Inhoudsopgave

De HEMA is jarig Geschiedenis

EL HEMA

Ontwerp wedstijd

Taart

Kleurplaat

3

4

8

10

14

16

1

2

Eigenlijk begon de HEMA ooit als een prijsstunt-winkel. In de eerste winkel in de Kalverstraat kocht je spullen voor afgeronde bedragen: 10, 25, 50 of 75 cent. Een beetje zoals vandaag bij Euroknallers. De formule van afgeronde prijzen zat ook in de naam: de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam - de HEMA.

Tot 1926 kwamen alleen rijke Nederlanders in warenhuizen, zoals de Bijenkorf. Alles was er duur en het sjieke personeel sprak Frans. Tot de HEMA werd opgericht. ‘Een warenhuis voor iedereen’ werd het genoemd. Het was goedkoop, praktisch en had een ruime keus, van huishoudelijke artikelen, kleding en taart tot ‘Amerikaanse haarlotion voor de zorgeloze watergolf, parfumerieën en bijouterieën.’

Het personeel bestond vooral uit vrouwen die, in witte bedrijfskleding, zo’n 75 uur per week werkten en zelfs op hun vrije zondag de etalages inrichtten. Wie

trouwde, verloor haar baan, want getrouwde vrouwen werkten er niet.

De HEMA is jarig!

Op 4 november 1926 ging de eerste HEMA open, in Amsterdam. In vijfentachtig jaar groeide het warenhuis van prijsstunter tot trendy zaak. trendy zaak.

3

Op 4 november 1926 opende de eerste vestiging van de HEMA

haar deuren in de Kalverstraat in Amsterdam, een paar

dagen later gevolgd door een tweede filiaal in

de Oude Hoogs-traat. De HEMA

begon als een

prijsstuntwinkel. Alle spullen waren te koop tegen eenheidsprijzen van 10, 25, 50, 75 cent en een gulden. De formule van afgeronde prijzen zat ook in de naam: de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam - de HEMA. In eerste instantie waren de veelgevraagde artikelen te koop voor de vaste prijzen: 25 en 50 cent. In 1928 werd het prij-zenaanbod uitgebreid met bedragen als 10 cent, 75 cent en één gulden. Na de Tweede Wereldoorlog heeft HEMA dat systeem los gelaten.

GESCHIEDENIS VAN DE HEMA

De HEMA werd opgericht als Hollandsche Eenheidsprijzen Maat-schappij Amsterdam door Leo Meyer en Arthur Isaac, directeuren-generaal van N.V. Magazijn De Bijenkorf.

4

Sinds 1985 organiseert HEMA een jaarlijkse ontwerpwedstrijd voor studenten. Het bekendste ontwerp van deze wedstrijden is de fluitketel Le Lapin, de winnaar van 1990 van Nikolaï Carels. Le Lapin wordt sinds 1991 in de HEMA-winkels verkocht.

De Hema is voor iedereenTot 1926 kwamen alleen rijken in warenhui-zen zoals de Bijenkorf. Alles was er duur en het personeel sprak Frans. Tot de HEMA werd opgericht; de HEMA was een warenhuis voor iedereen. De HEMA was goedkoop, praktisch en had een ruim assortiment. Het personeel bestond vooral uit ongehuwde vrouwen die, in witte bedrijfskleding, zo’n 75 uur per week werkten. Door de lage eenheidsprijzen werd de winkel lange tijd gezien als ‘armeluiswinkel’. Rijkere Nederlanders wilden niet in een HEMA worden gezien. De afkorting HEMA werd door hen verbasterd tot ‘Hier Eet Men Afval’.

5

In de jaren vijftig is HEMA de eerste

franchiseorganisatie van Nederland. Met

circa 150 ‘Aangesloten Bedrijven’ is HEMA nog

altijd een van de grootste franchisegevers in het land.

Begin jaren negentig opent HEMA de eerste winkels in België en de grote

doorbraak komt er in 1997, als er in één keer 20 nieuwe vestigingen, meestal in om-

gevormde vroegere Sarma-warenhuizen, wor-den geopend. Inmiddels is HEMA ook gevestigd in Duitsland met 9 winkels en in Luxemburg met

een winkel in Schmiede.

