Help Conus

Embed Size (px)

DESCRIPTION

help_Conus document

Citation preview

  • TRNG I HC BCH KHOA H NI KHOA IN - B MN H THNG IN

    *****

    HNG DN S DNG

    CHNG TRNH TNH TON PHN TCH

    CH XC LP CA H THNG IN

    CONUS

    H NI - 2010

    customerStamp

  • LI GII THIU

    Chng trnh CONUS c cc gio vin b mn H thng in, trng

    HBK H Ni xy dng ln u tin theo ngn ng FORTRAN IV chy trn my

    tnh c nhn (th h XT) t nm 1990. M hnh HT c thit lp trong chng

    trnh tng thch tnh ton cho s phc tp bt k, c xt n cc yu t gii

    hn vn hnh my pht v tc ng iu chnh iu khin*). Chng trnh c

    pht trin nhiu (vi ngn ng BASIC, PASCAL) vo nhng nm 1991-1992,

    phc v kp thi cho vic tnh ton thit k ng dy siu cao p (DSCA) 500

    KV Bc - Trung - Nam. Cc chc nng m phng DSCA, tnh gii hn truyn

    ti cng sut theo iu kin n nh tnh l th mnh ca chng trnh. Sau nm

    2004 chng trnh c thay i c bn, tch hp nhiu tnh nng mi v chy

    trong mi trng Windows, c bit cc chc nng phn tch n nh v hiu qu

    thit b FACTS. Chng trnh rt thch hp s dng cho cc NCS, hc vin cao

    hc khi thc hin ti.

    Ngoi phn "Hng dn chy chng trnh", ti liu cn bao gm phn

    "Hng dn ng dng chng trnh" nhm gip ngi s dng khai thc hiu qu

    cc chc nng ca chng trnh phc v cc mc ch nghin cu khc nhau.

    Chng trnh vn thng xuyn c cp nht, sa cha. Cc tc gi lun

    mong mun nhn c nhng gp , xut nhm hon thin v pht trin

    chng trnh.

    GS TS L Vn t

    --------------------------------------- *) Cu trc chng trnh v m hnh ton c thit lp phng theo mt chng

    trnh cng tn do GS TSKH . . (Nga) xut, chy trn my tnh

    vn nng EC-BM 1020. Mc d c nhng thay i c bn theo thi gian, chng

    trnh vn gi tn Conus ghi nh ngun gc ca chng trnh.

  • MC LC

    Trang

    Phn mt. HNG DN CHY CHNG TRNH...............................1 1.1 SON THO S LIU..................................................................................1

    1.1.1 Son tho s liu mi (File>New)..........................................................1

    1. Bng "S liu nt"..................................................................................1

    2. Bng "Nt MBA /c di ti"................................................................2

    3. Bng "ng dy".................................................................................2

    4. Bng "DSCA".....................................................................................3

    5. Bng "Nhnh MBA"..............................................................................4

    6. Bng "Thng s MBA".........................................................................5

    7. Bng "Nhnh chun".............................................................................5

    8. Bng "c tnh ph ti"........................................................................6

    9. Bng "Kch bn bin thin ch ".......................................................7

    10. Bng "SVC, Khng, T b"................................................................9

    11. Bng "Cc la chn".........................................................................10

    12. Cc bng "Thng s my pht v TT", "Kch t v TK"............12

    13. Bng "Thng s b"..........................................................................12.

    1.1.2 Lm vic vi file c (File>Open).........................................................12

    1.2 LM VIC VI S ..............................................................................13

    1.2.1 Tn file s ........................................................................................13

    1.2.2 Son tho s ....................................................................................14

    1- nh v v tr in kt qu.......................................................................15

    2- Gn thuc tnh (Update Link).............................................................16

    1.3 CC CHC NNG CHY CHNG TRNH (RUN) ...........................18

    1.3.1 Tnh ch xc lp (Run > Calculate steady-state).............................18

    1.3.2 Tnh ton n nh tnh (Estimate Stability).........................................19

    1. Kho st n nh, tnh h s d tr n nh h thng..........................19

  • 2. Xy dng min n nh trong khng gian cng sut nt.................21

    3. Phn tch nhy ............................................................................22

    1.3.3 Tnh ton b kinh t (Compensation)..............................................23

    Phn hai. HNG DN NG DNG CHNG TRNH...............24 Chng 1. TNH TON CH XC LP............................................24

    1.1 M HNH LI IN TRONG CHNG TRNH CONUS...............24

    1.1.1. Nhnh chun....................................................................................24

    1.1.2. Li chun.......................................................................................25

    1.1.3. S thay th cc phn t c bn ca li in..........................26

    1.2 M HNH NGUN TRONG TNH TON CXL.................................32

    1.2.1. Cu trc ngun................................................................................32

    1.2.2. M hnh TT...................................................................................33

    1.2.3. M hnh TK................................................................................. .33

    1.2.4. M hnh my pht...........................................................................34

    1.3. H PHNG TRNH CN BNG DNG NT.................................35

    1.4 H PHNG TRNH CN BNG CNG SUT NT.......................38

    1.5. XC NH BIN S CA H PHNG TRNH CXL....................39

    1.6 H PHNG TRNH TI GIN CXL HT.......................................41

    1.6.1. Biu din h phng trnh theo c tnh cng sut......................41

    1.6.2. H phng trnh ti gin.................................................................42

    1.7 NH HNG CA M HNH MY PHT V TK N TNH

    TON CH HT....................................................................................43

    1.7.1. Xt n cc tr s gii hn trong m hnh my pht....................43

    1.7.2. La chn m hnh my pht v cc iu kin gii hn

    khi tnh CXL..............................................................................................44

    1.7.3. La chn m hnh TK v cc iu kin gii hn khi tnh

    ton n nh..................................................................................................45

    1.7.4. Cch cho m m hnh my pht v TK....................................45

    Chng 2. TNH TON PHN TCH N NH TNH

  • BNG CHNG TRNH CONUS...................................46 2.1 NH GI N NH TNH HT PHC TP THEO TIU

    CHUN MT N NH PHI CHU K......................................................46

    2.2 XC NH CH VN HNH GII HN THEO IU KIN

    N NH TNH...........................................................................................48

    2.3 CC CH TIU NH GI MC N NH CA

    HT PHC TP.........................................................................................53

    1. H s d tr n nh h thng tnh theo kch bn in hnh............53

    2. H s d tr n nh tnh theo cc kch bn quan tm.....................53

    3. H s st p cc nt (tnh theo kch bn in hnh)..........................54

    4. H s nhy bin ng cng sut nhnh........................................54

    5. Tc bin thin in p v gc lch pha cc nt.............................54

    6. Min n nh nt ti trong khng gian cng sut nt.......................54

    Chng 3. TNH TON B KINH T TRONG LI

    IN PHN PHI.................................................................................55 3.1. SUT GIM CHI PH TN THT T THIT B B

    TRONG LPP.............................................................................................55

    3.2 TNH TON DUNG LNG B KINH T TRONG

    LI PHN PHI.....................................................................................56

    1. Tnh ton sut gim chi ph tn tht v thi gian thu hi vn.........56

    2. Tnh ton dung lng b kinh t.......................................................56

  • 1

    Phn mt

    HNG DN CHY CHNG TRNH

    (Program Operation Manual)

    1.1 SON THO S LIU

    1.1.1 Son tho s liu mi (File>New)

    Nhn phm "New" trong "File", cc bng s hin ln nhp s liu. C th

    ghi file khi mi son tho c mt phn s liu. Cc ln son tho tip sau dng

    chc nng "Open". Tn file s liu c dng *.abc, file hnh v (s ) c dng *.vec.

    1. Bng "S liu nt"

    Hnh 1.1

    Bng c 13 ct, mi nt tng ng vi s liu cho trn 1 hng. Ni dung cc

    ct nh sau:

    - TT: S hiu c tnh tnh ph ti (c gi tr t 0 n 24). S 0 c mc nh cho

    c tnh cng (P, Q khng ph thuc U v f). Cc gi tr khc 0 tng ng vi s

    hiu TT thit lp trong bng "c tnh ph ti". c tnh tnh ph ti c thit lp

    (vi s hiu khc 0) khi cn xt n nh hng ca s thay i ph ti theo tn s

    v in p.

    - Nt s: S hiu nt trn s . Cc s hiu nt cn khng trng nhau v cho y

    trn s . Hn ch s hiu nt vi 5 ch s tr xung.

    - Um (kV): in p nh mc nt (ly theo in p nh mc ca phn li c cha

    nt).

  • 2

    - Tn nt (ti a 30 k t): phn bit cc nt bng tn gi (khng c ngha tnh

    ton). C th b trng ny.

    - Pti (MW), Qti (MVAr): Cng sut ph ti nhn t nt. Du dng theo hng

    cng sut ly ra t nt (ph ti). Nt trung gian cn cho cc cng sut ny bng 0.

    - Ppht (MW), Qpht (MVAr): Cng sut ngun ti nt, du dng tng ng vi

    hng cng sut bm vo nt. Nu nt khng c my pht th cc ct ny cho gi tr

    0. Nt c th ng thi c ti v ngun. My b l ngun thun khng.

    - Umod (kV): in p gi ca ngun. Cn cho khi nt c ngun gi in p.

    - Qmin (MVAr), Qmax(MVAr): phm vi iu chnh CSPK ca ngun.

    Cn phn bit cc loi nt ngun khi cho s liu v chng (xem thm phn Hng

    dn s dng chng trnh). C cc loi ngun sau:

    + Ngun pht PV, gi in p trong php vi c th pht ca CSPK: cn cho Ppht v

    Umod. Khi cn cho thm gi tr Qmin, Qmax (vi Qmin < Qmax). S liu ct

    Qpht khi khng c ngha tnh ton.

    + Ngun pht PQ, gi CSPK pht khng i: cn cho Ppht, Qpht. Khi ny cn cho

    Qmin = Qmax = Qpht. S liu ct Umod khng c ngha tnh ton.

    2. Bng "Nt MBA /c di ti": Cng l bng thng tin nt, nhm b sung thng

    tin cho cc nt c MBA iu chnh di ti. l cc nt gi c in p thanh

    ci h p ca trm khng thay i trong phm vi iu chnh in p (vng /c U)

    ca MBA. Nu s liu nt c cho c bng "S liu nt" th thng tin bng

    "Nt MBA /c di ti" c u tin s dng.

    3. Bng "ng dy":

    Hnh 1.2

  • 3

    Bng ny nhp thng tin cc ng dy ti in, tr cc ng dy siu cao p.

    + N: th hin trng thi ng dy (ang lm vic: "-", b ct : "x' ).

    + Nt u, Nt cui, l(km), Ro(Ohm/km), Xo(Ohm/km), Bo(S/km) ln lt l: s

    hiu nt u, nt cui, chiu di, in tr, in khng, dung dn ca mt km ng

    dy trong cc n v tng ng.

    + Tn nt u, Tn nt cui: khng cn cho, my s t ng chuyn thng tin (khi

    c) t bng "S liu nt".

    + Dng cc i: nhp gii hn dng in theo iu kin pht nng. Mc ch

    tnh h s mang ti v hin th mu trn s cho nhnh ng dy. S liu ny ch

    nh hng n kh nng hin th mu trn th (khi quan tm).

    4. Bng "DSCA":

    Hnh 1.3

    Bng ny nhp s liu ca cc ng dy siu cao p (DSCA). Cc s liu

    c nhp hon ton tng t nh cc ng dy thng (cao v h p), tuy nhin

    s c tnh ton theo m hnh cc ng dy di vi thng s ri (xem Hng dn

    ng dng chng trnh).

    Hai pha ca DSCA (nt 1 v nt 2) c th c khng in b ngang (Shunt

    Reactor). Nu c, c th nhp s liu trc tip trong bng ny bng cch cho cng

    sut (MVAr) v in p nh mc (kV) ca mi khng. Nu khng cho s liu trong

    bng ny, cc khng cn c th cho ring trong bng SVC, khng, t b.

