Y11 1 / Say1 1 Mayis - Haziran 2007 Fiyat i : 5 YTL.

3 5 urdun 4 4 :;;;;;;;;;F 5 8 izlenimieri para vermi~ler Nigde

;. c-. - > . , . . -., - 2 "*yi 'S$$: & L+;-.:;.; g&;:. ;g$&;

&;;?+;;j$ -. b

I &;l *.--.,-

'L,. . 4.:

. .

Nigde'de 6 4 ;m;;e~lik

Hamle Gazete ve Mamaadlk Ud. $U Adtna All Ounan SAnN

Mecliste kadln kotas~na gerek var m ~ ? Siikriye Hala~oglu

S r m ~ Y ~ S- NZCU

i Kuresellegme ve Ataturk i AV. Atilla lspir

H.br Maze Turn SAMN Zeliha UAYA

- -.. . -~ - -. ROIhANtrmlYASAR( ROI Dr. Ersoy T - i P 4 E . i Rot. Dr. HJseyln TElLl ( S w k 6m.j

Rd Dr. Mahm D. MAT (NW U-*.) Rot Dr. Hsu( zwa 6 Z W (OON. NwrAK! urdun izlenimleri

DOG. Dr. Ahmet Karatag DOG. Dr. Mustafa Sozen

N. Dr. Mehm KAW\TA$ (KIP h.) Dq. CT. M. Engh DEN12 (Wwk U*.)

Doc. Dr. ~tmi CAN L Erdves &.l

i aramak i Hayrullah Eraslan

G$&. On;.) ~ard. W. ~ r . Ayhan WdAN (Nlsdepnk) Yard. W Dr. M n d E L VIksaray W.) Yard. N. Dr. ~ikrer SOYER (NiBde On*.) W. 0% ~ r . nekan Onk)

W . W. Dr. H a HGseyb~ NFIKMEN ( N ~ , h W m Dr. lbfahim KARACA (NWiede W . m. Dr. m UAYA W Unhl.1

G, b r . G f & -~N (* On,b,)

W . c w q . D c ~ i F d ( N i i ~ . ) wd. m. sarh 6 m (NW v.)

Yad W. Dr. $abm BAYRAK ( W e Unh) W. a r i v k ~ v. a n N (NIW h.) i Egemenlik ulusun olmal~

i Ganime Seren Bilgi qaglnda 'Aq~k Yonetim' DOG. Dr. Selen Dogan

DLDymKuulu: W . h. AhmBt KARAT*

All N N C

--Dr. Rermi Klw D. H.- 6zsac

Suns TUORUL Yard. Dq. Dr. W WRNA

W.Dr.zekiWdAN z r v a B A G W K

Dunu unutma, gelecegi anlars~n ... ! Erkan Potukonen Yurt qocuklar~n~n %88'i bir

fakire para vermigler! Yrd. DOG. Dr. Ozden Ozbay

Bozklrln tezenesi: Bor Seker Fabrikas~ Bayram iJnal

l

. ' & - - ~ i g d e ve Zonguldak ~araelmas Universitelerinden UrdUn gezisi" 1: --- .

u rdun gezisinin hiuyesi, Kasrm 2005'te Samsun'da yaprlan IUCN'in Guney

Batr Asya Memelileri Caligtayr'nda bagla- dr. Calrgtay, Guney Batr Asya ulkelerinde yapyan memelilerin IUCN kriterlerinin be- lirlenmesi amacrnr tagrmaktaydr. IUCN'in anlami The World Conservation Union, yanr dunyanrn en buyuk ve en kapsamlr koruma agrdrr. Dunya ~aprnda tum calrlarrn koruma statulerini belirlemeye $alr$an bir olugumdllrr ve koydugu kriterler tum dunya Cjlkeleri tarafrndan dikkate alrnrr. Turkiye'de I;., Doga Dernegi'nin organize ettigi bu p-

frgtaya Turkiye, iran, ~rdun, Azerbaycan, Ermenistan, Slovenya, Almanya, Rusya, itaiya ve israil'den 30'dan fazla bilim insanr katrlm~gt. Ortadogu Mlgesinin en unlu zoo-

