•VHi-....

Σύμβουλος μετάφρασης των βιβλίων του Φίλιπ Ροθ στα ελληνικά

Jane Assimakopoulos

Αυτό το έργο είναι προϊόν μυθοπλασίας. Ονόματα, χαρακτήρες και γεγονότα είναι δημιούργημα της φαντασίας του συγγραφέα.

Η τεχνική διδασκαλίας που αποδίδεται στον Βίνσεντ Ντάνιελς στη σελίδα 41 είναι δανεισμένη από το How to Stop Acting του Harold Cuskin (Faber and Faber, 2003).

Η ταπείνωση

σχεδιασμός έκδοσης: Robert Overholtzer

σχεδιασμός εξωφύλλου: Milton Glaser

διόρθωση: Αντώνης Αλεξάνδρου

συντονισμός έκδοσης: Μαρία Τσουμαχίδου

σελιδοποίηση: εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

τυπώθηκε τον Μάιο του 2010

(5.000 αντίτυπα)

Philip Roth: The Humbling Copyright © 2009, Philip Roth

All rights reserved

) 2010, για την ελληνική γλώσσα, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ

Αιόλου 33, los 5 1 Αθήνα τηλ.: 2103643382, fax: 2103636501

e-mail: infoispolis-ed.gr

ISBN: 978-960-435-271-5

«5U-6 1\ £) -γ. S

Η ταπείνωση

Φιλιπ Ροθ

Μετάφραση -Σημειώσεις :

Κατερίνα Σχινά

Β ί Κ Ε Λ Α Ϊ „ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Αριθμός "βιβλίου εισαγωγής

ι IgjkjL•

εκδόσεις H O A I L

Στον διάφανο άνεμο1

ΕΙΧΕ ΧΑΣΕΙ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΝΑ ΣΑΓΗΝΕΥΕΙ. Η ορμή

του είχε ξοδευτεί. Ποτέ δεν είχε αποτύχει στο θέατρο,

ό,τι είχε κάνει ήταν ρωμαλέο και πετυχημένο, ξαφνι­

κά όμως είχε συμβεί κάτι τρομερό: δεν μπορούσε να

παίξει. Μόλις ανέβαινε στη σκηνή τον κυρίευε αγω­

νία. Ενώ παλιά ήταν βέβαιος ότι θα είναι καταπληκτι­

κός, τώρα ήξερε ότι θα αποτύχει. Είχε συμβεί τρεις

φορές στη σειρά και, μετά την τελευταία, κανένας

πια δεν ενδιαφερόταν, κανένας δεν ερχόταν να τον

δει. Δεν μπορούσε να συγκινήσει το κοινό. Το ταλέ­

ντο του είχε σβήσει.

Βέβαια, όποιος διέθετε κάποτε ένα τέτοιο χάρι­

σμα, πάντα θα ξεχωρίζει από τους άλλους. Πάντα θα

είμαι διαφορετικός από τους άλλους, έλεγε ο Άξλερ

στον εαυτό του, επειδή είμαι αυτός που είμαι. Το κου­

βαλάω μέσα μου - πάντα θα το θυμάται το κοινό.

ΙΟ

Όμως η παλιά του ακτινοβολία, όλοι του οι μανιερι­

σμοί, οι εκκεντρικότητες και οι προσωπικές ιδιομορ­

φίες που είχαν λειτουργήσει στον Φάλσταφ, τον Πέερ

Γκιντ και τον Βάνια -ό,τι είχε χαρίσει στον Σάιμον

Άξλερ τη φήμη του τελευταίου από τους μεγάλους

κλασικούς ηθοποιούς της αμερικανικής σκηνής- δεν

λειτουργούσε πια για κανέναν ρόλο. Όσα είχαν συντε­

λέσει στο να γίνει αυτό που ήταν, τώρα δούλευαν ενα­

ντίον του, κάνοντας τον να δείχνει σχεδόν ανισόρρο­

πος. Είχε απόλυτη συνείδηση κάθε στιγμής που βρι­

σκόταν στο σανίδι, και μάλιστα με τον χειρότερο δυ­

νατό τρόπο. Στο παρελθόν, όταν έπαιζε δεν σκεφτό­

ταν τίποτα. Ό,τι έκανε καλά, το έκανε ενστικτωδώς.

Τώρα σκεφτόταν το κάθε τι, και κάθε τι αυθόρμητο

και ζωντανό είχε πεθάνει: προσπαθώντας να το ελέγ­

ξει με τη σκέψη το κατέστρεφε. Τι να γίνει, έλεγε ο

Άξλερ στον εαυτό του, περνάω μια κακή περίοδο. Μο­

λονότι είχε ήδη φτάσει τα εξήντα, ίσως το πρόβλημα

να ξεπερνιόταν όσο παρέμενε ο εαυτός του. Δεν ήταν

ο πρώτος έμπειρος ηθοποιός που του συνέβαινε κάτι

τέτοιο. Πολλοί το πάθαιναν. Τα έχω ξαναπεράσει αυ­

τά, σκεφτόταν, θα βρω λοιπόν κάποια λύση. Δεν ξέρω

πώς θα τα καταφέρω αυτήν τη φορά, αλλά θα βρω τον

τρόπο - θα περάσει.

Δεν πέρασε. Δεν μπορούσε να παίξει. Με πόσους

11

τρόπους καθήλωνε άλλοτε το κοινό του! Και τώρα

έτρεμε κάθε παράσταση, και την έτρεμε απ' το πρωί

ώς το βράδυ. Όλη τη μέρα βασάνιζαν το μυαλό του

σκέψεις που ποτέ στο παρελθόν δεν τον απασχολού­

σαν πριν ανέβει στη σκηνή: δεν θα τα καταφέρω, δεν

είμαι ικανός να τα βγάλω πέρα, παίζω ρόλους που

δεν μου ταιριάζουν, είμαι υπερβολικός, είμαι ψεύτι­

κος, δεν ξέρω ούτε πώς να προφέρω την πρώτη ατά­

κα . Και στο μεταξύ προσπαθούσε να γεμίσει τις ώρες

του με ένα σωρό αναγκαίες, υποτίθεται, προετοιμα­

σίες: πρέπει να ξαναπεράσω αυτό τον μονόλογο,

πρέπει να ξεκουραστώ, πρέπει να κάνω γυμναστική,

πρέπει να ξαναπεράσω εκείνο τον μονόλογο• κι όταν

πια έφτανε στο θέατρο, ένιωθε εξαντλημένος, έντρο­

μος που θα έβγαινε στη σκηνή. Άκουγε την πρώτη

του ατάκα να πλησιάζει, ερχόταν πιο κοντά, όλο και

πιο κοντά, και ήξερε πως ήταν ανίκανος να την αρ­

θρώσει. Περίμενε να νιώσει ελεύθερος αρχίζοντας,

να έρθει η στιγμή που θα ήταν αληθινός, περίμενε να

ξεχάσει ποιος ήταν και να γίνει το πρόσωπο που υπο­

δυόταν, κι αντί γι' αυτό, στεκόταν εκεί, εντελώς

άδειος, και το παίξιμο του έδειχνε άνθρωπο που τα

έχει χαμένα. Δεν είχε τίποτα να δώσει και αυτό δεν

κρυβόταν• δεν είχε ούτε άνεση, ούτε αυτοέλεγχο. Η

ηθοποιία, από νύχτα σε νύχτα, είχε καταντήσει μια

12

εναγώνια προσπάθεια να μην αποκαλυφθεί η αδυνα­

μία του.

Όλα είχαν αρχίσει από τότε που του πρωτομίλησαν.

Τριών, το πολύ τεσσάρων ετών, ήταν ήδη μαγεμένος

από το γεγονός ότι μιλούσε και του μιλούσαν. Από την

αρχή ένιωθε ότι έπαιζε σε θεατρικό έργο. Μπορούσε να

δείχνει ένταση όταν άκουγε σιωπηλός, να συγκεντρώ­

νεται με την ευκολία που κατώτεροι ηθοποιοί έπαιζαν

με υπερβολικό τρόπο. Την ίδια ικανότητα είχε και εκτός

σκηνής, ιδίως στα νιάτα του, με γυναίκες που δεν συ­

νειδητοποιούσαν ότι είχαν ιστορία ώς τη στιγμή που ο

Άξλερ τους αποκάλυπτε ότι είχαν τη δική τους ιστορία,

τη δική τους φωνή κι ένα στυλ που δεν ανήκε σε καμιά

άλλη. Γίνονταν ηθοποιοί με τον Άξλερ, γίνονταν οι ηρω­

ίδες της ζωής τους της ίδιας. Ελάχιστοι θεατρικοί ηθο­

ποιοί μπορούσαν να μιλάνε και να τους μιλούν με τον

τρόπο που το πετύχαινε εκείνος• όμως τώρα πια δεν κα­

τάφερνε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ο ήχος, που άλλοτε

τον ένιωθε να εισχωρεί στ' αυτιά του, τώρα σαν να δια­

χεόταν• κάθε λέξη που πρόφερε φαινόταν να παίζεται

αντί να μιλιέται. Το θεμέλιο της ηθοποιίας του ήταν ό,τι

άκουγε, η ανταπόκριση του σ' αυτό που άκουγε βρισκό­

ταν στον πυρήνα της υποκριτικής του• αλλά μη μπορώ­

ντας να αφουγκραστεί, μη μπορώντας να ακούσει,

έβγαινε εντελώς άοπλος στη σκηνή.

Ι 13

Του πρότειναν να παίξει τον Πρόσπερο και τον Μά-

κβεθ στο «Κένεντι Σέντερ» -δύσκολο να φανταστεί κα­

νείς περισσότερο φιλόδοξο διπλό πρόγραμμα- και

απέτυχε οικτρά και στους δύο ρόλους, ιδιαίτερα,

όμως, ως Μάκβεθ. Δεν κατάφερε να αποδώσει στον

χαμηλής έντασης Σαίξπηρ, δεν κατάφερε να αποδώ­

σει ούτε στον υψηλής έντασης Σαίξπηρ• κι όμως, όλη

τούτη ζωή Σαίξπηρ έπαιζε. Ο Μάκβεθ του ήταν γελοί­

ος, αποφάνθηκαν όσοι τον είδαν και πολλοί που δεν

τον είδαν. «Όχι, δεν χρειάζεται καν να είναι παρό­

ντες», είχε πει, «για να σε λοιδορήσουν». Πολλοί ηθο­

ποιοί θα είχαν καταφύγει στο ποτό για να τα βγάλουν

πέρα• ένα παλιό ανέκδοτο μιλούσε για έναν ηθοποιό

που πάντοτε έπινε πριν εμφανιστεί επί σκηνής κι όταν

του υποδείκνυαν «Δεν πρέπει να πίνεις», εκείνος

απαντούσε «Τι, κα ι να βγω εκε ί έξω μόνος μου;» Ό μως

ο Άξλερ δεν έπινε και αντί να το ρίξει στο ποτό κατέρ­

ρευσε. Ο νευρικός κλονισμός του ήταν κολοσσιαίος.

Το χειρότερο ήταν ότι παρατηρούσε συνειδητά την

κατάρρευση του, όπως ακριβώς και την ηθοποιία

του. Η οδύνη του ήταν βασανιστική• ωστόσο αμφέ­

βαλλε αν ήταν γνήσια, πράγμα που την έκανε ακόμα

βαθύτερη. Δεν ήξερε τι θα του φέρει η επόμενη στιγ­

μή, ένιωθε το μυαλό του να διαλύεται, τον τρομοκρα­

τούσε το ενδεχόμενο να μείνει μόνος, δεν μπορούσε

14 15

να κοιμηθεί πάνω από δυο-τρεις ώρες τη νύχτα, σπά­

νια έτρωγε, σκεφτόταν κάθε μέρα να αυτοκτονήσει

με το τουφέκι στη σοφίτα -μια επαναληπτική καρα­

μπίνα Ρέμινγκτον 870 που φύλαγε στην απομονωμέ­

νη αγροικία για αυτοάμυνα-, κι όμως, αυτή η κατά­

σταση του φαινόταν θέατρο, και μάλιστα κακό θέα­

τρο. Όταν παίζεις τον ρόλο ενός ανθρώπου που κα­

ταρρέει, απαιτείται οργάνωση και τάξη• όταν παρα­

τηρείς τον εαυτό σου να καταρρέει, όταν παίζεις τον

ρόλο της ίδιας σου της διάλυσης, είναι κάτι διαφορε­

τικό, κάτι πνιγμένο στον φόβο και τον τρόμο.

Δεν μπορούσε να πείσει τον εαυτό του ότι ήταν

τρελός περισσότερο απ' όσο μπορούσε να πείσει τον

εαυτό του, ή οποιονδήποτε άλλον, ότι ήταν ο Πρό-

σπερο ή ο Μάκβεθ. Και ως τρελός ακόμα, ήταν ψεύτι­

κος. Ο μόνος ρόλος που του ταίριαζε ήταν ο ρόλος

ενός ανθρώπου που παίζει έναν ρόλο. Ένας πνευμα­

τικά υγιής που υποδύεται έναν πνευματικά διατα­

ραγμένο. Ένας ισορροπημένος που υποδύεται έναν

διαλυμένο. Ένας αυτοκυριαρχημένος που υποδύεται

έναν άνθρωπο εκτός ελέγχου. Ένας άνδρας με απτά

επιτεύγματα, καταξιωμένος στο θέατρο - ένας μεγα­

λόσωμος, γεροδεμένος ηθοποιός, ένα μέτρο κι ενενη-

νταπέντε ύψος, με μεγάλο φαλακρό κεφάλι και με

δυνατό, τριχωτό κορμί πυγμάχου, με πρόσωπο ιδιαί­

τερα εκφραστικό, με θεληματικό πηγούνι, βλοσυρά

σκούρα μάτια, εντυπωσιακά μεγάλο στόμα που το

παραμόρφωνε κατά βούληση, και μια χαμηλή επιτα­

κτική φωνή που πήγαζε από κάπου βαθιά και πάντα

μετέφερε έναν απόηχο γρυλισμού, ένας άντρας ανα­

ντίρρητα μεγάλης κλίμακας που φαινόταν ικανός να

αντιπαρατεθεί στα πάντα και να ανταποκριθεί άνετα

σε οποιονδήποτε ανδρικό ρόλο, η ενσάρκωση της

απεριόριστης αντοχής, μια παρουσία που έμοιαζε να

έχει αφομοιώσει τον εγωισμό ενός αξιόπιστου γίγα­

ντα - να παίζει έναν ασήμαντο κακομοίρη! Ούρλιαζε

όταν ξυπνούσε τις νύχτες και διαπίστωνε ότι ο εαυτός

του ήταν ακόμη παγιδευμένος στον ρόλο ενός ανθρώ­

που στερημένου από τον ίδιο του τον εαυτό και από

τη θέση του στον κόσμο, ενός μισητού ανθρώπου που

δεν ήταν παρά η σύνοψη των μειονεκτημάτων του. Τα

πρωινά κρυβόταν στο κρεβάτι επί ώρες, όμως, αντί

να κρύβεται από τον ρόλο, απλώς τον έπαιζε. Κι όταν

τελικά σηκωνόταν, το μόνο που μπορούσε να σκεφτεί

ήταν η αυτοκτονία και μάλιστα η απομίμηση της.

Ένας άντρας που ήθελε να ζήσει και υποδυόταν έναν

άντρα που ήθελε να πεθάνει.

Στο μεταξύ, τα πιο διάσημα λόγια του Πρόσπερο

δεν τον άφηναν σε ησυχία, ίσως γιατί τα είχε τόσο

πρόσφατα κατακρεουργήσει. Επαναλαμβάνονταν

ι6

τόσο συχνά στο κεφάλι του ώστε σύντομα κατάντη­

σαν ένα συνονθύλευμα από βασανιστικούς ήχους χω­

ρίς νόημα, που δεν αντιστοιχούσαν σε καμιά πραγμα­

τικότητα κι όμως κουβαλούσαν τη δύναμη μιας μαγι­

κής επωδής, γεμάτης σημασία για τον ίδιο. «Τα γλε-

ντοκόπια μας τέλειωσαν πια. Οι θεατρίνοι μας ετού­

τοι/ όπως σας είχα προμαντέψει, πνεύματα ήταν

όλοι/ κι έλιωσαν, γίναν άνεμος, διάφανος άνεμος»2.

Δεν ήταν σε θέση να κάνει τίποτα για να διαλύσει αυ­

τό τον «διάφανο άνεμο», τις έξι συλλαβές που επανα­

λαμβάνονταν χαοτικά ενώ κειτόταν ανίσχυρος στο

κρεβάτι του τα πρωινά και μετέφεραν το μήνυμα μιας

σκοτεινής καταδίκης, ακόμη κι όταν γίνονταν ολοένα

και πιο ακατανόητες. Ολόκληρη η περίπλοκη προσω­

πικότητα του βρισκόταν απολύτως στο έλεος του

«διάφανου ανέμου».

Η ΒΙΚΤΟΡΙΑ, η γυναίκα του Άξλερ, δεν άντεχε πια να

τον φροντίζει• τώρα πια, χρειαζόταν φροντίδα η ίδια.

Έβαζε τα κλάματα κάθε φορά που τον έβλεπε στο

τραπέζι της κουζίνας, με το κεφάλι ανάμεσα στα χέ­

ρια του, ανήμπορο να φάει το φαγητό που του είχε

ετοιμάσει. «Δοκίμασε κάτι», τον ικέτευε• όμως εκεί­

νος ούτε έτρωγε ούτε έλεγε τίποτα. Σύντομα η Βικτώ-

17

ρια άρχισε να πανικοβάλλεται. Δεν τον είχε ξαναδεί

να παραιτείται έτσι, ούτε όταν πριν από οκτώ χρόνια

οι ηλικιωμένοι του γονείς είχαν σκοτωθεί σε αυτοκι­

νητικό δυστύχημα, ενώ οδηγούσε ο πατέρας του. Τό­

τε είχε θρηνήσει και είχε προχωρήσει. Πάντοτε προ­

χωρούσε. Είχε πάρει βαριά τον θάνατο τους, όμως το

παίξιμο του δεν αστόχησε ούτε μια φορά. Κι όποτε η

Βικτώρια κινδύνευε να καταρρεύσει, εκείνος ήταν

που τη στήριζε και τη βοηθούσε να συνέλθει. Τη βά­

ραιναν το μόνιμο δράμα της εξάρτησης του άσωτου

γιου της από τα ναρκωτικά, η διαρκής οδύνη για τα

επερχόμενα γηρατειά και το τέλος της καριέρας της.

Η απογοήτευση ήταν βαθιά, όμως εκείνος ήταν πά­

ντα παρών κι έτσι η Βικτώρια κατάφερνε ν' αντέξει.

Αχ, και να ήταν πλάι της, τώρα που ο άντρας στον

οπο,ίο στηριζόταν είχε χαθεί!

Τη δεκαετία του '50, η Βικτώρια Πάουερς υπήρξε η

νεότερη ευνοούμενη του Μπαλανσίν. Και ξαφνικά,

τραυμάτισε το γόνατο της, έκανε εγχείρηση, ξαναχό-

ρεψε, το ξανατραυμάτισε, έκανε άλλη μια εγχείρηση,

και ενώ συνερχόταν για δεύτερη φορά, κάποια άλλη

έγινε η νεότερη ευνοούμενη του Μπαλανσίν. Ποτέ δεν

ανέκτησε τη θέση της. Ύστερα ήρθε ένας γάμος, ένας

γιος, το διαζύγιο, ένας δεύτερος γάμος, ένα δεύτερο

διαζύγιο, ώσπου συνάντησε και ερωτεύτηκε τον Σάι-

18 19

μον Άξλερ. Είκοσι χρόνια νωρίτερα, την εποχή που ο

Άξλερ είχε μόλις τελειώσει το πανεπιστήμιο και είχε

έρθει στη Νέα Υόρκη για να κάνει καριέρα στη νεοϋορ-

κέζικη σκηνή, συνήθιζε να πηγαίνει στο «Σίτι Σέντερ»

για να τη βλέπει να χορεύει, όχι επειδή αγαπούσε το

μπαλέτο, αλλά επειδή ήταν νέος και ευάλωτος στην

ικανότητα της να του ξυπνάει τη λαγνεία, εμπνέοντος

του ταυτόχρονα τα τρυφερότερα αισθήματα: παρέ­

μεινε για χρόνια στη μνήμη του ως η κατ' εξοχήν εν­

σάρκωση του ερωτικού πάθους. Όταν συναντήθηκαν,

σαραντάρηδες πια, στα τέλη της δεκαετίας του '70,

είχε περάσει πολύς καιρός από την τελευταία φορά

που της είχαν προτείνει να συμμετάσχει σε κάποιο

θίασο• κι όμως, εκείνη έβρισκε το κουράγιο να πηγαί­

νει καινά ασκείται καθημερινά στο πλησιέστερο στού­

ντιο χορού. Έκανε ό,τι μπορούσε για να διατηρηθεί λε­

πτή και να φαίνεται νέα, αλλά είχε φτάσει πια στο ση­

μείο που η θλίψη της ήταν μεγαλύτερη από την ικανό­

τητα της να την τιθασεύει μέσω της τέχνης.

Μετά την πανωλεθρία στο «Κένεντι Σέντερ» και τον

αναπάντεχο νευρικό κλονισμό του Άξλερ, η Βικτώρια

κατέρρευσε και κατέφυγε στην Καλιφόρνια για να εί­

ναι κοντά στον γιο της.

ΞΑΦΝΙΚΑ ο Άξλερ βρέθηκε μόνος στο σπίτι στην εξο­

χή, τρομοκρατημένος στην προοπτική της αυτοκτο­

νίας. Τώρα δεν υπήρχε τίποτα να τον σταματήσει. Τώ­

ρα θα μπορούσε να διαπράξει ό,τι ήξερε πως δεν θα

κατάφερνε όσο εκείνη βρισκόταν ακόμα εκεί: να ανέ­

βει τα σκαλιά της σοφίτας, να γεμίσει την καραμπίνα,

να βάλει την κάννη στο στόμα του και να τεντώσει το

μακρύ του χέρι για να τραβήξει τη σκανδάλη. Η καρα­

μπίνα ως υποκατάστατο της συζύγου. Όμως, μόλις

έφυγε η Βικτώρια, όχι μόνο δεν το επιχείρησε αμέσως

-ούτε καν πάτησε το πόδι του στη σκάλα που οδηγού­

σε στη σοφίτα- αλλά, αντίθετα, τηλεφώνησε στον για­

τρό του και του ζήτησε να φροντίσει να εισαχθεί σε μια

ψυχιατρική κλινική, την ίδια κιόλας μέρα. Ούτε δέκα

λεπτά δεν πέρασαν, και ο γιατρός τού βρήκε μια θέση

στο Χάμερτον, ένα μικρό νοσοκομείο με καλή φήμη,

σε απόοτασχ] λίγων ωρών προς βορρά.

Έμεινε εκεί είκοσι έξι μέρες. Αφού του πήραν συνέ­

ντευξη, αφού τακτοποίησε τα πράγματα του, αφού

μια νοσοκόμα τον απάλλαξε από τα «αιχμηρά αντικεί­

μενα» του και τα τιμαλφή του μεταφέρθηκαν στη

γραμματεία για να φυλαχθούν σε ασφαλές μέρος,

αφού έμεινε μόνος στο δωμάτιο που του είχαν παραχω­

ρήσει, κάθισε στο κρεβάτι και θυμήθηκε τον έναν μετά

τον άλλον όλους τους ρόλους που είχε παίξει με απόλυ-

2 0

τη σιγουριά από τότε που είχε γίνει επαγγελματίας, λί­

γο μετά τα είκοσι του χρόνια - λοιπόν τι είχε καταστρέ­

ψει την αυτοπεποίθηση του; Τι έκανε κλεισμένος ο'

ένα δωμάτιο νοσοκομείου; Μια αυτογελοιοποίηση,

ανύπαρκτη ως τότε, είχε ξαφνικά αναδυθεί, μια αυτο­

γελοιοποίηση χωρίς αιτία, ο ίδιος ήταν η γελοιοποίηση

του εαυτού του, αλλά πώς είχε καταλήξει εκεί; Μήπως

έφταιγε απλώς το πέρασμα του χρόνου και η συνακό­

λουθη παρακμή και κατάρρευση; Μήπως ήταν σύ­

μπτωμα των γηρατειών; Η εμφάνιση του ήταν ακόμα

εντυπωσιακή. Οι επιδιώξεις του ως ηθοποιού δεν είχαν

μεταβληθεί• ούτε και η επίμοχθη μέθοδος που ακολου­

θούσε για να προετοιμάσει τους ρόλους του. Δεν υπήρ­

χε κανένας πιο επιμελής, μελετηρός, σοβαρός, κανέ­

νας που να καλλιεργούσε περισσότερο το ταλέντο του ή

να προσαρμοζόταν καλύτερα στις μεταβαλλόμενες

συνθήκες μιας θεατρικής καριέρας που είχε διαρκέσει

τόσες δεκαετίες. Ήταν ολότελα ανεξήγητο το πώς είχε

πάψει τόσο απότομα να είναι ο ηθοποιός που υπήρξε -

λες και τον είχαν απογυμνώσει από το βάρος και την

ουσία της επαγγελματικής του υπόστασης μέσα σε μια

νύχτα, ενώ κοιμόταν. Η ικανότητα να απευθύνεται και

να του απευθύνονται πάνω στη σκηνή - αυτό ήταν το

θέμα, αυτή η ικανότητα είχε χαθεί.

Ο ψυχίατρος που τον παρακολουθούσε, ο δρ Φαρ,

•manraara

21

τον ρώτησε αν όντως αυτό που του είχε συμβεί ήταν

αναίτιο• στις εβδομαδιαίες συναντήσεις τους του ζή­

τησε να αναλογιστεί προσεκτικά τις συνθήκες της ζω­

ής του που είχαν προηγηθεί αυτής της αιφνίδιας εκ­

δήλωσης μιας κατάστασης την οποία ο γιατρός χαρα­

κτήρισε ως «οικουμενικό εφιάλτη». Μ' αυτό εννοού­

σε ότι η συμφορά του ηθοποιού στο θέατρο -το να

βγαίνει στη σκηνή καινά διαπιστώνει ότι είναι ανίκα­

νος να παίξει και ο συγκλονισμός που προκαλεί αυτή

η αδυναμία- ήταν το περιεχόμενο των ταραγμένων

ονείρων, με πρωταγωνιστή τον εαυτό τους, που έβλε­

παν πολλοί, και μάλιστα άνθρωποι που, σε αντίθεση

με τον Σάιμον Άξλερ, δεν ήταν επαγγελματίες ηθο­

ποιοί. Το να βγαίνεις στη σκηνή καινά μη μπορείς να

παίξεις ήταν ένα από τα όνειρα που κάποια στιγμή

αφηγούνταν σχεδόν όλοι οι ασθενείς. Αυτό, όπως και

το να περπατάς γυμνός σε έναν πολυσύχναστο δρόμο

της πόλης, το να δίνεις κάποιες κρίσιμες εξετάσεις

εντελώς απροετοίμαστος, το να πέφτεις από έναν

γκρεμό, το να ανακαλύπτεις στην εθνική οδό ότι τα

φρένα σου δεν δουλεύουν. Ο δρ Φαρ ζήτησε από τον

Άξλερ να του μιλήσει για τον γάμο του, για τον θάνατο

των γονιών του, για τις σχέσεις του με τον ναρκομανή

θετό του γιο, για την παιδική του ηλικία, για την εφη­

βεία του, για το ξεκίνημα του στο θέατρο, για μια με-

22

γαλύτερη αδελφή που είχε πεθάνει από ερυθηματώδη

λύκο στα είκοσι της χρόνια. Ο γιατρός ήθελε να του

περιγράψει με συγκεκριμένες λεπτομέρειες τις εβδο­

μάδες και τους μήνες που είχαν προηγηθεί της εμφά­

νισης του στο «Κένεντι Σέντερ» και να μάθει αν θυμό­

ταν να έχει συμβεί εκείνη την περίοδο κάτι ασυνήθι­

στο, σημαντικό ή ασήμαντο. Ο Άξλερ προσπάθησε πο­

λύ να είναι ειλικρινής ώστε να αποκαλύψει τις γενεσι­

ουργές αιτίες της κατάρρευσης του, ελπίζοντας ότι

έτσι θα ανακτούσε τις δυνάμεις του. Όμως, απ' ό,τι

καταλάβαινε, καμιά αιτία ικανή να προκαλέσει τον

«οικουμενικό εφιάλτη» δεν αναδυόταν από όσα έλεγε

καθισμένος απέναντι στον συμπαθητικό, προσεκτικό

ψυχίατρο. Κι αυτό καθιστούσε την κατάσταση του

ακόμα μεγαλύτερο εφιάλτη. Παρ' όλα αυτά μιλούσε

στον γιατρό, κάθε φορά που τον έβλεπε. Γιατί όχι;

Όταν φτάνει κανείς σ' αυτό το στάδιο της δυστυχίας,

είναι πρόθυμος να δοκιμάσει τα πάντα προκειμένου

να εξηγήσει τι του συμβαίνει, ακόμα και αν γνωρίζει

πως όλα είναι μάταια, πως τίποτα δεν μπορεί να εξη­

γηθεί, και πως η μια λανθασμένη ερμηνεία διαδέχεται

την άλλη.

Είχε περάσει περίπου είκοσι μέρες στο νοσοκομείο,

όταν ήρθε μια νύχτα που αντί να ξυπνήσει στις δύο ή

στις τρεις και να μείνει άγρυπνος, πλημμυρισμένος

23

από φρίκη ώσπου να ξημερώσει, κοιμήθηκε χωρίς δια­

κοπή ώς τις οκτώ το πρωί. Ήταν τόσο αργά για τα δεδο­

μένα του νοσοκομείου, που χρειάστηκε να έρθει μια

νοσοκόμα για να τον ξυπνήσει, ώστε να είναι παρών

μαζί με τους άλλους ασθενείς στο πρόγευμα των επτά

και σαρανταπέντε στην τραπεζαρία και στη συνέχεια

να αρχίσει τη μέρα του, η οποία περιλάμβανε ομαδική

θεραπεία, εικαστική θεραπεία, μια συμβουλευτική

συνάντηση με τον δρα Φαρ και μια συνεδρία με τη φυ­

σιοθεραπεύτρια , που έβαζε τα δυνατά της για να θερα­

πεύσει τον χρόνιο πόνο στη σπονδυλική του στήλη. Κά­

θε ώρα της μέρας ήταν γεμάτη με δραστηριότητες και

συναντήσεις, με σκοπό να αποτρέπονται οι ασθενείς

από το να αποσύρονται στα δωμάτια τους και να μέ­

νουν ξαπλωμένοι στα κρεβάτια τους, μέσα στην κατά­

θλιψη και τη δυστυχία ή ακόμη να κάθονται με τον ένα

και τον άλλο, όπως έκαναν άλλωστε αρκετοί κάθε από­

γευμα, και να σχολιάζουν τους τρόπους με τους οποί­

ους είχαν προσπαθήσει να αυτοκτονήσουν.

Αρκετές φορές είχε καθίσει σε μια γωνιά του

εντευκτηρίου με μια μικρή παρέα παραλίγο αυτοχεί-

ρων ασθενών, ακούγοντας τους να ανακαλούν τη ζέση

με την οποία είχαν σχεδιάσει να πεθάνουν και να μεμ­

ψιμοιρούν που απέτυχαν. Όλοι τους παρέμεναν βυθι­

σμένοι στο μεγαλείο της αυτοκτονίας τους και βίωναν

24 25

σαν ατίμωση το ότι είχαν επιβιώσει. Όλους τους μά­

γευε το γεγονός ότι ένας άνθρωπος μπορούσε στ' αλή­

θεια να φτάσει ώς εκεί, ότι μπορούσε να εξουσιάσει

τον ίδιο του τον θάνατο, ήταν το προσφιλές τους θέμα -

όπως τα αγόρια συζητάνε για τον αθλητισμό. Μερικοί

υποστήριζαν πως, όταν προσπάθησαν να αυτοκτονή­

σουν, ένιωσαν να τους κατακλύζει κάτι παρόμοιο με

την έξαψη που κυριεύει έναν ψυχοπαθή την ώρα που

σκοτώνει. Μια νεαρή γυναίκα είπε «Δίνεις την εντύπω­

ση, και στον εαυτό σου και στους γύρω σου, ότι έχεις

παραλύσει, ότι είσαι τελείως ανίσχυρος - κι όμως είσαι

σε θέση να πάρεις την απόφαση να φέρεις σε πέρας την

πιο δύσκολη πράξη που υπάρχει. Είναι αναζωογονητι­

κό. Είναι μεθυστικό. Είναι ευφορικό». «Ναι», είπε κά­

ποιος άλλος, «υπάρχει μια ζοφερή ευφορία σ' αυτήν

την πράξη. Όλη σου η ζωή διαλύεται, δεν υπάρχει πυ­

ρήνας, και η αυτοκτονία είναι το μόνο πράγμα που

μπορείς να ελέγξεις». Ένας ηλικιωμένος, συνταξιού­

χος δάσκαλος που είχε προσπαθήσει να κρεμαστεί στο

γκαράζ του, τους έκανε μια διάλεξη για τους τρόπους

με τους οποίους οι «απέξω» σκέφτονται την αυτοκτο­

νία. «Ένα μόνο πράγμα επιδιώκει όποιος βρίσκεται

μπροστά σε μια αυτοκτονία: να την εξηγήσει. Να την

εξηγήσει και να την κρίνει. Είναι τόσο αποτρόπαιη για

όσους μένουν πίσω, ώστε χρειάζονται ένα θεωρητικό

πλαίσιο μέσα στο οποίο θα την εντάξουν για να την κα­

τανοήσουν. Μερικοί την αντιμετωπίζουν ως εκδήλωση

δειλίας. Άλλοι τη θεωρούν επονείδιστη, έγκλημα ενα­

ντίον των επιζώντων. Μια άλλη σχολή σκέψης τη βρί­

σκει ηρωική, θαρραλέα ενέργεια. Ύστερα υπάρχουν

και οι καθαρολόγοι. Το ερώτημα γι' αυτούς είναι: ήταν

δικαιολογημένη, τα αίτια ήταν επαρκή; Η κλινική θεώ­

ρηση, που ούτε καταγγέλλει ούτε εξιδανικεύει, ανήκει

στον ψυχολόγο, ο οποίος επιχειρεί να περιγράψει την

πνευματική κατάσταση του αυτόχειρα, να εντοπίσει

σε ποια πνευματική κατάσταση βρισκόταν όταν έκανε

την απόπειρα». Μιλούσε ασταμάτητα στον ίδιο τόνο

λίγο ώς πολύ κάθε βράδυ, λες και δεν ήταν ένας ακόμα

ασθενής που αγωνιούσε όπως οι υπόλοιποι, αλλά ένας

φιλοξενούμενος ομιλητής που είχε προσκληθεί για να

αποσαφηνίσει το ζήτημα που τους στοιχειώνε μέρα-

νύχτα. Ένα βράδυ, μίλησε και ο Άξλερ - για να δώσει

παράσταση, όπως συνειδητοποίησε, στο μεγαλύτερο

ακροατήριο που είχε μπροστά του από τότε που είχε

σταματήσει να παίζει. «Η αυτοκτονία είναι ο ρόλος

που γράφεις για σένα τον ίδιο», τους είπε. «Μπαίνεις

στο πετσί του και τον υποδύεσαι. Όλα προσεκτικά

σκηνοθετημένα - πού θα σε βρουν και πώς θα σε

βρουν». Και μετά πρόσθεσε, «Μόνο που έχεις μόνο

μια παράσταση».

1

26

Στην κουβέντα τους, κάθε τι προσωπικό αποκαλυ­

πτόταν αβίαστα, χωρίς ντροπή• η αυτοκτονία παρου­

σιαζόταν σαν ένας μεγαλειώδης στόχος και η ζωή σαν

μισητή συνθήκη. Ανάμεσα στους ασθενείς που συνά­

ντησε υπήρχαν μερικοί που τον αναγνώρισαν αμέσως

χάρη στις λίγες του ταινίες, αλλά ήταν πολύ βυθισμέ­

νοι στην εσωτερική τους διαπάλη ώστε να τον προσέ­

ξουν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον πέρα από

τον εαυτό τους. Από την άλλη πλευρά, το προσωπικό

ήταν πολύ απασχολημένο ώστε να δώσει ιδιαίτερη

προσοχή στην θεατρική του φήμη. Στο νοσοκομείο

ήταν μη αναγνωρίσιμος, όχι μόνο από τους άλλους,

μα και από τον ίδιο του τον εαυτό.

Από τη στιγμή που είχε ανακαλύψει και πάλι το

θαύμα του νυχτερινού ύπνου και έπρεπε να τον ξυ­

πνάει η νοσοκόμα για το πρόγευμα, άρχισε να νιώθει

ότι ο τρόμος υποχωρούσε. Του είχαν δώσει ένα φάρ­

μακο για την κατάθλιψη που δεν το ανέχθηκε ο οργα­

νισμός του• μετά ένα δεύτερο, και τελικά ένα τρίτο

που δεν του προκαλούσε ανυπόφορες παρενέργειες.

Όμως, δυσκολευόταν να πιστέψει ότι του έκανε

όντως καλό. Δεν μπορούσε να πεισθεί ότι η βελτίωση

του είχε οποιαδήποτε σχέση με χάπια ή με ψυχιατρι­

κές συνεδρίες ή με την ομαδική ή την εικαστική θερα­

πεία: όλα τα θεωρούσε ασκήσεις χωρίς νόημα. Αυτό

27

που εξακολουθούσε να τον φοβίζει, καθώς πλησίαζε

η μέρα του εξιτηρίου, ήταν το γεγονός ότι τίποτα από

όσα του είχαν συμβεί δεν φαινόταν να συνδέεται με

κάτι άλλο. Όπως είχε πει στον δρα Φαρ -και στη συνέ­

χεια είχε πεισθεί και ο ίδιος, αφού πρώτα προσπάθη­

σε με όλες του τις δυνάμεις να εντοπίσει μια αιτία,

στη διάρκεια των συνεδριών τους- είχε χάσει τη μα­

γεία της υποκριτικής του χωρίς να υπάρχει κανένας

σοβαρός λόγος• το ίδιο αυθαίρετα, βέβαια, είχε αρχί­

σει να εξασθενεί και η επιθυμία να τερματίσει τη ζωή

του, τουλάχιστον προς το παρόν. «Δεν υπάρχει σοβα­

ρός λόγος για οτιδήποτε συμβαίνει», είπε στον γιατρό

αργότερα, την ίδια μέρα. «Χάνεις, κερδίζεις - όλα εί­

ναι ένα καπρίτσιο της τύχης. Η παντοδυναμία του

καπρίτσιου. Η πιθανότητα της ανατροπής. Ναι, η

απρόβλεπτη ανατροπή και η εξουσία της».

