355sSE!S??EilU&AXM

vLJSft.$ &

?

HAWAIIpukalahOLOMUA"TTa aeuia. 3se '33a, o Ira -A-

-irLa' I Ira, UPorLO-- "LJ

BUKE I. HONOLULU, APERILA. 11. 1S94. HELU 47.

KA NUPEPA PUKA-L- A

htoii penojnw

"Hoopuka mnu ia mai ka Poakahia ka Poaliraa, o kela mo keiaMahina e ka Hui Hoolaha Nu-po- pa

Hawaii Holomua.

J3T" Uku Pepa, he Kanalimakoneta o ka Mabina. No ke kopobookahi be 5 keneta.

E loaa no ka pepa mai keena akua ma ka lima o na Luna.

Aolo bo pepa o hoounaia mai keKeena aku no na kuaaina, aiawale no a uku mua mai.

E boouna mai i na Mea Hon,na Kumumanao, Olelo Hoolabana Kanikau a mo na Melo Inoaia

THOMAS P. SPENCER,

ka Lunabooponopono o ka Pepa.

Aole loa e pai ia kekabi OleloHoolaba, Kanikau a Mole Inoapaba ko olo e bookaa mua ia kauku. Aole no boi e boouna iakekabi nupepa ma ka owili paka-b- i,

aia wale no a bookaa e ia kauku mamua.

S3T 0 na Kauoba Nupepa ame na Hookaa Dala ana, e loaaaku no na Bila Hookaa mai keKeena pololei aku a i na Luna, ai olo e boouna pololei ia aku

i na poo lawo pepa, ma kaloouua mua ana mai l ke ola o ka

Nupepa ia

ABRAHAM FERNANDEZ,ka Luna Nui o ka Pepa.

Olelo JBZaliea!

Owau o ka mea nona ka inoaraalalo ibo nei, ko kabea nei an ika poe a p.iu e makemako ana o

hookomo mai i ka lakou mauwabi bunahuna iloko o

ka Hui Hookuonoono

Lahui Hawaii,"

Ua makaukau an e lawe mai i kabuina mai ka HOOKAHI DALAaku A PLT AKU 1LUNA, no kapono a me ka pomaikai o nakanaka Hawaii walo no. E loaano au ma ke Keena o ka nupepa

Alauui Moi, mai ka hora.9 A. M.a biki i ka hora 4 P. M.

gT E oluolu e hoomanao maii ka uku o ka Bake HoomanaoJloaJiu, be 25 KENETA no kaBUKE bookabi.

ABRAHAM FERNANDEZ, Rak

No ka Hut Hookuonoono Lahui3awaiL jan l3- -t

ANEKI SONG.

Aia i Aneki,Ka iini a loko,Ua paa i ka Manowai ia la,0 ka niali hemo ole,A ka lawaia o ke kai uli.Lou umii i ke onaona.

Chorus.

Uluhua, Ulubua wale auKahi wai o "Waialoha,1 ka ne hone mai ike kuluaumoeLou umii i ke onaona.

Ua paa Kilohana,1 ka noe o "Waikini,

Aohe ike lihi ia aku la,0 ka nihi hele ae,A ka ua noenoe,Ne ana i ka wai Kilioopu.

HE MOOLELO

KO KE

Alaliele 3?oJ

I KA- -

WELAU HEMA

A 0 KA MEA HUNA

ILOKO O -

Ka Owili 3?epaKamahao.

MOKUNA XXVIII.

KA HOQKAAWALE ANA.

No ka make, ka pouli; ilihu-- ne

ajtue kahoopololi, no ia maumea ka hapanui o na kanaka eoia nei me ke akamai ma keiawabi.

No'u iho nae, ua hoopihaiaan me na ruanao auoninoni o

ke kanalua i mamao loa mai kolakou mai.

A i kekabi manawa, ia'u e

huli ae ai ihope e nana ai a e

helu boi i na la o ko'u ola ana,i inaopopo pebea la ka nui o nala o ko'u ike ana ia mea he hau-ol- i,

ua loaa ia'u iloko o ko lakouheluna a pau loa he ehiku waleno.

0! e Atamoa, heaha ka pili o

keia i Ka uilanf ana o ka naau o

ke kanaka, oiai na la o kona olaana ma keia honua a ke Akua ihana ai.

No keia mau olelo hope, aole

boa no a'u pane i makaukau iawa, no ka hoike ana aku i ko'umanao iaia.

Aka nae ma kahi o ke kama--

ilio ana aku iaia i kekahi mea,ua koi ia mai au e ko'u noonooe pepehi aku iaia a make imuao'u, a oia hoi ka'u i makaukauai e hooko koke aku ia manawa,me ka hoohakalia ole.

Aole, aole loa oe e hana inopela.

Wahi a ua 'Lii nei i pane maiai ia Atamoa, me ka leo nui o

ke ano haakei, iaia l hoomaopo-p- o

mai ai i ko'u manao, mai ho-a- o

oe e pepehi mai ia'u.

E hoopakelo mai oe ia'u e

paio hoomanawanui me na meabcopihkia o keia ao,' aole hoi e

hana mai i kekahi mea no'u e

haule hope ai mai ka'u apanamai.

Ae, e Atamoa, ua ike oe aiailoko o'u he uhane i piha mena haawina o ka luuluu e likeme ka mea maa mau i ka poepuuihei wale o na manao e liloi kanaka pookela a i mea kaula-n- a

loa.

Mo ka mea, o hoomaopopomau una au i kela a me keia ma-

nawa a'u e nana iho ai ilalomai ke kulana kiekie aku au e

paa nei i na like pu au me keka-

hi mea i hoomaewaewaia.

Mawaho ae nae o na mea a

j pau, ua ike iho la au he hanaDono na'u ka noho inalie aname ka manao oluolu iloko o keapo o ka hoolohe wale, ma keiawahi lapuwale kahi hoi a ma-k- ou

i hahaoia mai aneane fmaiko makou hanau ia ana mai.

No ia mea ma ke koho iho,

iua e huliia ka oiaio a pau, aiahe kumu kupono o ka hauoli io

maoli mamuli o ka waiwai a meke ulakolako i ka poe Atone a

me ka poe Meleka, kekahi maumahele o na kanaka ma Kose-kin- a.

