Halim Baghi

net.voiceofsindh.www باغي جي چونڈ شاعريحليم

1

..ون ويــرאڳي ري ويي كان کون ۽ אسڇڑي

جي چونڈ شاعريحليم باغي ;مرتب ندڙ

آتش قربان علي بلوچ [email protected]

ر وائيس آف سنڌ برقي تاب گNET.VOICEOFSINDH.WWW

net.editor@voiceofsindh


2

ر کان وٺي سنڌ جي دل ڄامشوري جي ـٿ نڈـجيكو سنڌ جي ك حليم باغي ۽ كشش آهيهڑي مهرאڻ جي ڇولين جאندאز ۾تائين مقبول شاعر آهي، سندس

شاعريباغي جي حليمشايد . يآه ۽ تخيل روאني،ٻولي شاعري كمال جيسندسباغي حليم ، وقت جي ترجمان آهي هنها אوڃي ٿي جو ي كئ بيحد پسندكري هيאن

جيكو אسان جي معاشري جو فطري ، ۾ عشق به آهي ته بغاوت به آهيجي شاعري، جيئن كجھ هن ريت سٹون ياد אچن ٿيونكجھ هك نظم جيئن سندس .ردعمل آهي

:هيون

אو چري، توکي كهڑي خبر” هن ديس جي دאنهن،

“.چمني جي کڑ کڑ ۾ دٻجي وئي : جيئن هي سٹون آهن تهيا

روכ، نه رאهه جــي ـان אسـ !هــا ڳــ چ چنچـل جــي پــــرين ! هــا.

آئون حليم باغي جي شاعري ال ” باري ۾ چيو هو ته باغي جيحليم عبدאلوאحد آريسر אهي لفظ چوאن ٿو ته אها אنقالب ال אحساس جي شدت آهي، لطيف جي مـڌ آهي،

ڇاڇري جو سج . نول آهيڻي، كينجھر جي كنڌي جو نيل كـكارونجھر جي كامאهو سڀ پڑهندڙ سندس شاعري ۾ محسوس كري . آهي ۽ ڄامــشوري جي شام آهي

“.سگهندא

ش قربان علي بلوچـــ آت ــــ


3

تي אنٹرنيٹ تحتهي موאد نيك نيتي جي بنياد ال بغير كنهن قيمت جي شايع كيو ويو آهي، پڑهندڙن، אن کي كتابي ي كنهن به طريقي سان وكڻڻهن ک

ڇاپي بازאر ۾ آڻڻ ال مذكوره جھ אن مان كشكل ۾ ڇاپڻ ياکان پبليشر يعنيڇاپيندڙ אدאري موאد سندس ۽شاعر

. אجازت طلب كرڻ ضروري آهيباقاعده

مان هن كتاب کي אنٹرنيٹ تي آڻڻ الwww.voiceofsindh.net حدبي جي غير مشروط تعاون جو

.ٿورאئيتو آهيان


4

غزل

كو جهان ۾، جيئي ڀال بهجيئن ان ـאس . ۾ انــــ אمتح دאــ س ي،ــت نشان دאئينــس

كڎهن آنڌي אلڑي كڎهن بجلي كڑكي،

.ي آشيان ۾ــــ منهج،يو آــک رهـٿي كـك

ا،ــــا אڏאڻـــن ٿـــل وڃـــجي پـــا كـــرين ڇــــپ .اڻ ۾ـــ سڀ آ يوــــ رک اـــــ ڇ ، אڄ آ ليوــــه

ا سكا سر، אڙي مرگھ مورک،ــڎهوكــك

. ۾ انــمــــ آس يونـــ אک آن و ـــــ אڀ يـــאڙאئ

يو آ،ــــــــي رکـــوڙن منجھائـــي ولـــوري ج .يو آ אسان ۾ــا رهــي ڇـــاڻـــق هـــم عشـــــغ


5

غزل

ان جيئن،ـككروڙن جي אکين ۾ کتل

.نــ جيئ شانـه نيــبت بـ مح يــ ج انــــאس

دאغ، دאغ يـه ي ـت وــــ ت אڙي دل وري .يئنــان جــيل آ مهمـكـكلهـه ٹـو אڄــــك

ا،ـــ لڳ دڳ اــيـ پ ڌـــنـر پـمسفـي هــڑئــــه

.يئنــ ج انــوفــط ڌوڙ نـــدڳ ي ـאڏאئ

ان،ــهـ ج دوــــونـــ پ يـ ٿ رאرאـــش رאرא ـــش .نــيئــ ج انـــــكــאم ارאـــــــ אش ارאـــــــאش

ي،ــره ديـنــ وي لــحــ م انـتـم ر ـــمساف

.يئنـ ج انــ پشيم وـــــ پنهج ارــيـپ ي ـره

ا،ــريــــي چــــج نڈــــ آ رאت چ رـي پهـــ ٹ ٻه .يئنـديهه دאن ج ي ـندو هـلـوري كين م