  • 4

    5. Bng "Nhnh MBA" : nhp s liu cc nhnh MBA.

    Hnh 1.4

    + MBA: la chn loi (2 cun dy, 3 cun dy-hoc t ngu).

    + N: trng thi hin hnh (lm vic: "-", b ct ra: "x").

    + Nt cao, Nt trung, Nt h: s hiu nt thanh ci cc pha ca MBA.

    + Nt gia: s hiu nt cn c nh s thm trong m hnh MBA 3 cun dy

    hoc t ngu, thc cht l nh s cho im tm ca s thay th hnh sao ca cc

    MBA 3 cun dy (t ngu). Ch , in p nh mc ca nt ny c ly theo pha

    cao p.

    + u phn p: nhp in p iu chnh (lch khi nh mc) tnh bng % khi vn

    hnh cc u phn p khc nh mc. V d MBA c cc nc iu chnh tng

    ng 2,5%, ang t thp 2 nc so vi nh mc th "u phn p" cn c cho

    bng % l : -5% = -2 x 2,5%.

    + S hiu MBA: l thng tin quan trng nhn thng s MBA a vo tnh ton.

    Khi cho mt s nguyn vo ct ny tng ng vi vic xc nh my bin p

    nhnh ang xt c thng s nh MBA cho trong bng "Thng s my bin p" vi

    s hiu tng ng.

    + Tn nt cao, Tn nt trung, Tn nt h: khng cn cho, s c chuyn sang t

    cc bng thng tin nt.

  • 5

    6. Bng "Thng s MBA": nhp thng s ca cc MBA c trong s .

    Hnh 1.5

    Mi MBA c cc thng s nm trn mt hng.

    + MBA: la chn MBA (2 cun dy, 3 cun dy-hoc t ngu).

    + S hiu MBA: cn nhp khng trng nhau. Cc s hiu ny s c chn khi thit

    lp bng thng tin "Nhnh MBA" do cn gi c nh. Mi khi sa cha s hiu

    MBA trong bng ny s nh hng n thng tin cc nhnh MBA.

    + Cc ct cn li: tng ng vi cc k hiu quen bit v thng s MBA.

    7. Bng "Nhnh chun":

    Hnh 1.6

    Nhnh chun l khi nim nhnh c bn dng trong m hnh li in (xem Hng

    dn ng dng chng trnh). Mi phn t u c th m t bi mt hay mt s

    nhnh chun trong s thay th tnh ton v nhp s liu theo bng ny. Tuy

    nhin, thun tin cho ngi s dng cc ng dy, DSCA, cc MBA c m

  • 6

    t trong cc bng ring, my s t ng tnh thng s cho cc nhnh v s thay

    th. Cc phn t cn li cn tnh v nhp s liu theo nhnh chun (v d t b dc).

    + N: trng thi ca nhnh (lm vic: "-", b ct ra: "x").

    + Nt u, Nt cui: S hiu nt u nt cui ca nhnh. Khng phn bit th t

    u, cui. Vi nhnh ni t, nt "t" cn ly s hiu 0.

    + R(G) v X(B): l phn thc v phn o ca tng tr (dn) ca nhnh chun. Cc

    nhnh chun khng ni t cn c cho theo in tr R, in khng X vi n v

    tnh l . Mi nhnh chun ni t u phi c cho bng tng dn. n v tnh

    tng dn lun phi l S (10-6 1/). Tng dn cm khng ni t mang du dng,

    dung dn ni t mang du m.

    + K1 v K2: l phn thc v phn o ca h s bin p phc. Vi nhnh khng bin

    p c th cho K1 = 1; K2 = 0 hay cho K1=0; K2 =0 (nh nhau i vi chng

    trnh).

    + Tn nt: khng cn cho, s c chuyn sang t bng "S liu nt".

    8. Bng "c tnh ph ti"

    H

    nh 1.7

    Bng ny cho php thit lp 24 dng c tnh tnh khc nhau ca ph ti nt.

    Cc c tnh tnh c tim cn theo cng biu thc, ch khc nhau bi cc h s.

    Biu thc chung:

  • 7

    .f

    fff;U

    UUU

    );f.dd](U.bU.bb[Q)f,U(Q);f.cc](U.aU.aa[P)f,U(P

    0

    0*

    0

    0*

    *102*2*100

    *102*2*100

    ==+++=

    +++=

    Cc tr s P0, Q0 - l cng sut cho tng ng vi in p v tn s U0, f0.

    Cc h s cn tha mn iu kin: a0+a1+a2=1; b0+b1+b2=1; c0+c1=1; d0+d1=1.

    + Dng c tnh: nh s hiu cho c tnh (t 1 n 24). S hiu ny s c chn

    cho ct TT trong cc bng thng tin nt. S hiu 0, c mc nh cho c tnh

    cng (khng thit lp trong bng), tng ng vi: a0 =1; b0=1; c0 =1; d0 =1, trong

    khi cc h s cn li u bng 0.

    V c0+c1=1; d0+d1=1 nn trong bng ch cn cho c1 v d1.

    9. Bng "Kch bn bin thin ch "

    Chng trnh c chc nng tnh lin tip nhiu ch theo nhng kch bn khc

    nhau v bin thin thng s. Bng ny cho php thit lp cc kch bn theo mun.

    Bng cn c s dng trong cc chc nng phn tch n nh (xem Hng dn ng

    dng chng trnh).

    Cc thng s bin thin c phn bit theo m (code), bao gm cc thng s ca

    nt nh trong hnh 1.8. nhn bng ny cn nhp p (chut tri) trang ang

    son tho (bng Kch bn bin thin ch ).

    + Nt: s hiu nt c thng s lm bin thin.

    + code: nhp m thng s. C th nhp trc tip m s theo bng hoc nhp p vo

    hng trong bng m. M s t ng gn vo v tr con tr bng ngoi.

    + Xmin, Xmax: gii hn 2 pha ca phm vi lm bin thin thng s. Ch , tr s

    thng s ch u cn nm gia 2 gi tr trn.

    + Delta X: bc thay i thng s, c th m (li) hoc dng (tin).

    C th to cc "kch bn" vi s bin thin ca mt hay ng thi nhiu thng s

    nhiu nt khc nhau. Khi c nhiu thng s bin thin ch cn nhp s liu lin tip

    theo cc hng. Bc bin thin thng s (DeltaX) c th hon ton khc nhau. Gii

    hn lm bin thin mi thng s cng c th ty .

  • 8

    Kt thc cc hng (tng ng vi 1 kch bn) cn cho thm mt hng ton s 0, tr

    ct u tin ca hng ny (ng vi ct "nt") cho gi tr yu cu v chnh xc khi

    tm gii hn n nh. Tr s ny cho di dng thp phn nh hn 1, biu th sai s

    cho php gia thng s bc cui cng so vi gii hn mt n nh. Nu cho gia

    tr 0 ct ny tng ng vi ly sai s mc nh l 0,25DeltaX. Nu cho 0,5 tng

    ng chn sai s cho php bng na bc DeltaX.

    Hnh 1.8

    Ch thch v kch bn lm bin thin thng s ch :

    - Khi phn tch n nh, rt hay s dng "kch bn in hnh" bin thin ch h

    thng. l kch bn tng ng thi cng sut cc nt ti (gi nguyn cos) ln

    cng t l (bc tng 1%) v cng sut cc t my pht (tr nt cn bng). Kch bn

    ny c th to nhanh bng cch nhn phm "Typical Scenario" pha trn bng.

  • 9

    - xa mi kch bn to trn mn hnh nhn phm "Remove Scenario".

    - Khi c kch bn chng trnh s tnh ton nhiu ln vi thng s thay i, nu n

    gii hn mt n nh, qu trnh tnh ton s dng v in kt qu.

    - Nu cha n gii hn mt n nh nhng ht gii hn ca mt thng s no th

    thng s ly gi tr cui cng lm thng s tnh ton bc tip theo. Cc thng

    s cn li tip tc thay i. Qu trnh ch dng li khi tt c cc thng s n gii

    hn.

    - Kt qu tnh ton ch c in y cc bc hoc in tm tt (chn lc) ty

    thuc la chn trong bng "Ty chn".

    - C th thc hin lin tip 2 hay nhiu kch bn. Khi cc kch bn c phn

    bit bng cch cho thm 1 hng ton s 0 (sau bc cho sai s).

    10. Bng "SVC, Khng, T b":

    Hnh 1.9

    Bng ny dnh ring cho thng s SVC, khng in b ngang, t b tnh.

    + Vi SVC: Nhp tn nt c thanh ci ni vi SVC. Tr s Qmin, Qmax l gii hn

    iu chnh c du bt k nhng cn tha mn Qmin < Qmax . Cn nhp thm 3 s

    hiu nt (Nut-F, Nt-C, Nut-X) gip cho m hnh ni b SVC (chn s bt k, ch

    cn khng trng vi s hiu cc nt khc).

    + Vi khng b ngang c nh: cn nhp Qmin = Qmax = QKm (cng sut nh

    mc) v U0 = Um ca khng. Khng cn nhp thm s hiu Nut-F, Nt-C, Nut-X.

  • 10

    + Vi T b tnh: nhp Qmin = Qmax = QCm (cng sut nh mc) v U0 = Um ca

    t. Khng cn nhp thm s hiu Nut-F, Nt-C, Nut-X.

    11. Bng "Cc la chn":

    Hnh 1.10

    + Tn s: mc nh 50 (vi li 50 hez). Gi tr ny c s dng gi tn s h

    thng khi la chn tnh CXL v CQ vi tn s cho (c nh my iu tn).

    Khi tnh vi tn s h thng thay i, tr s cho trong ny c s dng lm tr s

    t f0 ca c tnh tnh.

    + Nt cn bng: l s hiu nt thanh ci ca h thng cng sut v cng ln hoc

    ca nh my iu tn (khi tnh ch vi tn s cho). Khi tnh vi ch tn s

    thay i, nt cn bng c ngha l "nt c s" (c gc pha bng 0) tnh gc pha

    tng i ca cc nt. Khi c th chn nt bt k (xem Hng dn ng dng

    chng trnh).

    + chnh xc yu cu: l sai s cho php, tnh theo lch (khng cn bng) cng

    sut nt.

  • 11

    + Nt xc nh CS ng b: s hiu nt cn in tr s dP/d. Khi tnh n nh c th

    cn quan tm n tr s ny mt nt no . Khi khng cn in, s 0.

    + Di iu khin in theo U v theo P: gip in chn lc (trong kt qu tnh) cc nt c

    lch in p hoc cng sut vt qu mt gii hn no so vi nh mc. Kt

    qu ch c in cho cc nt c thng s U hoc P lch qu gi tr cho trong ny

    (theo n v tng i). Nu gi tr 0, tt c cc nt u c in kt qu. Nu cho

    tr s ny rt ln (kt qu cc nt u khng c in tr cc nt ngun v nt cn

    bng). Khi cn in thm cho nt no th a vo bng "Nt in kt qu".

    + Cc la chn khc:

    - In d liu u: c in, khng in.

    - Tnh xp x u: c tnh, khng tnh, c tnh v in. "Tnh v in xp x u" thng

    c la chn phn tch kt qu khi php tnh khng hi t. La chn "khng

    tnh xp x u" c th rt ngn thi gian tnh, nhng c th lm gim kh nng hi

    t (ni chung, khng nn la chn).

    - Tnh ch vi tn s : cho hoc thay i. Ch chn "thay i" khi kho st h

    thng khng gi c tn s bng iu tn (ch thiu cng sut tc dng).

    - Tnh n nh vi tn s: cho hoc thay i. Ch chn "thay i" khi cn xt n

    nh hng tn s trong qu trnh lm bin thin ch .