No keia mau olelo, ua lawe ae

la au i keia noonoo, aia no hemau manao menemene a me kealoha iloko o ke 'Lii Pupa, ma-

muli o ke ano oluolu mai o ko-

na mau manao.

Nolaila, ua hoao aku la au e

ninini iloko ona i ka'u kumu-ha- mi

poina ole, ma ke koi anaaku iaia e hoopakele ae i ke olao kuu Alama aloha, ka ipo loliihoi e kaomi malie ana iloko o

kuu puuwai.

A i ole ia, ma ka hoopokoleana, e hana oia i kekahi mea e

hoemi ia mai ai kona mau.eha-eh- a

ana.

Aka nae, auwe. He kanakamaliu ole mai oia, a he hana hi-- ki

ole hoi ka hoao ana e hoona-lih-uli

i koua manao ma na ano

a pan

I

EEakn Berona

Wm.LanakasaMA KA HUAKAI

Iloko o Auseteralia.

KA P0HA1 AIHUE H0L0-HOLON- A

NA ULI A 0 KE-

KAHI YANKI AMERIKA

I KA LUA 0 KONA MA-KAIK-AI

ANA IA AUSETE-

RALIA.

MOKUNA VHI.

Ka pakele ana mai a Manuo)

Pet mai Ke alualu anaNa laina o ka moicu.

Ka hopu ana ame ka hookuu

ia ana.

E na kaikuaana sela o makou;he boailona popilikia nui io, wahia'u.

E hele malalo o ka makou hoo-k- ele

ana, a na makou e nana iamea, wabi a ko alr.ka; c na seln.

A o ka poe e hele mai ana ma kesno kue ia kakou. E paa pono analakou i na sela.

Hauoli loa iho la ko'u puuwai.

Ku poai ao la lakou a puni ma-

kou, nana pono mai la i ko makotikulana, oiai, ua oki loa na waMkapa o makou i ka lepo, a be nauaina sela loa ko makou ano.

He poe mahuka anoi oukou?-wah- i

a ke alakai.

Ae, ua mahuka makou, no ka.ne-l- e

i na mea ai kupono o ka laiki.wale no a mo kahi palaoa pumebana.

E hopu i na laau a me na pohaku, e ua keiki, wahi a ke alakai.

Uwauvaael3 na luina, hoptvaku la i na laau, naomole, na kia-h- a.

na pobaku, me na mea a pau eloaa ana i ko makou mau lima.

Hoomaopopo koko mai la ka poeo ka Mud Lane no keia hoomakau-ka- u

honua, a ku aku la ma kahimamao he ewalu a umi paba anana mai a makou aku.

Kahea mai la o Thrasher:Makemake makor i kela poe ka-

naka kolobe aibue ekolu. Ua ai-h- ue

lakou i kekahi mea mai a ma-

kou mai, a nolo mai nae.

E hookuu mai ia lakou, a na.makou e uku ae ka ratna no oukou,boole mai oukou, e hele aku anamakou e kuikui puupuu.

A manao anei oukou e makauaku ana makou 1 ka oukou , mau4

puupuu?

$ 1

.

fc

1

-- W- i ITTL.

-

f

K

ife

w FaXiv.i; ,?5g3M-- J. i

p"r U1 v.,

a:o makou poe heluheluMamuli o ka loia pinepine niai

mai ko makouo na olelo hoahewainau poe lawe nupepa mai, e Dili

ana i ka lawe pololei ole o kekahij)oe luna i na nupepa, ke kau leo

--aku nei makou i ko lakou lokoinai-k- ai

e hoike koke mai ia lono iamakou, a e hooponopono koke iano ia bemahema.

O ka ukn nupepa. e hookaa kokeia trai ia, oiai, he 50 koneta waleno ka uku mahina. a ho aahauoluolu loa ia no kekahi mea e uku&i i keia manawa.

0 ka poe e hnokaa ole mai ana ika uku pepa i keia pule, e paa anamakou i ka lakou pepa.

Na RUla o hi Nupepa Puha La.

No ka hookaa mua ana oia keiamalalo iho:Kope hookahi 5 KenetaHookahi Mahina 50 "Hookaa i ka uau ana o ka

mahina f o

Nuvepa Puia Pule.

So ka hookaa mua ana oia keiamalalo iho:Kope hookahi 10 KenetaEkolu Mahina 50 "Eono Mahina $1.00Hookahi Makahiki. . . .2.00

No ka uku ana nmhope o ka ma-lii- na

oia keia:Ekolu Mahina 75 KenetaEono Mahina $1.25Hookahi Makahiki.-.-. 2.50.

ABRAHAM FERNANDEZ,Luna Nui.

Ka Nupepa

ABRAHAM FERNANDEZ

Luna Niri.

THOS. P. SPENCER,

LmialiooponoTpono.

Honolulu. Apcrila.ll, 1S94.

Eia mai ka Fane.

Mauiuh o ko Mr. X Nawahi

makemake ia makou e paneaku no ko lakou kapa ia be"poe makapaa" etc., etc., ma

kekahi o ko makou manaopepai hoopuka ia aku o ka Poakahinei, malalo o ke poo "Peheakeia?" no na liana pauaka a me

ka hoopunipuni ino a Kakiname Emekona i haiolelo aku nei

i Amerika me na olelo hoohaa-ha- a

i ke kulana lakui o na ka-

naka Hawaii ina kolaua kulana.pili iloko o ka ipukai hookahiane ke aupuni pi gi, a na laualceia mau olelo "Ua lawa no

na kauaka Hawaii i ka poi ainc ka i'a, a ke piha ko lakou

inau opu a maona, aole o lakouwanao nui no na mea pill hoo-ke- le

aupuni." Malalo O' keiamanao makou i pane aku neiia ISTawahi, Buki, Pua & Co.,

ma ko oukou ano, lie mau ka-ko-o

a me alakai o ka aoao

Iahui, a o ko oukou kuleana iao ka hana o ke kue i keia mauolelo ino o ke kulana eleeleloa,

a e pane akea aku oukou oiai

he mau poo alakai no ka HuiAloha Aina.