Περί τα τέλη της παραμονής του στην κλινική απέ­

κτησε μια φίλη, η οποία, κάθε βράδυ που έτρωγαν μα­

ζί, του επαναλάμβανε την ιστορία της. Την είχε πρω-

τοσυναντήσει στην εικαστική θεραπεία και μετά κάθι­

σαν ο ένας απέναντι στον άλλον σε ένα τραπέζι για

δύο στην τραπεζαρία, φλυαρώντας σαν ένα ζευγάρι

σε ραντεβού ή -με δεδομένο ότι τους χώριζαν τριάντα

χρόνια- σαν πατέρας και κόρη, αν και το θέμα ήταν η

απόπειρα αυτοκτονίας της. Το πρωί που συναντήθη-

™

28 2g

καν, λίγες μόλις μέρες μετά την άφιξη της, στην αί­

θουσα των εικαστικών βρίσκονταν μόνο οι δυο τους

και η θεραπεύτρια, η οποία τους είχε μοιράσει κόλες

χαρτί και χρωματιστά μολύβια, λες και ήταν παιδιά

του νηπιαγωγείου, και τους είχε πει να ζωγραφίσουν

ό,τι ήθελαν. Προκειμένου να ικανοποιήσουν τη θερα­

πεύτρια, δούλεψαν σιωπηλά για δεκαπέντε λεπτά και

στη συνέχεια, πάλι για χάρη τηςθεραπεύτριας, άκου­

σαν προσεκτικά τα αισθήματα που είχε προκαλέσει

στον έναν η ζωγραφιά του άλλου. Εκείνη είχε σχεδιά­

σει ένα σπίτι κι έναν κήπο κι αυτός την εικόνα του εαυ­

τού του ενώ ζωγράφιζε κάτι, «την εικόνα», είπε στη

θεραπεύτρια, όταν τον ρώτησε τι είχε φτιάξει, «ενός

ανθρώπου που έχει καταρρεύσει και έχει εγκλειστεί σε

μια ψυχιατρική κλινική και πηγαίνει στην εικαστική

θεραπεία και η θεραπεύτρια του ζητάει να φτιάξει μια

ζωγραφιά». «Κι αν έπρεπε να δώσεις στη ζωγραφιά

σου έναν τίτλο, Σάιμον, ποιος θα ήταν αυτός;» «Εύκο­

λο. "Τι στο διάολο κάνω εδώ πέρα;"»

Οι άλλοι πέντε ασθενείς που είχαν προγραμματι­

στεί για την εικαστική θεραπεία βρίσκονταν στα κρε­

βάτια τους, ανίκανοι για οτιδήποτε άλλο εκτός από το

να είναι ξαπλωμένοι και να κλαίνε, ή, σαν να επρό­

κειτο για επείγον περιστατικό, είχαν ορμήσει χωρίς

ραντεβού στα γραφεία των γιατρών τους, κάθονταν

wmmmmmmmmm^m

στην αίθουσα αναμονής και προετοιμάζονταν να

θρηνήσουν για τη γυναίκα, τον άντρα, το παιδί, το

αφεντικό, τη μητέρα, τον πατέρα, τον εραστή, την

ερωμένη - όποιος κι αν ήταν αυτός που δεν ήθελαν να

ξαναδούν ποτέ στη ζωή τους, ή που θα ήταν πρόθυμοι

να ξαναδούν με την προϋπόθεση ότι ο γιατρός θα

ήταν παρών και δεν θα υπήρχαν ούτε ουρλιαχτά ούτε

βία ούτε απειλές, ή που είχαν επιθυμήσει τρομερά

και δεν μπορούσαν να ζήσουν χωρίς αυτόν και θα

έκαναν τα πάντα για να τον ξανακερδίσουν. Όλοι

τους περίμεναν τη σειρά τους για να καταγγείλουν

έναν γονιό, να κακολογήσουν έναν αδελφό, να μειώ­

σουν έναν σύντροφο, να δικαιολογήσουν, να καυτη­

ριάσουν, ή να οικτίρουν τον εαυτό τους. Ένας-δυο

που μπορούσαν ακόμη να συγκεντρωθούν, ή να πα­

ραστήσουν ότι συγκεντρώνονται, ή να πασχίσουν να

συγκεντρωθούν σε κάτι πέρα από τη δυστυχία τους,

ξεφύλλιζαν κάποιο τεύχος του Time ή του Sports

Illustrated, ή έπαιρναν την τοπική εφημερίδα και προ­

σπαθούσαν να λύσουν το σταυρόλεξο. Όλοι οι άλλοι

κάθονταν εκεί καταθλιπτικά σιωπηλοί, σε εσωτερική

υπερένταση, προβάροντας κατά μόνας -στο λεξιλό­

γιο της λαϊκής ψυχολογίας ή της περιθωριακής αι­

σχρολογίας, της χριστιανικής οδύνης ή της παρανοϊ­

κής παθολογίας- τα πανάρχαια θέματα της δραματι-

3θ 31

κής λογοτεχνίας: αιμομιξία, προδοσία, αδικία, σκλη­

ρότητα, εκδίκηση, ζήλεια, ανταγωνισμός, επιθυμία,

απώλεια, ατίμωση και πένθος.

Ήταν μια μικροκαμωμένη μελαχρινή με χλωμή επι­

δερμίδα, εύθραυστη σαν φιλάσθενο κοριτσόπουλο, που

δεν έδειχνε ούτε τα μισά της χρόνια. Το όνομα της ήταν

Σίμπιλ Βαν Μπιούριν. Ο ηθοποιός έβλεπε ότι το τρια-

νταπεντάχρονο σώμα της όχι μόνο αρνιόταν να είναι δυ­

νατό αλλά ένιωθε τρόμο ακόμα και στην ιδέα της δύνα­

μης. Κι όμως, παρ' όλη της την ευθραυστότητα, του εί­

πε καθώς βάδιζαν στο δρομάκι από την αίθουσα εικα­

στικής θεραπείας προς το κυρίως κτίριο: «Θα φάμε μα­

ζί το βράδυ, Σάιμον;» Εκπληκτικό. Υπήρχε ακόμη ένα

ίχνος επιθυμίας μέσα της που δεν είχε καταπνιγεί. Ή

ίσως είχε ζητήσει να μείνει κοντά του με την ελπίδα ότι

με λίγη τύχη θα άναβε ανάμεσα τους κάποια σπίθα που

θα ολοκλήρωνε το στραπατσάρισμά της. Ο Άξλερ διέθε­

τε αρκετό εκτόπισμα γι' αυτήν τη δουλειά, μια φάλαι­

να, θαρρείς, απέναντι στον μικρό σωρό από συντρίμμια

που ήταν εκείνη. Ακόμα κι εδώ -όπου, χωρίς τη στήριξη

της φαρμακολογίας, καμιά επίδειξη σταθερότητας,

και πολύ περισσότερο παλικαρισμού, δεν ήταν σε θέση

να καταστείλει για πολύ τον ανεμοστρόβιλο του τρόμου

που μαινόταν μέσα του- δεν είχε χάσει την ανέμελη,

υπεροπτική περπατησια του ανησυχητικού άντρα που

κάποτε τον είχε κάνει να δημιουργήσει έναν τόσο γνή­

σιο Οθέλλο. Κι έτσι, ναι, αν υπήρχε ακόμη κάποια ελπί­

δα για κείνην να βουλιάξει ολοσχερώς, ίσως η μόνη της

ευκαιρία ήταν να ερωτοτροπήσει μαζί του. Τουλάχιστον

αυτό σκέφτηκε ο Άξλερ στην αρχή.

«Έζησα για πολύ καιρό συνετά κι οργανωμένα»,

του είπε η Σίμπιλ, ενώ έτρωγαν το πρώτο βράδυ. «Η

άξια νοικοκυρά που φροντίζει τον κήπο, που ράβει,

που μπορεί να επιδιορθώσει τα πάντα και ταυτόχρονα

να παραθέσει λαμπρά δείπνα. Η ήσυχη, σταθερή, πι­

στή συμβία του πλούσιου και ισχυρού άντρα, με την

απόλυτη, ολόκαρδη, παλιομοδίτικη αφοσίωση της

στην ανατροφή των παιδιών. Η συνηθισμένη ύπαρξη

μιας ασήμαντης θνητής. Λοιπόν, βγήκα να ψωνίσω -

τι πιο πεζό; Υπάρχει έστω και ένας άνθρωπος στον κό­

σμο που να θεωρεί παρακινδυνευμένο το να πάει για

ψώνια; Άφησα την κόρη μου να παίζει στην πίσω αυλή

και το αγοράκι μου να κοιμάται στην κούνια του στον

πάνω όροφο και τον πλούσιο και ισχυρό δεύτερο σύζυ­

γο μου να παρακολουθεί ένα τουρνουά γκολφ στην τη­

λεόραση. Έκανα στροφή και γύρισα σπίτι, επειδή

όταν έφτασα στο σούπερ-μάρκετ ανακάλυψα ότι είχα

ξεχάσει το πορτοφόλι μου. Το μικρό κοιμόταν ακόμα.

Και στο σαλόνι ο αγώνας γκολφ συνεχιζόταν, αλλά η

οκτάχρονη κορούλα μου, η μικρή μου Άλισον, καθό-

Ι^ΒΜΜ

32

ταν στον καναπέ χωρίς το κυλοτάκι της και ο πλούσιος

και ισχυρός δεύτερος σύζυγος μου ήταν γονατισμένος

στο πάτωμα, με το κεφάλι του ανάμεσα στα παχουλά

της μπουτάκια».

«Τι έκανε εκεί;»

«Ό ,τι κάνουν εκεί οι άντρες».

Ο Άξλερ την κοίταζε που έκλαιγε, χωρίς να μιλάει.

«Είδες το καλλιτέχνημα μου», του είπε τελικά. «Ο

ήλιος λάμπει πάνω από ένα όμορφο σπιτάκι και ο κήπος

είναι ολάνθιστος. Με κατάλαβες. Όλοι με καταλαβαί­

νουν. Σκέφτομαι πάντα τα πράγματα από τη θετική

τους πλευρά. Το θεωρώ προτιμότερο- το ίδιο και οι άλλοι

γύρω μου. Σηκώθηκε από εκεί που είχε γονατίσει, εντε­

λώς ατάραχος, και μου είπε ότι η μικρή παραπονιόταν

ότι είχε φαγούρα και δεν σταματούσε να ξύνεται κι έτσι

εκείνος, πριν κάνει καμιά ζημιά στον εαυτό της, της εί­

χε ρίξει μια ματιά για να δει αν ήταν όλα εντάξει. Και

ήταν, με διαβεβαίωσε. Δεν είχε δει τίποτα, ούτε σπυρά­

κι, ούτε πληγή, ούτε κοκκινίλα... Ήταν μια χαρά.

"Ωραία", είπα. "Ήρθα να πάρω το πορτοφόλι μου". Κι

αντί να πάω να πάρω το κυνηγετικό του όπλο απ' το

υπόγειο και να τον γεμίσω με σφαίρες, βρήκα το πορτο­

φόλι μου στην κουζίνα, είπα "Και πάλι γεια σε όλους"

και πήγα στο σούπερ-μάρκετ, λες και αυτό που είχα δει

ήταν ένα καθημερινό, φυσιολογικό συμβάν. Στην πα-

33

ραζάλη μου, αποσβολωμένη, γέμισα δύο καρότσια. Θα

μπορούσα να 'χα γεμίσει άλλα δύο, άλλα τέσσερα, ακό­

μα κι άλλα έξι, αν ο υπεύθυνος δεν με έβλεπε να πλα­

ντάζω στο κλάμα και δεν ερχόταν να με ρωτήσει αν

ήμουν καλά. Με πήγε σπίτι με το αυτοκίνητο του. Άφη­

σα το αυτοκίνητο μας εκεί, στο πάρκινγκ, και με έφε­

ραν ξένοι στο σπίτι. Δεν μπορούσα ν' ανέβω τα σκαλιά.

Χρειάστηκε να με κουβαλήσουν στο κρεβάτι. Κι έμεινα

εκεί τέσσερις μέρες, ανήμπορη να μιλήσω ή να φάω,

μετά βίας καταφέρνοντας να συρθώ στο μπάνιο. Το πα­

ραμύθι ήταν ότι είχα γυρίσει με πυρετό και ο γιατρός εί­

χε διατάξει να μείνω στο κρεβάτι. Ο πλούσιος και ισχυ­

ρός δεύτερος σύζυγος μου δεν θα μπορούσε να είναι πιο

στοργικός. Η μικρή πολυαγαπημένη μου Άλισον μου

έφερε ένα βάζο με λουλούδια που είχε κόψει από τον

κήπο. Δεν κατάφερα να τη ρωτήσω, δεν βρήκα το κου­

ράγιο να της πω "Ποιος σου έβγαλε το κυλοτάκι; Τι θέ­

λεις να μου πεις; Αν στ' αλήθεια είχες φαγούρα θα μπο­

ρούσες να περιμένεις ώσπου να έρθω από τα ψώνια να

μου δείξεις, έτσι δεν είναι; Όμως, αγάπη μου... αν δεν

είχες φαγούρα... αγάπη μου, αν υπάρχει κάτι που δεν

μου λες επειδή φοβάσαι...;" Όμως εγώ ήμουν εκείνη

που φοβόταν. Δεν μπορούσα να της μιλήσω. Την τέταρ­

τη μέρα είχα πια πείσει τον εαυτό μου ότι όλα ήταν προϊ­

όν της φαντασίας μου• αλλά δυο βδομάδες αργότερα,

34

ενώ η Άλισον ήταν στο σχολείο, εκείνος στη δουλειά και

ο μικρός κοιμόταν, έβγαλα το κρασί και τα βάλιουμ και

την πλαστική σακούλα των σκουπιδιών. Όμως δεν μπό­

ρεσα να αντέξω τον πνιγμό. Πανικοβλήθηκα. Είχα κα­

ταπιεί τα χάπια με το κρασί, αλλά θυμάμαι ότι ξαφνικά

δεν μπορούσα να αναπνεύσω και σπασμωδικά έσκισα

τη σακούλα. Και δεν ξέρω για ποιο πράγμα μετανιώνω

περισσότερο - που προσπάθησα ή που απέτυχα; Το μό­

νο που θέλω είναι να τον σκοτώσω. Και τώρα αυτός είναι

μόνος μαζί με τα παιδιά κι εγώ είμαι εδώ. Είναι μόνος

με το γλυκό μου κοριτσάκι! Είναι αδιανόητο! Τηλεφώνη­

σα στην αδελφή μου και της ζήτησα να μείνει στο σπίτι

μαζί τους, αλλά αυτός δεν την άφησε να κοιμηθεί εκεί.

Είπε πως δεν υπήρχε ανάγκη. Κι έτσι η αδελφή μου έφυ­

γε. Τίνα κάνω; Εγώ είμαι εδώ και η Άλισον είναι εκεί! Εί­

χα παραλύσει! Δεν έκανα τίποτα απ' ό,τι έπρεπε! Τίπο­

τα απ' αυτά που θα έκανε ο καθένας! Θα έπρεπε να είχα

τρέξει με το παιδί στον γιατρό! Θα έπρεπε να είχα καλέ­

σει την αστυνομία! Ήταν ποινικό αδίκημα! Υπάρχουν

νόμοι για τέτοια πράγματα! Κι όμως, δεν έκανα τίποτα!

Βλέπεις, αυτός ισχυρίζεται ότι τίποτα δεν συνέβη. Λέει

ότι είμαι υστερική, ότι έχω παραισθήσεις, ότι είμαι τρε­

λή - αλλά δεν είμαι. Σου ορκίζομαι, Σάιμον, δεν είμαι

τρελή. Τονείόανατοκάνει».

«Είναι φριχτό. Φριχτό αδίκημα», είπε ο Άξλερ.

35

«Καταλαβαίνω γιατί σε διέλυσε έτσι».

«Είναι διαβολικό. Χρειάζομαι κάποιον», του εμπι­

στεύτηκε μ' έναν ψίθυρο, «για να σκοτώσει αυτό τον

διαβολικό άνθρωπο».

«Είμαι σίγουρος ότι θα βρεις κάποιον πρόθυμο».

«Εσύ;» ρώτησε η Σίμπιλ με μια ψιλή φωνούλα.

«Θα πληρώσω».

«Αν ήμουν δολοφόνος, θα το έκανα αφιλοκερ­

δώς», της είπε, σφίγγοντας το απλωμένο της χέρι.

«Σε πνίγει η οργή όταν βιάζεται ένα αθώο παιδί.

Όμως είμαι ένας άνεργος ηθοποιός. Θα τα θαλάσσω­

να και θα καταλήγαμε και οι δυο στη φυλακή».

«Ω, τίνα κάνω;» τον ρώτησε. «Τι θα έκανες εσύ;»

«Γίνε καλά. Συνεργάσου με τον γιατρό και προ­

σπάθησε να γίνεις καλά όσο πιο γρήγορα μπορείς, για

να μπορέσεις να γυρίσεις στο σπίτι και στα παιδιά

σου».

«Μεπιστεύεις, έτσι;»

«Είμαι βέβαιος ότι είδες αυτό που είδες».

«Θέλεις να τρώμε μαζί;»

«Όσον καιρό είμαι εδώ», υποσχέθηκε.

«Το ένιωσα στην εικαστική θεραπεία ότι θα κατα­

λάβαινες. Υπάρχει τόσος πόνος στα μάτια σου».

Λίγους μήνες αφότου ο Άξλερ έφυγε από την κλινι­

κή, ο γιος της γυναίκας του πέθανε από υπερβολική

36

δόση και ο γάμος της άνεργης χορεύτριας με τον

άνεργο ηθοποιό έληξε μ' ένα διαζύγιο, τερματίζοντας

μιαν ακόμη από τις αναρίθμητες ιστορίες άτυχων ζευ­

γαρωμάτων ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες.

ΜΙΑ ΜΕΡΑ, ΓΥΡΩ ΣΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ, ένα μαύρο αυτο­

κίνητο μπήκε στο ιδιωτικό δρομάκι και παρκάρισε

πλάι στον αχυρώνα. Ήταν μια Μερσεντές με οδηγό

και ο κοντός ασπρομάλλης που ξεπρόβαλε από την

πίσω πόρτα ήταν ο Τζέρι Όπενχαϊμ, ο ατζέντης του

Άξλερ. Μετά τη νοσηλεία του, ο Τζέρι του τηλεφω­

νούσε κάθε βδομάδα από τη Νέα Υόρκη για να μάθει

πώς τα πάει, αλλά είχαν μεσολαβήσει πολλοί μήνες

χωρίς να μιλήσουν -ο ηθοποιός είχε επιλέξει κάποια

στιγμή να πάψει να απαντάει στα τηλεφωνήματα του

ατζέντη του, όπως και σε όλων των άλλων σχεδόν- και

η επίσκεψη ήταν αναπάντεχη. Είδε τον Τζέρι, που

ήταν πάνω από ογδόντα χρονών και περπατούσε προ­

σεκτικά, να ανηφορίζει το πετρόχτιστο μονοπάτι ώς

την μπροστινή πόρτα, μ' ένα πακέτο στο ένα χέρι και

λουλούδια στο άλλο.

Άνοιξε την πόρτα πριν ο Τζέρι προλάβει να χτυπήσει.

«Κι αν δεν ήμουν σπίτι;» ρώτησε, βοηθώντας τον

Τζέρι να δρασκελίσει το κατώφλι.

37

«Το διακινδύνευσα», είπε ο Τζέρι, χαμογελώντας ευ­

γενικά.

Είχε ένα μειλίχιο πρόσωπο και μια εγκάρδια συ­

μπεριφορά, η οποία, ωστόσο, δεν μετρίαζε την ακαμ­

ψία με την οποία υπερασπιζόταν τα συμφέροντα των

πελατών του. «Λοιπόν, τουλάχιστον από υγεία, φαίνε­

σαι μια χαρά. Εκτός απ' αυτήν την απελπισμένη έκ­

φραση στο πρόσωπο σου, Σάιμον, δεν δείχνεις καθό­

λου άσχημα».

«Και συ, όπως πάντα, στην πένα», είπε ο Άξλερ,

που είχε μέρες ν' αλλάξει ρούχα και να ξυριστεί.

«Σου έφερα λουλούδια. Αγόρασα και φαγητό από

τουΝτιν καιΝτεΛούκα3. Έφαγες για μεσημέρι;»

Δεν είχε φάει ούτε πρωινό, κι έτσι απλώς ανασή­

κωσε τους ώμους, πήρε τα δώρα και βοήθησε τον Τζέ­

ρι να βγάλει το παλτό του.

«Ήρθες οδικώς από τη Νέα Υόρκη», είπε ο Άξλερ.

«Ναι. Για να δω πώς τα πας και να σου μιλήσω

πρόσωπο με πρόσωπο. Έχω νέα για σένα. Το «Γκά-

θρι» ανεβάζει το Ταξίδι μιας μεγάλης μέρας4. Τηλεφώνη­

σαν για να σε ζητήσουν».

«Γιατί εμένα; Δεν μπορώ να παίξω, Τζέρι, όλοι το

γνωρίζουν».

«Κανένας δεν γνωρίζει κάτι τέτοιο. Ο κόσμος ίσως

έχει μάθει ότι πέρασες μια συναισθηματική διαταρα-

38

χή, αλλά αυτό δεν είναι δα και κάτι που θα σε απομο­

νώσει από το ανθρώπινο γένος! Θα ανεβάσουν το έρ­

γο τον επόμενο χειμώνα. Κάνει τρομερό κρύο εκεί

πάνω, αλλά εσύ θα είσαι ένας θαυμάσιος Τζέιμς Ταϊ-

ρόουν».

«Ο ρόλος του Τζέιμς Ταϊρόουν είναι μεγάλος, έχει

πολλά λόγια που εγώ δεν μπορώ να τα πω. Ο Τζέιμς

Ταϊρόουν είναι ένας ήρωας που πρέπει να μπεις στο

πετσί του κι εγώ δεν μπορώ να γίνω αυτός ο ήρωας.

Δεν υπάρχει περίπτωση να καταφέρω να παίξω τον

Τζέιμς Ταϊρόουν. Δεν μπορώ να παίξω κανέναν».

«Κοίτα, είχες μια αναποδιά στην Ουάσινγκτον.

Αυτό συμβαίνει σχεδόν σε όλους, αργά ή γρήγορα.

Δεν υπάρχει απόλυτη ασφάλεια στην τέχνη. Οι άν­

θρωποι σκοντάφτουν σε εμπόδια για λόγους που κα­

νείς δεν ξέρει. Όμως τα εμπόδια είναι προσωρινά. Το

εμπόδιο εξαφανίζεται και συ συνεχίζεις. Δεν υπάρχει

καλός ηθοποιός που να μην ένιωσε αποθάρρυνση,

που να μη φοβήθηκε κάποια στιγμή ότι η καριέρα του

τελείωσε, ότι δεν θα καταφέρει να ξεπεράσει την κα­

κή φάση στην οποία έχει βρεθεί. Δεν υπάρχει ηθοποι­

ός που να μην τα έχει χάσει στη μέση ενός μονολόγου,

μη μπορώντας να βρει το νήμα για να συνεχίσει.

Όμως κάθε φορά που εμφανίζεσαι στη σκηνή έχεις

μπροστά σου μια καινούργια ευκαιρία. Οι ηθοποιοί

39

έχουν την ικανότητα να ανακτούν το ταλέντο τους.

Δεν χάνεις τις δεξιότητες σου αν είσαι σαράντα χρό­

νια στο σανίδι. Δεν έχεις ξεχάσει πώς θα κάνεις την εί­

σοδο σου και πώς θα καθίσεις σε μια καρέκλα. Ο

Τζων Γκίλγκουντ έλεγε ότι υπήρχαν φορές που ευχό­

ταν να είναι ζωγράφος ή συγγραφέας. Τότε θα μπο­

ρούσε να αποσύρει μια κακή απογευματινή παρά­

σταση και να την ξαναπαρουσιάσει τα μεσάνυχτα

διορθωμένη. Αλλά αυτό δεν ήταν δυνατό. Ό,τι γίνε­

ται δεν ξεγίνεται. Ο Γκίλγκουντ πέρασε μια πολύ κα­

κή φάση, όπου δεν έκανε τίποτα σωστά. Το ίδιο και ο

Ολίβιε. Ο Ολίβιε πέρασε μια τρομερή περίοδο. Είχε

ένα τρομερό πρόβλημα. Δεν μπορούσε να κοιτάξει

τους άλλους ηθοποιούς στα μάτια. Έλεγε στους συνα­

δέλφους του "Παρακαλώ μη με κοιτάτε, γιατί τα χά­

νω". Για ένα διάστημα δεν άντεχε να είναι μόνος στη

σκηνή. Έλεγε στους άλλους ηθοποιούς "Μη μ' αφήνε­

τε μόνο μου εκεί έξω"».

«Τις ξέρω αυτές τις ιστορίες, Τζέρι. Όλες τις έχω

ακούσει. Δεν έχουν καμιά σχέση με μένα. Στο παρελ­

θόν ποτέ δεν περνούσαν πάνω από δυο-τρεις κακές

βραδιές πριν ανακάμψω. Δυο-τρεις βραδιές τύχαινε

να σκεφτώ: "Ξέρω ότι είμαι καλός, απλώς τώρα δεν

μου βγαίνει". Ίσως κανένας από το κοινό να μην το

καταλάβαινε, εγώ όμως ήξερα - αυτό το απροσδιόρι-

4θ

στο κάτι απουσίαζε. Εκείνες οι νύχτες που σου λείπει

αυτό το κάτι είναι βασανιστικές, το ξέρω - κι όμως

κάπως τα φέρνεις βόλτα. Μπορείς να τα βγάλεις θαυ­

μάσια πέρα, κουτσοβολεύοντας ό,τι μπορείς να κου-

τσοβολέψεις, όταν δεν μπορείς να κάνεις τίποτ' άλλο.

Όμως το τωρινό είναι ολότελα διαφορετικό. Παλιά,

όταν τύχαινε να παίξω άθλια, μπορεί καινά 'μένα ξά­

γρυπνος όλη νύχτα με τη σκέψη "Το έχασα, δεν έχω

ταλέντο, δεν μπορώ να κάνω τίποτα". Μπορεί και να

περνούσα ώρες ολόκληρες σ' αυτήν την κατάσταση,

όμως, εντελώς ξαφνικά, στις πέντε ή έξι το πρωί, κα­

ταλάβαινα τι πήγε στραβά και ανυπομονούσα να πάω

στο θέατρο το απόγευμα και να ανέβω στη σκηνή. Και

ανέβαινα και δεν υπήρχε περίπτωση να κάνω λάθος.

Υπέροχο συναίσθημα. Υπάρχουν μέρες που δεν κρα­

τιέσαι, που δεν μπορείς να περιμένεις την ώρα της

παράστασης• μέρες που το πάντρεμα ανάμεσα σε σέ­

να και τον ρόλο είναι τέλειο και δεν υπάρχει ούτε στιγ­

μή που να μη χαίρεσαι το ταξίδι πάνω στη σκηνή.

Σπουδαίες μέρες αυτές. Για χρόνια τις γευόμουν, τη

μια μετά την άλλη. Ε, λοιπόν, τελείωσαν. Τώρα, αν

ήταν να βγω στη σκηνή, δεν θα ήξερα τι είχα ανέβει να

κάνω εκεί πάνω. Δεν θα ήξερα από πού ν' αρχίσω. Πα­

λιά, μου χρειάζονταν τρεις ώρες προετοιμασίας στο

θέατρο για την αυλαία των οκτώ. Και στις οκτώ είχα

41

βυθιστεί εντελώς στον ρόλο - ήταν σαν έκσταση, απο­

δοτική έκσταση. Στην Οικογενειακή Συγκέντρωση5 βρι­

σκόμουν στο θέατρο δυόμισι ώρες πριν από το πρώτο

κουδούνι, δοκιμάζοντας και ξαναδοκιμάζοντας το

πώς βγαίνεις στη σκηνή όταν σε καταδιώκουν οι Ερι­

νύες . Ήταν δύσκολο για μένα, αλλά το κατάφερα».

«Μπορείς να επαναλάβεις τέτοιες στιγμές», είπε ο

Τζέρι. «Ξεχνάς ποιος είσαι και τι έχεις πετύχει. Δεν

πήγε όλη σου η ζωή χαμένη. Πάντα έκανες στη σκηνή

πράγματα που με άφηναν άφωνο• όλα αυτά τα χρόνια

η ερμηνεία σου υπήρξε συνταρακτική και για το KOLVO

και για μένα. Ξέφυγες τόσο, που δεν γινόταν περισ­

σότερο, από το προφανές, αυτό που θα έκανε οποιοσ­

δήποτε άλλος ηθοποιός στη θέση σου. Δεν επαναπαύ-

θηκες στη ρουτίνα. Ήθελες να φτάσεις μακριά. Μα­

κριά, μακριά, μακριά, όσο πιο μακριά μπορούσες.

Και το κοινό σε εμπιστευόταν κάθε στιγμή, όπου και

να το οδηγούσες. Σίγουρα, τίποτα δεν κατακτιέται

για πάντα, αλλά και τίποτα δεν χάνεται για πάντα. Το

ταλέντο σου τρεμόσβησε για λίγο, αυτό είν' όλο».

«Όχι, Τζέρι, χάθηκε τελειωτικά. Δεν μπορώ να

επαναλάβω τίποτα απ' αυτά. Ή είσαι ελεύθερος ή δεν

είσαι. Αν είσαι ελεύθερος, το αποτέλεσμα είναι γνήσιο,

είναι πραγματικό, είναι ζωντανό• αν όχι, είναι μηδέν.

Δεν είμαι πια ελεύθερος».

42

«Εντάξει, τότε ας φάμε. Και βάλε τα λουλούδια

στο νερό. Το σπίτι είναι μια χαρά. Εσύ είσαι μια χαρά.

Λίγο αδυνατισμένος, θα έλεγα, αλλά ακόμη μοιάζεις

με τον εαυτό σου. Ελπίζω να τρως».

«Τρώω».

Όμως, όταν κάθισαν να φάνε στην κουζίνα, με τα

λουλούδια σ' ένα βάζο ανάμεσα τους, ο Άξλερ δεν μπο­

ρούσε να φάει. Είδε τον εαυτό του να πατάει το πόδι

του στο σανίδι για να παίξει τον Τζέημς Ταϊρόουν και

το κοινό να ξεσπάει σε γέλια. Το άγχος και ο φόβος δεν

μπορούσαν να κρυφτούν. Ο κόσμος θα γελούσε σε βά­

ρος του, επειδή ήταν αυτός.

«Πώς περνάς τον καιρό σου;» ρώτησε ο Τζέρι.

«Περπατάω. Κοιμάμαι. Κοιτάω το κενό. Προσπαθώ

να διαβάσω. Προσπαθώ να ξεχάσω τον εαυτό μου για

ένα τουλάχιστον λεπτό την ώρα. Παρακολουθώ ειδή­

σεις. Είμαι απολύτως ενημερωμένος για τα γεγονότα».

«Ποιους βλέπεις;»

«Εσένα».

«Δεν μπορεί να ζει έτσι ένας άνθρωπος με τα προ­

σόντα σου».

«Ήταν πολύ ευγενικό εκ μέρους σου που έκανες

τόσο δρόμο ώς εδώ, Τζέρι, αλλά δεν μπορώ να παίξω

ο' αυτό το έργο στο "Γκάθρι". Έχω τελειώσει μ' όλα

αυτά».

43

«Δεν έχεις. Φοβάσαι μήπως αποτύχεις. Όμως την

αποτυχία την άφησες πίσω σου. Δεν συνειδητοποιείς

πόσο μονόπλευρη και μονομανής έχει γίνει η οπτική

σου».

«Εγώ έγραψα τις κριτικές; Ο μονομανής που βρί­

σκεται μπροστά σου έγραψε εκείνες τις κριτικές; Εγώ

έγραψα όσα έγραψαν για τον Μάκβεθ μου; Ήμουν

γελοίος και δεν μου χαρίστηκαν. Συνέχεια σκεφτό­

μουν "Τα κατάφερα, την είπα κι αυτήν την ατάκα,

δόξα τω Θεώ, είπα κι αυτήν την ατάκα". Προσπαθού­

σα να πείσω τον εαυτό μου ότι "δεν ήταν τόσο κακό

όσο χθες βράδυ", ενώ στην πραγματικότητα ήταν χει­

ρότερο. Ό,τι κι αν έκανα ήταν ψεύτικο, άγαρμπο.

Άκουγα εκείνο τον φρικαλέο τόνο στη φωνή μου και,

παρ' όλα αυτά, τίποτα δεν μπορούσε να με σταματή­

σει, να μην τα κάνω μαντάρα. Φρίκη. Φρίκη. Ούτε σε

μία παράσταση δεν έπαιξα καλά, ούτε σε μία».

«Ώστε δεν κατάφερες να παίξεις έναν ικανοποιητι­

κό Μάκβεθ. Ε, λοιπόν, δεν είσαι ο πρώτος. Είναι πολύ

αποκρουστικός ήρωας, για να συνυπάρξει αρμονικά

μαζί του ένας ηθοποιός. Προκαλώ οποιονδήποτε να

τον παίξει χωρίς να παραμορφωθεί από την προσπά­

θεια. Είναι ένας δολοφόνος, ένας φονιάς. Όλα είναι

υπερβολικά ο' αυτό το έργο. Ειλικρινά, ποτέ δεν κατά­

λαβα προς τι τόση μοχθηρία. Ξέχνα τον Μάκβεθ. Ξέχνα

44 45

εκείνες τις κριτικές», είπε ο Τζέρι. «Είναι καιρός να

προχωρήσεις. Πρέπει να κατέβεις στη Νέα Υόρκη και

ν' αρχίσεις να δουλεύεις με τον Βίνσεντ Ντάνιελς. Θα

αποκαταστήσει την αυτοπεποίθηση σου - και δεν θα

είσαι ο πρώτος. Άκου, έχεις κονταροχτυπηθεί με όλο

το βαρύ πυροβολικό, με τον Σαίξπηρ, με τους κλασι­

κούς - δεν υπάρχει περίπτωση να σου ξανασυμβούν τα

ίδια με τέτοιο βιογραφικό. Ήταν ένας στιγμιαίος κλο­

νισμός της αυτοπεποίθησης σου».

«Δεν είναι ζήτημα αυτοπεποίθησης», απάντησε ο

Άξλερ, «Ανέκαθεν είχα μια κρυφή υποψία ότι δεν διέ­

θετα κανένα απολύτως ταλέντο».

«Ανοησίες. Κουβέντες της κατάθλιψης. Όλοι οι

ηθοποιοί λένε τα ίδια όταν είναι πεσμένοι όπως εσύ.

"Δεν έχω αληθινό ταλέντο. Απλώς απομνημονεύω το

κείμενο. Αυτό είν' όλο". Εκατοντάδες φορές τα έχω

ακούσει».

«Όχι, πρόσεξε με. Τις στιγμές που ήμουν εντελώς

ειλικρινής με τον εαυτό μου σκεφτόμουν: "Ωραία,

εντάξει, έχω λιγάκι ταλέντο ή τουλάχιστον μπορώ να

μιμηθώ ένα ταλαντούχο άτομο". Ήταν όλα τυχαία,

Τζέρι, τυχαίο που μου δόθηκε ένα κάποιο ταλέντο,

τυχαίο που μου αφαιρέθηκε. Η ίδια η ζωή είναι τυ­

χαία, από την αρχή ώς το τέλος».

«Ω, σταμάτα πια, Σάιμον. Μπορείς ακόμη να συ­

ναρπάζεις, όπως κάθε μεγάλος ηθοποιός επί σκηνής.

Είσαι Τιτάνας, για όνομα του Θεού».

«Όχι, πρόκειται για απάτη, καθαρή απάτη! Και

μάλιστα τόσο μεγάλη, ώστε το μόνο που μου έχει

απομείνει είναι να στηθώ στη μέση της σκηνής και να

πω στο κοινό "Είμαι ένας ψεύτης. Ακόμη και τα ψέ­

ματα, όμως, δεν τα λέω καλά. Είμαι ένας κάλπης"».

«Κι άλλες ανοησίες. Σκέψου λιγάκι τους κακούς

ηθοποιούς-είναι αμέτρητοι, κι όμως όλοι τους, με τον

έναν ή τον άλλο τρόπο τα καταφέρνουν. Το να μου λες

λοιπόν ότι ο Σάιμον Άξλερ, με το ταλέντο του, δεν μπο­

ρεί να τα καταφέρει, είναι παράλογο. Σε έχω δει στο

παρελθόν, σε εποχές που δεν ήσουν και τόσο ευτυχι­

σμένος, σε εποχές ψυχικής οδύνης. Αν σου βάλουν

όμως ένα κείμενο μπροστά σου, αν σε αφήσουν ν'

ασχοληθείς μ' αυτό που κάνεις τόσο υπέροχα, αν σου

επιτρέψουν να γίνεις ένα άλλο πρόσωπο, θα νιώσεις

απελευθερωμένος - πάντα αυτό γινόταν. Ε, λοιπόν,

αυτό που συνέβαινε παλιά είναι βέβαιο ότι θα ξανα­

συμβεί. Ο έρωτας γι' αυτό που κάνεις τόσο καλά μπο­

ρεί να επανέλθει - και θα επανέλθει. Άκου, ο Βίνσεντ

Ντάνιελς είναι άσος στον χειρισμό προβλημάτων σαν

τα δικά σου. Είναι ένας σκληρός, οξυδερκής, ενορατι-

κός δάσκαλος, ιδιαίτερα έξυπνος, μαχητής ο ίδιος».

«Έχω ακουστά το όνομα του» είπε στον Τζέρι, «αλ-

1

46

λά δεν τον έχω συναντήσει ποτέ. Δεν χρειάστηκε ποτέ

να τον συναντήσω».

«Είναι ένα ανεξάρτητο πνεύμα, ένας μαχητής, και

θα σε ξαναβάλει στο παιχνίδι. Θα ξυπνήσει μέσα σου

τον αγωνιστή. Αν χρειαστεί, θα ξεκινήσει πάλι απ'

την αρχή. Αν πρέπει, θα σε κάνει να ξεχάσεις όσα

έχεις κάνει. Θα είναι μια μάχη, αλλά στο τέλος θα σε

ξαναφέρει εκεί που θα έπρεπε να βρίσκεσαι. Έχω πά­

ει στο στούντιο του και τον έχω δει να δουλεύει. Λέει

"Ασχολήσου με τη στιγμή. Καταπιανόμαστε με κάθε

στιγμή ξεχωριστά. Παίξε τη στιγμή, παίξε όσα διακυ­

βεύονται για σένα μέσα σ' αυτήν τη στιγμή, και μετά

συνέχισε με την επόμενη στιγμή. Δεν έχει σημασία

πού πηγαίνεις. Μη σ' απασχολεί αυτό. Απλώς πιάσε

το κείμενο στιγμή, στιγμή, στιγμή, στιγμή. Το σημα­

ντικό είναι να βρίσκεσαι μέσα στη στιγμή, χωρίς να σε

ενδιαφέρουν τα υπόλοιπα και χωρίς να 'χεις ιδέα πού

θα οδηγηθείς στη συνέχεια. Επειδή, αν μπορέσεις να

κάνεις έστω και μια στιγμή να λειτουργήσει, μπορείς

να πας οπουδήποτε". Το ξέρω, ακούγεται κάπως

απλοϊκό, όμως γι' αυτό είναι και δύσκολο. Είναι τόσο

απλό, ώστε διαφεύγει απ' όλους. Πιστεύω ότι ο Βίν-

σεντ Ντάνιελς είναι ο ιδανικός για σένα αυτήν τη στιγ­

μή. Τον εμπιστεύομαι απόλυτα. Πάρε την κάρτα του.

Ήρθα εδώ πάνω για να σου τη δώσω».

