Embed Size (px)
Citation preview
Hermeneutisch
Communicatief
Model G.S.M.-FUNCTIE VAN DE LEERKRACHT
Doelstellingen van deze les
Kort herhalen HC-model voor het godsdienstonderwijs
Leraar als Getuige: voorbeelden + oefeningen
Leraar als Specialist: voorbeelden + oefeningen
Leraar als Moderator: voorbeelden + oefeningen
Opdracht
Intro: Hermeneutisch
communicatief
Vertrekpunt: Joods christelijk mensbeeld – de mens als beeld van
God
God als onafbeeldbaar – de mens als ‘gedeeltelijk’ onafbeeldbaar.
(Niet volledig (be)grijpbaar)
De mens is altijd ‘meer’ = een broze hermeneutische ruimte
Er zijn vandaag veel zingevers die die ruimte willen invullen.
Intro: Hermeneutisch
Communicatief
Pluraliteit houdt kansen en risico’s in.
5 doelstellingen voor het godsdienstonderwijs:
Bewustmaken van de pluraliteit
Kritisch bevragen van de pluraliteit
Hoe beschouw ik mijn leven? Hoe is mijn ruimte ingevuld? Hoe heeft het
leven mij geraakt? (Niemand is neutraal!)
Op een communicatieve manier bespreken
Hermeneutische knooppunten ontwarren
Transcendentie kan via verschillende kanalen binnenkomen
Aanbieden van het rijke christelijke verhaal/de traditie
Intro: Hermeneutisch
Communicatief
Hoe maak je dit model onder andere waar?
Door als G.S.M. voor de klas te staan!
Getuige – Specialist – Moderator
Lees de volgende 6 slides even door. Zij bevatten vooral theologische omkadering voor de G.S.M.-functie van de leerkracht.
Reflecteer vervolgens over de volgende vragen:
Merk je een verschuiving doorheen de drie aangeboden bronnen wat betreft één of meerdere van de functies?
Welke kans(en) zie jij in dit model?
Welk(e) obstakel(s) zie jij in dit model?
De antwoorden kunnen eventueel besproken worden op een coachingsgesprek.
G.S.M.
Motivatie: vanuit de visietekst (1996)
Godsdienstleerkrachten zijn christenen. Zij zoeken voor de leerlingen
leraar te zijn vanuit hun geloof in God, de Vader, Jezus, de Christus, en
in de Heilige Geest. Dit geloof beleven zij in verbondenheid met de
kerkgemeenschap. Liefde voor de kerk en kritische loyaliteit sluiten
elkaar daarbij in. Soms zal dit geloven een zoeken zijn, een geloven
tegen een achtergrond van ongeloof. Vooral dan zijn gebed, spirituele
vorming en de steun van de kerkgemeenschap nodig.
Het ligt voor de hand dat godsdienstleraren in hun opdracht getuigen
van hun christelijk geloven en zich daarop laten bevragen door
leerlingen. Bij het spreken over het christendom of over andere
godsdiensten blijft het persoonlijk doorleefd geloof uitgangspunt en
dragende grond.
G.S.M.
Motivatie in het ‘voormalige’ leerplan:
Getuige: het woord getuige is echter wat delicaat. ‘Engagement et
désengagement’: geen engagement dat de vrijheid van de leerling
inperkt. Getuigen is niet persoonlijke realia ter sprake brengen, maar
‘scherpstellen’ op het kostbaarheidskarakter van het christelijk geloven
vanuit het eigen geloofsengament.
Specialist: als specialist moet de leraar garant staan voor de correcte
informatie en juiste beoordeling. Hij dient erover te waken dat alle
belangrijke gegevens worden opgenomen. Hij heeft daarbij ook
aandacht voor het waarheidszoeken en –spreken van elke leerling. Hij
zorgt dat de goede documenten op tafel komen en dit op de goede
manier
G.S.M.
Moderator: als moderator leidt en begeleidt de leerkracht
zorgzaam en bedachtzaam het levensbeschouwelijke
communicatieproces. Hij creëert een sfeer van respectvolle
openheid waar levensbeschouwelijk leren en authentieke zin-communicatie volop aan bod komen. Het gaat in dit alles niet
alleen om vaardigheden, maar ook om houdingen. Nederigheid,
vrijmoedigheid en geduld zijn belangrijk.