/ loglarmdan olan iJrdOnlden Prof. Dr. Zuhair

4 orik olarak biliyorduk, ~ o k genel bir kuraldr; canlrlarrn vucut renkleri yagadrklar~ ortamrn rengine benzeme egilimindedir, Bunun da nedeni gayet basittir: d a a l seleksiyon. Yani bir bagka deyi$e ortam rengine benzeme- 1 yen bireyler dugmanlarr tarafrndan daha kolay farkedilecekleri iqin sureklr avlanrrlar ve her jenerasyonda geriye sadece ortam rengine en iyi uyum saglayanlar kalrr. Bu du- rumun ilginc; omeklerinden brrisi Turkiye'de ozelliWe guney ve guneydogu bijlgelerinde kayalrk alanlarda bolca gorebilec@imiz ke- lerin (Laudaka stellio) aynr turunun Urdun .. drneklerinin kral renkli kayalrklarda yasayan ' l orneklerinin krz~l renkte olmasrdrr. Bu tur(jn Turkiye omekleri genelde beyaz-gri renkli kayaliktarda yagadrgr iqin renkleri de beya- zrmsr-gridir.

l

Amr bunlardan biriydi. 5 gunluk bu ~aligtay srrasrnda kendisi rle srk srk biflikte (;alrgma ve uzun bilimsel sohbetler etme, kargrlrklr olarak $alrgmalarrmrz hakkmda bilgi sahibi olma frrsatr bulduk.

Bu duguncelerle [Jrdun'e gittikve orada ge- qirdigimiz 12 gunde bu kucuk ulkenin pek ~ o k bolgesini gezip gtjrme gansrnr yaka- ladrk. Amacrmrz birinci oncelikli bilimsel bir gezi de olsa bu girin ulkenin tarihini, dogasr- nr ve kulturunu de tanima frrsatr bulduk.

Olaya Biyolog bir bilim insanr gdzuyle bakrnca biii oncelikli olarak gaglrtan gey Turkiye'de uzerinde ~alrgrnakta oldugumuz pek qok hayvan turunun [Jrdun'de yawyan temsilcilerinin hic; de al~grk olmadrgrmlz renk- lere sahip olmasrydr. Aslrnda bu durumu t e

~rdun'de gordugumuz bazr kug turleri de TOrkiye ornekler~ne gore daha canlr ve parlak renklere sahrpti. Ornegin Cardue- /is cannabina (Ketenku~u) bunun guzel bir ornegidir.

ijrdun'de bizi qok ggrrtan ve umdugu- muzdan qok daha ileri bir duzeyde bul- dugumuz konulardan birisi, qevre bilinci ve dogay1 koruma anlayrg~nrn qok once- likli ve ciddiyetle uzerinde durulan konu-

l

lardan birisi olmasrydr.

I Urdlin'Ltn yaklayk % 80.i qollerden oiu~u-, . ' yor. Bunlar~n qerisinde dunyanrn en gW6I

q~llerinde biri olan Wadi Ram, bir krsp. I krmm kumlarr ve milyonlarca yrlldc f@g& ,.

l erozyonuyla kumlari ol~tmGn ,.. A

t;- kayaltk tepeleri turisllerin en &em yerlerinden biri. ~rdun'un en $&ek yeri Cebel-i Ram (1 755 m)ldabumda yukse- liyor. Casus Lawrance ve 1 930'larda keg- . fedilen Nabateanlar'a ait kalint~lar~yla da unlu bir yer, Wadi Ram. ~rdun'un gune- yinde Akabe Korfezi'ne yer alan ve koru- ma altrna alrnan Wadi Ram'da qok giizel tesisler, bilgilendirme ve sunum salonlarr ve bolgeyi tanrtap mini bir miize ve ser- gi ortamr olugturulmugtu. Turn bunlann

, yanrnda, daha iyi hizmet verebilmek iqin ' . slk s~k B~yoloji Btilumii'nden dersler alan

bir ekolog, istihdam edildigini gorduk. Orada bulundugumuz iki gunluk surede bize qok yardrmcr oldu, bolgenin tarihi ve ekolojik onemini kavramamrz konusun-

, - d8 degerli bilgiler verdi. Bw diizeydeki bir prafesyone~ ve sorumlu yaklagrm bizi gerqekten oldukqa gas~rttr ve sevindirdi.