    - Xc nh n nh: mc nh "c". Ch chn "khng" trong trng hp mun

    nghin cu tm kim cc im cn bng khng n nh.

    - Hiu chnh phng php lp: mc nh chn "bc 2". Ch chn khc i khi cn th

    thay i nhm tm kim hi t.

    - Kim tra thng tin vo: chn "c" pht hin sai st s liu vo. Chng trnh c

    chc nng t pht hin sai st s liu vo da theo cc iu kin thc t HT:

    . Nhnh ni t bt k: /g/ -105 S.

    . H s bin p nhnh ni nt i vi nt j:

    ijijdmi

    dmjij K25,0KU

    UK25,0 &&&

  • 12

    . Cng sut ph ti: Qt < Pt Open)

    S dng chc nng "Open" trong "File" m file s liu c.

    Cc thao tc c bn:

    + Thm mt hng: son tho tip nh ln u.

    + Xa mt hng: t con tr vo hng cn xa v nhn phm "Delete".

    + Chn 1 hng vo trc hng no : t con tr vo hng ny, nhn "Insert".

    Mt s ch :

  • 13

    - Khng cc hng ton s khng cui bng. Cn xa ht trc khi ghi file hoc

    tnh ton.

    - S dng chc nng "save" ghi ln file c. Ghi vo file mi dng chc nng

    "save as". Khi c file s liu v file hnh v u cng c ghi.

    1.2 LM VIC VI S

    S ch c ngha trc quan, c kh nng cp nht kt qu tnh ton sau

    mi ln thnh. Hnh v (s ) c thit lp hon ton c lp vi qu trnh nhp

    s liu. C th v y s hay ch mt phn cn quan tm. Nu khng v s

    chng trnh vn tnh ton bnh thng v in kt qu ra di dng text.

    S c nhng ngha ng dng sau:

    - In kt qu ra di dng s . Bn cnh cc nt c th in ra cc s liu quan tm

    nh: in p nt, gc pha, cng sut ti v ngun. Bn cnh nhnh ng dy c th

    in ra cng sut chy u v cui nhnh, tn tht cng sut tc dng v phn khng,

    dng in chy trn ng dy, cng sut in dung. C th xut s vi kt qu

    tnh ton km theo ra giy.

    - Gip ngi nghin cu phn tch ch c cch nhn trc quan, d so snh. c

    bit c chc nng hin th mu cc nhnh theo h s mang ti gip nhn ra cc phn

    t non ti, qu ti.

    1.2.1 Tn file s

    Tn file s ni chung c s dng cng tn vi file s liu, ch khc ui: .abc

    cho file s liu, .vec cho file s .

    - Khi mt file mi ln u c son tho, dng lnh "save as" ghi s liu vo

    file vi tn t chn th ng thi file s cng t ng c ghi. Nu s cha

    v th mt file hnh v trng cng tn vn c ghi.

    - Khi m file, file s liu c chn m trc, tip n chn m file hnh v. File s

    liu v file hnh v trong trng hp ny c th cng tn hoc khc tn. Ni chung

    cn m 2 file cng tn v mc nh l tng thch. Nu c sa cha v dng lnh

    "save" th mi thay i trong 2 file cng tn u c ghi li. Ch nu khng ghi

  • 14

    m thot khi chng trnh th cc file vn khng thay i (chng trnh khng

    nhc). Nu file s c kt qu, lnh "save" s ghi s c kt qu ln file

    c. Nn lu mt file hnh v khng c kt qu (ton s 0) c vo li khi cn thit

    (vi tn khc). Mi thay i trn s t sau lc m file, k c kt qu tnh s c

    xa ht bng cch nhn phm "reset".

    M 2 file khc tn thng ch gp trong trng hp mun sao chp file s

    (ging hoc gn ging vi file s liu) nhm to cc file theo tn mi, sau sa

    cha. Trng hp ny, sau khi m xong 2 file (c tn khc nhau) cn dng lnh

    "save as" ghi theo tn mi. Nu c sa cha nhng dng lnh "save" th mi thay

    i vn c ghi vo 2 file c.

    1.2.2 Son tho s

    Nu ang "Data" (son tho s liu), chuyn sang lm vic vi s cn

    nhn phm "Diagram" (v ngc li). Cc cng c v cch thc hin v s ni

    chung ging nh cc phn mm khc (tng t AutoCad). C mt s ni dung khc

    bit ng ch nh sau:

    - C cc s chun cho My pht, MBA, Khng in, T in.

    Hnh 2.1

    Nhp chut vo biu tng (s ni ln bng chn), chn tn trong "name", nhn

    "OK" s nhn c hnh mu. Dng chc nng thay i t l xch (scale) v di

    chuyn (move) c ln hnh v v t ng v tr mong mun.

  • 15

    - c kt qu trn s cn nh v v tr TEXT in kt qu v UpdateLink thuc

    tnh cho TEXT.

    Hnh 2.2

    C th nh sau:

    1- nh v v tr in kt qu:

    i vi cc nt, kt qu c th in ra bao gm: Pt, Qt, PF, QF, U, . Chng c

    th c chn in cnh nt (in tt c hoc ch vi thng s). Thng s dng text l

    mt dy cc s 0 nh v v tr in. V d nt 5 trn hnh 2.2 c 4 dy s 0 c to

    v a vo cc v tr cnh thanh ci ( in U v ) v pha di mi tn ( in Pt v

    Qt). Sau khi gn thuc tnh th mi ln chy chng trnh chng s c cp nht

    bng cc kt qu. (Nu nhn phm "Reset" chng tr thnh cc s 0 ban u, kt qu

    c xa ht).

    Tng t, cc nhnh ng dy c th c cc loi s liu kt qu: P1, Q1, P2,

    Q2, I, P, Q, QC - tng ng l cng sut tc dng, phn khng pha nt u v nt

    cui ca nhnh, dng in I, tn tht cng sut tc dng, phn khng, cng sut in

  • 16

    dung do ng dy sinh ra. Chng cng c nh v vo cc v tr mong mun bn

    cnh nhnh theo cch tng t nh trn.

    S lng kt qu in trn s ty theo mc ch ca ngi s dng. Khng

    nht thit phi nh v ht trn s .

    2- Gn thuc tnh (Update Link):

    chng trnh nhn bit c dy s 0 l ca s liu kt qu no, sau khi

    nh v xong cn tin hnh gn thuc tnh cho tng dy s. bt u gn cc thuc

    tnh cn nhp vo phm "Update Link" (s s chuyn sang ch gn thuc tnh).

    Gn xong cn nhn phm "Stop" chuyn v trang thi lm vic ca s . Ch

    l nu ang ch "Diagram", sau khi nhn nhn " Update Link", mn hnh Data

    s hin ra, cho php bt u gn thuc tnh.

    gn thuc tnh s liu nt, chn bng "s liu nt". Nhp p chut tri

    vo hng tng ng vi s hiu nt nh, mn hnh s li t ng chuyn sang s

    , nhng lc ny cc thng tin nt sn sng trong b nh. a con tr n text

    cn Update Link, nhp chut tri, mt bng thng s v s liu nt c hin ra.

    Chn loi s liu mong mun bng cch nhp chut vo v tr trong bng. Bng n

    i, cng l lc kt thc qu trnh update cho text chn. C th update lin tip cho

    cc text ca nt ny (cho n ht) bng cc nhp vo text v chn thuc tnh. Mi

    ln nhp vo mt text, bng thuc tnh li xut hin mt ln v n i sau khi la

    chn. Khi khng cn text no ca cng nt ang thc hin th chuyn sang update

    nt khc. Cch chuyn: nhp n chut phi. (Ch , nu cha update ht, c th

    thc hin ln sau. Cng c th update li nu ln trc lm sai).

    Sau khi nhp n chut phi chuyn nt, mn hnh li chuyn sang ch

    Data vi bng s liu nt. Nhp p vo hng khc (tng ng vi nt mi) v tin

    hnh qu trnh update tng t nh trn.

    Tip theo c th tin hnh cho cc nhnh ng dy v cc nhnh chun.

    Cch lm hon ton tng t, ch khc s dng bng "ng dy" hoc "Nhnh

    chun". i vi cc ng dy, cn c thuc tnh hin th mu. Cc lm: chn nt

    v ng dy cng trong qu trnh update link cho cc text. Thng thuc tnh hin

  • 17

    th mu c thc hin cui cng sau khi gn ht thuc tnh cho cc text. Ch mu

    ch c hin th khi c cho tr s "dng cc i" trong bng ng dy ( tnh h

    s mang ti k). Mu c hin th nh sau:

    k > 1,05 - ta (qu ti nhiu);

    1,0 < k < 1,05 - nht (qu ti);

    0,8 < k < 1,0 - vng (bnh thng);

    0,5 < k < 0,8 - xanh nht (non ti);

    k < 0,5 - xanh m (qu non ti).

    RB XB

    R0

    X0

    KC-H

    Cao p H p

    P1 Q1

    P2 Q2

    I

    Hnh 2.3,a

    P2 Q2

    Cao p H p

    P1 Q1

    Hnh 2.3,b

    P1 Q1

    Cao p H p

    Trung p

    RC

    R0

    X0

    KC-H

    Cao p

    H p

    P1 Q1

    P2 Q2

    I

    KC-T

    Trung p XC

    XT

    XH

    RT

    RH

  • 18

    Vi cc my bin p, chc nng update link ch c th cho php thc hin vi mt

    nhnh trong s thay th. C th vi MBA 2 cun dy, trong trng hp chung s

    thay th c dng nh trn hnh 2.3,a. Tuy nhin, ch c nhnh chnh c th xut

    kt qu ra s (nhnh ngang). Dng in c tnh pha cao p. Vi MBA 3

    cun dy (hnh 2.3,b), cng ch c th xut cng sut v dng in nhnh cao p

    sang s (tng ng vi cng sut i vo pha cun cao p trn s .

    Kt thc Update Link cn nhn nm "Stop" tr li mn hnh lm vic.

    Update link c th thc hin nhiu ln ( b sung sa cha).

    1.3 CC CHC NNG CHY CHNG TRNH (RUN)

    1.3.1 Tnh ch xc lp (Run > Calculate steady-state)

    C th thc hin sau khi son tho xong s liu hoc m file s liu c, cc

    thng tin c np trong b nh. Chc nng ny cho php tnh CXL vi thng

    s cho hoc hng lot ch theo kch bn bin thin thng s.

    Khi tnh mt ch , kt qu c th in ra di dng s hoc di dng s . Khi

    tnh CXL bng chng trnh CONUS, c tnh n nh ca h thng lun lun

    c kim tra (theo tiu chun mt n nh phi chu k). V th, cui bng kt qu

    c thng bo: "h thng n nh tnh" hoc "h thng khng n nh tnh".

    Khi c s liu kch bn trong bng "Kch bn bin thin ch " chng trnh

    s thc hin tnh ton lin tip CXL theo tng bc thay i thng s v in ra kt

    qu. Cch thc in ra trong trng hp ny ty thuc la chn "Ch in cc bc

    lm nng v ch gii hn" bng trong bng "Cc la chn". C cc la chn sau:

    - In y kt qu cc bc, khng in y ch gii hn.

    - In y kt qu cc bc, in y ch gii hn.

    - Khng in y kt qu cc bc, in y ch gii hn.

    - Khng in y kt qu cc bc, khng in y ch gii hn.

    Ty theo mc ch nghin cu, c th la chn ph hp nhm gim bt khi lng

    in.

    Khi tnh vi thng s bin thin, trn s khng c kt qu no c cp nht.

  • 19

    Chc nng tnh ton CXL vi kch bn bin thin ch cng c dng

    tnh ton phn tch n nh bi n cho php kho st s thay i mi thng s

    trong qu trnh bin thin ch (theo kch bn) cho n trc khi mt n nh.