He mea waiwai ole ko oukoulilo ana i mau poo alakai no

kekahi ahahui aloha aina, inaaole oukou e kiai a makaala i

kona mau pono; aole ma kanoho wale iho no, aka, ma kahana pu kekahi. Ina e pa'i ia

mai ana kona mau maka e kaenemi, o kou wahi ia o ka haa-w- i

like aku ia ano haawi-n- a

hookahi. Ina o ka Mr.Kakina hana ia o ka haiolelo

hoopunipuni i keia mau olelo i

Wasinetona, o ko oukou wahiia o ka hoole aku ma o oukoula na poo o ka Hui Aloha AinaHawaii, a o keia aupuni pi gi

ke hilahila ana ma o na hanahaahaa o ke ano kamalii a kolakou elele.

O ke kumu nui i puka mai

ai o keia mau olelo, mamuli no

ia o ko oukou lele oi wale anaaku mawaho o ka palena ku-po- no

iloko o ka manawa ku-pili- kii

o ka pihoihoi no ko ka-ko- u

ninau lahui, me na kauohaana o ka manao lili i ko kakoumau hoa makaainana "aole e

hele i ka halawai e haunaeleana ia po e hili ia ana na pooi ka laau a e kuhikuhi ia mai

ana e Amerika no kakou kahewa," a pela wale aku. Hemau olelo makani wale no keiai hooko ole ia kona oiaio, koewale no ka maluhia o ka hala-

wai a me ka hooholo lokahi ia

ana o ke kumuliana i kahea ia

ai ka lehulehu e akoakoa aku.Ua olelo mai kekahi mau

hoa o ka Hui Aloha Aina ia

makou, "aia wale no ia Ame-

rika ka hana o na ano a pau noko kakou- - pono." He mauolelo oiaio keia, aka, aole nae o

keia mau olelo ino a Kakinaka ninau e noonoo ia nei e

Amerika a me ke kanawaihoohikikina hoohiki inoa a naPi Gi e onou poo nei i ka lahuiHawaii, malalo o ia kumu ma-

kou i lili ai i ko kakou maupono lahui, e pane ia a e" hoikemaoli aku na kanaka Hawaii,ma ko lakou ano lahui ma o

kona mau pono alakai la, aohehana e ae a Hawaii e hana aimawaho ae o ke kali aku i kahopena e loaa mai ana ia kakoumai ia Amerika, ma o kanaolelo hooholo la.

Ke noi aku nei makou l nakeonimana i hoopuka ia ae lako lakou mau inoa, e hoopau ia

keia mau manao kulike ole o

kakou nialuna o ke kumuhanahookahi, no ka mea, o ka hanai hala ua hala ia, a o na hanao mua, oia ka kakou e nanaaku iloko o ka manao hookahi

a me ka puuwai hookahi, a pelaauanei e loaa ai ia kakou kaikaika naue ole no ka pono o

ko kakou aina aloha ka lahuia me ko kakou Moiwahine

hoomanawanuL

1 Mm ilriliBiiiiMHIIMmMillilililll jfl1 I'll Ml nl1 "Of II Ji'ti'r filiiir

HALAWAI MAKAAINANA

Pilia-ukeKueaA- lii!

me 3,000 Kanaka.

Hooholo Lokahi ia kaOlelo Hooholo.

C. W. Akepoka Ma ka olelo

hookaau pna ae, ua nui loa ka apa-n- a

ina'i i nahuia iho nei e ke Au-

puni Noho Manawa (Kuikawa) aua hiki ole iaia ke nau, a me he

mea la e loaa ana ua aupuni la i karaa'i ku'i-ak- i. Ua maa au i kanoho ana maloko o ke aupuni kuo-

koa a hoea wale i ka la 17 o Ianu-a- ri

1S93. He manaoio au ia mea

he nobona aupuni kuokoa, he papapa'i kuokoa, a he olelo ana mo kapunuku ole ia, a no keia mau ai,

e hana ai au e like me kamakaukau i loaa ia'u. Eia kaoleloao Amerika aole e ku kekahiaupuni ke ole e ae aku na makaai-

nana. Aohe nana ana i na mea iikeia iloko o na makahiki he 100 i

kaahope ae nei, oiai ua like no kaoleloao pili aupuni o Beritania maia wa me ko keia wa e nee nei, aolehoi au i ike i ke kumu e lilo ole aiia i oleloao alakai aupuni no Ha-

waii nei. Ke olelo' nei na keoni-

mana na lakou e paa nei ke Aupu-

ni Kuikawa, makemake lakou e

haawi mai ia kakou i aupuni kuo-

koa o ke ano Amerika, aka, uahoikeike mai anei lakou ia kakou,e loaa mai ana ia kakou he aupunino ua kanaka, e hoomaluia ana e

na kanaka, a no ka pomaikai hoi o

na kanaka? (Pane he leo Aole).He oiaio ia aole. No ka mea hoi

e pili ana i keia Ahaeleele, ua like

loa ia me ka Ahaolelo Mekiko. He

19 poe o iakou i hoikeia mai imuao ka lahui, ua kohoia lakou i poe

elele. Aole au e olelo pilikino akuana la lakou. Aia he pee kanakamawaena o lakou i kupono maoli

no ia mau wahi. Ina nae e iilo ko

lakou noho ana ma ia mau wahi,

mamuli o ke apono ana a na kana-

ka, uono loa; aole nae e loaa ia

lakou ke apono ana a na kanaka, a

ua hopohopo nohoi lakou ke noi

mai i na kanaka e loaa aku ia lakou

ia pomaikai. Alaila, ma ke kahuahea lakou e manao nei e hana i

keia hana? Ina o keia ahaelele e

manaoia nei he ahaelele ia e noho

mai ai he wahaolelo no ka lahui,alaila, heaha ke kumu i koho ole

ia ai lakou a pau ma ka balota?A ina hoi, aole pela; alaila, heahaka waiwai o ke kohoia ana o kahipoe o lakou ma ka balota? Ke aanei au i kahi mea e hoike mai i

kahi kumu hoobaliko aupuni ma-m- ua

aku nei e kokua ana i keia

hana. O keia iho la anei ke kula-

na aupuni hookohukohu Amerika

e loaa mai ana ia kakou? Ina pela,alaila. ua ike ke Akua o ka emiiho o ko kakou apo ana aku ia kaoi aku o ka pono. Aole o'u make-

make e hoino i kekahi mea hoo-

kahi, aka, o ke Aupuni Kuikawa,ke makemake nei ia e hahao akuiloko o na kmaunau. Aole e hikiia makou ke kamailio ma na mea i

ku i ke kipi, koe wale no ma kaae ana o na kanawai a e bana iame ka maluhia. Ma ka hakilo