G.S.M.
Motivatie vanuit de verklaring van de bisschoppen (2017)
Het vak r.-k. godsdienst is confessioneel verankerd. Het is verbonden met het geloof en de zending van de katholieke kerkgemeenschap. Alleen leerkrachten die daartoe een mandaat hebben ontvangen van de diocesane bisschop kunnen het vak r.-k. godsdienst geven. Deze verbinding staat borg zowel voor de nodige eenheid als voor de nodige verscheidenheid. Binnen de kerkgemeenschap kunnen gelovigen immers op verschillende wijze met dezelfde geloofsinhoud omgaan. Dat geldt ook voor het vak r.-k. godsdienst. Elke leerkracht godsdienst is gehouden het leerplan godsdienst te volgen en staat tegelijk met zijn of haar christelijke eigenheid voor de klas. Bovendien is het vak godsdienst geen vak als een ander. De inhoud van de les en de persoon van de leerkracht zijn nauw met elkaar verbonden. Godsdienst gaat ook over authenticiteit: de authenticiteit van zowel de boodschap als de boodschapper. Leerkrachten godsdienst rekenen op de nodige ondersteuning en samenwerking vanuit de kerkgemeenschap. Omgekeerd rekent de kerkgemeenschap op de nodige vorming en navorming voor de leerkrachten godsdienst
G.S.M.
Motivering vanuit verklaring van de bisschoppen (2017)
Leerkrachten godsdienst hebben een boeiende maar veeleisende opdracht. Zij staan op een kruispunt van soms heel tegenstrijdige verwachtingen en mogelijkheden. Ze kunnen de religieuze en levensbeschouwelijke diversiteit van onze samenleving niet ontkennen of ontlopen. Ze hebben er elke dag mee te maken, zowel in de klas als in de leraarskamer. Bovendien leggen zij ten aanzien van geloof, godsdienst en kerkgemeenschap ook een persoonlijke weg af. Soms stemt de inhoud van het leerplan godsdienst nauw overeen met hun persoonlijke ervaring en beleving, soms ook niet. Omdat leerkrachten godsdienst ertoe doen, verdienen zij een gerichte ondersteuning vanwege de school en de kerkgemeenschap. Namens de Erkende Instantie staan de inspecteurs-adviseurs r.-k. godsdienst in voor hun vakinhoudelijke en vakpedagogische ondersteuning. Voor de voortgezette vorming van leerkrachten godsdienst is een ruimer aanbod nodig, niet enkel op pedagogisch en didactisch vlak, maar ook op het vlak van hun persoonlijke spiritualiteit.
G.S.M.
Motivering vanuit de verklaring van de bisschoppen (2017)
Met het oog op deze voortgezette vorming is structureel overleg en samenwerking nodig tussen alle betrokken partijen in vorming en navorming,
onder wie de leerkrachten, de inspectie-begeleiding r.-k. godsdienst, Katholiek Onderwijs Vlaanderen, de faculteit Theologie en Religiewetenschappen (KU Leuven), de hogescholen en de diocesane Hogere Instituten voor Godsdienstwetenschappen. Leerkrachten godsdienst vervullen hun opdracht met een mandaat van de kerkelijke overheid; ze zijn
belangrijke actoren in de plaatselijke kerkgemeenschap; vaak zijn zij de enigen met wie kinderen of jongeren een inhoudelijk gesprek over godsdienst en levensbeschouwing kunnen aangaan. Terecht groeit daarom de vraag naar nieuwe verbindingswegen tussen de godsdienstleerkrachten en andere vertegenwoordigers of medewerkers van de plaatselijke kerkgemeenschap. Per regio kunnen school en kerkgemeenschap samen
nadenken over de concrete invulling van zulke nieuwe verbindingswegen.
Getuige: voorbeelden
Altijd authentiek
Kritisch loyaal
Voorbeelden uit de lespraktijk:
Gelooft u (eigenlijk/echt/…) in God?
Bidt u?
