Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 1
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
ฉตรลดดา เลศจตรการณ
บทนำา
การพฒนาบคลากรและองคกรใหมคณภาพเพอตอบสนองความตองการของลกคาหรอผรบบรการและสรางมาตรฐานการท�างานขององคกรทามกลางการแขงขนทมมากขนเรอยๆ นนคงปฏเสธไมไดวาการมงเนนในเรองผลประกอบการทตองไดก�าไรเพอการอยรอดเปนเรองทองคกรใหความส�าคญมากซงจากกระแสการปรบตวนท�าใหการค�านงถงคณภาพของทรพยากรมนษยทจะตองมความสามารถทางดานทกษะการท�างานเปนสงส�าคญจงเนนเรองการพฒนาความรในสายงาน(workskill)เพอเพมประสทธภาพการท�างานใหไดมาซงคณภาพของสนคาหรอบรการถงแมวาองคกรทมคนเกงในดานทกษะการท�างานจะท�าใหผลผลตมอตราสงและสงผลตอรายไดทมากขนแตเมอมองลกไปถงสภาพจตใจของคนท�างาน ทตองเผชญกบการท�างานทท�าเพยงเพอผลผลตเพอท�ายอดขายทะลเปาโดยไมรจกการเหนคณคาในตนเองและผอนหรอความเหนอกเหนใจตอเพอนรวมงานและท�างานดวยความเครงเครยดเหนอยลารสกกดดนหรอความรสกเปนภาระทตองท�าเชอวาสภาพการณเชนนเปนสงทคนท�างานไมไดตองการและพยายามหลกหนเนองจากท�าใหคนท�างานไมมความสขและจะสงผลตอการบรหารจดการของ
องคกรนนอยางแนนอน
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
2 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
จากทกลาวมาขางตนอาจมองไดวาการท�างานทมงเนนผลประกอบการ
กสามารถท�าใหองคกรอยรอดไดเนองจากทามกลางการแขงขนแนนอนวาองคกร
ตางๆมระบบรบประกนคณภาพมมาตรฐานการท�างานรองรบสงเหลานท�าให
พนกงานมสวนรวมกบองคกรในระดบหนงแตสงส�าคญนอกจากระบบแลวตอง
อยทการเปลยนแปลงเจตคตภายในของคนในองคกรดวยซงจะท�าใหคนในองคกร
มความรสกวามความสขเกดความภาคภมใจทไดเปนสวนหนงขององคกรโดยผเขยน
มองวาการมความสขทเกดจากภายในควรเรมจากจตใจของคนในองคกรกอน
เปนอนดบแรกและการพฒนาคนยคใหมนอกจากจะพฒนาความสามารถทรอบดาน
แลวยงจะตองพฒนาปญญาใหปญญาเปนตวน�าพาการพฒนากายสงคมและ
จตใจโดยการสงเสรมใหมนษยรจกคณคาในตนเองมจตส�านกทดซงจะสงผลให
ผคนทอยในองคกรหรอในสงคมอยไดอยางมความสข
สอดคลองกบการศกษาวจยเรององคกรมขอคนพบวาถาคนเรารสกถง
คณคาของตนเองในการท�างานและในองคกรจะสงเสรมและสะทอนคานยมของ
องคกรชดเจนซงหวใจส�าคญของการพฒนาการเปลยนแปลงภายในคอการใช
สมาธและสตมาเปนเครองมอในการสรางคณคาภายในตนเองซงจะน�าไปส
คณลกษณะทส�าคญเชนมความเหนอกเหนใจความรบผดชอบเสยสละซอสตย
และการคดบวกเปนตน(ยงยทธวงศภรมยศานต,2555)
คณลกษณะเหลานมความส�าคญตอองคกรคอหากคนในองคกรอยรวมกน
ดวยความเหนอกเหนใจกนมความเสยสละชวยเหลอซงกนและกนมความซอสตย
ตอองคกรกจะท�าใหคนท�างานเปนฟนเฟองทมคณคาในการพฒนาองคกรไมวา
จะท�างานอยต�าแหนงใดรายไดเทาไหรกจะมความรสกภาคภมใจในตนเองและ
องคกรพรอมมสวนรวมในการน�าพาองคกรไปสความส�าเรจไดตามทคาดหวงไว
นอกจากนยงสามารถแผขยายไปยงผอนและสงคมตอไปอกดวยเมอคนในองคกร
มการใชสตเปนรากฐานในการใครครวญจากภายในกจะท�าใหสามารถเขาถง
คานยมขององคกรและรวมกนหาหนทางท�าใหองคกรเปนองคกรทมความสขและ
สงเสรมคานยมการท�างานรวมกนอยางตอเนอง
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 3
ดงนนบทความนจะน�าเสนอความสขในมตHappySoul(จตวญญาณด)
ทเนนเรองกระบวนการทท�าใหคนในองคกรมความสขจากภายในโดยการเปลยน
บทบาทของบคคลใหเปนทรพยากรทมคาส�าหรบองคกรและผอนบนพนฐานทวา
เมอบคลากรในองคกรเปนคนดมความสขจากภายในยอมเกดการเปลยนแปลง
มโนทศนหรอความคดใหเปนเชงบวกมากขนซงในทนไมไดจ�ากดเฉพาะใน
แงมมของศาสนาเทานนแตยงครอบคลมไปถงการเรยนรเพอการเปลยนแปลง
(TransformativeLearning)โดยการเรยนรสงเหลานชวยใหคนในองคกรมการ
ท�างานทดและสงผลใหองคกรประสบความส�าเรจและตอยอดไปถงการสรางสงคม
ใหมความสขอยางยงยนไดอกดวย
ทงนผเขยนไดน�าบรษทไลออน(ประเทศไทย)จ�ากดมาเปนกรณศกษา
เพอสะทอนใหเหนการสรางองคกรแหงความสขตามมตHappySoulเนองดวย
บรบทขององคกรมความโดดเดนโดยประกาศเปนองคกรคนดภายใตคานยม
หลกคอคณธรรมน�าธรกจและมกลยทธสรางวฒนธรรมองคกรคนดโดยการ
ยกยองคนดสงเสรมคนเกงซงมกระบวนการท�าใหคนในองคกรเปนคนดศรทธา
ในคณธรรมและจรยธรรมทดงามผานกจกรรมสรางสขทมวธการใหคนในองคกร
เรยนรการเปลยนแปลงตนเองจากภายในเพอปรบทศนคตคดในเชงบวกและ
เรยนรทจะรจกคณคาตนเองและผอนพรอมกบมการขยายผลอยางตอเนอง
จนกลายเปนวฒนธรรมองคกรและทส�าคญบรษทไลออนฯยงไดสรางแบรนด
ผลตภณฑทสะทอนใหเหนคณธรรมของผผลตทใสใจในเรองความดจนกลายเปน
ภาพลกษณขององคกรในทสดเพอใหองคกรตางๆไดตระหนกเหนความส�าคญ
ในเรองการพฒนาบคลากรใหไดฝกการเรยนร จากภายในและสามารถน�า
กระบวนการสรางความสขภายในใจทไมไดเนนในเรองของหลกศาสนาแตมงไป
ทการพฒนาจตใจผานกจกรรมตางๆซงเปนอกมมมองหนงในมตHappySoul
ไปปรบใชในองคกรไดอยางเหมาะสมตอไป
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
4 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
ความสขจากภายในจดเรมตนการสรางสขสภายนอก
หากกลาวถง“ความสข”ไดมการใหความหมายหรอค�านยามในมตตางๆ
ของชวตไมวาจะเปนมตทางดานสขภาพดานชวตสวนตวการท�างานตลอดจน
ดานศาสนาเปนตนซงกลาวไดวา“ความสข”เปนการมององครวมของชวตทม
ความหลากหลายจากระดบความสขพนฐานในทางโลกจนไปถงกาวเขาสความสข
ในทางธรรมทมความละเอยดประณตยงขนเปนล�าดบ
จากแนวคดความสขตามทฤษฎจรยศาสตรของอรสโตเตล(Gavinand
Mason,2004:387-389)กลาววามนษยทกคนอยากมความสขและแสวงหา
หนทางทจะน�าชวตไปสความสขรวมถงความสขแตละประเภทจะสมพนธกบ
สงหนงอยางสมเหตสมผล(Eudaimonia)ความดงามของมนษยเปนความสข
ทไดบรรลความเปนเลศของคณลกษณะของจต (Soul)คอความมเหตผล
หากมนษยจะพบกบชวตทดงามมนษยกตองอยในสงคมทดเชนกนซงสงคมน
กเปรยบเหมอนกบการท�างานในองคกรเพราะบคคลตองใชเวลามากมายอยกบ
การท�างานนอกจากนยงตองทมเททงพลงกายพลงใจสการท�างานและองคกรเปน
แหลงของความสมพนธระหวางบคคลเปรยบเหมอนความสมพนธทางสงคม
ซงลกษณะทส�าคญตอการสรางความสขตามแนวคดของอรสโตเตลคอความอสระ
(Freedom)ความสขเปนผลมาจากการทบคคลสามารถสรางทางเลอกไดความร
(Knowledge)ความสขจ�าเปนตองมความรเพอทจะท�าใหมเหตผลตอการตดสนใจ
ทส�าคญไดและคณธรรม(Virtue)การกระท�าทอยบนจรยธรรมอนดจะชวย
พฒนาการตดสนใจทดซงผลนนน�ามาสความภาคภมใจและความเคารพในตนเอง
พระพรหมคณาภรณ(ป.อ.ปยตโต)ไดอธบายความสขในเชงพระพทธ
ศาสนาหมายถงการสนองตอความตองการเปนความสมอยากสมปรารถนา
โดยความอยากนเปนไดทงกศลนนคอฉนทะและอกศลคอตณหาพระพทธเจาตรส
ถงความสข3เรองคอกามสขความสขทางสงคมและความสขในการพฒนาชวต