    1.3.2 Tnh ton n nh tnh (Run > Estimate Stability)

    1. Kho st n nh, tnh h s d tr n nh h thng

    Sau khi thit lp kch bn bin thin ch , nhp chut vo "Estimate

    Stability" trong "Run" phn tch n nh. V bn cht, chc nng ny cng ch l

    tnh ton lin tip cc CXL theo kch bn. Tuy nhin, gii hn bin thin thng s

    (Xmin, Xmax) c cho rng tm thy gii hn n nh. Khi "tm thy" gii

    hn n nh th chng trnh s dng li v thc hin mt s tnh ton b sung (h

    s d tr n nh, h s st p, v ng cong sp in p ...) v in kt qu.

    Cc kch bn khc nhau s c cc kt qu nh gi khc nhau. Thng thng kch

    bn c quan tm nht l kch bn c h s d tr n nh b nht (xem Hng dn

    ng dng chng trnh).

    Hnh 2.4

    Hnh 2.4 th hin mn hnh trc khi chy chc nng phn tch n nh theo kch

    bn in hnh (ca VIDU1). Cn nhp chut vo "Estimate Stability". Kt qu di

    dng text c hin trn mn hnh bi WordPad vi file GHOD.dat trn a (hnh

  • 20

    2.5). File GHOD.dat b thay theo tng ln tnh, v th cn ghi vo tn file mi nu

    mun lu kt qu.

    H

    nh 2.5

  • 21

    Hnh 2.6

    Ngoi file kt qu c hin th di dng text, trn mn hnh cn c khung th

    (nhp tn chng trnh "Chart" trn thanh bar bn di ni ln trn) cho php

    kho st cc ng cong bin thin in p, gc lch v tc bin thin ca chng

    (hnh 2.6). C th xem xt ng thi 4 ng cong ca 4 nt ty chn.

    2. Xy dng min n nh trong khng gian cng sut nt

    S dng bng "Kch bn bin thin ch " thc hin chc nng ny. Hnh

    2.7 l mn hnh s liu trong bng "Kch bn bin thin ch " xy dng min

    n nh nt ti 5 ca HT n gin (Hnh 2.2). S liu c cho vo ging nh mt

    kch bn lm bin thin cng sut tc dng v phn khng ca nt 5. Tuy nhin, nh

    s liu trong ct cui (N1-to-N2) m cc kch bn khc nhau c thit lp. Gi tr

    trong ct X0 l ta im xut pht qu trnh lm bin thin thng s: chnh l v

    tr Pt, Qt CXL u (khng cn nhp vo, chng trnh t in vo theo gi tr

    c). C th cho li ta im xut pht ny bng cch cho s liu vo ct X0'.

    Trng hp ny vn s dng chc nng "Run > Calculate steady-state" tnh

    ton. Kt qu tnh ton c t ng ghi vo file ..\StAr.rtf. Nhn phm ChartA hoc

    Excel v ng cong gii hn.

    Hnh 2.7

  • 22

    Kt qu xy dng min n nh nt 5 cho v d trn nhn c nh hnh 2.8 (v

    bng Excel) hoc hnh 2.9 (v bng ChartA).

    Hnh 2.8

    Thc cht cch xy dng min n nh l tm gii hn theo cc hng khc

    nhau. Mi hng xc nh c mt im gii hn. Ct N1-to-N2 cho gii hn gc

    ca cc ng ch hng lm bin thin thng s. Cc gc s c tnh l:

    t 10

    ).5,01N( + n 10

    ).5,02N( +

    Ngha l, kch bn u tin i theo ng c gc (N1+0,5)./10 so vi phng

    ngang. Sau tng dn cho n (N2+0,5)./10. Trong v d trn l t gc -2,5/10

    n 6,5/10. Thay i N1 v N2 c s im cho ng cong mong mun. C

    khi phi thay i c X0 thnh X0' (v d, lc X0 qu gn bin gii).

  • 23

    Hnh 2.9

    3. Phn tch nhy

    ang c kch bn phn tch n nh, thc hin chc nng "Run > Calculate steady-

    state" to thng tin bin thin thng s h thng. Tip nhn "Sensitivity

    analysis" s nhn c cc kt qu phn tch nhy bin thin cng sut nhnh v

    h s st p cc nt.

    1.3.3 Tnh ton b kinh t (Compensation)

    L chc nng h tr tnh ton b kinh t trong LPP (hnh tia). C cc ni dung :

    1- Phn tch hiu qu t b (Compensation>Effect analysis): tr gip tm kim cc

    nt t b c hiu qu (c thi gian thu hi vn ngn) v so snh hiu qu t b

    cc nt rong li. Kt qu in ra l sut gim chi ph tn tht v thi gian thu hi vn

    u t ca dung lng b t thm vo mi nt. Hiu qu b ch c xem xt cho

  • 24

    nhng nt c la chn. Nt la chn cn c "nh du" bng cch gn tr s "-

    1" vo ct TT ca bng "S liu nt".

    2- Xc nh dung lng b ti u cho cc nt chn (Compensation>Economic

    Capacity). Dung lng b ch c in ra khi tha mn cc iu kin sau:

    + C nh du "-1" vo cc nt d kin t b;

    + Tt c cc nt nh du u phi c thi gian thu hi vn u t nh hn tr s

    mong mun cho trong bng "S liu b kinh t".

    + Nt b c hiu qu kinh t khi dung lng b ti u ln hn mt bc tng dung

    lng b khi tnh ton. Bc tng dung lng b tng ng vi "Bc tng dung

    lng b" cho trong bng "S liu b kinh t ".

    + Cho cc s liu trong bng "S liu b kinh t ".

  • 25

    Phn hai

    HNG DN NG DNG CHNG TRNH

    (Program Application Guide)

    Chng 1. TNH TON CH XC LP *)

    Tnh ton ch xc lp (CXL) l chc nng chnh ca chng trnh

    CONUS. Chng trnh c thit lp tng thch tnh ton ch HT c s

    phc tp bt k, xt n nh hng ca cc phng tin iu chnh, iu khin

    (TK, TT, /c u phn p cc MBA, cc thit b FACTS ...).

    1.1 M HNH LI IN TRONG CHNG TRNH CONUS

    1.1.1. Nhnh chun

    Khi nim nhnh chun c s dng trong m hnh li in. Mt nhnh

    ni gia 2 nt i v j bt k bao gm mt tng tr Zij (hay tng dn Yij) ni tip vi

    mt my bin p l tng c h s bin p phc: ijijijijij k2jK1KK =+=& .

    Nhnh chun c nh chiu ty thuc vo th t ca MBA l tng v tng tr Zij

    trn nhnh ij vi v tr nt i v nt j chn. Khi , chiu tnh h s bin p lun

    lun c quy c thng nht, khng ph thuc chiu ca nhnh. V d, trn hnh

    1.1,a tnh i'iij U/UK &&& = th vi hnh 1.1,b phi c tnh j'jij U/UK &&& = . Ngha l ly theo hng t im gia nhnh n nt pha bn kia ca MBA trong mi trng

    ijK& Zij j i

    ijI& iU&

    jU& 'iU&

    Hnh 1-1,a. Nhnh chun

    'ijI&

  • 26

    hp. Cng c th c xc nh thng nht theo hng ngc li (trong chng

    trnh Conus).

    Tng dn nhnh c th nhn gi tr Yij = 0 (hay Zij = ). Khi , tng ng gia

    nt i v nt j khng tn ti nhnh. H s bin p c tr s kij = 1 gc pha ij = 0 khi

    thc t nhnh khng c my bin p.

    1.1.2. Li chun

    Hnh 1-2. S li chun

    i jJi

    Jj

    k

    l

    JkJl

    0

    Kij Zij

    KklZkl

    ijK& Zij j i

    ijI& iU&

    jU& 'jU&

    Hnh 1-1,b

    'ijI&

  • 27

    Li chun bao gm cc nhnh chun ni vi nhau ti cc nt v cc ngun

    (hnh 1.2). Gia 2 nt bt k u c nhnh chun nu k c nhnh c Yij = 0 (thc t

    khng c nhnh). Mi nt u c ngun bm vo nu k c ngun c tr s dng

    bng 0 (khng ngun). Ngun c in p cho trc, dng in ngun bm vo nt

    ph thuc trng thi ca li, khi ngun c coi l ngun p. Nu cho trc

    dng in, in p nt ngun thay i theo trng thi ca li, ngun tr thnh

    ngun dng. Nt trung gian (khng c my pht cng nh ph ti) c th coi l nt

    c ngun dng bng 0. Nt ph ti l nt c ngun dng vi gi tr cng sut m (v

    tnh theo hng bm vo nt). Cc my pht thc t c th lm vic c 2 ch

    ngun p v ngun dng. Li chun c th c cc nhnh ni t. Nt "t" c s

    hiu l 0.

    p dng m hnh trn, mi phn t thc ca li in cn phi c m t

    bng cc nhnh chun v thit lp s li chun.

    1.1.3. S thay th cc phn t c bn ca li in

    1. Cc ng dy ti in

    - ng dy trn khng, in p U 35 kV: S thay th hnh 1.3.

    Thng s tnh ton:

    ZD = RD+jXD = (r0+jx0)l

    - ng dy trn khng in p cao v cc ng dy cp:

    S thay th hnh (hnh 1.4), cn xt n in dung t nhin.

    l (km)

    r0 , x0 (/km)

    i j ZD i j

    Hnh 1.3

  • 28

    Thng s tnh ton cho s hnh 1.4:

    ZD = RD+jXD = (r0+jx0)l ; B = b0l .

    - Cc ng dy di siu cao p:

    C 2 cch m hnh: bng chui cc mt xch hnh , hoc mt s hnh tng hp

    vi thng s tnh theo mng 2 ca ca ng dy c thng s ri.

    + M hnh bng chui cc mt xch hnh (hnh 1.5)

    Thng s tnh ton cho mi mt xch hnh : Z = (r0+jx0)l; B = b0l m bo chnh xc cn chn l 100 km.

    i jl (km) i j

    r0 , x0 (/km)

    b0 (1/ .km)

    ZD

    jB/2 jB/2

    Hnh 1.4

    Z Z Z jB/2 jB/2 j B/2 j B/2

    l l l r0 , x0 ( /Km ) b0 (1/km )

    l (km)i j

    Hnh 1.5

  • 29

    + M hnh theo s hnh tng hp (hnh 1.6).

    Cc thng s tnh ton cho s hnh 1.6:

    Trong : Z = (r0 + jx0).l ; Y = (g0 + jb0).l .

    2. Cc my bin p in lc

    + My bin p 2 cun dy:

    Thng s tnh ton (trong h n v c tn):

    i jl (km) i j Z

    r0 , x0 ( /Km ) b0 (1/ Km ) Y/2 Y/2

    Hnh 1.6

    +== 6YZ1Z

    ZYZYshZZYsh

    YZZ

    6YZ1

    12Y

    2/YZ)2/YZ(th

    2Y

    2Y

    +=

    Cao p H p

    i j

    RB XB K

    X0

    R0

    Nt cao p

    i j

    Hnh 1.7

    Nt h p

    Nt t

  • 30

    ;XZR

    ;SU.

    %I100Z;

    QUX

    SU.

    100%UX;

    SU.PR

    20

    200

    dm

    2dm

    00

    Fe

    2dm

    0

    dm

    2dmN

    B

    2

    dm

    dmcuB

    =

    ==

    =

    =

    + My bin p 3 cun dy:

    S thay th hnh 1.8.

    Thng s s MBA 3 cun dy c tnh theo cc cng thc hon ton tng

    t MBA 2 cun dy (cn tnh UN% v Pcu cho tng cun dy trc).

    3. Cc khng in, t in (b ngang, b dc)

    Thay th bng cc nhnh c in khng v in dung tng ng.

    4. M hnh ph ti

    Ph ti in c hiu nh ngun cng sut m, tnh theo hng bm vo nt.

