Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Ruimtelijke Ontwikkeling
HandHavingsbeleidIntegrale handhavIng Wabo taken
gemeente Westland
HandHavingsbeleidIntegrale handhaving Wabo takengemeente Westland
Datum 5 oktober 2015Status Definitief
2
inHOudVoorwoord 4Samenvatting 5Algemene inleiding 71. Kaders 8 1.1 Handhaving en toezicht 8
1.2. Modern toezicht 9
1.3. Kwaliteit 10
1.4. Evaluatie “Handhaven op maat 2011 - 2014” 11
1.5. Bestuursakkoord en collegewerkprogramma 11
2. Bestuurlijke prioriteiten en gebiedsspecifieke uitvoeringstaken 13 2.1 Thema’s handhaving 14
2.1.1 Thema eigentijdse dienstverlening 14
2.1.2 Thema sterke economie 15
2.1.3 Thema sociale kracht 16
2.1.4 Thema aantrekkelijk Westland 16
3. Reguliere Wabo uitvoeringstaken 18 3.1. Taakuitvoering 18
3.2. Integrale Gebiedsanalyse Regio Haaglanden 19
3.3. Prioritering reguliere WABO uitvoeringstaken 19
3.4. Wabo Nalevingstrategie en Landelijke Handhavingsstrategie 21
4. Monitoring en evaluatie 22 4.1. Monitoring 22
4.2. Evaluatie 22
5. Ontwikkelingen 24 5.1. Kwaliteitscriteria vergunningverlening, toezicht en handhaving 24
5.2. Kwaliteitsborging voor het bouwen 24
5.3. Omgevingsdienst Haaglanden 26
5.4. Bouwregelgeving 26
6. Bijlage I: Evaluatie Handhavingsbeleid 2011-2014 273
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
voorwoord
het in stand houden en waar nodig versterken van de
samenwerking door uitvoeringsplannen en werkproces-
sen goed op elkaar af te stemmen.
Ik vertrouw erop dat het handhavingsbeleid een helder
kader biedt om tot professionele handhaving te komen.
Handhaving die slim en efficiënt wordt ingezet en is
toegespitst op onze gemeente.
Met vriendelijke groet,
P. Ouwendijk
Wethouder gemeente Westland
Naaldwijk, maart 2015
voor u ligt het handhavingsbeleid van de gemeente Westland. hierin zijn de doelen voor toezicht vanuit de gemeente op het gebied van milieu, bouwen en wonen beschreven. toezicht dat past bij de ontwikkeling van een sterke economie, een krachtige sociale omgeving en een Westland dat aantrekkelijk is.
Uitvoering van de toezichtstaken vindt binnen de
Gemeente Westland plaats op basis van vertrouwen,
wij noemen dit modern toezicht. Dit vraagt om profes-
sionaliteit van de toezichthouders die meer informerend
en adviserend te werk gaan en handhavend optreden
als de situatie daar om vraagt; toezichthouders van
gemeente en de handhavingspartners Omgevingsdienst
en Veiligheidsregio Haaglanden (ODH en VRH) die
toezicht en handhaving voor de gemeente uitvoeren.
Naast vertrouwen hebben in de burgers en bedrijven,
moeten de Westlandse burgers en bedrijven ook kun-
nen vertrouwen op de handhaving en het toezicht dat
nodig is om de leefbaarheid in Westland te behouden
en te versterken.
Door meer scheiding tussen de verschillende
handhavingstaken is integrale samenwerking met
de handhavingspartners - gemeente, VRH, ODH,
Hoogheemraadschap, politie - belangrijk. In dit
handhavingsbeleid wordt aandacht geschonken aan 4
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
aanleidingZoals omschreven in Besluit omgevingsrecht1 (Bor)
en de Ministeriële regeling omgevingsrecht2 (Mor)
dient er handhavingsbeleid te worden vastgesteld
door het college van B&W. Daarnaast staat hierin
omschreven wat de minimale kwaliteitseisen zijn voor
het handhavingsbeleid.
Doordat de looptijd van het voormalige beleid
“Handhaven op maat 2011-20143” is afgelopen, is er
de noodzaak om nieuw beleid vast te stellen. Hierbij
1 Besluit van 25 maart 2010, houdende regels ter uitvoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Besluit omgevingsrecht).2 Regeling van de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer van 30 maart 2010, nr. BJZ2010008979, houdende nadere regels ter uitvoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en van het Besluit omgevingsrecht (Regeling omgevingsrecht).
3 Handhaven op maat; Integraal handhavingsbeleid 2011-2014. Gemeente Westland. 19 januari 2011.
samenvatting
is er voor gekozen het beleid niet voor een bepaalde
looptijd vast te stellen, maar te besluiten of nieuw
beleid noodzakelijk is wanneer evaluatie hier aanleiding
toe geeft. De evaluatie van het beleid wordt binnen een
vierjarige cyclus uitgevoerd.
kadersHandhavingsbeleid volgt voornamelijk uit de wettelijke
kaders en kwaliteitseisen die terug zijn te vinden in
het Bor en de Mor. Deze kaders omschrijven waaraan
het beleid minimaal moet voldoen en beschrijven de
benodigde analyses en visies die in relatie staan tot
het gebied waarbinnen de uitvoering van handhaving
plaatsvindt. Hierdoor ontstaat er de mogelijkheid beleid
te ontwerpen dat is toegespitst op de omgeving.
In een samenleving die sterk aan veranderingen
onderhevig is, dient het beleid ook actueel te zijn. Dit is
gewaarborgd vanuit de kwaliteitseisen die monitoring
In het handhavingsbeleid zijn de kaders met betrekking tot de uitvoeringstaken vastgesteld die gerelateerd zijn aan de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). dit omvat geen opsomming van taken die gerelateerd zijn aan de wet- en regelgeving, maar de kaders die nodig zijn om prioriteringte geven aan de taken die voortvloeien uit de Wabo en aanverwante wet- en regelgeving.
5
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
en evaluatie van het handhavingsbeleid voorschrijven.
Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om te herprioriteren
in de thema’s en accenten zodat uitvoering met
daadkracht kan worden ingezet.
Binnen de gemeente Westland is er naast de wettelijke
kaders en kwaliteitseisen een belangrijk kader met
betrekking tot de wijze van uitvoering, die gebaseerd
is op de landelijke handhavingsstrategie4. In dit kader
staat modern toezicht centraal, dat wil zeggen toezicht
en handhaving vanuit vertrouwen. De naleving van
wet- en regelgeving is een gezamenlijke verantwoorde-
lijkheid van gemeente, burgers en bedrijven. De wet- en
regelgeving zijn bedoeld om kwaliteit, veiligheid en
leefbaarheid binnen de leefomgeving te beschermen en
te bevorderen.
4 Landelijke handhavingsstrategie; Een passende interventie bij iedere bevinding. Het Interprovinciaal overleg (IPO) en het Openbaar Ministerie (OM), 4 juni 2014
Bestuurlijke prioriteiten en gebiedsspecifieke uitvoeringstakenHet bereiken en/of bevorderen van naleving van de
regels op het gebied van milieu- en omgeving is het doel
van handhaving. Vanuit de missie van de organisatie
van de Gemeente Westland volgt dat dit doel wordt
bereikt door de middelen op een verantwoordelijke,
samenwerkingsgerichte, transparante en integere
manier in te zetten.
Uitvoering geven aan handhaving betekend uitvoering
geven aan wettelijke taken. Het handhavingsbeleid
biedt met vier thema’s en bijbehorende accenten de
mogelijkheid om extra aandacht te geven aan onder-
werpen die wenselijk of noodzakelijk deze aandacht
behoeven.
Deze vier thema’s zijn afgeleid uit de vijf thema’s die
vastgesteld zijn in het collegewerkprogramma. Het
thema financiën is niet vertaald naar specifieke uit-
voeringstaken, aangezien dit thema meer samenhang
met het effectief en efficiënt inzetten van de middelen.
Onderstaand staan de vier thema’s met bijbehorende
accenten vermeld:
• thema eigentijdse dienstverlening ○ Accent aantrekkelijke dienstverlening voor ondernemers
• thema sterke economie ○ Accent duurzame en innovatieve Greenport
• thema sociale kracht• thema aantrekkelijk Westland
○ Accent wonen naar behoefte ○ Accent duurzame leefomgeving
reguliere uitvoeringstakenDe wettelijke taken met betrekking tot toezicht- en
handhaving zijn zeer uitgebreid, waarbij uitvoering
geven aan alle taken niet realistisch is. Dit omdat
de uitvoering in relatie moet staan tot het Westland
(stedelijk-, sub-urbaan-, glastuinbouw-, natuurgebied
en bedrijventerrein) waarbinnen de handhaving wordt
toegepast en de beschikbare capaciteit die voorhanden
is.
Deze prioriteren in uitvoeringstaken wordt gerealiseerd
aan de hand van 21 aspecten/thema’s die betrekking
hebben op veiligheid, gezondheid, milieu, overlast, de
kans dat een overtreding voorkomt en het effect van de
overtreding op de omgeving. Deze kans op- en effect
van de overtreding, worden jaarlijks beoordeeld met een
risicoanalyse en aangepast aan de hand van de eerder
opgelegde sancties en het gemonitorde naleefgedrag.
monitoring en evaluatieHet handhavingsbeleid is de basis voor het jaarlijkse
handhavingsprogramma. Om na te gaan in welke
mate uitvoering wordt gegeven aan de specifieke
onderwerpen uit het beleid, is het noodzakelijk de taken
te monitoren en te evalueren. Monitoring vindt plaats
middels geautomatiseerde systemen en evaluatie
vindt plaats met het jaarverslag. Elk vierde jaar in de
beleidscyclus volgt er een evaluatie over de gestelde
doelen uit het beleid.
ontwikkelingenWet- en regelgeving zijn voortdurend in ontwikkeling en
dat heeft effect op de uitvoering van de taken binnen de
verschillende thema’s. In de komende beleidsperiode
zijn er ontwikkelingen te verwachten ten aanzien van
de gestelde kwaliteitseisen van toezicht en handhaving,
privaat toezicht in de bouw en verschillende ontwik-
kelingen in de bouw- en milieuregelgeving.
Deze ontwikkelingen worden nauwlettend gevolgd,
zodat indien noodzakelijk het beleid tussentijds kan
worden aangepast om in te kunnen spelen op de
ontwikkelingen.
6
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
algemene inleiding
Een moderne organisatie kenmerkt zich door een rationele structuur die moet leiden tot een efficiënte uitvoering van haar taken. deze structuur ligt in de organisatie van de gemeente Westland vast in werkprocessen die uitvoering geven aan beleid. het voorliggende handhavingsbeleid dient te zorgen voor een basis, van waaruit een efficiënt en effectief uitvoeringsplan kan worden geschreven dat is toegespitst op de omgeving.
van modern toezicht, met als uitgangspunt; het hebben
van vertrouwen in de burger en ondernemer. Modern
toezicht is onderdeel van de handhavingscultuur van
het Westland en blijft onverminderd van kracht, in dit
handhavingsbeleid ligt er meer nadruk op de samen-
werking tussen de verschillende handhavingspartners
(gemeente, VRH, ODH en politie), met de ambitie om op
een professionele manier integraal te werken.
leeswijzerVoorafgaand aan de beleidsnota vindt u de samenvat-
ting, gevolgd door de kaders waarbinnen het handha-
vingsbeleid opgesteld moet worden, zoals beschreven in
hoofdstuk 1. In hoofdstuk 2 zijn het doel en de thema’s
beschreven, die voortgekomen zijn uit het bestuursak-
koord en het collegewerkprogramma en passen
binnen de gestelde kaders. Hoofdstuk 3 geeft een
beschrijving van de structuur met betrekking tot risico’s
en prioritering, gerelateerd aan de integrale gebieds-
analyse Haaglanden en de landelijke handhavings- en
sanctiestrategie. De wijze van monitoring en evaluatie
staat beschreven in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 geeft
de meest relevante ontwikkelingen voor de komende
beleidsperiode weer. In de bijlage is de evaluatie van
het afgeronde integrale handhavingsbeleid “Handhaven
op maat 2011-2014” bijgesloten.