อนเปนการอธบายความสขวามหลายระดบโดยทกามสขเปนเรองของการตอบสนอง
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 5
ความตองการทางประสาทสมผสความสขทางสงคมเปนความสขจากความเปนมตร
และการอยรวมกนในครอบครวชมชนสงคมและความสขจากภายในเกดขน
พรอมกนไปกบการพฒนาของชวตกอใหเกดปญญาทท�าใหจตใจเปนอสระ(ประเวช
ตนตพวฒนสกลและเอกอนงคสตลาภนนท,2554)
จะเหนวาแมการใหค�านยามความสขในขางตนอาจดแตกตางกนแตหาก
พจารณาใหดกจะพบความคลายคลงกนคอการทคนเราสามารถเขาใจและ
เหนคณคาของตนเองมความคดและอารมณในทางบวกเปนการเกดจากการ
พฒนาชวตหรอยกระดบจตใจของมนษยใหพฒนาเปนไปในทางทดมากขนฉะนน
เมอพดถงการพฒนาคนใหมความสขจากภายในเขาถงความดความงามในชวต
และความจรงแทนนจะสามารถท�าใหคนเขาใจและเหนคณคาตนเองและผอน
อกทงยงตอยอดสรางประโยชนใหแกองคกรและสงคมไดอยางผาสกดวย
ทงนผเขยนขออธบายถงความส�าคญของความสขในมตHappySoul
ทสามารถหนนเสรมใหเกดความสขในมตอนๆซงไดสอดคลองกบกระบวนการ
เรยนรตามแนวจตตปญญาศกษาโดยเปนการพฒนาจากภายในคอการศกษา
จากการดจตของตนเองแลวเกดปญญาโดยมเปาหมายหลกใหผ เรยนตนร
เกดการเปลยนแปลงขนพนฐานในตนเอง (Individualtransformation)
เปลยนแปลงความรสกนกคดเกยวกบเพอนมนษยและธรรมชาตเพอเปนรากฐาน
ของการเปลยนแปลงขนพนฐานในองคกร(Organizationtransformation)
ท�าใหคนในองคกรและชมชนเคารพศกดศรและคณคาของกนและกนอยางลกซง
ชวยเหลอเผอแผกนจนเชอมประสานเปนการเปลยนแปลงขนพนฐานทางสงคม
(Socialtransformation)น�าไปสการลงมอปฏบตเพอเปลยนแปลงสงคมรวมถง
การเปลยนแปลงโลกอกทงยงชวยใหการอยรวมกนในสงคมมสนตและความสข
อยางแทจรง(ประเวศวะส,2554)
ถาหากเราสรางความสขทแทจรงใหเกดขนภายในใจหรอHappySoul
ซงเปนความสขทลกซงเหนคณคาภายในตนเองรจกคณคาผอนแลวเกดความสข
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
6 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
อยางแทจรงภายในใจของตนเองกอนเปนอนดบแรกสามารถอธบายไดวาการท
มนษยจะมความสขในชวตไดสงส�าคญคอการเรมจากความสขภายในตนเองกอน
หากคนเรามความพงพอใจภาคภมใจและเหนคณคาในตนเองรวมไปถงการ
มจตส�านกทดมมโนธรรมเกดความสงบภายในกสามารถท�าใหเรามคณลกษณะ
ทดดวยเชนมน�าใจนกถงและเขาใจผอนเมตตาชอบชวยเหลอผอนเปนตน
นนหมายถงการมความสขในมตHappyHeartเมอเรามน�าใจกยอมเปนทรกของ
ผอนการคดในแงบวกมองโลกในแงด จตใจสงบกสงผลใหเราไมเกดความ
ตงเครยดมความสขในมตHappyRelaxคอการไดรสกผอนคลายมอารมณ
แจมใส โดยการฝกสมาธทางจตวทยาถอวาเปนการลดความเครยดทม
ประสทธภาพอกทงยงและหากมสขภาพจตดกยอมสงผลตอการมสขภาพกาย
ทแขงแรงเชอมโยงความสขในมตHappyBody
นอกจากนปจจบนมการวจยทชใหเหนวาการพฒนาจตการมความสข
จากภายในทฝกดวยการท�าสมาธและการเจรญสตมผลตอการพฒนาปญญา
ภายในทสามารถเหนการเปลยนแปลงไดในระดบโครงสรางและการท�างานของ
สมองโดยเฉพาะทบรเวณสมองสวนหนาสด(Prefrontalcortex)ซงเปนสมอง
สวนควบคมความประพฤตทเกยวของกบสงคมชวยในการควบคมอารมณได
อกทงสงผลตอการคดวเคราะหและการเรยนรตางๆเพอการพฒนาและเสรมสราง
ศกยภาพไมวาจะเปนเรองการท�างานหรอการใชชวตใหดขนโดยเชอมโยงความ
สขในมตHappyBrain
จากทกลาวมาทงหมดเปนความสขในระดบบคคลซงเมอกายและใจม
สขภาวะทดกจะสงผลตอไปในชวตระยะยาวหรอเรยกวาเปนทนชวตซงไดแก
ทนมนษยคอHappyFamilyครอบครวถอเปนหนวยทเลกทสดในสงคมแตม
ความส�าคญมากทสดเพราะเปนสงคมพนฐานทใหมนษยไดเรยนรการใชชวต
หากครอบครวเขมแขงกจะท�าใหมประชากรทมคณภาพในสงคมเมอสงคมมแต
คนดมความรกความสามคคตอกนสรรคสรางสงดๆเพอสวนรวมกจะท�าใหเกด
ความสขในสงคมหรอHappySocietyไดสงผลตอไปอกในเรองทนเศรษฐกจ
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 7
ทเปนปจจยส�าคญในเรองชวตความเปนอย ไมวาจะเปนรายไดสวสดการ
การลงทนทรพยากรตางๆรวมไปถงความมนคงในชวตกจะมแนวโนมไปในทาง
ทดดวยนนคอการทมความสขในมตHappyMoneyนนเอง
จะเหนไดวาการสรางความสขในมตHappySoulสามารถตอขยาย
ความสขในดานอนๆไดครบทงหมดหากองคกรไดใหความส�าคญและตระหนก
ถงการพฒนาบคลากรโดยเรมตนจากการพฒนาตนเองใหมความสขจากภายใน
ไมวาจะเปนการฝกสมาธและสตในขณะท�างานจากนนกเชอมโยงเรองของสต
ในการท�างานเขากบการท�างานรวมกบผอนโดยอาศยการคดและการพดอยางมสต
เปนเครองมอสรางความคดทางบวกและการสอสารอยางสรางสรรคซงจะ
สามารถสรางคานยมองคกรจากความดหรอประสบการณความภาคภมใจในการ
ท�างานของทกคนจนมาเปนคานยมหลกขององคกรและเปนวฒนธรรมองคกร
ททกคนไดยดถอปฏบตกนในทสด
ทงนการสรางความสขในมตHappySoulในองคกรไมเพยงมความหมาย
ไปในทางการมความสขตามค�าหลกธรรมค�าสอนในศาสนาเทานนแตสามารถมอง
การสรางความสขจากการพฒนาทรพยากรมนษยใหเกดการเรยนรอยางลกซง
จากภายในใหเหนคณคาของตนเองและผอนไดเชนกนเพราะกระบวนการเรยนร
จากภายในนสามารถน�าไปสการยกระดบจตใจของบคคลใหดยงขนรวมไปถง
การมสตคดใครครวญในสงตางๆ ไดอกดวยซงเปนประโยชนตอองคกรทมบรบท
อนมปจจยจากประชากรทนบถอหลากหลายศาสนาแตอยในองคกรเดยวกน
จะสามารถน�าไปปรบใชไดงายโดยผเขยนไดน�าแนวคดจตตปญญามาเปนกรอบ
ในการวเคราะหดงน
แนวคดจตตปญญาศกษา (Contemplative Education)
การเรยนรสการเปลยนแปลงขนพนฐาน(TransformativeLearning)
เปนการเรยนรทมงเนนไปทการส�ารวจภายในตนเองการเรยนรผานประสบการณตรง
และการรบฟงดวยใจเปดกวางซงจะน�าไปสการตระหนกรความเคารพในความ
เปนมนษยและการยอมรบความแตกตางขณะทมการใหค�าอธบายความหมาย
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
8 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
ของจตตปญญาศกษาวาหมายถงกระบวนการการเรยนรดวยใจอยางใครครวญ
การศกษาทเนนการพฒนาดานในอยางแทจรงเพอใหเกดการตระหนกรถงคณคา
ของสงตางๆโดยปราศจากอคตเกดความรกความเมตตาออนนอมตอธรรมชาต
มจตส�านกตอสวนรวมและสามารถเชอมโยงศาสตรตางๆมาประยกตใชใน
ชวตประจ�าวนไดอยางสมบรณ(ชลลดาทองทวและคณะ,2551:27)
แนวคดจตตปญญาไดถกน�ามาประยกตใชในดานการพฒนาทรพยากร
มนษยใหเปนบคคลทดจากภายในนนมแนวทางดงน
1. Criticality-Basedคอสอนใหมองโลกในแงดตระหนกรตนเอง
เหนคณคาของตนเองและสงเสรมใหมความคดวจารณญาณรจกวเคราะหหา
เหตผล
2. Creativity-Basedคอสอนใหพฒนาตวเองใหเตมทตามศกยภาพ
รจกสรางสรรคสงใหม
3. Productivity-Basedคอสอนใหมองทผลงานใหรจกสรางผลต
คดอะไรใหมๆ
4. Responsibility-Basedคอสอนใหรจกตวเองเสยสละผลกดน
สงคมใหกาวหนาดวยมอของเรา
โดยแนวทางนสามารถน�ามาปรบใชไดกบทกศาสตรทามกลางสงแวดลอม