47

Ο Τζέρι του έδωσε την κάρτα κι ο Άξλερ την πήρε,

ενώ ταυτόχρονα έλεγε «Δεν μπορώ».

«Και τότε τι θα κάνεις; Τι θα κάνεις με όλους τους

ρόλους που είσαι ώριμος να παίξεις; Ραγίζει η καρδιά

μου όταν σκέφτομαι όλους αυτούς τους ήρωες που εί­

ναι κομμένοι και ραμμένοι στα μέτρα σου. Αν δεχό­

σουν τον ρόλο του Τζέιμς Ταϊρόουν, μετά θα μπορού­

σες να δουλέψεις με τον Βίνσεντ και με τη βοήθεια

του να προσεγγίσεις με τον δικό σου τρόπο τον ρόλο.

Αυτή είναι η δουλειά που κάνει με τους ηθοποιούς κα­

θημερινά. Δεν μετριούνται οι φορές που σε κάποια

απονομή των Τόνι ή των Όσκαρ άκουσα τον βραβευ­

μένο ηθοποιό να λέει "Θέλω να ευχαριστήσω τον Βίν­

σεντ Ντάνιελς". Είναι ο καλύτερος».

Αντί για άλλη απάντηση, ο Άξλερ απλώς κούνησε

αρνητικά το κεφάλι του.

«Κοίτα», είπε ο Τζέρι, «όλοι έχουν νιώσει την αδυ­

ναμία τού "δεν μπορώ να το κάνω", όλοι έχουν νιώσει

την αγωνία ότι κάποιος θα αποκαλύψει την απάτη

τους. Είναι ο τρόμος κάθε ηθοποιού: "Με ανακάλυ­

ψαν. Αποκαλύφθηκα". Πρέπει να το δεχτούμε: υπάρ­

χει ένα είδος πανικού, που έρχεται με την ηλικία. Εί­

μαι πολύ μεγαλύτερος σου, και τον αντιμετωπίζω εδώ

και χρόνια. Πρώτον, γίνεσαι πιο αργός. Σε όλα. Ακό­

μα και στο διάβασμα γίνεσαι πιο αργός. Αν σήμερα

4 8

επιχειρήσω να διατρέξω με ταχύτητα ένα βιβλίο, τα μι­

σά απ' όσα διάβασα τα έχω χάσει. Η ομιλία μου είναι

πιο αργή, η μνήμη μου είναι πιο αργή. Τέτοια πράγ­

ματα αρχίζουν να συμβαίνουν. Σιγά σιγά, παύεις να

εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου. Δεν είσαι τόσο γρήγορος

όσο άλλοτε. Και ιδίως αν είσαι ηθοποιός. Είσαι νέος

ηθοποιός και απομνημονεύεις ρόλους τον ένα μετά

τον άλλον κι ούτε καν το σκέφτεσαι. Είναι τόσο εύκο­

λο. Και μετά, εντελώς ξαφνικά, παύει να είναι εύκο­

λο. Τα πράγματα δεν γίνονται πια τόσο γρήγορα. Η

απομνημόνευση καταντάει το μεγάλο άγχος των θεα­

τρικών ηθοποιών που έχουν μπει στα εξήντα και στα

εβδομήντα. Κάποτε μπορούσες να απομνημονεύεις

έναν ρόλο την ημέρα - τώρα είσαι τυχερός αν κατα­

φέρνεις να μάθεις απέξω μια σελίδα την ημέρα. Κι

έτσι, αρχίζεις να φοβάσαι, να νιώθεις αδύναμος, να

αισθάνεσαι ότι δεν έχεις πια εκείνη την ακατέργαστη

φυσική δύναμη. Τρομοκρατείσαι. Και το αποτέλεσμα

είναι, όπως είπες, ότι δεν είσαι πια ελεύθερος. Τίποτα

δεν συμβαίνει - κι αυτό είναι τρομακτικό».

«Τζέρι, δεν είμαι σε θέση να συνεχίσω αυτήν τη

συζήτηση. Θα μπορούσαμε να μιλάμε όλη μέρα, χω­

ρίς κανένα όφελος. Καλοσύνη σου που ήρθες να με

δεις και μου έφερες φαγητό και λουλούδια και προ­

σπάθησες να με βοηθήσεις, να με ενθαρρύνεις, να

49

με παρηγορήσεις και να με κάνεις να νιώσω καλύτε­

ρα. Ήταν εξαιρετικά ευγενικό. Χαίρομαι που σε βλέ­

πω τόσο καλά. Αλλά μια ζωή έχει τα πάνω και τα κά­

τω της. Τώρα είμαι ανίκανος να παίξω. Κάτι θεμε­

λιώδες έχει εξανεμιστεί. Ίσως δεν μπορούσε να γίνει

διαφορετικά. Πολλά πράγματα χάνονται. Μη νομί­

ζεις ότι η καριέρα μου τελείωσε πρόωρα. Σκέψου πό­

σο διάρκεσε. Όταν ξεκίνησα, φοιτητής ακόμα,

απλώς χαζολογούσα, ξέρεις. Η ηθοποιία ήταν μια

ευκαιρία να συναντήσω κορίτσια. Και τότε πήρα την

πρώτη μου μυρωδιά από θέατρο. Ξαφνικά ήμουν

ολοζώντανος πάνω στο σανίδι και ανάσαινα ως ηθο­

ποιός. Άρχισα νέος. Ήμουν είκοσι δύο χρονών όταν

ήρθα στη Νέα Υόρκη για ακρόαση. Και πήρα τον ρό­

λο. Άρχισα να παρακολουθώ μαθήματα. Ασκήσεις

μνήμης των συγκινήσεων6. Πρακτική εξάσκηση

στην απόδοση της πραγματικότητας. Πριν από την

παράσταση δημιουργείς για σένα την πραγματικότη­

τα μέσα στην οποία θα μπεις. Όταν άρχισα να παρα­

κολουθώ μαθήματα, θυμάμαι ότι είχαμε ένα υποθε­

τικό φλιτζάνι τσάι από το οποίο έπρεπε να υποδυ­

θούμε ότι πίνουμε. Πόσο καυτό είναι, πόσο γεμάτο,

υπάρχει πιατάκι, υπάρχει κουτάλι, θα βάλεις ζάχα­

ρη, πόσους κύβους; Και μετά το πίνεις• αλλά ενώ με­

ρικοί εκστασιάζονταν με τα μαθήματα, εγώ ποτέ δεν

5θ

τα θεώρησα χρήσιμα. Και επιπλέον, δεν τα κατάφερ­

να. Δεν ήμουν καλός στις ασκήσεις, καθόλου καλός.

Προσπαθούσα να συμμορφωθώ, αλλά χωρίς ουσια­

στικό αποτέλεσμα. Ό,τι έκανα καλά έβγαινε ενστι­

κτωδώς. Βέβαια, το να κάνω αυτές τις ασκήσεις και

το να ξέρω αυτά τα πράγματα με έκαναν να δείχνω

ηθοποιός, ήταν όμως γελοίο να κρατάω το φανταστι­

κό φλιτζάνι μου και να παριστάνω ότι πίνω. Υπήρχε

πάντα μέσα μου μια πονηρή φωνούλα που έλεγε

"Δεν υπάρχει φλιτζάνι". Λοιπόν, αυτή η πονηρή φω­

νή έχει πάρει τώρα το πάνω χέρι. Όσο και να προετοι­

μάζομαι, ό,τι κι αν επιχειρώ να κάνω, μόλις ανεβαί­

νω στη σκηνή αυτή η ύπουλη φωνή είναι συνεχώς πα­

ρούσα - "Δεν υπάρχει φλιτζάνι". Τζέρι, τελείωσε:

Δεν μπορώ πια να κάνω ένα θεατρικό έργο πραγματι­

κό για τον κόσμο. Δεν μπορώ πια να κάνω έναν ρόλο

πραγματικό για τον εαυτό μου».

Μόλις έφυγε ο Τζέρι, ο Άξλερ πήγε στο γραφείο του

και βρήκε το αντίτυπο του Ταξιδιού της μεγάλης μέρας μέ­

σα στη νύχια. Προσπάθησε να το διαβάσει, αλλά του

ήταν ανυπόφορο. Δεν πήγε πέρα από τη σελίδα 4 -

εκεί έβαλε και την κάρτα του Βίνσεντ Ντάνιελς, σαν σε­

λιδοδείκτη . Στο «Κένεντι Σέντερ» ήταν σαν να μην είχε

ξαναπαίξει ποτέ και τώρα ήταν σαν να μην είχε ποτέ

ξαναδιαβάσει θεατρικό έργο - σαν να μην είχε ποτέ ξα-

51

ναδιαβάσει αυτό το έργο. Οι προτάσεις ξετυλίγονταν

χωρίς νόημα. Δεν μπορούσε να παρακολουθήσει ποι­

ος μιλούσε. Καθισμένος εκεί, ανάμεσα στα βιβλία

του, προσπαθούσε να θυμηθεί έργα στα οποία υπάρ­

χει κάποιος ήρωας που αυτοκτονεί. Η Έντα στην'Εντα

Γκάμπλερ7, η Τζούλια στη ΔεσποινίδαΤζούλια8, η Φαίδρα

στον Ιππόλυτο, η Ιοκάστη στον Οιδίποδα τύραννο, όλοι

σχεδόν στην Αντιγόνη, ο Γουίλι Λόμαν στον θάνατο του

εμποράκου9, ο Τζο Κέλερ στο Ήταν όλοι τους παιδιά μου10,

ο Ντον Πάριτ στο Ο παγοπώλης έρχεται11, ο Σάιμον Στίμ-

σον στη Μικρή μαςπόλη12, η Οφηλία στον Αμλετ, ο Οθέλ-

λος στον ΟΒέλλο, ο Κάσσιος και ο Βρούτος στον Ιούλιο

Καίσαρα, η Γκόνεριλ στον Βασιλιά Αηρ, ο Αντώνιος, η

Κλεοπάτρα, ο Αινόβαρβος, η Χάρμιον στο Αντώνιος και

Κλεοπάτρα, ο παππούς στο Ξύπνα και τραγουδά1^, ο Ιβά-

νοφ στον Ιβάνοφ14, ο Κονσταντίν στον Γλάρο15. Κι αυ­

τός ο εκπληκτικός κατάλογος περιλάμβανε μονάχα τα

έργα στα οποία είχε κάποτε παίξει. Υπήρχαν περισσό­

τερα, πολύ περισσότερα. Το αξιοσημείωτο ήταν η συ­

χνότητα με την οποία εισβάλλει η αυτοκτονία στο δρά­

μα, λες και είναι η ιδρυτική, η καταστατική συνθήκη

του δράματος, που δεν υποστηρίζεται κατ' ανάγκην

από τη δράση, όπως αυτή υπαγορεύεται από τους μη­

χανισμούς του είδους. Η Ντίαρντρι στην Ντίαρντρι των

θλίψεων16, η'Εντβιγκ στην Αγριόπαπια17, η Ρεβέκκα Βε-

52

στ στο Ρόσμεροχολμ18, η Κρίστιν στο Πένβος ταιριάζει στην

Ηλέκτρα113, ο Ρωμαίος και η Ιουλιέττα, ο Αίας του Σο­

φοκλή. Η αυτοκτονία είναι ένα θέμα που οι δραμα­

τουργοί στοχάζονται με δέος από τον πέμπτο αιώνα

π.Χ., σαγηνευμένοι από ανθρώπινες υπάρξεις ικανές

για αισθήματα που μπορούν να εμπνεύσουν την πιο

ακραία πράξη. Θα έπρεπε να θέσει στον εαυτό του το

καθήκον να ξαναδιαβάσει αυτά τα έργα. Ναι, κάθε τι

το αποτρόπαιο πρέπει να αντιμετωπίζεται κατά πρό­

σωπο. Κανένας δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι δεν

το είχε σκεφτεί διεξοδικά.

Ο ΤΖΕΡΙ ΕΙΧΕ ΦΕΡΕΙ έναν μεγάλο κίτρινο φάκελο που

περιείχε μια χούφτα επιστολές απευθυνόμενες στον

ίδιο, φροντίδι του Πρακτορείου Όπενχαϊμ. Άλλες

εποχές έρχονταν μ' αυτό τον τρόπο στα χέρια του δε­

κάδες επιστολές θαυμαστών, κάθε δεύτερη εβδομά­

δα. Τώρα, αυτές οι λίγες ήταν όλες όσες είχαν φτάσει

στου Τζέρι το περασμένο εξάμηνο. Καθόταν στο σα­

λόνι σκίζοντας αδιάφορα τους φακέλους, διαβάζο­

ντας τις πρώτες γραμμές κι ύστερα κάνοντας το χαρτί

μπαλάκι και εκσφενδονίζοντας το στο πάτωμα. Όλες

του ζητούσαν φωτογραφίες με αυτόγραφο - όλες

εκτός από μία, που τον ξάφνιασε και που τη διάβασε

από την αρχή ώς το τέλος.

53

«Δεν ξέρω αν θα με θυμηθείς», άρχιζε το γράμμα.

«Ήμουν ασθενής στο Χάμερτον. Δειπνήσαμε μαζί

μερικές φορές. Κάναμε κι οι δυο μας εικαστική θερα­

πεία. Ίσως δεν με θυμάσαι. Μόλις παρακολούθησα

μια μεταμεσονύκτια προβολή στην τηλεόραση και

προς μεγάλη μου έκπληξη ήσουν και συ στην ταινία.

Έπαιζες έναν σκληροτράχηλο εγκληματία. Ήταν τόσο

αναπάντεχο που σε είδα στην οθόνη και μάλιστα σε

έναν τόσο απειλητικό ρόλο. Πόσο διαφορετικός

ήσουν εκεί από τον άνθρωπο που γνώρισα! Θυμάμαι

που σου είπα την ιστορία μου. Θυμάμαι πώς με άκου­

γες από το ένα γεύμα στο άλλο. Δεν μπορούσα να

σταματήσω να μιλάω. Βρισκόμουν σε μεγάλη αγω­

νία. Νόμιζα ότι η ζωή μου είχε τελειώσει. Ήθελα να

τελειώσει. Ίσως δεν το ξέρεις, αλλά το ότι άκουσες

την ιστορία μου με τον τρόπο που το έκανες, συνέβα­

λε στο να συνέλθω. Όχι πως ήταν εύκολο. Όχι πως εί­

ναι τώρα. Όχι πως θα είναι ποτέ. Το τέρας που πα­

ντρεύτηκα έκανε ανεπανόρθωτο κακό στην οικογέ­

νεια μου. Η καταστροφή ήταν μεγαλύτερη απ' ό,τι

πίστευα όταν νοσηλεύτηκα. Τρομερά πράγματα συ­

νέβαιναν για πολύ καιρό χωρίς εγώ να ξέρω τίποτα.

Τραγικά πράγματα, που αφορούσαν το κοριτσάκι

μου. Θυμάμαι που σε ρώτησα αν θα τον σκότωνες για

λογαριασμό μου. Σου είπα ότι θα πλήρωνα. Νόμιζα

54

πως επειδή ήσουν τόσο μεγαλόσωμος θα μπορούσες

να το κάνεις. Ευτυχώς δεν μου είπες ότι ήμουν τρελή

όταν το ξεστόμισα, αλλά καθόσουν κι άκουγες την

τρέλα μου λες και είχα τα λογικά μου. Σ' ευχαριστώ γι'

αυτό. Όμως ένα κομμάτι μου δεν θα ξαναβρεί ποτέ

πια την ψυχική του υγεία. Δεν γίνεται. Δεν θα ήταν

ούτε εφικτό, ούτε σωστό. Βλακωδώς καταδίκασα το

λάθος πρόσωπο σε θάνατο».

Το γράμμα συνεχιζόταν, ένα ενιαίο κείμενο γραμ­

μένο στο χέρι που απλωνόταν χαλαρά σε τρεις ακόμη

μεγάλες σελίδες και υπογραφόταν «Σίμπιλ Βαν Μπι-

ούριν». Θυμόταν που άκουγε την ιστορία της• το ότι

είχε συγκεντρωθεί και είχε παρακολουθήσει τόσο

προσεκτικά κάποιον άλλον εκτός από τον εαυτό του

ήταν ό,τι πλησιέστερο στην ηθοποιία είχε βιώσει τον

τελευταίο καιρό και ίσως να είχε βοηθήσει τον ίδιο να

αναρρώσει. Ναι, θυμόταν και τη Σίμπιλ και την ιστο­

ρία της και το ότι του είχε ζητήσει να σκοτώσει τον σύ­

ζυγο της, λες και ήταν γκάγκστερ σε ταινία και όχι

ένας ακόμη ασθενής της ψυχιατρικής κλινικής, ο

οποίος, παρότι μεγαλόσωμος, ήταν ανίκανος όπως κι

εκείνη να τερματίσει βίαια την οδύνη του μ' ένα

όπλο. Στις ταινίες άνθρωποι περιφέρονται συνέχεια

σκοτώνοντας ανθρώπους, αλλά ο λόγος για τον οποίο

γυρίζονται αυτές οι ταινίες είναι επειδή το 99,9 τοις

55

εκατό του κοινού αδυνατεί να διαπράξει φόνο. Κι αν

είναι τόσο δύσκολο να σκοτώσεις κάποιον άλλον, κά­

ποιον που έχεις κάθε λόγο να θέλεις να αφανίσεις,

φαντάσου πόσο δύσκολο είναι να καταφέρεις να σκο­

τώσεις τον εαυτό σου.

Η μεταμόρφωση

ΕΙΧΕ ΣΥΝΔΕΘΕΙ ΦΙΛΙΚΑ με τους γονείς της Πεγκίην

πριν η Πεγκίην γεννηθεί• για πρώτη φορά την είχε δει

στο μαιευτήριο, ένα μικροσκοπικό μωράκι που θήλα­

ζε από το στήθος της μητέρας του. Η γνωριμία τους

χρονολογούνταν από τότε που ο Άξλερ και οι νιόπα­

ντροι Στέιπλφορντ -αυτός από το Μίσιγκαν, εκείνη

από το Κάνσας- ανήκαν στον ίδιο θίασο και είχαν συ­

μπρωταγωνιστήσει στην παράσταση του έργου Ένας

ήρωας - Το καμάρι της Δύσης20 σε μια εκκλησία του Γκρί-

νουϊτς Βίλατζ. Ο Άξλερ κρατούσε τον άγριο πρωταγω­

νιστικό ρόλο τού παρά λίγο πατροκτόνου Κρίστι Μα-

χόουν, ενώ την Πεγκίην Μάικ Φλάερτι, την πεισμα­

τάρα σερβιτόρα στην παμπ του πατέρα της στη δυτι­

κή ακτή της κομητείας Μέιγιο, την έπαιζε η Κάρολ

Στέιπλφορντ, που τότε ήταν δύο μηνών έγκυος στο

πρώτο της παιδί. Ο Έισα Στέιπλφορντ είχε παίξει τον

58

Σων Κίογκ, τον αρραβωνιαστικό της Πεγκίην. Όταν

έκλεισε ο κύκλος των παραστάσεων, στο πάρτι της τε­

λευταίας βραδιάς, ο Άξλερ είχε ψηφίσει για το όνομα

του μωρού των Στέιπλφορντ που θα κατέφθανε πολύ

σύντομα: Κρίστι αν ήταν αγόρι και Πεγκίην αν ήταν

κορίτσι.

Ήταν λοιπόν ελάχιστες οι πιθανότητες -με δεδομέ­

νο κυρίως ότι η Πεγκίην Μάικ Στέιπλφορντ ήταν λε­

σβία από τα είκοσι τρία της- στα σαράντα της χρόνια

και στα εξήντα πέντε τού Άξλερ, να γίνουν εραστές

αυτοί οι δυο. Και μάλιστα εραστές που συνήθιζαν να

τηλεφωνιούνται κάθε πρωί μόλις ξυπνούσαν και να

περνάνε τον ελεύθερο χρόνο τους μαζί στο σπίτι του,

όπου, προς μεγάλη του ευχαρίστηση, εκείνη οικειο­

ποιήθηκε πολύ σύντομα δύο δωμάτια για τον εαυτό

της: τη μία από τις τρεις κρεβατοκάμαρες στον δεύ­

τερο όροφο για τα πράγματα της και το γραφείο του

ισογείου δίπλα στο σαλόνι για το λάπτοπ της. Υπήρ­

χαν τζάκια σε όλα τα δωμάτια του ισογείου, ακόμη

και στην κουζίνα, και όταν η Πεγκίην εργαζόταν στο

γραφείο είχε συνέχεια αναμμένη τη φωτιά. Έμενε σε

απόσταση μιας ώρας περίπου από το σπίτι του και τα­

ξίδευε στους ανεμοδαρμένους ορεινούς δρόμους που

την οδηγούσαν μέσα από καλλιεργημένες εκτάσεις

στο δικό του άφρακτο αγρόκτημα, κάπου διακόσια

59

στρέμματα, και στην παλιά λευκή αγροικία με τα

μαύρα παντζούρια, που την περιέβαλλαν παμπάλαι­

οι σφένδαμνοι, μεγάλες φλαμουριές και ανισοϋψείς

πέτρινοι τοίχοι. Εκεί γύρω δεν υπήρχε κανένας, που­

θενά - μονάχα οι δυο τους. Στη διάρκεια των πρώτων

μηνών σπάνια σηκώνονταν από το κρεβάτι πριν από

το μεσημέρι. Δεν μπορούσαν ν' αφήσουν ο ένας τον

άλλον.

Κι όμως, πριν από την άφιξη της ένιωθε τελειωτι­

κά ξοφλημένος: είχε ξοφλήσει με την ηθοποιία, με τις

γυναίκες, με τους ανθρώπους, είχε διακόψει οριστικά

τις σχέσεις του με την ευτυχία. Ήταν σε πολύ κακή

φυσική κατάσταση για παραπάνω από έναν χρόνο,

ανήμπορος σχεδόν να περπατήσει λίγα βήματα ή να

σταθεί όρθιος ή να μείνει καθιστός για ώρα εξαιτίας

του πόνου στη σπονδυλική του στήλη, με τον οποίο

πάλευε σε όλη του την ενήλικη ζωή και η εξουθενωτι­

κή επιδείνωση του οποίου επιταχυνόταν με την ηλι­

κία - κι έτσι ήταν πια βέβαιο ότι είχε ξοφλήσει με όλα.

Το ένα του πόδι παρέλυε κατά διαστήματα κι έτσι δεν

μπορούσε να το σηκώσει κανονικά καθώς βάδιζε, με

αποτέλεσμα να παραπατάει σε σκαλιά ή σε λακκού­

βες και να πέφτει γρατζουνώντας τα χέρια του ή, κα­

θώς καμιά φορά προσγειωνόταν με το πρόσωπο, μα­

τώνοντας τα χείλη ή τη μύτη του. Λίγους μόλις μήνες

6ο 6ι

νωρίτερα ο καλύτερος και μόνος ντόπιος φίλος του,

ένας ογδοντάχρονος δικαστής που είχε πάρει σύντα­

ξη πριν από μερικά χρόνια, είχε πεθάνει από καρκίνο•

κι έτσι, μολονότι ο Άξλερ είχε επί τριάντα χρόνια τη

βάση του δυο ώρες μακριά από την πόλη, ανάμεσα

στα δέντρα και τα χωράφια -έμενε εκεί όταν δεν βρι­

σκόταν κάπου στον κόσμο ερμηνεύοντας τον εκάστο­

τε ρόλο του- δεν είχε κανέναν για να μιλήσει ή να μοι­

ραστεί το γεύμα του, και πολύ περισσότερο το κρεβά­

τι του. Και είχε ξαναρχίσει να σκέφτεται να αυτοκτο­

νήσει, τόσο συχνά όσο και πριν νοσηλευτεί, τον προη­

γούμενο χρόνο. Κάθε πρωί ξυπνούσε μ' ένα τεράστιο

κενό, διαπιστώνοντας ότι δεν άντεχε να περάσει άλλη

μια μέρα απογυμνωμένος από τα χαρίσματα του, μό­

νος, άεργος, μέσα σε επίμονους πόνους. Για άλλη μια

φορά, επίκεντρο της ζωής του είχε γίνει η αυτοκτο­

νία• στον πυρήνα του αισθήματος στέρησης που τον

διακατείχε δεν υπήρχε παρά μονάχα αυτή.

Ένα παγερό γκρίζο πρωινό, μετά από μια εβδομά­

δα πυκνής χιονοθύελλας, ο Άξλερ ξεκίνησε από το

σπίτι του για το γκαράζ, με σκοπό να οδηγήσει τα έξι

χιλιόμετρα ώς την πόλη για να προμηθευτεί τρόφιμα.

Ο αγρότης που είχε αναλάβει να φτυαρίζει το χιόνι για

λογαριασμό του είχε καθαρίσει τα μονοπάτια γύρω

απ' το σπίτι, ωστόσο ο Άξλερ βάδιζε προσεκτικά, φο­

ρώντας μπότες για το χιόνι με χοντρές σόλες, κρατώ­

ντας ένα μπαστούνι και κάνοντας μικρά βηματάκια

για να προστατευτεί από το ενδεχόμενο να γλιστρήσει

και να πέσει. Κάτω από τα ρούχα που φορούσε, το

ένα πάνω απ' το άλλο, η μέση του, για ασφάλεια,

ήταν τυλιγμένη μ' έναν σφιχτό κηλεπίδεσμο. Μόλις

γύρισε την πλάτη του στο σπίτι και άρχισε να κατευ­

θύνεται προς το γκαράζ, πρόσεξε ένα μικρό ασπριδε-

ρό ζωάκι με μακριά ουρά που στεκόταν στο χιόνι,

ανάμεσα στο γκαράζ και τον αχυρώνα. Αρχικά του

φάνηκε σαν πολύ μεγάλος αρουραίος, γρήγορα όμως

κατάλαβε, από το σχήμα και το χρώμα της άτριχης

ουράς και από τη μουσούδα του, ότι ήταν ένα οπό-

σουμ γύρω στα είκοσι πέντε εκατοστά μακρύ. Τα

οπόσουμ είναι συνήθως νυκτόβια, όμως αυτό, που το

τρίχωμα του φαινόταν ξεθωριασμένο και βρώμικο,

στεκόταν εκεί, στο χιόνι, μέσα στο άπλετο φως της

μέρας. Καθώς ο Άξλερ πλησίασε, το οπόσουμ σύρθη­

κε αδύναμα προς την κατεύθυνση του αχυρώνα και

μετά εξαφανίστηκε μέσα σ' έναν σωρό από χιόνι στη

ρίζα των πέτρινων θεμελίων του κτίσματος. Ακολού­

θησε το ζώο -που μάλλον ήταν άρρωστο αν όχι ετοι­

μοθάνατο- και όταν έφτασε στο λοφάκι του χιονιού

είδε ότι υπήρχε μια τρύπα, ανοιγμένη στην μπροστι­

νή πλευρά. Στηρίχτηκε και με τα δυο του χέρια στο

62

μπαστούνι του και γονάτισε στο χιόνι προσπαθώντας

να διακρίνει κάποια κίνηση στο εσωτερικό της. Το

οπόσουμ είχε αποτραβηχτεί στο βάθος της τρύπας

και δεν μπορούσε να το δει, όμως στην μπροστινή

πλευρά του κούφιου εσωτερικού ήταν σκορπισμένα

μερικά ξυλαράκια. Τα μέτρησε. Έξι κλαδάκια. Νά

λοιπόν πώς γίνεται, σκέφτηκε ο Άξλερ. Έχω πάρα

πολλά. Μόνο έξι χρειάζεται κανείς.

Το επόμενο πρωινό, ενώ έφτιαχνε τον καφέ του,

είδε το οπόσουμ μέσα απ' το παράθυρο της κουζίνας.

Το ζώο στεκόταν στα πίσω του πόδια πλάι στον αχυ­

ρώνα, τρώγοντας χιόνι από ένα βουναλάκι, σπρώχνο­

ντας παγωμένους σβώλους στο στόμα του με τα

μπροστινά του πόδια. Φόρεσε βιαστικά τις μπότες

και το παλτό του, άρπαξε το μπαστούνι του, βγήκε

από την μπροστινή πόρτα και έστριψε στο καθαρι­

σμένο μονοπάτι πλάι στο σπίτι που έβλεπε στον αχυ­

ρώνα. Από απόσταση έξι περίπου μέτρων φώναξε στο

οπόσουμ με δυνατή φωνή: «Πώς θα σου φαινόταν να

παίξεις τον Τζέιμς Ταϊρόουν; Στο "Γκάθρι"». Το οπό­

σουμ απλώς συνέχισε να τρώει χιόνι. «Θα ήσουν ένας

θαυμάσιος Τζέιμς Ταϊρόουν!»

Ύστερα από εκείνη την ημέρα, η μικρή γελοιογρα­

φία του που είχε φτιάξει η φύση, δεν ξαναφάνηκε.

Ποτέ δεν ζαναείδε το οπόσουμ -ίσως να χάθηκε ή να

63

ψόφησε στο δάσος- αν και η χιονοσπηλιά με τα έξι

κλαδάκια παρέμεινε ανέπαφη ώς την εποχή που τα

χιόνια άρχισαν να λιώνουν.

ΚΑΙ ΤΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ Η ΠΕΓΚΙΗΝ. Του τηλε­

φώνησε από το σπιτάκι που νοίκιαζε λίγα χιλιόμετρα

μακριά από το Πρέσκοτ, ένα μικρό προοδευτικό πα­

νεπιστήμιο θηλέων στο δυτικό Βερμόντ, όπου είχε αρ­

χίσει πρόσφατα να διδάσκει. Το δικό του σπίτι απείχε

μια ώρα δρόμο προς τα δυτικά, στα σύνορα της πολι­

τείας, στην αγροτική Νέα Υόρκη. Είχε να τη δει πάνω

από είκοσι χρόνια, από τότε που, νεαρή χαρούμενη

φοιτήτρια, ταξίδευε στις διακοπές της με τη μητέρα

και τον πατέρα της. Τότε, οι Στέιπλφορντ είχαν βρε­

θεί κοντά στο σπίτι του και είχαν περάσει για λίγες

ώρες να πουν ένα γεια. Κάθε λίγα χρόνια συναντιό­

νταν κάπως έτσι. Ο Έισα ήταν διευθυντής ενός περι­

φερειακού θεάτρου στο Λάνσινγκ του Μίσιγκαν, εκεί

που είχε γεννηθεί και μεγαλώσει, και η Κάρολ έπαιζε

στον τοπικό θίασο και δίδασκε υποκριτική στο πανε­

πιστήμιο της Πολιτείας. Είχε δει την Πεγκίην άλλη

μια φορά, σε μιαν άλλη επίσκεψη, ένα χαμογελαστό,

ντροπαλό, χαριτωμένο δεκάχρονο παιδί που σκαρφά­

λωνε στα δέντρα του και κολυμπούσε με γρήγορες

6 4

απλωτές στην πισίνα του, ένα λιπόσαρκο, αθλητικό

αγοροκόριτσο που γελούσε αμτ\γανα με όλα τα αστεία

του πατέρα της. Και παλιότερα την είχε δει να βυζαί­

νει στο μαιευτήριο του Νοσοκομείου Σέιντ Βίνσεντ

της Νέας Υόρκης.

Τώρα είδε μια λυγερή σαραντάχρονη γυναίκα με

μεγάλα στήθη, που ωστόσο διατηρούσε κάτι από το

αλλοτινό παιδί στο χαμόγελο της -ένα χαμόγελο στο

οποίο το πάνω χείλος ανασηκωνόταν αυτόματα για να

αποκαλύψει τα πεταχτά της μπροστινά δόντια- και

πολλά από το αλλοτινό αγοροκόριτσο στη λικνιστική

περπατησιά της. Ήταν ντυμένη με εκδρομικά ρούχα,

πολυφορεμένες εργατικές μπότες και ένα κόκκινο

μπουφάν με φερμουάρ, και τα μαλλιά της, που λαν­

θασμένα τα θυμόταν ξανθά, όπως της μητέρας της,

ήταν σκούρα καστανά και κομμένα σχεδόν σύρριζα

στο κρανίο της, τόσο κοντά στον σβέρκο, σαν να τα εί­

χε κουρέψει με την ψιλή. Απέπνεε την άτρωτη αυτοπε­

ποίθηση ενός ευτυχισμένου ανθρώπου και, μολονότι

το πρότυπο της ήταν το Ζόρικο Χαμίνι, μιλούσε με μια

ελκυστικά χρωματισμένη φωνή, λες και μιμούνταν

την άρθρωση της ηθοποιού μητέρας της.

Όπως θα μάθαινε τελικά, εδώ και αρκετό καιρό

εκείνη δεν είχε πια αυτό που ήθελε, αλλά την τερατώ­

δη του αντιστροφή. Είχε περάσει τα δύο τελευταία

65

χρόνια μιας εξάχρονης σχέσης υποφέροντας, σε ένα

οδυνηρά μοναχικό σπιτικό στο Μπόζμαν της Μοντά­

να. «Τα πρώτα τέσσερα χρόνια», του είπε μια νύχτα,

όταν είχαν γίνει πια εραστές, «η Πρισίλα κι εγώ μοι­

ραζόμασταν μιαν υπέροχη, αβίαστη συντροφικότη­

τα. Πηγαίναμε για κάμπινγκ και πεζοπορίες συνέ­

χεια, ακόμα κι όταν χιόνιζε. Τα καλοκαίρια φεύγαμε

για μέρη όπως η Αλάσκα, κατασκηνώναμε και πεζο­

πορούσαμε. Ήταν συναρπαστικά. Πήγαμε στη Νέα

Ζηλανδία, πήγαμε στη Μαλαισία. Είχαν μια παιδικό­

τητα οι περιπετειώδεις περιπλανήσεις μας στον κό­

σμο, που τη λάτρευα. Ήμασταν σαν δυο δραπέτες.

Ύστερα, από τον πέμπτο χρόνο και μετά, εκείνη σιγά

σιγά βυθίστηκε στο κομπιούτερ της κι εγώ απόμεινα

χωρίς να 'χω κανέναν να μιλήσω, εκτός από τις γάτες.

Ώς τότε κάναμε τα πάντα μαζί. Μέναμε κουκουλω­

μένες στο κρεβάτι διαβάζοντας - διαβάζοντας σιω­

πηλά, διαβάζοντας μεγαλόφωνα ολόκληρες παρα­

γράφους η μία στην άλλη• για πολύ καιρό υπήρχε μια

μεθυστική ταύτιση. Η Πρισίλα ποτέ δεν έλεγε «Μου

άρεσε αυτό το βιβλίο», αλλά «Μας άρεσε αυτό το βι­

βλίο» ή, για κάποιο μέρος «Μας άρεσε που πήγαμε

εκεί», ή για τα σχέδια μας «Νά τι σχεδιάζουμε να κά­

νουμε φέτος το καλοκαίρι». Εμείς. Εμείς. Εμείς. Και

ξαφνικά το «εμείς» δεν ήταν εμείς - το εμείς είχε τε-

66

λειώσει. Εμείς ήταν εκείνη και ο Mac της. Εμείς ήταν

εκείνη και το κακοφορμισμένο της μυστικό που κηλί­

δωνε το κάθε τι - το ότι εκείνη ήταν έτοιμη να ακρω­

τηριάσει το σώμα που αγαπούσα».

Οι δυο τους δίδασκαν στο Πανεπιστήμιο του Μπόζ-

μαν και στη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων που

έζησαν ως ζευγάρι, όταν η Πρισίλα γύριζε σπίτι από τη

δουλειά, καθόταν μπροστά στο κομπιούτερ της ώς την

ώρα του ύπνου. Περνούσε τα Σαββατοκύριακα της

μπροστά στο κομπιούτερ. Έτρωγε και έπινε μπροστά

στο κομπιούτερ. Καθόλου κουβέντα πια, καθόλου σεξ•

ακόμη και για τις πεζοπορίες και το κάμπινγκ η Πε­

γκίην έπρεπε να ξεκινάει μόνη της ή με άλλους, που

τους περιμάζευε για να έχει κάποια συντροφιά - όχι με

την Πρισίλα. Ύστερα, μια μέρα, έξι χρόνια αφότου εί­

χαν συναντηθεί στη Μοντάνα κι είχαν αποφασίσει να

ενώσουν τα βαλάντια τους και να ζήσουν ως ζευγάρι, η

Πρισίλα ανακοίνωσε ότι είχε αρχίσει να παίρνει ορμό­

νες για να αναπτύξει τριχοφυΐα στο πρόσωπο και να

βαθύνει τη φωνή της. Το σχέδιο της ήταν να κάνει πλα­

στική για αφαίρεση στήθους καινά γίνει άντρας. Μόνη

της, παραδέχτηκε η Πρισίλα, είχε αυτό το όνειρο εδώ

και πολύ καιρό και τώρα δεν θα υπαναχωρούσε όσο κι

αν την ικέτευε η Πεγκίην. Το αμέσως επόμενο πρωί η

Πεγκίην έφυγε από το σπίτι που είχαν αγοράσει από

67

κοινού, παίρνοντας μαζί της μια από τις δύο γάτες

-«Δεν ήταν και το καλύτερο για τις γάτες», είπε η Πε­

γκίην, «αλλά αυτό ήταν το λιγότερο»- και εγκαταστά­

θηκε σε ένα δωμάτιο του τοπικού μοτέλ. Με δυσκολία

κατάφερνε να ηρεμεί και να πηγαίνει στα μαθήματα

της. Όσο μοναχική κι αν είχε γίνει η συμβίωση της με

την Πρισίλα, το τραύμα τής προδοσίας, η φύση της

προδοσίας ήταν πολύ χειρότερα. Έκλαιγε συνέχεια και

άρχισε να στέλνει επιστολές σε πανεπιστήμια εκατο­

ντάδες χιλιόμετρα μακριά από τη Μοντάνα, αναζητώ­

ντας καινούργια δουλειά. Πήγε σε ένα συνέδριο στο

πλαίσιο του οποίου διάφορα πανεπιστήμια αναζητού­

σαν υποψήφιους περιβαλλοντικών σπουδών και βρήκε

μια θέση στα Ανατολικά, αφού πρώτα κοιμήθηκε με

την κοσμήτορα, που την ερωτεύτηκε παράφορα και

στη συνέχεια την προσέλαβε. Η κοσμήτορας εξακο­

λουθούσε να είναι η αφοσιωμένη προστάτιδα και ερω­

μένη της, τότε που η Πεγκίην πέρασε με το αυτοκίνητο

να δει τον Άξλερ και αποφάσισε ότι μετά από δεκαεπτά

χρόνια λεσβιακής ερωτικής ζωής ήθελε έναν άντρα -

αυτόν τον άντρα, αυτόν τον ηθοποιό, είκοσι πέντε χρό­

νια μεγαλύτερο της και φίλο της οικογένειας της δεκα­

ετίες ολόκληρες. Αφού η Πρισίλα μπορούσε να γίνει

ετεροφυλόφιλος άντρας, τότε και η Πεγκίην μπορούσε

να γίνει ετεροφυλόφιλη γυναίκα.