Aan de hand van beleidsmatige keuzes die voortkomen
uit politieke wensen, wettelijke kaders en prioriteringen,
ontstaat een kader waarbinnen de handhavingsmid-
delen op een effectieve, voorspelbare en controleerbare
manier kunnen worden ingezet.
De uitvoering van de taken op het gebied van bouw
wet- en regelgeving worden voor de gemeente Westland
uitgevoerd door de bouwinspecteurs van team
Omgevingsvergunningen, Toezicht en Erfgoed (OTE)
en de toezichthouders van het team Civiel Beheer,
het brandveilig gebruik door de toezichthouders van
de Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) en de milieu
wet- en regelgeving door de toezichthouders van de
Omgevingsdienst Haaglanden (ODH). De taken met
betrekking tot juridische handhaving ten aanzien van
bouw wet- en regelgeving alsmede brandveilig gebruik
worden uitgevoerd door het Bedrijfs- Juridisch Bureau
(BJB) van de gemeente Westland onderdeel van de
afdeling Ruimte Omgeving en Veiligeid (ROV). De juridi-
sche taken ten aanzien van milieu wet- en regelgeving
worden uitgevoerd door de juristen van de ODH.
In het voorgaande handhavingsbeleid “Handhaven op
Maat 2010 - 2014” lag de nadruk op het toepassen
7
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
1.1 handhaving en toezichtHet stellen van regels voor een veilige, leefbare,
gezonde en duurzame leef-, woon- en werkomgeving
door de overheid is alleen zinvol wanneer de overheid
ook controleert of de regels voldoende bekend zijn en
of deze worden nageleefd. De term handhaving in brede
zin kan worden opgevat als het "doen naleven". Dat kan
goedschiks of kwaadschiks, met preventieve of repres-
sieve maatregelen. Een professionele handhavingsorga-
nisatie gebruikt een mix van preventieve en repressieve
maatregelen (zie tabel 1.1). Toezicht is te omschrijven
als "het verzamelen van informatie om vast te stellen of
er sprake is van een overtreding van een regel".
1. kaders
Het opstellen van handhavingsbeleid biedt mogelijkheden om handhaving toe te spitsen op het geografisch en thematisch gebied waarbinnen het wordt toegepast. vanuit bestuurlijke wensen ten aanzien van handhaving en de aanpak van omgeving gerelateerde problemen en risico’s wordt hier invulling aan gegeven.
De bestuurlijke wensen zijn vastgelegd in het col-
legewerkprogramma 2014-2018 “Nieuwe realiteit,
Westlandse oplossingen5”.
Naast het collegewerkprogramma dienen de evaluatie
van het oude beleid “Handhaven op maat 2011-20146”,
de integrale gebiedsanalyse regio Haaglanden7, de
“Structuurvisie Westland 2025 – Perspectief 20408”
en de visie “Dienstverlening dichtbij9” zoals eerder
vastgesteld door de gemeenteraad, als kapstok voor het
nieuwe handhavingsbeleid. Uiteraard zijn de wettelijke
verplichtingen bovenal kaderstellend.
5 Nieuwe realiteit, Westlandse oplossingen; samen bouwen aan een economisch sterk, sociaal krachtig en aantrekkelijk Westland. Collegewerkprogramma 2014-2018, 1 mei 2014.6 Handhaven op maat; Integraal handhavingsbeleid 2011-2014. Gemeente Westland. 19 januari 2011.7 Integrale Gebiedsanalyse Regio Haaglanden. Stadsgewest Haaglanden, 25 februari 2004.8 Structuurvisie Westland 2025, perspectief 2040. Gemeente Westland, 17 december 2013.9 Dienstverlening dichtbij, wij maken verbinding. Gemeente Westland, 4 november 2009.8
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
tabel 1.1: overzicht instrumentenactiviteit Instrumenten
Preventieve handhavingVoorlichtingToezicht: periodieke controles, gebiedsgerichte, themagerichte en branchegerichte controlesLegalisering
repressieve handhavingHercontrolesKlachtenonderzoek en onderzoek van incidentenOnderzoek naar aanleiding van meldingen van burgers en ondernemers
sanctiesBestuurlijke sancties (bestuursdwang / dwangsom / intrekken vergunning / opleggen bouwstop / sluiten inrichting etc.)Strafrecht onder regie en verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie
bij het uitvoeren van de toezicht- en handhavingstaken van de gemeente Westland zijn in meerdere of mindere mate verschillende afdelingen van de gemeente Westland, de omgevingsdienst, de politie, het openbaar ministerie, de brandweer, de provincie en het waterschap betrokken. Uitgangspunt is dan ook om in overleg en samenwerking met deze partijen de uitvoering van handhaving vorm te geven, zodat op een eenduidige wijze toezicht en handhaving wordt toegepast.
1.2. modern toezichtDe naleving van wet- en regelgeving is een gezamenlijke
verantwoordelijkheid van gemeente, burgers en bedrij-
ven. De wet- en regelgeving zijn bedoeld om kwaliteit,
veiligheid en leefbaarheid binnen de leefomgeving te
beschermen en bevorderen en dat is in ieders belang.
Hierbij wordt binnen het Westland toezicht toegepast
vanuit vertrouwen. Om toezicht vanuit vertrouwen zo
effectief en efficiënt mogelijk uit te voeren, dienen de
inspecteurs zich goed in te kunnen leven in de situatie
van de overtreder en de aard van de overtreding. Met
behulp van een professionele houding en brede kennis
van de wet- en regelgeving in relatie tot de omgeving,
komen zij hiermee tot een efficiënte en effectieve
manier van handhaving.
ProfessionaliseringProfessioneel toezicht gaat veel verder dan enkel
deskundig toezicht. Naast het handhaven is de laatste
jaren de rol van adviseur, informatieverstrekker en
ondersteuner bij gekomen. Dit houdt in dat de toezicht-
houder rekening houdt met de specifieke bedrijfssitu-
atie en meedenkt in oplossingen.
Handhaving en toezicht zijn kerntaken van de gemeen-
te. Bekendheid met regels en het aantal overtredingen
geven een indicatie van het naleefgedrag. Er zijn
verschillende mogelijkheden om het naleefgedrag te
verbeteren.
Dit kan door goede voorlichting en communicatie met
burgers en ondernemers én door het uitoefenen van
actief toezicht met daaraan gekoppeld een consequent
sanctiebeleid. Door voorlichting wordt de bekendheid
met de inhoud en het belang van regels verbeterd, maar
de naleving ervan is dan nog niet geborgd. Controle op
de naleving van regels door het uitvoeren van toezicht
blijft nodig om burgers en bedrijven te wijzen op en te
houden aan hun verantwoordelijkheden.
Een adequate handhaving verhoogt bovendien de
rechtszekerheid en rechtsgelijkheid van burgers en
bedrijven. Wetten en regels gelden voor iedereen.
Burgers en bedrijven die zich aan de wet- en regelgeving
houden, moeten er op kunnen vertrouwen dat de
gemeente ook toeziet op de naleving en, indien nodig,
optreedt. Willekeur moet worden voorkomen. Hierdoor
zal de gemeente Westland naar haar burgers en
ondernemers geloofwaardig, betrouwbaar en integer
overkomen.
De handhavende taken van de gemeente op het gebied
van milieu en bouw worden in medebewind uitgevoerd.
Medebewind wil zeggen dat lagere overheden verplicht
zijn om medewerking te geven aan de uitvoering van
regelingen van de hogere overheid. De gemeente voert
dus taken uit die afkomstig zijn uit wetten vanuit de
rijksoverheid zoals de Wabo. Het tegenovergestelde van
medebewind is autonomie. De taken van de gemeente
op het gebied van de APV (Algemene Plaatselijke
Verordening) bijvoorbeeld zijn autonome taken.
Autonome taken zijn taken die de eigen huishouding
van de gemeente betreffen.
9
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
1.3. kwaliteitDeugdelijkheid in het opstellen van het handhavings-
beleid is belangrijk om de prioriteiten en doelen af
te stemmen op de Westlandse samenleving, zoals
omschreven in de voorgaande paragraaf. Een goed
onderbouwde keuze zal de weg naar uitvoering beter
kunnen vinden. In het Besluit omgevingsrecht10 (Bor) en
de Ministeriële regeling omgevingsrecht11 (Mor) staat
omschreven dat er handhavingsbeleid moet worden
vastgesteld door het college van B&W en wat de mini-
male kwaliteitseisen zijn voor het handhavingsbeleid.
Het Bor en de Mor gebieden kwaliteitseisen te
gebruiken op de Wabo taken en hieraan gerelateerde
wet- en regelgeving. De kwaliteitseisen zijn gebaseerd
op de beleidscyclus -ook wel Big Eight genoemd- zoals
hieronder weergegeven.
De evaluatie van het oude beleid, gebieds- en probleem-
analyse, prioriteiten en strategieën zijn voeding voor het
nieuwe beleid. Dit is de bovenste cyclus die om de 4
jaar wordt herhaald.
De onderste cyclus geeft de jaarlijkse uitvoering en
monitoring van het beleid weer. Het handhavingsbeleid
wordt jaarlijks vertaald naar een uitvoeringsprogramma
en na uitvoering gemonitord in het jaarverslag. Na
deze cyclus wordt nagegaan of het handhavingsbeleid
tussentijd moet worden aangepast.
Een inspecteur die zich correct gedraagt en luistert
naar het verhaal van de geïnspecteerde vergroot de
bereidheid bij burgers, bedrijven en instellingen om
regels na te leven. Afhankelijk van de situatie kiest de
inspecteur bewust voor een bepaalde houding die tot de
beste naleving leidt. Hierbij switcht de toezichthouder
tussen de verschillende rollen die hij op zich neemt als
adviseur, informatieverstrekker en handhaver.
Deze aanpak doet een beroep op alle professionele
kwaliteiten van een inspecteur, waaronder voor een
groot deel het inlevingsvermogen. Daarnaast laat het
ruimte open om in iedere situatie de meest effectieve
route te bewandelen. Het begrip vertrouwen staat
centraal. Het bekende motto "vertrouwen is goed,
controleren is beter" gaat hiermee de prullenbak in.
10 Besluit van 25 maart 2010, houdende regels ter uitvoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Besluit omgevingsrecht).11 Regeling van de Minister van Volkshuisvesting, Ruim-telijke Ordening en Milieubeheer van 30 maart 2010, nr. BJZ2010008979, houdende nadere regels ter uitvoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en van het Besluit omgevingsrecht (Regeling omgevingsrecht).
Het begrip vertrouwen staat centraal. Het bekende motto “vertrouwen is goed, controleren is beter” gaat hiermee de prullenbak in.
10
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
1.4. evaluatie “handhaven op maat 2011 - 2014”
Doorbeleid over de voorgaande periode te evalueren
wordt een oordeel gevormd of de gestelde doelen zijn
bereikt en of dit met een gewenst positieve resultaat ge-
paard is gegaan, kortom is het beleid effectief geweest.
Dit oordeel dient als voeding voor nieuwe beleid, zodat
er een kwalitatief beter plan ontstaat.
In de evaluatie van het handhavingsbeleid “Handhaven
op maat 2011 - 2014” zoals beschreven in bijlage 1, is
per onderwerp uitgewerkt hoe hieraan invulling is gege-
ven, alsmede de ontwikkelingen en knelpunten. Vanuit
de informatie wordt geconcludeerd dat de meeste
gestelde doelen bereikt zijn, of onderdeel zijn geworden
van regulier werk. Aandachtspunten die voortvloeien uit
het oude beleid zijn: kwantificeerbaarheid van kwaliteit,
samenwerking tussen de verschillende handhavings-
partners en ontwikkelingen naar de toekomst. Tezamen
met de onderwerpen “ruimte voor de glastuinbouw”
en “modern toezicht” komen deze terug in dit herijkte
handhavingsbeleid.