ทมบรรยากาศของความรกความเขาใจอยในวฒนธรรมประเพณทดขององคกร
เนนการฝกฝนการปฏบตจนเกดการเปลยนแปลงภายในตนเองผานกจกรรมการ
เรยนรแบบใหมเชนการท�างานการออกก�าลงงานศลปะสนทรยสนทนาและ
กจกรรมอนๆทโยงไปสการรจตของตนเองกอใหเกดการเปลยนแปลงขนพนฐาน
ในตนเองเพอน�าไปสการเปลยนแปลงในองคกรและสงคม(ณฐพลวงวญญและ
คณะ,2552:79)
นอกจากนการเรยนรตามแนวคดจตตปญญาศกษาเปนการฝกการใชชวต
ทงฐานกายฐานใจและฐานปญญาเชนฝกฟงอยางตงใจไมโตแยงมองอยางพนจ
ทกแงมมทงตามหลกศาสนาและบรบทของทางโลกเปรยบเสมอนตนไมทได
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 9
แตกกงออกมาเปนหลายสาขาดงภาพตอไปน(ชลลดาทองทว,จรฐกาลพงศภคเธยร,
ธระพลเตมอดม,พงษธรตนตฤทธศกดและสรยทธรตนพจนารถ,2553:6-9)
แผนภาพท 1การเรยนรตามแนวคดจตตปญญา
ทมา:www.contemplativemind.org
จากภาพจะเหนไดวากระบวนการเรยนร ตามแนวจตตปญญาผานกจกรรมนนไมไดเฉพาะเจาะจงเพยงแคตองเปนกจกรรมในมตของศาสนาเพยงอยางเดยวแตเปนกระบวนการเรยนรในทกแงมมโดยในแตละกจกรรมท�าให เหนวาลวนแลวแตเปนกจกรรมทมกระบวนการปรบเปลยนภายในใหบคคลเกดสมาธเกดความสงบมากยงขนและกระบวนการเหลานเปนการฝกใหบคคลมสตเกดความนงภายในจตซงสงผลใหบคคลเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในเชงบวกเกดการรบรความรสกของตนเองตระหนกรคณคาตนเองและเกดความรสก เหนอกเหนใจผอนและเขาใจผอนเปนตน นอกจากนยงมกระบวนการพฒนาจตวญญาณของมนษย ทเรยกวา จตววฒนโดยจตววฒนหมายถงการเปลยนแปลงระดบขนพนฐานของจตใจและจตวญญาณจากจตเลกไปสจตใหญหรอจตส�านกใหม(NewConsciousness)
จากความคบแคบของตวเองไปสจตทเชอมโยงกบธรรมชาต
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
10 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
จตเลกคอความรสกนกคดทแคบๆเหนอะไรแตเพยงบางสวนท�าให
เกดความบบคนเพราะขดแยงกบธรรมชาตสวนจตใหญหมายถงความรสก
นกคดทมพนทกวางขวางมองเหนเชอมโยงเปนอนหนงอนเดยวกนของชวตและ
ธรรมชาต เหนคาของผนดนทเราอาศยและเตบโตรวมถงสายน�าทเราไดใช
หลอเลยงชวตตลอดจนสงมชวตทกชนดทลวนสงผลซงกนและกนอยางแยก
ขาดกนไมได
จตววฒนท�าใหการอยรวมกนของมนษยกบมนษยและมนษยกบ
ธรรมชาตเปนไปอยางสนตท�าใหมนษยเหนคณคาของคนรอบขางเหนความงาม
ของทกสงรอบตวซงท�าใหมนษยกาวขามความคดคบแคบทเคยมองโลกน�าไปส
การแกวกฤตตางๆทโลกเผชญอยทตนเหตของปญหาโดยอยบนพนฐานของ
ความรกและความเคารพซงกนและกนทงกบเพอนมนษยและธรรมชาต
กระบวนการในการเขาถงการมจตใหญนนมมากมายหลากหลายเชนขยายขอบเขต
ของการรบรผานกระบวนการทางศลปะผานการเจรญสตผานงานอาสาสมคร
หรอการเขาถงธรรมชาตเปนตน(สรยทธรตนพจนารถ,2548)
ดงนนแนวคดจตตปญญานบวาเปนแนวทางหนงทจะท�าใหคนในองคกร
เกดกระบวนการเรยนรดวยใจอยางใครครวญเนนการพฒนาความคดจตใจ
อารมณภายในตนเองอยางแทจรงเพอใหเกดการตระหนกรในตนเองรคณคา
ของสงตางๆโดยปราศจากอคตเกดความรกความเมตตามจตส�านกตอสวนรวม
และสามารถน�าไปประยกตเชอมโยงในการด�าเนนชวตไดอยางสมดลซงกระบวนการ
เรยนรดงกลาวจะท�าใหเกดการเรยนรเพอการเปลยนแปลง(Transformative
Learning)ในระดบตางๆไดแก
1.การเปลยนแปลงภายในตนเอง(Self-Transformation)
2.การเปลยนแปลงภายในองคกร(OrganizationalTransformation)
3.การเปลยนแปลงภายในสงคม(SocialTransformation)
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 11
และนอกจากการสงเสรมการน�าแนวทางดงกลาวมาใชในการเปลยนแปลง
คนในองคกรแลวทส�าคญตองอาศยบรรยากาศและสภาวะทดขององคกรในการ
ท�างานรวมกนเพอสงเสรมและสะทอนคานยมขององคกรทชดเจนในการสราง
องคกรแหงความสขดวยเปรยบเหมอนเกาอ3ขาซงค�าจนกนและกนหากขาดตวใด
ตวหนงกยอมสรางวฒนธรรมองคกรไดยากการสรางความสขในองคกรจงตอง
ประกอบดวยองคประกอบ3ประการ(ยงยทธวงศภรมยศานต,2555:29)
ดงภาพตอไปน
แผนภาพท 2องคประกอบของความสขในการท�างาน
หวใจส�าคญของแนวคดนมองคประกอบ3ประการคอ
1. การเหนคณคาภายในตนเองการใชสมาธและสตในการพฒนาจต
ซงสมาธและสตเปนเครองมอในการพฒนาคณคาภายในตนเองโดยการเหนคณคา
ในตนเองเปนปจจยส�าคญยงในการปรบตวทางอารมณสงคมและการเรยนร
การเหนคณคาในตนเองนบวามคณคาสงยงเพราะเปนพนฐานของการมองชวต
สมรรถนะทางดานสงคมและอารมณเกดจากการเหนคณคาในตนเองบคคลทเหน
คณคาในตนเองสงจะสามารถเผชญกบอปสรรคทผานเขามาในชวตสามารถ
คณคาภายในตนเอง
คานยมการท�างานรวมกน คานยมขององคกร
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
12 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
ยอมรบสถานการณทท�าใหตนเองรสกผดหวงและทอแทใจดวยความเชอมน
ในตนเองจงเปนบคคลทประสบความส�าเรจมความสขสามารถด�าเนนชวตตามท
ตนปรารถนาไดอยางด(Qubein,1983อางในจนทรฉายพทกษศรกล,2532:3)
การพฒนาคณคาภายในตนเองจะท�าใหบคคลมคณลกษณะดานดมากขน
เชนความเหนอกเหนใจเสยสละอดทนซอสตยเปนตนคณคาเหลานมลกษณะ
เปนคณคาสากลของมนษยการท�างานทตองท�ารวมกบผอนคณคาเหลานกยงม
ความส�าคญมากยงขนและคณคาเหลานไมใชเกดขนเพราะการประกอบอาชพ
หรอไดรบค�าสงสอนหรอปฏญาณตนวาจะเปนเชนนนแตทส�าคญคอการถายทอด
จากบคคลสบคคลการถายทอดคณลกษณะจงเปนเรองของการซมซบจากบคคล
ตางๆและจะสะสมอยในตวเราทกคนแตคณลกษณะของความเหนอกเหนใจ
เสยสละอดทนฯลฯใชวาจะแสดงออกไดตลอดเวลาซงจะมากหรอนอยอยท
อารมณในยามทบคคลเครยดวตกกงวลกจะแสดงคณลกษณะนนอยลงแตในยาม
ทบคคลมความสงบคณคาเหลานกจะแสดงออกอยางชดเจนดงนนอาจกลาวไดวา
ความสงบเปนคณคาแกนกลางของคณคาทงปวง
2. การสรางคานยมในการท�างานรวมกนการท�างานในองคกรตอง
ประกอบดวยกลมฝายหรอแผนกตางๆทคนในองคกรจะตองปฏบตงานท�าหนาท
เชอมโยงกนการท�างานรวมกนอาจท�ารวมกบฝายงานเดยวกนและฝายงานอนๆ
ดวยดงนนเพอลดการท�างานแยกสวนทมขนตอนมากและขาดการประสานงาน
กนและชวยใหการท�างานเปนไปอยางมประสทธภาพการท�างานรวมกนอาจจะ
มทงรปแบบทเปนทางการอยางการประชมและไมเปนทางการเชนการหารอ
พดคยประสานงานตดตอเปนตนโดยหวใจส�าคญของการสรางนยมในการท�างาน
รวมกนประกอบดวย2สวนคอ
การคดทางบวกตอกนในองคกรความคดมผลโดยตรงตออารมณ
และพฤตกรรมเมอสมาชกในองคกรรบรเหตการณทเกดขนแตละบคคลจะตความ
ไมเหมอนกนคนทคดลบจะมองเหตการณเฉพาะดานทไมดและมองขามสวนดไป
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 13
เชนเมอหวหนาต�าหนเรองงานคนคดลบกจะเหนแตดานลบวาหวหนาเขมงวด
ขบนไมเหนใจลกนองเมอคดลบกจะเกดความรสกลบเชนโกรธนอยใจเปนตน
พฤตกรรมทแสดงออกทางลบเชนหนาบงบนท�างานแยลงเปนตน
การฝกคดบวกจงเปนการตความใหมโดยปรบความคดใหมองดานบวก