68

ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ, ενώ οδηγούσε την

Πεγκίην στο σπίτι, ο Άξλερ σκόνταψε και έπεσε άγαρ­

μπα στο φαρδύ πέτρινο σκαλοπάτι, σκίζοντας την πα­

λάμη του χεριού που είχε προτάξει για να ανακόψει

την πτώση. «Πού είναι τα είδη πρώτων βοηθειών;»

τον είχε ρωτήσει. Την κατατόπισε κι εκείνη μπήκε μέ­

σα να τα πάρει, ξαναβγήκε, καθάρισε την πληγή του

με βαμβάκι και οξυζενέ και την κάλυψε με έναν-δυο

αυτοκόλλητους επιδέσμους. Του έφερε κι ένα ποτήρι

νερό να πιει. Χρόνια είχε να του προσφέρει κάποιος

ένα ποτήρι νερό.

Την προσκάλεσε να μείνει για δείπνο. Κατέληξε να

του το ετοιμάσει εκείνη. Χρόνια είχε και να του μα­

γειρέψει κάποιος. Η Πεγκίην ήπιε ένα μπουκάλι μπύ­

ρα ενώ εκείνος καθόταν στο τραπέζι της κουζίνας και

την παρακολουθούσε να ετοιμάζει το φαγητό. Υπήρ­

χε ένα κομμάτι παρμεζάνα στο ψυγείο, υπήρχαν αυ­

γά, υπήρχε λίγο μπέικον, υπήρχε μισό κουτάκι κρέμα

και μ' αυτά κι ένα πακέτο μακαρόνια έφτιαξε σπαγ­

γέτι καρμπονάρα. Ανακαλούσε την εικόνα της, μωρό

στο στήθος της μητέρας της, ενώ την παρατηρούσε

να δουλεύει στην κουζίνα του, άνετη, λες και ο χώρος

της ανήκε. Ήταν μια παρουσία που έσφυζε από ζωή,

6 9

συμπαγής, καλοφτιαγμένη, γεμάτη ενέργεια• σύντο­

μα ο Άξλερ δεν ένιωθε πια ότι χωρίς το ταλέντο του

ήταν μόνος στον κόσμο. Ήταν ευτυχισμένος - απροσ­

δόκητο αίσθημα. Συνήθως την ώρα του δείπνου είχε

την πιο μελαγχολική διάθεση της μέρας. Ενώ η Πε­

γκίην μαγείρευε, ο Άξλερ πήγε στο σαλόνι και έβαλε

στο πικ απ έναν δίσκο του Σούμπερτ με τον Μπρέντελ

στο πιάνο. Ούτε που θυμόταν την τελευταία φορά

που είχε μπει στον κόπο ν' ακούσει μουσική, παρόλο

που παλιά, στις καλύτερες μέρες του γάμου του, η

μουσική δεν έπαυε να παίζει.

«Τι έγινε με τη γυναίκα σου;» τον ρώτησε, αφού

είχαν φάει τη μακαρονάδα και είχαν μοιραστεί ένα

μπουκάλι κρασί.

«Δεν έχει σημασία. Πολύ βαρετό θέμα για κουβέ­

ντα».

«Πόσον καιρό ζεις εδώ πάνω χωρίς κανέναν;»

«Αρκετό για να νιώσω αδιανόητα μόνος. Μερικές

φορές είναι πολύ περίεργο να κάθεσαι εδώ και να

περνούν οι μήνες, οι εποχές να διαδέχονται η μία την

άλλη, και να σκέφτεσαι ότι όλα συνεχίζονται χωρίς

εσένα. Ακριβώς όπως θα είναι και όταν πεθάνεις».

«Τι έγινε με το θέατρο;» ρώτησε.

«Δεν παίζω πια».

«Δεν μπορεί», είπε. «Τισυνέβη;»

7θ

«Επίσης πολύ βαρετό για να το αναλύσουμε».

«Αποσύρθηκες, ή έγινε τίποτ' άλλο;»

Εκείνος σηκώθηκε και πέρασε στην άλλη πλευρά

του τραπεζιού• σηκώθηκε κι εκείνη και ο Άξλερ τη φί­

λησε.

Η Πεγκίην χαμογέλασε έκπληκτη. «Παρεκκλίνω

σεξουαλικά. Κοιμάμαι με γυναίκες», είπε γελώντας.

«Δεν ήταν και τόσο δύσκολο να το καταλάβω».

Και στο σημείο αυτό, τη φίλησε για δεύτερη φορά.

«Τότε τι κάνεις;» τον ρώτησε.

Εκείνος ανασήκωσε τους ώμους. «Δεν μπορώ να πω

ότι ξέρω. Δεν έχεις πάει ποτέ με άντρα;» τη ρώτησε.

«Όταν ήμουν στο πανεπιστήμιο»

«Είσαι με καμιά γυναίκα αυτήν την εποχή;»

«Μέσες-άκρες», του απάντησε. «Εσύ;»

«Όχι».

Ένιωσε τη δύναμη στα μυώδη μπράτσα της, πα-

σπάτεψε τα βαριά της στήθη, χούφτωσε τον σκληρό πι­

σινό της, την τράβηξε κοντά του και ξαναφιλήθηκαν.

Ύστερα, την παρέσυρε στον καναπέ του σαλονιού• κι

εκεί η Πεγκίην, κοκκινίζοντας καθώς ο Άξλερ την κοι­

τούσε, έβγαλε το τζην της και βρέθηκε με άντρα για

πρώτη φορά από τότε που ήταν φοιτήτρια. Κι εκείνος

βρέθηκε με λεσβία για πρώτη φορά στη ζωή του.

Μήνες αργότερα θα της έλεγε: «Πώς έτυχε και πέ-

71

ρασες εκείνο το απόγευμα;» «Ήθελα να δω αν είναι

καμιά γυναίκα μαζί σου». «Κι όταν είδες;» «Σκέφτη­

κα "Γιατί όχι εγώ;"» «Ανέκαθεν τόσο υπολογίστρια

ήσουν;» «Δεν είναι υπολογισμός. Είναι να κυνηγάς

αυτό που θέλεις. Και», πρόσθεσε, «να μην κυνηγάς

αυτό που δεν θέλεις πια».

Η ΚΟΣΜΗΤΟΡΑΣ που την προσέλαβε και την έφερε

στο Πρέσκοτ έγινε πυρ και μανία όταν η Πεγκίην της

δήλωσε ότι η σχέση τους είχε τελειώσει. Ήταν οκτώ

χρόνια μεγαλύτερη από την Πεγκίην, κέρδιζε τα δι­

πλά και περισσότερα από εκείνη, είχε διατελέσει

αξιοσέβαστη κοσμήτορας επί δέκα και πλέον χρόνια

και έτσι αρνήθηκε να το πιστέψει ή να το επιτρέψει.

Το πρώτο πράγμα που έκανε κάθε πρωί ήταν να τηλε­

φωνεί στην Πεγκίην και να την κατσαδιάζει και τις

νύχτες την έπαιρνε αμέτρητες φορές για να της βάλει

τις φωνές, να την προσβάλει και να απαιτήσει μιαν

εξήγηση. Κάποτε της τηλεφώνησε από το τοπικό νε­

κροταφείο, όπου, όπως ανακοίνωσε, «περιπλανιόταν

έξαλλη» για τον τρόπο με τον οποίο της είχε φερθεί η

Πεγκίην. Κατηγόρησε την Πεγκίην ότι την είχε εκμε­

ταλλευτεί για να πάρει τη θέση καινά την παρατήσει,

εντελώς καιροσκοπικά, λίγες μόνο βδομάδες αφότου

72

εξασφάλισε τη δουλειά. Όταν η Πεγκίην πήγε στην

πισίνα για να συμμετάσχει στην προπόνηση της κο­

λυμβητικής ομάδας, δυο φορές την εβδομάδα αργά

το απόγευμα, η κοσμήτορας κανόνισε να κολυμπάει

την ίδια ώρα και φρόντισε να πάρει το ντουλαπάκι δί­

πλα σ' εκείνο της Πεγκίην. Η κοσμήτορας τηλεφω­

νούσε για να την καλέσει στο σινεμά, σε διαλέξεις, σε

συναυλίες, σε δείπνα. Τηλεφωνούσε μέρα παρά μέρα

ανακοινώνοντας στην Πεγκίην ότι ήθελε να τη δει το

ερχόμενο Σαββατοκύριακο. Η Πεγκίην της είχε ήδη

ξεκαθαρίσει ότι ήταν απασχολημένη τα Σαββατοκύ­

ριακα και ότι δεν ήθελε να συνεχίσει να τη βλέπει. Η

κοσμήτορας ικέτευε, ούρλιαζε - μερικές φορές έκλαι­

γε. Δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς την Πεγκίην. Μια

δυνατή, επιτυχημένη γυναίκα σαράντα οκτώ χρονών

με τόσα προσόντα, μια δυναμική γυναίκα που λέγανε

ότι θα ήταν η επόμενη Πρόεδρος του Πρέσκοτ, και να

εκτροχιάζεται τόσο εύκολα!

Μια Κυριακή απόγευμα τηλεφώνησε στο σπίτι του

και ζήτησε να μιλήσει με την Πεγκίην Στέιπλφορντ. Ο

Άξλερ κατέβασε το ακουστικό, πήγε στο καθιστικό και

πληροφόρησε την Πεγκίην ότι το τηλεφώνημα ήταν

για κείνην. «Ποια είναι;» τη ρώτησε. Χωρίς να διστά­

σει, του απάντησε: «Ποια άλλη μπορεί να είναι; Η

Λουίζ. Πώς έμαθε πού βρίσκομαι; Πού βρήκε τον

73

αριθμό σου;» Εκείνος ξαναγύρισε στο τηλέφωνο και

είπε «Δεν υπάρχει καμιά Πεγκίην Στέιπλφορντ εδώ».

«Ευχαριστώ» είπε η φωνή και το έκλεισε. Την επόμενη

βδομάδα, στην πανεπιστημιούπολη, η Πεγκίην έπεσε

πάνω στη Λουίζ. Η Λουίζ της δήλωσε πως θα έλειπε

για δέκα μέρες και πως όταν θα επέστρεφε «καλό θα

ήταν η Πεγκίην να έκανε κάτι για εκείνην» όπως «να

την καλέσει σε δείπνο». Και τότε η Πεγκίην φοβήθη­

κε, πρώτον, επειδή η Λουίζ δεν είχε σκοπό να την

αφήσει ήσυχη, παρότι της είχε για μια ακόμη φορά ξε­

καθαρίσει ότι η σχέση τους είχε τελειώσει και, δεύτε­

ρον, εξαιτίας της απειλής που ενσάρκωνε ο θυμός της

Λουίζ. «Τι απειλείται;» τη ρώτησε εκείνος. «Τι; Η δου­

λειά μου. Δεν υπάρχει κανένα όριο στο κακό που μπο­

ρεί να μου κάνει, αν βάλει κάτι τέτοιο στο μυαλό της».

«Όμως έχεις εμένα, έτσι δεν είναι;» είπε ο Άξλερ. «Τι

σημαίνει αυτό;» «Έχεις εμένα να στηριχτείς. Είμαι

εδώ».

Εκείνος ήταν εδώ. Εκείνη ήταν εδώ. Οι προοπτι­

κές και των δύο είχαν αλλάξει εντυπωσιακά.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΡΟΥΧΟ που της αγόρασε ήταν ένα μελί

στενό δερμάτινο μπουφάν με φόδρα από μουτόν, που

είχε δει στη βιτρίνα ενός μαγαζιού σ' ένα χωριό με εύ-

74

πόρους κατοίκους που απείχε δεκαπέντε χιλιόμετρα

από το σπίτι του, αν ακολουθούσε κανείς τον δρόμο

που περνούσε μέσα από το δάσος. Πήγε ως εκεί και

το αγόρασε στο νούμερο που σωστά μάντεψε ότι φο­

ρούσε η Πεγκίην. Το μπουφάν κόστισε χίλια δολάρια.

Ποτέ δεν είχε αποκτήσει κάτι τόσο ακριβό και ποτέ

δεν έδειχνε ωραιότερη απ' ό,τι όταν το φορούσε. Της

είπε ότι ήταν για τα γενέθλια της, όποτε κι αν έπε­

φταν. Τις επόμενες μέρες δεν το έβγαλε από πάνω

της. Ύστερα, οδήγησαν ως τη Νέα Υόρκη, θέλοντας

να απολαύσουν καλό φαγητό, να πάνε σινεμά και να

δραπετεύσουν για ένα Σαββατοκύριακο μαζί• κι εκεί,

της αγόρασε κι άλλα ρούχα - ως το τέλος του Σαββα­

τοκύριακου ρούχα αξίας τουλάχιστον πέντε χιλιάδων

δολαρίων, φούστες, μπλούζες, ζώνες, σακάκια, πα­

πούτσια, πουλόβερ, σύνολα με τα οποία φαινόταν

πολύ διαφορετική απ' ό,τι με τα ρούχα που είχε αγο­

ράσει στα Ανατολικά μ' εκείνην από τη Μοντάνα.

Όταν κατέφθασε για πρώτη φορά στο σπίτι του, ήταν

ελάχιστα τα ρούχα της που δεν θα μπορούσε να φορέ­

σει κι ένα δεκαεξάχρονο αγόρι και μόνο τώρα είχε αρ­

χίσει να εγκαταλείπει εκείνο το βάδισμα που θύμιζε

δεκαεξάχρονο αγόρι. Στα καταστήματα της Νέας

Υόρκης, μόλις φορούσε κάτι καινούργιο στο δοκιμα­

στήριο, έβγαινε κι εμφανιζόταν εκεί που την περίμε-

75

νε ο Άξλερ για να δει πώς της πήγαινε και να ζητήσει

τη γνώμη του. Τις πρώτες ώρες φαινόταν να έχει

παραλύσει από συστολή και αμηχανία• μετά χαλά­

ρωσε και, στο τέλος πια, ξεπρόβαλλε κοκέτικα από το

δοκιμαστήριο χαμογελώντας ευχαριστημένη.

Της αγόρασε κολιέ, βραχιόλια και σκουλαρίκια.

Της αγόρασε πολυτελή εσώρουχα για να αντικατα­

στήσει τα αθλητικά σουτιέν και τα γκρίζα σλιπάκια.

Της αγόρασε μικροσκοπικά σατέν μπέιμπι ντολ για

να αντικαταστήσει τις φανελένιες πιτζάμες της. Της

αγόρασε ψηλοτάκουνα μποτίνια, ένα ζευγάρι μαύρα

και ένα καφέ. Το μοναδικό της παλτό το είχε κληρο­

νομήσει από τη μακαρίτισσα τη μητέρα της Πρισίλα.

Ήταν πολύ μεγάλο για εκείνη και την έκανε να φαίνε­

ται άχαρη, σαν να φορούσε ένα κουτί• έτσι, τους επό­

μενους μήνες της αγόρασε καινούργια παλτά που την

κολάκευαν - πέντε τον αριθμό, θα μπορούσε να της

αγοράσει εκατό. Δεν μπορούσε να σταματήσει. Ζώ­

ντας με τον τρόπο που ζούσε, σπάνια ξόδευε για τον

εαυτό του και τίποτα δεν του έδινε μεγαλύτερη χαρά

από το να την μεταμορφώνει, κάνοντας την να φαίνε­

ται όπως ποτέ στο παρελθόν. Ήταν ένα όργιο παρα-

χαιδέματος και σπατάλης που ταίριαζε θαυμάσια και

στους δυο.

Παρ' όλα αυτά, εκείνη δεν ήθελε να μάθουν οι γο-

76

νείς της για τη σχέση τους. Θα τους προκαλούσε με­

γάλο πόνο. Εκείνος σκεφτόταν: Περισσότερο πόνο

απ' ό,τι όταν τους είπες ότι ήσουν λεσβία; Του αφη­

γήθηκε τι είχε συμβεί τότε που τους το αποκάλυψε,

στα είκοσι τρία της χρόνια. Η μητέρα της είχε κλάψει

και είχε πει «Δεν μπορώ να φανταστώ τίποτα χειρότε­

ρο» και ο πατέρας της είχε προσποιηθεί ότι το αποδε­

χόταν, αλλά έκανε μήνες να ξαναχαμογελάσει. Πέρα­

σε καιρός ώσπου η οικογένεια να ξεπεράσει το τραύ­

μα. «Και γιατί θα τους προκαλούσε πόνο το να μά­

θουν για μένα;» τη ρώτησε. «Επειδή σε γνωρίζουν

από τόσο παλιά. Επειδή έχετε την ίδια ηλικία».

«Όπως θέλεις», της είπε. Αλλά δεν μπορούσε να μην

αναρωτιέται για τα κίνητρα της. Ίσως η Πεγκίην υπε-

ρέβαλλε, επειδή είχε συνηθίσει να μοιράζει τη ζωή

της στα δυο, να διαχωρίζει αυστηρά τη σεξουαλική της

ζωή από τη ζωή της ως κόρης• ίσως δεν ήθελε να

εμπλέξει ή να μολύνει το σεξ με οικογενειακές έγνοι­

ες. Ίσως υπήρχε λίγη αμηχανία στη μεταστροφή της

από τις γυναίκες στους άντρες και κάποια αβεβαιότη­

τα ως προς το αν αυτή η αλλαγή θα ήταν μόνιμη.

Όμως, ανεξάρτητα από τα κίνητρα της, εκείνος ένιω­

θε ότι έκανε λάθος που της επέτρεπε να κρατάει τον

δεσμό τους μυστικό από την οικογένεια της. Παραή-

ταν μεγάλος για να συμβιβαστεί μ' αυτό . Ούτε κατα-

77

λάβαινε γιατί μια σαραντάχρονη γυναίκα έπρεπε να

νοιάζεται τόσο για το τι σκέφτονταν οι γονείς της,

ιδίως μια σαραντάχρονη γυναίκα που είχε κάνει όλα

όσα αποδοκίμαζαν οι γονείς της, παρακάμπτοντας τις

αντιρρήσεις τους. Δεν του άρεσε που φερόταν σαν να

ήταν μικρότερη από την ηλικία της, αλλά δεν την πίε­

ζε, όχι για την ώρα τουλάχιστον, κι έτσι η οικογένεια

της συνέχιζε να νομίζει ότι προχωρούσε ζώντας τη συ­

νηθισμένη της ζωή, την ώρα που εκείνη, όπως τουλά­

χιστον πίστευε ο Άξλερ, σταδιακά, καθώς οι μήνες

περνούσαν, έχανε και τα τελευταία ορατά σημάδια

εκείνου το οποίο τώρα χαρακτήριζε ως «το δεκαεπτά-

χρονο λάθος μου».

Παρ' όλ' αυτά, μια μέρα, την ώρα του πρωινού, το

ίδιο έκπληκτος όσο κι εκείνη από τα λόγια του, ο

Άξλερ είπε «Είναι η σχέση μας αυτό που πραγματικά

θέλεις, Πεγκίην; Όσο κι αν χαιρόμαστε ο ένας τον άλ­

λον, όσο κι αν η έλξη του πρωτόγνωρου είναι μεγάλη,

και τα αισθήματα μεγάλα, και η απόλαυσν\ μεγάλη,

αναρωτιέμαι αν ξέρεις τι κάνεις».

«Ξέρω. Μου αρέσει αυτό που ζούμε», απάντησε,

«και δεν θέλω να σταματήσει».

«Καταλαβαίνεις όμως σε τι αναφέρομαι;»

«Ναι. Στο θέμα της ηλικίας. Στο θέμα του σεξουα­

λικού μας παρελθόντος. Στην παλιά σου σχέση με

78

τους γονείς μου. Πιθανόν και σε άλλα είκοσι ανάλογα

ζητήματα. Και κανένα απ' αυτά δεν με απασχολεί.

Εσένα;»

«Μήπως θα ήταν φρόνιμο», της απάντησε, «πριν

ραγίσουν οι καρδιές μας να κάνουμε πίσω;»

«Δεν είσαι ευτυχισμένος;» τον ρώτησε.

«Η ζωή μου κρεμόταν από μια κλωστή τα τελευ­

ταία χρόνια. Δεν αισθάνομαι πως έχω τη δύναμη να

αντιμετωπίσω το ενδεχόμενο να συντριβούν οι ελπί­

δες μου. Έχω ζήσει πολλή συζυγική δυστυχία και πολ­

λούς χωρισμούς από γυναίκες. Είναι πάντοτε οδυνη­

ρό, είναι πάντοτε δύσκολο και δεν θέλω να το περάσω

σ' αυτό το στάδιο της ζωής μου».

«Σάιμον, και τους δυο μάς παράτησαν», είπε η

Πεγκίην. «Βρισκόσουν στον πάτο της κατάθλιψης και

η γυναίκα σου τα μάζεψε κι έφυγε αφήνοντας σε να

τα βγάλεις πέρα μόνος σου. Εγώ προδόθηκα από την

Πρισίλα. Δεν εγκατέλειψε μόνο εμένα, εγκατέλειψε

και το σώμα που κάποτε είχα αγαπήσει για να γίνει

άντρας με μουστάκι, ονόματι Τζακ. Αν είναι ν' απο­

τύχουμε ας είναι εξαιτίας μας, όχι εξαιτίας τους, όχι

εξαιτίας του παρελθόντος σου ή του παρελθόντος

μου. Δεν θέλω να σε ενθαρρύνω να διακινδυνεύσεις

και ξέρω πως το διακινδυνεύεις. Διακινδυνεύουμε

και οι δυο μας, μια και το 'φέρε η κουβέντα. Κι εγώ

79

νιώθω τον κίνδυνο. Είναι διαφορετικός απ' τον δικό

σου, φυσικά. Αλλά η χειρότερη δυνατή κατάληξη θα

ήταν να απομακρυνθείς από μένα. Δεν θα άντεχα να

σε χάσω τώρα. Θ' αντέξω, βέβαια, αν αναγκαστώ,

αλλά όσο για τον κίνδυνο... έχουμε ήδη ρισκάρει.

Έχουμε ήδη αναλάβει τον κίνδυνο. Είναι πολύ αργά

για να προστατευτούμε κάνοντας πίσω».

«Εννοείς ότι δεν θέλεις να βγεις απ' το παιχνίδι όσο

τα πράγματα πηγαίνουν καλά;»

«Ακριβώς. Σε θέλω, βλέπεις. Έφτασα να πιστέψω

ότι είσαι δικός μου. Μην απομακρύνεσαι από μένα.

Μου αρέσει αυτό που ζούμε και δεν θέλω να σταμα­

τήσει. Δεν μπορώ να πω τίποτ' άλλο. Το μόνο που

μπορώ να πω είναι ότι θα προσπαθήσω, αν προσπα­

θήσεις κι εσύ. Τώρα πια δεν πρόκειται απλώς για μια

περιπέτεια».

«Έχουμε ήδη ρισκάρει», είπε, επαναλαμβάνο­

ντας τα λόγια της.

«Έχουμε ήδη ρισκάρει», του απάντησε.

Τρεις λέξεις που σήμαιναν ότι ήταν η χειρότερη

στιγμή για να την εγκαταλείψει ο Άξλερ. Θα πει ό,τι

χρειάζεται, σκεφτόταν εκείνος, ακόμα κι αν ο διάλο­

γος καταντάει σαπουνόπερα, προκειμένου να συνε­

χίσει τη σχέση μας - κι αυτό επειδή πονάει ακόμα, τό­

σους μήνες μετά, από το σοκ που της προκάλεσε η

8ο

Πρισίλα και υποφέρει από τα τελεσίγραφα της Λουίζ.

Δεν είναι ότι με εξαπατά υιοθετώντας αυτή τη συμπε­

ριφορά - έτσι χαράζουμε όλοι τη στρατηγική μας• με

το ένστικτο μας. Όμως τελικά θα 'ρθει μια μέρα, σκε­

φτόταν ο Άξλερ, που οι περιστάσεις θα τη φέρουν σε

πολύ πιο πλεονεκτική θέση για να βάλει ένα τέλος στη

σχέση μας, ενώ εγώ θα βρεθώ σε μειονεκτική θέση,

απλώς και μόνο επειδή δεν τολμάω να τη διακόψω

τώρα. Κι όταν εκείνη θα είναι δυνατή κι εγώ αδύνα­

μος, το πλήγμα που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσω θα

είναι αβάσταχτο.

Πίστευε ότι διέβλεπε καθαρά το μέλλον τους, κι

όμως δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για να αλλάξει

αυτήν την προοπτική. Ήταν πολύ ευτυχισμένος για

να την αλλάξει.

ΚΑΘΩΣ ΟΙ ΜΗΝΕΣ ΠΕΡΝΟΥΣΑΝ, άφησε τα μαλλιά

της -μαλλιά πυκνά, καστανά, με φυσική λάμψη- να

μακρύνουν σχεδόν ώς τους ώμους της κι άρχισε να

σκέφτεται να τα κόψει σε ένα στυλ εντελώς διαφορετι­

κό από εκείνο το ανδρικό κούρεμα που για χρόνια είχε

υιοθετήσει. Ένα Σαββατοκύριακο κατέφθασε με μια

στοίβα περιοδικά, που παρόμοια δεν είχε ξαναδεί ο

Άξλερ, γεμάτα φωτογραφίες διάφορων χτενισμάτων.

8ι

«Πού τα βρήκες;» τη ρώτησε. «Μια μαθήτρια μου»,

είπε. Κάθισαν πλάι πλάι στον καναπέ του καθιστικού,

ενώ εκείνη γύριζε σελίδες και τσάκιζε τις άκρες τους

όποτε συναντούσε τη φωτογραφία ενός χτενίσματος

που θα μπορούσε να της ταιριάζει. Τελικά περιόρισαν

τις προτιμήσεις τους σε δύο, η Πεγκίην έσκισε τις συ­

γκεκριμένες σελίδες, κι εκείνος τηλεφώνησε σε μια

φίλη του ηθοποιό που έμενε στο Μανχάταν, για να τη

ρωτήσει πού θα μπορούσε να πάει η Πεγκίην να κόψει

τα μαλλιά της. Ήταν η ίδια φίλη που του είχε υποδείξει

πού να ψωνίσει ρούχα για την Πεγκίην και πού να της

αγοράσει τα κοσμήματα της. «Μακάρι να είχα κι εγώ

έναν sugar daddy21», είπε η φίλη. Όμως ο Άξλερ δεν

το έβλεπε έτσι. Απλώς βοηθούσε την Πεγκίην να γίνει

η γυναίκα που θα ήθελε ο ίδιος, αντί να είναι η γυναί­

κα την οποία θα ήθελε μια άλλη γυναίκα. Και οι δυο

τους είχαν απορροφηθεί στην προσπάθεια να κάνουν

την επιθυμία πραγματικότητα.

Τη συνόδεψε σ' ένα ακριβό κομμωτήριο στην Ανα­

τολική Εξηκοστή Οδό. Μια νεαρή Γιαπωνέζα κοίταξε

τις φωτογραφίες κι έκοψε ανάλογα τα μαλλιά της Πε­

γκίην. Δεν είχε ξαναδεί την Πεγκίην τόσο αφοπλισμέ­

νη, όσο τη στιγμή που κάθισε στην πολυθρόνα μπρο­

στά από τον καθρέφτη, με τα μαλλιά της μόλις λου­

σμένα. Δεν την είχε ξαναδεί τόσο αδύναμη ή τόσο

82 83

αμήχανη, να μην ξέρει πώς να συμπεριφερθεί. Η ει­

κόνα της, καθώς καθόταν εκεί σχεδόν ταπεινωμένη,

σιωπηλή, υπάκουη, ανίκανη ακόμη και να κοιτάξει

το είδωλο της στον καθρέφτη, έδινε στο κούρεμα ένα

εντελώς μεταμορφωτικό νόημα, πυροδοτώντας όλες

του τις αμφιβολίες και κάνοντας τον να αναρωτηθεί,

όπως εξάλλου το είχε κάνει πάνω από μια φορά, μή­

πως είχε τυφλωθεί από μια τεράστια και απελπισμένη

αυταπάτη. Τι είδους έλξη μπορούσε να ασκεί μια γυ­

ναίκα σαν την Πεγκίην σε έναν άντρα τόσο παραιτη­

μένο όσο ο ίδιος; Μήπως την ανάγκαζε να υποδυθεί

κάποια γυναίκα εντελώς διαφορετική απ' ό,τι πραγ­

ματικά ήταν; Μήπως της φορούσε ένα κοστούμι, ελ­

πίζοντας ενδόμυχα ότι μια ακριβή φούστα θα μπο­

ρούσε να εξουδετερώσει σχεδόν δύο δεκαετίες βιωμέ­

νης εμπειρίας; Μήπως την παραμόρφωνε ξεγελώ­

ντας τον εαυτό του με ψέματα - ψέματα που τελικά

θα αποδεικνύονταν κάθε άλλο παρά ανώδυνα; Κι αν

διαπίστωνε ότι δεν ήταν παρά μια σύντομη ανδρική

παρένθεση στη ζωή μιας λεσβίας;

Όμως, στο μεταξύ, τα πυκνά, καστανά, λαμπερά

μαλλιά της Πεγκίην είχαν κοπεί -σε ένα ύψος λίγο χα­

μηλότερο από τη βάση του λαιμού της, σχηματίζο­

ντας άνισες άτακτες μύτες, ένα στυλ που της πρόσδι­

νε τον ανάλαφρο, επιμελώς ατημέλητο χαρακτήρα

ενός δήθεν αχτένιστου κεφαλιού- και φαινόταν τόσο

μεταμορφωμένη που όλα αυτά τα αναπάντητα ερω­

τήματα έπαθαν να τον απασχολούν• δεν ήταν να τα

σκέφτεται κανείς στα σοβαρά. Εκείνη χρειάστηκε λί­

γο περισσότερο χρόνο από τον Άξλερ για να πεισθεί

ότι είχαν επιλέξει σωστά, αλλά μέσα σε λίγες μόνο μέ­

ρες και το κούρεμα και όλα όσα σήμαινε -το ότι του

είχε επιτρέψει να τη διαπλάσει, να αποφασίσει εκεί­

νος για την εμφάνιση της και να προωθήσει μια συ­

γκεκριμένη ιδέα για το περιεχόμενο της αληθινής της

ζωής- φαίνονταν να είναι πια κάτι παραπάνω από

αποδεκτά. Ίσως το ότι του άρεσε τόσο πολύ να ήταν ο

λόγος που δεν δυστροπούσε αλλά συμμορφωνόταν

αδιαμαρτύρητα στις υποδείξεις του, παρότι ολότελα

ξένες προς την αίσθηση του εαυτού της που είχε δια­

μορφώσει ώς τότε. Αν βέβαια η θέληση που υποτασ­

σόταν ήταν η δική της• αν δεν ήταν εκείνη, στην

πραγματικότητα, που είχε κυριαρχήσει πάνω του,

κατέχοντας τον και κατακτώντας τον ολοκληρωτικά.

ΑΡΓΑ, ΜΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ, η Πεγκίην

έφτασε στο σπίτι του αναστατωμένη. Στο μακρινό

Λάνσινγκ, η οικογένεια της είχε δεχτεί ένα μεταμεσο­

νύκτιο τηλεφώνημα από τη Λουίζ, η οποία και τους

8 4

διεκτραγώδησε πόσο καιροσκοπικά την είχε εκμεταλ­

λευτεί και εξαπατήσει η κόρη τους.

«Και τι άλλο τους είπε;» ρώτησε ο Άξλερ.

Στην ερώτηση του, η Πεγκίην παραλίγο να βάλει

τα κλάματα. «Τους είπε για σένα. Είπε ότι ζω μαζί

σου».

«Και πώς αντέδρασαν;»

«Η μητέρα μου απάντησε. Ο μπαμπάς κοιμόταν».

«Και πώς το πήρε;»

«Με ρώτησε αν αληθεύει. Της είπα ότι δεν ζούμε

μαζί. Της είπα ότι γίναμε στενοί φίλοι».

«Και ο πατέρας σου;»

«Ούτε που μου τηλεφώνησε».

«Γιατί;»

«Δεν ξέρω. Την ελεεινή! Γιατί δεν σταματάει!» φώνα­

ξε. «Τηνψυχαναγκαστική, κτητική, φθονερή, κακόβου­

λη σκύλα!»

«Στ' αλήθεια σε πειράζει που το είπε στους γονείς

σου;»

«Γιατί, εσένα δεν σε πειράζει;» ρώτησε η Πεγκίην.

«Εφόσον σ' ενοχλεί, ναι. Αλλιώς, καθόλου. Νομί­

ζω πως είναι για καλό».

«Τι θα πω στον πατέρα μου όταν του μιλήσω;» τον

ρώτησε.

«Πεγκίην Μάικ - πες ό,τι σου γουστάρει».

85

«Κι αν αποφασίσει να μη μου ξαναμιλήσει;»

«Αμφιβάλλω αν θα συμβεί κάτι τέτοιο».

«Κι αν θέλει να μιλήσει σε σένα;»

«Τότε θα μιλήσουμε οι δυο μας», είπε ο Άξλερ.

«Πόσο θυμωμένος μπορεί να είναι;»

«Ο πατέρας σου είναι λογικός και ευαίσθητος άν­

θρωπος. Γιατί να έχει θυμώσει;»

«Τη σκύλα! Έχει παλαβώσει εντελώς. Έχει χάσει

τον έλεγχο».

«Ναι», είπε εκείνος, «η σκέψη σου τη βασανίζει.

Όμως εσύ δεν έχεις χάσει τον έλεγχο. Ούτε εγώ, ούτε

η μητέρα και ο πατέρας σου».

«Τότε γιατί δεν ήθελε να μου μιλήσει ο πατέρας

μου;»

«Αν σε στενοχωρεί τόσο πολύ, τηλεφώνησε του και

ρώτα τον. Μήπως θέλεις να του μιλήσω εγώ;»

«Όχι, εγώ θα τον πάρω - μόνη μου».

Περίμενε ώσπου να φάνε και μετά τηλεφώνησε

στο Λάνσινγκ και μάλιστα από το γραφείο της, κλεί­

νοντας πίσω της την πόρτα. Μετά από ένα τέταρτο

βγήκε κρατώντας το τηλέφωνο και του έτεινε το

ακουστικό.

Ο Άξλερ το πήρε. «Έισα; Καλησπέρα».

«Γεια. Μαθαίνω ότι ξελόγιασες την κόρη μου».

«Έχω ερωτική σχέση μαζί της, πράγματι».

86 87

«Λοιπόν, δεν μπορώ να πω ότι δεν ξαφνιάστηκα».

«Λοιπόν», απάντησε ο Άξλερ γελώντας, «ούτε εγώ

μπορώ να πω κάτι τέτοιο».

«Όταν με πληροφόρησε ότι θα ερχόταν να σε επι­

σκεφτεί, δεν φαντάστηκα ότι κάτι τέτοιο ήταν στο

πρόγραμμα», είπεοΈισα.

«Ωραία, χαίρομαι που δεν έχεις πρόβλημα», απά­

ντησε ο Άξλερ.

Μεσολάβησε μια παύση πριν ο Έισα απαντήσει.

«Η Πεγκίην είναι αυτεξούσια. Πάει καιρός που δεν είναι

πια παιδί. Κοίτα, η Κάρολ θέλει να σου πει ένα γεια»,

έκανε οΈισα κι έδωσε το ακουστικό στη γυναίκα του.

«Γιά δες!» είπε η Κάρολ. «Ποιος θα φανταζόταν

κάτι τέτοιο όταν ήμασταν και οι τρεις παιδάκια στη

Νέα Υόρκη!»

«Κανένας», απάντησε ο Άξλερ. «Εγώ δεν το φα­

ντάστηκα ούτε τη μέρα που εμφανίστηκε εδώ».

«Πιστεύεις ότι η κόρη μου κάνει το σωστό;» τον

ρώτησε η Κάρολ.

«Έτσι νομίζω».

«Τι σχέδια έχεις;» ρώτησε η Κάρολ.

«Δεν έχω σχέδια».

«Η Πεγκίην ήταν ανέκαθεν μια έκπληξη για μας».

«Ήταν μια έκπληξη και για μένα», είπε ο Άξλερ.

«Νομίζω ότι και η ίδια δεν είναι λιγότερο έκπληκτη».

«Ναι, ήταν μια έκπληξη και για τη φίλη της, τη

Λουίζ».

Δεν μπήκε στον κόπο να απαντήσει ότι και η Λουίζ

η ίδια ήταν κάτι σαν έκπληξη. Ολοφάνερα, η πρόθεση

της Κάρολ ήταν να είναι ήπια και φιλική, αλλά ο

Άξλερ κατάλαβε, από την ταραχή στη φωνή της, ότι

το τηλεφώνημα ήταν μια δοκιμασία γι' αυτούς και ότι

απλώς εκείνη και ο Έισα έκαναν το σωστό - όπως ανέ­

καθεν το συνήθιζαν: έκαναν το λογικώς επιβεβλημέ­

νο, ώστε να είναι ευτυχισμένη η Πεγκίην. Δεν ήθελαν

να την αποξενώσουν στα σαράντα της, όπως είχαν

κάνει στα είκοσι τρία της, όταν τους ανακοίνωσε ότι

ήταν λεσβία.

ΤΕΛΙΚΑ, Η ΚΑΡΟΛ πήρε το αεροπλάνο από το Μίσι­

γκαν το επόμενο Σάββατο για να συναντήσει την Πε­

γκίην στη Νέα Υόρκη για φαγητό. Η Πεγκίην πήγε με

το αυτοκίνητο στην πόλη το ίδιο πρωί και επέστρεψε

γύρω στις οκτώ το βράδυ. Ο Άξλερ είχε μαγειρέψει και

μόνο αφού έφαγαν τη ρώτησε πώς είχαν πάει τα

πράγματα.

«Λοιπόν, τι είπε;» ρώτησε ο Άξλερ.

«θέλεις να είμαι εντελώς ειλικρινής;» απάντησε η

Πεγκίην.

88

«Ναι, σε παρακαλώ».

«Εντάξει, είπε εκείνη, «θα προσπαθήσω να τα θυ­

μηθώ με τη μεγαλύτερη ακρίβεια. Ήταν μια καλοκά­

γαθη ανάκριση τρίτου βαθμού. Δεν υπήρχε καμιά

προστυχιά ή ιδιοτέλεια εκ μέρους της. Απλώς η αδιάλ­

λακτη ντομπροσύνη της Μητέρας από το Κάνσας.

«Ξεκίνα».

«Θέλεις να μάθεις τα πάντα», είπε η Πεγκίην.

«Ναι».