1.5. bestuursakkoord en collegewerkprogramma
Het bestuursakkoord12 en het collegewerkprogramma13
vormen belangrijke kaders voor het handhavingsbeleid.
De beleidscyclus volgt de collegecyclus en daardoor
zijn de doelstelling die het bestuur gerealiseerd willen
hebben goed in te passen.
bestuursakkoordDe coalitie ziet, binnen het kader van de bestuurlijke
verantwoordelijkheid, een toekomst waarin realistisch
omgegaan moet worden met nieuwe realiteiten,
waaronder economische en sociale ontwikkelingen, een
rol weggelegd voor de gemeente om te komen tot een
duurzame toekomst van Westland.
Uitgangspunt is het behoud van de fundamenten uit
de drie visies van Westland: de Structuurvisie, de
Maatschappelijke visie en de visie op Dienstverlening.
Dit betekent:
• Behoud economische kracht van Westland als
glastuinbouwgemeente. Actief een rol spelen als
regie-voerende gemeente om initiatieven te stimule-
ren en te faciliteren.
• Een ruimtelijke ontwikkeling van het Westland
waar de accenten liggen op kennisontwikkeling en
innovatie, handel en logistiek en duurzaamheid.
• Behoud sociale kracht van Westland als vereniging
van 11 dorpskernen met ieder een eigen identiteit.
• Verder bouwen aan een dienstverlenende gemeente.
Hierbij staat onder meer centraal het verminderen
van de administratieve lasten en regelgeving, het
maken van verbeterslagen in het kader van digitalise-
ring, de loketfunctie dichter bij de burger brengen en
de veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte
versterken.
In het bestuursakkoord is duurzaamheid de rode
draad in het bereiken van de economische en sociale
ambities.
CollegewerkprogrammaOnder de titel " Nieuwe realiteit, Westlandse oplos-
singen" is het collegewerkprogramma 2015-2018
opgesteld. Voor dit handhavingsbeleid zijn een aantal
punten uit het collegewerkprogramma van belang.
De gemeente Westland regisseert en schept de (rand)
voorwaarden voor economische vitaliteit en een prettige
leefomgeving: de ruimtelijke visie “Structuurvisie
Westland 2025 – Perspectief 2040” 14 is hierbij
leidend. Naast de economische kracht is er de sterke
sociale verbondenheid in Westland. De sociale kracht
is leidraad in de sociaal maatschappelijke visie.
Ondersteunend aan de structuurvisie en de sociaal
maatschappelijke visie is de visie op dienstverlening.
De visie op dienstverlening is erop gericht om inwoners,
bedrijfsleven en organisaties zo goed mogelijk te
bereiken en van dienst te zijn, waarbij de structuurvisie
ruimtelijke kaders biedt. Deze drie visies vormen een
basis voor de toekomst, waarbij extra accenten worden
gelegd op innovatie, duurzaamheid en leefbaarheid.
12 Nieuwe realiteit nieuwe uitdagingen, samen bouwen aan een sterk Westland. Gemeente Westland, 13 mei 2014.13 Nieuwe realiteit, Westlandse oplossingen; samen bouwen aan een economisch sterk, sociaal krachtig en aantrekkelijk Westland. Collegewerkprogramma 2014-2018, 1 mei 2014. 14 Structuurvisie Westland 2025, perspectief 2040. Gemeente
Westland, 17 december 2013.11
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
“Samen aan zet, gemeente en samenleving. Een sterke
economie, krachtige sociale omgeving en een Westland
dat aantrekkelijk is”. Het college roept raad, inwoners,
ondernemers en maatschappelijke organisaties op om
samen te werken om deze doelen te verwezenlijken.
Ambities die niet zonder inspanning gerealiseerd
kunnen worden en ook een inspanning betekent voor de
ambtelijke organisatie. In een tijd dat er “scherp aan de
wind moet worden gevaren” vraagt dat om innovatieve
oplossingen in efficiëntie en duidelijke keuzes in
uitvoering waarbij kwaliteit gewaarborgd blijft.
De in het collegewerkprogramma benoemde uitgangs-
en aandachtspunten komen in dit beleidsstuk bij de
verschillende thema's aan de orde.
“Samen aan zet, gemeente en samenleving. Een sterke economie, krachtige sociale omgeving en een Westland dat aantrekkelijk is”
12
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
2. bestuurlijke prioriteiten en gebiedsspecifieke uitvoeringstaken
doel handhaving"De gemeente Westland, geworteld in de dyna-
mische glastuinbouw, werkt voortdurend aan
versterking en verbreding van de economische
activiteit, aan de kwaliteit van wonen en leven
en de vitaliteit van de gemeenschappen in het
Westland. De glastuinbouwcluster wordt op
duurzame wijze gefaciliteerd in combinatie met
behoud en ontwikkeling van kust, landschap en
natuur. De gemeente staat voor een hoog niveau
van dienstverlening voor allen die in het Westland
werken, wonen en recreëren."
De missie van de Gemeente Westland
De missie van de Gemeente Westland staat in relatie
tot de thema’s - Sterke Economie, Sociale Kracht,
Aantrekkelijk Westland, Eigentijdse Dienstverlening en
Financiën - uit het collegewerkprogramma 2014 – 2018
de gemeente Westland is een unieke omgeving in nederland, met een belangrijke economische motor die glastuinbouw heet. deze uitzonderlijke omgeving verdient een passende aandacht, ook als het om handhaving gaat. handhaving toegespitst op het gebied waarin het wordt toegepast.
Ten aanzien van de wettelijke taken wordt dit ondervan-
gen door vanuit de gebiedsanalyse en de jaarlijks uit te
voeren risicoanalyse de aandacht daar te leggen waar
dat nodig is. De wijze van prioriteren in de wettelijke
handhavingstaken wordt in het volgende hoofdstuk
toegelicht.
In dit hoofdstuk vindt u de doelen en thema’s van het
handhavingsbeleid die vanuit de bestuurlijke wensen
komen, zoals deze zijn genoemd in het collegewerk-
programma, de wensen vanuit de uitvoerende teams
en instanties en vanuit door belangenbehartigers en
ondernemers gegeven input.
15 Nieuwe realiteit, Westlandse oplossingen; samen bouwen aan een economisch sterk, sociaal krachtig en aantrekkelijk Westland. Collegewerkprogramma 2014-2018, 1 mei 2014.
13
“Nieuwe realiteit, Westlandse oplossingen”15
Vanuit deze onderwerpen zijn de thema’s met bijbeho-
rende accenten samengesteld waaraan de Gemeente
Westland aandacht wil geven. Enkele doelen en
resultaten uit het collegewerkprogramma hebben direct
betrekking op de handhaving ten aanzien van bouw- en
woningtoezicht en milieutoezicht. Er zijn ook wettelijke
taken die de teams uitvoeren en enkele daarvan passen
in de doelstellingen uit het programma, dit is beschre-
ven in de navolgende sub paragrafen.
De missie van de organisatie geeft voeding aan de
wijze waarop invulling gegeven moet worden aan de
uitvoering van handhaving
"We zijn een professionele innovatieve organisatie
die eendrachtig haar missie verwezenlijkt en die
daarbij samenwerking zoekend en gezaghebbend
is. Als lerende organisatie hebben wij voortdurend
oog voor de kwaliteit van onze resultaten. Met elkaar
hechten we veel waarde aan openheid
verantwoordelijkheid nemen
samenwerkingsgerichtheid en integriteit."
De missie van de organisatie van de Gemeente
Westland
Het doel van handhaving is: het bereiken en/of bevor-
deren van naleving van de regels op het gebied van
omgevingstoezicht. Om tot dit doel te komen worden de
middelen op een verantwoordelijke, samenwerkingsge-
richte, transparante en integere manier ingezet.
2.1 thema’s handhavingHet vijftal thema’s die zijn vastgesteld in het college-
werkprogramma: eigentijdse dienstverlening, sterke
economie, sociale kracht, aantrekkelijk Westland en
financiën, zijn bestuurlijk van belang voor de gemeente
Westland. Met uitzondering van het thema financiën,
aangezien hier geen uitvoeringsspecifieke taken uit
voortvloeien, zijn deze thema’s overgenomen in dit
handhavingsbeleid. Aan deze vier thema’s zijn accenten
gekoppeld die passen bij de opgave die het college
wil meegeven middels het collegewerkprogramma. In
de onderstaande paragraven zijn deze thema’s met
bijbehorende accenten uitgewerkt.
2.1.1 thema eigentijdse dienstverleningEen duurzame, kwalitatief betere dienstverlening
aan burgers en bedrijven tegen lagere kosten. De
verschillende teams en organisaties werken volgens
de doelstelling binnen een digitaal systeem, daardoor
kan informatie vaak op een snellere manier worden
gedeeld. Een nadeel van deze vorm van werken is de
afstand die gecreëerd wordt tussen de medewerkers,
die de integrale samenwerking niet ten goede komt.
Het vinden van een goede balans in samenwerken en
digitaal werken is van belang.
Het college vindt dat binnen de gemeente Westland het
vestigingsklimaat voor ondernemers aantrekkelijk moet
zijn. Dit wordt versterkt door het ondernemingsdossier
uit te breiden naar de glastuinbouwsector, wat resul-
teert in verminderde regeldruk voor ondernemers.
accent “aantrekkelijke dienstverlening voor ondernemers"Integraal handhaven is een verplichting vanuit de Wabo
en houdt in dat toezichthouders met elkaar samen-
werken op meerdere beleidsterreinen. Dat betekent
dat de een bouwinspecteur bijvoorbeeld ook naar
milieuaspecten kijkt en andersom. Maar ook samenwer-
king met andere bevoegde gezagen zoals provincie en
waterschap is een vereiste voor integraal toezicht.
Om te kunnen profiteren van integraal optreden, zodat
handhaving effectiever en efficiënter wordt, is het
wenselijk om werkprocessen op elkaar af te stemmen,
met als doel in de uitvoering beter op elkaar aan te
laten sluiten. Hierbij worden ook handhavingspartners
zoals de provincie, politie en het waterschap betrokken.
Naast samenwerking draagt het ondernemersdossier,
waarmee ondernemers hun relevante gegevens
openstellen voor toezichthouders, bij aan minder
regeldruk voor bedrijven, betere dienstverlening door de
overheidsinstanties en minder irritatie bij de onderne-
mer. Het breder toepassen van het ondernemingsdos-
sier in de verschillende branches, heeft de voorkeur
vanuit het college. Vanuit milieutoezicht kan hieraan
een bijdrage geleverd worden door meer kenbaarheid te
geven op dit onderwerp tijdens controles, bijvoorbeeld
door het uitgeven van folders of enquêtes. Omdat
het ondernemersdossier een nieuw initiatief is voor
de glastuinbouw-sector en nog onzeker is hoe dit zal
ontwikkelen, zal doormiddel van beleidsondersteuning
een bijdrage worden geleverd.
15 Nieuwe realiteit, Westlandse oplossingen; samen bouwen aan een economisch sterk, sociaal krachtig en aantrekkelijk Westland. Collegewerkprogramma 2014-2018, 1 mei 2014.
14
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
Doelstelling voor de komende beleidsperiode is het
uitbouwen van de integrale samenwerking tussen de
gemeente en de Omgevingsdienst Haaglanden, de
Veiligheidsregio Haaglanden de Hoogheemraadschap
van Delfland en de politie door:
• afstemmen werkprocessen
• meer aandacht voor integrale samenwerking in de
uitvoeringsprogramma’s
• ondernemersdossier (verminderde regeldruk voor
ondernemers).