ของเหตการณเพราะธรรมชาตของเหตการณยอมมทงดานบวกและลบเสมอ
ดงตวอยางทไดหยบยกมาขางตนหากเปนผคดบวกกจะเหนสวนดของหวหนางาน
เชนเขาอยากใหงานออกมาดเขารใสใจการท�างานของลกนองเมอคดบวก
ความรสกดกจะตามมาเชนยอมรบค�าแนะน�าทดของหวหนาหลงจากนน
พฤตกรรมกจะแสดงออกไปในทางบวกเชนยมแยมขอบคณทเสนอแนะให
ความรวมมอเปนตน
การฝกคดทางบวกสามารถเชอมโยงกบเรองของสต เพราะความคด
ทางบวกจะเกดขนไดงายเมอคนเรามการฝกสตการคดทางบวกนนถากลาวในแง
ของการใชสตกคอการมสตในการคดใครครวญ(Contemplation)นนเองดงนน
การฝกใหพนกงานในองคกรไดมการนงสมาธปฏบตธรรมจงมประโยชนทชวยให
พนกงานท�างานอยางสงบและแสดงคณคาในตนเองออกมาในการท�างานเชน
ความซอสตยความอดทนความรอบคอบมน�าใจตอเพอนรวมงานและยงชวย
ใหสมาชกในองคกรไดคดบวกตอกนมากยงขนเพราะเมอมสตในการท�างานกยอม
มสตในการคดนนเอง
การสอสารทดในองคกรการฝกใหพนกงานในองคกรไดสอสารทาง
บวกทงโดยค�าพดและการใชภาษาทาทางโดยเฉพาะทาทางการรบฟงและการพด
ดวยอวจนภาษาทางบวกเปนสวนส�าคญของการสรางความสขในองคกรการฝก
สตใหแกพนกงานในองคกรมสวนส�าคญในการชวยใหเกดการสอสารอยางมสต
การสอสารในองคกรควรสรางบรรยากาศทดและเปนไปอยางสรางสรรคอยางเชน
การประชมหรอการปรกษาหารอซงถอวาเปนชวงเวลาทพนกงานองคกรไดม
โอกาสในการรวมใจรวมคดรวมเรยนรเพอพฒนาตนเองพฒนางานหาทางแกปญหา
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
14 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
รวมกนการพดคยหรอประชมทมกไมประสบความส�าเรจเนองจากสมาชกเพยงแค
มานงรบฟงเทานนและสมาชกมงแตเอาแตชนะหรอแกตวในปญหาทเกดขน
จงเกดบรรยากาศของการโตแยงกนฉะนนการท�าใหการสอสารในองคกรม
บรรยากาศทเตมไปดวยการเปดโอกาสใหไดแสดงความคดเหนและยอมรบ
ความคดเหนซงกนและกน โดยเนนการสอสารทท�าใหองคกรมความสข
มบรรยากาศทด2ลกษณะคอ
- สนทรยสนทนา(Dialogue)มงเนนการฟงอยางใสใจเพอรบฟงและ
เรยนรจากผพดและเมอสะทอนความคดออกไปกท�าดวยเจตนาทตองการเรยนร
จากผพดหรอตองการแบงปนประสบการณรวมกน
- การอภปรายอยางสรางสรรค(CreativeDiscussion)มงเนนการ
หาทางออกรวมกนเมอมปญหาเกดขนผพดมเจตนาทจะเสนอความคดโดยไม
ยดตดวาจะตองเปนทางออกทถกหรอดกวาคนอนๆแตละคนกมโอกาสน�าเสนอ
ความคดเหนของตนเองและรบฟงความคดเหนของผอนๆจงสามารถชวยกน
หาทางออกทเหมาะสมได
การสอสารนตองอาศยการฝกและสงเสรมใหเกดการเรยนรในองคกร
ซงกกลบมาเชอมโยงกบพนฐานของการสรางความสขในองคกรคอเรองการฝก
สตซงเมอมสตในการสอสารการประชมพดคยอยางสรางสรรคกจะเกดขนไดงาย
เนองจากถกสอดแทรกดวยอารมณไดยากในขณะทมสตในการพดจากสอสาร
3. การสรางคานยมองคกรองคกรทงหลายตางมความคาดหวงวา
ท�าอยางไรทจะท�าใหสมาชกขององคกรมคานยมทเกอกลการท�างานการผลต
และการใหบรการหลายๆองคกรไดพยายามคดค�าขวญขนมาเปนคานยมรวม
บางองคกรกใหสมาชกรวมกนคดหาค�าทจะเปนคานยมขององคกร เพอให
พนกงานไดตระหนกและระลกถงคานยมททางองคกรตองการใหทกคนยดถอเปน
แนวทางในการท�างานในทศทางเดยวกนกระบวนการในการเปลยนแปลงคานยม
สการปฏบตขององคกรโดยการเปลยนแปลงคนใหตระหนกรคานยมและน�ามา
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 15
ปฏบตนนตองพฒนาการเรยนรของสมาชกในองคกรอยางตอเนองโดยอาจมการ
ใชเครองมอมาใชเชนเรองเลาเราพลงการทบทวนหลงการปฏบตงาน(AAR:
ActionAfterReview)เปนตนซงหากใชคานยมองคกรเปนเปาหมายรวมดวย
และใชกจกรรมเหลานมาเปนเครองมอชวยใหเกดการเปลยนแปลงรวมกบการ
สนทนาอยางมสตจะท�าใหพนกงานในองคกรไดตระหนกถงคานยมและปฏบตตน
ตามแนวคดแนวทางขององคกรทไดตงเปาหมายไวอยางแนนอนทกลาวมา
ทงหมดนเปนแนวทางทจะท�าใหสมาชกในองคกรไดเรมตนจากการพฒนาตนเอง
โดยการฝกการเรยนรการเปลยนแปลงภายในมการใชสมาธและสตเปนเครองมอ
ชวยในเรองการท�างานและชวยใหเหนคณคาตนเองและผอนสดทายคนจะเกด
ความตระหนกและซาบซงกบคานยมขององคกรและกลายเปนวฒนธรรมองคกร
ในทสด
ทงนผเขยนขอยกตวอยางบรษทไลออน(ประเทศไทย)จ�ากดองคกร
สขภาวะทมแนวคดและกระบวนการสรางความสขในมตHappySoulใหแก
คนในองคกรซงนอกจากจะมแนวคดใหคนในองคกรเปนคนดมคณธรรมแลว
ยงมวฒนธรรมองคกรทสงเสรมใหพนกงานเปนคนดคนเกงโดยผเขยนไดน�ากรอบ
แนวคดขางตนมาวเคราะหใหเหนฐานคดขององคกรอนน�ามาซงคานยมตลอดจน
วฒนธรรมองคกรทสงเสรมคนดและยงไดวเคราะหกระบวนการการสรางสข
ของบรษทไลออนฯผานกจกรรมตางๆเพอใหเหนขนตอนและผลลพธทไดวา
การสรางความสขในองคกรทเกดจากความสขจากภายในบคคลนนกอใหเกด
ผลดตอองคกรอยางไรบางซงจะเปนแนวทางใหองคกรอนๆไดน�าไปปรบใชให
เหมาะกบบรบทของตนเองตอไป
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
16 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
Lion องคกรคนด
“สรางคนใหสขจากใจ องคกรไดงานด”
แผนภาพท 3 คานยมและวฒนธรรมองคกรของบรษทไลออน(ประเทศไทย)
จ�ากด
บรษทไลออน(ประเทศไทย)จ�ากดเปนบรษทรวมทนระหวางเครอ
สหพฒนกบบรษทไลออน(ประเทศญปน)ซงผลตสนคาอปโภคและบรโภคไมวา
จะเปนกลมผลตภณฑดแลเสอผาผลตภณฑดแลผวผลตภณฑดแลชองปาก
ผลตภณฑส�าหรบเดกเปนตนบรษทนกอตงมานานกวา45ปพรอมกบการสราง
ใหองคกรเปนองคกรแหงความสขโดยมกระบวนการสรางสขทมงเนนการพฒนา
ดานจตใจคนเปนส�าคญเนองจากเหนวาตวแปรส�าคญทสดขององคกรคอ“คน”
พรอมกบมเปาหมายส�าคญคอสรางองคกรใหเตบโตมนคงและมความสข
อยางยงยน
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 17
นอกจากนบรษทมวสยทศนคอการเปนบรษททมสมรรถนะในการ
พฒนาและแขงขนเพอเปนผน�าดานการผลตสนคาอปโภคบรโภคในภมภาคเอเชย
อยางมคณธรรมโดยมคานยมหลกคอ“ธรกจคคณธรรม”พรอมพนธะสญญาวา
“สรางความดสสงคมและสรางสขภาวะทดสผบรโภค”และปจจยส�าคญในการ
สรางองคกรคอ“ความดเปนรากฐานแหงความมนคงในองคกรและความเกง
เปนพลงขบเคลอนใหองคกรเตบโต”น�ามาซงวฒนธรรมองคกรทวา“ยกยอง
คนด สงเสรมคนเกง”นอกจากจะพฒนาบคลากรภายในองคกรแลวยงมการขยาย
ความดสสงคมเพอสรางสรรคสงคมไทยใหนาอยและคนไทยมคณภาพชวตทด
ทงนบรษทไลออนฯไดนยามค�าวาคนดคอคนทมศรทธาในคณธรรม
และจรยธรรมทดงามคดดพดดท�าดรรกสามคคมความซอสตยสจรตมความ
รบผดชอบและปรารถนาดตอผอนเสมอสวนคนเกงคอคนทมความรอบร
มลกษณะเปนพหสตและไดฝกฝนจนกลายเปนมออาชพดงนนท�าใหเหนวา
การตงเปาหมายการท�าธรกจของบรษทไลออนฯไดคาดหวงวาคานยมและพนธะ
สญญานจะเปนสงเตอนใจใหพนกงานไดตระหนกถงและเกดการเปลยนแปลง
ตนเองใหเปนคนดในแบบฉบบของบรษทและสอดคลองกบคานยมองคกรและ
พนธะสญญาทไดตงไวจนกระทงกลายมาเปนวฒนธรรมองคกรขางตนในทสด
แตการทจะท�าใหคานยมซงเปนนามธรรมใหกลายเปนจรงไดนนตองม