    Trong trng hp chung, cng sut tc dng v phn khng ca ph ti ph thuc

    in p nt v tn s h thng theo c tnh tnh (thng ch c th xc nh bng

    thc nghim v tim cn theo cc hm gii tch).

    Cc dng hm tim cn thng dng:

    C

    T

    H

    C

    T

    H

    XC XT

    XH

    RC

    RT

    RH R0

    X0

    KC-T

    KC-H

    Hnh 1.8

    Nt cao p

    Nt trung p

    Nt h p

    Nt trung p

    Nt h p

    Nt cao p

    Nt gia

  • 31

    P(U,f) = P0 (a0+a1U*+a2U*2)(0+1f*) ; Q(U,f) = Q0 (b0+b1U*+b2U*2)(0+1f*). Trong :

    U* = (U-U0)/U0 ; f* = (f-f0)/f0 ;

    P0, Q0 l tr s cng sut tc dng v phn khng ng vi lc U = U0 , f = f0.

    a, b, , l cc h s tim cn, cn tho mn iu kin: a0 + a1 + a2 = b0 + b1 + b2 = 1 ; 0 + 1 = 0 + 1 = 1

    Trng hp ring P = const; Q = const, tng ng vi a0=1, b0 =1, 0=1, 0=1, cc h s cn li bng 0.

    5. TT ph ti nt c MBA iu p di ti

    Cc my bin p iu p di ti c th iu chnh thng xuyn khi mang ti.

    Trong phm vi iu chnh in p (pha cao): U0-U < U < U0+U in p pha h

    c coi nh khng i.

    P+jQ

    U

    Ph+jQh

    P+jQ

    U

    U U

    U0

    U

    P

    P0

    a) b)

    Hnh 1.9. Nt c MBA iu p di ti (a)

    s thay th nt cao p (b) v TT ph ti

    Ph(U)

    P(U)

  • 32

    Khi c tnh thay i ph ti (tnh pha cao p) c dng sau:

    Ph(U+ U) khi U < U0- U P(U) = P0 khi U0 -U < U < U0+U Ph(U-U) khi U > U0+U Tng t cho cng sut phn khng.

    Khi tnh vi nt ti pha cao p cn s dng c tnh tnh ph ti nh trn.

    Chng trnh Conus xt n ph ti cc nt ny trong bng ring (xem Hng dn

    chy chng trnh).

    6. Thit b b c iu khin (SVC)

    Trong chng trnh Conus, SVC c thay th tng ng bng mt ngun F v 2

    ti thun phn khng Q1 v Q2 c cc my bin p iu p di ti (hnh 1.10,b).

    Ngun c in p gi Umod = U0, gii hn pht CSPK tng ng vi Qmin, Qmax ca

    SVC. Cc c tnh tnh ca ph ti Q1, Q2 nh sau:

    Hnh 1-10. SVC (a), m hnh tng ng (b) v c tnh cng sut (c)

    U

    SVC Qmax

    QminU U0

    Q1=U2/XK

    Q2= -U2/XC

    Q

    U ~

    U

    FQ1 Q2

    U X

    a) b) c)

    =

    0min

    0C2

    2 UUkhiQUUkhiX/UQ

    ~

    H thng kch t TK

    TT Tua bin

    My pht

    BU

    BI

    UFI

    UF

    IF PF + j QF

    IfPT

    a)

    Eq

    b)

    PT PT .f

    P

    m

    mF

    PT0

    Pmin

    Pmax KU

    KI

    Ks

    IF

    UF

    Eq

    c)

    Eq min

    Eq max

    Eq Eq0

  • 34

    1.2.2. M hnh TT

    Tc ng ca TT trong CXL c m t theo c tnh iu chnh tnh n

    gin ha vi h s dc: = .fP

    km

    mF , trong l h s iu chnh tnh ca TT.

    C cc gii hn PFmin v PFmax ph thuc vo iu kin lm vic c th ca tua bin.

    Quan h gia cng sut tua bin vi lch tn s quay c dng:

    )1(PPP **mF0FT +

    = (qui i v pha stator) (1.1)

    PFmin < PT < PFmax

    PF0 - l tr s t cng sut vn hnh ca my pht (iu chnh bng tay hoc theo

    lnh t ngi vn hnh). Theo iu kin cn bng cng sut: PF = PT, cng ph

    thuc lch tn s. Khi tnh vi tn s quay khng i th PF = PT = PF0.

    Trong chng trnh Conus, m phng tc ng ca TT (khi xt n tn s h

    thng thay i) cn cho cc s liu vo bng "Thng s my pht v TT" (xem

    Hng dn chy chng trnh), bao gm: PFm, PFmin, PFmax, h s iu chnh tnh .

    Ni chung ch cn xt n s thay i tn s khi nghin cu cc ch c bit, v

    d ch sau s c, khng m bo cn bng cng sut.

    1.2.3. M hnh TK

    m phng tc ng ca TK, chng trnh s dng 3 dng m hnh khc

    nhau: m hnh chi tit, m hnh gn ng TK tc ng mnh, m hnh gn ng

    TK tc ng t l.

    1) M hnh chi tit ca TK c 3 knh iu chnh theo lch: in p, dng in

    o u cc my pht v tn s quay, so vi cc tr s t. Quan h iu chnh c

    dng sau:

    bK**sIFU0qq )1)](.KI.KU.KE[E ++++= (1.2) Eqmin < Eq < Eqmax

    Trong : UF = UF - UF0; IF = IF-IF0; * = (-0)/0 , vi UF0, IF0, 0 l cc tr

    s t ca in p, dng in v tn s quay ca my pht. Kb l h s ph thuc

  • 35

    loi h thng kch t, chng kh nh c th coi Kb 0. Eqmin v Eqmax l cc gii

    hn s theo kh nng iu chnh kch t.

    Khi tnh ton bng chng trnh Conus, xc nh TK theo m hnh trn

    cn cho Eqmin, Eqmax trong bng "Thng s my pht v TT", cn cho cc h s KU,

    Ki, Ks, Kb trong bng "Kch t v TK".

    2) M hnh gn ng TK tc ng mnh: coi UF=const.

    3) M hnh gn ng theo TK tc ng t l: E'q = const sau in khng X'd.

    1.2.4. M hnh my pht

    Bn thn my pht cng cn c m hnh, th hin quan h gia cng sut

    tc dng v phn khng vi s Eq v in p u cc UF:

    (1.3)

    Trong cc phng trnh trn, s - l h s trt, cng chnh bng * ; Xq, Xd - l

    cc in khng ng b ngang trc v dc trc. EQ - l s gi tng ca my pht,

    ch c ngha tnh ton. Vi cc my pht in cc n (my pht nhit in), do Xd

    = Xq nn EQ = Eq. Quan h gia Eq, EQ, UF v IF tng ng vi th vec t hnh

    1.12. Bt phng trnh cui th hin gii hn cho php ca cng sut phn khng.

    Cc gii hn ny c quan h vi dng in kch t gy pht nng cun dy roto,

    nhng cn ph thuc c iu kin pht nng li thp gy ra bi tn tht t tr v

    maxFFminF

    F

    d

    q

    d

    qqQ

    q

    Fq

    q

    2F

    F

    Tq

    FQF

    QQQ

    coss1

    U)XX

    1(XX

    EE

    ;cosX

    U.EX)s1(

    UQ

    ;PsinX

    U.EP

  • 36

    dng Foucault, v th cn c cho trong cc bng thng tin nt (c lp vi Eqmin

    v Eqmax).

    Cn ch rng, tng ng vi cc m hnh n gin ca TK cng c cc

    m hnh n gin ha cho bn thn my pht. M hnh trn ch c s dng khi

    TK c m t chi tit dng (1.2).

    Khi TK c m t gn ng gi E'q khng i (tc ng t l), m hnh

    my pht ch bao gm s E' E'q ni tip vi in khng qu X'd. Vi m hnh

    ny, sc in ng E'q c quan h vi in p u cc my pht UF v cng sut

    pht ca n theo cng thc:

    2

    F

    'dF

    2

    F

    'dF

    F''

    q UX.P

    UX.Q

    UEE

    +

    += , (1.4)

    Quan h ny c s dng trong tnh ton CXL u, cng nh cc ch tip sau

    khi lm bin thin thng s.

    Vi TK tc ng mnh, in p u cc my pht UF lun gi c khng

    i. V th trong tnh ton CXL u, cng nh tnh ton cc ch vi thng s

    bin thin, my pht c coi n gin nh mt nt bit in p, c cng sut

    trc tip bm vo.

    1.3. H PHNG TRNH CN BNG DNG NT

    Gi thit s gm ton cc nhnh chun vi N+1 nt (k c nt t). Nt t

    c s th t l 0.

    Trc ht, xt nt i gm ton cc nhnh ni vi j nh trn hnh 2.1,a (nt i lin

    k vi my bin p l tng). Ngun dng (t my pht) bm vo nt, k hiu l

    iJ& . T s bin p c tnh theo hng t gia nhnh v nt i, ngha l h s bin p

    'ij

    ij

    i

    'i

    ij II

    UUK == &&& .

    Phng trnh cn bng dng i vi nt i theo nh lut Kic-khp I:

  • 37

    =

    =N

    ij0j

    iij JI &&

    Chuyn sang tnh theo dng 'ijI& , ta c: =

    =N

    ij0j

    i'ijij JIK &&

    p dng nh lut m cho cc nhnh:

    =

    =N

    ij0j

    iij

    jiij JZ

    U'UK &

    &&

    hay =

    =N

    ij0j

    iij

    jiijij JZ

    UUKK &

    &&&

    =

    =

    =N

    ij0j

    ij

    N

    ij0j ij

    iji

    ij

    2ij JU

    ZK

    UZK &&&

    t =

    =N

    ij0j ij

    2ij

    ii ZK

    Y - tng dn ring ca nt i ;

    ij

    ijij Z

    KY = - tng dn tng h nhnh ij ;

    Ta c phng trnh cn bng dng cho nt i:

    =

    =+N

    ij0j

    ijijiii JUYUY &&&

    Nu xt nt i ni vi cc nhnh theo hng nh trn hnh 2.1,b (nt i lin k vi

    tng tr Zij) ta cng c: =

    =N

    ij0j

    iij JI &&

  • 38

    =

    =N

    ij0j

    iij

    ji JZ

    'UU &&&

    =

    =N

    ij0j

    iij

    jiji JZ

    UKU &&&&

    =

    =

    =N

    ij0j

    ij

    N

    ij0j ij

    iji

    ijJU

    ZK

    UZ1 &&&&

    Nu t :

    =

    =N

    ij0j ij

    ii Z1Y ;

    ij

    ijij Z

    KY

    &=

    ta cng nhn c phng trnh cn bng dng dng tng t:

    =

    =+N

    ij0j

    ijijiii JUYUY &&&

    Tuy nhin, c s khc nhau biu thc tnh tng dn ring Yii v tng dn tng h

    Yij . D nhn thy trong trng hp chung, nt i ni vi nhnh theo c 2 hng, biu

    thc tnh tng dn ring c dng : +=l ijk ij

    ij2

    ii Z1

    ZKY ;

    Trong biu thc ny, tng u tnh cho k nhnh c my bin p l tng ni trc

    tip vi i , cn tng th 2 tng ng vi l nhnh c tng tr ni trc tip vi nt i.

    T vit c dng chung h phng trnh cho ton li:

    ;JUY...UYUY....................................

    ;JUY...UYUY;JUY...UYUY

    NNNN22N11N

    2NN2222121

    1NN1212111

    &&&&

    &&&&&&&&

    =+++

    =+++=+++

    (1.4)

    Phng trnh ca nt t (i=0) c b qua do chn U0 = 0.

  • 39

    1.4 H PHNG TRNH CN BNG CNG SUT NT

    Nhn hai v ca (1-4) vi tr s lin hp in p ca nt tng ng. H nhn

    c s c dng:

    ;QjPUY...UUYUUY..........................................