2.1.2 thema sterke economieOm welvaart op een lange termijn te behouden zet het
college in op een duurzame en innovatieve greenport.
In het collegewerkprogramma wordt de uitvoering van
het project “Modernisering teeltareaal in Westland”
genoemd. Doel is een verbeterde ruimtelijke structuur
en modernisering van het glastuinbouwgebied. Dit kan
onder meer worden bereikt door handhavend op te
treden tegen overtredingen binnen het glastuinbouwge-
bied. Voor de lopende collegeperiode is als doel gesteld
in het collegewerkprogramma, het bestuurlijk verwerken
van prioritaire handhavingsdossiers uit het project
“Ruimte voor de glastuinbouw”.
accent “duurzame en Innovatieve greenport”De glastuinbouw is een grote sector in de gemeente
Westland, ongeveer 30% van de bedrijven zijn glas-
tuinbouwbedrijven, die iets meer dan de helft van
het grondoppervlakte in beslag nemen. Bovendien is
de glastuinbouwsector de derde economische pijler
in Nederland en levert de gemeente Westland de
grootste bijdrage. In de Structuurvisie Westland 2025
– Perspectief 204016 geeft de gemeente Westland
de ruimtelijke en economische koers op hoofdlijnen
voor de periode tot 2020. Hierin staat beschreven
dat het milieu-imago van de glastuinbouwsector
wordt ingegeven door de perceptie van een energie-
intensieve bedrijfstak, lichthinder, verkeers-genererende
werking (vrachtautobewegingen) en het gebruik van
gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen.
Ontwikkelingsruimte voor de glastuinbouwsector kan
alleen worden gerealiseerd door het bevorderen van
kwaliteit op deze onderwerpen.
Vanaf 2014 tot 2027 is de doelstelling om de emissie
van stikstof en fosfaat terug te brengen tot nagenoeg
niets, bijvoorbeeld door meer recirculatie van het water
zodat er minder lozing nodig is. In het activiteitenbesluit
is geregeld dat bedrijven jaarlijks voor 1 mei een
milieurapportage (UO-registratie) aanleveren, alsmede
verplicht gesteld voor deze bedrijven om actief bezig
te zijn met het terugdringen van de emissie. Vanuit
milieuhandhaving zal tijdens toezicht extra aandacht
aan dit onderwerp worden gegeven, zoals uitleg over
wet- en regelgeving en te wijzen op milieuzaken die
anders of beter kunnen.
Ondanks dat de meeste tuinbouwbedrijven inmiddels
zijn aangesloten op de riolering laat de waterkwaliteit te
wensen over. Deels door het niet juist gebruiken van de
rioolaansluiting, waardoor het riool niet functioneert zo-
als beoogd. Naast hinder en overlast voor de gebruikers
van de riolering kan dit leiden tot lozing van afvalwater
op het oppervlaktewater wat een negatieve invloed
heeft op de kwaliteit van het oppervlaktewater. Op dit
onderwerp zullen de medewerkers van Civiel Beheer
toezicht houden, waarbij de juridische verwerking wordt
verzorgt door de juristen van team BJB.
In de structuurvisie Westland 2025 – Perspectief 2040,
is vastgelegd dat er een bijdrage wordt geleverd aan het
behoud en de versterking van het Westlandse glastuin-
bouwcluster. Deze ambitie is de afgelopen bestuursperi-
ode tot uitdrukking gekomen in het opgestelde bestem-
mingsplan glastuinbouwgebied Westland. Ten aanzien
van dit bestemmingsplan is het buitengebied van het
Westland geïnspecteerd op strijdigheden en wordt
uitvoering gegeven aan de juridische afhandeling van
deze dossiers. Gewaakt dient er te worden voor nieuwe
strijdigheden in het buitengebied van het Westland,
waartegen handhavend opgetreden zal worden na een
constatering van de toezichthouders.16 Structuurvisie Westland 2025, perspectief 2040. Gemeente Westland, 17 december 2013.
15
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
Naast het glastuinbouwgebied, zijn er binnen het
Westland diverse bedrijventerreinen aanwezig. De
gevestigde bedrijven staan veelal in relatie tot de
glastuinbouw en dragen bij aan een sterk glastuin-
bouwcluster. Illegaliteiten op bedrijventerreinen, zoals
bewoning of ander strijdig gebruik, kunnen de vitaliteit
van bedrijven in de weg staan. De gemeente Westland
zal daarom toezicht houden op het gebruik in relatie
tot de bestemming van de bedrijventerreinen en waar
nodig handhavend optreden.
De gemeente Westland wordt landelijk gezien als
dé specialist op het gebied van glastuinbouw. Zowel
rijksoverheid als andere glastuinbouwgemeenten weten
de gemeente Westland te vinden voor het stellen van
vragen over specifieke glastuinbouw gerelateerde
onderwerpen, om te vragen hoe Westland de regels
interpreteert en uitvoert óf om de gemeente Westland
te laten meedenken over het opstellen / bijstellen van
wet- en regelgeving.
De kennis op het gebied van glastuinbouw wordt
door de gemeente Westland met andere organisaties
gedeeld in het platform duurzame glastuinbouw
(voorheen: Glami). Westland neemt deel aan de
stuurgroep en de managementgroep. Het platform
duurzame glastuinbouw is een initiatief van LTO
Glaskracht. Verder is de gemeente Westland voorzitter
van de klankbordgroep glastuinbouw voor gemeenten.
Aan deze klankbordgroep neemt het grootste deel
van de glastuinbouwgemeenten uit Nederland deel.
In deze klankbordgroep worden bijvoorbeeld nieuwe
ontwikkelingen rondom wet- en regelgeving besproken.
Verder kunnen gemeenten hun kennis en ervaringen
(beleidsmatig, maar ook rondom vergunningverlening
en handhaving) delen. Digitaal wordt vanuit de
gemeente Westland informatie ontsloten voor andere
glastuinbouwgemeenten via het ROM-netwerk van de
VNG.
Onderwerpen die voor milieutoezicht de komende
jaren aan de orde komen:
• Zorgplicht grondteelt (verscherpte emissie richtlij-
nen);
Onderwerpen die voor omgevingstoezicht en handha-
ving de komende jaren aan de orde komen:
• Toezicht en handhaving gebruik drukriolering
• Prioritaire handhavingsdossiers strijdig
gebruik glastuinbouwgronden (behoud sterk
glastuinbouwcluster);
• Handhaving nieuwe strijdigheden glastuinbouw-
gronden (behoud sterk glastuinbouwcluster);
• Handhaving strijdig gebruik bedrijventerreinen
(behoud bedrijventerreinen).
2.1.3 thema sociale krachtEen veranderende maatschappij waarbij de eigen
kracht van inwoners een belangrijk speerpunt is.
Team OTE draagt daar aan bij, door de controle van
aanvragen ten aanzien van de Wet Maatschappelijke
Ondersteuning. Aanvragen voor het aanpassen van een
woning voor zorgbehoevende mensen worden beoor-
deeld op prijs en kwaliteit. Dit heeft geleid tot besparing
op de gemeentelijke uitgaven en wordt onverminderd
voortgezet.
Een andere ontwikkeling op het gebied van zelfred-
zaamheid is de wijziging in het stelsel vergunningsvrij
bouwen. Hierbinnen is mogelijk om zonder vergunning
een mantelzorgwoning te realiseren bij een bestaande
woning. Deze verruiming in de regels zorgt voor een
extra inspanning om mogelijke groei van illegale
woningen tegen te gaan en betreft een wettelijke taak
voor bouw- en woningtoezicht.
Onderwerpen die voor omgevingstoezicht en handha-
ving de komende jaren aan de orde komt:
• Adviseren in het kader van WMO aanvragen
• Toezicht ontwikkelingen mantelzorgwoningen.
2.1.4 thema aantrekkelijk WestlandHet thema aantrekkelijk Westland heeft betrek-
king op veiligheid, leefbaarheid en beleving.
Aantrekkelijkere en vitalere dorpscentra wordt in het
16
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
collegewerkprogramma gerelateerd aan de uitvoering
van de centrumplannen, de woonbehoefte aan het
woonprogramma en het versterken van de kwaliteit en
het imago van toerisme en recreatie aan arrangemen-
ten en promotie. Naast ontwikkelen is er een wettelijke
taak weggelegd voor de gemeente om illegaliteiten
tegen te gaan. In een aantrekkelijke dorpskern past
geen straatbeeld met vervallen panden, overbewoning
of ander strijdig gebruik.
Toezicht en handhaving draagt via de uitvoering van
de wettelijke taken bij aan een aantrekkelijk Westland
zoals het toezicht op bestaande bouw en inrichting en
gebruik van erven en gebouwen. Hierbij is veiligheid
sterk verweven in de reguliere uitvoeringstaken van
milieu- en bouw- en woningtoezicht, waaraan via de
risicoprioritering aandacht wordt gegeven.
accent “Wonen naar behoefte”In de kassen en op het veilingterrein werken veel
arbeidsmigranten, mensen die nodig zijn om het werk
te verzetten. Deze inwoners van het Westland, hebben
goede huisvesting nodig en illegaliteiten zijn daarbij
niet gewenst. Illegaal huisvesten van arbeidsmigranten
kan leiden tot verdringing van bijvoorbeeld starters op
de woningmarkt. Verdringing op de woningmarkt kan
leiden tot etnische competitie17, waardoor de kans
op segregatie van immigranten wordt vergroot. Naast
het beschermen van de economische positie van de
gevestigde Westlandse inwoners, is er een belang
om de arbeidsmigranten gestructureerd te kunnen
huisvesten. Een deel van de arbeidsmigranten wordt
gehuisvest in agrarische dienstwoningen. Wanneer deze
vorm van huisvesten herstructurering van het glasare-
aal in het glastuinbouwgebied in de weg staat, zal hier
handhavend tegen worden opgetreden. Daarentegen
wanneer het huisvesten van arbeidsmigranten in
agrarische dienstwoningen op een, vanuit technische
voorschriften, correcte wijze plaatsvindt en er geen
belemmering is ten aanzien van herstructurering van
het glasareaal, zal er in deze situaties niet handhavend
worden opgetreden.
Onderwerp dat voor omgevingstoezicht en handhaving
de komende jaren aan de orde is:
• huisvesting arbeidsmigranten.
accent “duurzame leefomgeving”Binnen het accent verduurzaming van de leefomgeving,
bestaat de wens om onder andere een kwalita-
tieve verbetering van de woningvoorraad tot stand te
brengen. Door hier meer aandacht aan te geven tijdens
bouwtoezicht en toezicht ten aanzien van bestaande
bouwwerken, kan deze kwaliteitsimpuls ontwikkeld
worden.
Onderwerp dat voor omgevingstoezicht en handhaving
de komende jaren aan de orde is:
• Duurzaamheid in de bouw.
De gemeente Westland wordt landelijk gezien als dé specialist op het gebied van glastuinbouw.
17 Blalock, H. M. (1967). Towards a theory of minority-group relations. New York: Wiley
17
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
3. Reguliere wabo uitvoeringstaken
handhaven brengt beleid, uitvoering en handhaving in
verbinding met elkaar.
Er is hierin een verschil tussen milieutoezicht, dat
grotendeels planmatig werkt en deels vraag gestuurd
en bouw- en woningtoezicht dat meer vraag gestuurd
en minder planmatig werkt; simpelweg omdat een
groot deel van de werkvoorraad van het cluster BWT
afhankelijk is van het aantal bouwprojecten dat in
uitvoering komt. Vanuit de risicoanalyse wordt bepaald
hoe intensief toezicht gehouden wordt op een project
of specifieke uitvoeringstaak, geclassificeerd naar
complexiteit.