กระบวนการทจะแปลงคานยมไปสการปฏบตของคนในองคกร
ซงบรษทไลออนฯไดมกระบวนการสรางการเปลยนแปลงภายในใหแก
พนกงานในองคกรเพอใหการท�างานและการด�าเนนธรกจสอดคลองกบคานยม
ขององคกรคอ“ธรกจคคณธรรม”และเชอวาการขบเคลอนองคกรใหมนคงตอง
อาศยความดโดยคณบญฤทธมหามนตรกรรมการผจดการบรษทไลออนฯ
ไดกลาวถงแนวคดการสรางองคกรคนดวา“คนด เปนรากฐานแหงความมนคง
และยงยน ผลงานทเปนเลศยอมเกดจากมอของคนด อนจะเปนพลงขบเคลอน
ใหสงคมผกพนกน ดวยสายใยแหงความดน�ามาซงประโยชนสขตอสวนรวมและ
ประเทศชาตอยางแทจรง”
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
18 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
จะเหนไดวาบรษทไดใหความส�าคญกบการสรางคนใหเปนคนดและ
ตองการจรรโลงสงคมใหเปนสงคมแหงความดและมความสขอยางยงยนดงนน
ลกษณะเดนของโครงการหรอกจกรรมของบรษทไลออนฯนอกจากจะท�าใหเกด
การเปลยนแปลงภายในของตวพนกงานซงสงผลตอการเปลยนแปลงในองคกรให
มความสขแลวยงเปนการแปลงคานยมหลกขององคกรไปสการปฏบตและตอย
อดแพรขยายความดไปยงคคาและสงคมดวยโดยมขนตอนและกระบวนการท
สะทอนใหเหนการสรางความสขในมตHappySoulทสอดรบกบคานยมและ
วฒนธรรมองคกรดงตอไปน
ในเชงโครงสรางของคณะท�างานขบเคลอนองคกรแหงความสขบรษท
ไลออน(ประเทศไทย)จ�ากดมการแตงตงคณะกรรมการพฒนาองคกรคนด
โดยแบงงานเปน3สวนดงน
สวนท 1 คณะกรรมการนโยบายใหการสงเสรมสนบสนนเรองความร
ก�าลงคนงบประมาณ
สวนท 2 คณะกรรมการสงเสรมกจกรรมโดยแบงเปน4กลมไดแก
- กลมเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรมรบผดชอบโครงการหรอ
กจกรรมทปลกฝงคณธรรมใหเปนแกนในองคกร
- กลมพระโพธสตวรบผดชอบโครงการหรอกจกรรมทปลกฝงคณธรรม
การเปนผให
- กลมแปดแฮปปรบผดชอบโครงการหรอกจกรรมทปลกฝงความสข
ทพอเพยงและพอด
- กลมชมชนคนดรบผดชอบโครงการหรอกจกรรมใหขยายเครอขาย
ความดสชมชน
สวนท 3 คณะกรรมการประเมนผลมหนาทก�าหนดเปาหมายตดตาม
ประเมนผลโครงการหรอกจกรรมเพอพฒนาโครงการและกจกรรมใหเกด
ประสทธภาพตลอดจนสรางสรรควฒนธรรมทดงามในองคกรเพอยกระดบ
มาตรฐานคณธรรมจรยธรรมองคกรและความสข
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 19
ในสวนของกจกรรมความดของบรษทไลออนฯหากพจารณาจาก
กรอบแนวคดจตตปญญาผเขยนไดแบงกจกรรมสรางความสขในมตHappySoul
ออกเปน3กลมใหญตามการเรยนรเพอการเปลยนแปลง(Transformative
Learning)ในระดบตางๆเพอใหเหนกระบวนการการเปลยนแปลงจากภายใน
จนเกดการตระหนกรและเหนคณคาภายในตนเองและน�าไปสการเหนคณคาของ
ผอนรจกการใหการเสยสละแกเพอนรวมงานไปจนถงการสรางสรรคสงคม
ใหเปนสงคมทนาอยแบงปนความดไปยงสงคมชมชนดงน
1. กจกรรมการเปลยนแปลงภายในตนเอง (Self-Transformation)
เปนการเปลยนแปลงในระดบแรกโดยเปนกจกรรมทเรมตนจากการเปลยนแปลง
ภายในตนเองมงเนนใหเกดการพฒนาดานในซงประกอบไปดวยจตและการคด
ผานการฝกปฏบตจากกจกรรมทหลากหลายจนเกดกระบวนการคดใครครวญ
ดวยจตทเปดกวางประกอบดวยจตทเปนสมาธและมสตซงมกจกรรมดงน
รปภาพท 1 กจกรรมสขใจใสบาตรและโครงการพกใจ2นาทบรษทไลออน
(ประเทศไทย)จ�ากด
สขใจใสบาตรเปนกจกรรมททางองคกรไดจดขนเพอใหพนกงาน
ไดมโอกาสท�าบญแดพระสงฆซงมผลทางดานจตใจตอตวพนกงานเปนเสมอน
ก�าลงใจใหตวเองสามารถตอสกบอปสรรคทก�าลงเผชญอยและท�าใหตวผปฏบตเอง
รสกสบายใจสบายกายโดยกจกรรมนพนกงานจะใสบาตรรวมกนทกเชาวนจนทร
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
20 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
กอนเรมท�างานทส�านกงานและทกเชาวนศกรทโรงงานโดยบรษทนมนตพระ
9รปจากวดใกลเคยงมารบบาตร
โครงการสมาธกบการท�างานเปนโครงการทสงเสรมใหพนกงาน
ไดฝกปฏบตสมาธมสตเตอนตวเองใหยดมนในการปฏบตชอบเสมอโดยมทง
การนมนตพระมาน�าฝกปฏบตการนงสมาธทบรษทและสงเสรมใหพนกงาน
ไปปฏบตธรรมทสถานปฏบตธรรมเชนวดอมพวนธรรมสถานวองวานชวดเขา
พทธโคดมโดยไมนบเปนวนลาเปนตน
หองจตใสใจสวางบรษทไลออนฯไดมการสรางหองจตใสใจสวาง
ขนมาเพอใหพนกงานไดใชหองนเปนหองฝกนงสมาธปฏบตธรรมกนทกเดอน
โดยภายในหองไดจดใหมมมธรรมะโดยมหนงสอสวดมนตหนงสอธรรมะซด
ธรรมะเพอใหพนกงานทสนใจใชเวลาวางเพอฝกจตใจใหเกดความสงบนอกจากน
ส�าหรบพนกงานทนบถอศาสนาอสลามทางบรษทกไดสรางหองละหมาดเพอให
พนกงานทเปนมสลมไดใชในการท�าพธทางศาสนาดวยเชนกน
โครงการพกใจ 2 นาทเปนกจกรรมทสงเสรมใหพนกงานไดพกใจ
ซงในระหวางการท�างานอาจพบเจอปญหาตางๆท�าใหพนกงานรสกเหนอยลา
จากการท�างานมาตลอดทงวนโดยทกเวลา14.00น.พนกงานจะไดพกใจกน2นาท
ซงจะเปดเสยงตามสายน�าใหพนกงานไดเตรยมท�าสมาธทโตะท�างานของตนเอง
เพอพกผอนจตใจใหผอนคลายการปฏบตเชนนท�าใหพนกงานไดฝกการมสต
ในการท�างานรวมไปถงชวยผอนคลายความตงเครยดอนเนองจากการท�างานดวย
โครงการอปสมบทหม โครงการนเปนการเปดโอกาสใหพนกงานชาย
ทมความประสงคจะอปสมบทไดเรยนรธรรมะและฝกปฏบตธรรมเปนระยะเวลา
1เดอนโดยมเพอนพนกงานและญาตมตรรวมเปนเจาภาพซงทางบรษทจะไมนบ
วนลาอปสมบทเปนวนลา
จากกจกรรมและโครงการในกลมนทางบรษท ไลออนฯม งฝกให
พนกงานในองคกรไดเรมตนการสรางความสงบใหกบจตใจโดยฝกใหพนกงาน
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 21
มสมาธและสตในการด�าเนนชวตรวมไปถงการท�างานเรยนรธรรมะทจะชวย
สงเสรมใหเกดคณธรรมประจ�าใจแกพนกงานซงเปนแนวทางในการประพฤต
ปฏบตตนในกรอบแหงความดงามไมวาจะเปนการนงสมาธการปฏบตธรรม
การท�าบญตกบาตรและเรยนรการรจกใหนบไดวาเปนการสรางความสงบของ
จตใจและเปนการเรยนรทจะเปลยนแปลงภายในเพอใหเกดการตระหนกรถง
คณคาภายในตนเองและผอนสอดคลองกบแนวคดความสมพนธระหวางคณคา
ในตนเองกบความสงบของจตใจทสงผลตอการท�างานในองคกรดงน
แผนภาพท 4 ความสมพนธระหวางคณคาในตนเองกบความสงบของจตใจ
ทมา:การพฒนาจตตปญญาในองคกร.ยงยทธวงศภรมยศานต,(2555:31)
จากภาพขางตนสามารถอธบายไดวาการทบคคลมสมาธกจะสามารถ
พฒนาไปสการมสตไดโดยการฝกสมาธเปนการฝกจตเพอใหเกดความสงบและ
ผอนคลายสวนการฝกสตเปนการฝกใหอยกบปจจบนโดยไมวอกแวกและไมถก
สอดแทรกดวยอารมณในขณะทท�ากจตางๆทงทางกายการสอสารตลอดจน
ความรสกนกคดโดยการฝกสมาธและสตจะน�าไปสการเขาใจตนเองตระหนกร
เทาทนความรสกซงจะสงผลเกดความสงบภายในใจและน�ามาซงคณลกษณะท
ดอยางความมความเมตตามความรกตอผอนความอดทนอดกลนยตธรรมและ
เปนแบบอยางทดใหแกผอนเปนตน
เมตตา
ใหอภยความสงบ
รก
สมาธ สต
ยตธรรม
อดกลนเปน
แบบอยาง
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
22 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