    ;QjPUUY...UYUUY

    ;QjPUUY...UUYUY

    NN2NNNN22NN11N

    222NN222222121

    111NN112122111

    =+++

    =+++=+++

    &&

    &&&&

    Hay vit gn hn :

    =

    =+N

    ij1j

    iiijij2iii jQPUUYUY & ; i=1, 2, ... N

    Chuyn v dng s thc vi k hiu (dng i s):

    iU& = U'i+jU'i

    Yij = gij + jbij

    Thay vo v bin i, ta c h:

    =

    =+++N

    ijj

    iijijiijjiiiijiii fUPUUUUbUUUUgUg1

    2 ),()]"''"()""''([ ;

    =

    =++N

    ijj

    iijijiijjiiiijiii fUQUUUUbUUUUgUb1

    2 ),()]""''()"''"([ .

    i=1,2,....,N (1.5,a)

    Nu t cc i lng di dng lng gic:

    .)sinj(cosyyY

    ;)sinj(cosUUU

    ijijijijijij

    iiiiii

    +==+==&

  • 40

    ta c th nhn c h 2n phng trnh dng sau:

    =

    =+N

    ij1j

    iiijjiijjiiiii2i )f,U(P)cos(yUUcosyU

    =

    =+N

    ij1j

    iiijjiijiiiiii2i )f,U(Q)sin(yUUsinyU (1.5,b)

    i=1,2...N

    Cc cng sut v phi ph thuc in p nt v tn s th hin c tnh tnh ca

    ph ti v c tnh iu chnh tnh TT ca my pht.

    Cc h phng trnh (1.5) m t trng thi xc lp ca li in. Chng c gii

    trong chng trnh Conus theo thut ton Newton-Raphson.

    1.5. XC NH BIN S CA H PHNG TRNH CXL

    H (1.5) c 2N phng trnh nn cn xc nh 2N bin s cn tm. C nhiu

    phng n khc nhau, nhng li gii phn nh c ch lm vic thc ca

    HT cn phi xut pht t iu kin c th ca h thng. Hn na chng c nhng

    hn ch nht nh khi t hp cc bin.

    Hy nhn xt t h phng trnh dng lng gic 1.6,b. Gi thit chn cc bin l

    N mdun v N gc pha in p cc nt (nm hon ton v tri ca h). D chng

    minh c l khi h phng trnh bt nh (ngha l c v s nghim). Tht vy,

    gi s tm c nghim l N modun in p U*1, U*2, ... ,U*N v N gc pha l *1, *2, ... ,*N. Khi nu cng tt c cc gi tr nghim l gc pha vi cng mt lng khng i th cc gi tr gc pha mi i = *i+ cng tho mn h. V l tu nn h phng trnh c v s nghim. Nh vy, mt iu kin gii hn l khng

    c chn tt c cc gc pha lm bin. Tht ra, nu cng tt c cc gc pha vi cng

    mt tr s, v mt ton hc ch tng ng vi thay i trc chun tnh gc pha cc

    s v in p nn nghim khng thay i. cc gc xc nh duy nht cn cho

    trc mt gc pha bng 0 (gc trng vi trc tnh ton). Nt c gc pha c chn

  • 41

    trc ny cn c ch ra trn s khi tnh ton v gi l nt c s. V nguyn

    tc, nt c s c th c chn l nt bt k (nt ngun, nt ti, nt trung gian) v

    n ch c ngha tnh ton.

    Nh vy v l thuyt ch c th chn ti a N-1 gc pha in p nt lm n s.

    n s cn thiu phi nm trong s cc thng s ch cn li thuc h phng

    trnh. C 2 trng hp cn xt:

    a) H thng c 1 nh my iu tn lun gi c tn s xp x nh mc. Trong

    trng hp ny d thy bin cn c a vo xc nh (bin cn tm) chnh l

    cng sut tc dng ca nh my iu tn. Trng thi xc lp (c tn s nh mc)

    tng ng vi mt tr s no ca cng sut NM iu tn (cn tm) lm cn bng

    cng sut tc dng cho ton h thng. Cng chnh v vy nt c nh my iu tn

    cn c gi l nt cn bng (b tr mi thiu tha cng sut cc ngun so vi

    tng ph ti v cc tn tht). Trong trng hp ny bin tn s f nm trong cc biu

    thc cng sut (v phi cc phng trnh) cn cho bng gi tr tn s nh mc (50

    hez) - khng th nhn lm bin s. Nh vy khc vi khi nim nt c s, nt cn

    bng c ngha vt l v phi c xc nh ng l nh my iu tn. Nt c s v

    nt cn bng v nguyn tc l 2 nt khc nhau. Tuy nhin trong cc chng trnh

    tnh ton, ngi ta lun mc nh nu h thng c nt cn bng th cng ng

    thi chn nt cn bng lm nt c s. (Kt qu nhn c gc pha in p nt thanh

    ci nh my iu tn bng 0).

    b) H thng c tn s khc nh mc. l cc trng hp cn tnh ton sai lch

    iu chnh tn s ca NM iu tn, hoc lch tn s cc ch sau s c (nng

    n) khng m bo c cn bng CSTD tn s nh mc (cc nh my iu tn

    ht gii hn iu chnh). Trong trng hp ny, bin cn chn thm chnh l tn s f

    (nm trong biu thc cc c tnh cng sut). Lc ny ch c khi nim nt c s v

    c th chn bt k trong h thng.

    Ngoi cc iu kin bt buc nh va nu cc bin cn tm (n s) cn cn c

    la chn ph hp vi tnh hung vn hnh. C th nh sau:

  • 42

    + Mi nt c 4 thng s nm trong h phng trnh (P,Q,U,) th 2 thng s cn cho trc, 2 thng s cn li l n s.

    + Chn cc bin theo loi nt v ch vn hnh h thng nh bng sau:

    Loi nt Thng s cho trc

    Thng s cn xc nh (n s)

    Nt ti P, Q U, Nt trung gian P = 0 ; Q = 0 U, Nt ngun PV (pht CSTD theo yu cu,

    gi in p thanh ci)

    P, U Q,

    Nt ngun PQ (pht CSTD v CSPK theo

    yu cu)

    P, Q U,

    Nt cn bng (nh my iu tn) U, = 0 P, Q Nt b, gi in p P = 0, U Q, Nt b, pht CSPK theo yu cu P = 0, Q U,

    1.6 H PHNG TRNH TI GIN CXL HT

    1.6.1. Biu din h phng trnh theo c tnh cng sut

    V tri h phng trnh 1.6,b l cc hm ph thuc bin trng thi h thng.

    Cc hm ny cn c gi l c tnh cng sut nt. Theo 1.6,b ta c biu thc xc

    nh c tnh cng sut tc dng v phn khng mi nt nh sau:

    =

    =

    =

    +=

    N

    ij1j

    jijiijjiii2iiijii

    N

    ij1j

    jijiijjiii2iiijii

    ;)cos(YUUcosUY...)...,...U(...Q

    ;)sin(YUUsinUY...)...,...U(...P

    (1.7)

    Khi nim c tnh cng sut nt c s dng nhiu trong l thuyt phn tch n

    nh. Trong mc ny, s dng khi nim c tnh cng sut vit gn h phng

    trnh trng thi xc lp ca HT.

  • 43

    Xt trng hp HT c NM iu tn (gi tn s khng i f=50hez). Gi thit h

    thng c N+1 nt (khng k nt t) trong c m my pht, khng k NM iu

    tn (nt cn bng). Nt cn bng c chn vi s hiu N+1 khng nm trong m

    my pht cn li. Trong m my pht ta li phn chia ra: c s my pht kiu PV (lm

    vic ch gi in p) v (m-s) my pht kiu PQ (pht CSPK c nh). Vi cc

    quy c ny ta c h phng trnh CXL:

    ;0),...,,,...,(;0),...,,,...,(

    ),...,2,1(;0),...,,,...,(),...,2,1(;0),...,,,...,(

    ),...,2,1(;0),...,,,...,(),...,2,1(;0),...,,,...,(

    ),...,2,1(;0),...,,,...,(

    1111

    1111

    11

    11

    11

    11

    11

    ==

    ++==++==

    ==++==

    ==

    +++

    +++

    +

    +

    +

    +

    +

    FNNNsN

    FNNNsN

    tiNNsi

    FiNNsi

    FiNNsi

    tiNNsi

    FiNNsi

    QUUQPUUP

    NmmiQUUQmssiQUUQ

    siQUUQNmmiPUUP

    miPUUP

    (1.8)

    Nh vy h gm 2x(N+1) phng trnh vi cc bin nh sau:

    - N bin gc lch (tnh khi gc pha ca nt cn bng N+1= 0): 1,...,N;

    - s bin cng sut phn khng cc nt ngun PV: Q1, ...,Qs;

    - (m-s) bin m un in p cc nt ngun PQ: Us+1,...,Um;

    - (N-m) bin m un in p nt ti v nt trung gian: Um+1,...,UN;

    - 2 bin cng sut nt cn bng PN+1, QN+1 .

    1.6.2. H phng trnh ti gin

    D nhn thy rng 2 phng trnh ca nt cn bng v s phng trnh ng vi

    s bin cng sut phn khng cc nt ngun PV c tnh c lp vi cc phng trnh

    cn li. Tch ring cc phng trnh ny tng ng vi loi b ton b s bin l

    cng sut nt ch nm trong mi phng trnh. Nh vy c th gii ring cc phng

    trnh cn li (to thnh h ti gin) tm tt cc cc bin trng thi h thng (bao

    gm m un in p Ui v cc gc lch pha i cc nt). Sau khi c li gii, cc

    phng trnh b loi b tr thnh cc biu thc xc nh cng sut tc dng (ca nt

    cn bng) v cc cng sut phn khng cha bit.

  • 44

    Ta c h ti gin (2N-s phng trnh) nh sau:

    )N,...,2m,1mi(;0Q),...,,U,...,U(Q)m,...,2s,1si(;0Q),...,,U,...,U(Q

    )N,...,2m,1mi(;0P),...,,U,...,U(P)m,...,2,1i(;0P),...,,U,...,U(P

    tiN1N1si

    FiN1N1si

    tiN1N1si

    FiN1N1si

    ++==++==++==

    ==

    ++++

    (1.9)

    Vi N bin gc pha v (N-s) bin m un in p.

    Cc biu thc c th ca c tnh cng sut nh trong h 1.7.

    Dng (1.9) rt thun tin s dng trong cc nghin cu l thuyt v n nh

    cng nh tnh ton CXL. nh thc Jacobi ca (1.9) trng hon ton vi gi tr s

    hng t do phng trnh c trng chuyn ng qu h thng. Chng trnh

    Conus s dng c im ny nh gi n nh tnh HT theo tiu chun mt n

    nh phi chu k.

    1.7 NH HNG CA M HNH MY PHT V TK N TNH TON

    CH HT

    1.7.1. Xt n cc tr s gii hn trong m hnh my pht

    Khi tnh ton CXL cc dng m hnh my pht v TK c nh hng gin

    tip n kt qu tnh ton thng qua cc tr s gii hn.

    1. M hnh chi tit my pht v TK

    Vi m hnh ny, c th xt n y cc loi gii hn: gii hn pht CSTD

    theo cng sut tua-bin (PFmax, PFmin), gii hn iu chnh kch t v pht nng cun

    dy roto (Eqmax, Eqmin), gii hn pht cng sut phn khng theo iu kin pht nng

    li thp (QFmax, QFmin).

    Nu la chn tnh ton vi tn s thay i, cc phng trnh v bt phng

    trnh (1.1) c a vo tnh ton cng vi h phng trnh cn bng cng sut li.