In de voorgaande paragraaf is uiteengezet wat de doelen zijn van het handhavingsbeleid en welke thema’s met bijbehorende activiteiten worden ingezet om uitvoering aan de bestuurlijke prioriteiten te geven. In dit hoofdstuk vindt u informatie over de prioritering in de reguliere uitvoeringstaken ten aanzien van toezicht op milieu, bouwen en wonen.
of uitvoeringstaken meer aandacht krijgen dan andere is afhankelijk van een risicoanalyse, die gebaseerd is op de integrale gebiedsanalyse, de naleefstrategie en de sanctiestrategie. stapsgewijs wordt uitleg aan dit proces gegeven.
3.1. taakuitvoeringOm op een professionele manier uitvoering geven aan
het brede pallet aan toezicht- en handhavingstaken is
het noodzakelijk beleid te voeren. Uitvoering geven aan
alle taken is niet realistisch, de taken moeten in relatie
staan tot het gebied en de risico’s waarin uitvoering
wordt gegeven. Vanuit een onderbouwde keuze kan
toezicht en handhaving plaatsvinden waar dat nodig en
gewenst is. Om een keuze te kunnen maken wordt er
door zowel milieutoezicht als bouw- en woningtoezicht
jaarlijks een risicoanalyse uitgevoerd. De uitkomsten
uit de risicoanalyse worden toegepast voor de verdeling
van de capaciteit over de taken in het handhavings-
uitvoeringsprogramma. Deze verdeling gebeurd op een
programmatische manier. Programmatisch handhaven
betekent dat de handhaving planmatig plaatsvindt
in plaats van incident-gestuurd. Programmatisch 18
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
3.2. Integrale gebiedsanalyse regio haaglanden
Zoals beschreven vormt de risicoanalyse de basis
om tot een prioritering van de taken te komen. Door
de risicoprioritering af te stemmen op de omgeving,
wordt deze realistisch. Hiervoor is de Integrale
Gebiedsanalyse Regio Haaglanden18 opgesteld. In de
hele regio zijn aan het grondgebied gebiedstypering
toegekend, in totaal worden er negen verschillende
typeringen omschreven. Ten aanzien van het Westland
zijn er vijf gebiedstyperingen van toepassing:
• stedelijk gebied,
• sub-urbaan gebied,
• glastuinbouw,
• bedrijventerrein,
• natuurgebied.
Op basis van 21 aspecten/thema’s, die betrekking heb-
ben op veiligheid, gezondheid, milieu, overlast en van
invloed zijn op de risico’s ten aanzien van de gebieds-
typeringen, is met behulp van een probleemanalyse
een wegingsfactor opgesteld waarmee een inschatting
van de kans dat een overtreding optreed binnen een
gebiedstypering wordt weergegeven. Ook de sancties
en het naleefpercentage zijn bepalend voor de wegings-
factor. De wegingsfactoren worden meegenomen in de
prioritering van de uitvoeringstaken, zodat een reële
inschatting van de kans op overtredingen gemaakt kan
worden.
3.3. Prioritering reguliere Wabo uitvoeringstaken
Uit de risicoanalyse die gebaseerd is op de gebieds-
analyse volgt een prioritering met betrekking tot de
specifieke taken die omschreven staan in het jaarlijks
vast te stellen handhavings-uitvoeringsprogramma.
Deze prioritering maakt het mogelijk om de beschikbare
uren te verdelen over de gebiedsrelevante uitvoeringsta-
ken. Hierbij worden de onderstaande uitgangspunten
gehanteerd:
• prioritering moet zijn vastgelegd in een doordacht en
consistent uitvoeringsprogramma gebaseerd op de
uitgangspunten van het handhavingsbeleid,
• prioritering kan bepalend zijn voor de mate
waarin toezicht wordt gehouden op de naleving van
voorschriften,
• prioritering mag inhouden dat bij bepaalde lichte
overtredingen alleen naar aanleiding van een klacht
of een verzoek van een derde wordt opgetreden,
• prioritering in handhavingsbeleid of uitvoeringspro-
gramma’s kan niet inhouden dat tegen overtredingen
die een lage prioriteit hebben in het geheel niet wordt
opgetreden. Daarmee zou het te handhaven wettelijk
voorschrift wordt ondergraven. Als in een verzoek om
handhaving wordt gevraagd op te treden tegen een
laag geprioriteerde overtreding, dan zal een belangen-
afweging moeten worden uitgevoerd, die tot gevolg
kan hebben dat er, ondanks de lage prioritering, toch
handhavend moet worden opgetreden.
Naast de prioritering op basis van gebiedsgerelateerde
risico’s, zijn er in de gemeente Westland kaders gesteld
in verschillende beleidsnota’s, waaronder een
woonvisie, welstandsnota en beleid ten aanzien van
kinderopvang, toerisme & recreatie, het houden van
paarden e.d.
Hiermee wordt onderscheid gemaakt in de wijze waarop
uitvoering wordt
gegeven aan bepaalde uitvoeringstaken in de
handhaving.
De beleidsnota’s zijn allen te vinden op de site van de
gemeente Westland.
Het effectief en efficiënt uitvoeren van de handha-
vingstaken betekent verantwoord kiezen, hiervoor
wordt jaarlijks de risicoanalyse uitgevoerd waaruit
de prioritering volgt. Prioriteren in uitvoeringstaken
mag niet leiden tot willekeur in de uitvoering van
de taken. Dit wordt voorkomen door het toepassen
van de Wabo Nalevingstrategie en de landelijke
handhavingsstrategie.
18 Integrale Gebiedsanalyse Regio Haaglanden. Stadsgewest Haaglanden, 25 februari 2004.
19
Handhavingsbeleid Gemeente Westland20
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
3.4. Wabo nalevingstrategie en landelijke handhavingsstrategie
Handhaven betekent meer dan het opleggen van
sanctie, maar begint al bij het aanspreken van een
(vermeende) overtreder. Hoe iemand aangesproken
wordt en welke informatie de persoon krijgt draagt bij
aan het verloop van de handhaving. Om handhaving
binnen een gemeente eenduidig te laten verlopen, is
een nalevingstrategie nodig. Door te beschrijven wat
de gewenste manier is om naleving van de wetgeving
te bereiken en wat de rol van handhaving daarin is,
kunnen de handhavingspartners binnen de gemeente
eenduidig naar buiten treden. Binnen de gemeente
Westland is de Wabo nalevingstrategie19 vastgesteld en
bestaat uit drie delen:
preventie-, handhaving- en sanctiestrategie.
Vooruitlopend op de wet-VTH is een landelijke handha-
vingsstrategie20 ontwikkeld, waardoor handhaving een
meer landelijke uniformiteit krijgt. Dit is weergegeven in
het bovenstaande stroomschema.
Handhaven betekent meer dan het opleggen van sanctie, maar begint al bij het aan-spreken van een overtreder.
De landelijke handhavingsstrategie draagt bij aan
een meer duidelijkheid, vanuit gezamenlijk toezicht
door betrouwbare, onafhankelijke en professionele
handhavingsinstanties. De wijze van interventie wordt
gebaseerd op de gevolgen van de overtreding in relatie
tot het gedrag van de overtreder en past in het moderne
toezicht dat binnen de Gemeente Westland wordt
toegepast en vervangt het deel sanctiestrategie uit de
Wabo nalevingstrategie.
21
19 Wabo Nalevingstrategie; Het instrumentarium dat wordt ingezet om naleving van de regels te bevorderen. Stadgewest Haaglanden 27-01-201120 Landelijke handhavingsstrategie; Een passende interventie bij iedere bevinding. Het Interprovinciaal overleg (IPO) en het Openbaar Ministerie (OM), 4 juni 2014
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
4. monitoring en evaluatie
zelfstandige organisaties en hebben een eigen systeem
met betrekking tot de wijze van monitoring. Productie
monitoren is van belang, zodat tussentijdse bijsturing
tot stand kan komen. Daarnaast is monitoring nodig om
gegevens te kunnen produceren op basis waarvan een
jaarlijkse evaluatie kan worden opgesteld.
4.2. evaluatieVanuit de gegevens die tot stand zijn gekomen uit
het monitoren van de voortgang, volgt er jaarlijks een
evaluatie van het uitvoeringsprogramma. De evaluatie is
nodig om na te gaan of er uitvoering is gegeven aan de
specifieke doelstellingen uit het handhavingsbeleid en
in welke mate het doel is bereikt. Het opstellen van het
In de voorgaande paragraaf heeft is aangegeven hoe er prioriteit wordt gegeven aan de verschillende uitvoeringstaken. ook is aan bod geweest welke onderwerpen extra aandacht krijgen als gevolg van bestuurlijke wensen, ontwikkelingen en/of uit het resultaat van de evaluatie van het voorgaande beleid. hiermee hebben de toezichthouders niet alleen duidelijkheid over welke taken worden uitgevoerd maar ook over de wijze van handhaving. dit brengt tevens een verantwoordelijkheid met zich mee om over de resultaten die betrekking hebben op de verschillende onderwerpen te rapporteren.
4.1. monitoringOm te kunnen rapporteren zijn gegevens nodig over
de uitvoering van de taken. Door te monitoren kunnen
gegevens gegenereerd worden die leiden tot een
rapportage. De teams van de gemeente Westland
gebruiken hiervoor twee systemen, het tijdsregistratie-
systeem TIM en het productieprogramma SquitXO. Het
uitvoeringsprogramma van de gemeentelijke teams
is gebaseerd op een tijdsbesteding die gerelateerd is
aan de omvang van het aantal zaken die uitgevoerd
worden. Door zowel de productie als de tijdsbesteding
te monitoren kan worden nagegaan of de doelstellingen
uit het opgestelde plan worden gehaald en of bijsturing
noodzakelijk is. De VRH en ODH zijn in zekere zin
22
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
jaarverslag vindt plaats in het eerste kwartaal van het
nieuwe jaar en is de basis voor het samenstellen van
het nieuwe uitvoeringsprogramma van het opvolgende
jaar. Indien gewenst kunnen prioriteiten, doelstellingen
en/of strategieën uit het beleid worden aangepast.
Deze aanpassingen worden aan het bestuur voorgelegd
ter besluitvorming. Iedere vier jaar wordt het handha-
vingsbeleid als geheel geëvalueerd. Dit kan leiden tot
bijstelling van het beleid. In lijn met de Omgevingswet
zullen eventuele beleidswijzigingen ter besluitvorming
worden voorgelegd aan het bestuur.
omgevingswet
Als de Omgevingswet in 2018 van kracht wordt is
er sprake van één omgevingsvisie, één omgevings-
programma, één omgevingsplan en één integrale
uitvoering. Dit betekent dat het handhavingsbeleid
dan is opgegaan in de Omgevingsvsie. Er zal in 2018
dus geen nieuw totaal-handhavingsbeleid in procedure
worden gebracht. Er is dan sprake van een database
met beleidselementen op het gebied van handhaving.
Alleen die elementen die aanpassing behoeven worden
ter besluitvorming voorgelegd. Dit is nadrukkelijk
een wijziging ten opzichte van de huidige aanpak. De
database met beleidselementen is altijd actueel. Alleen
wijzigingen worden ter discussie gesteld; niet een
werkveld als geheel.
Hetzelfde geldt ook voor het handhavingsuitvoe-
ringsprogramma dat in 2018 is opgegaan in het
Omgevingsprogramma. Alleen de wijzigingen in het
programma worden vanaf 2018 voorgelegd voor
bestuurlijke besluitvorming.
Als de Omgevingswet in 2018 van kracht wordt is er sprake van één omgevingsvisie, één omgevingsprogramma, één omgevingsplan en één integrale uitvoering.