6

غزل

،!אڙي دل! ي، אڙي دلـي دאســאنهي در ج

!.אڙي دل! ، אڙي دل يــتـو אيـڎو אڻـاس

אڃان رאت تي كجھ نه كجھ אماس آهي، !.אڙي دل! کــڻي چــنڈ אمــاســي، אڙي دل

تنهجي چوڙي مڃٺ چٹ،! نه كو چلولي

!.אڙي دل! نه كـا ســينڌ وאســي، אڙي دل

ا،ــــ وي ريــــ ك يارאـــ ن אوאر ۽ اـــ آي وــه !.אڙي دل! ون אڄ تائين آسي ، אڙي دل ـت

،ڃא ي ــــج ڃ ر اـ ك ڄڻ ٿي نه محبت

!.אڙي دل! ون كنهنجي پياسي אڙي دلـت


7

غزل

ان ٿــي ويــا،ـوري درد تنهنجا بـه درمـــ .ان ٿي ويـاـامـوري سهج جــا كجھ ته س

گ التـــو،ــجھ رنــــه كـאمـيدن ب جي انـــאسـ

.ـاـــسان ٿـي ويـאوهــان جــا بـه مـوسـم تي אح

الهه كونجي،ـلوئي كٺي ك جـتي كنڌ .ــاـــا بــه ويــرאن ٿــي ويـאتـي گــيــت منهنج

ل،ـندو گـڏسـي تنهجي چــوٹي ۾ گينڈي س

.ـاــ ويـــ ـــي ٿ چـــارא پشيمــان ــتـارא ويـسـ

و،ـــــاريــجيــالن جــڎهن تنهنجــو نـــالـــو אچ .اـسي بي ڌيـان ٿي وي! ان אو سنڌوـته ســـر ت

يو،ـوچـאسان عشق کي دل کان هٹائڻ جو س

.اـريــشان ٿـي ويـــــا پــوري زلــــف تنهج


8

غزل

ونهي،ـك ساب ـ ح رـنظـ م زאرــيندي، هـم آ ٹيــ چ ۾ منــ چ منــچ .ونهيـك گالب اڙهوـ ڳ يــئ و ـــ رڳ ل،ـ مقت ارـ به وروــ ٿ ارـنه

نادر، אوهان جا جانا ٿو ڀري سائين، جو گڑدو אوهان سان אوهان

ان کي مطلق حجاب كونهي،هن، אوبينوشرم شرم ٿيون گھڻيون ج

وڻو،ـــر آ چــڑو אکـوڻ کي هكـچ وڃ، پي وـڀلي س وــٿ گھرين پيئڻ .ونهيـرאب كـ ڳوڙهو ش جو אسان! قبال پوي نه ۾ رنڈجي ڑي ـن

ا،ـان جـھكي پيا ڀرون אوهھكي ججي جي ڀال پئي آ، ج كنهن نگاه .ونهيـ ك عتاب وــج אک غيور ڇنڀائي، اـڎيـــڇ جا אوهان ڇپر

نچائي، سري پنهجي تي تري آيو، تي چپن جيكي يوسينـچ .يـونهـك ابــ نص پڑهيو سو אسان ، بچائڻ ڳچي لكائڻ ريـس

ان،ــڎجــ ڇ ائيـسج رـ آڳ به يـאه ، انـڎجـڇ ٹائي ـ ه ردאـ پ به ي ـאه

. كونهي ابـ نق ٺهندو انـ س نچڻ ، آهي نه پناهه اــ ج لئه لكڻ

وشو،ــــت آهون جنين جو ۽ ڑכ ــل ،وــج ن ــ ج بابـ ك آ جگر جگر .ونهيـباب كـونهي شـفل، شرאب كــ مح جي تنين ڏيندي زو نهــم


9

غزل

ا تنهنجو شهر آ،ـــאکيون به باندي رڳون به باندي، پرين كجي ڇ

. آ رـــ ڏم هتي کينچل جي אکين چپن جي رڦڻي هتي جرم آ،

آ، وهي ريــ چ تنهجي ته ناـڇو، אڃ ڍرאئي ڇو ۾ אهائي وکن .تر آـيان پـر به تنهنجي אڳـر، پٿــون ٿي ڏونگـيـپيرא رت رکين جي

۾، אکين ڌري ٹيـم جي ۾، گسن رينـري تـ ڀ اللي جي ڦنـل . آ سفر אڃان ٻڌאيو گھڻو اسين، ــ پي ٿكي ســــ ب ليـ ه ليـه

ل جگر تي بيٺا،ڎين مان نكتــپيٺا، ه تا هڎين ۾نك كلين مان

.ان به چئين ٿو نظر گٿي آــ אڃ ! و كرين وڍيندڙـغضب ٿ وא،

אسان ته سنڌ سنڌ زخم سٺاسين، אسان لٹياسين אسان كٹياسين، .طبيب كن ڇا؟ حكيم كن ڇا؟ אسان جي جندڙي سڄي زهر آ


10

אڙي شهر جانان

ون،وکي سنڀارـــــان، كي تــانــــ جرــهـــאڙي ش

.ارونـ به جـنـذريون، هتي پـــون گـــر جــاعـــه شـت

تـا،ـرאخ رســـا فــي سينن جــــوڌن جــــي جـه ـطارون،ـ ق کٹندڙ نـه ونـــج ـوكلپٹس ــ ي هي

ــوאال،ــ ح اــــج ان ـــאس گــلين ۾، هي تنهنجـي .چارونـ پ يونــ ج انــــ אس يـت ٹن ـي تنهنجي پـه