การสรางความสงบใหกบจตใจเปนเรองส�าคญส�าหรบการท�างานเพอให
สามารถแสดงคณคาในตนเองไดทางจตวทยาเรยกวาการจดการกบอารมณและ
ความเครยดสมาชกในองคกรจงตองเรยนรการจดการตนเองหรอการจดการกบ
อารมณและความเครยดเพอสรางความสงบของจตใจดวยการฝกสมาธซงจะลด
อารมณและความเครยดทสะสมอยในจตใจและสรางพนฐานของจตใจในการ
ท�างานดวยจตใจทสงบตอไปตามดวยการฝกสตเพอใหจตใจอยกบการท�างาน
โดยไมวาวนและไมถกแทรกแซงดวยอารมณเนองดวยจตอยกบปจจบนการท�างาน
กจะมประสทธภาพเกดการผดพลาดนอยลง(ยงยทธวงศภรมยศานต,2555:31)
โดยเรองของสตนจะเปนเครองมอทางจตใจทส�าคญในการพฒนาดาน
ในซงประกอบดวยจตและการคดจนเกดกระบวนการใครครวญสามารถท�าความ
เขาใจกบสงตางๆจนเกดความตระหนกรในตนเองความเมตตากรณาเออเฟอ
เผอแผและจตสาธารณะสามารถเชอมโยงสงทเรยนรกบการปฏบตจรงในชวต
ประจ�าวนหรออาจกลาวไดวาเปนแนวทางการพฒนาคนตามแนวทางCriticality-
Based ทไดกลาวไวในตอนตนแลวคอสอนใหมองโลกในแงดตระหนกรตนเอง
เหนคณคาของตนเองและสงเสรมใหมความคดวจารณญาณอนน�าไปสการรจก
วเคราะหหาเหตผลบนพนฐานความจรง
2. กจกรรมมงเนนการเปลยนแปลงภายในองคกร (Organizational
Transformation) กจกรรมกลมนม งสงเสรมวฒนธรรมการเปนผใหและ
การแบงปนและการเปนผมจตอาสาเพอใหพนกงานในองคกรเรยนรทจะมองเหน
คณคาของผอนนอกจากการมองเหนคณคาในตนเองไมวาจะเปนการชวยเหลอ
เพอนพนกงานในองคกรทประสบกบภาวะคบขนและประสบพบตภยรวมไปถง
การมจตอาสาบ�าเพญประโยชนเพอสงคมรอบขางโดยกจกรรมดงกลาวจะชวยให
คนในองคกรมคณลกษณะของการมน�าใจเออเฟอเผอแผไมเหนแกตวสงผลให
เกดการท�างานเปนทมลดความขดแยงเปนตนโดยมกจกรรมทเสรมสราง
การเหนคณคาผอนดงน
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 23
รปภาพท 2 กจกรรมฝกศลปะการพฒนาชวตดวยจตทคดจะใหณเสถยรธรรม
สถานและโครงการกระปกพระโพธสตวชวยเหลอเพอนพนกงาน
ในองคกร
ฝกศลปะการพฒนาชวตดวยจตทคดจะให ณ เสถยรธรรมสถาน
เปนกจกรรมทตองการใหพนกงานเกดการเปลยนแปลงภายในโดยเรยนรการใชชวต
รวมกบผ อนการมจตใจเออเฟ อเผอแผซงเปนการฝกสตปญญาในการคด
ใครครวญอยางลกซงในการใชชวตผานกระบวนการพฒนาจตและยกระดบจตใจ
ใหเกดการไตรตรองเกดความเจรญงอกงามภายในจตใจจนกระทงสามารถ
มองเหนและเชอมโยงกบธรรมชาตเปนอนหนงอนเดยวกนรกเพอนมนษยอนน�าไปส
สนตแหงการอยรวมกนรวมทงท�าใหมนษยเหนคณคาของทกคนทอยรอบขาง
และเหนความงามของทกสงทอยรอบตวถอวาเปนกจกรรมทสงเสรมทกษะชวต
ใหพนกงานไดมหลกคดในการด�าเนนชวตและพรอมมจตใจทเปนผใหผเสยสละ
แกผอนและสงคม
โครงการกระปกพระโพธสตวและตลาดนดพระโพธสตว เปน
โครงการทพนกงานไดรวมกนท�ากจกรรมการใหและแบงปนเชนการบรจาคเงน
เลกๆนอยๆโดยใสกระปกพระโพธสตวทกวนและตงจตอธฐานระลกถงความด
หรอการจดตลาดนดพระโพธสตวในบรเวณบรษทโดยการบรจาคสงของทไมได
ใชแตมสภาพดมาขายในราคายอมเยาเพอรวบรวมเงนไปชวยเหลอเพอนพนกงาน
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
24 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
ทประสบกบความทกขยากล�าบากอนเนองมาจากการเจบไขไดปวยอนเนองจาก
โรคภยเชนโรคมะเรงโรคไตวายเรอรงเปนตนซงแสดงใหเหนถงความเหนอก
เหนใจมเมตตากรณาตอเพอนมนษยดวยกน
โครงการสมดบนทก 365 วนรวมกนท�าดทางบรษทไดมการแจก
สมดบนทกความดใหแกพนกงานทกปเพอสงเสรมใหทกคนท�าความดและเหน
ความดเปนเรองงายใกลตวท�าไดทกวนโดยพนกงานจะมการจดบนทก
การท�าความดของตนเองไมวาจะเปนความดเลกๆนอยๆจากการชวยเหลอ
เพอนพนกงานหรอผอนพรอมกบมการยกยองชมเชยผทท�าความดเพอใหขวญ
และก�าลงใจในการท�าความดตอไปและเกดความภาคภมใจในตนเองอกทง
ยงเปนแรงบนดาลใจและเปนแบบอยางใหพนกงานคนอนๆไดยดถอปฏบตตน
ตามดวย
โครงการไลออนจตอาสาองคกรจะรบอาสาสมครเพอใหพนกงาน
ทมจตอาสามารวมพลกนในวนLionCleaningDay(ทกพฤหสท4ของเดอน)
ออกท�าความสะอาดบรเวณรอบๆส�านกงานวดและชมชนใกลเคยงเปนการ
ฝกตนใหรจกบ�าเพญประโยชนเพอสงคมสวนรวมสรางจตส�านกในการอยรวมกน
ดวยความเปนระเบยบนอกจากนชมรมจกรยานไลออนจะมสมาชกชาวไลออน
อาสาทรกการปนจกรยานไดรวมตวกนโดยในทกวนหยดจะชกชวนกนไปท�า
ความดเชนปนจกรยานไปท�าบญจดแรลลจกรยานรวมตวไปชวยซอมแซม
อปกรณการเรยนตามโรงเรยนในชมชนรอบขางเปนตน
จากกจกรรมในกลมนท�าใหเหนวาเปนกจกรรมทชวยพฒนาจตใจของ
คนในองคกรอกทางหนงโดยการเหนอกเหนใจผอนมน�าใจชวยเหลอผทเดอดรอน
หรอสรางสรรคสงทดใหแกสงคมซงนบวาเปนการชวยขดเกลาจตใจใหผองใส
ปลอดพนจากความเหนแกตวตามแนวทางการพฒนาบคลากรจากภายในในดาน
Responsibility – Baseคอการสอนใหรจกตนเองมความเสยสละและพรอม
ผลกดนสงคมใหกาวหนาสรางสรรคความดงามสสงคมและเผอแผไปยงผอน
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 25
นอกจากนผเขยนยงมองวากจกรรมการใหการแบงปนและจตอาสาน
ไดแฝงกระบวนการเปลยนแปลงภายในเรยกวา“จตววฒน”เปนกระบวนการ
ทท�าใหมนษยพฒนาจตใหมระดบทสงขนมมโนธรรมหรอความใฝดเกดความ
รสกมความสขทไดชวยเหลอผอนหากเชอมโยงกระบวนการดงกลาวกบการท�า
กจกรรมในกลมนกลาวไดวาโดยความเปนจรงแลวพนฐานธรรมชาตของมนษย
มจตใจใฝดหรอมโนธรรมอยหรอจะเรยกวาเมตตาและความเหนใจตดตวอย
แตจะมากหรอนอยขนอยกบการฝกฝนกลอมเกลานอกเหนอจากนใจเรายงม
ธรรมชาตชนหนงซงอยลกสดไดแกสภาวะทเปนอสระปลอดโปรงผองใส
ปลอดพนจากความเหนแกตวหรอความยดถอในตวตนหรออตตาเปนสภาวะ
ทเสนแบงระหวาง“ฉน”กบ“ผอน”หมดไปเกดความรสกเปนหนงเดยวกบ
สรรพสงรอบตว
ในการอย ร วมกนกบองคกรอปสรรคอยางหนงทตองพบเจอคอ
ความเปนอตตาหรอความเหนแกตวซงหากคนในองคกรไดรจกเรยนรการให
การนกถงผอนความเสยสละมเมตตากรณาผานกจกรรมทมงเนนการเหนคณคา
ของผอนการเหนประโยชนสวนรวมอยอยางตอเนองเปนประจ�ากจะสามารถ
ปลกจตส�านกใหม(NewConsciousness)หรอจะเกดความรสกนกคดใหม
อยางสนเชงทเรยกวาจตเปลยนจนกระทงบคคลกลายเปนผมคณลกษณะ
ดงกลาวดงเชนทศาสตราจารยนายแพทยประเวศวะสไดกลาวไวในปาฐกถา
สวสดสกลไทยเรอง“มหาวทยาลยกบจตตปญญาศกษาและไตรยางคแหง
การศกษา”จดขนโดยสมาคมศษยเกาบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหดล
เมอวนท17มนาคมพ.ศ.2550ดงมความตอนหนงวา“การเขาถงความจรง
ความด ความงาม เปนการปฏวตจตส�านก ทงายทสดคอ การนกถงคนอนหรอ
สงอน หรอการมความเมตตากรณา การนกถงสงอนและคนอนกเปนมายาคต
แหงการเอาตวเองเปนศนยกลาง เปนการเขาหาความจรงแลว เพราะในความเปนจรง
มคนอนและสงอนดวย ไมใชมแตตวเรา การนกถงคนอนและสงอนกเปนความด
26 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
และความงาม การมหวใจเพอเพอนมนษย เปนการกาวสความจรง ความด
ความงามแลว ...”