... V MMMm. r Vn T.rtirt ITrtVitnapUUU LUa AU aUaU J ajww ixuiuj

maka olelo hoohiki a lakou ehoo-kiki- na

ana l na kanaka no ke ka-kau- inoa

kakou ka "ana, ua loaa iaIaiiKfcila e noho malie me ka hele

ole e kakauinoa ma keia hoohikivoiai, aole i hoopuka ka Loio Kubi-n- a

naauao o ke Aupuni P.G. hekanawai hoopai no kakou ina e.

hoopaa ole kakou l ko kakou mauinoa ma keia olelo hoohiki. Aolaloa e hoopai ia kekahi kanaka.0 kekahi mea oia keia , aole i ma-

kemake ia e koho ia na elele no kahana ana i ke kumu kanawai hou

ma ka aoao o ka lahui. E ae ia

mai au e ninau aku, ina he kanakakekahi i hiki ke hoike mai i nanihhele a pau o ke kumukanawai o

Amerika Iluipuia, ina paha o ke--.

kabi o kona mau mokuaina aole i

waiho ia aku imua o ka lehulehuno ke apono ia? E hoomanno ka--.

kou, aia he haunaele kuloko i hanaia i ka mahina o Ianuari i hala,1S93, a o ke kumu i hoike ia maino ia haunaele kuloko, oia no kahcao ana o ka Moiwahine i kumu-

kanawai hou. Auhea ke ano e aeno ka maikai o na hana a ke Au-

puni Kuikawa? Ina he hewa nuiloa keia ma ka aoaa o ka Moiwa-

hine, alaila. heaha na kumu e he-mo- lele

ai ke Aupuni P. G. ma iakumuhna hookahi e hoao nei ikeia manawa? Ke manaoio neiau me ke kali aku, e hoike mai anakekahi o ko na P. G mau kalai-ai-na

a me ka lakou mau nupepapu, e wehewehe pono mai i ke ano

o ke kulaua aupuni e ku nei.

0 ke kaena a ke aupuni P. G. i

keia la e olelo mau nei me ko lakoumanaoio. ai.i he 7,000 poe kupono ike koho balota o ka Paeaina no kekakoo mahope o lakou. Ina beoiaio keia mau olelo, a ua ike mao-po- po

mai ke Akua he mau olelohaakoFwale no ia o ka hoopunipu-

ni ino loa a ina paha he oiaio ke-

ia mau olelo o ka loaa,ia lakou okeia huina nui o 7,000 m:naikohobalota o keia Paeaina, alaila. heahaiho la ko lakou kumu o ka mnkauwale ana? Ina o ka huina oi he-wah- ewa

keia o ko lakou mau balo-

ta, heaha ke kumu waiho ole ia okeia kumuhana imua o kekahi ko-

ho balota akea ana o ka lehulehu?1 keia auwina la iho nei, o ke-

kahi o ua hoa o ka Ahakuka o keAupuni P. G.. ua kipa mai oia mako'u keena oihana a haawi mai ikona ae ia'u no ke kamailio imua okeia po, a me kona hoike pu mai ina kumu o kona ae ole ana e ka-

kauinoa malalo o keia kumuhana.Me he mea la, o kona kumu i hikiole mai nei no ka hooko ana i kanaolelo, ua hooloii ia kona manao nokekahi kumu, aka, aole no ia bemea e boopaa ia ai oia no ke kueana i kona manao mua, a e hookono om ma ka paio ana iloko o ka,Ahakuka a me ka Ahaelele.

Aole au e lawe ana i ka hoobikiroiai, aia he 19 poe kanaka ma keiaaoao mai e loaa ai ia lakou kahapanui, a nolaila, e waiho akakakou ia lakou pela, a be ehia anala o keia huina 17,000 poe koho-- .

balota o ka Paeaina e kobo ana ikeia la 2 ae o Mei.

Ka A. Rosa haiolelo:

TJa akoakoa mai nei kakou i keiaabiahi no ka hoomaikeike aku i kokakou inau hoa'loha Hawaii, i kolakou alabele pololei no ka pouo o

ko kakoa aina. Ua loaa ia sakoube kuleana e akoakoa ai no kekukakuka i ko kskon pono iho' me.maluhia, a o ko kakou kuleana,

- t a

MTN TTEilHiWWftl

pilipaa ia ma ke ano lahni. Hehalawai keia no na Hawaii, a keninau nei au: E lawe anei kakoui ka hoohiki kakauinoa a na Pi Gi?Ke hai aku nei au ma ko'u ano hekanaka Hawaii, he kumakaia ia ikona aina hanau. 0 ka elele au-pu- ni

o na P. G. ma Amerika"Huipuia, ua kamailio aku oia meka naau hilahila ole, "'aole hekupono o ka lahui Hawaii ma kahookele aupuni kuloko atia no la-k- ou

iho." Ma keia mnu olelo emaopopo ai, ua noi aku lakou eloaa mai kekahi kokua, me ka ole-

lo aku i ke kanaka haahaaloa o kona kulana "E helemai i o'u nei e na hoaha-nau- ."

Ua hoi aku ka elele o

na Pi Gi ma Wasinetona 1 keiamau olelo o ke knlana haahaa loa."Ua kupono wale no na kanaka noka ai poi, ka i'a, atxie ka inu gini."

Haiolelo a J. K: Kahookano.