B.u bobede 14 - 69 km a~asndaki me- safelerde degi~en turlara ka2llabiliyorsu- nuz. Deve s~rtrnda qole do&u biiyuleyrc~ bir yolculuk yapabiliyorsunuz. Col ortamr- nln egzotik hayvanlarrnr gorebiliyorsunuz ve buyuk kyalrWara kazrnm~~, bir lilsm~ lslamiyet oncesine uzanan tarihi yazr ve ~izimlerin arasrnda tarihrn derinliklerine uzanan bir yolculuga 'katrlabiliyorsunuz. Tum bunlarfn yanrnda bolgenin yuzey

gekilleri, hakiki qlil ortamrnin qekiciliQi ve qolde goreceoiniz Bedevi ~drrlarr bite ziyaretiilere biiyuleyici manzaralar sunu- yor.

Wad1 Rum'da turistlerin en qok ilgisini Ge- kenlerden biri, ljzerinde yazr ve qizimler bulunan kayalar. Nebatiler'e ait bu binler- ce yrllrk yaz~tlar, Arap alfabesinin kokenini olugturuyor.

~rdun'un en onemlr tarlhr ve turistik alan- larrnrn birisi de kayrp ~ h i r , Petra'drr. Bu

bolge kayalara oyulmug yaprlan ile un- ludur. Anmk bizim bu bolgedeki gezi amacrmrz da yine bilimseldi ve bolgeden qegitli kemirrci, akrep ve yarasa ornekle- ri toplad~k Blz~m iqin buyuk bir surpriz, davetlisi olarak gittio~miz ijrdun el-Hu- seyin bin Talal ~niversitesi ReM6rii Ra- tip El-Oran'rn arazl qal~$mamrz srraslnda b i i araride ziyaret etmesiydr. Cunku bu durum bilime verilen onemin brr goster- gesiydi.

Gordu Werimiz ve yagdrklarrm~z ger~ek-

nn HAZIRAN 0 7 . KAPADOKYA ATIL!M

ten etkileyici idi. Gevreye verilen Bnemi ve bilimsel qal~gmalara verilen dnemi g&miigtuk. Bunlarln yanlnda tar~msal ve hayvanal~kla ilgili uygulama qal~gma- larinda da bilim adamlarlnln goruglerine verilen deoeri de gozlemleme ganslmlz oldu. Oldukqa ~lginq olay yagadrk; Tar~m Bakanl~gl'nln yetkililerine bir ~iftlige da- danmrg olan ve bir kaq qiftlik hayvanlnl zehirlemig olan bir y~lanla ilgili bir $@yet gelir. Yetkililer ~ r d i j n yllanlar~ konusunda- kj en buyuk otorite olan Prof. Dr. Zuhair

Amf I bu konuda bilgi, Oneri ve yard~m al- mak iqin toplant~ya davet ederlq 0 srra- da biz de orada bulundugumuz iqin bu- yljk bir misaflrperverlikle toplat~ya biz de davet edildik. Toplant~ya biz de katrldlgl- mE iqin konugulanlar~ takp edebilmemiz aqlsrndan toplant~da butun konugmalar lngilizce olarak yaplldl. Toplantlda yllan ile ilgili gekli, buyuklugu, ne zaman ve nerelerde gorijldugu vb tanlnda butun bilgiler dinlendikten sonra Dr. Amr, yllanln hangi tur olabilecegi, ozell~klerinin ne ol-

- duou, qiftlikte nerelerde bulunabileceoi, nasrl yakalanacaor konularlnda bilgiler verdi. Ayr~ca yllanln yakalanmasl halinde kesinlilsle oldurulmemesini ve kendisine haber verilmesini rica etti; qiinku yllan~ al~p onun iqin uygun bir yasama alanlna serbest blrakacakt~.