จะเหนไดวาการมชวตทมความสขอยางแทจรง เกดจากการพฒนาจต
ใหเกดมโนธรรมหรอความใฝดและจตทไมยดถออตตาใหเจรญงอกงามชวตท
พฒนาเพราะจตววฒนยอมเปนพลงขบเคลอนองคกรใหรดหนาไปไดขณะเดยวกน
องคกรทพฒนาแลวยอมสงผลใหเกดการเสรมสรางจตววฒนและพฒนาชวต
กลายเปนวฏจกรแหงความดงามไดในทสด
3. กจกรรมมงเนนการเปลยนแปลงภายในสงคม (Social Trans-
formation)ทางบรษทไลออนฯเชอวา“สงคมทผกพนดวยสายใยแหงความด
ยอมน�ามาซงประโยชนสขตอสวนรวมอยางแทจรง”ดงนนทางองคกรจงไดมการ
ท�าตลาดแนวใหมโดยวธการใชความดเปนตวขบเคลอนอยางการใชความด
เปนโปรโมชนแทนการลดแลกแจกแถมเปนการสรางความผกพนระหวางรานคา
และชมชนเพอสรางเครอขายทเชอมโยงกนดวยความดเชนกจกรรมการรวม
บรจาค1บาทตอทกๆยอดขาย50บาทของรานคาเพอใหรานคาน�าเงนทได
ไปสรางความดในชมชนตามcommitmentตอไปและจากการทบรษทผลต
สนคาเพอสขภาพเชนผลตภณฑดแลชองปากจงมแนวคดสงเสรมคนไทยใหม
สขภาพชองปากทดท�าใหเกดโครงการรวมกบชมรมทนตสาธารณสขจนกลาย
เปนโครงการทนตสาธารณสขเพอคนไทยสขภาพแขงแรงอกทงยงสนบสนนงาน
วจยตางๆทจะเปนประโยชนตอสงคมและการพฒนาสนคาขององคกรใหม
คณภาพมากยงขน
นอกจากนทางบรษทยงไดพยายามขยายความดออกสสงคม โดยใช
ผลตภณฑเปนสอกลางในการตอกย�าใหผบรโภคไดตระหนกถงคณธรรมและ
การท�าความดในการด�าเนนชวตเชนการพมพแนวคดความสข8ประการ
ลงในถงผลตภณฑผงซกฟอกเพอชกชวนใหผบรโภคท�าความดเพอความสขหรอ
ชวงทมการเลอกตงไดมการพมพขอความวา“คนดไมขายเสยง”ลงบนฉลาก
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 27
ของผลตภณฑเปนตนอกทงยงไดคดแบรนดผลตภณฑทสะทอนภาพลกษณ
การเปนองคกรคนดของบรษทและสงเสรมสนบสนนใหคนในสงคมไดตระหนกถง
ความดงามและการย�าเตอนถงคณธรรมตางๆททกคนควรปฏบตนนกคอ
ผลตภณฑอปโภคบรโภคภายใตยหอ“ซอสตย”ซงเปนผลตภณฑทไมไดเนนเรอง
การโฆษณาและไมไดมงทยอดขายแตมงหวงใหค�าวา“ซอสตย”กระจายอยใน
สงคมไทยเสมอนเปนตวแทนของบรษทในการขยายความดสสงคมและดวยภาพ
ลกษณผลตภณฑจะเนนการออกแบบทเรยบงายไมหวอหวาและบนบรรจภณฑ
กจะมค�าขวญเกยวกบคตสอนใจการท�าความดและหลกธรรมะดวยเชน“คนเรา
จะบรรลเกยรตไดเพราะความซอสตย”หรอ“ซอกนไมหมดคดกนไมนาน”
เปนตนอกทงในตวบรรจภณฑของผลตภณฑทกยหอของบรษทไลออนฯยงมการ
พมพอกษรเบลลเพอใหผพการทางสายตาสามารถเลอกใชผลตภณฑไดเทาเทยม
กบคนปกต
แผนภาพท 5 กลยทธการสรางเครอขายความดบรษทไลออน(ประเทศไทย)
จ�ากด
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
28 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
หากพจารณาการสรางเครอขายขยายความดของบรษทไลออนฯน
สามารถเชอมโยงตามกรอบแนวคดการพฒนาทรพยากรมนษยใหเปนบคคลทด
จากภายในดานProductivity – Baseคอการรจกสรางสรรคผลตคดผลงาน
ใหมๆและResponsibility - Basedคอการรจกเสยสละผลกดนสงคม
ใหกาวหนาสรางสรรคสงคมใหเปนไปในทางทดโดยองคกรไดคดกลยทธการใช
ผลตภณฑเปนสอกลางในการชวยผลกดนใหสงคมเกดความตระหนกรถงคณ
ความดเนองจากเมอผบรโภคไดเหนหรอใชผลตภณฑกจะเปนการตอกย�าความคด
จตส�านกการมคณความดใหกบผบรโภคและผลทตามคอภาพลกษณขององคกร
ทมงเนนการผลตสนคาทดใหกบผบรโภคและเปนผประกอบการทเปนผประกอบการ
ทมคณธรรมนอกจากจะท�าใหภาพลกษณของผลตภณฑเปนผลตภณฑทดแลวยง
สะทอนไปถงแนวคดคานยมหลกรวมไปถงวฒนธรรมองคกรทมงสงเสรมการท�า
ความดทงจากภายในองคกรและนอกองคกรสงผลใหเกดความเลอมใสและเชอถอ
ไววางใจจากผบรโภคในการเชอมนในคณภาพสนคาและคคาทท�าใหเกดความไวใจ
และเปนพนธมตรทางการคาไดอยางยงยน
รปภาพท 3 ตวอยางผลตภณฑของบรษทไลออน(ประเทศไทย)จ�ากดทไดใช
สนคาเปนสอกลางน�าเสนอคณธรรมความดไปยงผบรโภค
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 29
ซงการด�าเนนธรกจพรอมกบสรางสรรคสงคมใหเกดความดงามโดยการ
ผลตสนคาทสะทอนภาพลกษณในเรองการท�าความดมคณธรรมเพอใหคนในสงคม
ตระหนกรและน�าไปปฏบตนนผเขยนมองวานอกจากผบรโภคแลวทจะเกดการ
เปลยนแปลงความคดและใหความสนใจตระหนกรในการท�าความดทส�าคญคนใน
องคกรตองมจตส�านกและตระหนกเหนความส�าคญของคณธรรมความดจากการ
สรางผลตภณฑนเชนกนฉะนนการท�างานตองมความตงใจในการผลตสนคาและ
มความหวงดตอผใชใหไดใชสนคาทดดวยซงนบวาเปนการฝกการพฒนาตนเอง
ใหเกดการเปลยนแปลงภายในสภายนอกในดานCreativity - Basedคอการสอน
ใหพฒนาตนเองใหเตมทตามศกยภาพรจกสรางสรรคสงใหมใหกบองคกรและ
สงคมโดยการท�างานและการคดกลยทธทางการคาเพอใหเชอมโยงพนธะสญญา
และคานยมขององคกรนนตองอาศยความคดเชงสรางสรรคและและความตงใจ
ในการท�างานเพอใหเปนไปตามนโยบายและบรรลเปาหมายขององคกร
ดงนนจะเหนไดวาการด�าเนนโครงการหรอกจกรรมของบรษทไลออนฯ
ไดมการสงเสรมและปลกฝงใหคนในองคกรมคณธรรมในจตใจมจตส�านกทดตอ
ผอนซงหมายถงเพอนรวมงานในองคกรเดยวกนและยงฝกการเปนผใหสงตอ
ความดแกผอนรวมถงชมชนสงคมอกดวยซงเปนไปตามกรอบแนวคดของการ
พฒนาตนเองจากภายในหรอจตตปญญาและจตววฒนทไดหยบยกมาในขางตน
อนน�าไปสการปฏบตเพอใหสอดคลองกบคานยมหลกขององคกร
โดยกรณศกษาบรษทไลออน(ประเทศไทย)จ�ากดท�าใหเหนถง
ภาพใหญทงองคกรในการสรางความสขในมตHappySoulตงแตการสราง
คานยมพนธะสญญาจนกลายเปนวฒนธรรมองคกรไดในทสดและน�ามา
ซงผลลพธคอดชนความสขของพนกงานมมากขนคณสมพร ศรนพงศ ผจดการ
สวนทรพยากรบคคล-ธรการไดกลาววา“หลงจากทางบรษทไดจดกจกรรม
ความสขมานนตนสงเกตเหนไดวาพนกงานมใบหนายมแยมแจมใสเปนมตรกน
มากขนมจตอาสามน�าใจชวยเหลอเพอนรวมงานเวลาเพอนไดรบความเดอดรอน
ซงสงนท�าใหไมเกดความขดแยงในองคกร”
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
30 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
และสงทวดจากผลประกอบการจะเหนวาในชวง7ปทผานมา(ปค.ศ.
2004–2010)ผลประกอบการมยอดขายเพมขนถงรอยละ108และทางบรษท
ไดมการตงเปาการขายโดยมงหวงวาตงแตปค.ศ.2010-2015ซงปค.ศ.2015
ประเทศไทยจะเขาสประชาคมอาเซยนหรอAECยอดขายของบรษทจะเพม
อกรอยละ90ดงภาพตอไปน
แผนภาพท 6 การตงเปาการขายสนคาของบรษทไลออน(ประเทศไทย)จ�ากด
สงนท�าใหเหนวาการเตบโตในธรกจของบรษทไลออนฯสวนหนงเปน
ผลพวงมาจากการทมเทท�างานของพนกงานในองคกรอยางเตมทซงความทมเทน
กมาจากการทองคกรไดใหความสขใจแกพนกงานจงท�าใหบรษทมผลผลตทด
ปจจยทน�าไปสความส�าเรจในการเปนองคกรแหงความสขทพฒนาคน
ใหสขจากภายในของบรษทไลออนฯนนคอการสรางคานยมรวมกนตงแตระดบ
ผบรหารและพนกงานเพอใหเกดการน�าไปปฏบตอยางแทจรงจนเปนวฒนธรรม
องคกรและเปนภาพลกษณขององคกรและมการประกาศวาเปนองคกรคนด
รวมไปถงการออกแบบกระบวนการสรางความสข โดยการผานกจกรรมท
สรางสรรคและมเปาหมายเพอมงการพฒนาชวตจากภายในกลาวคอการสงเสรม
ใหเกดการเหนคณคาตนเองและผอนรวมไปถงการจรรโลงสงคมใหดขนอกดวย
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 31
และมการจดกจกรรมดงกลาวอยางตอเนองและมการด�าเนนตามแผนอยางเหน
เปนรปธรรมไมวาจะเปนการจดสรรทมงานในการด�าเนนกจกรรมหรอโครงการ
ตางๆซงมการบรหารจดการไดอยางชดเจนอกทงการออกแบบกจกรรมหรอ
โครงการตางๆ ยงไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสงซงไดเลงเหนความส�าคญ
ในการพฒนาคนใหเปนคนดและคนเกงจนเออใหเกดบรรยากาศในองคกรให
สงเสรมการพฒนาจตทงระดบบคคลระหวางบคคลทมงานและองคกร
และจากการขบเคลอนความสขขององคกรดานมตHappySoulในแง
ของการพฒนาตนเองจากภายในผเขยนไดตงขอสงเกตวาหากองคกรไดมงเนน
พฒนาบคลากรใหเปนคนดจากภายในนอกจากจะท�าใหพนกงานในองคกรม
ความสขทเปนสวนบคคลคอการมจตส�านกดมมโนธรรมคณธรรมและเหน
คณคาในตนเองซงเปนความสขจากภายในตวบคคลยงสามารถเชอมโยงไปยง
ความสขในมตอนๆไดอกไมวาจะเปนความสขในมตHappyHeartคอ
ความมน�าใจชวยเหลอผอนซงท�าใหบรรยากาศการท�างานเตมไปดวยการ
ชวยเหลอซงกนและกนระหวางพนกงานมการท�างานเปนทมอยางแทจรงและ
จากการชวยเหลอกนภายในองคกรแลวยงเผอแผไปถงสงคมดวยการท�าตนให