E na Hoa'loha Makaainana, nakupa o ka aina a me na haolo i

akoakoa mai: Iloko o na mahinahe 14 a oi ka noho ana o ka lahui-kana- ka

malalo o ke aupuni' m an a

wa, ua ike maopopo ia ka hoopaa-p-aa

ole ia, he eluamahele o kalahui iloko o ko lakou noonoo ana,i kekahi ninau ano nui a koikoii pili i ke kulana kuokoa o ko la-

kou noho ana aupuni ame na ponopili paa o keia a me keia makaai-na- ua

iloko o ia Aupuni. Mahopeiho o ka hoohuli aupuni o ka ma-la- ma

o Ianuari 17, 1S93, he la poina ole iloko o na buke moolelo o

ka lahni Hawaii, o ka mahele ialakou na kaula kaohi o ke aupumroauawa, ua hoomaka koke lakou ehookaa koke i na mikini hoohana o

ke aupuni mao ka mohai alana o

ka hoohuiaina i na Pacinoku Alo-h- o

o Hawaii, me kekahi mana au-

puni ikaika a holomua o ka poepoe

honua, he manawa ia o ka luuluua me ka ehaeha o keia a me keiakanaka Hawaii i aloha i ke kuokoao kona aina hanau a me kona maupono piii paa, aka, aole i hookoiako lakou mau makemake. A aolei ae ia mai ia makana e na alakaiaupuni o ka aina i haawi ia aku iamau manao hoohui. Nolaila, uahooulu ia mai kekahi manao anohou, oia hoi, ko makemake nei kapoe hoehuiaina e kahea ia i Aha-ele- le

hana Kutnukanawai, a e hoo-han- au

ia mni he keiki kamehai, ae kapaia, o ko "Aupuni Repubali--ka

o Huwaii," a no ia mea, uakahea ia mai kakou c ko aupuni ehele aku kakou e hoopae iho i kokakou mau inoa, meka lawe ana ika hoohiki i hoohaiki ia mai a ku-pp- no

i ko lakou makemake, a ma-lu- na

ae o na mea a pauho kakou ona kanaka Hawaii ka mea i hiala--ai

nui ia e komo aku, a e lawe puiahana i manaoia e hooko aku. Uahiki ia kakou ko ike aku, o keiakoho Ahaelele hana Kumukanawaihe hana keehina elua la i noonooia-- e na alakai o keia aupuni mana.wa, i alanui e kiki ai ke hoohniiaaku ko kakou Paeaina me ka Re-pubali- ka

o Amerika. No ka mea,i ka manawa e hookahuaia ai a kuke Kumukanawai o ke aupuni Re-puba- lika

Hawaii. A aia no ka ma-

na hooponopono o ke aupuni i kapoe o ake nei e hoohuniaina, a hswahi manawa uuku wale no ko keaupuni Repubalika Hawaii e ku aia o ke noi aku no ia e hoohui i ke-

ia mau Paemoku me Amerika, oiaiaele i kupono na Repubalika liiliio hoomalu no lakou iho, oiaie m-a-

hae ana ka ahuikanaka. No keaha no hoi e ake ha ia mai nei ehele a e kaau inoa? No'u iho, uamaopopo ia'u ka manao nui o iakakau inoa ana. I ka nana akuma kekahi ano o na poe kakoo o

ke aupuni manawa, ua hanaia keia

hana hou i kumu e hoonawaliwalia e hoopio aku ai i ke kumu kea-k- ea

a ka lahui e noonnooia e ka

Aha Senate ma Wasinetona. Uaike a ua lohe kakou m&muli o nahooiaio kupono ia ana mai, i keano o ka noho ana o kanaka ilihauli ma Amerika a me ke ano o

ko lakou hoawahawahaia ma uaanaina hoolcuna, Aole au i make

make oiaiaueola an3, e hanaia

mai au pela ma ko'u aina hanau.A pehea la ko oukou manao e pili

am ia mea?

E na hoaloha, ua ikeau a o ou-

kou pu kekahi, Ae, he manawa hu-n- e,

a paakiki keia o ka loaa ana o

ka hana. Aka uae, e noho malie

me ka hoomanawanui. 0 ka poe

Hawaii, e makemake ana e hele, ae lawe i ka hoohiki, ua hiki ia la-

kou ke hana pela, e like me ke ala-

kai ana a ko lakou luna manao,aka, e hoomaopopo nae oiikon aolehe kanuwai i kau ia e kauoha anaa kakfiu: '"Ena aole kakou e ka-kaut- noi,

alaila, e hoopaiia kakouno ka hooko ole ana ia hana." Ua

waiho laula ia ke kanawai. na keiaa me keia kanaka e koho nona iho.E hooraanao aae. ua like keia meke kaulahao, e hoopaa ana ia ka-

kou. I ko'u noonoo ana. o keiahana e koi ia mai nei kakou e ka-

kauinoa, aole ia he hoonee hanamaikai ana, ma ko kakou aoao, oiaike ae aku kakou i ka hana e koi iamai nei, alaila. ua lawe mai kakcui ka kakou keakea maijka lima maio ka Aha Senate o Amerika, alailaua like ia me ka hoopau 'ana i kahoopii a ka Moiwahine a me kahapanui o ka lahui Hawaii.

' A o na poe Hawaii kupaa a pau

a i manao nui i ke kaulike e loaa

mai ana, a e kali hoomanawanuime ka lakou hoopii keakea. Nawaila e hookaawale ao ia kakou maina manao kupaa ae o ke aloha aina?Na ka popilikia a pololi anei o kanoho ana? Na ke ake oihana anei?No'u iho. ua kue i ko'u manao kahele ana e hoohiki a hoopaa i ko'u

' inoa. O na abkai o ke AupuniKuikawa i keia manawa, aole iahe aupuni paa, aka, he agena waleno ia. a he hope kahu waiwai, aolenona ka waiwai. a hiki i ka mana-

wa e ike ia ai o ke aupuni hea lake apono ia mai ana e Amerika.

Ke noi nei au ia kakou na kana-

ka Hawaii, e noho malie a hiki ika manawa a ke aupuni o Amerikae haawi mai ai i kana olelo hooholomaluna o ka ninau o Hawaii nei.

Ahiahi Poakahi, Apr. 9, 1S94.

Me ka hooio nui o Kamana ehoolaiele ana i kona lio, ma ke ahiahi nei, ma kahi kokoke i ka uwa--po

Hooliliamanu, mai kahi e noke Ama o ka waa o ka wahine Pu-k- iki

a papani ana iloko o ka uhahope o ka lio. Aohe no he wa likeaku me Jim Kauhane.

TJoiai Hookahi: Ma Moanui,Molokai Nui a Hina, ua no ia ae lako makou makamska opio, Mr.Charles Kuhio Lewis me BlancheDudoit, ma ka la 5 o Aperila nei,Mahaloia ka mare o na opio, a e

hoohna mai ko olua mau puhaka.