،ونجيـــئي گـــن هــه ڌڙكـين جي بـدل ٻـن تيـه ،ايون نهارونــنهن جھكـري كـــل پـــيون جــه

!دل يو آهــي אڙي ــدلــ بـــــجھه نـــان كــאڃـ .ــارونــكـيون پــاڳـ س ونـــيــ ٿ رنــאڀ ۾ ورـتص ،اـــاڇــا پـــاري جــي وک وک تي منهنجي پيـه ،ـون אڏאرونـــــــدس جـل سنــچـ آن تي دڳ ڳد ۽ ،جھم سارنگ جي رم هئي ۾ لڻــجي ه نـه ۽

،ارونــت ونــج سرندي جي ميرאن ته ۾ کلڻ ،رאڳيـون ويــوي ري ـــکي ك ان ـאس ۽ ونــڇڑي

.“ارونــ س يونــج كي אٻال ! كنهيا ! אو بلما”


11

،ارميسيــــ ف آ ئي اڳيــ س ته يـ ڀ انـــــאڃ ،ـوאرونــ ديـ يونـ پيل وـــه لڳ وي اـــ ه پرــس ،يــنڌאالجـــس جھٹي اــرڻــك انــپهري بح ـص . ڏאرون ونــ ج نــ گالب نـــ مهك ۾ ن ـوאئـــــه

،نــــوڀـــج ي ـ ت نڈي ـيـگ و ـــ ٿ يـ آڻ ر وאـאتــ ،ارونـسـ پ تي ننـ پ ونـــڏאڙه כاــم ريــكـ ،ارڳــــــم ارאــ س اـــاכ ٿــــچ وجھن يـائـــكـچ

.ارونــــيون ســــن جــان سڎن هــنهن لنگهه تـوري ك

،انــدل جي پٹي ت ه ـت سي مٹجي سگھيون نه ،نهارون ندڙـچك س جونـكنهن شرميلي وينگ

،اـلپنـ ك گونگي جي نـه سگهيس لجيـڀ نه .ون אالرونـ אک ج جي نـري سگھيس هـوس نه

،نهڑאـ ڏي يــ س اـــــ ٿ نــــ אچ ريـــ אڀ ۾ ورــتص ،ه ڌאرونـٹيون بـان ڦــوٹي مــي چــن جـــن هـڎهــج ،اـــذبــــ ج ينـــ رنگ اــــــ ج حبتـ م אكليل هـن .يارونــــون ڳجهيون مــت جــاهـــليل تنهن چـه سـن

،يونــلن ٿـــو ڇــــــان جـــــردو אســـه هــت ي ـ ڀ انـــאڃ


12

،ارونــچـپ ي ــس ون ـــ ج ارــ پي لـيــ ٿ وريــــپ ه ـن ، تي نــــدڳ تنهنجي دאر،ــ دل شهر אڙي وـــــس”

.“ونديــ ه هـت ديـــنـ אي انـ س كپڑن فيدــس ا ــك

،يـ رאڻ يـ ج وليـــ ٹ يـج ن ـسرאئــ אپ وـــــ ه ۽ .“ديـونـــه هـــت ديـينـٿ אدאس کي وــــ ت يـڏس


13

غزل

رهيا، ۾ هوאئن جيان هڎكين جيكي منهنجا گيت . رهيا ۾ ائنــ پڇ تنهنجي! نــ پري جو ٿيون مدتون

ا،ـٹٹ ڱـ س اــ ٹٹ اٿـــس سندن وــ ج ٿيا ال ـس

.رهيا ۾ نـائـــــ نم يـ ج رאڙنـ ن ته دא ــــجــ س كيترא

و،ـــ ٿ هـ ن روئين وڍيو جو وڙي ـوڇ اٹي، ـ ڦ ٿي دل .اـيـره ۾ نـڦائـ گ يـج نيڻن يـ تنهنج درد يترא ــك

ي،ـ ره تــ ري اڳيـس رهيو، نه نه ڍنگ رنگ جو وقت

.اـيـره ۾ ائنــــوف تنهنجي پنهنجا ساهـ وي به وـــپ

لش،ـه دل جي خـکي سج جي تپش، ن ائي نه سگهي جنـرج . رهيا ۾ نـتائــچ جي تــاهــــچ تنهنجي به سي لوالــچ

و فريب،ـلون جـتنهنجي ج انڈאڻــندو مـن سـمشك يـتنهنج

.ي گيسوئن جي אدאئن ۾رهياـنجل تنهـكــل كيترאئي فتنا


14

غزل

وسم،ـدאئن جي مـص وسم،ـي سنگھرن جي مـه .وسمــم جي نـائـــوف رت، جي تعزير ي ـه

،اــــورאك ڳ ـچ אهي ڍכ، اـ ج امــج ئي אهي

.مــوســ م يـ ج نـقضائ آ ڑيـک اــــــڇ جيـك

كرڙه انـ رت س ئي جي ان ــאس ،ياككور وـ .مـــوســــم ي ــ ج نـــ بهائ آ، وري آ، وري

