşitlenmektedir.

• TEİAŞ planlama çalışması bu şekilde TEİAŞ planlama çalışması bu şekilde yeni yatırım yapılmadığı takdirde yeni yatırım yapılmadığı takdirde 2009 yılında olası bir elektrik enerjisi 2009 yılında olası bir elektrik enerjisi açığını işaret etmektedir.açığını işaret etmektedir.

III. OLASI 2008-2010 KRİZİIII. OLASI 2008-2010 KRİZİ• TEİAŞ’ın çalışmasına göre yeni yatırım TEİAŞ’ın çalışmasına göre yeni yatırım

yapılmazsa en erken 2009’da bir elektrik yapılmazsa en erken 2009’da bir elektrik enerjisi krizinin olası olduğunu görmüştük.enerjisi krizinin olası olduğunu görmüştük.

• DPT, EPK’nın amacına ulaşmadığını, DPT, EPK’nın amacına ulaşmadığını, EPDK’nın özel sektöre çok sayıda lisans EPDK’nın özel sektöre çok sayıda lisans vermesine karşın, bunların büyük bir vermesine karşın, bunların büyük bir bölümünün özel sektör tarafından yatırıma bölümünün özel sektör tarafından yatırıma dönüştürülmediğini, 2008 yılında elektrik dönüştürülmediğini, 2008 yılında elektrik arz açığının kaçınılmaz olduğunu, TEİAŞ’ın arz açığının kaçınılmaz olduğunu, TEİAŞ’ın yeni santrallarını işletmeye giriş tarihi ile yeni santrallarını işletmeye giriş tarihi ile ilgili tahminlerin gerçekçi olmadığını bir ilgili tahminlerin gerçekçi olmadığını bir yazıyla Enerji Bakanlığı’na bildirmiştir.yazıyla Enerji Bakanlığı’na bildirmiştir.

• Olası bir 2008-2010 krizini önlemek Olası bir 2008-2010 krizini önlemek için nükleer enerji bir seçenek için nükleer enerji bir seçenek değildir. Çünkü bir nükleer enerji değildir. Çünkü bir nükleer enerji santralının inşaatı en azından 5 yıl santralının inşaatı en azından 5 yıl sürecek ve süre kafi gelmeyecektir.sürecek ve süre kafi gelmeyecektir.

• Olası bir çözüm yetişirse yeni doğal Olası bir çözüm yetişirse yeni doğal gaz santralı olarak gözükmektedir. gaz santralı olarak gözükmektedir.

• Bir başka seçenek olarak ise elektrik Bir başka seçenek olarak ise elektrik enerjisi ithali gündeme gelebilir.enerjisi ithali gündeme gelebilir.

IV. 2020’LER VE NÜKLEER IV. 2020’LER VE NÜKLEER ENERJİNİN GEREKLİLİĞİENERJİNİN GEREKLİLİĞİ•2020 Türkiye elektrik talebi:2020 Türkiye elektrik talebi:

– Çözüm 1: 499.5 TWh/yılÇözüm 1: 499.5 TWh/yıl– Çözüm 2: 406.5 TWh/yılÇözüm 2: 406.5 TWh/yıl

•2030 yılı olası Türkiye elektrik talebi 2030 yılı olası Türkiye elektrik talebi yaklaşık 900 TWh/yılyaklaşık 900 TWh/yıl•Toplam yerli kaynaklarla elektrik Toplam yerli kaynaklarla elektrik enerjisi arzı:enerjisi arzı:

– Kullanılabilir linyit potansiyeli: 18.79 GW Kullanılabilir linyit potansiyeli: 18.79 GW veya 120 TWh/yıl (Kaynak: TEİAŞ Raporu)veya 120 TWh/yıl (Kaynak: TEİAŞ Raporu)

– Ekonomik hidrolik potansiyel: 127 TWh/yıl Ekonomik hidrolik potansiyel: 127 TWh/yıl (Kaynak: DSİ)(Kaynak: DSİ)

– Linyit ve hidrolik kökenli toplam elektrik Linyit ve hidrolik kökenli toplam elektrik enerjisi arzı: 127+120=247 TWh/yılenerjisi arzı: 127+120=247 TWh/yıl

• Yenilenebilir enerji için çok umutlu Yenilenebilir enerji için çok umutlu düşünürsek, pek olmaz ya, 30 TWh/yıl düşünürsek, pek olmaz ya, 30 TWh/yıl da rüzgar enerjisi desek bile toplam da rüzgar enerjisi desek bile toplam yerli arz 247+30=277 TWh/yıl’la 400 yerli arz 247+30=277 TWh/yıl’la 400 TWh/yıl’dan fazla olan gerekli enerji TWh/yıl’dan fazla olan gerekli enerji üretiminin altında kalıyor.üretiminin altında kalıyor.

• Türkiye 2020’lerde ithal kaynaklara Türkiye 2020’lerde ithal kaynaklara muhtaç. Üstelik tüm yerli kaynaklı muhtaç. Üstelik tüm yerli kaynaklı potansiyelini de kullanır durumda potansiyelini de kullanır durumda olacağı için ithal kaynak gereksinimi olacağı için ithal kaynak gereksinimi giderek artacak görünüyor.giderek artacak görünüyor.

• Alternatif kaynak olarak başlıca iki Alternatif kaynak olarak başlıca iki aday var. Birincisi ithal doğal gaz aday var. Birincisi ithal doğal gaz kaynağı, ancak gerek doğal gaz kaynağı, ancak gerek doğal gaz fiyatlarının istikrarsızlığı gerekse arz fiyatlarının istikrarsızlığı gerekse arz güvenliği problemi tamamen doğal güvenliği problemi tamamen doğal gaz ağırlıklı bir çözümü saf dışı gaz ağırlıklı bir çözümü saf dışı bırakıyor.bırakıyor.

• Geriye kalan diğer aday nükleer Geriye kalan diğer aday nükleer enerji. Sistematik bir şekilde nükleer enerji. Sistematik bir şekilde nükleer güç santrallarının ülkemizde peş güç santrallarının ülkemizde peş peşe devreye alınması halinde peşe devreye alınması halinde 2020’li yıllardaki bir elektrik enerjisi 2020’li yıllardaki bir elektrik enerjisi açığı olasılığı ortadan kalkacaktır.açığı olasılığı ortadan kalkacaktır.