23
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
5. Ontwikkelingen
voor de VTH-taken. Dit onderwerp hangt nauw samen
met de ontwikkelingen op privaat toezicht. Wanneer er
een groot deel van de te toetsen vergunningen wegval-
len voor een gemeente (zie onder 5.2), is het dan nog
realistisch dat er aan bepaalde kwaliteitsrichtlijnen
voldaan dient te worden? De ontwikkelingen worden
scherp gevolgd, aangezien dit van grote invloed kan zijn
op de verantwoordelijkheden van de gemeente en de
samenstelling van de formatie.
5.2. kwaliteitsborging voor het bouwenPrivaat bouwtoezicht21 is een systeem dat verder gaat
dan de tijd dat een bouwheer en hoofdconstructeur
over de kwaliteit van hun product waakten. Er zal een
nieuwe laag worden toegevoegd, namelijk de wettelijk
de afgelopen bestuursperiode zijn er ontwikkelingen geweest die van invloed waren op de organisatie van toezicht en handhaving. milieutoezicht is overgegaan naar de odh, de uitvoering van de taken ten aanzien van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) dienden geborgd te worden door aan specifieke kwaliteitseisen te voldoen, de ontwikkelingen ten aanzien van privaat toezicht, wijziging van het bouwbesluit en het besluit omgevingsrecht en de aankondiging van de omgevingswet. In de navolgende paragrafen wordt ingegaan op deze ontwikkelingen
5.1. kwaliteitscriteria vergunningverlening, toezicht en handhaving
Het Rijk beoogd om kwaliteit van Wabo gerelateerde
uitvoeringstaken vast te leggen in wetgeving, een
minimale basis waaraan alle diensten dienen te
voldoen. Hieraan is getracht vorm te geven door het
samenstellen van de kwaliteitscriteria 2.1, waarin eisen
zijn opgenomen ten aanzien van proces, kritieke massa,
frequentie in uitvoering, opleiding en inhoud/prioritei-
ten. Het pakket biedt weinig ruimte voor maatwerk op
onderwerpen waar een lage prioriteit aan is gesteld
binnen een gemeente. Terwijl prioritering een belangrijk
onderdeel is van de kwaliteitseisen uit de Bor en Mor.
Naar verwachting zal in de loop van het jaar 2016 de re-
gels met betrekking tot VTH-taken (Vergunningverlening,
Toezicht, Handhaving) wettelijk vastgesteld worden.
Daarmee worden gemeenten verplicht een verordening
vast te stellen met betrekking tot de kwaliteitseisen 21 Zie: http://www.rijksoverheid.nl24
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
aansprakelijke, goed verzekerde en gecertificeerde
toezichthoudende bedrijven, die ingehuurd worden door
de opdrachtgever om over de kwaliteit van het bouw-
project te waken. Privaat toezicht is een discussie over
aansprakelijkheid in relatie tot kwaliteit, handhaving
blijft een taak van de gemeenten, dit zal dan geschie-
den op basis van handhavingsverzoeken vanuit privaat
toezicht of van derden. De overheid houdt een zekere
greep op het bouwen, omdat de toelatingsorganisatie
een publiekrechtelijke organisatie is die oordeelt over
de aanvragen om toelating van instrumenten tot het
stelsel van kwaliteitsborging voor het bouwen en zo
nodig de toelating schorst of intrekt.
De overheid geeft aan dat het niet alléén zorg kan
dragen voor bescherming van de maatschappelijke
belangen, maar de samenleving legt die verantwoor-
delijkheid wel nadrukkelijk neer bij de overheid. Strikte
naleving van de regels door toezichthouders geven niet
altijd het gewenste resultaat, maar naleving in de geest
van de wet (buitenwettelijk) is een afwijking van het
formele mandaat (zie de onderstaande afbeelding). De
effecten van toezicht zijn lastig te bepalen en moeilijk te
verdedigen door de toezichthouder.
Naleving van wet en regelgeving door private borging
is belangrijk voor de overheid, aangezien zij als
verantwoordelijke wordt gezien wanneer de maatschap-
pelijke belangen worden aangetast. De overheid zal
dus gericht en meer intensief moeten controleren daar
waar private borging niet voldoet en moeten werken
aan vertrouwen met toezichthoudende bedrijven om
te komen tot algehele verbetering. Hierbij is de balans
met de bemoeienis van de overheid heel belangrijk. Te
veel geeft frustratie, te weinig kan leiden tot slechte
naleving en problemen tot realisatie van het doel van de
wet.
De taken van BWT gaan met de komst van private
borging veranderen, maar zeker niet verdwijnen.
Zoals in de onderstaande afbeelding is te zien, zal het
overheidstoezicht op de bouwplaats geleidelijk afne-
men. Op het gebied van handhaving blijft de gemeente
verantwoordelijk. In het geval er een geschil ontstaat
tussen het toezichthoudende bedrijf en de uitvoerende
partij of opdrachtgever van het bouwwerk, zal via
handhaving de gemeente worden ingeschakeld. Ook
de omgevingsveiligheid rondom de bouwplaats blijft
onder gemeentelijk toezicht vallen. Ook de evaluatie,
prioritering en handhavingsbeleid voor bouwtoezicht
blijven taken van de gemeente. Goede technische,
juridische en beleidsmatige kennis blijven van belang.
Het invoeren is geen bezuinigingsmaatregel en daar
moeten de gemeenten dan ook niet vanuit gaan. Het
werk blijft, maar verschuift hier en daar. De komende
periode wordt goed in de gaten gehouden hoe dit zich
ontwikkelt.
25
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
5.3. omgevingsdienst haaglandenDe afgelopen bestuursperiode heeft het milieutoezicht
een grote organisatorische wijziging doorgemaakt, in
het 2e kwartaal van 2013 is het milieutoezicht van 9
gemeenten in de regio Haaglanden en de Provincie
Zuid-Holland samengegaan tot één de Omgevingsdienst
Haaglanden (ODH). De uitvoering van de taken van
de omgevingsdienst zijn primair een verantwoordelijk-
heid voor de gemeente, maar vanuit het oogpunt van
professionalisering geplaatst in een omgevingsdienst.
Een goede samenwerking tussen gemeente en omge-
vingsdienst is gewenst, hiervoor heeft de Gemeente
Westland het accounthouderschap in het leven geroe-
pen. Op deze manier worden de communicatielijnen
kort gehouden en vindt er controle plaats op kwaliteit,
effectiviteit en efficiëntie van de omgevingsdienst.
5.4. bouwregelgevingIn april 2012 is het nieuwe bouwbesluit22 van kracht
geworden, hiermee zijn naast de minimale technische
eisen voor veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid,
energiezuinigheid en milieu ten aanzien van een bouw-
werk ook de bouw, het gebruik en de sloop onderdeel
geworden van het besluit. Door de invoering van het
Bouwbesluit 2012 zijn er minder regels en deze zijn
eenvoudiger geworden, maar nog steeds van toepassing
op alle bouwwerken.
Eisen die ook van toepassing zijn op vergunningsvrije
bouwwerken De voorwaarden in welke gevallen een
bouwwerk vergunningsvrij is, zijn opgenomen in de
bijlage II van het Besluit omgevingsrecht23 welke sinds
1 november 2014 zijn aangepast. De aanpassingen
ten aanzien van de regels met betrekking tot vergun-
ningsvrij bouwen betekenen deels een verruiming in de
mogelijkheden. Er mag meer vergunningsvrij worden
gebouwd, tegelijkertijd zijn verschillende definities
gewijzigd en anders uitgelegd. Een verruiming maar
geen vereenvoudiging, de kans dat dit leidt tot meer
illegale bouwwerken is reëel aanwezig. Om te kunnen
evalueren op dit onderwerp, dient er in de uitvoerings-
plannen en jaarverslagen aandacht aan dit onderwerp
te worden gegeven.
De ontwikkelingen met betrekking tot de
Omgevingswet24 hebben ook gevolgen voor Bouw- en
Woningtoezicht. Dit uit zich met name in de stelling
dat de wet moet bijdragen aan het waarborgen van de
kwaliteit van de leefomgeving. Wat in ieder geval onder
de kwaliteit van leefomgeving valt is illegale bouw en
gebruik, waarbij de mate van inzet voornamelijk een
bestuurlijke keuze betreft. De nieuwe wetgeving maakt
de regelgeving voor de bedrijven en burgers beter
inzichtelijk. Hierdoor zal een toezichthouder een meer
integrale blik moeten ontwikkelen, beter signaleren
in andere vakgebieden, zoals milieu, asbest en
brandpreventie.
Het gebruiksbesluit is al gekoppeld aan het bouwbesluit
en ook het activiteitenbesluit zal worden gekoppeld.
Als dit goed gebeurd zal dit voordelen opleveren, het
wordt beter inzichtelijk op welke onderdelen getoetst
moet worden. Kortom een inspecteur met basiskennis
op het gebied van bouw, gebruik, milieubeheer, asbest
en brandpreventie, en diepgaande kennis in het eigen
vakgebied.
22 Integrale tekst van de Regeling Bouwbesluit 2012 (Stcrt. 2011, 23914), laatstelijk gewijzigd door Stcrt. 2014, 34076 en Stcrt. 37003, in werking getreden 1 januari 2015.23 Besluit van 25 maart 2010, houdende regels ter uitvoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Besluit omgevingsrecht).24 Zie http://www.rijksoverheid.nl
26
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
6. bijlage i: evaluatie Handhavingsbeleid 2011-2014
evaluatie handhavingsbeleid 2011-2014: “handhaven op maat”
Inleiding
In de voorliggende evaluatie van het handhavingsbeleid
2011-2014 “Handhaven op maat” wordt teruggekeken
op de doelstellingen van dit beleid. Allereerst worden de
algemene doelstellingen en onderwerpen genoemd en
vervolgens wordt per thema beschreven in hoeverre de
doelstellingen zijn behaald.
De resultaten van de evaluatie worden meegenomen bij
het opstellen van het handhavingsbeleid 2015-2018.
algemene doelstellingIn het handhavingsbeleid 2011-2014 is het doel voor
handhaving als volgt beschreven:
Het doel is om binnen bouw- en woningtoezicht en milieuhandhaving met een transparante effec-tieve en efficiënte inzet van middelen te komen tot een situatie waarbij het voor een ieder duidelijk is hoe de gemeente Westland haar middelen inzet om naleving van regels te bereiken en/of te bevorderen. De gemeente Westland wil een prettige woon- werk- en leefomgeving voor haar burgers en on-dernemers. Dat wil de gemeente bereiken door de duurzaamheid veiligheid en leefbaarheid in het Westland te vergroten en te waarborgen. Toezicht en handhaving maken onderdeel uit van de middelen die hiervoor wordt ingezet. Handhaving is dus geen doel op zich maar een onderdeel van de reguleringsketen (ontwikkeling wet- en regelgeving – normstelling – vergunningverlening – uitvoering – toezicht - handhaving). Middelen die bijdragen aan de realisatie van het doel zijn: integraal toezicht en handhaving voldoen aan de (wettelijke) kwaliteitseisen en duidelijke communicatie.
algemene onderwerpen:
Integraal toezicht en handhavingdoel: goede integrale handhaving en daar waar op-
portuun, Integraal toezicht.
Integraal toezicht houdt in dat er één toezichthouder is,
die signaaltoezicht uitvoert voor andere disciplines of
meerdere toezichthouders die gezamenlijk controlebe-
zoeken uitvoeren.
In “Handhaven op maat”25 wordt aangegeven dat
een toezichtmatrix opgesteld zou gaan worden. Dit
25 Vastgesteld bij HUP d.d. 22 maart 2011
27
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
heeft plaatsgevonden10. In deze matrix wordt per
gebruiksfunctie, per fase (realisatiefase, gebruiksfase
en sloopfase) van het gebouw/ terrein aangegeven
welke disciplines betrokken zijn en wie in de “lead”
is (Bouw- en woningtoezicht, Milieuhandhaving of de
Veiligheidsregio Haaglanden).