Gaat u elke week naar de kerk?
Bijbeltekst roept weerstand op bij de leraar: ‘Ik zou ook boos zijn als
oudste broer die altijd flink heeft geluisterd.’
Advocaat van de duivel (durven) spelen door bijvoorbeeld een
onpopulair standpunt te verwoorden.
Specialist: voorbeelden
Groeien in levensbeschouwelijke bedachtzaamheid, religieuze
geletterdheid
Nascholingen binnen én buiten het vakgebied
Godsdienstonderwijs.be (bijvoorbeeld Theologische en Bijbelse
achtergronden bij de ingrediënten van het geactualiseerde
leerplan)
https://www.kuleuven.be/thomas/page/theologische-achtergronden/
https://www.kuleuven.be/thomas/page/abel/
Gluren bij de buren: lessenmappen van NGO’s, onderwijsorganisaties, …
Specialist: voorbeelden
Voorbeeld uit de klaspraktijk:
Les over Armoede in het Zuiden
Milleniumdoelstellingen SDG’s
Recente cijfers, grafieken, percentages, …
Christelijke én niet-christelijke bronnen
Moderator: voorbeelden
Uit de visietekst: Ingaan op ernstige vragen die leerlingen hebben
en hen datgene aanreiken waar ze ten diepste behoefte aan
hebben. Soms zal dat informatie zijn, soms een persoonlijke
stellingname of getuigenis en soms zal dat een luisteren zijn naar leerlingen, naar anderen of de Ander. Voor alles is er een gunstig
moment. Het komt erop aan deze kansen te valoriseren.
Vanuit het voormalige leerplan: begeleidt het levensbeschouwelijke
communicatieproces. Respectvolle openheid voor levensbeschouwelijk leren en authentieke zincommunicatie.
Moderator van het multicorrelationele zoekproces van de leergroep en begeleider van de individuele identiteitsopbouw van de leerling.
Moderator: voorbeelden
Neemt de kinderen en jonge mensen als uitgangspunt: grote
gevoeligheid voor wat er leeft in de jongerencultuur, mee durven
afdalen in het zoeken, verwonderen, aarzelen, twijfelen, spotten,
etc. van jongeren
Laat de opvoedeling vrij om zelf zijn keuze te maken: gunt kinderen
jongeren een oefenplaats, houdt hen vast en laat hen ook los
Heeft een open waarheidsbegrip: leven als trektocht, waarheid in
de toekomst, waarheid in voortdurende (de)constructie
G.S.M.–functie van de leraar:
opdracht – deadline = 30/11/2020 Keuze uit 3
A) Zoek* zelf 2 impulsen en werk elkeen uit volgens het drieluik ‘Getuige’, ‘Specialist’ en ‘Moderator’.
B) Zoek* zelf 6 impulsen en werk 2 hiervan uit binnen het luik ‘getuige’, 2 binnen het luik ‘Specialist’ en 2 binnen het luik ‘Moderator’.
Gebruik voor de uitwerking van keuze A of B volgende richtlijnen:
Noteer kort (max. 150 woorden) de beginsituatie van de klasgroep waarin je de desbetreffende impuls wil inzetten.
Noteer op welke manier jij deze impuls getuigend en/of als specialist en/of modererend wil inzetten. (Max 300 woorden per impuls).
C) Kies 4 impulsen uit de lijst die volgt en noteer bij elke gekozen impuls waarom je deze wel of niet zou inzetten binnen jouw G.S.M.-functie als leraar. (Minstens 250 woorden per impuls.)
* Je mag hiervoor gebruik maken van jouw eigen lesmateriaal en/of de materialen die op jouw school gebruikt worden.