«Λοιπόν, πρώτα απ' όλα, στο εστιατόριο, πέρασε

σαν σίφουνας μπροστά απ' το τραπέζι μου - δεν με

αναγνώρισε. Είπα «Μητέρα» και τότε στράφηκε και

είπε «Ω, Θεέ μου, η κόρη μου. Τι όμορφη που δεί­

χνεις!» Κι εγώ είπα «Όμορφη; Δεν με θεωρούσες

όμορφη πριν;» Κι εκείνη είπε «Καινούργια κόμμω­

ση , ρούχα που δεν σ' έχω δει ποτέ να φοράς». Κι εγώ

είπα «Πιο θηλυκά, εννοείς». «Σαφώς», είπε, «ναι. Σε

κολακεύουν πολύ, αγάπη μου. Από πότε άλλαξες

στυλ;» Της είπα κι εκείνη σχολίασε: «Πολύ ωραίο

κούρεμα. Πρέπει να 'ταν ακριβό». Και της είπα

«Απλώς δοκιμάζω κάτι καινούργιο». Και μου είπε

«Φαντάζομαι ότι δοκιμάζεις κάτι καινούργιο σε πολ­

λούς τομείς. Ήρθα ώς εδώ, επειδή ήθελα να βεβαιω­

θώ ότι έχεις υπολογίσει όλες τις επιπτώσεις της σχέ­

σης σου». Της είπα ότι δεν ήμουν βέβαιη ότι κάνει

89

κανείς υπολογισμούς, όταν συνδέεται αισθηματικά

με κάποιον. Της είπα ότι η σχέση μας με έκανε πολύ

ευτυχισμένη επί του παρόντος. Και τότε εκείνη είπε

«Μάθαμε ότι ήταν σε ψυχιατρική κλινική. Άλλοι λένε

πως νοσηλεύτηκε έξι μήνες, άλλοι έναν χρόνο - δεν

ξέρω ακριβώς τα γεγονότα». Της είπα ότι έμεινες μέ­

σα είκοσι έξι μέρες πριν από δώδεκα ολόκληρους μή­

νες, επειδή αντιμετώπιζες κάποια προβλήματα στο

θέατρο. Είπα ότι είχες χάσει προσωρινά την ικανότη­

τα να παίζεις και στερημένος από την ηθοποιία, εί­

χες διαλυθεί. Είπα πως όποια συναισθηματικά ή δια­

νοητικά προβλήματα κι αν είχες εκείνη την εποχή,

αυτά δεν εκδηλώθηκαν ποτέ στην κοινή μας ζωή τώ­

ρα. Είπα πως είσαι πνευματικά υγιής και μάλιστα

υγιέστερος από κάθε άνθρωπο με τον οποίο σχετί­

στηκα και πως όταν είμαστε μαζί φαίνεσαι ισορρο­

πημένος και ευτυχισμένος. Κι εκείνη ρώτησε «Έχει

ακόμα τα ίδια προβλήματα με την ηθοποιία;» Κι εγώ

είπα και ναι και όχι - ότι ναι μεν τα έχεις, αλλά ότι θε­

ωρούσα πως η γνωριμία μας και η σχέση μας συντε-

λούσαν στο να μην τα βλέπεις πια τόσο τραγικά. Ότι

τώρα ήσουν μάλλον σαν αθλητής που τραυματίστηκε

και αποσύρθηκε για ένα διάστημα, περιμένοντας να

θεραπευτεί. Κι εκείνη είπε «Δεν πιστεύω να αισθά­

νεσαι ότι είσαι υποχρεωμένη να τον σώσεις, έτσι;».

9 θ

Τη διαβεβαίωσα πως όχι κι εκείνη ρώτησε πώς γεμί­

ζεις τον χρόνο σου κι εγώ είπα «Με συναντάει. Νομί­

ζω ότι σχεδιάζει να συνεχίσει να με βλέπει. Διαβά­

ζει. Μου αγοράζει ρούχα». Πάνω σ' αυτό αναπήδη­

σε. «Άρα τα ρούχα που φοράς σ' τα αγόρασε εκείνος.

Αρχίζω να σκέφτομαι ότι πιθανόν να λειτουργεί εδώ

κάποια φαντασίωση διάσωσης». Της είπα ότι υπερ­

βάλλει και ότι απλώς ήταν ευχάριστο και για τους δυο

μας, και γιατί να μη μείνουμε σ' αυτό; Είπα «Δεν

προσπαθεί να με επηρεάσει με τρόπο που δεν θα

ήθελα». Ρώτησε «Πηγαίνεις μαζί του όταν σου αγο­

ράζει ρούχα;» Απάντησα «Συνήθως ναι. Αλλά σ' το

ξ,αναλέω, νομίζω ότι τον χαροποιεί. Το βλέπω πάνω

του. Και αφού πρόκειται για έναν πειραματισμό που

κι εγώ τον θέλω», της είπα, «δεν καταλαβαίνω γιατί

θα έπρεπε να αφορά τον οποιονδήποτε». Και αυτό

ήταν το σημείο όπου ο τόνος της συζήτησης άλλαξε.

Είπε, «Λοιπόν, πρέπει να σου πω ότι εμένα με αφο­

ρά. Είσαι καινούργια στον κόσμο των ανδρών και

μου φαίνεται παράξενο -ίσως βέβαια όχι και τόσο

παράξενο- το ότι ο άντρας που διάλεξες για να σε

μυήσει σ' αυτήν την καινούργια ζωή είναι είκοσι πέ­

ντε χρόνια μεγαλύτερος σου και έχει υποστεί έναν

νευρικό κλονισμό που τον οδήγησε στο ψυχιατρείο.

Ένας άντρας, που αυτή την εποχή είναι ουσιαστικά

91

ανεπάγγελτος. Όλα αυτά, κατά τη γνώμη μου, δεν

προμηνύουν τίποτα καλό». Της είπα ότι η σημερινή

μου κατάσταση δεν ήταν χειρότερη από την προη­

γούμενη , όταν ήμουν με μια γυναίκα που αγαπούσα

πάρα πολύ και που μου είπε μια ωραία πρωία «Δεν

μπορώ να συνεχίσω μ' αυτό το σώμα» και αποφάσισε

ότι ήθελε να γίνει άντρας. Και μετά έβγαλα τον λόγο

που είχα προετοιμάσει και είχα απαγγείλει μεγαλό­

φωνα όση ώρα οδηγούσα. Είπα: «Όσο για την ηλι­

κία, Μητέρα, δεν τη θεωρώ πρόβλημα. Αν πρόκειται

να προσπαθήσω να προσελκύσω τους άντρες και

ταυτόχρονα να μάθω αν με προσελκύουν εμένα οι

άντρες, αυτή η σχέση είναι ιδανική. Αυτός ο άνθρω­

πος είναι η δοκιμή. Τα είκοσι πέντε χρόνια δηλώνουν

για μένα είκοσι πέντε χρόνια μεγαλύτερης εμπειρίας

από όση θα είχε κάποιος άλλος - σε περίπτωση που

θα δοκίμαζα το ίδιο με έναν άντρα της ηλικίας μου.

Δεν συζητάμε το ενδεχόμενο να παντρευτούμε. Σου

το είπα - απλώς απολαμβάνουμε ο ένας τον άλλον.

Κι εγώ τον απολαμβάνω επειδή είναι είκοσι πέντε

χρόνια μεγαλύτερος». Κι εκείνη είπε «Κι αυτός σε

απολαμβάνει επειδή είσαι είκοσι πέντε χρόνια μι­

κρότερη». Είπα «Δεν θέλω να σε προσβάλω, Μητέ­

ρα, αλλά μήπως ζηλεύεις;» Κι εκείνη γέλασε και μου

είπε «Αγάπη μου, είμαι εξήντα τριών χρονών και ευ-

92 93

τυχισμένη σύζυγος του πατέρα σου εδώ και σαράντα

χρόνια. Είναι αλήθεια», είπε, «και μπορεί να γελά­

σεις ακούγοντας το, ότι όταν έπαιζα την Πεγκίην

Μάικ και ο Σάιμον έπαιζε τον Κρίστι στο έργο του

Συνγκ ήμουν ελαφρώς τσιμπημένη μαζί του. Ποια

δεν ήταν; Ήταν απίστευτα ελκυστικός, δραστήριος,

πληθωρικός, παιχνιδιάρης, ένας μεγαλόσωμος επι­

βλητικός ηθοποιός, ένας θαυμάσιος ηθοποιός, και

ήταν φανερό πως είχε απείρως μεγαλύτερο ταλέντο

από όλους τους άλλους. Έτσι, το ομολογώ, είχα ερω-

τοχτυπηθεί μαζί του, αλλά ήμουν ήδη παντρεμένη

και έγκυος σε σένα. Και μετά μου πέρασε. Νομίζω

ότι δεν τον είδα παραπάνω από δέκα φορές στα χρό­

νια που μεσολάβησαν. Τον σέβομαι απεριόριστα ως

ηθοποιό. Αλλά δεν παύω να ανησυχώ γι' αυτήν την

παραμονή του στην κλινική. Δεν είναι μικρό πράγμα

να κλειστείς στο ψυχιατρείο και να μείνεις εκεί μέσα

για ένα διάστημα - όσο μικρό ή μεγάλο κι αν είναι.

Κοίτα να δεις», είπε, «για μένα το σημαντικό είναι

να μη μπλεχτείς ο' αυτήν τη σχέση στα τυφλά. Προ­

φανώς και δεν θέλεις να κάνεις κάτι που θα έκανε,

ελλείψει πείρας, μια εικοσάχρονη. Κι εγώ δεν θέλω

να παρασυρθείς λόγω απειρίας». Κι εγώ είπα «Δεν εί­

μαι δα και αθώα, Μητέρα». Τη ρώτησα τι φοβόταν ότι

θα συνέβαινε- ήταν κάτι που δεν θα μπορούσε να

συμβεί με τον οποιονδήποτε; Κι εκείνη είπε «Τι φο­

βάμαι; Φοβάμαι το ότι θα γερνάει κάθε μέρα όλο και

περισσότερο. Έτσι πάει το πράγμα. Είσαι εξήντα πέ­

ντε και μετά είσαι εξήντα έξι και μετά εξήντα επτά,

και πάει λέγοντας. Σε λίγα χρόνια θα είναι εβδομή­

ντα. Θα είσαι με έναν εβδομηντάρη. Και δεν θα στα­

ματήσει εκεί», μου είπε. «Μετά θα γίνει εβδομήντα-

πεντάρης. Ποτέ δεν σταματάει. Συνεχίζεται. Θα αρ­

χίσει να έχει τα προβλήματα υγείας που παρουσιά­

ζουν οι ηλικιωμένοι, και ίσως ακόμα χειρότερα, κι

εσύ θα αναλάβεις να τον φροντίζεις. Είσαι ερωτευ­

μένη μαζί του;» με ρώτησε. Είπα ότι νόμιζα πως εί­

μαι. Και ρώτησε «Εκείνος είναι ερωτευμένος μαζί

σου;» Και είπα ότι νόμιζα πως είσαι. Είπα «Νομίζω

ότι όλα θα πάνε καλά, Μητέρα. Άσε που σκέφτομαι

ότι εκείνος πρέπει να ανησυχεί περισσότερο από μέ­

να». Ρώτησε «Πώς κι έτσι;» Είπα «Λοιπόν, όπως εί­

πες, το επιχειρώ για πρώτη φορά στη ζωή μου. Και

μολονότι είναι και για κείνον πρωτόγνωρο, σε καμία

περίπτωση δεν είναι τόσο καινούργιο, όσο είναι για

μένα. Ήταν μεγάλη έκπληξη για μένα το πόσο το

απολαμβάνω. Αλλά δεν είμαι ακόμα σε θέση να δη­

λώσω τελεσίδικα ότι αυτός είναι ο συνδυασμός που

θα θέλω πάντα». Κι εκείνη είπε, «Καλά, εντάξει, δεν

θέλω να συνεχίσω απ' άπειρον και να προσδώσω

94 95

στην ιστορία σας μια βαρύτητα που δεν έχει και ίσως

ποτέ δεν θα αποκτήσει. Απλώς αισθάνθηκα ότι ήταν

σημαντικό για μένα να σε δω και πρέπει να πω, για

άλλη μια φορά, ότι έχω εντυπωσιαστεί ιδιαίτερα από

την εμφάνιση σου». Και τη ρώτησα «Σε κάνει να σκέ­

φτεσαι ότι τελικά θα προτιμούσες μια ετεροφυλόφι­

λη κόρη;» Είπε «Με κάνει να σκέφτομαι ότι εσύ θα

προτιμούσες να μην είσαι πια λεσβία. Μπορείς,

ασφαλώς, να κάνεις ό,τι θέλεις. Στην ανεξάρτητη

νιότη σου εού μας το έμαθες αυτό. Αλλά δεν γίνεται

να μου διαφύγει η σωματική σου αλλαγή. Έχεις φρο­

ντίσει να την προσέξουν όλοι. Βάφεις ακόμα και τα

μάτια σου. Εντυπωσιακή μεταμόρφωση». Και τότε

ήταν που είπα «Τι νομίζεις ότι θα σκεφτόταν ο Μπα­

μπάς;» Κι εκείνη είπε «Δεν μπορούσε να είναι μαζί

μας επειδή σε λίγες μέρες ανεβαίνει ένα καινούργιο

έργο και δεν μπορεί να λείψει από το θέατρο. Όμως

ήθελε να έρθει να σε δει και μόλις αρχίσουν οι παρα­

στάσεις θα έρθει, αν δεν σε πειράζει. Και τότε μπο­

ρείς να τον ρωτήσεις ευθέως τι σκέφτεται. Αυτά, λοι­

πόν. Θέλεις να πάμε για ψώνια;» μου είπε. «Μου

αρέσουν τα παπούτσια σου. Πού τα πήρες;» Της εί­

πα κι εκείνη ρώτησε «Έχεις αντίρρηση να αγοράσω

ένα ίδιο ζευγάρι; Θέλεις να πάμε μαζί να τα πάρου­

με;» Κι έτσι πήγαμε με ένα ταξί στη Λεωφόρο Μάντι-

σον κι εκείνη αγόρασε ένα ζευγάρι δίχρωμες μπεζ-

ροζ λουστρινένιες γόβες, μυτερές μπροστά, με χα­

μηλό τακούνι-στιλέτο στο νούμερο της. Τώρα τριγυρ­

νάει στο Μίσιγκαν με τα Πράντα παπούτσια μου.

Της άρεσε και η φούστα μου, κι έτσι πήγαμε στο κέ­

ντρο του Σόχο και ψωνίσαμε μια φούστα σαν τη δική

μου στο μέγεθος της. Τέλος καλό, έτσι; Όμως αργά

το απόγευμα, ξέρεις τι είπε, πριν φύγει για το αερο­

δρόμιο φορτωμένη τις τσάντες με τα ψώνια της; Αυ­

τό, και όχι τα παπούτσια, είναι η πραγματική κατά­

ληξη. Είπε «Αυτό που προσπάθησες να πετύχεις μαζί

μου στο φαγητό, Πεγκίην, ήταν να εμφανίσεις τη

σχέση σου ως τον πιο υγιή και λογικό διακανονισμό

στον πλανήτη, πράγμα που φυσικά δεν είναι. Όμως

οι άνθρωποι που βρίσκονται απέξω, απλώς θα σε

εκνευρίσουν αν προσπαθήσουν να σε μεταπείσουν

καινά σε απομακρύνουν απ' αυτό που επιθυμείς μό­

λις ξυπνάς κάθε πρωί, απ' αυτό που σε ανυψώνει πά­

νω από την ανιαρή μονοτονία των πολλών. Πρέπει να

σου πω ότι μόλις το έμαθα, σκέφτηκα ότι ήταν εξω­

φρενικό και απερίσκεπτο. Και τώρα που μιλήσαμε

και περάσαμε όλη τη μέρα μαζί και πήγαμε για ψώ­

νια -γιά φαντάσου!- πρώτη φορά από τότε που έφυ­

γες για το πανεπιστήμιο, τώρα που είδα ότι το αντι­

μετωπίζεις εντελώς ήρεμα, λογικά και συνετά, εξα-

9 6 •i

κολουθώ να σκέφτομαι ότι είναι εξωφρενικό και απε­

ρίσκεπτο».

Εδώ η Πεγκίην σταμάτησε. Είχε χρειαστεί μισή

ώρα σχεδόν για να του επαναλάβει τη στιχομυθία και

σ' αυτό το διάστημα ο Άξλερ δεν είχε μιλήσει ούτε είχε

κουνηθεί από την καρέκλα του, ούτε την είχε διακό­

ψει καμιά από τις φορές -και δεν ήταν λίγες- που

ένιωθε ότι είχε ακούσει αρκετά. Αλλά δεν τον συνέφε­

ρε να τη σταματήσει - τον συνέφερε να ανακαλύψει

τα πάντα, να ακούσει τα πάντα• έστω και αν υποχρε­

ωνόταν ν' ακούσει εκείνο το «Αλλά δεν μπορώ ακόμα

να δηλώσω τελεσίδικα ότι αυτός είναι ο συνδυασμός

που θα θέλω πάντα».

«Αυτά, λοιπόν. Αυτά είν' όλα», είπε η Πεγκίην. «Εί­

ναι πολύ κοντά σε όσα ειπώθηκαν».

«Ήταν καλύτερα ή χειρότερα απ' ό,τι περίμενες;»

«Πολύ καλύτερα. Είχα μεγάλο άγχος οδηγώντας

προς τα εκεί».

«Δεν χρειαζόταν, απ' ό,τι φαίνεται. Μια χαρά το

χειρίστηκες».

«Και μετά, στην επιστροφή, είχα επίσης πολύ με­

γάλο άγχος στη σκέψη ότι θα σου διηγόμουν τη μέρα

μας - γιατί ήξερα ότι αν ήμουν ειλικρινής δεν θα σου

άρεσαν όλα όσα θα άκουγες».

«Επίσης δεν χρειαζόταν».

97

«Αλήθεια; Ελπίζω όλα αυτά να μη σε κάνουν να

στραφείς εναντίον της μητέρας μου».

«Η μητέρα σου είπε ό,τι θα έλεγε κάθε μητέρα. Την

καταλαβαίνω». Γέλασε. «Δεν μπορώ να πω ότι διαφω­

νώ μαζί της».

Μαλακά, κοκκινίζοντας, η Πεγκίην ψέλλισε

«Ελπίζω να μη σε κάνουν να στραφείς εναντίον μου».

«Μ' έκαναν να σε θαυμάσω. Δεν δειλιάζεις με τί­

ποτα - είτε μ' εκείνη μιλάς, είτε με μένα».

«Αλήθεια; Δεν νιώθεις πληγωμένος;»

«Όχι». Αλλά, βεβαίως, ήταν - πληγωμένος και θυ­

μωμένος. Είχε καθίσει και την άκουγε ήσυχος -άκου­

γε προσηλωμένος όπως έκανε σ' όλη του τη ζωή και

επί σκηνής και εκτός σκηνής- αλλά περισσότερο τον

πλήγωνε η σαφήνεια με την οποία είχε περιγράψει η

Κάρολ τη διαδικασία των γηρατειών και τους κινδύ­

νους που συνεπάγονταν για την κόρη της. Ούτε τον

είχε αφήσει αδιάφορο, όσο γλυκά κι αν του το είχε ξε-

φουρνίσει, εκείνο το «εξωφρενικό και απερίσκεπτο».

Η κατάσταση, πραγματικά, τον αηδίαζε. Ίσως οι πα­

ρατηρήσεις της Κάρολ να ίσχυαν αν η Πεγκίην ήταν

είκοσι δύο ετών και η διαφορά ανάμεσα τους έφτανε

τα σαράντα χρόνια, από πού κι ως πού όμως μια τέ­

τοια κτητική σχέση με μιατολμηρή σαραντάρα; Καιτι

την ένοιαζε, αυτήν τη γυναίκα των σαράντα ετών, το

98

τι ήθελαν οι γονείς της, διάολε; Ο Άξλερ σκεφτόταν

ότι μια πλευρά τους θα έπρεπε να χαίρεται που σχετί­

στηκε μαζί του, έστω και από συμφεροντολογική

άποψη. Ο επιφανής άντρας με τα πολλά λεφτά που

θα τη φροντίσει. Στο κάτω κάτω της γραφής και η ίδια

μεγάλωνε. Νοικοκυρεύεται με κάποιον που έχει πε­

τύχει κάτι στη ζωή του - τι κακό υπάρχει ο' αυτό;

Αντίθετα, το μήνυμα ήταν: μη δεχτείς να γίνεις η νο­

σοκόμα ενός τρελού γέρου.

Ωστόσο, μια και η Πεγκίην είχε απορρίψει, απ'

ό,τι φαινόταν, όσα του καταμαρτυρούσε η Κάρολ,

σκέφτηκε ότι ήταν καλύτερα να μην τα σχολιάσει ού­

τε αυτά ούτε κι όλα τα άλλα που δεν του άρεσαν. Τι

νόημα θα είχε να επιτεθεί στη μητέρα της επειδή πα-

ρενέβαινε; Καλύτερα να δείξει ότι δεν την έπαιρνε

στα σοβαρά. Αν η Πεγκίην έφτανε στο σημείο να τον

δει με τα μάτια της μητέρας της, ό,τι κι αν έκανε ή

έλεγε ο Άξλερ ούτως ή άλλως δεν θα ωφελούσε.

«Είσαι υπέροχος», του είπε η Πεγκίην. «Είσαι η τέ­

λεια ιατρική συνταγή».

«Το ίδιο και συ», απάντησε ο Άξλερ κι έμεινε εκεί.

Δεν προχώρησε παραπέρα, για να προσθέσει «Όσο

για τους γονείς σου, θα ήθελα να τους απαλλάξω από

την παρουσία μου, όμως δεν μπορώ να οργανώσω τη

ζωή μου σύμφωνα με τις διαθέσεις τους. Ειλικρινά,

99

δεν δίνω δεκάρα για τα αισθήματα τους και εδώ που

βρισκόμαστε το ίδιο θα έπρεπε να κάνεις και συ».

Όχι, δεν θα αντιδρούσε κατ' αυτό τον τρόπο. Αντίθε­

τα, θα καθόταν ήσυχος και θα έκανε υπομονή, ελπί­

ζοντας ότι η επιρροή της οικογένειας θα ξεθώριαζε σι­

γά σιγά.

Την επομένη, η Πεγκίην καταπιάστηκε με το ξή­

λωμα της ταπετσαρίας του γραφείου της. Την ταπε­

τσαρία την είχε διαλέξει η Βικτώρια πριν από πολλά

χρόνια και, μολονότι ο Άξλερ αδιαφορούσε παντε­

λώς, η Πεγκίην δεν την άντεχε και του ζήτησε την

άδεια να τη βγάλει. Της είπε ότι το δωμάτιο ήταν δικό

της και μπορούσε να το κάνει ό,τι θέλει, όπως δικό

της ήταν και το πίσω υπνοδωμάτιο στον πάνω όροφο

και το μπάνιο δίπλα, όπως επίσης και κάθε δωμάτιο

στο σπίτι. Της είπε ότι ήταν πρόθυμος να φέρει έναν

μπογιατζή να κάνει τη δουλειά, όμως εκείνη επέμει­

νε να βγάλει την ταπετσαρία από τους τοίχους και να

τους βάψει μόνη της, καθιστώντας έτσι το γραφείο

και επισήμως δικό της. Είχε όλα τα απαραίτητα σύ­

νεργα για το ξήλωμα της ταπετσαρίας στο σπίτι της

και τα είχε φέρει μαζί της ώστε να αρχίσει τη δουλειά

εκείνη την Κυριακή, ακριβώς μια μέρα αφότου η μη­

τέρα της, στηΝέα Υόρκη, είχε αμφισβητήσει τόσο ρη­

τά τη σχέση τους. Πρέπει να πήγε να τη δει να βγάζει

ιοο

την ταπετσαρία πάνω από δέκα φορές στη διάρκεια

της μέρας και κάθε φορά απομακρυνόταν από το δω­

μάτιο με την ίδια καθησυχαστική σκέψη: η Πεγκίην

δεν θα δούλευε έτσι αοταμάτψα αν η Κάρολ είχε κα­

ταφέρει να την πείσει να τον εγκαταλείψει. Δεν θα

έκανε ό,τι έκανε, αν δεν σχεδίαζε να μείνει.

Το ίδιο απόγευμα η Πεγκίην έφυγε για το πανεπι­

στήμιο, όπου είχε μάθημα νωρίς το επόμενο πρωί.

Όταν το τηλέφωνο χτύπησε γύρω στις δέκα το βράδυ

της Κυριακής, σκέφτηκε ότι θα ήταν εκείνη, που του

τηλεφωνούσε για να του πει ότι έφτασε σπίτι. Δεν

ήταν. Ήταν η εγκαταλειμμένη κοσμήτορας. «Σας

προειδοποιώ, κύριε Διάσημε: είναι ελκυστική, είναι

τολμηρή. Και ταυτόχρονα είναι ανελέητη στο έπακρο,

εντελώς σκληρόκαρδη, ασύγκριτα εγωίστρια και απο­

λύτως ανήθικη». Και μ' αυτές τις λέξεις, η κοσμήτο­

ρας είχε κλείσει.

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΠΡΩΙ, ο Άξλερ πετάχτηκε ώς το συ­

νεργείο για να αφήσει το αυτοκίνητο του για έλεγχο

και ο μηχανικός τον έφερε πίσω στο σπίτι με το φορ­

τηγάκι του. 0α επέστρεφε το αυτοκίνητο στον Άξλερ

κατά το βραδάκι, όταν θα τελείωνε τις επισκευές. Γύ­

ρω στο μεσημέρι, όταν οΆξλερ πήγε στην κουζίναγια

ΙΟΙ

να ετοιμάσει ένα σάντουιτς, έριξε μια τυχαία ματιά

απ' το παράθυρο και είδε κάτι να διασχίζει σαν σαΐτα

το πλαϊνό χωράφι κι ύστερα να εξαφανίζεται πίσω απ'

τον αχυρώνα. Ήταν άνθρωπος αυτή τη φορά, όχι οπό-

σουμ. Κρύφτηκε πλάι στο παράθυρο και περίμενε να

δει μήπως τυχόν υπήρχε και δεύτερο, τρίτο ή τέταρτο

πρόσωπο που καραδοκούσε σε κάποιο άλλο σημείο.

Είχαν σημειωθεί μερικές ανησυχητικές διαρρήξεις σ'

όλη την κομητεία τους τελευταίους μήνες, κυρίως σε

ακατοίκητα σπίτια παραθεριστών, κι αναρωτήθηκε

μήπως η απουσία του αυτοκινήτου από το γκαράζ εί­

χε τραβήξει την προσοχή των ληστών, κάνοντας τον

στόχο διάρρηξης μέρα μεσημέρι. Χωρίς να χάσει και­

ρό, ανέβηκε στη σοφίτα, πήρε την καραμπίνα του και

τη γέμισε. Ύστερα, κατέβηκε πάλι κάτω και στήθηκε

στο παράθυρο της κουζίνας, απ' όπου κατόπτευε όλο

το κτήμα του. Καμιά εκατοστή μέτρα προς τα βόρεια,

στον δρόμο που έκοβε κάθετα τον δικό του, είδε ένα

παρκαρισμένο αυτοκίνητο, βρισκόταν όμως πολύ μα­

κριά ώστε να διακρίνει αν υπήρχε κανείς μέσα. Ήταν

εντελώς ασυνήθιστη η παρουσία ενός παρκαρισμέ­

νου αυτοκινήτου εκεί: υπήρχε ένας πυκνοφυτεμένος

λόφος στο βάθος του δρόμου και, από τη δική του

πλευρά, λιβάδια που έφταναν μέχρι τον αχυρώνα, το

γκαράζ και το σπίτι του. Ξαφνικά, ο άνθρωπος που

102

κρυβόταν πίσω απ' τον αχυρώνα εμφανίστηκε: σερ­

νόταν κολλητά στον πλαϊνό τοίχο του αχυρώνα και με­

τά όρμησε τρέχοντας προς την μπροστινή πλευρά του

σπιτιού. Από την κουζίνα είδε ότι ο εισβολέας ήταν

μια ψηλή, λεπτή, κοκκινομάλλα γυναίκα, που φο­

ρούσε τζην και ένα σκούρο μπλε μπουφάν του σκι.

Κρυφοκοίταζε το καθιστικό μέσα από το μπροστινό

παράθυρο. Ώσπου να σιγουρευτεί ότι ήταν μόνη, ο

Άξλερ κοκάλωσε για μια στιγμή με το όπλο στα χέρια.

Την είδε να μετακινείται από το ένα παράθυρο στο

άλλο, σταματώντας κάθε φορά για να περιεργαστεί

το δωμάτιο. Βγήκε αθόρυβα από την πίσω πόρτα και,

χωρίς να τον προσέξει, την πλησίασε στα τρία μέτρα,

όσο εκείνη επιθεωρούσε το δωμάτιο μέσα από ένα

παράθυρο του καθιστικού στη νότια πλευρά του σπι­

τιού.

Σήκωσε το όπλο, τη σημάδεψε και της μίλησε: «Τι

μπορώ να κάνω για σας, κυρία μου;»

«Ω!» φώναξε εκείνη, καθώς στράφηκε και τον εί­

δε. «Ω, συγγνώμη!»

«Είστε μόνη;»

«Ναι. Είμαι μόνη. ΕίμαιηΛουίζΡένερ».

«Η κοσμήτορας».

«Ναι».

Δεν φαινόταν πολύ μεγαλύτερη από την Πεγκίην,

103

αλλά ήταν αρκετά ψηλότερη, λίγα μόνο εκατοστά πιο

κοντή από τον ίδιο και με το στητό της παράστημα

και τα κόκκινα μαλλιά που άφηναν ελεύθερο το μεγά­

λο μέτωπο και ήταν πλεγμένα σε αυστηρό κότσο στον

σβέρκο, αυτή η γυναίκα είχε την επιβλητικότητα ενός

αγάλματος. «Τι ακριβώς κάνετε εδώ;» τη ρώτησε.

«Μπήκα παράνομα, το ξέρω. Δεν είχα κακή πρό­

θεση . Νόμιζα ότι δεν ήταν κανείς στο σπίτι».

«Έχετε ξανάρθει εδώ;»

«Έχω περάσει απέξω με το αυτοκίνητο».

«Γιατί;»

«Μπορείτε να χαμηλώσετε αυτό το τουφέκι; Μου

προκαλεί μεγάλη νευρικότητα».

«Κι εμένα επίσης μου προκάλεσε μεγάλη νευρικό­

τητα που σας βρήκα εδώ, να κρυφοκοιτάζετε μέσα

από τα παράθυρα μου».

«Λυπάμαι. Ζητώ συγγνώμη. Φέρθηκα ηλίθια.

Ντρέπομαι. Θα φύγω».

«Τι δουλειά έχετε εδώ;»

«Ξέρετε τι δουλειά έχω εδώ».

«Εσείς να μου πείτε».

«Ήθελα μονάχα να δω πού πηγαίνει κάθε Σαββα­

τοκύριακο».

«Η κατάσταση σας είναι σοβαρή. Οδηγήσατε από

το Βερμόντ ώς εδώ για να το ανακαλύψετε!»

104

«Μου είχε υποσχεθεί ότι θα είμαστε μαζί για πά­

ντα και τρεις βδομάδες αργότερα με παράτησε. Και

πάλι ζητώ συγγνώμη. Ποτέ δεν μου έχει ξανασυμβεί

κάτι τέτοιο. Δεν έπρεπε να έχω έρθει εδώ».

«Και πιθανότατα δεν βοηθάει την κατάσταση το

ότι με συναντήσατε».

«Καθόλου».

«Σας κάνει να βράζετε από ζήλεια», είπε ο Άξλερ.

«Από μίσος, για να είμαι ειλικρινής».

«Εσείς τηλεφωνήσατε χτες το βράδυ».

«Δεν έχω τον απόλυτο έλεγχο του εαυτού μου»,

του απάντησε.

«Σας έχει γίνει έμμονη ιδέα και τηλεφωνείτε, έμ­

μονη ιδέα και κατασκοπεύετε. Κι όμως, είστε πολύ

ελκυστική γυναίκα».

«Πρώτη φορά μου λέει κάτι τέτοιο άντρας που

κρατάει όπλο».

«Δεν μπορώ να καταλάβω πώς και σας εγκατέλει­

ψε για χάρη μου».

«Μπα, αλήθεια;»

«Εσείς είστε μια κοκκινομάλλα Βαλκυρία, ενώ εγώ

ένας γέρος».

«Γέρος αλλά σταρ, κύριε Άξλερ. Μην παριστάνετε

πως είστε ο οποιοσδήποτε».

«Θέλετε να περάσετε μέσα;» τη ρώτησε.

105

«Γιατί; Θέλετε να αποπλανήσετε και μένα; Αυτή

είναι η ειδικότητα σας, να αναμορφώνετε λεσβίες;»

«Κυρία μου, δεν ήμουν εγώ που παρακολουθούσα

κρυφά. Δεν ήμουν εγώ που τηλεφώνησα στους γονείς

της στο Μίσιγκαν μέσα στα άγρια μεσάνυχτα. Δεν

ή μουν εγώ που έκανα ανώνυμο τηλεφώνη μα στον «Κύ­

ριο Διάσημο» χτες το βράδυ. Μην παίρνετε λοιπόν τό­

σο γρήγορα καταγγελτικό ύφος».

«Δεν είμαι πια ο εαυτός μου».

«Νομίζετε πως εκείνη το αξίζει;»

«Όχι. Φυσικά όχι», είπε. «Δεν είναι καθόλου

όμορφη. Δεν είναι και τόσο έξυπνη. Και δεν είναι και

τόσο ώριμη. Έχει μια ασυνήθιστα παιδαριώδη συ­

μπεριφορά για γυναίκα της ηλικίας της. Αλήθεια, εί­

ναι παιδί. Μεταμόρφωσε σε άντρα την ερωμένη της

στη Μοντάνα. Εμένα με μεταμόρφωσε σε ζητιάνα.

Ποιος ξέρει σε τι θα σας μεταμορφώσει εσάς. Αφήνει

πίσω της το σημάδι της καταστροφής. Από πού έρχε­

ται αυτή η δύναμη;»

«Μαντέψτε», είπε ο Άξλερ.

«Αυτό είναι δηλαδή που φέρνει την καταστροφή;»

ρώτησε η κοσμήτορας.

«Κάτι πάνω της έχει μεγάλη σεξουαλική ισχύ», εί­

πε ο Άξλερ και στο άκουσμα της φράσης είδε τη Λουίζ

να ζαρώνει. Αλλά βέβαια δεν είναι εύκολο για την ητ-

ιο6

τη μένη να στέκεται εκεί αντιμέτωπη με τον νικητή.

«Υπάρχουν πολλά δυνατά σημεία», απάντησε η κο­

σμήτορας. «Είναι κορίτσι και αγόρι μαζί. Είναι παιδί-

ενήλικας. Υπάρχει μέσα της μια έφηβη που δεν έχει

μεγαλώσει. Είναι πονηρή και συνάμα απλοϊκή. Όμως

την καταστροφή δεν την προκαλεί η σεξουαλικότητα

της, αλλά εμείς. Εμείς της εκχωρούμε την εξουσία να

συντρίβει. Η Πεγκίην είναι ένα τίποτα, ξέρετε».

«Δεν θα υποφέρατε τόσο, αν ήταν ένα τίποτα. Δεν

θα είχε θέση εδώ, αν ήταν ένα τίποτα. Ακούστε, ακό­

μη ισχύει η πρόσκληση να περάσετε μέσα. Τότε θα

μπορέσετε να δείτε τα πάντα από κοντά». Κι εκείνος

θα μπορούσε να ακούσει περισσότερα για την Πε­

γκίην, παρόλο που οι παρατηρήσεις της έδειχναν πό­

σο είχε πληγωθεί από την «εκμετάλλευση» που της εί­

χε επιφυλάξει η Πεγκίην. Ναι, ήθελε να την ακούσει

να μιλάει από τα βάθη της πληγής της για το πρόσω­

πο που ήταν πιο κοντά του από οποιοδήποτε άλλο επί

της γης.

«Όσα είδα ήταν π,αραπάνω από αρκετά», είπε η

κοσμήτορας.

«Ελάτε μέσα», είπε.

«Όχι».

«Με φοβάστε;»

«Έκανα κάτι ανόητο για το οποίο ζητώ συγγνώμη.

1Q7

Παραβίασα ξένη ιδιοκτησία και λυπάμαι γι' αυτό.

Και τώρα θα ήθελα να με αφήσετε να φύγω».

«Δεν σας κρατάω. Έχετε έναν τρόπο να αντιστρέ­

φετε την πραγματικότητα. Αλλά δεν ήμουν εγώ που

σας προσκάλεσα εδώ».

«Τότε γιατί θέλετε να έρθω μέσα; Για να θριαμβο­

λογήσετε που κοιμηθήκατε με τη γυναίκα που κάπο­

τε κοιμόταν με την Πεγκίην;»

«Δεν έχω τέτοια φιλοδοξία. Είμαι ικανοποιημένος

με τα πράγματα όπως έχουν. Απλώς ήμουν ευγενής.

Θα μπορούσα να σας προσφέρω έναν καφέ».

«Όχι», είπε ψυχρά η κοσμήτορας. «Όχι, θέλετε να

με γαμήσετε».

«Αυτό θα θέλατε να θέλω;»

«Αυτό θέλετε».

«Γι' αυτό ήρθατε; Για να προσπαθήσετε να με πα­

ρασύρετε σε κάτι τέτοιο; Για να πληρώσετε έτσι την

Πεγκίην με το ίδιο νόμισμα;»

Και ξαφνικά, εκείνη δεν άντεξε να κρύβει τη δυ­

στυχία της και ξέσπασε σε δάκρυα. «Πολύ αργά, πο­

λύ αργά», αναστέναξε.

Ο Άξλερ δεν κατάλαβε σε τι αναφερόταν, αλλά δεν

ρώτησε. Έκλαιγε με το πρόσωπο κρυμμένο στα χέρια

της όταν εκείνος της γύρισε την πλάτη και κρατώντας

το όπλο ξαναμπήκε στο σπίτι από την πίσω πόρτα,

• • »

ιο8

προσπαθώντας να πιστέψει ότι τίποτα απ' όσα είχε πει

για την Πεγκίην η Λουίζ, είτε εκεί, έξω από το σπίτι,

είτε το προηγούμενο βράδυ στο τηλέφωνο, δεν ήταν

δυνατόν να το πάρει κανείς στα σοβαρά.

Όταν τηλεφώνησε στην Πεγκίην εκείνο το βράδυ

δεν αναφέρθηκε καθόλου σε όσα είχαν συμβεί το

απόγευμα, ούτε, όταν ήρθε το Σαββατοκύριακο, της

είπε για την επίσκεψη της Λουίζ, ούτε, όσο έκαναν

έρωτα, κατάφερε να βγάλει απ' το μυαλό του την

κοκκινομάλλα Βαλκυρία και τη φαντασίωση όσων

δεν είχαν συμβεί.

mm m

Η τελευταία πράξη

Ο ΠΟΝΟΣ στη σπονδυλική του στήλη τον εμπόδιζε να

τη γαμάει από πάνω ή έστω από το πλάι, κι έτσι ο

Άξλερ ξάπλωνε ανάσκελα κι εκείνη τον ίππευε και

στηριζόταν στα γόνατα και στα χέρια της για να μη ρί­

ξει όλο το βάρος της στη λεκάνη του. Στην αρχή ήταν

σαν να μην ήξερε πώς να φερθεί εκεί πάνω κι εκείνος

έπρεπε να την κατευθύνει με τα δυο του χέρια για να

της δείξει τον τρόπο. «Δεν ξέρω τι να κάνω» είχε ψελ­

λίσει ντροπαλά η Πεγκίην. «Βρίσκεσαι πάνω σε άλο­

γο», της είχε πει ο Άξλερ. «Καβάλα το». Τη στιγμή

που γλίστρησε αργά το δάχτυλο του μέσα στον κώλο

της, εκείνη αναστέναζε ηδονικά και ψιθύρισε «Κα­

νείς δεν έχει βάλει τίποτα εκεί μέσα• ποτέ» -«Απίθα­

νο», ψιθύρισε με τη σειρά του- κι όταν αργότερα έβα­

λε τον πούτσο του εκεί, η Πεγκίην τον πήρε όσο πιο

πολύ μπορούσε, ώσπου δεν άντεχε περισσότερο.

no 111

«Πόνεσε;» την είχε ρωτήσει. «Πόνεσε, αλλά είναι

εσύ». Συχνά, μετά το τέλος, έπαιρνε τον πούτσο του

στην παλάμη της και προσήλωνε πάνω του το βλέμμα

της, όσο η στύση υποχωρούσε. «Τι συλλογίζεσαι;» τη

ρώτησε. «Σε γεμίζει ολόκληρη», είπε, «πράγμα που

δεν συμβαίνει με τα ντίλντο και τα δάχτυλα .Είναι ζω­

ντανός. Έχει δική του ζωή». Γρήγορα έγινε άσος στην

ιππασία και πολύ σύντομα, καθώς ανεβοκατέβαινε

αργά, άρχισε να του λέει «Χτύπα με» κι όταν τη χτύ­

πησε, του είπε κοροϊδευτικά «Μόνο τόσο μπορείς;»

και στην απάντηση «Το πρόσωπο σου έχει κοκκινίσει»

εκείνη του αντιγύρισε ένα «Πιο δυνατά». «Εντάξει,

αλλά γιατί;» «Επειδή σου έδωσα την άδεια να το κά­

νεις. Επειδή πονάει. Επειδή με κάνει να νιώθω σαν

κοριτσάκι• επειδή με κάνει να νιώθω σαν πουτάνα.

