Hallgrímur Pétursson

Eftir: Lilju Benediktsdóttur

Hallgrímur Pétursson

• Fæddist árið 1614 í Gröf á Höfðaströnd

• Hann flutti ungur að Hólum í Hjaltadal

• Móðir hans hét Solveig Jónsdóttir og faðir hans hét Pétur Guðmundsson

Æskuár

• Sem barn var hann í skóla á Hólum

• Hann var óþekkur og kom illa fram við fólk

• Hann samdi níðingsvísur um fólk í kring um sig

Járnsmíði

• Hallgrímur var annað hvort sendur út eða fór að eigin vilja til að læra járnsmíði

• Hann hefur farið með erlendum sjómönnum

• Næst er vitað til hans í Lukkuborg eða Glückstadt

• Honum líkaði námið illa– Það var svo erfið vinna

• Húsbóndi hans lamdi hann og barði

Brynjólfur Sveinsson

• Nokkrum árum seinna hitti hann Brynjólf Sveinsson og hann kom honum í prestnám í Frúarskólanum í Danmörku

• Þar sinnti hann náminu vel og árið 1636 var hann í lokabekk

Lokaárið

• Á lokaárinu kom hópur frá Alsír sem hafði verið í ánauð í tæpan áratug

• Hallgrímur var fenginn til þess að rifja upp kristna trú með fólkinu og móðurmálið– Enda að læra að vera

prestur

• Í þessum hóp var Guðríður Símonardóttir.

• Hallgrímur og Guðríður urðu ástfangin og hún varð ófrísk eftir hann

• Þegar hópurinn var að fara til Íslands vildi Guðríður ekki bíða svo Hallgrímur ákvað að hætta námi og fara heim með hópnum og ófrískri konunni

• Hann kláraði því ekki námið

Barneignir

• Fyrsta barn þeirra var nefnt Eyjólfur eftir fyrri eiginmanni Guðríðar

• En Hallgrímur og Guðríður fengu sekt vegna þess að hún var gift kona og ófrísk eftir annan mann

• Þau eignuðust tvö önnur börn, Steinunni og Guðmund sem bæði dóu ung

Vígður til prests

• Árið 1644 losnaði embætti á Hvalsnesi fyrir prest

• Brynjólfur Sveinsson biskup í Skálholti ákvað að vígja Hallgrím til prests þar þótt að hann hafi ekki lokið prófunum í frúarskólanum.

• Torfi Erlendsson, nágranni Hallgríms, var ekki sáttur en Hallgrímur yrkti þá ljóð um Torfa en hann kvað:

Áður en dauður drepst úr hor drengur á rauðum kjóli,

feginn verður að sleikja slor slepjugur húsgangs dóli.• Torfa fannst mikið til ljóðsins

koma og urðu þeir vinir eftir þetta

Steinunn• Hallgrímur og Guðríður

bjuggu á Hvalnesi í nokkur ár og þar fæddist dóttir þeirra, Steinunn

• Steinunn dó ung og Hallgrímur syrgði hana mjög og orti Allt eins og blómstrið eina

• Hann gerði handa henni legstein sem lengi var talinn tíndur en fannst á miðri 20. öld þegar gert var við kirkjuna

• Nú er hann í Hvalneskirkju

Saurbær

• Árið 1651 fékk Hallgrímur starf sem prestur á Saurbæ á Hvalfjarðarströnd og hjónin fóru þangað og þar leið Hallgrími betur

• Hallgrímur orti þar miklu meira af ljóðum þ.e. Passíusálmana sem eru 50 talsins.Hann er talinn hafa skrifað þá árin 1656 - 1659 og marga aðra

Kvæði og sálmar

• Passíusálmarnir hafa verið þýddir á mörg tungumál og eru heimsfrægir

• Þeir eru 50 talsins

• Dæmi um önnur ljóð eftir Hallgrím má nefna:– Allt eins og blómstrið

eina eða sálmurinn um blómið, það er alltaf sungið í jarðarförum á Íslandi

Þjóðsögur• Það eru til þjóðsögur um

Hallgrím • Ein þjóðsagan segir frá því að

hann var við guðsþjónustu og hafi skyndilega litið út um litla trégluggann og sá tófu bíta fé. Þá orti hann þessa vísu:

• Þú sem bítur bóndans fé, bölvuð í þér augun sé, stattu nú sem stofnað tré, steindauð á jörðunné.

• Við þetta féll tófan niður dauð og segir sagan að þar hafi hann misst skáldgáfuna vegna þess að hann misnotaði hana með þessum hætti í miðri guðsþjónustu

• Samkvæmt sögunni fékk hann hana aftur þegar hann hóf að semja Passíusálmana 1656-1659

Kirkjan á Saurbæ• Árið 1662 brann kirkjan

á Saurbæ• Strax var hafist við að

endurbyggja hana• Þegar þetta gerist fer

heilsa Hallgríms að hraka

• Nokkrar kirkjur hafa verið nefndar við Hallgrím– Hallgrímskirkja í Saurbæ

á Hvalfjarðarströnd– Hallgrímskirkja í

Skólavörðuholti – Hallgrímskirkja

Vindárshlíðar í kjós

Síðustu ár Hallgríms

• Hallgrímur bjó síðustu ár sín á Kalastöðum og síðan á Ferstiklu á Hvalfjarðarströnd en hann lést þar 27. október árið 1674 úr holdsveiki

• Eina barnið sem komst upp var elsta barnið Eyjólfur