،لندوـج اڻ ـــ ه ڳڑهه ا ـ جھون ته لندوـ ج جي

.وسمـم جي چتائن ۾ چت جي چارڻ آ

، مٹجي ئي کلندي اـج دلي، ـ ب ئي هلندي اـج .وسمــ م جي אدאئن جي، אکين تنهنجي سا

،ائينــ ت دאر وٺي کان אکين يـ ج انـאوه .مــوســ م يـ ج نـطائـخ نـطائـخ ئه ـ ل انـــאس

،يڑين جي کڑ کڑـهي چهبك جي كڑ كڑ هي ٻ

.وسمــــ م يـ ج ائنـپڇ نـائـ دٻ نـ ڌڙك يـه


15

،اڻيــم ! كير رينــ پ اڻيـ ڄ ته وــك ! אال .مـــوســـــم ي ـ ج نـائضـ ف يـ ج نـ گل يـگالب

،ديـنــ אي يـ ت وאري يـپنهنج ندــــم يـج بهارن .مـــوســـم جي نـزאئـــ س آ ليـ ه جي لٹين

،يـــڳ دكي تـــپ ڎهنــپ كــچ يـت ڎهن سينڌــك .مـــوســ م يــ ج نـزאئــ ج اڻي،ــم وب ـــخ ان ـــאس

،نبيليـــ چ اــــ ك نئين ي ـ ت رــــ ٿ يـ ج دل ڑيـک .مـوســـ م جي وאئنـــ ه رאبيــ ش ئيـ وي يــאچ

،وــاريــكــپ ي ـ ک رـلـ پ ڳاڱين جھور ڎهنـج . موسم جي گھٹائن رسيــ ب تي رـ گه رـ گه هـت


16

غزل

،ونــايــٹــل ونـــيـرאت هـب ي كـيـج ۾ ن ــ ب انــאس .ونــايـــسي سج انـــيـــومك جـجھ تي ک ـرهه مـــپ

،اتيــــپ ه ـن ها ـالــم ه ـ ب اــ ك انــ אس اتيــ پ نه

ڳايونــ ل يـ ت ڻـ אڱ رـــ ه يونـــ ول چنبيلي.

،ڏي ئيـ چ ڏي ئيـــچ ! مكلي اٺ ـــ م אها .ونــايـكــهاڻيون لـون كــو ۾ كيڎيــت ان ــאس

،ٻيڑي ان بڻجان ٿوـ بڻج كينجھر، م ڄون אـــت

.ونــايـمــو ســـك ڈـمنـ س ۾ ينــولــڇ وري

،اـريـــڇـم ي ـئـ پ تارאــ س يوـڑپـــت نڈــــچ ئيـپ .ونـايـي گھمــپن تـون چـان تنهنجيون پلكـــאس

،نڈرـک جا ن ـ هي آس وتيـــم اـج ڑكنـهي ل

ونـــايـٹـل نهنجيوني پـون هــي پنهنجيون كمايـه

،يـت� ءنڌيـك جي رـگـن نيري وڳي ــــج אسين .ونــــ مٹاي ال مڻــچ نڈ ــ چ كنهن وڻــج اــيـپ


17

نظم

،ٹـــــאل دســـتور جـــو ڌرتـــيء نــــــهـــــه ـــــس ملـــك نــ ،ٹـــــאل منشـــور ندوـ ،مـــــ ڏٺ ورـ چـــ هروـ چـــ هروـچـــ ت ـهـــ

،ننــپــ ارـــــ ٻ يـــــ ت نـــــاٿــ پ وٽـــــف ـهــت ،نـــــــــ ك اـ ۾ سڎكــــ گـلـــين گـنـــد ۽

،دکـــن دونهـــن ســـيني ســـيني ـهــت ،چكـــــن ناـســــور ۾ دل دل ـهــــت ،ڎيــٿــ اכ ـــــٿ هلـيــا ـمــان رــٿــ ـهــن

.ڎيـ ڇــ شــهر هــي تــون هــل تــه هلــون ، بڻـــي اروبارــــــك ت ـصمــــع تـــــه ،بـڻـــي ارـــــــوאپ وري ـمجـبـــ تــــــه

ــ ـهــي ــــ ب ڀـــــ س گريــن ، بـڻــي ازאرــ ، بڻــي ارـ گــ اــــك ڻــــــت ڄـربـــت غــــهـــــكـــٿ ن ــــــه ـــــيـدن ڑيـــــ جھ نـ ،۾ ا ـ ، ۾ اــــــيـدن ڑيـتهـــ ڑي ـهــــ ه نــــــه

،ويـــــپ ـٿــو جيئـڻــو لڑكـــائي نڌـكـــ ،ويــــــ پ وـ ٿـــ پيئڻـــو ۽ ڍכ ڍכ وهـــه

،ڎيـكجهــه ســڎكن ســان گــڎ لــڑכ گــ .ڎيـ ڇــ شــهر هــي تــون هــل تــه هلــون


18

ــي نـــــاڻـــ س پٺـــڑن اـــــڦٹك ي ـــــه ،ـت

ــ اڻهوـــــم ـهــي ــ يڑאـ ـم ــي اڻنـ ـٿ ، ـت ، ـتــي نـــــاهــ ڦ كـــي ۾ دאن ـــــي زنـكـــــــب ي ـكـــ ــ نـــــاهــ ٺ يـ ـجــ دوقــن ،يـ ـت