J . I i .,

Miait t. i .SBf- jjyjjg'-agJ- ' z.t. st

EE iff ii-i ii

Ka Manao o ka Hui AlohaAina o Ewa.

Ma ka mana i loaa ia'u maika Hui Aloha Aina o Ewa,ma ke ano he Komite Nui noia Hui, ua hele mai au i Hono-

lulu nei no ka hoolohe ana i nahana a ke Komite Kahea Halawai Makaainana o 32 Lala o !

Honolulu, i malamaia ma keahiahi o ka Poakahi nei, Ape-

rila 9, IS 94, ma ke Kuea o kaPa-ali- i. A oiai au i hoea maiai i Honolulu nei, aia he kuihenui i halawai mai ma ko'u ala-he- le

mamuli o ko'u ike ana i

na.pepa liilii i hoolahaia e J.K. Kaulia, e papa ana i nakanaka a pau o ka Hui AlohaAina, aole e hele e hoolohe i

ua halawai la.He kumu kuihe io keia ia'u,

aka, aia no he manao hou i

komo mai iloko o'u he meapono ia'u ke pale a waiho malieaku i keia mau olelo papa "aolee hele," aka, e pono au e helea ike pono he mea maikaipaha a he ino paha, ke hoike iamai ana ma ia halawai. Uahooko au ia manao a ua hikikino i ka halawai, a ma o ko'ulohe pono ana i na kumuhanao keia halawai i kaheaia ai, oiake kue ana aku i na hana hoo-kiki- na

o ke kakauinoa kohoElele hana Kumukanawai a keAupuni P. G. a o kekahi hoo-lo- li

aupuni paha i manaoia ekukulu maluna o ka lepo o

Hawaii, ma ke ano he aupuniKepubalika, ua kue loa keiamau hana i ke Kumukanawai,a he hana kanavai ole hoi ia,oiai ka ninau o Hawaii nei enoonoo ia nei e Amerika.

A nolaila, ke hoike nei aume ka oiaio, mamuli o ka olelohooholo i hooholoia ma ua ha-

lawai makaainana nui la o Ho-

nolulu, ke ae nei ka AhahuiAloha Aina o Ewa, e kakoo i

ua olelo hooholo la me kaliilinai nui i ka noeau a me keakamai o ka lawelaweia ana ona hana, oiai ke kanawai papaa ke Aupuni Manawa e kaunei no na poe hoinoino ia lakou.

Me ka raahalo o keOhohia nui,

J. K. Kaupu,Komite Nui o ka Hui Aloha

Aina o Ewa.

E hoike ana keia malalo iho maiKauai mai: "Ua hookipa ia akuau ma ke Rumi kuka Hoohuiaina0 Kealia, me ko lakou hilinai owauka lakou luahi oia la; ma o ke ku-hihe-

e puni aku ana au a kakauinoa. Hele pela.,r Keaopoonui,

Ua uuku ia aku o Paleka i keiapo pauahi, e kekahi ma ka ipukaponoi o Kawaiahao, me ka oleloakn o ua kanaka nei, mamuli ka oka hooliloia o ka hale o ke akua i1 wahi kuai akn a knai, oia ka kekumu i haule ai keia ipu knkui aa ai iluna Jo ka papahele; ane po--Iolei paha keia kanaka.

He $1,150 oka Hui HookuononoLahui Hawaii a hiki i keia la.

Kani ka hio o ia kanaka i alepeia ai mailuna aku o ka ho inehinoima Alanui Moi.

Kiola i na nupepa hoopnnipuni,a e lawe nui i ka "Holomua."

He leta ka inskou na Mr. Opekao na pali uwapo o kakou, e hoikeana i ka hoemi ia o na uku hana;e ko makou' mau hoa aloha Hawaii,e hoomanawanui, e lawe mai a ma-la-

i na mea e loaa ana, e ai meka pakik a e hoahu kekahi. No,ka mea, ke paio ikaika nei makouno ka pono oko ktkiu aina hanau,aole me ke kikani waha wale no

aka me ka hana inaoli no, a i huN

mai na Lani e a popopono iho

la kakou.

OLELO HOOLAHA.

E ite auanei na kanaka a pan, Puldki.Pake, haole, kanaka, o keia ano a mokeia ano lahni, aole e kii i na mea a pan oluna o kua aina, ma Pnulaau-uka- , ka ainai hookuleanaia e knn kaiknauiuo Mrs Ha-me- eni,

i make; a owan o S. W. K.ke papa loa nei an. A o ka poe e

kne ana i keia, na loaa be mana i kun lunJohn Nawai, a me kona man hope, e hoopiiia lakon ma ke kanawai ma ko'n inoa.. ,

S. V. K. KAMOHOALII.Kalihi, Konolnln, Apr. 7, 1S94.

apr 9-- lm wkly

OLELO HOOLAHA.

Ke kauoha ia akn nei na poe men holo-holo- na

o hele ana maluna o ka aina kula oKahala, Waialae, l hele ole mai i kala hanao ka aina i na malama elua i hala ae nei, ekii mai i ko lakou man holoholona iloko oua la he umikumamalima mat keia la aku,o ka mea kii ole mai a hala keia mau Li, ehopu no au" ia mau holoholona a hoopaa mo

ka Pa Aupuni ma ke ano hele hewa.Ma ke kauoha,

- SAMUEL. KAIL1,Luna Aina.

Kahala, Aperila 2, 1S9-1- .

apr3-2v7- il

HOOLAHA I KA ONA LlO- -

Ke hoolaha ia aku nei ma k;:n,e kii koke mai ka mea nona ka lioi waiho mai ma ko'u halelio i ka la7 o Maraki, 1S94, kihi o va alanuiKamika me Pauahi, Honolulu, helio keokeo me ka noho, hao kuniA, na'u i malama a hanai iaia.Ina e hala na la he 15 mai keia baku, e knai kudala ia aku ana ma'kahi o J. F. Mogann, a ma ia kuaiana e hoihoi ia mai ai ko'u manlilo hanai a me keia hoolaha ana.