Impulsen
Film Noah (2014) ‘Creation of the Universe’
https://www.youtube.com/watch?v=KMDWWDZ8ozE
Lied ‘Mad at Disney’ van Salem Ilese (2020)
https://www.youtube.com/watch?v=uJbooOYyBCA
Lied ‘The Enemy’ van Zornik (2010)
https://www.youtube.com/watch?v=xy_Fy3rbZbA
Lied ‘Carmen’ van Stromae (2015) https://www.youtube.com/watch?v=UKftOH54iNU
Commercial Coca-Cola (2020) https://www.youtube.com/watch?v=SukwNeHMMhQ
Impulsen
Matteüs 20, 1-16a: De werkers van het elfde uur :
Jezus zei: ‘Dit voorbeeld leert je iets over Gods nieuwe wereld. Er is een man die een wijngaard heeft. Vroeg in de
ochtend gaat hij op weg. Hij zoekt arbeiders om in zijn wijngaard te werken. Hij spreekt een bedrag met hen af: het
normale loon voor een dag werken. En hij stuurt ze naar zijn wijngaard. Later die ochtend gaat de eigenaar van de
wijngaard weer op weg. Hij ziet mannen op straat die nog geen werk hebben. Hij zegt tegen hen: ‘Ga maar in mijn
wijngaard werken. Ik zal jullie een eerlijk loon geven.’ De mannen gaan aan het werk. Om twaalf uur en om drie uur ’s
middags gaat de man opnieuw op weg. Weer stuurt hij de mannen die hij tegenkomt, naar zijn wijngaard. Als de dag
bijna om is, gaat de man nog één keer op weg. Weer ziet hij mannen op straat staan. Hij vraagt: ‘Waarom staan jullie
hier de hele dag zonder werk?’ De mannen antwoorden: ‘Niemand heeft ons vandaag werk gegeven.’ Dan zegt de
man: ‘Ga maar in mijn wijngaard werken.’ Als het avond is, zegt de eigenaar van de wijngaard tegen de man die zijn
zaken regelt: ‘Roep alle arbeiders en geef ze hun loon. Betaal eerst de mannen die het laatst gekomen zijn. En als
laatste de mannen die het eerst kwamen.’ De mannen die maar kort gewerkt hebben, zijn dus het eerst aan de beurt.
Zij krijgen het normale loon voor een dag werken. De mannen die de hele dag gewerkt hebben, zijn het laatst aan de
beurt. Zij denken: Wij zullen dan wel meer krijgen. Maar ook zij krijgen het normale loon voor een dag werken. Met het
geld in hun hand komen ze bij de eigenaar van de wijngaard. Ze zeggen: ‘Het is niet eerlijk! Die anderen hebben maar
één uur gewerkt. Wij hebben de hele dag hard gewerkt in de hete zon. En nu krijgen zij evenveel als wij!’ De eigenaar
zegt tegen één van die mannen: ‘Beste vriend, ik heb jullie niet oneerlijk behandeld. We hadden toch het normale loon
afgesproken? Ga rustig naar huis met je geld. Ik wilde de mannen die het laatst kwamen, net zo veel geven als jullie.
Het is mijn geld. Ik mag ermee doen wat ik wil. Waarom zijn jullie jaloers als ik anderen goed behandel?’ Zo zal het gaan
in de nieuwe wereld. Mensen die nu het laatst komen, zullen dan vooropgaan. En mensen die nu het eerst komen,
komen dan achteraan.’