ــــــهــي אوچ ،اڙهي ـتــيـــــيون ـٻــانگون چـ ، ڏאڙهـــي ـتـــي دڳ دڳ ا ـي رت جــــهـــ ،ولي تــيــــجــي چ نهنــــك نباـي چـــهــ ،وتي تــيــــ پ يـجــ نهنـا كــــــي ٹكـهــ ،ڎيــــوکو جــي جـٿ جـــت كـــجــ تـــــهــــت .ي شــهر ڇــڎيـون هـــلـــل تــه هــــون هـ

، جـــي ارنـڀوتـــ آ بســـتي هـــي

،ـجــي اڳارن ـ ـپــ اـــــ ي پـيــرن ا ـــــي ،وـ جـــ زردאرن وـ سڄـــ ڏيهـــه هـــي ،وـ جــ پــارن مــون وـتــ آ قــــح ڇــا ،گھندوــســ ـٿــي هارو ــســ هـــــ ن وئيـكـــ

،گھندوـ ـســ يــٿــ ذאرو ـــــگ هــنــ پنهنـجــو ــــــن ن ــــــه ،۾ ا ــــــ دني وאري اڻيــــڎي نـــــه ، ۾ اـــــ دني اريـســـ هـي ، ڏي هـ نــ اـــــي جـان کــــــو جــي אســــكـه ــــون هــــت ـ ل ـت ـــه .ڎيــــي شــهر ڇـلون ـه


19

ـــــك ـــــ ت وـ ـــ ت ارאــ ،ٹيـــــ ك رאت ي ـاـڻ ،ٹيـــــ چ رغــــم م ـالــــ س مـالـــ س وـــــك ،۾ يـــــ אڍك يـجــ يـאٹــ ٹيـ لــ وـــــكــــك ،ي ۾ـٹكـــي کـهه گھــٹڻ جــــــولــو ٿــــــك ـــــــو رت جـ ،اريـرڙيون ٿوكــــون ـگـــــك ،اريـــــوكــك ـتــي رڇ تاـ كــــو ـ ،كيــــ ل اڻـــــپ ائي ـبچــ لــڄ وـــــك ،كيـــــڇ ورـجــي چــادر چــو كــنهن ـهــ ،ڎيـــــــپ اڻ ــپــ ۽ وـٹــي ڇـــــم وــــــٿـه ــــون هــــت ـ ل ـت ـــه .ڎيــــي شــهر ڇـلون ـه


20

نظمكمال رאهمون جي نان

،اـــاڇـــپ אدאس ا ــــ ج لٹيـل صـبح تـي تينـــ ڇ سـنديننگري جي انـאس ،الشـا اــــج ٹنـ پـ دאــــــ آن ارنبه ون،ـديـآن هـليون نـم كـــوســ م جي نـگل ، جـي ڻـــڏک وא ــــــ ٿـڌيري ه گھلي تي، لنـڑهي گـــچ رنگت هـ ب ڎهنــج ، جـي لڻــــ ج گھـرن ارت ـــبش لي ــ م ۾، منڈل אٿيا ا ــسڎك ا ـــ ج نــٻچ

،انــــي نـه كـک سـي كک ڀــ تنين ج ،ونــڌيـآن ي ـ ك ونـ وي اـאڏאئي جھوپ ،انـــي رک سـرن جــ گهـ رאـــ چه ملين و،ـــ وאري دـپالن اريون ـهپنو پٹين ، ٿينـدو نابـــج الي ـــ ع انـــــڌي ورو ــــٿ و ــ ك سندو ڑكنــل جي אنهن

.ٿينـدو ساب ـــ ح وـــ ج ڑيـ ڦـ ڑيـ ڦ !اتلــ ق وـ ٿ ويـچ رت وــج مال ــك

،اهيـــي نـوئــٿيڻ كجھـه ـپسارون، لڳي ٿو ڄـ تنهنجيون پٹي ئي אهي ،اهيــــ ن ئـي يو ـ پـ گھـنج ۾ منهن جا، نڌڻكن ٿئي ٺاــ ك كٹك

،الـــــ ٻ سينــــ ح اــــج ل ـپتـ ٹي ٻه قيمت، جي لهو آڏو جي انـــאوه ،آ اــــڻ ۾ ڇـان تيلـي ڏيــــ هٿن س کي منــ چ رئيــ ڀ يدنـ אم يـج نهن ـك ،ونـــون رאهـنول تكينـدא تنـين جــا كــ אک جو كنين جيــ ج اــٿ و نهــڏس

،ونـجنين کي چچريو ويو تنين کي سڎينديون كنهن جـي چـپن جـون آهـ ،ٿينـدو گـالب ان ـ مـ كلـي ڎهنـــك ! مـالـ ظ ارــچـوي ورو ـ ٿ هـت و ــــאه .ٿينـدو ساب ـــ ح وـــ ج ڑيـ ڦـ ڑيـ ڦ !اتلــ ق وـ ٿ ويـچ رت وــج مال ــك


21

،ھـري سـگھي ٿـيركش אڏول ڇاتي، جھكي نـه سـگھندي جـ سن جيـسچ ،ري سـگھي ٿـيهـ אک ۾ جـي אوهان انڈيـــٹ ن جيـسج جي صدאقتن