Ina e kii mai ka mea nona keiaHone uku mai oia ma ke 50 kenetao ka la no ka malama a hanai ana,a pela e hoihoi ia aku ai ka lio.

AH SONG.Kihi Alanui Kamika mo Pauahi.

apr4-2w- d.

HOOLAHA A. KALUISTA. jpa. axj- -

PTTJNXa pas.

ka Pa Aupuni o Makiki nei, he 1 lio- - helehetra lio k eleele pahaahaa momona, kikokeokeo ma ka Lie, elua 'wawae keokeo hope,poahiahi ka hao kuni. w-

-

O ka mea a mau mea paha no lakon krialio, e kii koke m&i mamna ae o ke kndaltana, hora 12 o ka POAONO, Aperila 2J.1SW.

JAMES KTJKONA,Lana Pa Aupuni o MaMH.

Makiki, AprOa 6, 1SM, apr 7-- tt.

OLELO HOOLAHA.

E ike acanei na kanaka a pau, omicacna mea nona na inoa malalo' iho, ua hoo-ko- hn

pono aku mana ia MOMKA-ar- . oKau, Mbkupuni o Hawaii, ihopeai loaahooponopono no ko mana mau Tcaiai levama Kau, HawsiL he mana kona e coopano-pon- o

a c hoopii ma ke kanawai inapoaapau e kue mai ana iaia.

Ko ka oiaio o keia, ke kau nei raaca i komaua mau inoa, '

JOHX. 2A2LOLO, EonofciSa.MAGABETA K1HA,

Kalaapapa, Molokai, Mar. 2S, 1S&I.apr 7--1

&lk

haH

itf jt

h

Vk

1 '

' - - - a: - in iiiami i w w iw mil i a- . j&" . . .". ,i

i -

WW1

M

PONOGARAPA

R&hnoMo hon EdionaAia ma kabi o

'.- -

tfV

!

VITOA & AKI--RU- M! HOIKE

Kihi o na alanui Hotole ame Betela.

E loaa no 1 ka mea hoolohe kafaauoli palena ole i ka wa ona eloho ai i na leo melo houhene laioke ano hou, oia na leo limeni,aa J3ana, a me na himeni ohohiacae o Hawaii nei.

E loua man tnai ana na leomeloma na mokuahi a pau.

ELI3VLR KENETHka ukn hoolohe o ke mele hookahia e kipa mai na makamaka o lobepepeiao auanei. inar26 tf

HOOLAHA A KE KAHU

A1ALAMA WAIWAI.

Ke hoolaba ia aku mei ma keiarna poe a pau i hooaie ia S. K.Kamakaia a me Lidia Piikoi Ka-raakai- a.

kana wabine mare, mala-lo o- - ka'u kauoha una, e hoounaSoke mai la Sou i ka lakou mauBila aie ia'u ma ke ano he kahutualama waiwai mair.ua ae o ka Ia31 o Maraki. 1894.

A ke kanoha pu ia aku nei napoe a pau e hoolimalima nei ma nahale a me na aina a pau, e uknpololei mai lakou ia'u aole i kekahimea e ae.

' ABRAHAM FERNANDEZ,Kahu

Marl 2- -3 w

POE MAKAIKAI,

'; NA POE AHAAINA,

A ME KA

LeHULEHU H0L00K0A,

PA MLIHALI OHUA 0 KAMIKA

'; Ma Alanui MoL

Ma kelcaJii aocio ihoo 7ca

HALE KUAI BIPI 0 WALA MA.

0 ko Kamika mau Kaa Halihali Ohua,oia n? kna holopono loa no na poe holokaani&loko o keia knlanakauhale, a nialaila nod.lotvai na kaa holoholo liilii a nuuui.

J5 E kipa mua mai ma ko makou haleka noi mamas o na bale e ae.

Mutuala Telefona, : : : fcOSmar 22-3-m db

KtaHALEKUA1 O NA LAKO

LOLE NANI.

Alanui Nuuanu.

Eia ma ko'u halekuai na lole, ehamu ia ma ke keenu Tela Lolerae k pilipono loa, mai ka 1-- apli aku lluna.

0 na PJapale Kane me Wahine,ke 50 keueta a pii aku iluna.

E kipa mai e na makamakamamua n ke kipa ana aka ikekahi hale e ae.

. Mar20- -t -

C. HOCK CHAWHaleHasa UwatiHani

Helu 405 Alanni Mi, raa kekahirami iho o ka Halepai,

Holomua.

E LOAA no ma ko'a hale ham.QWaTI, na uwati o ua ano a pau,na pu, pahu-pil- a. daimuna, na lakodula, miika uniani, a pela aku.

Mar20-- tf

J.Hopp&CoKIHI 0 XA

AJannioi me BetelaHonolulu,

HALEKUAI

RONO HALE NUN

Ke kono ia aku nei na maka-maka a me na boaloha no ke kipamai a mo ka makaikai ana i naWaiwai Nani no ka Hoolako anai na Home me na Lako HaleMaikai o ko ano Hou Loaoia boi na

PONO RUMI MOE, oka;

PAKATJKAU POEPOE,

PAHU UME, KOKI,

PAKAHKAH-UWAI-I-KA-LO- A

MOE RE BE, a pela aku.

Loko Hele I- -e me Ohe

I Hana Maiau ia me kaNoeau Loa.

Na BELA MOE me ULUNA,

Oia boi ua Bela Uwea.Lauoho,Hulubipa, Mau--u a me

Liniu,

Uluna Hulu Koloa, a pela aku.

23T E hoao mua mai ia makoumamua o ka bele ana i kekabibale okoa aku. a e ike maka noonkou i ka baabaa maoli no . nakumukuai inaloko o keuv Hale-kuai Lako Hale Nui. Naue maL

KULA HULAHULA.

E wehe ana o Dan. Lyons i papakula huluhula haole no na Hawaiiopiopio me oo, i ka

AUWIN'A LA POAHA.

Aperila 12. bora 3, ma ArionaHale, tnahope ino o ka Hale MeleHou.

He 25 keneta ka uku kula o kahaawina no ka haumana.

apro-tf-d.

HALE TELA LOLE NUI. 'Alanui Nuuann, ma kekahi aoao

mai o Kuini Eraa Hale,Honolulu.

E MKI no ke loaa na paa loleholopono loa ma ko'u hale mai ka8.00 a pii aku iluna.