Copyright: C. Leterme
De tekst ’Bijbel in gewone taal’ (Deze Bijbeltekst komt uit de Bijbel in Gewone Taal, © Nederlands Bijbelgenootschap 2014, p. 1555-1556)
Impulsen Diezelfde dag gingen twee van de leerlingen op weg naar een dorp dat Emmaüs heet en zestig stadiën (30km) van Jeruzalem
verwijderd ligt. Ze spraken met elkaar over alles wat er was voorgevallen. Terwijl ze zo met elkaar in gesprek waren, kwam Jezus zelf naar hen toe en liep met hen mee, maar hun blik werd vertroebeld, zodat ze hem niet herkenden. Hij vroeg hun: ’Waar loopt u toch over te praten?’ Daarop bleven ze somber gestemd staan. Een van hen, die Kleopas heette, antwoordde: ’Bent u dan de enige vreemdeling in Jeruzalem die niet weet wat daar deze dagen gebeurd is?’ Jezus vroeg hun: ’Wat dan?’ Ze antwoordden: ’Wat er gebeurd is met Jezus uit Nazaret, een machtig profeet in woord en daad in de ogen van God en van het hele volk. Onze hogepriesters en leiders hebben hem ter dood laten veroordelen en laten kruisigen. Wij leefden in de hoop dat hij degene was die Israël zou bevrijden, maar inmiddels is het de derde dag sinds dit alles gebeurd is. Bovendien hebben enkele vrouwen uit ons midden ons in verwarring gebracht. Toen ze vanmorgen vroeg naar het graf gingen, vonden ze zijn lichaam daar niet en ze kwamen zeggen dat er engelen aan hen waren verschenen. De engelen zeiden dat hij leeft. Een paar van ons zijn toen ook naar het graf gegaan en troffen het aan zoals de vrouwen hadden gezegd, maar Jezus zagen ze niet.’ Toen zei hij tegen hen: ’Hebt u dan zo weinig verstand en bent u zo traag van begrip dat u niet gelooft in alles wat de profeten gezegd hebben? Moest de messias al dat lijden niet ondergaan om zijn glorie binnen te gaan?’ Daarna verklaarde hij hun wat er in al de Schriften over hem geschreven stond, en hij begon bij Mozes en de Profeten. Ze naderden het dorp waarheen ze op weg waren. Jezus deed alsof hij verder wilde reizen. Maar ze drongen er sterk bij hem op aan om dat niet te doen en zeiden: ’Blijf bij ons, want het is bijna avond en de dag loopt ten einde.’ Hij ging mee het dorp in en bleef bij hen. Toen hij met hen aan tafel aanlag, nam hij het brood, sprak het zegengebed uit, brak het en gaf het hun. Nu werden hun ogen geopend en herkenden ze hem. Maar hij werd onttrokken aan hun blik. Daarop zeiden ze tegen elkaar: ’Brandde ons hart niet toen hij onderweg met ons sprak en de Schriften voor ons ontsloot?’ Ze stonden op en gingen meteen terug naar Jeruzalem, waar ze de elf en de anderen aantroffen, die tegen hen zeiden: ’De Heer is werkelijk uit de dood opgewekt en hij is aan Simon verschenen!’ De twee leerlingen vertelden wat er onderweg gebeurd was en hoe hij zich aan hen kenbaar had gemaakt door het breken van het brood.
Nieuwe Bijbel Vertaling 2004 Lucas 24, 13 - 35
https://www.emmausgangers.net/preken/evangelie.htm
Impulsen
Spreuken 31, 10-13.19-20.30-31: Een sterke vrouw:
Een sterke vrouw, wie zal haar vinden? Ze is heel wat waardevoller dan
koralen! Haar man vertrouwt op haar en het zal hem aan winst niet ontbreken. Zij brengt hem geluk, geen ongeluk, alle dagen van haar
leven. Zij zoekt zorgvuldig wol en linnen uit en haar handen bewerken
het met genoegen. Zij strekt de handen uit naar het spinrokken en
houdt de weefspoel in haar vingers. Zij opent haar hand voor de arme
en strekt haar armen uit naar de misdeelde. Charme is bedrieglijk, schoonheid vluchtig, maar een vrouw die God vreest, moet worden
geroemd. Bejubel haar om de vrucht van haar handen en roem haar in
de poorten om haar werken.
Copyright: C. Leterme
De tekst Dichter bij de tijd (Bewerking: C. Leterme)
Impulsen
Kortfilm ’Blind Date’ van Camiel Schouwenaar
https://www.youtube.com/watch?v=ug-a-
Re0x2Y&feature=emb_err_woyt
Kortfilm ‘The Present’ https://www.youtube.com/watch?v=WjqiU5FgsYc
Fragment uit Pixar movie ‘Up’
https://www.youtube.com/watch?v=VR8hlvLghrs + https://www.youtube.com/watch?v=F2bk_9T482g&t=6s
Lied ‘Alles is gezegend’ van Typhoon, Touris LeMC, Brihang, Freez
https://www.youtube.com/watch?v=ylsMRAx-Two
Feedback
Vragen/bedenkingen/opmerkingen mogen steeds gemaild worden
naar [email protected]
Deadline voor de taak = 30/11/2020 om 23u59.
Format voor documentsnaam: Naam+taakGSMfunctie