In Frankrijk werkt HEMA sinds 2006 op kleine schaal samen met Auchan onder de naam

Little Extra. Daarnaast heeft HEMA sinds 23 januari 2009 zijn eerste echte filiaal in Frankrijk, namelijk in het winkelcentrum Créteil Soleil in de

Parijse voorstad Créteil. Sinds begin jaren ‘90 is HEMA zich gaan onderscheiden in stijl door

middel van eigenzinnig gebruik van kleuren, materialen, vormen en dessins.

De Hema groeit, ook in het buitenland

6

Sarma-warenhuizen, die bijna allen in de stadscentra gelegen waren, verkocht aan KBB, de groep achter de Nederlandse In de jaren vijftig is HEMA de eer-ste

Sarma is de afkorting van Société Anonyme pour la Revente d’articles de MAsse.Een van de initiatiefnemers van de oprichting van Sarma was baron Jean van Gysel de Meise (1885-1956) die tijdens de Eerste Wereldoorlog in Le Havre verbleef en er kennismaakte met de distributiewereld.

Sarma paste als eerste in België het principe van de eenheidsprijzen toe: de meest populaire artikelen wer-den verkocht tegen een vijftal vaste prijzen. Niet zozeer de kwaliteit werd aangeprijsd maar wel de vaste lage eenheidsprijs. Dit principe was een groot succes en er werden verscheidene nieuwe warenhuizen geopend.

In 1936 was Sarma reeds marktleider in België.Op het einde van de 20ste eeuw begon de GIB Group zijn onderdelen te ver-kopen en in 1997 werden de overblijvende

Sarma was een Belgische warenhuisketen die bestond tussen 1928 en 2004.

7

EL HEMA

El Hema is uit de hand gelopen grap Het is de Hema, zonder twijfel. Neem alleen al dat herkenbare rood-witte logo. Of de posters met de karakteristieke vier heldere foto’s van spontane mensen. En natuurlijk de sobere maar uiterst doeltreffende inrichting: de kleding is keurig gevouwen maar ligt wel in grote bakken, de producten hebben een strak etiket en in de gepoetste vitrine liggen de worsten strak in het gelid.

En toch is er iets anders. Het sobere logo bestaat uit Arabische letters. Op de posters staan vrouwen met donkere krul-len en kinderen amandelvormige ogen. In de kledingrekken hangen geen streepjeshemden maar djellaba’s, die lange Arabische gewaden. In het restaurant worden olijven, zoet gebak en muntthee geserveerd, en de worsten zijn ‘100% halal’. De ongeveer honderd producten in deze Hema zijn onmiskenbaar Arabisch. Het is een subtiel spel met cultuurverschillen,

identiteit en integratie dat de expositie El Hema speelt. Op de begane grond van

het Post CS-gebouw in Amsterdam, waar ook het Stedelijk Museum is

gehuisvest, is tot in de details een Arabisch Hema-filiaal

nagebootst. Deze Hema oogt bekend maar is

tegelijkertijd toch vreemd. Zou

het voor

Marokkanen van de tweede en derde gene-ratie ook zo zijn om door een Hemawinkel te lopen in pak ‘m beet Deventer of Dedemsvaart? Want in zo’n Hollandse landschap als de Hema is Arabisch natuurlijk al gauw synoniem voor Marokkaans. Onder de ongeveer honderd El Hema -items zijn Arabische producten die een Nederlandse sausje kregen; de Cut-up djellaba bijvoorbeeld. Het kledingstuk heeft bij veel Hollanders een negatieve klank (‘mannen in soepjurken’), daarom verzon een Libanese ont-werper een djellaba die kan worden aangepast aan de Nederlandse mode met korte mouwen of een mini-lengte. Maar er zijn ook oer-Hollandse spullen die zijn aangepast aan de Arabische cul-tuur – op een pak hagelslag zijn de korrels als een henna-tattoo over een hand gedrapeerd.

Wat is er allerdaagser dan de HemaJammer genoeg wekken deze exotische Hema-spullen meer dan eens slechts een flauwe glimlach op. Een T-shirt waarop kosher in het Aabisch staat, gááp. Eigenlijk is El Hema ook een soort uit de hand gelopen grap. Nadat een aantal Arabische typografen op uitnodiging van Mediamatic nieuwe lettertypes voor het Arabisch mochten uitwerken in Nederland, moesten de letters gepresenteerd worden, liefst in een alle-daagse omgeving. En wat is er alledaagser dan de Hema in Nederland. Maar juist omdat de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam zo’n icoon is van de Nederlandse identiteit, kreeg dit project een extra laag. Rijk en arm, ongeletterd en belezen, hip en burgerlijk – in de Hema vindt iedereen wat van zijn gading. Behalve dan de Marokkaan.