Έλα. Πιο δυνατά».

Ένα Σαββατοκύριακο έφερε μαζί της το πλαστικό

τσαντάκι όπου φύλαγε τα σεξουαλικά της παιχνίδια

και σκόρπισε το περιεχόμενο στα σεντόνια, την ώρα

που ετοιμάζονταν να ξαπλώσουν. Δεν ήταν άσχετος

από δονητές, όμως μονάχα σε φωτογραφίες είχε δει

τα δερμάτινα χάμουρα που κρατούσαν το ντίλντο στη

θέση του και διευκόλυναν τη γυναίκα να καβαλικεύει

και να διεισδύει στη σύντροφο της. Της είχε ζητήσει

να φέρει μαζί της τα παιχνίδια της και τώρα τη χάζευε

να τραβάει τα λουριά πάνω απ' τα μπούτια της, να τα

στερεώνει στους γοφούς της και να τα δένει σφιχτά,

σαν ζώνη. Θύμιζε πιστολέρο που ντύνεται, πιστολέρο

με ρόπαλο. Ύστερα τοποθέτησε ένα πράσινο λαστιχέ­

νιο πέος σε μια εγκοπή της ζώνης, που βρισκόταν στο

ίδιο περίπου επίπεδο με την κλειτορίδα της. Στεκό­

ταν στην απέναντι πλευρά του κρεβατιού, και δεν φο­

ρούσε παρά μονάχα αυτό. «Δείξε μου το δικό σου»,

είπε. Έβγαλε το παντελόνι του και το πέταξε στην άλ­

λη άκρη του κρεβατιού ενώ εκείνη είχε γραπώσει το

πράσινο πέος και, αφού πρώτα το λίπανε με μπέιμπι

όιλ, έκανε πως αυνανιζόταν σαν άντρας. «Μοιάζει

σαν αληθινό», ψέλλισε έκθαμβος ο Άξλερ. «Θέλεις να

σε γαμήσω, έτσι;». «Όχι, ευχαριστώ» είπε ο Άξλερ κι

εκείνη, χαμηλώνοντας χαδιάρικα τη φωνή της, προ­

σπάθησε να τον τουμπάρει: «Δεν θα σε πονέσω. Υπό­

σχομαι να είμαι πολύ τρυφερή μαζί σου». «Παραδό­

ξως, δεν δείχνεις και πολύ τρυφερή». «Τα φαινόμενα

απατούν. Αχ, άσε με», του είπε, γελώντας. «Θα σου

αρέσει. Έλα να υπερβούμε κι αυτό το όριο». «Σε σένα θ'

αρέσει. Όχι, θα προτιμούσα να με γλείψεις», είπε.

«Ενώ φοράω τον πούτσο μου», του είπε. «Ναι». «Ενώ

θα φοράω τον μεγάλο, χοντρό, πράσινο πούτσο μου».

«Αυτό το θέλω». «Ενώ θα φοράω τον μεγάλο, χοντρό,

πράσινο πούτσο μου κι εσύ θα παίζεις με τις ρώγες

112

μου». «Αυτό μάλιστα». «Κι αφού σε γλείψω, θα με

γλείψεις και συ. Θα πάρεις πίπα τον μεγάλο πράσινο

πούτσο μου». «Όσο γι' αυτό, εντάξει», της είπε.

«Ώστε λοιπόν, αυτό μπορείς να το κάνεις. Περίεργα

όρια βάζεις. Πάντως να ξέρεις ότι ακόμα κι έτσι, εί­

σαι πολύ διεστραμμένος για να σε ανάβει ένα κορίτσι

σαν εμένα». «Μπορεί εγώ να είμαι πράγματι διε­

στραμμένος, νομίζω όμως ότι εσύ δεν είσαι πια "ένα

κορίτσι σαν εσένα"». «Έτσι νομίζεις;» «Όχιμ'αυτότο

κούρεμα των διακοσίων δολαρίων. Όχι μ' αυτά τα

ρούχα. Όχι με μια μητέρα που αντιγράφει τις προτι­

μήσεις σου στα παπούτσια». Το χέρι της συνέχιζε να

τρομπάρει το ντίλντο. «Στ' αλήθεια πιστεύεις ότι με

δέκα μήνες γαμησιού έπνιξες μέσα μου τη λεσβία;»

«Θέλεις να πεις ότι ακόμα κοιμάσαι με γυναίκες;» τη

ρώτησε. Εκείνη απλώς συνέχιζε να τρομπάρει το ντίλ­

ντο. «Το κάνεις, Πεγκίην;» Με το ελεύθερο χέρι της

ύψωσε δύο δάχτυλα. «Τι σημαίνει αυτό;» ρώτησε.

«Δύο φορές». «Με τη Λουίζ;» «Μην είσαι τρελός».

«Τότε με ποια;» Εκείνη κοκκίνισε. «Κάτι κορίτσια

έπαιζαν βόλεϊ στο γήπεδο απ' όπου περνάω πηγαίνο­

ντας για τη σχολή. Παρκάρισα το αυτοκίνητο, βγήκα,

πήγα ώς εκεί και στάθηκα πλάι στον πάγκο». Μετά

από μια παύση, ομολόγησε: «Όταν το παιχνίδι τελεί­

ωσε, η παίκτρια με την ξανθιά αλογοουρά ήρθε στο

113

σπίτι μαζί μου». «Καιτη δεύτερη φορά;» «Η άλλη παί­

κτρια με την ξανθιά αλογοουρά». «Αυτό σημαίνει ότι

δεν απόμειναν και πολλές να περιμένουν τη σειρά

τους», είπε εκείνος. «Δεν το είχα προσχεδιάσει», έκα­

νε, χαϊδεύοντας ακόμη τον πράσινο πούτσο της.

«Ίσως, Πεγκίην Μάικ», είπε ο Άξλερ, γλιστρώντας σ'

εκείνη την ιρλανδέζικη προφορά που είχε να χρησιμο­

ποιήσει από τότε που είχε παίξει στονΉρωα, «να πρέ­

πει να μου πεις αν σχεδιάζεις να το ξανακάνεις. Ούτε

να το ξανασκεφτείς - το καλό που σου θέλω», είπε,

γνωρίζοντας ότι ήταν ανήμπορος να τη χαλιναγωγήσει

και να την κρατήσει αποκλειστικά για τον εαυτό του,

γνωρίζοντας ότι το πάθος του ήταν καταγέλαστο, προ­

σπαθώντας να κρύψει τα αισθήματα του πίσω απ' την

έντονη ιρλανδέζικη προφορά. «Σου είπα, δεν το είχα

σχεδιάσει» επέμεινε εκείνη• και τότε, είτε επειδή την

είχε κυριεύσει η επιθυμία, είτε επειδή ήθελε να τον

κάνει να σωπάσει, έσκυψε κι έφερε τα χείλη της στον

πούτσο του, ενώ το βλέμμα του Άξλερ έμενε προσηλω­

μένο, σαν υπνωτισμένο, στον δικό της, και εκείνο το

αίσθημα αδυναμίας που τον καταλάμβανε όποτε σκε­

φτόταν ότι η σχέση τους ήταν μια μάταιη τρέλα και ότι

η ιστορία της Πεγκίην δεν επρόκειτο να αλλάξει και η

ίδια η Πεγκίην θα έμενε απροσπέλαστη και ότι όλα αυ­

τά προεξοφλούσαν πως σύντομα μια καινούργια δυ-

114

στυχία θα του ερχόταν κατακούτελα, άρχισε να κατα­

λαγιάζει. Η ιδιορρυθμία ενός τέτοιου ζευγαρώματος

θα απωθούσε πολλούς. Μόνο που αυτή η ιδιορρυθμία

ήταν ό,τι το έκανε τόσο συναρπαστικό. Όμως ο φόβος

δεν είχε καταλαγιάσει• ο φόβος μήπως επιστρέψει η

αίσθηση ότι ήταν οριστικά ξοφλημένος. Ο φόβος μή­

πως γίνει εκείνος η επόμενη Λουίζ, η ταπεινωμένη,

τρελαμένη, εκδικητική πρώην.

Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΠΕΓΚΙΗΝ δεν διευκόλυνε καθόλου

τα πράγματα όταν ήρθε να τη δει στη Νέα Υόρκη, μια

βδομάδα μετά την επίσκεψη της μητέρας της. ΟΈισα

έπιασε το νήμα από εκεί που το είχε αφήσει η Κάρολ,

αραδιάζοντας τους κινδύνους του δεσμού τους, από

την επικίνδυνη ηλικία του εραστή της ώς την επισφα­

λή ψυχολογική του κατάσταση. Η στρατηγική του

Άξλερ παρέμεινε, ωστόσο, η ίδια: να ανεχθείς ό,τι

ακούσεις• μη σπεύσεις να προκαλέσεις τους γονείς,

όσο η Πεγκίην δεν υποκύπτει.

«Η μητέρα σου είχε δίκιο - θαυμάσιο κούρεμα» τον

πληροφόρησε ότι της είπε ο πατέρας της. «Είχε δίκιο

και για τα ρούχα σου», είχε πει. «Ναι; Νομίζεις ότι

μου πάνε;» «Είσαι καταπληκτική» είχε αποφανθεί

εκείνος. «Καλύτερη από παλιά;» «Διαφορετική. Εντε-

«•^™»

115

λώς διαφορετική». «Μοιάζω περισσότερο με την κόρη

που θα ήθελες να έχεις;» «Σίγουρα έχεις έναν αέρα

που δεν είχες πριν. Τώρα πες μου για τον Σάιμον».

«Μετά από εκείνη τη δύσκολη περίοδο στο "Κένεντι

Σέντερ", κατέληξε σε ψυχιατρική κλινική. Αυτό θέλεις

να συζητήσουμε;» τον είχε ρωτήσει. «Ναι, αυτό», της

είχε απαντήσει. «Όλοι έχουμε σοβαρά προβλήματα,

μπαμπά». «Όλοι έχουμε σοβαρά προβλήματα, όμως

δεν καταλήγουμε όλοι σε ψυχιατρικές κλινικές». «Μια

και θίξαμε το θέμα», του είχε πει, «τι γίνεται με τη δια­

φορά ηλικίας; Δεν θέλεις να ρωτήσεις και γι' αυτό;»

«Επίτρεψέ μου να σε ρωτήσω κάτι άλλο: σε εντυπω­

σιάζουν οι σταρ, Πεγκίην; Έχεις προσέξει ότι ορισμέ­

νοι άνθρωποι επιβάλλονται στον περίγυρο τους, σαν

να διαθέτουν μια ισχυρή δύναμη έλξης; Στην περίπτω­

ση του Άξλερ αυτό το χαρακτηριστικό συνδυάζεται με

το ότι είναι σταρ. Σε εντυπωσιάζουν οι σταρ;» Εκείνη

είχε γελάσει. «Στην αρχή, πιθανόν. Τώρα πια, σε βε­

βαιώνω, είναι απλώς ο εαυτός του». «Μπορώ να σε

ρωτήσω αν έχετε αναλάβει κάποια δέσμευση ο ένας

προς τον άλλον;» της είχε πει. «Δεν μιλάμε γι' αυτό το

θέμα». «Τότε ίσως θα έπρεπε να το συζητήσεις μαζί

μου. Θα τον παντρευτείς Πεγκίην;» «Δεν νομίζω ότι

ενδιαφέρεται να παντρευτεί». «Εσύ;» «Γιατί μου φέ­

ρεσαι σαν να είμαι δωδεκάχρονη;», τον είχε ρωτήσει.

ι ι6

«Ίσως επειδή στα θέματα που έχουν να κάνουν με

άντρες είσαι μάλλον δώδεκα παρά σαράντα ετών.

Άκου, ο Σάιμον Άξλερ είναι ένας ενδιαφέρων ηθοποι­

ός και ενδεχομένως, για μια γυναίκα, να είναι ενδια­

φέρων και ως άντρας. Όμως έχει την ηλικία που έχει,

και συ είσαι στην ηλικία που είσαι. Είχε τη ζωή που εί­

χε, με τα θριαμβευτικά πάνω και τα καταστροφικά

κάτω της, και συ είχες τη ζωή που είχες. Και επειδή

εκείνα τα κάτω του με ανησυχούν ιδιαίτερα, δεν πρό­

κειται να σου μιλήσω με υπεκφυγές, όπως εσύ. Δεν

πρόκειται να σου πω ότι δεν θα προσπαθήσω να σου

ασκήσω όσο μεγαλύτερη πίεση γίνεται. Αυτό ακριβώς

πρόκειται να κάνω».

Και αυτό έκανε - σε αντίθεση με τη μητέρα της,

δεν τελείωσε τη μέρα ψωνίζοντας με την κόρη του,

αλλά άρχισε να την παίρνει τηλέφωνο στο σπίτι της

κάθε βράδυ την ώρα του φαγητού, για να συνεχίσει,

στο ίδιο έντονο ύφος, τη συζήτηση που είχαν ξεκινή­

σει τρώγοντας στη Νέα Υόρκη. Πατέρας και κόρη

σπάνια μιλούσαν για λιγότερο από μια ώρα.

Στο κρεβάτι, το βράδυ που είχε δει τον πατέρα της

στη Νέα Υόρκη, ο Άξλερ της είχε πει: «Θέλω να ξέ­

ρεις, Πεγκίην, ότι έχω μείνει άναυδος με όλα αυτά

που γίνονται με τους γονείς σου. Δεν καταλαβαίνω τι

ρόλο έρχονται να παίξουν στη ζωή μας. Μου φαίνεται

••Μ

117

όχι μόνο υπερβολικός, αλλά, αν λάβουμε υπόψη και

τις περιστάσεις, και λιγάκι παράλογος. Από την άλλη

πλευρά, αναγνωρίζω ότι σε κάθε στάδιο της ζωής

υπάρχουν ανεξήγητα πράγματα όσον αφορά τους αν­

θρώπους και τους δεσμούς με τους γονείς τους, που

ενδέχεται να μας ξαφνιάσουν. Κι αφού έτσι είναι, θα

σου κάνω μια πρόταση: αν θέλεις να πεταχτώ μέχρι το

Μίσιγκαν και να μιλήσω στον πατέρα σου, θα πάρω

το αεροπλάνο για το Μίσιγκαν και θα καθίσω και θα

ακούσω κάθε λέξη που θέλει να μου πει, κι όταν μου

εξηγήσει γιατί έχει στραφεί εναντίον μας, δεν θα φέ­

ρω καν αντίρρηση - θα πάρω το μέρος του. Θα του πω

ότι όλα όσα τον απασχολούν είναι απολύτως δικαιο­

λογημένα και ότι συμφωνώ: καθώς φαίνεται, η σχέση

μας είναι όντως αταίριαστη και πράγματι συνεπάγε­

ται αρκετούς κινδύνους. Σίγουρο όμως είναι ότι η κό­

ρη του κι εγώ αισθανόμαστε όπως αισθανόμαστε ο

ένας για τον άλλον. Το ότι εκείνος, η Κάρολ κι εγώ

ήμαστε κάποτε φίλοι στα νιάτα μας, τότε, στη Νέα

Υόρκη, δεν έχει καμιά απολύτως σχέση, θα του πω.

Είναι η μόνη γραμμή άμυνας που μπορώ να κρατήσω,

Πεγκίην, αν θέλεις να πάω να τον δω. Από σένα εξαρ­

τάται. Θα φύγω αυτή την εβδομάδα, αν εσύ το θελή­

σεις. Θα φύγω αύριο, αν αυτό θέλεις».

«Αρκεί που ήρθε αυτός να με δει», είχε απαντήσει

ι ι8

εκείνη. «Δεν χρειάζεται να το παρατραβήξουμε. Ιδίως

τώρα που μου ξεκαθάρισες ότι θεωρείς πως ήδη το

έχουμε παρατραβήξει».

«Δεν είμαι τόσο βέβαιος ότι έχεις δίκιο», της είχε

πει. «Είναι καλύτερο να αντιμετωπίσω τον οργισμένο

πατέρα - »

«Μα ο πατέρας μου δεν είναι οργισμένος• δεν είναι

στον χαρακτήρα του να οργίζεται και δεν νομίζω ότι

χρειάζεται να προκαλέσουμε σκηνή, όταν δεν δια­

φαίνεται σκηνή στον ορίζοντα».

Σκέφτηκε τότε, Ω, διαφαίνεται σκηνή και μάλι­

στα έντονη - οι δυο ευυπόληπτοι οπισθοδρομικοί που

σε έφεραν στον κόσμο δεν πρόκειται να το βάλουν κά­

τω. Όμως της είπε μόνο: «Εντάξει. Απλώς προσφέρ­

θηκα. Τελικά είναι δικό σου θέμα».

Μα ήταν πράγματι έτσι; Δεν ήταν στο χέρι του να

τους εναντιωθεί για να τους εξουδετερώσει, αντί να

αφήσει τα πράγματα μήπως και εξελιχθούν ευνοϊκά

από μόνα τους; Θα έπρεπε, πράγματι, να την είχε συ­

νοδεύσει στη Νέα Υόρκη - θα έπρεπε να είχε επιμείνει

να βρίσκεται κι αυτός εκεί, ώστε να αντιμετωπίσει τον

Έισα. Παρά τα όσα είχε πει η Πεγκίην για να τον καθη­

συχάσει, ο Άξλερ δεν ήταν πρόθυμος να εγκαταλείψει

την ιδέα ότι ο Έισα ήταν ένας εξοργισμένος πατέρας

στον οποίο θα έπρεπε να αντιπαρατεθεί αντί να το βά-

119

λει στα πόδια. Σε εντυπωσιάζουν οι σταρ; Μα φυσικά! Αυ­

τό ήταν το πρώτο πράγμα που θα σκεφτόταν, αυτός

που δεν είχε παίξει ποτέ μεγάλους ρόλους. Ναι, έλεγε

με τον νου του ο Άξλερ. Πιστεύει ότι η φήμη μου του

έκλεψε τη μοναχοκόρη του, η φήμη που ο ίδιος ο Έισα

δεν μπόρεσε ποτέ να κερδίσει.

ΣΤΑ ΜΕΣΑ της επόμενης εβδομάδας έτυχε να πέσει

στα χέρια του η τοπική εφημερίδα της προηγούμενης

Παρασκευής καινά διαβάσει την πρωτοσέλιδη είδηση

για έναν φόνο που είχε διαπραχθεί σε ένα ακριβό προά­

στιο τριάντα πέντε περίπου χιλιόμετρα μακριά. Ένας

άντρας γύρω στα σαράντα, ένας επιτυχημένος πλαστι­

κός χειρουργός, είχε δολοφονηθεί από την εν διαστάσει

σύζυγο του. Η σύζυγος ήταν η ΣίμπιλΒαν Μπιούριν.

Προφανώς το ζευγάρι ζούσε πια χωριστά. Η Σί-

μπιλ είχε οδηγήσει ώς την άλλη άκρη της πόλης όπου

βρισκόταν το σπίτι του και, μόλις εκείνος της άνοιξε

την πόρτα, τον πυροβόλησε δυο φορές στο στήθος,

σκοτώνοντας τον επί τόπου. Είχε πετάξει το φονικό

όπλο στο κατώφλι και μετά επέστρεψε στο αυτοκίνη­

το της και έμεινε εκεί, ώς τη στιγμή που έφθασε η

αστυνομία και την οδήγησε στο τμήμα για να της πά­

ρουν τα στοιχεία. Όταν είχε φύγει από το σπίτι της

120 121

εκείνο το πρωί, είχε ήδη κανονίσει με την μπέιμπι σί-

τερ να περάσει όλη τη μέρα με τα δυο παιδιά.

Ο Άξλερ τηλεφώνησε στην Πεγκίην και της είπε τι

είχε συμβεί.

«Σου είχε περάσει ποτέ απ' το μυαλό ότι θα μπο­

ρούσε να κάνει κάτι τέτοιο;» ρώτησε η Πεγκίην.

«Ένα τέτοιο αδύναμο πλάσμα; Όχι. Ποτέ. Είχε,

βέβαια, κίνητρο -τη σεξουαλική κακοποίηση- αλλά

να φτάσει ώς την ανθρωποκτονία; Με είχε ρωτήσει αν

θα μπορούσα να τον σκοτώσω για λογαριασμό της.

Είχε πει "χρειάζομαι κάποιον να σκοτώσει αυτό τον

διαβολικό άνθρωπο"».

«Τι συγκλονιστική ιστορία», είπε η Πεγκίην.

«Αυτή η εύθραυστη γυναίκα, με τη φτιαξιά ενός

ντελικάτου παιδιού. Το λιγότερο απειλητικό άτομο

που θα μπορούσε να συναντήσει κανείς».

«Δεν πρόκειται να την καταδικάσουν», είπε η Πε­

γκίην.

«Ίσως ναι, ίσως όχι. Ίσως επικαλεστεί προσωρινή

πνευματική διαταραχή και τη γλιτώσει. Όμως μετά τι

θ' απογίνει; Τι θ' απογίνει το παιδί; Αν το κοριτσάκι

δεν ήταν ήδη καταδικασμένο εξαιτίας όσων του έκα­

νε ο πατριός του, τώρα είναι σίγουρα καταδικασμένο

εξαιτίας της πράξης της μητέρας του. Για να μη μιλή­

σουμε για το αγοράκι».

'- -"--ι•*

«Θέλεις να έρθω απόψε; Ακούγεσαι χάλια».

«Όχι, όχι», είπε. «Καλά είμαι. Απλώς δεν είχα

γνωρίσει ώς τώρα κανέναν που να έχει σκοτώσει

εκτός σκηνής».

«Θα έρθω αργότερα», είπε η Πεγκίην.

Και όταν έφτασε, κάθισαν στο σαλόνι μετά το φα­

γητό και της επανέλαβε με κάθε λεπτομέρεια όλα όσα

θυμόταν να του λέει η Σίμπιλ Βαν Μπιούριν στην κλινι­

κή. Βρήκε το γράμμα της -το γράμμα που του είχε τα­

χυδρομήσει μέσω του γραφείου του Τζέρι- και το έδω­

σε στην Πεγκίην να το διαβάσει.

«Ο σύζυγος ισχυριζόταν ότι ήταν αθώος», εξήγησε ο

Άξλερ. «Ισχυριζόταν ότι εκείνη φανταζόταν διάφορα».

«Ταφανταζόταν, πράγματι;»

«Δεν νομίζω. Την είδα να υποφέρει. Πίστεψα την

ιστορία της».

Στη διάρκεια της μέρας διάβασε και ξαναδιάβασε

το άρθρο και κοίταξε πολλές φορές τη φωτογραφία

της Σίμπιλ που είχε δημοσιεύσει η εφημερίδα, ένα

καλλιτεχνικό πορτρέτο στο οποίο εκείνη δεν έμοιαζε

με παντρεμένη τριαντάρα γυναίκα με ιδιοσυγκρασία

Κλυταιμνήστρας, αλλά μάλλον με μαζορέτα του γυ­

μνασίου, ένα κορίτσι που ακόμη δεν είχε αντιμετωπί­

σει τίποτα στη ζωή.

Την επόμενη μέρα τηλεφώνησε στις Πληροφορίες

122 123

και, χωρίς καμιά δυσκολία, πήρε τον αριθμό τηλεφώ­

νου των Βαν Μπιούριν. Όταν τηλεφώνησε, απάντησε

μια γυναίκα που συστήθηκε ως η αδελφή της Σίμπιλ.

Της είπε ποιος ήταν, της μίλησε για το γράμμα της Σί­

μπιλ. Της το διάβασε στο τηλέφωνο. Συμφώνησαν να

το στείλει στον δικηγόρο της.

«Σας επέτρεψαν να τη δείτε;» ρώτησε.

«Μόνο μαζί με τον δικηγόρο της. Κλαίει που δεν

μπορεί να δει τα παιδιά. Κατά τα άλλα είναι εκνευρι­

στικά ήρεμη».

«Μιλάει για τον φόνο;»

«Λέει "Έπρεπε να γίνει". Θα 'λέγε κανείς πως είναι

ο πεντηκοστός, όχι ο πρώτος της φόνος. Βρίσκεται σε

πολύ παράξενη κατάσταση. Σαν να μην καταλαβαίνει

τη βαρύτητα της πράξης της. Είναι λες κι όλο το βάρος

βρίσκεται πια πίσω της».

«Για την ώρα», είπε ο Άξλερ.

«Το ίδιο σκέφτομαι κι εγώ. Φοβάμαι ότι σύντομα

θα καταρρεύσει. Δεν θα ζήσει για πολύ πίσω απ' αυτό

το ατάραχο προσωπείο. Θα πρέπει να την επιτηρούν

στο κελί της, μήπως αυτοκτονήσει. Τρέμω γι' αυτά

που έρχονται».

«Φυσικά. Η πράξη της δεν ταιριάζει καθόλου με τη

γυναίκα που γνώρισα. Γιατί το έκανε μετά από τόσον

καιρό;»

«Επειδή ακόμη κι όταν έφυγε από το σπίτι, ο Τζων

συνέχιζε να αρνείται τα πάντα και να της λέει ότι έχει

παραισθήσεις, κι αυτό την έκανε έξαλλη. Το πρωί

που επρόκειτο να τον δει, μου είπε ότι με κάθε τρόπο

θα του αποσπούσε μιαν ομολογία. Είπα "Μην πας να

τον δεις. Απλώς θα σε οδηγήσει στα άκρα". Και είχα

δίκιο. Εγώ ήμουν που την παρότρυνα να παρουσια­

στεί στον εισαγγελέα και να τον καταγγείλει. Εγώ

ήμουν που της είπα ότι έπρεπε να τον κλείσει πίσω

από τα κάγκελα. Όμως εκείνη είχε αρνηθεί: δεν ήταν

κανένας άγνωστος και η ιστορία θα κατέληγε στις

εφημερίδες και στην τηλεόραση και η Άλισον θα συ­

ρόταν σε έναν δικαστικό εφιάλτη που θα την εξέθετε

σε ακόμη μεγαλύτερη φρίκη. Και επειδή τα είχε πει

όλα αυτά, δεν μου πέρασε καν από το μυαλό ότι η

απόστιασχ] ομολογίας "με κάθε τρόπο" θα συνεπαγό­

ταν τη χρήση του κυνηγετικού του όπλου - η χρήση

του κυνηγετικού του όπλου θα μπορούσε επίσης να

καταλήξει στις εφημερίδες, βλέπετε. Όμως, όταν πήγε

στου Τζων εκείνο το πρωί του Σαββάτου, δεν περίμε­

νε πρώτα να μπει στο σπίτι. Δεν περίμενε να τον

ακούσει να προφέρει ούτε μια λέξη. Δεν είναι ότι άρ­

χισαν να καυγαδίζουν, ότι η ένταση κλιμακώθηκε και

τότε τον πυροβόλησε. Έφτασε που είδε το πρόσωπο

του - ακριβώς εκεί, στην μπροστινή πόρτα, τράβηξε

124 125

δυο φορές τη σκανδάλη κι εκείνος έπεσε νεκρός. Μου

είπε "Ήθελε βία, λοιπόν του έδωσα βία"».

«Έμαθε τίποτα το κοριτσάκι;»

«Δεν της το είπαμε ακόμα. Δεν θα είναι εύκολο.

Τίποτα απ' όλα αυτά δεν θα είναι εύκολο. Χάρις στον

μακαρίτη δρα Βαν Μπιούριν. Η οδύνη που πρόκειται

να περάσει η Άλισον μου είναι αδιανόητη».

Επί μέρες επαναλάμβανε ο Άξλερ στον εαυτό του

Η οδύνη που πρόκειται να περάσει ηΆλιοον. Ήταν πιθανότα­

τα αυτή ακριβώς η σκέψη που είχε ωθήσει τη Σίμπιλ

να δολοφονήσει τον σύζυγο της - κι έτσι να διαιωνίσει

την οδύνη της Άλισον επ' άπειρον.

ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ ΣΤΟ ΚΡΕΒΑΤΙ η Πεγκίην του είπε «Έχω

βρει ένα κορίτσι για σένα. Ανήκει στην ομάδα κολύμ­

βησης του Πρέσκοτ. Κολυμπάω μαζί της τα απογεύ­

ματα. Η Λάρα. Πώς θα σου φαινόταν αν σου έφερνα

τηΛάρα;»

Ανεβοκατέβαινε αργά πάνω του και τα φώτα ήταν

σβηστά, αν και το δωμάτιο φωτιζόταν αμυδρά από

την πανσέληνο που έλαμπε ανάμεσα στα κλαδιά των

ψηλών δέντρων στο πίσω μέρος του σπιτιού.

«Πες μου για τη Λάρα», είπε.

«Ω, θα σου αρέσει σίγουρα».

«Προφανώς σ' εσένα ήδη αρέσει».

«Την παρατηρώ στην πισίνα. Την παρατηρώ στα

αποδυτήρια. Πλουσιόπαιδο. Προνομιούχο παιδί. Δεν

έχει γνωρίσει ούτε μια δύσκολη στιγμή. Είναι τέλεια.

Ξανθιά. Λαμπερά γαλάζια μάτια. Μακριά πόδια. Δυ­

νατά πόδια. Τέλεια στήθη».

«Πόσο τέλεια;»

«Βλέπω ότι σε καυλώνει τρομερά ν' ακούς για τη

Λάρα», του είπε.

«Τα στήθη», είπε.

«Είναι δεκαεννιά χρονών. Είναι σφιχτά και στέκο­

νται στητά. Το μουνί της είναι ξυρισμένο και έχει

αφήσει μονάχα μια γραμμή από ξανθές τριχούλες σε

κάθε πλευρά».

«Ποιος την πηδάει; Τα κορίτσια ή τα αγόρια;»

«Δεν ξέρω ακόμα. Μα κάποιος θα το γλεντάει εκεί

κάτω».

Από τότε η Λάρα ήταν μαζί τους όποτε την ήθελαν.

«Τη γαμάς», έλεγε η Πεγκίην. «Το τέλειο μουνάκι

της Λάρας γαμάς».

«Τη γαμάς κι εσύ;»

«Όχι. Μονάχα εσύ. Κλείσε τα μάτια σου. Θέλεις να

σε κάνει να χύσεις; Θέλεις να σε κάνει η Λάρα να χύ­

σεις; Έλα λοιπόν, ξανθό τσουλάκι - καν' τον να χύσει!»

μούγκριζε η Πεγκίην κι εκείνος δεν χρειαζόταν πια να

126

της μάθει πώς να καβαλάει το άλογο. «Δώσ' τα της!

Τώρα! Τώρα! Ναι, έτσι - δώσ' τα της στο πρόσωπο!»

Ένα βράδυ πήγαν σ' ένα πανδοχείο για φαγητό.

Από τη ρουστίκ τραπεζαρία έβλεπες, πέρα απ' τον

δρόμο, μια μεγάλη λίμνη που άστραφτε στο ηλιοβα­

σίλεμα. Φορούσε τα καινούργια της ρούχα• τα είχαν

αγοράσει σε μια απρογραμμάτιστη επίσκεψη τους

στη Νέα Υόρκη την προηγούμενη εβδομάδα: κοντή

εφαρμοστή ζέρσεϊ φούστα, κόκκινο αμάνικο μπλου­

ζάκι από κασμίρ και ασορτί κόκκινη κασμίρ ζακέτα

ριγμένη στους ώμους, λεπτές μαύρες κάλτσες, τσά­

ντα από ατιαλό δέρμα που τη στόλιζαν κοντά δερμά­

τινα κρόσσια, και στα πόδια της ένα ζευγάρι ψηλοτά­

κουνες εξώφτερνες γόβες με κόψιμο μπροστά που

άφηνε να φαίνονται τα δάχτυλα. Έδειχνε τρυφερή,

χυμώδης και προκλητική, κόκκινη επάνω και ολό­

μαυρη από τη μέση και κάτω και κινούνταν με τόσο

αβίαστη άνεση που θα 'λέγε κανείς ότι ντυνόταν έτσι

σ' όλη της τη ζωή. Φορούσε την τσάντα της όπως της

είχε υποδείξει η πωλήτρια: με το λουρί περασμένο

διαγώνια στο σώμα της σαν φυσεκλίκι και την τσάντα

να τραμπαλίζεται στον γοφό της.

Προσπαθώντας να αποφύγει το γνωστό πιάσιμο

της μέσης του και την παράλυση του ποδιού του, συ­

νήθιζε να σηκώνεται καινά κάνει μερικά βήματα δυο

127

ή τρεις φορές κατά τη διάρκεια του φαγητού κι έτσι,

μετά το κυρίως πιάτο και πριν από το επιδόρπιο, ο

Άξλερ σηκώθηκε για δεύτερη φορά και έκανε μια βόλ­

τα στο εστιατόριο, διασχίζοντας το κοινόχρηστο σα­

λόνι του πανδοχείου και φτάνοντας στο μπαρ. Εκεί εί­

δε μια ελκυστική νεαρή γυναίκα να πίνει μόνη. Πρέ­

πει να ήταν ανάμεσα στα είκοσι και τα τριάντα και,

από τον τρόπο που μιλούσε στον μπάρμαν, υπέθεσε

ότι ήταν μισομεθυσμένη. Της χαμογέλασε όταν εκεί­

νη κοίταξε προς το μέρος του και, για να παρατείνει

τη στιγμή, ρώτησε τον μπάρμαν πόσο ήταν το σκορ

του αγώνα. Μετά στράφηκε στην κοπέλα και τη ρώ­

τησε αν ήταν ντόπια ή αν έμενε προσωρινά στο παν­

δοχείο. Του απάντησε ότι μόλις είχε πιάσει δουλειά

στο κατάστημα με τις αντίκες στο τέλος του δρόμου

και ότι μετά τη δουλειά είχε σταματήσει στο μπαρ για

ένα ποτό. Τη ρώτησε αν ξέρει από αντίκες, κι εκείνη

είπε ότι οι γονείς της είχαν παλαιοπωλείο στα βόρεια

της πολιτείας. Είχε δουλέψει σε ένα κατάστημα στο

Γκρίνουϊτς Βίλατζ για τρία χρόνια και είχε αποφασίσει

να φύγει από τη Νέα Υόρκη και να δοκιμάσει την τύχη

της στην κομητεία της Ουάσινγκτον. Τη ρώτησε πό­

σον καιρό ήταν εδώ κι εκείνη απάντησε ότι είχε φτά­

σει μόλις τον προηγούμενο μήνα. Τη ρώτησε τι πίνει

και όταν εκείνη του είπε, ο Άξλερ δήλωσε «Το επόμε-

128 129

νο από μένα» και έκανε νόημα στον μπάρμαν να βά­

λει το ποτό στον λογαριασμό του.

Στο επιδόρπιο είπε στην Πεγκίην «Υπάρχει στο

μπαρ ένα κορίτσι που έχει βαλθεί να μεθύσει».

«Πώς σου φάνηκε;»

«Φαίνεται να ξέρει να τα φέρνει βόλτα».

«Πόσων χρονών είναι;»

«Θα έλεγα είκοσι οκτώ. Εσύ θα κάνεις κουμάντο.

Εσύ και ο πράσινος πούτσος».

«Εσύ θα κάνεις κουμάντο», του είπε. «Εσύ και ο

πραγματικός πούτσος».

«Τότε και οι δυο μαζί», της είπε.

«Θέλω να τη δω», ζήτησε η Πεγκίην.

Πλήρωσε τον λογαριασμό και φεύγοντας από το

εστιατόριο πήγαν και περίμεναν στην είσοδο του

μπαρ. Στεκόταν πίσω από την Πεγκίην, με τα μπρά­

τσα του να την τυλίγουν. Την ένιωθε να τρέμει από

έξαψη καθώς παρακολουθούσε το κορίτσι να πίνει

στο μπαρ. Η τρεμούλα της τον ερέθισε. Ήταν σαν να

είχαν συγχωνευτεί σε ένα πλάσμα, έξαλλα ερεθισμέ­

νο.

«Σ' αρέσει;» της ψιθύρισε.

«Φαίνεται ότι μπορεί να γίνει εντελώς αναίσχυντη

αν της δοθεί η ευκαιρία. Φαίνεται έτοιμη για μια ζωή

ταγμένη στην αμαρτία».

«Θέλεις να την πάρουμε σπίτι».

«Δεν είναι η Λάρα, αλλά μας κάνει».

«Κι αν ξεράσει στο αυτοκίνητο;»

«Πιστεύεις ότι είναι έτοιμη για εμετό;»

«Εδώ και ώρα. Αν χάσει τις αισθήσεις της στο σπί­

τι, πώς θα την ξεφορτωθούμε;»

«Θα τη σκοτώσουμε», είπε η Πεγκίην.

Ενώ κρατούσε ακόμη σφιχτά την Πεγκίην πάνω

του, φώναξε προς την πλευρά του μπαρ: «Θέλετε να

σας πάμε πουθενά νεαρή μου κυρία;»

«Τρέισι».

«Θέλεις να σε πάμε πουθενά, Τρέισι;»

«Έχω το αυτοκίνητο μου», απάντησε η Τρέισι.

«Είσαι σε θέση να οδηγήσεις; Μπορώ να σε πετά­

ξω στο σπίτι σου». Η Πεγκίην ακόμη αναρριγούσε

στην αγκαλιά του. Είναι γάτα, σκεφτόταν, γάτα πριν

χιμήξει, γεράκι πριν εκτοξευτεί από το χέρι του γερα­

κάρη. Ζώο που ελέγχεται μόνο ώς τη στιγμή που θα

το αφήσεις ελεύθερο. Σκεφτόταν: «Της προσφέρω

την Τρέισι όπως της χαρίζω ρούχα». Και οι δυο τους

ήταν τολμηροί με τη Λάρα επειδή η Λάρα δεν ήταν

παρούσα κι έτσι δεν υπήρχαν συνέπειες. Ήξερε πως

αυτό που συνέβαινε τώρα ήταν διαφορετικό. Διαι­

σθανόταν ότι έτσι παραχωρούσε όλη την εξουσία

στην Πεγκίην.

ΐ 3 θ

«Μπορώ να ζητήσω από τον άντρα μου να έρθει να

με πάρει», είπε η Τρέισι.

Ο Άξλερ είχε προσέξει από πριν ότι δεν φορούσε

βέρα. «Όχι, θα σε πάμε εμείς. Πού μένεις;»

Η Τρέισι ανέφερε μια πόλη δεκαπέντε χιλιόμετρα

προς τα δυτικά.