،رجنـ ڀـ مرچـون ڀلـي تـه ٿـي چانڈوكي، ڀري ۾ ٿڌي منهن جي چٻن ، مڇـرجن ليـــ ڀ نڈאـــــچ مٹينـدو رگس ـ س ئي هتان وـــج سهاين ،اـاڻـــٿ حويليـون جـا אوهـان ڏسون ويڑهايو، ٹلون جون پنهن به אوهان ،اـاڻـــم كـي ٻيـا اـ آڻ كي ٻيا پٿرא، جا אوهان ا ــڦٹك اـــ ج אوهان ، سـهجي کـان ان ـאوهـ كريو، سڀاڻي جيكـي ته אٿو موكل جي אسان ،يـ אگھـاڙو الشـو گلـين ۾ رهجـ تنهنجـو سڀاڻي، وـج ٿئي نه ئي אئين ،ٿينـدو رאب ـ خـ ڏאڍو وאر ـ خـ אڳيـان جي كتن אڳيان جي ڳجھن

.ٿينـدو ساب ـــ ح وـــ ج ڑيـ ڦـ ڑيـ ڦ !اتلــ ق وـ ٿ ويـچ رت وــج مال ــك


22

..ها هٺيال

אحسان ميمڻ جي نان كٿ كٿ كونڀٹ توتيا ڇاڻيا، كٿ كٿ المن لڎكن پلڑא،

هي ٿي آ، ڳاڱـي جا ٿيا ڳاڙها ڳلڑא،ڏس تـه سـهي گـگـيري ڳاڙ ـارســـان ٻـکـجـي، پـن پـن ڀـيٹـا ڏئــي ٿــو ڇــلڑא،ــگــوالڙو بـه ڄـ

ـارو،ــڌي جــو ٿــي هٻكـٿــر ٿــر ٿـركـن ٿــوهـ ڏوئــرون هــير ٿـ .ــاروـــهــا هٺيــال هـــوڏي پــريــتــم مــنــد مـــلــهاري تـــون ريسـ

و،ـــانگــرو مهــر ۾ نيـر شهــگنا نــاتــوڙא پـــــا جــي ڳاڙهــج وــت و ٿيو ڦل אڦانگو،ـــي جـوٹـاونت چـكو سينڌور אو سـسينڌ س

و،ــ אڙאنگ ڌـنـ پ وـــ ج اــ پي اــ ه ا،ــ منهنج اــ سپن ارאــאڃ ا ــــه .يٺاروـ ڄ نـوڀـــ ج وـڌوڙאک ٿي، پئي تي گجرن אڏي ڌوڙ

.ــا هٺيــال هـــوڏي پــريــتــم مــنــد مـــلــهاري تـــون ريســـــاروه

وندא،ـوكين ۾ چوڙא مون کي چك نه هڻندא هڈتون چئو چان دא،ــــــونـــدא هــڻنــه کــاهـ نــڌڙא ســا ٿــا منهنجــاڌא کهنبـــي کــکاپ وندא،ـ هڑכ نه منهنجا ڇڻندאـان لــن جــڻ وאري پيلي پـــ ڇــنپ

پ سبيا هن كونه ڀريان ٿي سرد شوكارو،چجا نپر مون پنه .هــا هٺيــال هـــوڏي پــريــتــم مــنــد مـــلــهاري تـــون ريســـــارو


23

ا تـم، ڇــاڻــي پــا تــم ڇــار ڇــتــن ۾،ــك ٻهـار جـا پـــوٹي ٻــچــ

ي هار هٿن ۾،ســي تـه وڃين هــا پريتم پــائي، رهجــي ويـا ج رٿـن ۾، تـو ته چيـو هـو توکـي نيندس، ڏولي چـاڙهي روجھ

تون ته وڃين ٿو مون نه سڎين ٿو، هئـه هرجائي تون به אڌאرو، .هــا هٺيــال هـــوڏي پــريــتــم مــنــد مـــلــهاري تـــون ريســـــارو


24

ڄام شوري جو پٿر

گذر ٿيو وڃي،سنڌ ورسٹي مان جنهنجو

ڄام شوري جو ڄڻ پٿر ٿيو وڃي، هتان جا سفيدא ٿا گھايو وڃن،! ها

هتان موتئي جو كليون به کڻي هلو،! ها هكڑو گل مهر سندس چوٹلي ۾ هڻو،

،كيڎي نه سهڻي אٿس سوڀيا، هو هو، جا منهنجي خوאبن جي آ ساڀيا، هو ڏسڻ ڏيو אسان کي شرم ٻوٹڑي،