8

We bedoelen hetzelfde maar zeggen het andersWat is dit nou weer, denk je in eerste instantie bij een reep chocola waar met grote letters het woord halal op staat. Maar halal betekent niet meer dan ritueel geslacht. Het staat ook voor het goede doen. Dus bevat de Arabische verpakking een reep van de slaafvrije chocola Chocolonely. Soms bedoelen we dus hetzelfde maar zeg-gen we het alleen anders. Ook bij de Hema overigens. Het warenhuis dreigde met juridische stappen tegen de expositie wegens inbreuk op het merkenrecht. Inmiddels is de strijdbijl begraven. Maar, zoveel maakt deze expositie wel duidelijk, eigenlijk is het hoog tijd dat ze in de echte Hema liggen. Want de integratie is pas echt afgerond als daar ook de hoofddoekjes in de aanbieding zijn.

Trivia• Sinds maart 2008 bevindt zich in de stad Groningen de grootse HEMA-vestiging van Ne-derland met 3.111 vierkante meter beschikbaar vloeroppervlak.

• Tijdens de Unilever staking in oktober 2007 lekte uit dat de beroemde HEMA-Rookworst wordt gemaakt door Unilever te Oss, in dezelfde fabriek alswaar de Unox-rookworst wordt gepro-duceerd.

• Van 24 augustus 2007 tot 6 januari 2008 bestond er ook een Arabische HEMA-variant/parodie, namelijk El Hema. De ‘echte’ HEMA was hier aanvankelijk niet zo blij mee. Het initiatief van Mediamatic was gesitueerd onder het tijdelijk Stedelijk Museum te Amsterdam. Zij hielden ook een ontwerpwedstrijd.

• Tijdens de Lowlands festivals in 2008 en 2009 in Biddinghuizen konden bezoekers tijdens het festival aankopen doen in een campingshop welke geëxploiteerd werd door de HEMA.

• In 2008 werd de HEMA verkozen tot beste winkelketen.

• In februari 2009 begon de HEMA met een online cursusaanbod voor organisaties. Bedrijven kunnen opleidingsabonnementen afsluiten voor IT- en Communicatie-cursussen.

• In December 2009 kreeg al het personeel nieuwe bedrijfskleding (met de kleuren paars, groen, blauw en rood).

• De vrouwenstem in de HEMA Nederlandse tv-commercials is die van Anneke Blok. De man-nenstem is die van Rick de Leeuw.

FilialenTotaal heeft HEMA 500 filialen. De aantallen per land die bekend zijn:

• Nederland: 412• België: 62• Duitsland: 8• Luxemburg: 2• Frankrijk: 1

Sinds 2009 zijn er ook, in toenemende mate, kleine vestigingen op stations

9

Eenvoudig te begrijpen en te gebruiken, want als uitleg is vereist, heeft de ontwerper iets niet goed gedaan. Dinsdag wordt bekend welke jonge ontwerper zich dit jaar de winnaar mag noemen van de inmiddels traditionele HEMA-ontwerpwedstrijd. De wedstrijd is in het leven geroepen in de jaren tachtig, toen vanuit het onderwijs de vraag kwam naar meer en betere praktijkscholing voor studenten vormgeving.

HEMA verdeelt zeven geldprijzen en daar-naast maken de ontwerpen die echt heel goed zijn kans op een plaatsje in de schappen. Het eerste HEMA-product dat voortkomt uit de ontwerpwedstrijd was fluitketel Le Lapin, een ontwerp van Nikolaï Carels uit 1990. In 2008 viel de duurzame regenjas ”elke dag weer” van Elsien Gringhuis die eer te beurt. Dit jaar bogen 283 studenten zich over de opdracht een écht

HEMA-product te ontwerpen voor onderweg.De ontwerpwedstrijd is voor jonge

vormgevers een mooie kans zich in de kijker te spelen

van vakgenoten, en tegelijkertijd maakt

HEMA ONTWERPWEDSTRIJD 2011

Als het aan de jury van de HEMA-ontwerpwedstrijd ligt, is een product een echt HEMA-voorwerp als je er blij van wordt. Als het origineel is, maar niet exotisch.