    Tn s f c xem nh mt n s. Nu la chn tnh vi tn s cho (c nt cn

    bng), h (1.1) s b b qua.

    i vi TK, ty theo la chn ch lm vic ca my pht, nt thanh ci

    my pht c xc nh l nt PV hay nt PQ. Vi la chn ny, chng trnh thc

  • 45

    hin tnh CXL ln u theo h phng trnh cn bng cng sut li. Sau da

    vo cc h (1.2) v (1.3) kim tra cc iu kin gii hn.

    - Vi ch PQ, sau khi c UF v , h (1.3) cho php tnh c EQ v Eq. Kim tra

    iu kin Eqmin < Eq < Eqmax. Nu iu kin tha mn, theo (1.2) tnh Eq0. Kt thc

    tnh ton. Ngc li, QF c tnh li theo (1.3) vi tr s gii hn ca Eq. Lp li

    php tnh CXL.

    - Vi ch PV, sau khi c QF v , h (1.3) cho php tnh c EQ v Eq.

    Kim ta iu kin QFmin < QF < QF max. Nu tha mn th kim tra tip iu kin Eqmin

    < Eq < Eqmax. Nu cng tha mn, Eq0 s c xc nh theo (1.2), kt thc tnh ton.

    Ngc li, php tnh CXL c lp li vi cc tr s gii hn. Lc ny cch tnh

    ton s ging vi ch PQ. Thc t, trng hp ny my pht ht gii hn iu

    chnh, in p u cc khng gi c gi tr Umod t.

    2. M hnh n gin ha my pht vi TK tc ng t l

    Trng hp ny ch c gii hn cng sut phn khng c kim tra.

    - Vi ch PQ, khng c iu kin cn kim tra. Tr s E'q xc nh c theo UF

    v da trn c s (1.4).

    - Vi ch PV, sau khi tnh ln u nhn c QF v , thc hin kim tra iu

    kin: QFmin < QF < QFmax. Nu khng tha mn cn tnh li CXL vi gi tr gii

    hn. My pht chuyn sang ch PQ. Tr s E'q cng c tnh theo (1.4).

    3. M hnh n gin ha my pht vi TK tc ng mnh

    Cng ch c mt iu kin c kim tra l gii hn cng sut phn khng

    cho ch PV. Nu khng tha mn, CXL s c tnh li vi tr s gii hn ca

    CSPK (QFmin hoc QFmax). Thc cht my pht chuyn sang ch PQ.

    1.7.2. La chn m hnh my pht v cc iu kin gii hn khi tnh CXL

    p dng cc m hnh khc nhau, trong chng trnh Conus s dng m

    m hnh v m cc gii hn (cho trong cc bng "Thng s my pht v TT" v

    "Kch t v TK").

    C 3 loi m hnh, c m ha bng s nh sau:

    0 - m hnh n gin ha TK tc ng mnh, UF = const;

  • 46

    1 - m hnh chi tit TK vi 3 knh tn hiu iu chnh.

    2 - m hnh n gin ha TK tc ng t l, E'q = const;

    C 4 cch cho gii hn, c m ha nh sau:

    0 - ch xt gii hn theo QF;

    1 - xt gii hn theo c QF v Eq;

    2 - ch xt gii hn theo Eq;

    3 - b qua cc gii hn.

    1.7.3. La chn m hnh TK v cc iu kin gii hn khi tnh ton n nh

    tnh tm ch gii hn n nh, chng trnh Conus s dng kh nng

    tnh ton vi thng s bin thin. Hot ng ca TK c xem xt theo nhng

    cch khc nhau khi lm bin thin thng s h thng. C 3 kiu m hnh hot ng

    ca TK (xc nh theo i lng c gi), vi cc m s nh sau:

    0 - TK vi cc m hnh n gin ha: gi UF =const nu khi tnh CXL

    chn m hnh my pht c TK tc ng mnh, gi E'q = const nu khi tnh CXL

    m hnh my pht c TK tc ng t l.

    1 - TK c m hnh chi tit, gi Eq0 = const;

    2 - Khng c TK, Eq = const.

    C 4 cch xt n gii hn khi lm thay i thng s h thng, vi cc m s sau:

    0 - b qua cc gii hn;

    1 - ch xt gii hn QF;

    2 - xt c 2 gii hn QF v Eq;

    3 - ch xt n gii hn Eq.

    1.7.4. Cch cho m m hnh my pht v TK

    Ct "code1234" trong cc bng "Thng s my pht v TT" v "Kch t v

    TK" dng cho 4 ch s m lin tip. ngha cc m s theo th t t tri sang

    phi nh sau:

    - M s th nht: m hnh my pht v TK khi tnh CXL;

    - M s th 2: cch xt n cc tr s gii hn khi tnh CXL;

    - M s th 3: m hnh hot ng ca TK khi tnh ton n nh;

  • 47

    - M s th 4: cch xt n cc tr s gii hn khi tnh ton n nh.

    Nh vy nu ct ny trng (tng ng cho 4 s 0) s c hiu l khi tnh

    CXL my pht c m hnh TK tc ng mnh, ch xt gii hn QF. Khi tnh ton

    n nh - TK tc ng mnh gi UF = const, b qua cc gii hn khi lm bin thin

    thng s. Cn ch l nu thng s c cho c 2 bng th tr s trong bng

    "Kch t v TK" s c u tin s dng.

    Chng 2. TNH TON PHN TCH N NH TNH

    BNG CHNG TRNH CONUS **) 2.1 NH GI N NH TNH HT PHC TP THEO TIU CHUN MT

    N NH PHI CHU K

    Tiu chun mt n nh phi chu k, ch p dng ring cho HT, ln u tin

    c xut bi . . (nm 1948). C s xut pht ca tiu chun ny

    chnh l phng php xp x bc nht ca Lyapunov. C th m t s lc nh sau.

    Gi thit sau khi thit lp h phng trnh vi phn chuyn ng qu cho HT v

    tuyn tnh ha xung quanh im cn bng, nhn c phng trnh c trng

    (PTT) dng:

    D(p) = a0pn + a1pn-1 +...+ an-1p + an = 0 (2.1)

    Da trn (2.1) cc nh thc Hurwitz c th thit lp. K hiu n nh thc nhn c

    l 1, 2, ..., n. Tiu chun Hurwitz pht biu nh sau: h thng s n nh nu tt

    c cc h s ca PTT v cc nh thc Hurwitz u mang du dng.

    V bn cht, khi tt c cc iu kin ca tiu chun Hurwitz c tha mn

    th mi nghim ca PTT s c phn thc m. Khi h thng n nh tim cn.

    Khi c t nht mt nghim c phn thc dng th h thng khng n nh. Hn na

    nu nghim c phn thc dng l nghim thun thc th h thng s mt n nh

    dng phi chu k, cn nu phn thc dng l ca cp nghim phc th h thng s

    mt n nh dng chu k (dao ng vi bin tng trng v hn).

  • 48

    Gi thit HT ang ch lm vic n nh, khi theo tiu chun Hurwitz s

    phi c: am > 0, k > 0 (vi nm ,0= , nk ,1= ). T t thay i cc thng s ch v hng lm mt n nh h thng. Lc h thng chuyn qua gii hn mt n nh th

    mt bt ng thc no s phi i du, tng ng vi phn thc mt nghim no

    ca PTT i du t m sang dng. Hurwitz chng minh c rng s i

    du u tin xy ra tng ng vi du ca nh thc cp n. Theo cu trc ca ma

    trn Hurwitz ta cn c 1nnn .a = . Nh vy n i du tng ng vi an hoc n-1 i du. Ni khc i khi h thng chuyn t n nh sang mt n nh c th xy ra i du u tin h s an hoc nh thc Hurwitz n-1. V ton hc cn c

    th chng minh nu mt n nh xy ra do i du an th mt n nh c dng phi

    chu k, cn nu do n-1 th s c dng dao ng vi bin tng ln v hn.

    Mt khc, khi nghin cu cu trc h thng phng trnh vi phn chuyn

    ng qu ca HT, nhn thy, mt n nh dng chu k v mt n

    nh dng phi chu k trong HT, v c bn xy ra do cc nguyn nhn khc nhau.

    Nu h thng b mt n nh do cc thng s ch th qu trnh din ra c dng phi

    chu k. Cn nu do cc thng s ca thit b t ng iu chnh gy ra th mt n

    nh c dng chu k (khi chnh nh sai, lm pht sinh dao ng t kch). Nh vy,

    nu gi thit cc b t ng iu chnh ang lm vic ng (ng vi ch ang

    vn hnh) th mt n nh xy ra i vi HT lun ch dng phi chu k v ch cn

    theo di iu kin an > 0 l .

    S dng tiu chun mt n nh phi chu k n gin hn rt nhiu so vi cc

    tiu chun chung n nh theo Lyapunov. Hn na, HT c cu trc bt k u ch

    cn s dng mt ch tiu di dng bt ng thc s rt thun li xc nh ch

    gii hn (tng ng vi lc bt ng thc tr thnh ng thc). Mt u im khc

    ca tiu chun an >0 l c th tnh ngay c gi tr an t h phng trnh CXL.

    Nhiu cng trnh chng minh, tr s an chnh bng nh thc Jacobi ca h

    phng trnh CXL lc vit dng ti gin (xem chng 1).

  • 49

    2.2 XC NH CH VN HNH GII HN THEO IU KIN N

    NH TNH

    Chng trnh Conus thit lp chc nng tnh ton ch vi thng s bin

    thin (xem Hng dn chy chng trnh) ch yu phc v mc ch tnh ton xc

    nh ch vn hnh gii hn theo iu kin n nh tnh. T trng thi ban u

    (ang c n nh) cho cc thng s thay i theo mt cch no (cn gi l kch

    bn bin thin thng s) h thng c th tin n ch gii hn, sau HT mt

    n nh. Ch gii hn ny rt c quan tm trong thit k v vn hnh. V d,

    thit k mt NMT ln ni vi h thng trung tm qua ng dy di, kh nng

    pht cng sut c th b hn ch bi gii hn ti cng sut ca ng dy theo iu

    kin n nh tnh. Ch gii hn c th xc nh c bng cch tng dn cng

    sut tc dng pht ca nh my cho n lc HT mt n nh. Ch bc trc

    khi mt n nh l ch gii hn, cn kch bn lm bin thin thng s trong

    trng hp ny l tng CSTD ca my pht ln tng bc.

    Bng "Kch bn bin thin ch " trong chng trnh cho php to ra kch

    bn ty bng cch chn ng thi nhiu thng s, theo nhng bc tng (gim)

    khc nhau (xem Hng dn chy chng trnh).

    Hnh 2.1 biu th qu trnh lm bin thin thng s v sai s gia ch gii hn

    tnh ton tm c v gii hn thc ca thng s. Khi "bc qua" gii hn mt n

    nh, tng chnh xc, thng s c li 1/2 bc. Nu ch li n nh,

    chng trnh li cho tin 1/4 bc, ngc li li tip 1/4 bc... Sai s mc nh

    Gii hn thc

    Gii hn tnh ton X

    X X

    X/2

    X/4

    Hnh 2.1

  • 50

    c la chn l 1/4 bc cho ban u. chnh xc c th cao hn bng cch

    gim bc ban u hoc cho li sai s trong bng "Lm bin thin ch ".

    V du: HT trn hnh 2.2

    Nh my thy in c 4 t my, cng sut nh mc 260 MW. a cng

    sut ln in p cao, nh my s dng 2 my bin p 500kV, cng sut nh mc

    mi my 630 MVA. Bi ton c t ra l tm gii hn pht cng sut ti a cho

    NMT v tm h s d tr n nh khi nh my vn hnh ht cng sut l 1000 MW

    (khng k t dng). Xt 2 trng hp my pht c TK tc ng t l v TK tc

    ng mnh.

