Alqoritm sAlqoritm sözü Əbu Abdullah Muhamməd ibn özü Əbu Abdullah Muhamməd ibn Musa əl-Xarəzm adından qaynaqlanır.Musa əl-Xarəzm adından qaynaqlanır. O, 820-cİ O, 820-cİ ildə yazdığı Əl-cəbr vəl əl-muqabala əsərində ildə yazdığı Əl-cəbr vəl əl-muqabala əsərində ilk dəfə olaraq mövqeli onluq say sisteminin ilk dəfə olaraq mövqeli onluq say sisteminin

təsvirini vermişdir.təsvirini vermişdir.XII yüzilliyin birinci yarısında Əl-Xarəzminin bu XII yüzilliyin birinci yarısında Əl-Xarəzminin bu əsəri latın dilinə tərcümə olunaraqəsəri latın dilinə tərcümə olunaraq “Alqoritmi de “Alqoritmi de

numero Indorum” (“Alqoritmi hind hesabnumero Indorum” (“Alqoritmi hind hesabıı”)”) adlandadlandıırrııldldıı. Bel. Beləəlikllikləə “ALQORITM” “ALQORITM” sözü sözü

meydana çıxdı.meydana çıxdı.

Qüvvət elmdədir başqa cür heç kəs

Heç kəsə üstünlük eyləyə bilməz.

1 2 3

4 5 6

7 8 9

Alqoritm - qoyulmuş məsələnin həllinə aparıb Alqoritm - qoyulmuş məsələnin həllinə aparıb çıxaran sonlu sayda əməllər ardıcıllığıdır.çıxaran sonlu sayda əməllər ardıcıllığıdır.

Hər hansı hərəkətlər ardıcıllığının alqoritm olması Hər hansı hərəkətlər ardıcıllığının alqoritm olması üçün o, üç xassəyə malik olmalıdır üçün o, üç xassəyə malik olmalıdır :: müəyyənlik, müəyyənlik, kütləvilik, nəticəlilik.kütləvilik, nəticəlilik.

Əsas şərtlərƏsas şərtlər : :

1)1) alqoritmin hər addımı aydın ,dəqiq,bir mənalı alqoritmin hər addımı aydın ,dəqiq,bir mənalı olmalıdırolmalıdır; ;

2)2) alqoritm talqoritm təəkce ilkin verilkce ilkin veriləənlnləərin barin başşqa qa qiymqiyməətltləəri ri üçün yararlı olmalıdır, o həm də üçün yararlı olmalıdır, o həm də verilənlərin başqa qiymətləri üçün də istifadə verilənlərin başqa qiymətləri üçün də istifadə oluna bilməlidiroluna bilməlidir

33)) alqoritm axtarılan nəticənin alınmasına alqoritm axtarılan nəticənin alınmasına aparıb çıxarmalıdıraparıb çıxarmalıdır..

Alqoritm sözlə və Alqoritm sözlə və blok sxemlə blok sxemlə göstərilə bilər.göstərilə bilər.

Blok - sxemBlok - sxem alqoritmin qrafik alqoritmin qrafik formada təsviridir.formada təsviridir.

BlokBlok - - sxem sxem standart hstandart həndəsi əndəsi fiqurlardan ibarət fiqurlardan ibarət olur:olur:

Başlanğıc/Son

Giriş/Çıxış

Emal

Seçim (Şərt)

Alqoritmlər üç əsas qrupa bölünür.Alqoritmlər üç əsas qrupa bölünür.

Xətti alqoritmlər

Budaqlanan alqoritmlərALQORİTMLƏR

Dövrü alqoritmlər

Xətti alqoritmlər Xətti alqoritmlər :: Heç br mərhləsi buraxılmadan və Heç br mərhləsi buraxılmadan və təkrarlanmadan bütün mərhələləri tam ardıcıllıqla təkrarlanmadan bütün mərhələləri tam ardıcıllıqla yerinə yetirilən alqoritmə yerinə yetirilən alqoritmə xətti alqoritmxətti alqoritm deyilir. deyilir. NümunəNümunə::

Kompyuteri açın və Kompyuteri açın və wword 2003 proqramını başladın.ord 2003 proqramını başladın.

Proqramın başladılmasıProqramın başladılması::Start Start Proqrams Microsoft office Proqrams Microsoft office WWordord

Azəbaycanın EVROVİSİON mahnı müsabiqəsinə qatıldığı gündən ev sahibliyi etdiyi günə qədər Azəbaycanın EVROVİSİON mahnı müsabiqəsinə qatıldığı gündən ev sahibliyi etdiyi günə qədər ardıcıllığı yazın.ardıcıllığı yazın.