HEMA zich met de prijsvraag tot nationale kweekvijver van ontwerptalent.Als warenhuis met een neus voor design (de wedstrijd is besloten, alleen studenten vormgeving mogen meedoen), maar ook als winkel voor de gewone man (een winnend product kan écht in het schap terechtkomen en iedereen mag meestemmen voor de publieksprijs). Dat toegankelijk maken van design voor de massa deed HEMA vorig jaar ook, op een wat andere manier, toen het warenhuis in samenwer-king met het Rijksmuseum een serie producten uitbracht waarin het flirt met nationaal erfgoed. Het Melkmeisje van Vermeer op een dienblad, Het Joodse Bruidje van Rembrandt op een koek-trommel. Het Designhuis Eindhoven vond de samenwer-king van HEMA en Rijksmuseum zo opvallend, dat het kwam met een speciale tentoonstelling over hoogstaand design en de massa. Curator –en bekend trendwatcher– Li Edelkoort duidde de samenwerking als „een bijzonder wapenfeit in de Nederlandse cultuur.”

De HEMA als een soort bruggenbouwer dus, tussen het exclusieve en het eenvoudige. Je zou kunnen zeggen dat HEMA die rol altijd al wel heeft gehad.

10

Want HEMA heeft iets met de gewone man. De Hollandse Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam werd opgericht aan de vooravond van de grote recessie in de jaren dertig, door Leo Meyer en Arthur Isaac, directeuren-generaal van het warenhuisconcern De Bijenkorf.In 1926 opende de eerste winkel aan de Kalverstraat de deuren. Een „groote ommekeer in den detail-handel” was het, speciaal om Jan met de pet en Mies met de karbies tege-moet te komen. Alle producten hadden er eenheidsprijzen, van 10, 25 of 50 cent.De Bijenkorf was voor het gewone volk een slag te chic, maar H.E.M.A. (toen nog met puntjes) maakte het warenhuisleven toegankelijk voor iederéén. Er werkten eenvoudige verkoopsters, die al even eenvoudige, maar functionele waar verkochten. HEMA wil „het leven van mensen leuker en mak-kelijker maken”, zoals het dat zelf zegt, en dat doet het door lage prijzen te vragen, door eenvoudige producten te verkopen, door hoogstaande kunst toegankelijk te maken via dienbladen en koektrom-mels – en door studenten uit hun ivoren torens te halen en hen praktisch aan het werk te zetten.De winnende ontwer-pen van de HEMA-wedstrijd en een

selectie van de in totaal 283 inzendin-gen worden van 1 september tot 1 oktober tentoongesteld in de OBA in Amsterdam. De jury nomineert een aantal ontwerpen voor een publieksprijs. Iedereen kan vanaf 14 juni twee weken lang stemmen op zijn favoriete product via hemaontwerp-wedstrijd.nl.

11

Tukkie Eline van der Kruk (21) uit Delft is derdejaars industrieel ontwerpen aan de TU Delft. Ze ont-wierp een kussentje-met-speaker-en-zuignappen voor op de autoruit, de Tukkie.

„Ik volgde een vak waarbij ik leerde kijken naar Nederland met buitenlandse ogen. In het buitenland valt je veel sneller op wat die cultuur karakteriseert. Een verjaardagskalender op de wc, dat is bijvoorbeeld iets typisch Nederlands, weet ik nu. Een onderdeel van dat vak was deze wedstrijd. Ik ben begonnen met mezelf af te vra-gen wat ik nou mis als ik onderweg ben. Vroe-ger vierden we altijd Sinterklaas bij een oom en tante, en als we ’s avonds terugreden sliep ik met mijn hoofd op een kussentje tegen het raam. Dat verschoof altijd en dan was ik weer wakker. Daar wilde ik iets mee, en iets met kinderen. Die hebben op de achterbank hun eigen wereldje. Ze spelen, plakken stickertjes op het raam en ze luisteren bijna allemaal naar muziek.

Om de juiste vorm voor het kussen te vinden deed ik allerlei testjes bij huis-

genoten. Bij een matrassenzaak in Delft raadden ze me aan hem

met een elektrisch broodmes uit foam te snijden. Mijn

moeder heeft geholpen bij het maken van

de hoes, want ik kan eigenlijk

niet naaien.

Dit stofje is heel vrolijk, maar je kunt natuurlijk ook een zakelijke versie maken voor volwassenen; die heb-ben me al laten weten zo’n kussen zelf ook handig te vinden. De productiekosten komen op 4 à 5 euro. Het speakertje kost maar een paar cent.