De afgelopen jaren heeft vooral tijdens projecten
integraal toezicht en handhaving plaatsgevonden. Zo
is het bedrijventerrein Honderdland door het team
Bouw- en woningtoezicht (BWT) in samenwerking
met de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH) en de
Veiligheidsregio Haaglanden (VRH) geïnspecteerd en
heeft de controle op huisvesting (arbeidsmigranten) in
samenwerking met de vreemdelingenpolitie en burger-
zaken plaatsgevonden. Hierbij werd gekeken naar onder
andere veiligheid en overbewoning. Gezamenlijk met de
VRH wordt door BWT opgetrokken bij de inspectie van
bijvoorbeeld verzorgingsgebouwen en scholen.
In het reguliere werk vindt veelal signaaltoezicht plaats,
waarbij de mate waarin afhangt van de kennis en
ervaring van de betreffende inspecteur. Ten aanzien
van handhavingsbrieven was er veel aandacht voor het
integraal opstellen (bijvoorbeeld milieu en ruimtelijke
ordening (RO).
De samenwerking met de organisaties VRH (brandweer)
en ODH (milieu) verliep niet meteen vlekkeloos, in
vergelijking met de situatie dat het interne teams bij de
gemeente waren. Dat was een gevolg van de opstart-
fases, waarbij de organisaties zelf op orde moesten
komen en waarbij oplossingen moesten worden
gevonden voor de nieuwe, langere communicatielijnen.
Hierin treedt inmiddels verbetering op.
kwaliteitseisendoel: Zoveel mogelijk voldoen aan de kPmg-kwaliteitscriteria en de output- en outcomecriteria van de vng. De KPMG-kwaliteitscriteria en de output- en outcome-
criteria van de VNG zijn uiteindelijk samengevoegd en
te vinden onder de kwaliteitscriteria 2.1. Deze criteria
gaan over proces, kritieke massa, opleiding en inhoud/
prioriteiten en zullen verankerd worden in de wet
Vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH).
Deze wet treedt naar verwachting in 2016 in werking.
Door het Rijk is een digitale “zelfevaluatietool” ontwik-
keld, die door gemeenten moest worden ingevuld
als nulmeting. Met behulp van de uitkomsten van de
tool wordt duidelijk op welke punten de organisatie al
voldoet en waar nog een verbeterslag nodig is. Als een
verbeterslag nodig is, moet een verbeterplan worden
opgesteld dat door de gemeenteraad wordt vastgesteld.
De uitkomst van de zelfevaluatietool voor de gemeente
Westland was positief. Inmiddels is de tool in het kader
van de noodzakelijke continue monitoring nogmaals
ingevuld. De resultaten zijn nog niet volledig bekend.
Met andere gemeenten in de regio wordt (indien
noodzakelijk) de samenwerking opgezocht om aan
de criteria te kunnen voldoen en de mogelijkheid van
gezamenlijke opleidingen te onderzoeken.
De Omgevingsdienst Haaglanden heeft de zelfevalua-
tietool voor haar deel van de werkzaamheden ingevuld.
Naar aanleiding van de uitkomsten is een verbeterplan
opgesteld. Naar verwachting voldoet de ODH tijdig aan
de kwaliteitscriteria.
Communicatiedoel: communicatie meer structureel oppakken en een communicatieplan opstellen.In “Handhaven op maat” wordt gesproken over een com-
municatieplan om de communicatie meer structureel
op te pakken. Het communicatieplan “Communicatie
in toezicht en handhaving” is vastgesteld11. In dit plan
26 Vastgesteld door B&W d.d. 10 januari 201228
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
worden communicatie-activiteiten benoemd voor de
teams BWT en Milieuhandhaving (nu ODH).
Het communicatieplan is gedeeltelijk uitgevoerd. Over
bijvoorbeeld de wijziging van regels rondom assimila-
tiebelichting en het Westlandse beleid rondom hemel-
waterbassins is gecommuniceerd. Over de start van
het seizoen voor de controles op assimilatiebelichting
wordt in de huis-aan-huisbladen bericht. Daarnaast is er
een “Westland report” gemaakt en uitgezonden op de
Westlandse omroepstichting (WOS) over de Westlandse
handhaving. De uitvoering van het communicatieplan is
de laatste jaren op een lager pitje komen te staan.
ontwikkelingen:modern toezichtOok deze collegeperiode is weer ingezet op modern toe-
zicht. In feite is dit de gebruikelijke werkwijze, waarbij
vooral gebruik wordt gemaakt van communicatie om
overtredingen te voorkomen en ongedaan te maken, in
plaats van meteen het juridische traject in te gaan.
Bij de ODH wordt door het team Milieuhandhaving voor
de gemeente Westland in bepaalde gevallen gebruik
gemaakt van antwoordkaarten. Dit houdt in dat men
bij geringe overtredingen een antwoordkaart ontvangt,
die men terug dient te sturen zodra de overtreding
verholpen is. Steekproefsgewijs wordt gecheckt of de
overtreding daadwerkelijk teniet gedaan is.
De werkwijze van “modern toezicht” is in lijn met
de handhavingsstrategie Wet Algemene Bepalingen
Omgevingsrecht (Wabo).
handhavingsstrategie WaboDe handhavingsstrategie Wabo is vastgesteld en
is inmiddels deels vervangen door de landelijke
handhavingsstrategie.27
Vanaf 2014 willen alle bevoegde overheden en handha-
vingsinstanties (overheden, omgevingsdiensten, OM en
politie) in Nederland een uniforme handhavingsstrategie
hanteren. In juni 2014 is de landelijke handhavingsstra-
tegie vastgesteld. Deze strategie verbindt het bestuurs-
en strafrecht beter met elkaar en de ernst van de over-
treding en het gedrag van de overtreder bepalen hoe de
bevoegde instanties optreden. De handhavingsstrategie
is een beslissingsondersteunend model. Dat betekent
dat de strategie de handhaver helpt in het proces om te
komen tot een beslissing over de wijze waarop op een
overtreding moet worden gereageerd. Deze werkwijze
past binnen het huidige handhavingsbeleid Handhaven
op maat 2011-2014. Binnen deze handhavingsstrategie
is geen expliciete stap “mediation” opgenomen (was
in de huidige strategie ook niet het geval), maar deze
werkwijze wordt onverminderd doorgezet als onderdeel
van de Westlandse aanpak.
omgevingsdienst haaglandenOp 1 april 2013 is de Omgevingsdienst Haaglanden
(ODH) van start gegaan. Het doel van de ODH is een
betere kwaliteit van de milieuhandhaving tegen lagere
kosten. De deelnemers zijn de gemeenten Den Haag,
Westland, Zoetermeer, Delft, Pijnacker-Nootdorp,
Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Rijswijk en
de provincie Zuid-Holland. De milieuvergunningverle-
ners, - handhavers, en –adviseurs van de gemeente zijn
bij de ODH in dienst getreden en voeren de werkzaam-
heden op het gebied van vergunningverlening, toezicht/
handhaving en advisering uit.
De eerste tijd na de start moet gezien worden als
opstartfase waarin de organisatie wordt opgebouwd,
processen worden ingeregeld, ICT-systemen moeten
gaan draaien etc. Dit verloopt uiteraard niet meteen
vlekkeloos. De communicatielijnen zijn langer bij een
dienst op afstand. Langzamerhand wordt hier een weg
in gevonden, weten de medewerkers elkaar weer steeds
beter te vinden en begint de samenwerking soepeler te
verlopen.
Een accounthoudersteam binnen de gemeente draagt
zorg voor de sturing op de ODH. Dit gebeurt aan de
hand van ondermeer accountgesprekken, jaarwerkplan-
nen, jaarrapportages en voortgangsrapportages.
Wet- en regelgeving:• Besluit landbouwactiviteiten
De voorschriften voor agrarische activiteiten zijn on-
der het Activiteitenbesluit komen te vallen. De regels
vielen voorheen onder meerdere Algemene maatre-
gelen van bestuur (AMvB’s) en zijn nu gebundeld. In
eerste instantie wilde IenM een nieuwe agrarische
27 Vastgesteld door B&W d.d. 15 juli 2014
29
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
AMvB opstellen, maar heeft er uiteindelijk voor
gekozen om alle activiteiten in het Activiteitenbesluit
onder te brengen. Het Activiteitenbesluit is erg
uitgebreid, en IenM voegt er nog steeds branches
aan toe, waardoor het werken met dit besluit niet
eenvoudiger wordt.
• Waterwet
Onder de Waterwet is de bevoegdheid voor de
indirecte lozingen bij de gemeenten komen te liggen.
Het Hoogheemraadschap van Delfland heeft tot 1
januari 2012 de taken met betrekking tot vergun-
ningverlening en handhaving voor indirecte lozingen
(lozingen op de riolering) uitgevoerd. Daarna zijn
de taken naar gemeente Westland gekomen. In het
jaar 2012 hebben Delfland en Westland gezamenlijk
opgetrokken. Eind 2012 heeft Delfland alle dossiers
en taken aan Westland overgedragen. De (globale)
taken met betrekking tot toezicht en handhaving op
indirecte lozingen worden nu uitgevoerd door de ODH.
• Bouwbesluit
Het Bouwbesluit 2012 is op 1 april 2012 inwerking
getreden. Het Gebruiksbesluit, grote delen van
de bouwverordening en een deel van het Besluit
aanvullende regels veiligheid wegtunnels zijn nu
geïntegreerd in het Bouwbesluit en de bijbehorende
regeling. Daarnaast vallen meer zaken onder de
sloopmelding in plaats van de omgevingsvergunning
voor de activiteit slopen. Tot slot zijn waarden met
betrekking tot de energiezuinigheid van woningen
aangescherpt. Inhoudelijk is er niet veel veranderd
voor toezicht en handhaving, echter worden veel
taken niet meer gedekt door de leges
• Vergunningsvrij bouwen
Het vergunningsvrij bouwen is met de invoering van
de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)
en het Besluit omgevingsrecht (Bor) uitgebreid.
Vergunningsvrij bouwen betekent niet regelvrij
bouwen. Er vindt een verschuiving plaats van toetsing
vooraf (door middel van vergunningverlening)
naar toetsing achteraf (na de uitvoering). Door
werkdruk wordt er in de prioriteitsstelling soms voor
gekozen om de vergunningsvrije bouwwerken niet te
controleren.
onderwerpen milieu:
thema klachten en meldingen doel: professionele afhandeling van klachten en meldingen
De registratie van overlastmeldingen is geprofes-
sionaliseerd waardoor er zicht is op de status van de
afhandeling en aantallen klachten per categorie.
Er is gebruik gemaakt van een protocol voor klachten
en meldingen. Dit heeft een grote overlap met de 12
spelregels uit het rapport van de nationale ombudsman.
Gezamenlijk met een aantal andere gemeenten is
een klanttevredenheidonderzoek gehouden. In dit
onderzoek werd gevraagd aan ondernemers die een
controlebezoek hebben gehad, hoe ze dit bezoek en
het gedrag van de inspecteur hebben ervaren en aan
burgers, die een milieuklacht over een bedrijf hebben
ingediend, hoe men de informatievoorziening en de
afhandeling van de klacht ervoer. De responsen waren
laag (<10%), waardoor het lastig is om goede conclusies
te trekken. Over het algemeen waren de resultaten
positief qua duidelijkheid en kwaliteit van de brief en
uitleg door de inspecteur. Verbeterpunten lagen in de
communicatie voorafgaand aan het bezoek, continue
zorg voor de algehele kwaliteit, inlevingsvermogen van
de inspecteur en de uitleg over het geconstateerde.