Ο μπάρμαν που ήξερε ότι ο Άξλερ έμενε στην ακρι­

βώς αντίθετη κατεύθυνση, καταγινόταν με τη δου­

λειά του σαν να ήταν κωφάλαλος. Χάρη στις ταινίες

του Άξλερ σχεδόν οι πάντες στην αγροτική πόλη των

εννιακοσίων κατοίκων γνώριζαν ποιος ήταν, παρόλο

που ελάχιστοι ήξεραν ότι η φήμη του οφειλόταν στην

πολύχρονη και επιτυχημένη σταδιοδρομία του στο

θέατρο. Η μεθυσμένη νεαρή γυναίκα πλήρωσε τον

λογαριασμό της, κατέβηκε από το σκαμνί του μπαρ

κι άρπαξε το σακάκι της για να φύγει. Ήταν πιο ψηλή

απ' όσο είχε φανταστεί και πιο γεμάτη - αδέσποτη,

ίσως, όχι όμως και ανέστια - μια αφράτη ξανθιά με

φαρδύ σώμα, με μια συνηθισμένη σκανδιναβική

ομορφιά. Μια πιο άξεστη, κοινή εκδοχή της επιβλητι­

κής Λουίζ.

Έβαλε την Τρέισι στο πίσω κάθισμα μαζί με την

Πεγκίην και την οδήγησε στο σπίτι του μέσα από τους

σκοτεινούς, άδειους από αυτοκίνητα, εξοχικούς δρό­

μους. Ήταν λες και την απήγαγαν. Η ταχύτητα με την

131

οποία είχε κινηθεί η Πεγκίην δεν τον εξέπληξε. Δεν

την αναχαίτιζαν αναστολές ή φόβοι όπως τότε που εί­

χε κόψει τα μαλλιά της: όσα ακούγονταν από το πίσω

κάθισμα είχαν ήδη αναστατώσει τον Άξλερ. Στο υπνο­

δωμάτιο, στο σπίτι, η Πεγκίην άδειασε στο κρεβάτι το

πλαστικό τσαντάκι με τα σύνεργα της, ανάμεσα τους

και το παιχνιδάκι της γάτας με τις εννιά ουρές με τις

απαλές, λεπτές λωρίδες του από μαύρο λείο δέρμα.

Ο ΑΞΑΕΡ ΑΝΑΡΩΤΙΟΤΑΝ τι γινόταν μέσα στο κεφάλι

της Τρέισι. Μπαίνει σ' ένα αυτοκίνητο με δυο ανθρώ­

πους που δεν έχει ξαναδεί στη ζωή της, την οδηγούν σ'

ένα σπίτι, ο' έναν χωματόδρομο σε μια άκρη της εξο­

χής και βγαίνοντας απ' το αυτοκίνητο βρίσκεται να

μετέχει σ' έναν θίασο ποικιλιών. Μπορεί να είναι με­

θυσμένη, αλλά είναι νέα, επίσης. Πόσο ανυποψίαστη

για τους κινδύνους μπορεί να είναι; Μήπως η Πεγκίην

κι εγώ εμπνέουμε εμπιστοσύνη; Μήπως αυτό που

αναζητάει η Τρέισι είναι ο κίνδυνος; Ή μήπως είναι

πολύ μεθυσμένη για να σκεφτεί; Αναρωτήθηκε αν η

κοπέλα είχε ξανακάνει ποτέ κάτι τέτοιο. Αναρωτήθη­

κε και πάλι γιατί το έκανε τώρα. Δεν μπορούσε να εξη­

γήσει λογικά πώς κατέληξε να πέσει στα χέρια τους αυ­

τή η Τρέισι, για να κάνει όλα τα κόλπα της Λάρας που

132

ονειρεύονταν ερεθισμένοι στο κρεβάτι. Άλλωστε τι

μπορούσε να εξηγήσει λογικά; Το ότι ήταν ανίκανος

να βγει και να παίξει επί σκηνής; Το ότι είχε νοσηλευ­

τεί σε ψυχιατρική κλινική; Το ότι ζούσε μια ερωτική

ιστορία με μια λεσβία που την είχε πρωτογνωρίσει μω­

ρό, όταν βύζαινε το στήθος της μητέρας της;

Όταν ένας άντρας παίρνει δυο γυναίκες μαζί, δεν

είναι ασυνήθιστο μια από τις δύο, νιώθοντας δίκαια ή

άδικα παραμελημένη, να αποσύρεται κλαίγοντας σε

μια γωνιά του δωματίου. Από την εξέλιξη των πραγ­

μάτων όμως, φαινόταν ότι εκείνος που θα κατέληγε

να κλαίει στη γωνία θα ήταν ο Άξλερ. Είχε αφήσει την

Πεγκίην να ανακηρυχθεί θιασάρχης και είχε δεχτεί να

μην πάρει μέρος, ώσπου να τον καλέσουν. Θα παρα­

κολουθούσε χωρίς να συμμετέχει. Πρώτα η Πεγκίην

φόρεσε το μαραφέτι, στερέωσε τα δερμάτινα λουριά

και εφάρμοσε το ντίλντο, έτσι που να προεξέχει ολόι­

σιο και τεντωμένο. Ύστερα γονάτισε πάνω από την

Τρέισι, αγγίζοντας ανάλαφρα τα χείλη και τις ρώγες

της με το στόμα της και χαϊδεύοντας τα στήθη της, κι

ύστερα γλίστρησε προς τα κάτω και απαλά τη διαπέ­

ρασε με το ντίλντο. Δεν χρειάστηκε να της ανοίξει τα

πόδια με τη βία. Δεν χρειάστηκε να πει ούτε λέξη -

φανταζόταν ότι αν μια απ' τις δυο άρχιζε να μιλάει,

θα ήταν σε γλώσσα άγνωστη γι' αυτόν. Ο πράσινος

^ ^ ^

133

πούτσος βυθιζόταν μέσα-έξω στο πληθωρικό γυμνό

κορμί που ήταν σωριασμένο στα σεντόνια, αργά στην

αρχή, κι ύστερα πιο γρήγορα και πιο άγρια, και ακό­

μα πιο άγρια• όλες οι καμπύλες και οι κοιλότητες της

Τρέισι κινούνταν σε απόλυτο συγχρονισμό μαζί του.

Αυτό δεν ήταν σοφτ πορνό. Αυτό που έβλεπε δεν ήταν

δυο γυναίκες χωρίς ρούχα που χαϊδεύονταν και φιλι-

ούνταν σ' ένα κρεβάτι. Τώρα πια υπήρχε κάτι πρωτό­

γονο σ' αυτό που συνέβαινε, αυτή η βία γυναίκας

προς γυναίκα, λες και σ' εκείνο το πνιγμένο στις σκιές

δωμάτιο η Πεγκίην είχε γίνει ένας μαγικός συνδυα­

σμός σαμάνου, ακροβάτη και ζώου. Ήταν σαν να φο­

ρούσε μια μάσκα στα γεννητικά της όργανα, μια αλ­

λόκοτη τοτεμική μάσκα, που τη μεταμόρφωνε σε κά­

τι που δεν ήταν και που δεν θα 'πρεπε να είναι. Θα

μπορούσε θαυμάσια να είναι ένα κοράκι ή ένα κο-

γιότ, και ταυτόχρονα η Πεγκίην Μάικ. Υπήρχε κάτι

απειλητικό σ' αυτό. Η καρδιά του δονούνταν από διέ­

γερση - ο θεός Παν που κοίταζε από απόσταση με το

άγρυπνο, λάγνο βλέμμα του.

Όμως η Πεγκίην μίλησε αγγλικά όταν τον κοίταξε

από εκεί που βρισκόταν, ξαπλωμένη ανάσκελα πλάι

στην Τρέισι, μπλέκοντας τις εννιά ουρές του μικρού

μαστίγιου με τα μακριά μαλλιά της. Μ' εκείνο το παι­

διάστικο χαμόγελο που αποκάλυπτε τα δύο μπροστι-

134

νά της δόντια, του είπε γλυκά «Η σειρά σου, τώρα.

Ξέσκισε την». Έπιασε την Τρέισι από τον ώμο, ψιθύ­

ρισε «Ώρα να αλλάξεις αφέντη» και έσπρωξε απαλά

το μεγάλο, ζεστό σώμα της ξένης προς το μέρος του.

«Τρία παιδιά συναντήθηκαν» είπε εκείνος «και απο­

φάσισαν να ανεβάσουν ένα έργο» και μ' αυτά τα λό­

για άρχισε η δική του παράσταση.

ΓΎΡΩ ΣΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ οδήγησαν την Τρέισι στο

πάρκινγκ πλάι στο πανδοχείο όπου είχε αφήσει το αυ­

τοκίνητο της.

«Το κάνετε συχνά εσείς οι δυο;» ρώτησε η Τρέισι

από την πίσω θέση, όπου κειτόταν ξέπνοη, με τα

μπράτσα της Πεγκίην να την τυλίγουν.

«Όχι», είπε η Πεγκίην. «Εσύ;»

«Ποτέστη ζωή μου».

«Λοιπόν, τι σκέφτεσαι;» ρώτησε η Πεγκίην.

«Τίποτα. Έχω τόσα στο κεφάλι μου που δεν μπορώ

να σκεφτώ. Νιώθω μαστουρωμένη. Σαν να έχω πάρει

ναρκωτικά».

«Πού βρήκες το κουράγιο να το κάνεις;» τη ρώτη­

σε η Πεγκίην. «Το ποτό;»

«Τα ρούχα σου. Η εμφάνιση σου. Ένιωσα ότι δεν

έχω να φοβηθώ τίποτα. Πες μου, είναι εκείνος ο ηθο-

135

ποιος;» ρώτησε η Τρέισι την Πεγκίην, λες και ο Άξλερ

δεν βρισκόταν στο αυτοκίνητο.

«Αυτός είναι», είπε η Πεγκίην.

«Έτσι είπε ο μπάρμαν. Είσαι και συ ηθοποιός;»

ρώτησε την Πεγκίην.

«Πότε πότε», είπε η Πεγκίην.

«Ήταν τρελό», είπε η Τρέισι.

«Ήταν», απάντησε η Πεγκίην, η χειρίστρια της

γάτας με τις εννιά ουρές και εξπέρ στους δονητές, αυ­

τή που δεν ήταν καθόλου ερασιτέχνις, εκείνη που είχε

οδηγήσει τα πράγματα στα άκρα.

Η Τρέισι φίλησε την Πεγκίην παθιασμένα όταν κα­

ληνυχτίστηκαν. Το ίδιο παθιασμένα ανταπέδωσε η

Πεγκίην το φιλί, χάιδεψε τα μαλλιά της και έσφιξε τα

στήθη της, και στο πάρκινγκ πλάι στο πανδοχείο όπου

είχαν συναντηθεί, οι δυο γυναίκες για μια στιγμή σφι­

χταγκαλιάστηκαν. Ύστερα, η Τρέισι μπήκε στο αυτο­

κίνητο της και, πριν ξεκινήσει, ο Άξλερ άκουσε την

Πεγκίην να της λέει «Θα σε δω σύντομα».

Οδήγησαν ώς το σπίτι με το χέρι της Πεγκίην μέσα

στο παντελόνι του. «Η μυρωδιά», του είπε, «είναι

ακόμα πάνω μας», ενώ ο Άξλερ σκεφτόταν, έπεσα

έξω - δεν υπολόγισα σωστά. Δεν ήταν πια ο θεός Παν.

Ούτε κατά διάνοια.

136

ΕΝΩ Η ΠΕΓΚΙΗΝ ΕΚΑΝΕ ΝΤΟΥΣ, εκείνος κάθισε

στην κουζίνα και ήπιε ένα φλιτζάνι τσάι σαν να μην

είχε συμβεί τίποτα, σαν να είχαν περάσει άλλη μια

συνηθισμένη νύχτα στο σπίτι. Το τσάι, το φλιτζάνι, η

τσαγιέρα, η ζάχαρη, η κρέμα - όλα ανταποκρίνονταν

σε μια ανάγκη για αντικειμενικά γεγονότα.

«Θέλω ένα παιδί». Φαντάστηκε την Πεγκίην να προ­

φέρει αυτά τα λόγια. Τη φαντάστηκε να του τα απευθύ­

νει, μπαίνοντας στην κουζίνα μετά το ντους: «Θέλω

παιδί». Φαντάστηκε το λιγότερο πιθανό πράγμα που θα

μπορούσε να συμβεί, κι αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος

που το φαντάστηκε• για να αναγκάσει την απερισκεψία

του να περιοριστεί ξανά σ' ένα οικογενειακό πλαίσιο.

«Με ποιον;» φαντάστηκε τον εαυτό του να τη ρω­

τάει.

«Με σένα. Είσαι η επιλογή της ζωής μου».

«Όπως σε προειδοποίησε, ορθότατα, η οικογένεια

σου, πλησιάζω τα εβδομήντα. Όταν το παιδί θα είναι

δέκα ετών, εγώ θα είμαι εβδομήντα πέντε, εβδομή­

ντα έξι. Τότε μπορεί να μην είμαι πια η επιλογή σου.

Θα είμαι καθηλωμένος σ' ένα καροτσάκι μ' αυτή τη

διαλυμένη σπονδυλική μου στήλη, αν δεν βρίσκομαι

ήδη στον τάφο».

137

«Ξέχνα την οικογένεια μου», τη φαντάστηκε να

του λέει. «Θέλω εσύ να είσαι ο πατέρας του παιδιού

μου».

«Θα το κρατήσεις μυστικό από τον Έισα και την

Κάρολ;»

«Όχι. Όλα αυτά τελείωσαν. Είχες δίκιο. Χάρη μου

έκανε η Λουίζ μ' εκείνο το τηλεφώνημα. Όχι πια μυστι­

κά . Θα υποχρεωθούν να αποδεχτούν την κατάσταση».

«Και από πού προέκυψε αυτή η επιθυμία να κάνεις

παιδί;»

«Από το ότι έγινα αυτό που έγινα για σένα».

Φαντάστηκε τον εαυτό του να της λέει «Ποιος να

το 'λέγε ότι η σημερινή βραδιά θα είχε τέτοια εξέλι­

ξη;»

«Κάθε άλλο», φαντάστηκε την Πεγκίην να απα­

ντάει. «Είναι το επόμενο βήμα. Αν πρόκειται να συ­

νεχίσουμε, θέλω τρία πράγματα. Θέλω να κάνεις εγ­

χείρηση στη μέση σου. Θέλω να συνεχίσεις την καριέ­

ρα σου. Θέλω να μου κάνεις παιδί».

«Ζητάς πολλά».

«Ποιος με δίδαξε να ζητάω πολλά;» τη φαντάστη­

κε να του λέει. «Αυτή είναι η πρόταση μου για μια

πραγματική ζωή. Τι περισσότερο μπορώ να προσφέ­

ρω;»

«Η εγχείρηση στη μέση είναι πολύ περίπλοκη. Οι

138

γιατροί λένε ότι δεν θα ωφελούσε στην περίπτωση

μου».

«Δεν μπορείς να συνεχίσεις μπλοκαρισμένος απ'

αυτό τον πόνο. Δεν μπορείς να συνεχίσεις κουτσαίνο­

ντας για πάντα».

«Και η καριέρα μου είναι ακόμα πιο περίπλοκη».

«Όχι», τη φαντάστηκε να λέει, «αρκεί να ακολου­

θήσεις ένα πρόγραμμα για να βάλεις τέλος στην αβε­

βαιότητα. Ένα τολμηρό μακροπρόθεσμο πρόγραμ­

μα».

«Αυτό χρειάζεται, λοιπόν», φαντάστηκε τον εαυ­

τό του να απαντάει.

«Ναι. Είναι καιρός να τολμήσεις».

«Αν μη τι άλλο, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εί­

μαι προσεκτικός».

Όμως αυτές οι αισιόδοξες σκέψεις πήγαζαν από το

ότι μαζί της είχε αρχίσει να ξανανιώνει, από το ότι είχε

κάνει όσα περνούσαν από το χέρι του για να πεισθεί

ότι αυτή που είχε ξεκινήσει τη σχέση τους προσφέρο­

ντας του ένα ποτήρι νερό -για να επιτελέσει στη συνέ­

χεια το υπέρτατο κατόρθωμα, να τον μυήσει στη σε­

ξουαλική εναλλαγή- θα μπορούσε να του χαρίσει

πραγματική ικανοποίηση. Καθώς αφηνόταν στην

ονειροπόληση μιας αναμορφωμένης ζωής, φανταζό­

ταν τον εαυτό του να επισκέπτεται έναν ορθοπεδικό, ο

!ϊ

139

οποίος θα τον έστελνε για μαγνητική τομογραφία, με­

τά για ένα προχειρουργικό μυελόγραμμα και μετά για

εγχείρηση. Στο μεταξύ, θα είχε έρθει σε επαφή με τον

Τζέρι Όπενχαϊμ και θα του είχε δηλώσει πως σε περί­

πτωση που εμφανιζόταν κάποια πρόταση για ρόλο,

ήταν διατεθειμένος να ξαναδούλεψει. Ύστερα, και

ενώ η Πεγκίην τελείωνε το μπάνιο της στον πάνω όρο­

φο, καθισμένος ακόμα στο τραπέζι της κουζίνας και

συνεπαρμένος από τη λεπτομερή επεξεργασία αυτών

των σκέψεων, φανταζόταν την Πεγκίην να έχει φέρει

στον κόσμο ένα υγιέστατο μωρό, ακριβώς τον μήνα

που ο ίδιος ξεκινούσε παραστάσεις στο θέατρο «Γκά-

θρι» στον ρόλο του Τζέημς Ταϊρόουν. Θα είχε βρει την

κάρτα του Βίνσεντ Ντάνιελς εκεί που την είχε αφήσει -

σαν σελιδοδείκτη στο αντίτυπο του Μακριού ταξιδιού της

μέρας. Θα είχε πάει να δει τον Βίνσεντ Ντάνιελς με το

κείμενο στα χέρια και θα δούλευαν κάθε μέρα ώσπου

να βρουν τον τρόπο που θα τον έκανε να αρχίσει να

εμπιστεύεται και πάλι τον εαυτό του, έτσι που όταν θα

ανέβαινε στη σκηνή τη νύχτα της πρεμιέρας στο«Γκά-

θρι», η χαμένη μαγεία θα ξαναγύριζε και θα ήξερε

-ενώ οι λέξεις θα κυλούσαν τόσο φυσικά, τόσο αβία­

στα από το στόμα του- ότι βρισκόταν στη μέση μιας

παράστασης τόσο καλής όσο και οποιαδήποτε άλλη εί­

χε στο ενεργητικό του και ότι ενδεχομένως το παρατε-

—

ΐ 4 θ

ταμένο μπλοκάρισμα του, όσο οδυνηρό κι αν υπήρξε,

δεν ήταν δα και το χειρότερο πράγμα που θα μπορού­

σε να είχε συμβεί. Τώρα οι θεατές τον εμπιστεύονταν

και πάλι, κάθε στιγμή. Εκεί που προηγουμένως, αντι­

μέτωπος με την πιο τρομακτική έκφανση της ηθοποι­

ίας -την ατάκα, το να πει κάτι, να το πει αυθόρμητα,

με ελευθερία και άνεση- είχε νιώσει γυμνός, χωρίς την

προστασία μιας ερμηνευτικής προσέγγισης στο έργο,

τώρα τα πάντα πήγαζαν και πάλι από το ένστικτο και

δεν χρειαζόταν άλλους τρόπους προσέγγισης. Η επο­

χή της κακοτυχίας είχε λήξει. Το μαρτύριο που είχε

επιβάλει ο ίδιος στον εαυτό του είχε λήξει. Είχε ανα­

κτήσει την αυτοπεποίθηση του, η θλίψη είχε παραμε­

ριστεί, ο αποτρόπαιος φόβος είχε διαλυθεί και ό,τι εί­

χε χάσει είχε επανέλθει στη θέση του. Η ανοικοδόμηση

μιας ζωής πρέπει από κάπου ν' αρχίσει και γι' αυτόν

είχε αρχίσει τη στιγμή που ερωτεύτηκε την Πεγκίην

Στέιπλφορντ, τη μόνη κατάλληλη γυναίκα, όσο απί­

στευτο κι αν φαινόταν, που θα μπορούσε να επιστρα­

τεύσει γι' αυτήν τη δουλειά.

Και τώρα είχε την εντύπωση ότι το σενάριο που κα-

τέστρωνε στην κουζίνα δεν ήταν το απραγματοποίητο

παραμύθι που είχε αρχίσει να ξετυλίγει στην αρχή,

αλλά φανταζόταν ότι μπορούσε να ξαναβρεί τη χαμέ­

νη ψυχική του ευφορία και είχε σκοπό να πολεμήσει

141

γι' αυτήν, για να τη ζήσει και να την απολαύσει. Ο

Άξλερ ένιωθε την αποφασιστικότητα που τον χαρα­

κτήριζε παλιά, τότε που έφτανε στη Νέα Υόρκη για

ακρόαση στα είκοσι δύο του χρόνια.

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΠΡΩΙ, μόλις έφυγε η Πεγκίην για να

επιστρέψει στο Βερμόντ, τηλεφώνησε σ' ένα νοσοκο­

μείο στη Νέα Υόρκη και ζήτησε να συμβουλευτεί έναν

γιατρό για τους γενετικούς κινδύνους της πατρότητας

σε ηλικία εξήντα πέντε χρονών. Τον παρέπεμψαν στο

γραφείο ενός ειδικού και του έδωσαν ραντεβού για

την ερχόμενη εβδομάδα. Δεν είπε τίποτα απ' όλα αυ­

τά στην Πεγκίην.

Το νοσοκομείο βρισκόταν σε μια απομακρυσμένη

περιοχή και, αφού άφησε το αυτοκίνητο σ' ένα γκα­

ράζ, κατευθύνθηκε με όλο και μεγαλύτερη έξαψη στο

γραφείο του γιατρού. Του έδωσαν χα συμπληρώσει τα

συνηθισμένα ιατρικά έντυπα και στη συνέχεια τον

υποδέχτηκε ένας τριανταπεντάρης άντρας από τις

Φιλιππίνες, που συστήθηκε ως βοηθός της δρος Γου-

άν και, για να μην τους ενοχλήσει κανείς, τον οδήγη­

σε σε ένα δωμάτιο απομονωμένο με τζάμι, πλάι στην

αίθουσα αναμονής. Η αίθουσα φαινόταν να προορί­

ζεται για παιδιά, με χαμηλά τραπέζια και μικρές κα-

• •

142

ρέκλες σκορπισμένες στον χώρο και παιδικές ζωγρα­

φιές κολλημένες στον τοίχο. Οι δυο τους κάθισαν σε

ένα από τα τραπέζια και ο βοηθός άρχισε να του υπο­

βάλλει ερωτήσεις για τον ίδιο και την οικογένεια του,

για τις ασθένειες από τις οποίες είχαν προσβληθεί και

για τις ασθένειες από τις οποίες είχαν πεθάνει. Ο

βοηθός της γιατρού κατέγραψε τις απαντήσεις σ' ένα

φύλλο χαρτί όπου ήταν τυπωμένο το περίγραμμα ενός

οικογενειακού δέντρου. Ύστερα, ο βοηθός πήρε ένα

δεύτερο φύλλο και ρώτησε για την οικογένεια της

μέλλουσας μητέρας. Το μόνο που ήταν σε θέση να πει

ο Άξλερ ήταν ότι και οι δύο γονείς της Πεγκίην ζού­

σαν δεν ήξερε τίποτα για το ιατρικό τους ιστορικό,

ούτε βέβαια για το ιστορικό των θείων, των παππού­

δων ή των προπαππούδων της Πεγκίην. Ο βοηθός ζή­

τησε να μάθει τη χώρα καταγωγής της οικογένειας

της, όπως και της οικογένειας του Άξλερ και, έχοντας

καταγράψει τις πληροφορίες, είπε στον Άξλερ ότι θα

έδινε όλα τα δεδομένα στη δρα Γουάν και αφού συ-

σκέπτονταν οι δυο τους, θα ερχόταν κι εκείνη να μι­

λήσει με τον Άξλερ.

Μόνος στο δωμάτιο, ο Άξλερ ένιωθε εκστατικός τη

δύναμη και τη φυσικότητα του να επιστρέψουν, την

ταπείνωση του να απομακρύνεται, την εξαψάνισή

του από τον κόσμο να ψτάνει στο τέλος της. Δεν ήταν

143

::::-:!::::-::i!!::.::!!:::.:::!;:L:Mi!:::::!!ir3t!!H

πια ονειροπόληση• η αναζωογόνηση του Σάιμον

Άξλερ είχε στ' αλήθεια ξεκινήσει. Και απ' όλους τους

πιθανούς χώρους, ξεκινούσε σ' αυτό το δωμάτιο, το

γεμάτο με παιδικά έπιπλα. Οι διαστάσεις των επί­

πλων τού θύμισαν τις συνεδρίες εικαστικής θεραπεί­

ας στο Χάμερτον, τότε που είχαν δώσει σ' αυτόν και

τη Σίμπιλ Βαν Μπιούριν χρωματιστά μολύβια και χαρ­

τί ζητώντας τους να ζωγραψίσουν εικόνες για τη θε-

ραπεύτριά τους. θυμήθηκε πόσο υπάκουα είχε βαλ­

θεί να χρωματίζει με τα μολύβια του, σαν το παιδάκι

του νηπιαγωγείου που είχε υπάρξει κάποτε, θυμήθη­

κε τις εξευτελιστικές περιστάσεις κάτω από τις οποίες

είχε καταλήξει στο Χάμερτον, το πώς είχε εξανεμιστεί

κάθε ίχνος αυτοπεποίθησης• θυμόταν πώς η συζήτη­

ση που είχε ακούσει στο εντευκτήριο μετά το δείπνο,

οι ιστορίες εκείνων των νοσηλευόμενων που ακόμη

ήταν γοητευμένοι από τους τρόπους με τους οποίους

είχαν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν, ήταν ο μόνος

τρόπος που είχε βρει για να απαλλαγεί από μια διάχυ­

τη αίσθηση ήττας και τρόμου. Ωστόσο τώρα, αυτός ο

τεράστιος άντρας που καθόταν αδέξια ανάμεσα στις

λιλιπούτειες καρέκλες και τα τραπεζάκια, ήταν επι­

τέλους ταυτισμένος με τον ηθοποιό, έχοντας συνείδη­

ση των επιτευγμάτων του και πεπεισμένος ότι η ζωή

θα μπορούσε να ξαναρχίσει.

144

Η ΔΡ ΓΟΥΑΝ ήταν μια κοντή, λεπτή νεαρή γυναίκα που

δήλωσε ότι θα της χρειαζόταν, ασφαλώς, και το ιστορι­

κό της Πεγκίην, αλλά ότι ήταν πρόθυμη να συζητήσει

μαζί του τους φόβους του που αφορούσαν το ενδεχόμε­

νο εμφάνισης γενετικών ανωμαλιών στα παιδιά ηλικιω­

μένων πατέρων. Του είπε πως μολονότι η ιδανική ηλικία

τεκνογονίας για τους άνδρες είναι μεταξύ είκοσι και

τριάντα, μολονότι ο κίνδυνος γενετικής ευπάθειας και

ανωμαλιών στην ανάπτυξη αυξάνεται σημαντικά μετά

τα σαράντα και μολονότι το DNA στο σπέρμα των μεγα­

λύτερων ανδρών παρουσιάζει πιο εκτεταμένες φθορές

απ' ό,τι των νεότερων, οι πιθανότητες να γίνει πατέρας

ενός φυσιολογικού παιδιού χωρίς ατέλειες δεν ήταν κατ'

ανάγκην αρνητικές για έναν άνδρα με τη δική του ηλι­

κία και φυσική κατάσταση, δεδομένου μάλιστα ότι με­

ρικές γενετικές ανωμαλίες, αν και όχι όλες, είναι εύκο­

λο να ανιχνευθούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

«Τα κύτταρα των όρχεων που παράγουν το σπέρμα διαι­

ρούνται κάθε δεκαέξι μέρες» του εξήγησε η δρ Γουάν,

ενώ κάθονταν ο ένας απέναντι στον άλλον στο μικρό

τραπεζάκι. «Αυτό σημαίνει ότι τα κύτταρα έχουν διαι­

ρεθεί περίπου οκτακόσιες φορές στην ηλικία των πενή­

ντα ετών. Και με κάθε κυτταρική διαίρεση, αυξάνονται

145

και οι πιθανότητες βλαβών στο DNA του σπέρματος».

Μόλις η Πεγκίην θα την εφοδίαζε με το άλλο μισό της

ιστορίας, η γιατρός θα ήταν σε θέση να εκτιμήσει επαρ­

κέστερα την κατάσταση τους και στη συνέχεια θα συ­

νεργάζονταν αν επιθυμούσαν να προχωρήσουν περαι­

τέρω. Του έδωσε την κάρτα της μαζί με ένα φυλλάδιο

που ανέλυε λεπτομερώς τη φύση και τους κινδύνους γε­

νετικών ανωμαλιών. Επίσης του εξήγησε ότι ενδεχομέ­

νως να υπήρχε υπογονιμότητα στην ηλικία του και έτσι,

μετά από αίτημα του, του έδωσε παραπεμπτικό για ένα

εργαστήριο ανάλυσης σπέρματος, προκειμένου να

εκτιμηθεί αν υπήρχε περίπτωση να αντιμετωπίσουν δυ­

σκολίες στη σύλληψη. «Ενδέχεται να εμφανιστεί κάποιο

πρόβλημα» του είπε, «στον αριθμό, την κινητικότητα ή

τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων». «Καταλαβαί­

νω», είπε εκείνος και, για να εκφράσει ένα ανεξέλεγκτο

αίσθη μα ευγνωμοσύνης, έσφιξε και με τα δυο του χέρια

το δικό της. Η γιατρός του χαμογέλασε σαν να ήταν

εκείνη η μεγαλύτερη και είπε «Τηλεφωνήστε μου, αν

έχετε οποιαδήποτε απορία».

Επιστρέφοντας στο σπίτι ένιωσε την ακατανίκητη

παρόρμηση να τηλεφωνήσει στην Πεγκίην και να της

εκμυστηρευτεί τη μεγαλειώδη ιδέα που είχε συλλάβει

και τις σχετικές πρωτοβουλίες του. Όμως αυτή η συζή­

τηση έπρεπε να περιμένει ώς το επόμενο Σαββατοκύ-

,.—•- —

146

ριακο που θα ήταν μαζί και θα είχαν πολλές ώρες στη

διάθεση τους για να μιλήσουν. Μόνος στο κρεβάτι του

εκείνη τη νύχτα, μελέτησε το φυλλάδιο που του είχε

δώσει η δρ Γουάν. «Το υγιές σπέρμα είναι απαραίτητη

προϋπόθεση για τη γέννηση υγιούς βρέφους... Περί­

που 2-3% των νεογνών έρχονται στον κόσμο με κάποια

σοβαρή γενετική ανωμαλία... Περισσότερες από 2ο

σπάνιες αλλά καταστροφικές γενετικές ανωμαλίες

οφείλονται σε πατέρες μεγάλης ηλικίας... Όσο μεγα­

λύτερος είναι ο άνδρας κατά τη σύλληψη του παιδιού,

τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες η σύντροφος

του να αποβάλει... Οι ηλικιωμένοι πατέρες έχουν πε­

ρισσότερες πιθανότητες να αποκτήσουν παιδιά με αυ­

τισμό, σχιζοφρένεια, ή σύνδρομο Ντάουν...» Διέτρεξε

το φυλλάδιο μια φορά κι ύστερα άλλη μια και παρότι

οι πληροφορίες τον προβλημάτιζαν καθώς τώρα είχε

επίγνωση των κινδύνων, τα όσα διάβαζε δεν τον απέ­

τρεψαν από τα σχέδια του. Αντίθετα, πολύ ενθουσια­

σμένος για να κοιμηθεί, με τη σκέψη ότι κάτι θαυμά­

σιο συνέβαινε, βρέθηκε στο σαλόνι να ακούει μουσι­

κή, ακόμα πιο αναζωογονημένος, ατρόμητος, όσο

δεν είχε νιώσει εδώ και χρόνια, και βιώνοντας εκείνη

τη βαθιά βιολογική λαχτάρα για ένα παιδί που συνή­

θως συνδέεται περισσότερο με τη γυναίκα παρά με

τον άνδρα. Η Πεγκίην έπρεπε να έρθει μαζί του να

147

δουν τη δρα Γουάν. Όταν οι γιατροί θα είχαν το πλήρες

ιστορικό, οι δυο τους θα καθόριζαν με νηφαλιότητα το

επόμενο βήμα τους.

Είχε σχεδιάσει να αρχίσει τη συζήτηση μετά το δεί­

πνο την Παρασκευή το βράδυ. Όμως, όταν η Πεγκίην

κατέφθασε για το Σαββατοκύριακο αργά το απόγευ­

μα της Παρασκευής, κλείστηκε στο γραφείο της για

να διορθώσει ένα βουνό διαγωνισμάτων και άφησε

τον Άξλερ να ετοιμάσει το βραδινό. Μετά το φαγητό

αποσύρθηκε και πάλι στο γραφείο για να βαθμολογή­

σει κι άλλα γραπτά. Άσ' την να τα τελειώσει τώρα,

σκέφτηκε ο Άξλερ. Μετά θα έχουμε όλο το Σαββατο­

κύριακο να μιλήσουμε.

Στο κρεβάτι, στα σκοτεινά -δυο βδομάδες ακρι­

βώς μετά τη συνάντηση με την Τρέισι- όταν άρχισε να

φιλάει καινά χαϊδεύει την Πεγκίην, εκείνη τραβήχτη­

κε και είπε «Δεν μου κάνει κέφι απόψε». «Εντάξει»,

απάντησε, και, καθώς δεν είχε καταφέρει να τη διε­

γείρει, γύρισε στο πλάι χωρίς όμως να αφήσει το χέρι

της, που συνέχισε να το κρατάει με το δικό του -το χέ­

ρι που ακόμη ήθελε να την αγγίξει παντού- ώσπου

εκείνη αποκοιμήθηκε. Όταν ο Άξλερ ξύπνησε στη μέ­

ση της νύχτας αναρωτήθηκε: Τι σήμαινε ότι δεν της

κάνει κέφι, γιατί ήταν τόσο απρόθυμη να είναι κοντά

του από τη στιγμή που έφτασε;

— —

148

Το ανακάλυψε την άλλη μέρα νωρίς το πρωί, πριν

προλάβει ν' αρχίσει να της μιλάει για τη συνάντηση με

τη δρα Γουάν, για όλα όσα βρίσκονταν πίσω απ' αυτήν

τη συνάντηση και για όλα όσα δυνητικά βρίσκονταν

μπροστά τους• ανακάλυψε ότι πηγαίνοντας να δει τη

δρα Γουάν, αντί να αξιοποιήσει την ενημέρωση ώστε

να αποφύγει μια απερισκεψία, είχε βουλιάξει ακόμη

βαθύτερα σ' έναν εξωπραγματικό κόσμο.

«Τελείωσε», είπε η Πεγκίην στο τραπέζι του πρωι­

νού. Ο ένας καθόταν απέναντι στον άλλον στις ίδιες

εκείνες καρέκλες όπου του είχε πει, μήνες πριν, ότι

είχαν ήδη ρισκάρει.

«Τι τελείωσε;» ρώτησε.

«Η σχέση μας».

«Μα γιατί;»

«Δεν είναι αυτό που θέλω. Έκανα λάθος».

Κι έτσι άρχισε το τέλος, τόσο απότομα, και ολο­

κληρώθηκε τριάντα περίπου λεπτά αργότερα με την

Πεγκίην στην μπροστινή πόρτα να σφίγγει στα χέρια

της το γεμάτο της σακίδιο και τον Άξλερ με τα μάτια

δακρυσμένα. Αυτό που συνέβαινε ήταν το άκρο αντί­

θετο των προσδοκιών εκείνης της νύχτας στην κουζί­

να, πριν από δυο βδομάδες. Το άκρο αντίθετο των

προσδοκιών του όταν είχε πάει να δει τη δρα Γουάν.

Όλα όσα ήθελε, εκείνη του τα στερούσε!

149

Τώρα έκλαιγε και η Πεγκίην• δεν ήταν τόσο εύκο­

λο να τον αποχωριστεί, όπως είχε φανεί την πρώτη

στιγμή στο τραπέζι της κουζίνας. Όμως δεν υπήρχε

περίπτωση να αλλάξει γνώμη, κι όσο κι αν έκλαιγε,

έμενε σιωπηλή. Η εικόνα της στην μπροστινή πόρτα,

καθώς φορούσε ξανά το αγορίοτικο κόκκινο μπου­

φάν της με το φερμουάρ και κρατούσε το σακίδιο

της, τα εξέφραζε όλα: δεν θα την κλόνιζε αυτή η δο­

κιμασία. Δεν ήταν διατεθειμένη να καθίσει μπροστά

σ' ένα φλιτζάνι καφέ, να μιλήσουν ανοίγοντας τις

καρδιές τους, να οδηγηθούν σε μια επανασύνδεση.

Το μόνο που ήθελε ήταν να απελευθερωθεί από εκεί­

νον καινά ικανοποιήσει την αρκετά συνηθισμένη αν­

θρώπινη επιθυμία να προχωρήσει και να δοκιμάσει

κάτι άλλο.

«Δεν μπορείς να μηδενίζεις τα πάντα!» της φώνα­

ξε θυμωμένος, και ενώ την ίδια στιγμή η Πεγκίην, η

πιο δυνατή από τους δυο, άνοιξε την πόρτα.

Στο τέλος μίλησε, ανάμεσα στους λυγμούς της.

«Προσπάθησα να γίνω τέλεια για σένα».

«Τι στο διάολο σημαίνει αυτό; Σου ζήτησα ποτέ να

είσαι τέλεια; "Μην απομακρύνεσαι από μένα. Μου

αρέσει αυτό που ζούμε και δεν θέλω να σταματήσει".

Ήμουν ηλίθιος που πίστεψα όσα έλεγες. Ήμουν ηλί­

θιος που θεωρούσα ότι έκανες αυτό που ήθελες».

ΐ 5 θ

«Μα αυτό ήθελα. Ήθελα τόσο να δω αν θα μπο­

ρούσα να τα καταφέρω!»

«Δηλαδή ήταν ένα πείραμα, από την αρχή ως το

τέλος. Μια ακόμα περιπέτεια για την Πεγκίην Μάικ -

όπως το καμάκι στην παίκτρια από την ομάδα του βό­

λεϊ».

«Δεν αντέχω άλλο να είμαι το υποκατάστατο της

ηθοποιίας για σένα».

«Ω, μην το πας εκεί! Με αηδιάζεις!»

«Μα είναι αλήθεια! Αντί για το θέατρο είχες εμένα!

Με χρειαζόσουν για να το αναπληρώσεις!»

«Αυτή είναι η γελοιωδέστερη μαλακία που έχω

ακούσει ποτέ. Και το ξέρεις. Φύγε Πεγκίην! Αν αυτή

είναι η δικαιολογία σου, φύγε! "Έχουμε ήδη ρισκά­

ρει". Εγώ ρισκάρισα! Εσύ απλώς έλεγες ό,τι νόμιζες

πως ήθελα ν' ακούσω για να παίρνεις αυτό που ήθε­

λες και για όσον καιρό το ήθελες».