Het snoer kun je in elke mp3-speler of iPhone pluggen. De speaker zit lekker zacht ingebed in het foam, het geluid blijft prima. En er zit geen oordopje in je oor te prikken. Ik heb van de TU een 9 voor de Tukkie gekregen, maar ik kan moeilijk inschatten wat mijn kans is bij HEMA. Een studiegenoot heeft een biologisch afbreek-baar picknickservies ontworpen, waar als het regent bloemetjes uit groeien. Ook heel gaaf.”

De winnende ontwerpen van de HEMA-wedstrijd en een selectie van de in totaal 283 inzendingen worden in het najaar tentoongesteld in de OBA in Amsterdam. De jury nomineert een aantal ontwerpen voor een publieksprijs. Stemmen kan vanaf 14 juni twee weken lang via hemaontwerpwedstrijd.nl.

12

Sneeuwschep Sebastiaan Mollema (20) uit Maarssen is tweedejaarsstudent werktuigbouwkunde aan de Hogeschool van Utrecht. Hij ontwierp een opvouwbare sneeuwschep.

„Ik kwam op het idee doordat er deze winter zo veel sneeuw viel. Ik moest geregeld met de auto weg en ik had het geluk in de kofferbak voldoen-de ruimte te hebben voor een sneeuwschep. Voor mensen die dat niet hebben, ontwierp ik deze opvouwbare versie. Hij moet van felge-kleurd kunststof worden, met een steel van hout. Die is trouwens vrij lang, anderhalve meter, maar daar kun je zelf een stuk afzagen als je wilt. De steel kun je gemakkelijk van de schep halen en apart opbergen. Voor om en nabij de 9 euro kan HEMA hem laten produceren. Daar komt dan in de winkel nog een marge overheen natuurlijk.

Ik ben vooraf goed gaan rondkijken bij HEMA, om in het sfeertje te ko-men. Zelf heb ik niet heel veel met HEMA, al vind ik hun filosofie wel leuk. Het leuke van deze wedstrijd vind ik dat ik de kans kreeg een opdracht te doen waarbij ik mijn eigen werkmethode kon bepalen.

Mijn docent vond m’n schep erg tof, maar ik schat mijn kans op een prijs niet heel hoog in. Mijn ontwerp is niet zo spannend. Ik heb gewoon geen verwachtingen. Ja, bescheiden hè?”

13

hoe werkt het? Kies een kader, plaats een foto of tekening en voeg een tekst toe. Heel eenvoudig dus, en het leuke is dat je het ontwerp tussendoor steeds kunt bekijken en aanpassen. De besteleenheid voor de tompouce is altijd 6 stuks met dezelfde opdruk, voor de mini tompouces is dat 12.

de kwaliteit van de afbeeldingGebruik voor een taart een foto van circa 827x1240 pixels en een resolutie van 150 dpi. Voor de tompouce is dat 537x219 pixels/150 dpi en voor de minitompouce 256x219pixels/150 dpi. In het scherm staat een kwaliteitsaanduiding: slecht, matig of goed. Let er bij het verzenden van je bestelling op dat je computer geen cookies blokkeert. Dit kan je zelf aanpassen; ga bij ‘tools/extra’ naar ‘internet opties/cookies verwijderen’.

status van de bestellingDirect na het bestellen, ontvang je

per e-mail een orderbevesti-ging, met een overzicht van

de bestelde artikelen en de datum waarop

de bestelling klaar is.

Een print van deze e-mail heb je nodig als je de bestelling afhaalt in de winkel. Ook kan je de order op de site terugvinden bij

‘mijn HEMA-bestellingen’. Als je geen e-mail van HEMA hebt ontvangen en de order is ook niet terug te vinden op de site, dan is de bestelling niet goed doorgekomen. Plaats opnieuw een bestelling.

bestelling wijzigenAls je achteraf een wijziging wilt aanbrengen in je bestelling, zoals een andere datum of aantal, moet je de order bij ‘mijn HEMA-bestellingen’ eerst annuleren. Dit kan tot 23.00 uur, uiterlijk twee dagen voor de leverdatum. Plaats daarna een nieuwe bestelling.

meerdere taarten op maat be-stellenNeem voor een bestelling vanaf 10 stuks per e-mail contact op met bakkerij.verkoop@hema.nl en wij helpen je graag verder.aanvullende informatie over het ontwerp op de taart

Ontwerp je eigen taart

Gebak maakt een feest echt compleet! Bij HEMA kan je een aantal taarten en tompouces voorzien van een foto of tekening én een persoonlijke tekst . Zo ontwerp je je eigen gebak.

14

15

16