1-ci müsabiqə: 2008-ci il IV yer1-ci müsabiqə: 2008-ci il IV yer

2-ci müsabiqə: 2009-cu il III yer2-ci müsabiqə: 2009-cu il III yer

3-cü müsabiqə: 2010-cu il V yer3-cü müsabiqə: 2010-cu il V yer

4-cü müsabiqə: 2011-ci il I yer4-cü müsabiqə: 2011-ci il I yer

2012-ci il2012-ci il AZƏRBAYCAN EVROVİSİON MAHNI AZƏRBAYCAN EVROVİSİON MAHNI

MÜSABİQISİNDƏ EVMÜSABİQISİNDƏ EV sahibidirsahibidir..

..

1

1. Yuxarıda göstərdiyimiz hadisələr 1. Yuxarıda göstərdiyimiz hadisələr xətti alqoritm ola bilərmi?xətti alqoritm ola bilərmi?

A)bəli B)xeyrA)bəli B)xeyr

2. Ardıcıllığı davam edin.2. Ardıcıllığı davam edin.

A) 4,8,10,20,22,A) 4,8,10,20,22,??,,??

B) 93,90,30,27,9,B) 93,90,30,27,9,??,,??

Budaqlanan Budaqlanan alqoritmlər: Qoyulmuş alqoritmlər: Qoyulmuş şərtdən aslı olaraq şərtdən aslı olaraq alqoritm məsələnin alqoritm məsələnin həlli variantlarından həlli variantlarından birini seçməyə imkan birini seçməyə imkan verirsə,belə alqoritmə verirsə,belə alqoritmə budaqlananbudaqlanan alqoritmalqoritm deyilir.deyilir.

İki ədədi qiymətin İki ədədi qiymətin müqayisəsi zamanı müqayisəsi zamanı bubudaqlanmandaqlanmanı göstərəkı göstərəkA?C

A<C A=C A>C

ŞƏRT

Əməliyyat 1 Əməliyyat 2

Hərə öz fikrini söyləsin.kimin söylədiyi yalan olarsa, onun boynunu vurduracam. Doğru olarsa dar ağacından asdıracam.

Birinci alim özünü itirib,bir qədər düşünür vədeyir:-Üç gün sonra bərk yağış yağacaq.Şah kinayə ilə gülümsəyib:-Yalandır! –deyir və həmin alimin boynunu vurmağı əmr edir.İkinci alim qorxa-qorxa qabağa çıxır:-Siz bundan sonra əlli il yaşayacaqsınız!-deyir.Şah gülüb:-Doğrudur deyir və alimidar ağacından asmağı əmr edir.Üçüncü alim şaha baş əyib bir fikir söyləyir.Şah əvvəlcə ,bunu

doğru hesab edib alimi asdırmaq,sonra yalan hesab edib boynunu vurdurmaq istəyir.Amma heç bir əmr məntiqə düz gəlmir və şah alimi bağışlayır.

Alim şaha nə deyir?

Qədimdə bir şah öz sarayında yaşayan üç alimi saray əhlinin qarşısına çıxarıb deyir:

A) Siz məni zindana A) Siz məni zindana salacaqsınızsalacaqsınız

B) Siz məni öldürəcəksinizB) Siz məni öldürəcəksiniz

C) Siz məni asdıracaqsınlzC) Siz məni asdıracaqsınlz

D) Siz mənim boynumu D) Siz mənim boynumu vurduracaqsınızvurduracaqsınız

E) Siz məni sağ buraxacaqsınızE) Siz məni sağ buraxacaqsınız

Dövrü alqoritmlərDövrü alqoritmlər

Alqoritmin hər hansı mərhələsi təkra-təkrar Alqoritmin hər hansı mərhələsi təkra-təkrar yerinə yetirilərsə, buna dövri alqoritm yerinə yetirilərsə, buna dövri alqoritm deyilir.deyilir.

Dövr üç əsas hissədən ibarət olur:Dövr üç əsas hissədən ibarət olur:

1)Başlatma 2) dövrün gövdəsi və 3) dövrün 1)Başlatma 2) dövrün gövdəsi və 3) dövrün şərti .şərti .

Dövrdə addımların sayı qabaqcadan məlum Dövrdə addımların sayı qabaqcadan məlum ola da bilər,olmaya da.ola da bilər,olmaya da.

Maksimal elementin tapılması və çeşidləmə Maksimal elementin tapılması və çeşidləmə kimi məsələlərin həllində dövrü kimi məsələlərin həllində dövrü alqoritmlərdən istifadə olunur. alqoritmlərdən istifadə olunur.

Başlanğıc

a1,a2,...,a100

n:=1;max:=a1

n:=n+1

an>max

n>100

max:=an

max

SON

kk

H’h

Maksimal elementin

tapılması alqoritminin blok-sxemi:

Hə

yo

yox