«Δεν έκανα τέτοιο πράγμα!» φώναξε.

«Φταίειη Τρέισι, έτσι;»

«Τι φταίει;»

«Με παρατάς για την Τρέισι!»

«Όχι, Σάιμονί'Οχι!»

«Δεν μ' εγκαταλείπεις επειδή δεν έχω δουλειά! Μ'

αφήνεις για εκείνο το κορίτσι! Πηγαίνεις σ' εκείνο το

κορίτσι!»

151

«Το πού πηγαίνω είναι δική μου υπόθεση. Ω, άσε

με επιτέλους να φύγω!»

«Ποιος σε κρατάει; Όχι εγώ! Ποτέ!» Έδειξε το σα­

κίδιο που μέσα του είχε στριμώξει όλα τα καινούργια

της ρούχα, κρεμασμένα ώς τώρα στις ντουλάπες του

και διπλωμένα στα συρτάρια του γραφείου του. «Μά­

ζεψες και τα παιχνιδάκια σου; «ρώτησε. «Θυμήθηκες

τα χάμουρα σου;»

Δεν απάντησε, αλλά το αίσθημα που ακτινοβο­

λούσε ήταν μίσος, ή έτσι ερμήνευσε εκείνος την έκ­

φραση στα μάτια της.

«Ναι», της είπε, «πάρε τα σύνεργα της δουλειάς

σου και δρόμο. Τώρα οι γονείς σου θα κοιμούνται

ήσυχα τη νύχτα - δεν είσαι πια μ' έναν γέρο. Τώρα δεν

υπάρχει κανένας παρείσακτος ανάμεσα σε σένα και

τον πατέρα σου. Ξεφορτώθηκες το εμπόδιο. Όχι πια

κατσάδες απ' το σπίτι. Ασφαλής επιστροφή στην αρ­

χική σου θέση. Θαυμάσια. Προχώρα στον επόμενο.

Έτσι κι αλλιώς δεν είχα αντοχές για σένα».

Ο δρόμος ενός άντρα είναι στρωμένος με πολλές

παγίδες και η Πεγκίην ήταν η τελευταία. Είχε ορμή­

σει πεινασμένος, είχε πέσει μέσα κι είχε δαγκώσει το

δόλωμα, σαν το πιο δειλό κι αδύναμο θύμα πάνω στη

γη. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος να τελειώσει αυτή η

ιστορία, κι όμως ο Άξλερ ήταν ο τελευταίος που θα το

—

152

ανακάλυπτε. Απίθανο; Όχι, προβλέψιμο. Εγκατα­

λειμμένος μετά από τόσα; Προφανώς όχι τόσα για

κείνην όσα για κείνον. Όλη της η σαγήνη είχε χαθεί•

από τη στιγμή που η Πεγκίην πρόφερε τη λέξη «Τελεί­

ωσε» ήταν καταδικασμένος στην τρύπα του με τα έξι

κλαδάκια, μόνος και απογυμνωμένος από την επιθυ­

μία να ζήσει.

Έφυγε με το αυτοκίνητο της, και η διαδικασία της

κατάρρευσης διάρκεσε λιγότερο από πέντε λεπτά.

Κατέρρευσε όταν το οικοδόμημα που ο ίδιος είχε κα­

τασκευάσει έπεσε πάνω του και δεν υπήρχε πια κα­

μιά απολύτως πιθανότητα να ανακάμψει.

ΑΝΕΒΗΚΕ στη σοφίτα και κάθισε εκεί μια ολόκληρη

μέρα, μπορεί και μια νύχτα, προετοιμάζοντας το

τράβηγμα της σκανδάλης της καραμπίνας του, μπαί­

νοντας κατά διαστήματα στον πειρασμό να ορμήσει

στα σκαλιά, να ξυπνήσει τον ΤζέριΌπενχαϊμ στο σπί­

τι, να τηλεφωνήσει στο Χάμερτον και να μιλήσει με

τον γιατρό του, να καλέσει το 91122.

Εκατό φορές μέσα στη μέρα του ήρθε να τηλεφωνή­

σει στο Λάνσινγκ και να πει στον Έισα τι ύπουλο κά­

θαρμα ήταν, για να στρέψει έτσι την Πεγκίην εναντίον

του. Αυτό είχε συμβεί, ήταν βέβαιος. Η Πεγκίην είχε

153

δίκιο από την αρχή που ήθελε να μη μάθει η οικογένεια

της για τη σχέση τους. «Επειδή σε γνωρίζουν από τόσο

παλιά», του είχε εξηγήσει όταν την είχε ρωτήσει γιατί

προτιμούσε να το κρατήσει μυστικό. « Επειδή έχετε

την ίδια ηλικία». Αν είχε κάνει το ταξίδι στο Μίσιγκαν

όταν για πρώτη φορά πρότεινε στην Πεγκίην να πάει

εκεί πέρα και να μιλήσει στον Έισα, ίσως είχε μια ευ­

καιρία να κερδίσει. Αλλά το να τηλεφωνήσει τώρα

στον Έισα δεν θα είχε κανένα αποτέλεσμα. Η Πεγκίην

είχε φύγει. Είχε πάει στην Τρέισι. Είχε πάει στη Λάρα.

Είχε πάει στην παίκτρια με την αλογοουρά. Όπου κι αν

ήταν, εκείνος δεν χρειαζόταν πια να ανησυχεί για τους

γενετικούς κινδύνους που έκρυβε η πατρότητα για

έναν ηλικιωμένο άντρα, με ορχικά κύτταρα ήδη διαι­

ρεμένα πολύ περισσότερες από οκτακόσιες φορές.

Όταν έφτασε η ώρα του βραδινού φαγητού δεν

άντεχε πια να συγκρατεί τον εαυτό του και, κουβαλώ­

ντας μαζί του το όπλο, κατέβηκε από τη σοφίτα στο

τηλέφωνο.

Απάντησε η Κάρολ.

«Εδώ Σάιμον Άξλερ».

«Ω, μάλιστα. Γεια σου Σάιμον».

«Δώσ' μου τον Έισα». Η φωνή του έτρεμε και η

καρδιά του χτυπούσε πιο γρήγορα. Χρειάστηκε να

καθίσει σε μια καρέκλα της κουζίνας για να συνεχί-

• •—•—••••

154

σει. Κάπως έτσι είχε αισθανθεί στην Ουάσινγκτον την

τελευταία φορά που είχε προσπαθήσει να βγει στη

σκηνή και να παίξει. Κι όμως, τίποτα απ' όλα αυτά

δεν θα είχε συμβεί αν η Λουίζ Ρένερ δεν είχε κάνει

εκείνο το εκδικητικό μεταμεσονύκτιο τηλεφώνημα

για να πληροφορήσει τους Στέιπλφορντ για τη σχέση

της κόρης τους μαζί του.

«Είσαι καλά;» ρώτησε η Κάρολ.

«Όχι, βέβαια. Η Πεγκίην με παράτησε. Δώσ' μου τον

Έισα».

«Ο Έισα είναι ακόμη στο θέατρο. Δοκίμασε να τον

βρεις στο γραφείο του».

«Φώναξε τον, Κάρολ!»

«Μα σου είπα, δεν είναι σπίτι».

«Δεν είναι θαυμάσια τα νέα; Δεν είναι μεγάλη ανα­

κούφιση ; Δεν χρειάζεται πια ν' ανησυχείτε που η κόρη

σας φροντίζει για τις ανάγκες ενός γέρου. Δεν χρειάζε­

ται πια ν' ανησυχείτε μήπως γίνει φύλακας ενός τρελού

και νοσοκόμα ενός ανάπηρου. Αλλά και πάλι δεν σου

λέω κάτι που δεν ξέρεις - δεν σου λέω κάτι που δεν έβα­

λες το χεράκι σου για να γίνει».

«Μου λες ότι η Πεγκίην σ' εγκατέλειψε;»

«Δώσε μου τον Έισα να του μιλήσω».

Έγινε μια παύση και μετά η Κάρολ, σε αντίθεση μ'

εκείνον, είπε με απόλυτη ψυχραιμία: «Αν θέλεις,

r

155

προσπάθησε να βρεις τον Έισα στο γραφείο του. Θα

σου δώσω τον αριθμό να τον πάρεις εκεί».

Ούτε τώρα, ούτε όταν αποφάσισε να τηλεφωνήσει

ήξερε αν έκανε κάτι σωστό ή λάθος, κάτι άτολμο ή απο­

φασιστικό. Άφησε το όπλο πάνω στο τραπέζι της κουζί­

νας, σημείωσε τον αριθμό που του έδωσε η Κάρολ και

έκλεισε χωρίς να πει τίποτ' άλλο. Αν του είχαν δώσει να

παίξει έναν τέτοιο ρόλο, πώς θα τον ερμήνευε; Πώς θα

έκανε το τηλεφώνημα; Με τρεμουλιαστή ή με σταθερή

φωνή; Με χιούμορ ή με αγριότητα, με αποστασιοποίη­

ση ή οργή; Δεν μπορούσε πια να φανταστεί πώς θα

έπρεπε να παίξει τον ηλικιωμένο εραστή που εγκατα­

λείπεται από την κατά είκοσι πέντε χρόνια νεότερη του

ερωμένη, όπως δεν μπορούσε να σκεφτεί πώς να παίξει

τον Μάκβεθ. Μήπως θα έπρεπε να τινάξει τα μυαλά

του στον αέρα, όσο η Κάρολ βρισκόταν στην άλλη άκρη

της γραμμής και άκουγε; Δεν θα 'ταν άραγε αυτός ο κα­

λύτερος τρόπος να παίξει τον ρόλο;

θα μπορούσε, ασφαλώς, να σταματήσει. Θα μπο­

ρούσε να σταματήσει αυτήν την τρέλα εδώ και τώρα.

Δεν επρόκειτο να ξανακερδίσει την Πεγκίην αν σχη­

μάτιζε τον αριθμό του Έισα, κι όμως το έκανε. Αλλά

δεν προσπαθούσε να την ξανακερδίσει. Δεν υπήρχε

καμιά πιθανότητα να την ξανακερδίσει. Όχι, απλώς

δεν θα επέτρεπε να τον υπερφαλαγγίσει και να τον

ι 5 6

κοροϊδέψει ένας ηθοποιός δεύτερης διαλογής που με

την επίσης δεύτερης διαλογής σύζυγο του διεύθυνε

ένα περιφερειακό θέατρο στη μέση του πουθενά. Οι

Στέιπλφορντ δεν θα μπορούσαν να σταθούν στη σκη­

νή της Νέας Υόρκης, δεν θα μπορούσαν να σταθούν

στα κινηματογραφικά πλατώ της Καλιφόρνιας• κι έτσι

προτιμούσαν, σκέφτηκε εκείνος, να φαντάζονται ότι

κάνουν μεγάλη δραματική τέχνη μακριά από τη δια­

φθορά της αγοράς. Όχι, δεν θα τον κατατρόπωναν

αυτές οι δυο μετριότητες. Αυτός δεν ήταν κανένας νε­

αρός που τον απέρριψαν οι γονείς της!

Το τηλέφωνο χτύπησε μόνο δυο φορές, πριν ο Έι-

σα απαντήσει μ' ένα εμπρός.

«Τι όφελος είχες» άρχισε ο Άξλερ, βράζοντας, φωνά­

ζοντας εξαγριωμένος, «να τη στρέψεις εναντίον μου;

Στην αρχή δεν άντεχες στην ιδέα ότι ήταν λεσβία. Έτσι

έλεγε - ούτε εσύ ούτε η Κάρολ μπορούσατε να το ανε­

χθείτε. Τρομοκρατηθήκατε όταν σας το είπε. Λοιπόν,

με μένα είχε παραιτηθεί απ' όλα αυτά, με μένα είχε

ανοιχτεί σ' έναν καινούργιο τρόπο ζωής - και ήταν ευτυ­

χισμένη! Ποτέ δεν μας είχατε δει μαζί. Η Πεγκίην κι εγώ

ήμασταν ευτυχισμένου Αλλά αντί να με ευγνωμονείτε,

την πείσατε να τα μαζέψει και να φύγει! Ακόμη και το

να ξαναγίνει λεσβία ήταν προτιμότερο από το να είναι

μαζί μου! Γιατί; Γιατί; Εξήγησέτο μου, παρακαλώ».

157

«Πρώτα πρέπει να ηρεμήσεις, Σάιμον. Δεν έχω

καμιά διάθεση ν' ακούω εξάψαλμους».

«Μήπως με απεχθανόσουν από παλιά; Μήπως

υπάρχει φθόνος εδώ, Έισα; Μήπως πρόκειται για εκ­

δίκηση; Για ζήλεια; Τι κακό της έκανα; Είμαι εξήντα

έξι χρονών, δεν δουλεύω, η σπονδυλική μου στήλη

έχει πρόβλημα - τι το τρομερό υπάρχει ο' αυτά; Μή­

πως μ' εμπόδισαν να της προσφέρω ό,τι επιθυμούσε;

Έδωσα στην Πεγκίην ό,τι μπορούσα! Προσπάθησα να

την ικανοποιήσω με κάθε δυνατό τρόπο!»

«Είμαι βέβαιος γι' αυτό. Έχει πει πολλά στην Κά­

ρολ και σε μένα. Κανείς δεν μπορεί να σου καταλογί­

σει έλλειψη γενναιοδωρίας και κανείς δεν το κάνει».

«Ξέρεις ότι με παράτησε».

«Τώρα το μαθαίνω».

«Δεν το ήξερες πριν;»

«Όχι».

«Δεν σε πιστεύω, Έισα».

«Η Πεγκίην κάνει ό,τι θέλει. Σ' όλη της τη ζωή έτσι

ήταν».

«Η Πεγκίην έκανε ό,τι θέλατε εσείς!»

«Πατέρας είμαι και έχω το δικαίωμα να νοιάζομαι

για την κόρη μου και να τη συμβουλεύω. Θα ήμουν

ασυνεπής αν δεν το έκανα».

«Μα πώς μπορούσες να τη "συμβουλέψεις" αφού

158

δεν ήξερες τίποτα για τη σχέση μας; Το μόνο που είχες

στο μυαλό σου για μένα ήταν μια φαντασίωση• έβλε­

πες εμένα, με την αναγνώριση μου, με τις επιτυχίες

μου, να κλέβω ό,τι δικαιωματικά σου ανήκε! Δεν

ήταν δίκαιο, Έισα, να αποκτήσω και την Πεγκίην,

έτσι δεν είναι;»

Μήπως αυτήν την ατάκα θα έπρεπε να την είχε

παίξει γελώντας, αντί να την εκφωνήσει σ' έναν πα­

ροξυσμό θυμού; Μήπως θα έπρεπε να είναι ήρεμα

σαρκαστικός, σαν να διατύπωνε μιαν ηθελημένα

εξοργιστική υπερβολή, αντί να ακούγεται έξω φρε­

νών; Α, παίξ' το όπως σου γουστάρει, είπε ο Άξλερ

στον εαυτό του. Ίσως η ερμηνεία σου να είναι έτσι κι

αλλιώς κωμική, δίχως κι εσύ ο ίδιος να το ξέρεις.

Απεχθανόταν τα δάκρυα του, όμως είχε αρχίσει

και πάλι να κλαίει, να κλαίει από ντροπή, από οργή,

για την απώλεια, για όλα αυτά μαζί κι έτσι έκλεισε το

τηλέφωνο στον Έισα, τερματίζοντας μια κλήση που

δεν θα 'πρεπε ποτέ να είχε γίνει. Επειδή, σε τελευ­

ταία ανάλυση, ο ίδιος ήταν υπεύθυνος για όσα είχαν

συμβεί. Ναι, είχε προσπαθήσει να την ικανοποιήσει

με όλους τους τρόπους που θα μπορούσε να βάλει ο

νους του ανθρώπου κι έτσι, σαν ηλίθιος, είχε μπάσει

την Τρέισι στη ζωή τους και είχε διαλύσει τα πάντα.

Όμως και πάλι, πώς θα μπορούσε να το έχει προβλέ-

j ι j i iHi iHPia»

159

ψει; Η Τρέισι ήταν μέρος ενός παιχνιδιού, ενός σαγη­

νευτικού σεξουαλικού παιχνιδιού απ' αυτά που παί­

ζουν αναζητώντας μια αλλαγή και έντονες συγκινή­

σεις τόσα και τόσα ζευγάρια. Πώς θα μπορούσε να

προβλέψει ότι ένα καμάκι στο μπαρ θα κατέληγε στο

να χάσει για πάντα την Πεγκίην; Άραγε κάποιος εξυ­

πνότερος θα φερόταν λιγότερο ανότ\ια; Ή μήπως όσα

συνέβησαν αποτελούσαν την κορύφωση της μετα­

στροφής της τύχης του που είχε αρχίσει όταν έπαιξε

τον Πρόσπερο και τον Μάκβεθ; Όλα αυτά οφείλονταν

στην κουταμάρα του, ή μήπως ήταν απλώς η αφορμή

για να κατέβει ένα ακόμη σκαλοπάτι, κατρακυλώντας

προς τον οριστικό του αφανισμό;

Και ποια ήταν αυτή η Τρέισι; Η καινούργια πωλή­

τρια σε ένα επαρχιακό παλαιοπωλείο. Μια μοναχική

μεθυσμένη σε ένα εξοχικό πανδοχείο. Ποια ήταν αν

συγκρινόταν μ' εκείνον; Ήταν αδιανόητο! Πώς ήταν

δυνατόν να τον εκθρονίσει η Τρέισι; Πώς ήταν δυνα­

τόν να τον νικήσει ο Έισα; Άραγε η Πεγκίην τον

εγκατέλειπε για χάρη της Τρέισι επειδή κάτι τέτοιο

επανέφερε υπόγεια το μικρό του κοριτσάκι στην

αγκαλιά του Μπαμπά; Και ας υποθέσουμε ότι δεν

τον εγκατέλειψε για την Τρέισι. Ας υποθέσουμε ότι

δεν τον εγκατέλειψε εξαιτίας των αντιρρήσεων της

οικογένειας της. Τότε τι ήταν εκείνο που τον έκανε

ι6ο

απωθητικό γι' αυτήν; Γιατί ξαφνικά ο'Αξλερ είχε γίνει

μιαρός;

Πήρε το όπλο στο γραφείο της Πεγκίην και στάθηκε

εκεί, κοιτάζοντας το δωμάτιο από το οποίο εκείνη είχε

αφαιρέσει την ταπετσαρία της Βικτώρια και στη συνέ­

χεια το είχε βάψει σε μια ροδακινί απόχρωση, το δωμά­

τιο που είχε κάνει αμέσως δικό της μόλις εκείνος, χωρίς

καμιά επιφύλαξη, την είχε προσκαλέσει να κάνει δικό

της κι εκείνον τον ίδιο. Αντιστάθηκε στην παρόρμηση

να πυροβολήσει την πλάτη της καρέκλας της, προτιμώ­

ντας να καθίσει σ' αυτήν. Και είδε για πρώτη φορά ότι

όλα τα βιβλία που είχε φέρει από το σπίτι της είχαν απο­

μακρυνθεί από τη βιβλιοθήκη πλάι στο τραπέζι. Πότε

είχε αδειάσει αυτά τα ράφια; Από πότε είχε αποφασί­

σει να τον εγκαταλείψει; Μήπως η απόφαση ήταν

εξαρχής εκεί, ακόμη κι όταν η Πεγκίην ξήλωνε την τα­

πετσαρία απ' αυτούς τους τοίχους;

Τώρα αντιστάθηκε στην παρόρμηση να πυροβολή­

σει τη βιβλιοθήκη. Αντίθετα, πέρασε το χέρι του πάνω

απ' τα άδεια ράφια που είχαν φιλοξενήσει τα βιβλία

της και προσπάθησε μάταια να σκεφτεί αν θα μπορού­

σε όλους εκείνους τους μήνες να είχε φερθεί διαφορετι­

κά, ώστε να την κάνει να θέλει να μείνει.

Είχε περάσει πάνω από μια ώρα, όταν αποφάσισε

να μην τον βρουν νεκρό στο δωμάτιο της Πεγκίην, στην

ι6ι

καρέκλα της Πεγκίην. Το φταίξιμο δεν ήταν της Πε­

γκίην. Οι αποτυχίες ήταν ολοδικές του, όπως ολοδική

του ήταν και η ακατανόητη γι' αυτόν ζωή του στην

οποία ήταν εγκλωβισμένος.

ΟΤΑΝ, ΠΟΛΥ ΜΕΤΑ το τηλεφώνημα στον Έισα -έχο­

ντας αποσυρθεί στη σοφίτα ώρες πριν- διαπίστωσε

ότι δεν κατάφερνε να τραβήξει τη σκανδάλη μολονότι

είχε φτάσει να βάλει την κάννη της καραμπίνας στο

στόμα του, προκάλεσε τον εαυτό του να σκεφτεί τη μι­

κροσκοπική ΣίμπιλΒανΜπιούριν, αυτή τη συμβατική

νοικοκυρά των προαστίων που ζύγιζε λιγότερο από

σαράντα πέντε κιλά και είχε ολοκληρώσει αυτό που

είχε αποφασίσει να διαπράξει• που ανέλαβε τον μα­

κάβριο ρόλο της δολοφόνου και πέτυχε σ' αυτόν. Ναι,

σκεφτόταν, αν εκείνη κατάφερε να συγκεντρώσει τις

δυνάμεις της ώστε να κάνει κάτι τόσο τρομερό στον

σύζυγο που είχε μεταμορφωθεί στον δαίμονα της, τό­

τε κι εγώ μπορώ τουλάχιστον να κάνω το ίδιο στον

εαυτό μου. Αναλογίστηκε με πόσο ατσάλινη θέληση

είχε φέρει το σχέδιο της στο βίαιο πέρας του: την ανε­

λέητη τρέλα της, καθώς επέλεξε να αφήσει τα δυο μι­

κρά παιδιά της στο σπίτι, να οδηγήσει με μια μονάχα

σκέψη στο μυαλό της ώς τη μονοκατοικία του αποξε-

—•— •"™ •—•"'••"'ι-1""•

162

νωμένου πια συζύγου της, για να ανέβει τα σκαλιά,

να χτυπήσει το κουδούνι, να σηκώσει το ντουφέκι

και, όταν εκείνος άνοιξε την πόρτα, να τον πυροβο­

λήσει χωρίς κανέναν δισταγμό δυο φορές εξ επαφής -

αν εκείνη μπόρεσε να το κάνει, μπορώ κι εγώ!

Η Σίμπιλ Βαν Μπιούριν έγινε το μέτρο σύγκρισης

του θάρρους. Συνέχιζε να επαναλαμβάνει στον εαυτό

του τη συνταγή που ενέπνεε σε δράση, λες και μια-

δυο απλές λέξεις μπορούσαν να τον πείσουν να ολο­

κληρώσει την πιο εξωπραγματική πράξη: αν εκείνη

μπόρεσε να το κάνει, μπορώ κι εγώ, αν εκείνη μπόρεσε να το κά­

νει... ώσπου τελικά του πέρασε απ' τον νου να υποδυ­

θεί πως αυτοκτονεί επί σκηνής. Σ' ένα θεατρικό έργο

του Τσέχοφ. Τι θα ήταν περισσότερο ταιριαστό; Θα

σηματοδοτούσε την επιστροφή του στην ηθοποιία,

και το απαράδεκτο, ανυπόληπτο, αδύναμο πλάσμα

που είχε καταντήσει, αυτός που υπήρξε το λάθος που

διέπραττε επί δεκατρείς μήνες μια λεσβία, θα έβαζε

όλες του τις δυνάμεις ώστε να τελειώσει η δουλειά.

Για να πετύχει για μια τελευταία φορά να κάνει πραγ­

ματικότητα τη φαντασία, έπρεπε να παραστήσει ότι

η σοφίτα ήταν θέατρο και ότι εκείνος ήταν ο Κονστα-

ντίν Γκαβρίλοβιτς Τρέπλιεφ στην τελευταία σκηνή

του Γλάρου. Στα είκοσι πέντε του, τότε που τον θεω­

ρούσαν μεγάλο θεατρικό ταλέντο, τότε που ολοκλή-

ι63

ρωνε άρτια ό,τι επιχειρούσε και πετύχαινε ό,τι επιθυ­

μούσε, είχε παίξει τον ρόλο του τσεχοφικού νεαρού

φιλόδοξου συγγραφέα που νιώθει συνεχώς αποτυχη­

μένος, απελπισμένος από τις ήττες του στη δουλειά

και τον έρωτα. Ήταν μια παραγωγή του Actor's

Studio στο Μπρόντγουεϊ, η πρώτη μεγάλη επιτυχία

που σημείωσε στη Νέα Υόρκη, που τον καθιέρωσε ως

τον πιο πολλά υποσχόμενο νεαρό ηθοποιό της σαιζόν,

έναν καλλιτέχνη γεμάτο σιγουριά, με επίγνωση της

μοναδικότητας του• μια επιτυχία που οδηγούσε σε

κάθε απρόβλεπτο ενδεχόμενο.

Αν εκείνη μπόρεσε να το κάνει, μπορώ κι εγώ.

Ένα σημείωμα με εφτά λέξεις βρέθηκε πλάι του,

όταν στο τέλος της εβδομάδας η καθαρίστρια ανακά­

λυψε το πτώμα του στο πάτωμα της σοφίτας. «Γεγονός

είναι ότι ο Κονσταντίν Γκαβρίλοβιτς αυτοπυροβολήθη-

κε». Ήταν η τελευταία αράδα του Γλάρου. Είχε κατα­

φέρει επιτέλους να την αρθρώσει ο καταξιωμένος σταρ

της σκηνής, που κάποτε είχε υμνηθεί για την υποκρι­

τική του δύναμη, που στο ζενίθ της καριέρας του πλή­

θη ανθρώπων συνέρρεαν στο θέατρο για να τον δουν.

Σημειώσεις της Μεταφράστριας

Η φράση -στα αγγλικά into thin air- προέρχεται από την

Τρικυμία του Σαίξπηρ (βλ. μετάφραση σελ. 15 και σημ. 2).

Σήμερα έχει περάσει στην καθομιλουμένη και σημαίνει ότι

κάτι εξαφανίζεται ως διά μαγείας, δίχως ν' αφήσει ίχνη.

2. Γουίλιαμ Σαίξπηρ : Τρικυμία, πράξη 4η, σκηνή ιη. Μετ. Κα­

τερίνα Σχινά.

3. Dean and DeLuca: Αλυσίδα καταστημάτων με υψηλής ποι­

ότητας είδη διατροφής, στο Σόχο της Νέας Υόρκης.

4. Ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέαα στη νύχια. Θεατρικό έργο του Ευ­

γένιου Ο' Νηλ. Η δράση εκτυλίσσεται σε μία μόνο μέρα, από

τις οκτώμισι το πρωί ως τα μεσάνυχτα, τον Αύγουστο του

1912 στο παραλιακό σπίτι των Ταϊρόουν στο Κονέτικατ. Βασι­

κό θέμα του έργου είναι η εξάρτηση από τις ουσίες και η συ­

νακόλουθη δυσαρμονία της οικογένειας. Ο πατέρας Ταϊρό­

ουν και οι δυο γιοι είναι αλκοολικοί και η μητέρα είναι εθι­

σμένη στη μορφίνη: η σκηνική δράση ταλαντεύεται συνεχώς

μεταξύ απόκρυψης, ευθύνης, ενοχής, δυσφορίας, τύψεων,

άρνησης και απελπισίας από τη μια, και αγάπης, ενθάρρυν­

σης και παρηγοριάς από την άλλη. Πρόκειται για ομολογη­

μένα αυτοβιογραφικό έργο του συγγραφέα. Ολοκληρώθηκε

στις αρχές της δεκαετίας του '40, αλλά παίχτηκε για πρώτη

φορά το 1956, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Ο' Νηλ.

166

5. Θεατρικό έργο του Τ.Σ. Έλιοτ. Γραμμένο κυρίως σε ελεύθε­

ρο στίχο ενσωματώνει στοιχεία από την αρχαία ελληνική

τραγωδία και τα αστυνομικά θεατρικά του 19ου αιώνα, για

να αποτυπώσει την πορεία του ήρωα από την ενοχή στη λύ­

τρωση . Το πρώτο του ανέβασμα το 1939 ήταν αποθαρρυντι­

κό, αλλά το έργο αναβίωσε τη δεκαετία του '40 με επιτυχία.

Μερικοί κριτικοί θεωρούν ότι κάποιες πλευρές τού βασανι­

σμένου ήρωα αντανακλούν την αγωνία που προκαλούσε

στον Έλιοτ η δύσκολη σχέση του με την πρώτη του σύζυγο,

ΒιβιένΧέι-Γουντ.

6. Αναφέρεται στη μέθοδο Γκροτόφσκι που αναπτύσσεται γύ­

ρω από την ακόλουθη κεντρική ιδέα: ο ηθοποιός έχει έλεγχο

μόνο πάνω στο σώμα του αλλά οι συγκινήσεις μπορούν να

απομνημονευτούν και να ανακληθούν μέσω της λεγόμενης

μνήμης των συγκινήσεων μετά από πολλές πρόβες, δοκιμές,

επαναλήψεις και ασκήσεις δεξιοτεχνίας. Η πληρότητα, βέ­

βαια, αυτής της απόδοσης των συγκινήσεων κατορθώνεται

με μεγαλύτερη δύναμη κατά τη διάρκεια της πρόβας παρά

της παράστασης - γιατί στην τελευταία λαμβάνεται υπ' όψη

όχι μόνο η συγκινησιακή αλλά και η αισθητική πλευρά.

7. Η Hedda Cabler, πρωταγωνίστρια του ομώνυμου θεατρικού

έργου του Νορβηγού συγγραφέα Ερρίκου Ίψεν που γράφτη­

κε το i8go, είναι ένας από τους μεγαλύτερους δραματικούς

ρόλους, ο «θηλυκός Άμλετ», σύμφωνα με την κριτική. Κά­

ποιοι σκηνοθέτες την είδαν ως ιδεαλίστρια ηρωίδα σε αντι­

δικία με την κοινωνία, άλλοι ως θύμα των περιστάσεων, άλ­

λοι ως πρώιμη φεμινίστρια, άλλοι ως εξουσιαστική μέγαιρα

και αρκετοί ως μια από τις πρώτες νευρωτικές ηρωίδες του

θεάτρου.

167

Η Missjulie, έργο γραμμένο από τον Αύγουστο Στρίντμπεργκ

το ι888, είναι μια σπουδή πάνω στις σχέσεις εξουσίας: επι­

κεντρωμένο στις ταξικές διαφορές, τη μάχη των φύλων, τον

έρωτα και τη λαγνεία, παρουσιάζει την τραγική ηρωίδα,

παγιδευμένη στην αδιέξοδη σχέση της με τον υπηρέτη της,

να αυτοκτονεί.

9. Death of a Salesman. Το κορυφαίο δραματικό έργο του

Άρθουρ Μίλερ (1949) παρακολουθεί την τελευταία μέρα της

ζωής του Γουίλι Λόμαν, του μικρομεσαίου εμποράκου που

δυσκολεύεται να επιβιώσει σε μια υλιστική, καταναλωτική,

ηθικά εξαχρειωμένη κοινωνία και διατυπώνει ένα πικρό

σχόλω πάνω στο Αμερικανικό Όνειρο.

ίο. All my Sons. Γραμμένο το 1947, δύο χρόνια πριν από τον Θάνα­

το του εμποράκου, αυτό το έργο του Αρθουρ Μίλερ ουσιαστικά

τον προαναγγέλλει. Επίκεντρο και πάλι ένας συνηθισμένος

άνθρωπος, ο Τζο Κέλερ - ένας αξιοπρεπής, υπεράνω πάσης

υποψίας εργοστασιάρχης, που ωστόσο κατηγορείται για τον

θάνατο πιλότων στη διάρκεια του πολέμου, επειδή προμή­

θευσε ελαττωματικές κεφαλές αεροπλάνων την Αμερικανι­

κή Αεροπορία. Ο Κέλερ θα αναλάβει την ευθύνη και θα αυ­

τοκτονήσει για να επιτρέψει στον γιο του να ζήσει απαλλαγ­

μένος από την ενοχή και τον κατατρεγμό. Πρόκειται για μια

χειρονομία αποκατάστασης της ηθικής τάξης.

ιι. The Iceman Cometh. Δράμα σε τέσσερις πράξεις του Αμερικα­

νού συγγραφέα Ευγένιου Ο' Νηλ, που γράφτηκε το 1939 και

ανέβηκε στο θέατρο το 1946. Παρουσιάζει μια παρέα από­

κληρων που ονειροπολούν σ' ένα ρημαγμένο μπαρ κάπου

στη Νέα Υόρκη, περιμένοντας ανυπόμονα την άφιξη του

168

πολυλογά, ανοιχτοχέρη πλανόδιου εμπόρου Χίκεϋ για να

δώσει λίγο χρώμα στη μίζερη ύπαρξη τους. Η εξέλιξη είναι

αναπάντεχη και η συνάθροιση καταλήγει σε τραγωδία.

12. Our town. Θεατρικό έργο σε τρεις πράξεις του Αμερικανού

συγγραφέα Θόρντον Γουάιλντερ (1938) που αποτυπώνει τη

ζωή των απλών, καθημερινών ανθρώπων σε μια μικρή πόλη

στις αρχές του 2θού αιώνα. Ο χαρακτήρας του Σάιμον Στίμ-

σον, του αντισυμβατικού, μέθυσου οργανίστα της εκκλη­

σίας, ενσαρκώνει μερικές από τις πιο απαισιόδοξες αντιλή­

ψεις του συγγραφέα για το ανθρώπινο είδος.

13. Awake and sing! (1935)• Θεατρικό έργο του αριστερού Αμερι­

κανού συγγραφέα Κλίφορντ Οντέτς, κύριου εκπροσώπου

τής πολιτικά και κοινωνικά συνειδητοποιημένης Αμερικής

και συγγραφέα του γνωστού Περιμένοντας τονΛέφτι. Το Ξύπνα

και τραγουδά, γραμμένο στην καρδιά της οικονομικής ύφε­

σης, εκτυλίσσεται στο Μπρονξ το 1933 και παρουσιάζει τη

φτωχή οικογένεια των Μπέργκερ και τις προσπάθειες της

να επιβιώσει. Όνειρα και απογοητεύσεις, ελπίδες και φό­

βοι, ενθαρρυντικά λόγια (που συνήθως προέρχονται από

τον μαρξιστή παππού της οικογένειας) και πικρές κατηγό­

ριες συνθέτουν ένα ανθρώπινο, γλυκόπικρο δράμα.

14. Ο Νικολάι Ιβάνοφ, στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Άντον

Τσέχοφ (1887) είναι ένας ανώτερος Ρώσος αξιωματούχος

που σπαράσσεται από εσωτερικές συγκρούσεις. Καταθλι­

πτικός, πιεσμένος από τα χρέη και ανίκανος να βρει κάποια

λύση, ο Ιβάνοφ έχει χάσει την όρεξη του για ζωή, την αγάπη

για τη γυναίκα του, την αξιοπρέπεια του. Η αυτοκτονία φα­

ντάζει ως η μόνη διέξοδος.

169

15. Η αμλετική μορφή του Κονσταντίν (Κόστια) στον Γλάρο του

Τσέχοφ (1895), ευαίσθητου συγγραφέα που συνθλίβεται

από την αυταρχική μητέρα του, άτυχου στον έρωτα, αντιμέ­

τωπου με την αποτυχία, την έλλειψη κατανόησης και τη μο­

ναξιά επανέρχεται στην Ταπείνωση και σφραγίζει το τέλος

της αφήγησης.

ι6. Deirdre of the Sorrows. Θεατρικό έργο σε τρεις πράξεις του

Ιρλανδού συγγραφέα Τζων Μίλινγκτον Συνγκ, που έμεινε

ημιτελές λόγω του θανάτου του το 1909, αλλά συμπληρώθη­

κε από τον Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς και τη μνηστή του Συν­

γκ, Μόλί Όλγκουντ. Το έργο είναι βασισμένο στην ιρλανδι­

κή μυθολογία και επικεντρώνεται στην ιστορία της όμορφης

Ντίαρντρι που χάνει τον αγαπημένο της και αυτοκτονεί με

το ξίφος του πάνω στον ανοιχτό του τάφο.

17. Στψ Αγρίόπαπια του Ερρίκου Ίψεν (1884), μια σπουδή πάνω

στα «ζωτικά ψεύδη» και την καταστροφή των ανθρώπων

όταν τα ψεύδη αυτά καταρρέουν, η αυτοκτονία της μικρής

Έντβιγκ συμβολίζει τη διάλυση του ονείρου και της άδολης

αγάπης για τη ζωή.

ι8. Rosmersholm. Δράμα του Ερρίκου Ίψεν (ι886) που διερευνά

τη σύγκρουση των κοινωνικών συμφερόντων με τις ηθικές

προκαταλήψεις, μια σύγκρουση που οδηγεί στην ήττα και

των δύο κόσμων, του κόσμου της παλιάς ηθικής και του κό­

σμου της απελευθερωμένης συνείδησης.

ig. Mourning becomes Electra. Τριλογία (1931) του Ευγένιου Ο'

Νηλ που βασίζεται στην Ορέστεια του Αισχύλου. Ο Αμερικα­

νός δραματουργός τοποθετεί το έργο του στον τελευταίο

mm*.

ΐ 7 θ

χρόνο του αμερικανικού εμφυλίου (1865), βρίσκοντας αντι­

στοιχίες ανάμεσα στην οικογένεια Μόνον που ζει στη Νέα

Αγγλία και στον οίκο των Ατρειδών.

ife

20. The Playboy of the Western World. Έργο σε τρεις πράξεις του

Τζων Μίλινγκτον Συνγκ. Παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο του

1907 στο θέατρο Abbey του Δουβλίνου και αφηγείται την

ιστορία του Κρίστι Μαχόουν, ενός θερμοκέφαλου νεαρού

άντρα που το σκάει από το αγρόκτημα του πιστεύοντας ότι

έχει σκοτώσει τον πατέρα του και φτάνει στην παμπ του

Τζέιμς Φλάερτι, στην κομητεία Μέιγιο, όπου τον ερωτεύε­

ται η κόρη του Τζέιμς, Πεγκίην. Το θέμα της πατροκτονίας

ερέθισε τους Ιρλανδούς εθνικιστές που γίουχάισαν το έργο,

θεωρώντας το «αηδιαστική και απάνθρωπη ιστορία, ειπω-

μένη με τη βρωμερότερη γλώσσα που ακούστηκε ποτέ δη­

μόσια», διέκοψαν την παράσταση και προκάλεσαν επεισό­

δια στους δρόμους γύρω από το θέατρο. Ανάλογες αντιδρά­

σεις σημειώθηκαν και στην πρεμιέρα του έργου στη Νέα

Υόρκη το igii, ενώ λίγο αργότερα, όταν ο Playboy παιζόταν

στη Φιλαδέλφεια, μέλη του θιάσου συνελήφθησαν με την κα­

τηγορία της προσβολής των ηθών.

21. Λαϊκή έκφραση με την οποία χαρακτηρίζεται ένας πλούσιος

άντρας που προσφέρει χρήματα ή δώρα σε μια λιγότερο εύ­

πορη και πολύ νεότερη του γυναίκα, με αντάλλαγμα τη συ­

ντροφιά ή τις σεξουαλικές της υπηρεσίες.

22. Την Άμεση Δράση.