Door de ODH worden op dit moment nog geen klantte-
vredenheidsonderzoeken gehouden, omdat de orga-
nisatie zich nog in een opstartfase begint. Op termijn
wil men dit wel weer gaan oppakken. De werkwijze ten
aanzien van klachten en meldingen is gewijzigd ten
opzicht van de werkwijze van Westland. De wachtdienst-
medewerkers krijgt (via DCMR) van bepaalde meldingen
(niet spoedeisend) nu pas de dag erna een bericht,
waarna contact opgenomen wordt met de klager. Dit
onder andere in verband met de benodigde capaciteit
voor het totale werkgebied. De werkwijze moet nog
geëvalueerd worden.
thema glastuinbouw doelen: behoud van een sterk glastuinbouwcluster, verbeterd (naleef)gedrag van ondernemers, betere kennis van wetten en regels bij ondernemers, duidelijkheid wat ondernemers kunnen verwachten van het team milieuhandhaving.30
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
Het naleefpercentage is niet verbeterd en schommelt
tussen de 32 en 37 %. Kanttekening bij het naleefper-
centage is dat er gewerkt wordt met een risico-gestuur-
de selectie van bedrijven, waarbij bedrijven bezocht
worden waar het milieurisico het grootst is of waar het
naleefgedrag het slechtst is. In het actief verhelpen van
overtredingen na een waarschuwing of aanschrijving is
wel verbetering zichtbaar.
De afgelopen jaren is er nog geen onderscheid gemaakt
worden tussen soorten overtreding. De bedoeling is dat
dit onderscheid in de toekomst door de ODH wel wordt
gemaakt, zodat we een steeds nauwkeuriger beeld
krijgen, met onderscheid tussen ernstige en kleine
overtredingen.
Westland en de ODH werken veel samen met de
brancheorganisatie LTO Glaskracht. Gezocht wordt
naar gezamenlijke doelen en naar werkbare regels voor
sector en bevoegd gezag.
thema grondstromendoel: veilig en verantwoord omgaan met grondstromen
In het handhavingsbeleid staat dat mogelijkheden tot
meer samenwerking verkend zullen worden en mogelijk
in projectvorm regionaal het toezicht op grondstromen
geïntensiveerd wordt. Dit is gebeurd, mede doordat de
regionale spelers op dit gebied vanaf 2013 allen bij de
ODH geplaatst zijn. Verder is er goede samenwerking
met het Openbaar Ministerie, waardoor het ketentoe-
zicht adequaat kan plaatsvinden.
thema bouw- en sloopafval/ asbestdoel: veilig en verantwoord verwijderen van asbest.De teams bouw- en woningtoezicht en milieutoezicht en
– handhaving hebben in 2012 de controles op asbest
gezamenlijk opgepakt, het proces uitgekristalliseerd
en op een hoger niveau getild. Dit traject inmiddels
achter de rug en gezamenlijke controles hebben niet
zoveel zin meer. Wel vindt er signaaltoezicht plaats.
Als bijvoorbeeld een bouwinspecteur signaleert dat er
asbest in de bodem terecht komt plaatsvindt, krijgt de
ODH een seintje.
onderwerpen bouwen:
thema klachten en meldingen doel: professionele afhandeling van klachten en meldingen
Over het handhavingsbeleid wordt op de website
geïnformeerd.
Klachten en meldingen komen vooral binnen via het
meldpunt leefomgeving.
Er is meer aandacht geweest voor terugkoppeling naar
aanleiding van klachten en meldingen.
De wet dwangsom, die inwerking is getreden in 2012,
heeft voor een wettelijke stimulans gezorgd voor tijdige
afhandeling van handhavingsverzoeken. Mondelinge
afspraken worden vastgelegd in het programma
SquitXO.
thema illegale reclame-uitingen doel: behoud van een aantrekkelijke leefomgeving en het verbeteren hiervan waar mogelijk.
Na het vaststellen van het reclamebeleid eind 2012 is
het project “handhaving illegale reclame-uitingen” op-
gestart. Allereerst is er een plan van aanpak opgesteld.
Hierin is onder andere een handreiking “handhaving
reclame” opgenomen, waarmee toezichthouders in het
veld of achter het bureau kunnen bepalen of er sprake
is van een illegale situatie.
Het doel van het project was: het inventariseren/
vastleggen en archiveren van geconstateerde illegale
reclame-uitingen en overtreders er (eerst mondeling,
vervolgens schriftelijk) toe te bewegen de reclame-uiting
te (laten) verwijderen.
Begin 2013 is door de bouwinspecteurs een inventa-
risatie gemaakt van reclame-uitingen, welke digitaal
op beeld is vastgelegd. In het programma squit Xo is
een handhavingsdossier genaamd “Project handhaving
illegale reclame-uitingen” aangemaakt. In dit dossier
zijn per geconstateerde illegale situatie, deelzaken
aangemaakt met daarin opgenomen een foto van de
strijdige reclame-uiting.
Tijdens de projectperiode is geconstateerd dat op
31
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
diverse locaties reclame-uitingen uit eigen beweging
worden verwijderd, maar dat er ook weer nieuwe
strijdige reclame-uitingen worden geplaatst.
Naast vorenstaande inventarisatie en handhavings-
acties zijn er ook diverse reclame gerelateerde zaken
opgepakt door bouw- en woningtoezicht. Ten tijde van
de verkiezingen zijn partijen benaderd om verkiezings-
borden te verwijderen na de verkiezingsperiode. Ook ter
plaatse van rotonden werd geconstateerd dat borden
niet voldeden aan de gestelde eisen en is handhavend
opgetreden. Voor wat betreft lichtmastreclame heeft er
afstemming plaatsgevonden met TOR en IBOR om tot de
juiste handhavings-strategie te komen.
In hoeverre het doel is bereikt is lastig te meten.
Overtredingen zijn verholpen, maar er zijn ook weer
nieuwe bijgekomen. Dit blijft een onderwerp dat
aandacht verdient.
thema ruimte voor de glastuinbouw doel: vrijmaken van gronden om glastuinbouwreconstructie mogelijk te maken en het weren van niet-glastuinbouw gerelateerde functies. Creëren van optimale kansen voor glastuinbouw. hiermee blijft Westland als het grootste glastuinbouwgebied van nederland en de wereld op de kaart.
Om het doel te bereiken is het project “Ruimte voor de
glastuinbouw” opgestart. Om inzicht te verkrijgen in het
gebruik van die gronden was het allereerst nodig om in
het buitengebied te inventariseren. Deze inventarisatie
is in 2011 afgerond. De uitvoering van het project
vond plaats in het kader van de totstandkoming van
het nieuwe bestemmingsplan “Glastuinbouwgebied
Westland”. Daarom moesten voor de vaststelling van
het bestemmingsplan alle zaken worden gewraakt.
Dit om te voorkomen dat strijdigheden onder het
overgangsrecht zouden gaan vallen en daarmee niet
meer handhaafbaar zouden zijn. Om dit te bewerkstel-
ligen moest voor alle dossiers een constateringsbrief
(=wrakingsbrief) worden opgesteld en verstuurd. Dit is
conform de planning uitgevoerd.
In 2012 is het bestemmingsplan “Glastuinbouwgebied
Westland28” vastgesteld. Met de vaststelling van het
bestemmingsplan “Glastuinbouwgebied Westland” zijn
de strijdigheden benoemd en is er een basis verkregen
om verder te gaan met de handhaving.
Het project is succesvol geweest: de 0-situatie is
bekend en het opstellen en versturen van de constate-
ringsbrieven is gebeurd. De eigenaren/gebruikers zijn
met het verzenden van die brieven in kennis gesteld
dat er strijdigheden zijn vastgesteld op de betreffende
percelen. In sommige, meer gevoelige gevallen is in
afstemming met de verantwoordelijk wethouder ervoor
gekozen om de brief persoonlijk uit te reiken.
Voor 26 proefdossiers is het handhavingstraject gestart
en voortgezet. Daarvan zijn 4 dossiers afgehandeld.
De procedures voor de overige 22 proefdossiers en
de overige dossiers in de andere gebieden zijn nog
in behandeling. Voor die proefdossiers en ook voor
alle zaken in de prioritaire herstructureringsgebieden
Poelzone en Boomawatering zijn gesprekken met de
betrokkenen gevoerd. Op basis van de uitkomsten van
de gesprekken, is de te hanteren strategie bepaald.
Immers helder is geworden of en hoe betrokkenen
bereid zijn tot medewerking, is op tafel gekomen of
strijdigheden blijvend zijn, of dat er “uitsterfconstruc-
ties” denkbaar zijn.
Inmiddels zijn er ongeveer 250 dossiers afgesloten,
daar de strijdigheden zijn opgeheven door door
reconstructie, bouwwerkzaamheden, of legalisatie in
bestemmingsplan. Door afstemming met de betrokke-
nen zijn die zaken afgerond, waardoor voortzetting van
de handhavingsprocedure niet nodig was.
Nu de inventarisatie is afgerond, de wraking inzake
circa 750 dossiers heeft plaatsgevonden, 250 dossiers
zijn afgerond door opheffing van de strijdigheden en
de aanpak van de handhaving via de proefdossiers en
de dossiers in de herstructureringsgebieden Poelzone
en Boomawatering verder zijn uitgekristalliseerd, is
de volgende stap om voor de resterende strijdigheden
de strategie voor het vervolg van de handhaving te
bepalen.
Dit is een proces wat ook de komende jaren veel
aandacht en tijd zal vragen.
28 Vastgesteld door gemeenteraad op 18 december 2012
32
Handhavingsbeleid Gemeente Westland
thema bouw- en sloopafval/ asbest doel: veilig en verantwoord verwijderen van asbest
In het voortraject van sloopvergunningen en –mel-
dingen is veel verbeterd. De aanvragen worden voor
besluitvorming standaard door BWT getoetst. Dit
voorkomt dat pas tijdens de daadwerkelijke sloop blijkt
dat de asbestinventarisatie niet voldoende dekkend
is. Hierdoor worden in het voortraject al veel fouten
ontdekt en hersteld. Aan ca. 50% van de rapporten
mankeert in de eerste instantie wel iets. Bij de sloop
van vergunningsplichtige bouwwerken is vrijwel altijd
tijdens de uitvoering gecontroleerd. Bij risicovolle
bedrijven gebeurt dit sowieso. .
Er is een lichte verbetering waarneembaar in de
naleving van regelgeving tijdens de sloop.
In het verleden is gestart met gezamenlijke controle
van bouwen en milieu. Deze werkwijze is echter in het
slop geraakt door andere prioriteiten en het op afstand
komen te staan van de milieu-uitvoering (ODH).
Bij bijvoorbeeld asbestbranden of illegale saneringen
vindt een goede samenwerking plaats met andere
partijen zoals het ministerie van Infrastructuur en Milieu
(I&M), het Regionaal Milieuteam (RMT) van de politie en
de ODH.
Een aantal medewerkers hebben de opleiding DTA-C/
asbestdeskundige gevolgd. Daarnaast hebben alle
inspecteurs asbestherkenning in 2010/2011 gevolgd.
Op het gebied van asbest wordt gemeente Westland
regionaal als expert gezien.
In 2013 is een asbestprotocol voor calamiteiten
opgesteld. Dit betreft een werkproces, dat gevolgd
dient te worden bij een calamiteit, waarbij asbest is
vrijgekomen.
In juli 2011 is het document “Beleid & uitvoering, om-
gevingsvergunning voor het Slopen” vastgesteld. Hierin
wordt het beleid en de werkwijze omtrent sloopactivitei-
ten beschreven. Momenteel wordt dit beleid aangepast
aan de gewijzigde regelgeving (Bouwbesluit).
Ten aanzien van overig sloopafval krijgen aannemers
al voldoende financiële prikkels om gescheiden af te
voeren.
33
Postadres: Postbus 150, 2670 AD NaaldwijkBezoeksadres: Stokdijkkade 2, 2671 GW NaaldwijkT 14 0174F (0174) 673 600E [email protected] www.140174.nl