.يو ٿي وڃيجا هٿ ڇا نظر سان ٺر ڇا، چئون دل سان هو كجھ كريو ٿي وڃي

ڏينهن ڏٺي جا لٹيندڙ هٿيارن سان بلكل، אسان ڀي ٻڌא هن وڏא ڌאڙيوאل

مگر هو ڌאڙא هڻي ٿي دلين تي، جو نظرن ئي نظرن ۾ ڌאڙא هڻي ٿي،

ملي ٿو نه سڳ، هو جا مركڻي موهڻي ڇوكري

سا وڏن وينٹريكلس ۽ آركيلس وچ مان، نوسس تي هٿ وجھيسڌא سائينس وي

جا( Valve Heart) مروڙيو ٿي ڇڎي وאلو هرٽ هو جا هر روز هكڑي نئين ڍنگ سان

در ٻيكڑيل ٿي אکوڙيو ڇڎي، دلين جا ڏאڍن ڏאڍن جا ڇكا ڇڎאيو ڇڎي،


25

هن کي ڀيٹيون ته ڀيٹيون كنهن ساڻ ڀيٹيون ڀال جي ٿا ڀيٹيون كفر ٿيو وڃي،

ي،سنڌ ورسٹي مان جنهن جو گذر ٿيو وڃ .ڄامشوري جو سو ڄڻ پٿر ٿيو وڃي


26

..كجھ قدر

كجھ قدر هن ساڻ منهنجي אجنبيت ڀي گھٹي آ كجھ قدر هن ساڻ دل جا، سلسال ڳنڍجي پيا هن

كج قدر بس سرد مهري، هن جي ڀي كافور ٿي آ كجھ قدر بس عشقبازي جا مرحال طئي ٿيا هن

كجھ قدر هن جي به مركن کي نوאن مفهوم مليا ر هن جي حجابن تي بهار آئي ته آهيكجھ قد

كجھ قدر אنڈلٺ جون ريکائون سندس چهري تي אڀريون كجھ قدر نئين نينهن جي چغلي ٿي هن جي لوڏ کائي كجه قدر هو منهنجي جذبن جي زبان سمجھڻ لڳي آ كجھ قدر אحساس هن جا منهنجي آڏو ڀي کليا آهن

كجھ قدر منهنجي خيالن ۾ سندس آ موه وڌيو در هن جي אکين ۾ پيار منهنجي ال ڇليا آهنكجھ ق

كجھ قدر هن جي ڳلن تي سرخيون ڊوڙڻ لڳيون هن كجھ قدر هن جي چڳن ۾ پيچ ڀي پئجي ويا هن .كجھ قدر هن جي ترن جي طلسمن ۾ دل אڙي آ كجھ قدر دماغ چكرאئڻ ال ڳل ۾ گھٻ پيا هن

كجھ قدر هو پنهنجي جوאني کان به شرمائڻ لڳي آ قدر آئيني آڏو ڀي بيهڻ کان ٿي لنوאئيكجھ

كجھ قدر هو پنهنجي پاڇي کان به ڇركي ڇركي رهي ٿي كجه قدر ساهن جو سرگم هو ٿي سيني کان لكائي

كجھ قدر هن کي به هاڻي گيت بامعنى لڳن ٿا كجھ قدر هوء هجر جا، ميالپ جا قصا ٻڌي ٿي

.كجھ قدر دردن جي، خوشين جي هن کي سڌ پئي آ


27

بند وسكي جي بوتل جيان ڇوكري

بند وسكي جي بوتل جيان ڇوكري

نهو نشن جيئن لهي ٿي وڃي حوאسن مٿا ڇائنجي وڃي ٿي ڄڻ سوאسن مٿان، ڄامشوري جي مڌمست شامن هٿان كنهن نه پيتو آ، كنهن نه ورتائيو

ها، جتي ٿي سفيدن تي شبنم كري هير ڏאڙهون جي ٻوٹي ٿي ٿـڌڙא كڍي

كجه ٻڌאئي ٿيكن ۾ رאبيل کي هو پريشان پريشان پرهه جي هوא

يار جي چڳ کي ٿورو אڏאئي ته ٿي هن هوא جي سڄين چلوالين هٿان كيترא کيپ نيڻن ۾ سهكن پيا كيترא خوאب نيڻن ۾ ڀٹكن پيا

ڄامشوري جي چنچل ڳلين جي سڎيو ه پهري ۾ ئيٻپاڻ نكري پياسين

تنهنجي چوٹي جي سڀني ورאكن پٺيان جي صبحن جي اللي چمڻتنهنجي چهري

كو אڙאنگي سفر کان نه گھٻرאئبو جنهن به پيتو هتي جنهن به ورتائيوــ

ها، אوهان جي جوאني جي نيارپ ڏسي


28

بند مکڑي جان، چپ جي كنوאرپ ڏسي، كير ناهي ڀليو كير ناهي ڌتو،

!ها، هتي كير آ جنهن کي منهنجي مٺي .تنهنجي אرڏن אدאئن نه ڀنڀالئيو

پير سوري ۽ توري رکڻڊيل جيئن ڀڻكندي كجھ چوڻ، مشكندي كجھ ڏسڻ

كير كافر آ جو تو نه تڑپايو ڄام شوري جي كوئل تون آن ڇوكري، . بند وسكي جي بوتل تون آن ڇوكري


29

نظم

تون مان متان،، هن وقت ويري جي هٿان، جھٹجي وڃون

.رت باهه وאري رאت ۾، بارود جي برسات ۾ ،آ، كاڙهو به آ، لهسون به هن ساڙو به آكوساڻ به

،توکي نه كل مون کي نه كل، يا هن پل يا هن پل .دونهين، ڄرين جي هي אڇل، אوڏو كري پنهنجو אجل ،هي سيك هي ڄڀيون جلن، ڄر ڄر كريو ٹانڈא وسن