Mr03m

Helu 513 Robikana Block, alunui Hotele.(Ma kekahi rumi iho o Ordway Sc Porter)

fCUUfU fl WIWAl LlkE OLE f4E KE fCoE OLE

NA LAKO LEDE, KANE ME KAMALIX, Kamaa, papale, etc.

E boomaka ana ke kuai Hoopakitca um i ka POAKAHI, MAR. 19,a e hoomauia aku ana a hiki i Mei. 1.

HOOLAHA.

.Ua haawi ia aku na kauoha ia J. M. Silva o ka Halekuai Iapaua

Hotele, e kuai hoopau aku i na waiwai Iapana me ka hookoc

ole, a malalo hoi o ke kumulilo. Nolaila, e kipa mai e na maka-

maka a ike maka no onkou iho.J Mar22-tf- d

O. T. A3ZAJSTJL.

TELA LOLE NOEAU,

Helu 324 Alanui Nuuann

UA HIKI ke Hanaia na Lole o naano Kulana Maikai Loa a me

ka Nani i oi aku i ko naauwahi p ae.

HE POOKELA NA PAIKINI.

E kipa mai a e ike pono i kaiini a loko o kinikobu ai ka manaomanma o ka bele ana aku i na halee ae. nov.25tf

IwakaniShoten(Kefam)

Alauni Hotele, ma kela"aoao mai o keKaa Ponianin, naloaa mai

HE MAU WAIWAI HOU

Mai Inpana mai, maluna mai o kaMokuahi Oceanica, oia na

Lole Iapana HonA ME 2A

Hainaka Silikao na ano a pan, a e knai ia

at:n ana boi

MA KE KUMTJKUAI HAA-HAALO-A.

febl

Leta Akea.

3ra

E na makamaka mai Hawaii o Keawe ahiki akn i Kauai o ilano, i loohia ma napopilikia o ka sia'i fiva, a me kekahi manano ma'i e ae, e malin mai a hoolohe i ka'aman hoakaka no ka palekana a me ka ai

o ka loaa hou ana o ke oia, miinalawelawe lapaaa ana a KAUKJL C. T. A ti A --

NA ma ke alanni Xnnann, heln 324, eiaiho keia malalo nei:

2fo kekahi manawaloihi i kaahope ae nei,na loohia ia an me kekahi ma'i fiva ikaikaloa, a nana i hoona'srahwali mai Lko'u kinoe iho man akn ana Uoko o ke knlana hoeloa o ko ke kanaka oia ana, a na hoao iana laan. lapaan o na ano apan, aoJe i loaahe wahi olnoln iki, a nolaUa, ma ke konoa kekahi hoa'Ioha ou e hoao ia KAIJKAC. T. AKAXA, na hooko io aku an malaloo kana Iap&an ana, a Qoke o keia la, uiloaa ia'u ka pomaikai nui o ka boomama hana o ko'a ma'i hva. a me ka hanoli nnan e kakan inoa nei i keia palapnla hoomai-k- ai

no KAUEA C. T. AKAXA, ahoikeakeaakn imna o ka lthalehn. a na hiki loa iaiake bpaan a hoola 1 na poe 1 loohia 1 kama'i kiya me ka niaalahi. a ke kono u aknnei ookoa e kipa se i ona la, a e loaa no ka

nm no ko onKoa man ou auo,e oia maalahi me ke kino o ka lanaHla,

Chrau no me ka otaTo,J. W. KAAHIKI.

PnnnaL Mar. 13, 1S9J. MarriT la

IVY.1 1""

Henry May & CoMea Kuar Ti,

H gomoo Kope,

Mea Ai, c.HELU 9S ALANUI PAPU, HONOLULU,Mea Ai Hou Maikai

o na ano a pau e loaamau mai ana ma na

Mokuahi mai Kaleponi mai.

YEE CHAN,MEA KUAI O NA

Lako Lole o na Ano a pau.

Na Hainaka Silika Pake me Iapana

Na Pahu Lole Koa, Pauale,

Etc., Etc-.- , Etc.

Na Lolewawae, mai ka ?1 a ka !.Papale kane, matnalu, a pela

aku, e kuai ia aku no malalo o

ke kumukuai haahaa loame ka holopono, mamua

o kekahiHelu 31 me 33 Alanni Nuuann, Honolulu

Pahn Leta 253. mar 16-- tf.

HOOLAHA I KE AKEA.

E na Hoa'Ioha a me na Maka-

maka maikai, e nobo ana ma namokupuni o ko Hawaii Pueaina,mai na kane, wabine a me ua keikii loaaia i na hoopilihua a ka maia me ka ehaeha i ko oukou kino.Ke kono ia aku oei oukou e helemai ma ko'u keena ma ke alanuiKamika a me Hotele, helu 317. Ika poe i loaa ia x na ano mai a uau.ka eha o ke poo hui ke kino, eha ika umauma. a mai wahine, a mena ano mai e ae ia, pela no hoi me-k- a

mai hookzawalc ohana. Ua hikiloa ia'u ke lapaau i na ano mai a.pau, a me ka hoomaemae pu ana-- r

ke kino. Nolaila, e na hoa'Ioha &

hele mai imua o'u i hiki ai ia'u kelapaau aku i ko oukou piiikia. Hooluolu ka auhan ma ka'u lawehvareana, e ui a e ninau iho i ka pee ika poe i kamaaina ia'u, na lakou lhai mai i ka oiaio, a e hele no hoema ko'u keeaa i pau ai ke kuLihewa, o ka ole ka lahe pepeiao, alaila.e hele mai a pau loa. i pau i kakuhihawa no ia'u, L. Akina, Kauka Leong Keng Tong. au,aewiki e na hoa. mai kali a mai nlo-lo- hi

aku, o ka leo keia o ke oia, ekahea aku ana ia oukou ena makamoka maikai, o ka loh& ke oia. ao ke kuli ka make, e nana pono 1

na maka ma ke kihi mauka.Owau no ka oukou kaua me ka,

haahaa. DR. L. AKINA.Helu 40 me 317 kihi o na huina

o Blanui Kamika me Hotele.ieb!9 ljr

' .- -

---

mn

t !.ZmJkiWsif,

Sis

Pv