เปนประโยชนตอสงคมชวยเหลองานชมชนรอบขางรจกแบงปนมจตสาธารณะ
กสงผลใหเกดความสขในมตHappySocietyเปนตนสงเหลานลวนแลวแตเรม
จากการมคณธรรมความดประจ�าใจดงนนจะเหนไดวาการพฒนาบคลากรใหสข
จากภายในจากคนหนงคนสามารถตอยอดไปสคนหมมากจนกลายเปนสงคม
ทนาอยได
ปจจยเงอนไขสความสำาเรจ
การสรางองคกรแหงความสขใหเปนองคกรทเตมไปดวยบคลากรทม
ความสขจากภายในและด�าเนนธรกจโดยค�านงถงสงคมอยางเชนบรษทไลออน
(ประเทศไทย)จ�ากดนนจะเหนไดวาสงทเปนกญแจส�าคญอนดบแรกคอผบรหาร
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
32 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
ทมวสยทศนและมความตงใจทตองการพฒนาองคกรใหเปนองคกรคณธรรม
คสงคมและพฒนาบคลากรใหเปนคนดขององคกรและสงคมซงผบรหารตอง
ตระหนกถงความส�าคญในเรองการใหคณคาตนเองแกพนกงานและม
กระบวนการออกแบบกจกรรมทสอดคลองกบคานยมและวฒนธรรมองคกรเพอ
ใหพนกงานทกคนไดตระหนกถงคานยมททางองคกรไดประกาศเพอเปนแนวทาง
ในการพฒนาองคกร
นอกจากนสงส�าคญทจะชวยใหพนกงานไดฝกการเรยนรจากภายในเพอ
กอใหเกดการรบรและเขาใจตนเองและผอนมากยงขนนนกคอการมทมงานท
เขมแขงมโครงสรางการท�างานและรบผดชอบการขบเคลอนองคกรแหงความสข
ทชดเจนโดยมการแบงหนาทกนในแตหมวดกจกรรมซงทมงานเปนผทมความร
และเขาใจแนวคดการสรางองคกรแหงความสขเปนอยางดและในเชงการปฏบต
ทมงานกเปนผคนหานวตกรรมและใชการจดการเพอสรางการเปลยนแปลงดวย
การพฒนาจตใจคนในองคกรผานกจกรรมตางๆทไดชวยกนคดขนมา ซงเปน
กจกรรมทกอใหเกดการเรยนรไดงายสามารถน�าไปปรบใชในการท�างานทเหมาะสม
กบระบบองคกรไดอกทงยงมการสงเสรมและตดตามผลการเปลยนแปลงอยาง
ตอเนอง
ขอเสนอแนะ
หากองคกรใดตองการสรางองคกรแหงความสขในมตHappySoul
ในดานการพฒนาบคลากรใหเกดการเปลยนแปลงจากภายในผเขยนมขอเสนอแนะ
ทไดจากประสบการณการลงพนทองคกรจากหลายๆ แหงซงมโอกาสไดรบทราบ
ฐานคดและเหนขนตอนกระบวนการขบเคลอนการสรางองคกรแหงความสข
จากองคกรในมตตางๆซงขอเสนอแนะดงตอไปนจะมงเนนไปทการสรางสข
ในองคกรตามความสขมตHappySoulทผเขยนไดน�าเสนอในแงมมการพและ
ไดน�าหลกการพนฐานของการจดกระบวนการเรยนรการเปลยนแปลงภายใน
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 33
มาเปนแนวทางเพอเสนอแนะใหแกองคกรทสนใจการสรางสขและพฒนาบคลากร
ในมตดงกลาวและพฒนาบคลากรใหสามารถน�าไปปรบใชใหเหมาะสมกบบรบท
องคกรตอไปดงน
1. ในการสรางความสขในมตHappySoulองคกรตองสรางบรรยากาศ
ของความรกความเมตตาความไววางใจการเขาใจและการยอมรบรวมทงการ
เกอหนนซงกนและกนบนฐานของความมนใจในศกยภาพของความเปนมนษย
ซงบทบาทส�าคญคอผบงคบบญชาทตองใหความรกความเมตตาตอผใตบงคบ
บญชาและระหวางพนกงานดวยกนเองซงจะท�าใหกลาทจะเปดเผยตนเองและ
กลาทจะแสดงความคดเหนและความรสกไดอยางเตมทตลอดจนการไดรบก�าลงใจ
และการสนบสนนในการเปลยนแปลงตนเองจากภายใน
2.องคกรควรมการสงเสรมใหมกระบวนการสรางการเรยนรจากภายใน
โดยการจดกจกรรมลกษณะการสะทอนความคดตนเองเชนการท�าสมาธกจกรรม
ผอนพกตระหนกร เปนตนพรอมกบบรณาการการเรยนรเชอมโยงการท�างาน
ใหมลกษณะการท�างานเปนทมรวมกนเกดการเรยนรเพอนรวมงานและลดชองวาง
ระหวางผบงคบบญชาและผทอยใตบงคบบญชาเพอใหสามารถแลกเปลยน
เรยนรกนและกนไดอยางเตมท
3.องคกรควรใหความส�าคญกบการสรางการสอสารอยางสรางสรรค
ระหวางทมงานในองคกรเชนการพดคยสะทอนมมมองซงกนและกนหรอใช
หลกการAAR(AfterActionReview)ทบทวนสงทไดท�าไปในเรองการท�างาน
ซงเปนการเปดโอกาสใหพนกงานไดสะทอนมมมองตางๆอนน�าไปสการพฒนา
ปรบปรงการท�างานและเปนการฝกการเปดใจรบฟงความคดเหนของผ อน
อยางเขาใจพรอมเปนการกระตนใหเกดการเรยนรในแงมมใหมๆ
4. เมอมการสรางท�ากจกรรมหรอขบเคลอนงานดานการสงเสรม
ความสขจากภายในแลวควรมการท�าอยางตอเนองเพราะกระบวนการท�ากจกรรม
เปนสงส�าคญของการเรยนรเพอการเปลยนแปลงโดยการจดกระบวนการเรยนร
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
34 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
ในแตละครงตองใหมความตอเนองสอดรบกนเนองจากกระบวนการเปลยนแปลง
ภายในเปนกระบวนการทตองใชเวลาไมสามารถเกดขนไดงายๆดวยการ
รวมกระบวนการเพยงครงเดยว
5.องคกรควรสรางแรงจงใจใหเกดการเปลยนแปลงดวยวธการตางๆ
เชนการยกยองชมเชยหรอการสรางแรงบนดาลใจใหคนไดตระหนกเหนความส�าคญ
ตอการเหนคณคาในตนเองมบคคลตนแบบในดานการท�าความดซงผน�าหรอ
ผบรหารขององคกรมสวนส�าคญเปนอยางยงทจะเปนโมเดลใหคนในองคกร
ยดเปนแบบอยาง
บรรณานกรม
จนทรฉายพทกษศรกล. (2532).ผลของการจดโปรแกรมการฝกการกลา
แสดงออกตอความรสกม คณคาในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3.
กรงเทพมหานคร:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ชลลดาทองทว,จรฐกาลพงศภคเธยร,ธระพลเตมอดมและคณะ.(2551).
จตปญญาพฤกษา: การส�ารวจและสงเคราะหความรจตตปญญาศกษา
เบองตน.(รายงานวจย)กรงเทพมหานคร:โครงการวจยและจดการความร
จตตปญญาศกษาศนยจตตปญญาศกษามหาวทยาลยมหดล.
ณฐพลวงวญญและคณะ.(2552).สรปความรจากการอบรม “ภาวะผน�าทางจต
ปญญาศกษาส มหาวทยาลย” หลกสตรท 1 การเรยนรดวยหวใจทใครครวญ
(Contemplative Education). กรงเทพมหานคร:ส�านกงานเลขาธการ
สภาการศกษา.
ธนานลชยโกวทย,อดศรจนทรสข,พงษธรตนตฤทธศกดและอญชลสถรเศรษฐ.
(2550).รายงานการ วจยโครงการวจยเพอพฒนาชดการเรยนรการอบรม
และกระบวนการดานจตตปญญาศกษา.กรงเทพมหานคร:ศนยจตตปญญา
ศกษามหาวทยาลยมหดล.
ลดดา เลศจตรการณ
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร | 35
ประเวชตนตพวฒนสกลและเอกอนงคสตลาภนนท. (2554).คมอสรางสข
ระดบจงหวด ยทธศาสตรความสขฉบบพกพา.พมพครงท2.นนทบร:
กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข.
ประเวศวะส.(2550).ปาฐกถาสวสด สกลไทย: มหาวทยาลยกบจตตปญญาศกษา
และไตรยางคแหงการศกษา.กรงเทพมหานคร:ศนยจตตปญญาศกษา
มหาวทยาลยมหดล.
พชรศรมาก.(2552).การพฒนาทรพยากรมนษยตามแนวคดจตปญญาศกษา,
10ธนวาคม2556.http://www.edu.chula.ac.th/nfed/students.pdf
พระไพศาลวสาโล. (2552).ขบเคลอนชวตดวยจตววฒน ส องคกรจดการ
ความด,12พฤษภาคม2557.http://www.visalo.org/article/
suksala10.htm
ยงยทธวงศภรมยศานต. (2555).การพฒนาจตตปญญาในองคกร (การปรบ
กระบวนทศนและวฒนธรรมองคกร).พมพครงท2.กรงเทพมหานคร:
ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)
โครงการพฒนาศกยภาพและสนบสนนทางวชาการแกภาคเครอขายองคกร
สขภาวะ.(2554).ไลออนฯ องคกรคนดทท�างานอยางมความสข,8เมษายน
2557.http://www.happy-workplace.com/userfiles/file/Lion.pdf
ระบบการศกษาทแกความทกขยากของคนทงแผนดน.(2554).พมพครงท2.
นครปฐม:ศนยจตตปญญาศกษามหาวทยาลยมหดล.
สมพรศรนพงศ.ผจดการสวนทรพยากรบคคล-ธรการบรษทไลออน(ประเทศไทย)
จ�ากด.31มนาคม2557.สมภาษณ
สรยทธรตนพจนารถ.(2548).จตววฒนคออะไร จตววฒนก�าลงจะบอกอะไร
แลวเกยวของอยางไรกบสนาม.มตชน.
ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา.(2552).ขอเสนอการปฏรปการศกษา
ในทศวรรษทสอง (2552-2561).พมพครงท 2.กรงเทพมหานคร:
บรษทพรกหวานกราฟฟกจ�ากด.
Happy Soul: การพฒนาบคลากรใหสขจากภายใน
36 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากมตขององคกร
Gavin,J.HandMason,R.O. (2004).The Virtuous Organization:
The Value of Happiness in the Workplace.OrganizationDynamics.
33(September):379-392.
MaiaDuerr.(2000).The Tree of Contemplative Practices.Retrieved
April16,2014,fromTheCenterforContemplativeMindin
SocietyWebsite:www.contemplativemind.org
x | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 5: งานสรางสรรคของทมสรางสข
44
สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 4: การสรางความสขหลากหลายมตขององคกร