.ڇا وقت ٿو آڻي پرين! هت كير ٿو ڄاڻي پرين، ا بچي؟هن دونهين پٺيان ڇا אچي؟ אڱرن جي هيٺان ڇ

ٹانڈن جي ساگر جي كپر، ڌنڌكار پٺيان ڇا خبر؟ .ويري هجي گھاتو هجي، پنهنجو אجل آتو هجي

هو گوڙ وאتيون پيون گڑن، رאكيٹ النچر پيا ڇڑن، ،سڑكن تي الشن جا سٿا، بي گھر אباڻن جا جٿا وستيون جلن ويڑها جلن، ديرא جلن ٻيڑא جلن،

.ڻنڦل وאڙين جا ڦل ڇڻن، ڀؤنرא ۽ پوپٹ بل ه چمپا جون كليون کوئجن، كنهن جو جئين ٿي ٿو سگھي

ڀورא پرين، هي پل کڻي ٿورא پرين! منهنجا پرين ماڻيون ته گھڑيون ٿوريون، صدين تي آهن ڳوريون

.كيڎي چٹي چانڈאڻ آ، كيڎو متل مانڈאڻ آ ،هي ڇور وאهه جون ڇوليون، אلبيليون אڻ موليون

.لڑאپيال سرنهن جا ڦولڑ אن تي وهين جا جھو هاري جو پٹ پيهي چڑهي، ڳل تي ۽ كن تي هٿ ڏيئي


30

.ڳائي ٿو رאڻا رאت אچ، كنهن ريت كنهن ريت אچ !وڇوڙא ڳڻ مٺا! كيڎא! جوڀن ٻه ٹي ساوڻ مٺا

.هي جوت جو دريا ٹپون، يا وچ ئي وچ ۾ ساهه ڏيون .جوڀن وٺون ماڻي مٺا! كوئي نٿو ڄاڻي مٺا

. پار אچسو هاڻ אچ هكوאر אچ، رت باهه جي هن .تو کي ڳري الهيان مٺا، جيون سڦل ٺاهيان مٺا

.هو هو ندورو بم ڦٹي، אن کان אڳي، אن کان אڳي


31

نظم

مون سا پير ڀرين ها جيكر تو کي ٿر ۾ ٿان نه ملي ها پر تنهنجي پيرن کي شايد אهڑي آهڑ ڀان نه ملي ها ٹانڈא ٹانڈא ٿي ويو آهين !پو ڀي پاڻ جلڻ لئه آتو

! ٿئي ڇاال ڇورאپيرن !پهڻن تي به هلڻ لئه آتو

!تون אيڎو آن پياسو، مورک ڄڻ كا هاڻ ملهار نه אيندي ست رنگا אنڈلٺ به نه کڑندא .کستوري هٻكار نه אيندي ڄيرא ڄڻندڙ هن ڌرتي تي

تون به جليو آن مان به جليو هان !پنهنجي پنهنجي رند تي رאهي

تون به هليو آن، مان به هليون هان جي پنڌ كريون ها جيكرگڎ

كو ڇپرو كا ڇان ته ملي ها گڎ هلڻ سان! پر وאٹهڑو

.جھڑ ڦڑ وאري جھان ته ملي ها تنهنجا ڇالن هاڻا پيرא


32

رڙهندي رڙهندي رت ٿين ها منهنجا گيت אنهن گھڑين ۾ تو کي كائي تانگهه ڏين ها

تون جي سهكي ساڻو ٿين ها ٻيهر ڀيڑي بيٺ ٻڌون ها

گم ٿيگيتن جي پڑالؤ ۾ .پنهنجي پنهنجي ماڳ وڌون ها

ڇا ٿيو جي كا ڇان نه آهي .ڇا ٿيو جي كا ڇان نه آهي


33

گيت

منڑو، ي ــروڳ ـوـ جــ אســـان ا ــهــ منڑو، لـــاڳـــــو پــــان جـــــا אســهـ

ھي אڏري،ـجـאل ــوڙن ۾ــــــــــــوאچـ .نڑوـپ ڻيل ـو ڇـــــج پل ـن پـئـيــــج

وڳــي،ــ رمـتا ج آهــيون ــاڻ تــهـپــ

رين ٿي ڇوري،ـكنهن سان پيارك ـي،ــــا رאهـنڌ جـ پٿر جي پ پــاڻ

وري،ـــه ڀلجان ڀـتـــن جي ڀــان ن ي،ــي ٿـرڃ وس پنهنجي نيڻن ۾

ـنــڑو،ـب دڙ ــرنــــ پـيـريـن ٻ پنهنجي .ل مـــنـڑوــو پـــاڳــهـــا אســـان جــ

ن،ــاهــ ن هرونـل ۾ وس پنهنجي ي،ـاهـــ ن هــ ب اــــــن ۾ وس پنهنجي

اتا،ـڑيـيـٻ وאر ٿـــــ ه اـريـــڀ ھ ـاجــــٻ ي،ـاهـــن هــ ب وא وــڻائـ س هـب وـــــك

ل،ـاحـو تون سـندڙي جــدڙ جــجھرن ڑو،ــنـــون ٻــو تـــج يڑي ــٻ دڙ ــڎنـــٻ

.هــــا אســـان جــــو پـــاڳــل مــنـڑو

Documents

Halim Baghi