Vrste materijeSmeše; svojstva i dobijanje čistih supstanciElementi i jedinjenja

Ksenija Solunović I4Ana Turk I4Katarina Stojković I4Prof. Marina JovanovićAleksinačka gimnazijaAleksinac

1

Hemija je prirodna eksperimentalna nauka koja proučava materiju i njene promene. Povezana je sa mnogim prirodnim naukama kao sto su biologija, fizika, matematika, medicina, farmacija, geologija, metalurgija i druge.Prirodne nauke izučavaju materiju kao objektivnu relatnost i polje kao oblik postojanja materije.

Sve što nas okružuje i postoji nezavisno od naše volje ili  našeg saznanja zajednickim imenom nazivamo MATERIJA.

2

Materija se može definisati kao istovremena manifestacija mase i energije u vremenu i prostoru.Materija se ispoljava kroz kretanje, ona se niti troši niti stvara već prelazi iz jednog oblika u drugi. Ima masu, energiju, zapreminu, električne i magnetne osobine.Nalazi se u ,,neprekidnom kretanju” kao i svaka njena čestica. Pod kretanjem materije podrazumevaju se sve promene, kao što su promene položaja tela u prostoru, temperature, oblika ili agregatnog stanja tela pa sve do najsloženijih promena kakve su, na primer, hemijski procesi u živim organizmima. Materija i kretanje se nalaze u tesnoj međusobnoj vezi što znači da nema materije bez kretanja niti kretanja bez materije.

Poznato je više oblika kretanja materije kao što su : mehaničko, toplotno , svetlosno , hemijsko i dr.Pri kretanju materije dolazi do pretvaranja jednog oblika energije u drugi, ali se ukupna energija ne menja

3

Postoje dva vida materije: fizicko polje i supstanca. Supstanca je vid materije koji izgrađuje fizicko polje.

Sastoji se od veoma sitnih čestica – atoma, u čiji sastav ulaze protoni, neutroni i elektroni koji imaju sopstvenu masu ili masu mirovanja.

Fizicko polje je drugi oblik postojanja materije. Može biti gravitaciono, elektromagnetno kao i polje slabih i jakih sila u jezgru atoma. Karakteriše se energijom.

4

Promene supstanci

Fizičke promene Karakteristike supstanci koje merimo

bez promene identiteta supstance(Agregatno stanje, boja, tačka

topljenja itd.)

Hemijske promene Karakteristike supstanci koje merimo

samo uz promenu identiteta supstance

(Sagorevanje, reakcija sa vodom, kiselinom itd.)

5

Osnovni zadatak hemije je u tome da iz prirodnih smeša, postupcima hemijske analize i razlaganja, izdvoji pojedine čiste supstance – elementi i jedinjenja ili da ih izgradi (sinetizuje) vestačkim putem.

Čiste supstance su one supstance koje ne sadrze tragove nijedne druge supstance.

Čista supstanca ima odredjena fizicka i hemijska svojstva. Fizička svojstva ispoljavaju se pri fizickim promenama supstanci (tvrdoća, gustina, temperatura topljenja i ključanja itd.).Hemijska svojstva ispoljavaju se hemijskim promenama i hemijskim reakcijama kada se supstance međusobno sjedinjavaju gradeci složenije, ili razlažu gradeci jednostavnije supstance.

6

Postupci za dobijanje supstanci mogu se uvesti na osnovu poznavanja fizičkih i hemijskih svostva supstanci, s obzirom da se elementi i jedinjenja u prirodi najčešće nalaze u obliku homogenih ili heterogenih smeša.

Smeše najčešće razdvajamo sledecim postupcima:- sedimentacijom (taloženjem) - odvajanje čvrstih supstanci.- dekantovanjem (odlivanjem) - delimicno odvajanje tečnosti od taloga.- filtracijom (ceđenjem) - odvajanje tečnosti od taloga.- destilacijom - odvajanje tečnosti različitih temperatura kljucanja.- kristalizacijom - odvajanje dve ili vise čvrstih kristalnih supstanci u nekom rastvaraču, različitih sposobnosti rastvorljivosti. - flotacijom - odvajanje dva metala, od kojih jedan "voli" vodu, a drugi ne. - magnetom - odvajanje čvrstih smeša, gde postoji metal koga privlaci magnet. - uparavanjem - postupak zagrevanja tecne smeše do potpunog isparavanja tecnog sastojaka da bi se došlo do rastvorenog cvrstog.

7

U XVII veku započet je razvoj hemijske nauke sa istraživanjem engleskog fizičara i hemičara Roberta Bojla. Bojl definiše hemijski element kao prostu supstancu koja se ne moze razložiti na jos prostije, niti od jos prostijih izgraditi.

8

Ruski hemičar Dmitrij Ivanovič Mendeljejev je sredinom prošlog veka ukazao na razliku koja postoji između pojmova hemijski element i prosta (elementarna) supstanca. Hemijski element u savremenoj hemiji predstavlja skup svih atoma iste vrste u prirodi, a elementarna supstanca je na odgovarajuci nacin organizovana i uređena materijalna struktura, sagrađena od istovrsnih atoma.

Do danas je poznato 115 hemijskih elemenata i oko 600 elementarnih supstanci.

9