Cevre bilinclnrn yerlegmesine ve bilim- sel qalgmatara verilen tum bu deoer~n yanrnda dikkatimizi qeken bir konu ise hi6 bir evin veya kurumun tepesinde gun% enerjisi ile tsltma sistemlerinin bu-

- lumnayg~ idi. Turkiye'n~n ozellikle bat1 ve giiney bdlgelerinde neredeyse her evin ptis~nda giineg enerjisi ile ~sltrna slsteml .bulunur, Uran bulundugu bCjlge itiba- file Tiirkiye'den daha fazla guneg alan -bir ulke olmaslna raornen bu teknolojinin orada yerlegmemig olmam~ bize gerqek- ten ilgin~ geldl. Bu durumun belki de bu kznuda o bolgede bir giri~ime baglamay1 dugijnebilecek yat~r~mc~lar~m~z iqin iyi bir frrsat olabilec@ini du~unmemek elde degil.

Adlnl, Hz. Musa'n~n kabrinin bulundugu Nebo Dagl'ndan alan Nebo hierochon- ticus, Dlkernizde goriilrneyen ku~uk bir akrep. Kuqukliigune ragmen zehri tehli- keli olabiliyor.

ijlkernizde Akdeniz yoresinde gorulen Pycnonotus xanthopycgos (Arap Bulbu- lu), Urdun'de de s~kqa kar~~lagt~Q~mrz giizel bir k u ~ turu.

Ulkemizde rastlanmayan keler turlerin- den Ptyodactylus puiseuxi. Diger kelerler (Gekkonidae) gibi ~glktan kaqan bu tur, geceleri q ~ k ~ p bocekler ve diger kuquk canl~larr avlayarak beslenen zararslz bir canl~.

e; sa- n~ld~glnln ak: polle l t , , , lu yer- ler degildir. Buralarda yaaayan yuzlerce can11 qegidinden ~ o g u bqka yerlerde nadiren gorulur. Yoredeki canl~lardan ikisi; bir kernirici turu olan dikenli fare (Acomys russatus) ve kuyrukkakan (Oe- nanthe leucopyga).

n MAYIS - H A Z I R A N 07 * KAPADOKYA *l

U I

El Husseyin bin Talll ~niversitesi Rektorij Prof. Dr. Ratip el-Oran'ln Petra yaklnlar~nda akaam duzenlenen arazi p- i~gmalarlnda ekibimizi ziyareti.

3 Tar~h~ kaya yerlqlmlen ~ le UrgupOixeme'dek~ per~ba- calar~n~ andlran Urdiin'dek~ Petra, gerwkten bn diinya hankas1 Ism1 "kaya-petr" kellrnesmden alan ydre, ner- deyse tamamen twllk Mezarlar, taplnaklar, manasbr, haztne, adak yen, klllseler ve daha pek tpk gdruleblle- cek yen ile kayalardan o l w n 4000 y~ll~k bu tarlh~ kent. Edom~t, Nabatean, Selecu~d, Roma ve hap haklmrye- hnde kalmta.

3 Orada oiduoumuz siirede @J~qmaJardan biiyiik blr keylf ald~k mk say~da memell arir kerinde @@ma h r p ~ bulduk Call$malarlm~zd+ kullandl&n~z teknikleri d~gmalara kablan Sur~yel~ ve Urdiinlii araglncllara Bg- retme firsab bulduk. Ordiin'deki pllamaya Sunye'den de ik~ ara$ttnclnln kablmas~ blze aynca Sunye kapflann~ da a@ ve 2006 y111 Agustos ay~nda 2 h a w k blr Sunye htynasl da gerwklqtlrdlk. Surtye izlen~mler~ de b ~ r

iraki yaztnln konusu OiaMMlr.

3 Profesdr Ahmed eCUglak, el-Htlsey~n bln Tal4 Universl- t p , Fen-Edeb~yat FakOlte Dekanl. Ylilar dnce Istanbul

tversitesi'nde botanik doktorasr yaparken dgrendial k w i ve miszIfirpe~erliQi ~ l e kargland~k (altta).