    Trc ht tnh CXL vi cng sut pht 1000 MW. in p u cc my pht c

    gi l 15.75 kV. m bo in p nt ti gia ng dy, MBA 500 kV c

    vn hnh u phn p tng cao thm 6,25%. M hnh my pht v cc iu kin

    gii hn trong trng hp ny hon ton ph hp vi code mc nh (code1234 =

    0000) nn khng cn sa li. Gii hn Qmax ca my pht c th tnh theo cos nh

    mc, cho vo bng thng tin nt. Kt qu tnh ton cho thy phn b cng sut v

    in p l hp l, h thng c n nh tnh (hnh 2.3).

    ~ ~ My pht: PFm = 4 x 260 MW

    UFm = 15,75 kV

    X'd = 0,42 ; cos = 0,85.

    My bin p:

    Sm = 2 x 630 MVA

    Um = 500 kV;

    UN% = 14,9 ; k=500/15,75

    l1 = 400 km l2 = 250 km

    3 x AC400 3 x AC330 St

    ng dy l1: ng dy l2:

    r0 = 0,024 /km r0 = 0,029 /km

    x0 = 0,298 /km x0 = 0,299 /km

    b0 = 3,76.10-6 1/km b0 = 3,74.10-6 1/km

    Ph ti: St=(300+j23,6) MVA; H thng: U = 500 kV

    Hnh 2.2

    F B HT

    1 4 3 2

  • 51

    tnh ch gii hn, cn thit lp kch bn v m hnh my pht v TK.

    - Vi m hnh TK tc ng t l ta chn m hnh n gin ha E'q = const sau in

    khng qu X'd.

    Tn s h thng c gi khng i, nn khng cn cho cc s liu TT. Nu vn

    cho s liu trong bng ny th cc tr s PFmax v PFmin s c nh hng n gii hn

    lm bin thin thng s PF. Ta chn code1234 = 2300. (23 - m m hnh ca CXL:

    2 - E'q = const; 3 - b qua gii hn khi lm bin thin ch . 00 - m m hnh ca

    ch qu tnh n nh: 0 - E'q = const; 0 - b qua gii hn khi thng s bin

    Hnh 2.3. Kt qu ch u ca HT hnh 2.2

  • 52

    thin). Trong bng "Thng s my v TT" cn b sung s liu X'd = 0,0851 (tnh

    t tr s tng i cho), PFm =1260MW, Cos = 0,85. Trong bng "Kch t v

    TK" khng cn thm thng s no v cc thng s trong bng ny u ng vi m

    hnh chi tit.

    Bng "Lm bin thin ch " cn to kch bn tng dn cng sut my pht nt 1

    (code = 12, DeltaX = 10, Xmin = 0, Xmax =2000). khng b gii hn tng cng

    sut, cn cho PFmax = PFmin = 0 trong bng "My pht v TT" (nu c).

    T kt qu tnh c h s d tr n nh:

    %5,11%1001000

    10001115%Kdt ==

    Hnh 2.4. Kt qu tnh ton ch gii hn

  • 53

    Theo tiu chun vn hnh h s ny khng m bo (yu cu >20%).

    tnh vi trng hp TK tc ng mnh ch cn thay i code m hnh trong 2

    bng "Thng s my v TT" v "Kch t v TK". Trong trng hp ny c th

    chn code1234=0300 nu vn khng xt n cc gii hn (c th ch nhp 300). Nu

    xt n gii hn QF s tng ng code1234=0000 (khng cn nhp g). Kt qu tnh

    ton nh hnh 2.5.

    H s d tr n nh:

    %75,32%1001000

    10005.1327%Kdt ==

    Hnh 2.5

  • 54

    nghin cu theo m hnh chi tit c th s dng code1234=1310 (b qua gii

    hn). Lc ny cn cho y cc thng s trong bng "Kch t v TK".

    2.3 CC CH TIU NH GI MC N NH CA HT PHC TP

    Chng trnh Conus c chc nng tnh ton cc ch tiu nh gi mc n

    nh ca HT. C cc ch tiu sau:

    1 - H s d tr n nh h thng tnh theo kch bn in hnh.

    Kch bn in hnh (cn gi l kch bn t nhin) c xc nh l kch bn

    lm tng ng thi cng sut tc dng v phn khng ca tt c cc nt ti trong h

    thng theo cng mt t l cho n khi h thng mt n nh. H s d tr n nh

    tnh theo kch bn in hnh c xc nh theo cng thc:

    %.100P

    PPK

    0

    0ghhdt

    =

    Trong : Pgh, P0 - l tng cng sut ph ti ch gii hn v ch ban u.

    H s d tr n nh tnh theo kch bn in hnh l mt trong nhng ch tiu c

    trng cho mc n nh chung ca h thng.

    2. H s d tr n nh tnh theo cc kch bn quan tm.

    Ngoi kch bn in hnh, ty theo cu trc v c im vn hnh, mc n

    nh h thng cn cn c kim tra theo nhng kch bn khc gi l kch bn quan

    tm (thit lp theo mc ch ngi nghin cu). Kch bn quan tm thng lin

    quan n cc tnh hung chuyn i phng thc vn hnh. V d t ma ma

    chuyn sang ma kh cn gim dn cng sut cc NMT v tng dn cng sut cc

    NMN. Ch gii hn c quan tm nhm theo di h s d tr n nh. Ph

    thuc vo cu trc s nhiu trng hp h s d tr theo kch bn quan tm

    mang ngha quyt nh.

    H s d tr n nh tnh theo cc kch bn quan tm c xc nh theo

    cng thc sau:

    %.100P

    PPK

    0qt

    0qtghqtqtdt

    =

  • 55

    Trong : Pqt gh v Pqt 0 l thng s quan tm trong kch bn (v d cng sut truyn

    ti trn ng dy ti nng) ch gii hn v ch u.

    Tng cng sut my pht ca NM tm gii hn n nh v h s d tr (nh v

    d trn) cng l mt trng hp ca kch bn quan tm.

    3. H s st p cc nt (tnh theo kch bn in hnh).

    Vi kch bn in hnh tnh c in p cc nt ch u Ui0 v ch

    gii hn Uigh. H s st p nt i c tnh theo cng thc:

    %.100U

    UUK

    0i

    0ighiiU

    =

    Nt c h s st p ln l nt yu, sm gy ra sp in p, ko theo mt n nh

    ton h thng. Ci thin n nh cho cc nt ny thng nng cao d tr n nh

    chung cho ton h thng.

    4. H s nhy bin ng cng sut nhnh.

    Vi kch bn quan tm tnh c cng sut nhnh ch ban u Pi0 v ch

    gii hn Pigh. H s nhy bin ng cng sut nhnh c tnh theo cng thc:

    %.100P

    PPK

    0i

    0ighiiNh

    =

    Nhnh c nhy ln l nhnh nguy him (ct ra s nh hng nhiu n tnh n

    nh).

    6. Tc bin thin in p v gc lch pha cc nt.

    Mc n nh h thng c lin qua n cc o hm dQ/dU v dP/d (tiu

    chun thc dng ca Markovits). H thng s mt n nh khi cc o hm ny tin

    ti 0. Chng trnh Conus c chc nng kho st s thay i cc h s nhy (tr

    s nghch o ca cc i lng ny) trong qu trnh lm bin thin thng s (v

    ng cong). Cc yu t gii hn thng c nh hng lm thay i t bin (nhy

    bc) ng cong.

    5. Min n nh nt ti trong khng gian cng sut nt.

  • 56

    Lm bin thin cng sut nt ti theo nhng hng khc nhau c th tm

    c cc im nm trn gii hn n nh. ng cong ni cc im s phn chia ra

    min n nh v khng n nh trong khng gian cng sut nt.

    Min n nh c trng cho kh nng cung cp cng sut t nt (t l vi

    rng ca min n nh).

    Chng 3

    TNH TON B KINH T TRONG LI IN PHN PHI *)

    3.1. SUT GIM CHI PH TN THT T THIT B B TRONG LPP

    Khi t mt dung lng b Qbj vo nt j trong li in, tn tht cng sut

    tng c th thay i mt lng Pj = P1 - P2. Trong P1 v P2 tng ng l

    tng tn tht trc v sau khi t b. Chi ph tn tht gim c trong mt nm c

    th tnh theo biu thc: Cj = g..Pj [/nm].

    Trong : g - gi bn in [/kWh]; - thi gian tn tht cng sut ln nht [h].

    Tr s o hm: j = Cj/Qbj c gi l sut gim chi ph tn tht ca thit b b

    khi t vo nt j. n v tnh ca l /kVar.nm. C th hiu l khi t mt n v

    dung lng b vo nt j th mi nm chi ph tn tht gim c j ng.

    Tr s > 0 th hin thit b b c hiu qu gim tn tht, ngc li tn tht b tng

    thm. Sut gim chi ph tn tht ca mi nt khng phi l mt con s c nh bi

    n ph thuc vo hin trng phn b CSPK trn cc nhnh. Tuy nhin, khi tnh c

    sut gim chi ph tn tht cho mi nt s c c s nh gi v hiu qu b trong

    li in ang xt:

    - Nu mi nt u c m hoc ch c mt s t nt vi dng v nh th nhu cu

    t b trong li ny khng c. Khng nn t vn b kinh t.

    - Cc nt c tr s dng v cng ln th hiu qu t b cng cao;

    - Nt b ch c hiu qu kinh t khi thi gian thu hi vn nh hn tr s chn (vi

    thit b b thng chn Tm = 2-3 nm). C th tnh thi gian thu hi vn khi t

    thit b b vo nt j theo cng thc: Tthj = k0/j [nm].

    Trong k0 - l sut vn u t cho thit b b (tnh bng /kVar).

  • 57

    Khi t b nhiu nt, hiu qu b nh hng ln nhau bi phn b CSPK

    thay i. Khi tng dung lng b ti mi nt, hiu qu b cng gim dn.

    3.2 TNH TON DUNG LNG B KINH T TRONG LI PHN PHI

    Bi ton chn dung lng b ti u theo hiu qu kinh t rt phc tp bi ngoi ph

    thuc vo cu trc li, cng sut ph ti cc nt, hiu qu kinh t cn ph thuc s

    thay i ph ti theo biu . Chng trnh Conus khng t vn tnh ton dung

    lng b ti u cho li phn phi m ch to cng c ngi k s c th da

    vo tnh ton la chn dung lng b kinh t mt cch hiu qu. C th c cc

    kh nng tnh ton sau:

    1. Tnh ton sut gim chi ph tn tht v thi gian thu hi vn khi t thm dung

    lng b vo mi nt theo ngha nu trn.

    Chc nng ny gip s b nh gi hiu qu b trong li cho. Li c

    nhu cu b nu c nhiu nt vi ln v thi gian thu hi ngn hn tiu chun (Tth

    < 2-3 nm). Ngc li khng nn t vn p dng gii php b.

    2. Tnh ton dung lng b kinh t t ti cc nt chn theo ngha m bo thi

    gian thu hi vn ca mi nt chn u ngn hn Tm= (2-3)nm.

    Chc nng ny gip ngi s dng chn c v tr v dung lng b t hp l

    nht. Thng c thc hin theo cc bc sau:

    - Chn s b s lng nt s t b (sau khi tnh c v Tth ca mi nt). S nt

    c th tng i nhiu nu c nhiu nt vi Tth nh.

    - Tnh dung lng b "ti u" cho mi nt.

    - Xem xt li tnh hp l ca cc dung lng b nhn c v loi b cc nt hiu

    qu km (c dung lng b nh). Tnh li vi s lng nt mi.

    quyt nh dung lng t b hp l cho li, c th phi tnh thm vi cc

    mc ti khc nhau, xt n kh nng ng ct thit b b ...

    -----------------------------------------

    Trch t ti liu ngun:

    *) "Tnh ton phn tch ch ca HT". Bi ging SH - GS TS L Vn t.

    **) " Phn tch v iu khin n nh HT". Bi ging SH - GS TS L Vn t.

    HelpConus.pdfhelp_Conus_phan than.pdf