Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
2016 #2 | relatiemagazine van het Kadaster
Herverkaveling helpt bij verbetering Helmonds bedrijventerrein
SPOORZONE DELFTALLEREERSTE AKTE MET 3D-WEERGAVE VAN RECHTEN
REGIONALE WOONVISIE ONDERBOUWEN MET WONINGMARKTCIJFERS
IN H
ET
KO
RT
CO
LOFO
N
X 175500Y 531800
Noordoostpolder, Creil
Terzake #2, mei 2016 | Eindredactie Karl Adams | Redactie Janny Postmus, Huub Bouwmeester, Ernst Peter Oosterbroek, Brenda Veldhuis, Rozemarijn Karkdijk
Opmaak Peter Donderwinkel, Kadaster | Fotografie Plaatwerk Fotografen, Spoorzone Delft (9), Kadaster | Druk OBT BV, Den Haag | Oplage 9.000, vier keer per jaar
Redactieadres Terzake, Postbus 9046, 7300 GH Apeldoorn; [email protected] | Terzake downloaden? kadaster.nl -> Over Kadaster -> Brochures en publicaties
HE
T V
LAK
KE
LA
ND
Unieke samenwerking met Suriname van startHet Surinaamse Kadaster -het Management Instituut voor Grondregistratie en
Land Informatie Systeem (MI-GLIS)- is een unieke samenwerking gestart met
Nederlandse Geo- en IT-organisaties, waaronder het Kadaster. Het MI-GLIS heeft
zich ontwikkeld tot een moderne semi-overheidsorganisatie. De volgende stap is
verbetering van de ketenintegratie van de landadministratievoorziening. Hiervoor
wil het de samenwerking vergroten tussen leveranciers en gebruikers van onroerend
goed-data, zoals landmeters, notarissen, banken en overheid. Wederzijdse bezoeken
aan IT- en Geo-bedrijven binnen Nederland en Suriname maken deel uit van het
project. Het project wordt gefinancierd door de Rijksdienst voor Ondernemend
Nederland (RVO).
FabCity: tijdelijke stad voor innoveren en experimenterenVan 11 april t/m 26 juni is het Kadaster aanwezig tijdens FabCity,
georganiseerd door Europe by People. In deze tijdelijke stad,
op het Java-eiland in Amsterdam, wordt door meer dan 400
studenten en andere geïnteresseerden geïnnoveerd, onderzocht
en geëxperimenteerd. Het Kadaster heeft er een plek vanwege het
onderzoek naar de Virtuele Geleidelijn en nodigt bezoekers uit om
mee te werken aan dit project. De aanleiding voor dit event is het
Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie.
www.europebypeople.nl/fabcity-2 www.virtuelegeleidelijn.nl
Nationale Lean AwardHet Kadaster heeft de Nationale Lean Award gewonnen, dé prijs voor het beste Lean-initiatief van Nederland. Dit is 7 april bekend gemaakt tijdens het Lean-
event in Utrecht. Het Kadaster stond in de finale samen met Cygnific en Medisch Spectrum Twente (MST). De prijs wordt toegekend door een jury in combinatie
met publieksstemmen. De Lean Award is een initiatief van de Lean Consultancy Group. Het Kadaster heeft de Lean Award gewonnen voor de inrichting van een
Lean-productielijn voor het sneller actualiseren van topografische kaarten. Kijk voor een artikel over dit proces op: www.procesverbeteren.nl
wie Maarten van Hulzen
wat Developer ESRI Nederland
waar Creil, Noordoostpolder
Waarom is deze plek voor u zo bijzonder?
“De Noordoostpolder is voor mij het mooiste plekje
van Nederland. Het weidse en vlakke uitzicht vind
ik waanzinnig. Voor mijn werk zie ik de luchtfoto’s
van het gebied. En als straks de tulpen weer gaan
bloeien, is het net een kleurrijk Mondriaanschilderij.
Ik ben er geboren en bezoek er mijn ouders
regelmatig. Altijd als ik dan de brug bij Ramspol
overga, denk ik: oh, wat een prachtig land.”
“Het weidse en vlakke uitzicht vind ik waanzinnig”
3terzake #2 | 2016
‘‘Eigendom is het begin van groei; goed vastgelegd biedt het rechtszekerheid
en zorgt voor vrede en stabiliteit’’ Frank Tierolff tijdens directiebijeenkomst Bestuur en Strategie | 7 maart 2016
Inhoud
7 Omgevingswet centraal in twee congressen op 16 juni 2016
8 Spoorzone Delft: allereerste akte met 3D-weergave van rechten
10 Regionale woonvisie onderbouwen met woningmarktcijfers
10
124
8
4 Herverkaveling helpt bij verbetering Helmonds bedrijventerrein
11 Leerlingen basisscholen doen aan crowdsourcing
12 Henk Haan: van boerenzoon tot verkavel-expert
13 Keniaanse sloppengemeenschap vindt houvast in landrechtmodel
14 Kwartaal in cijfers
4
TER
ZA
KE
Herverkaveling helpt bij verbetering Helmonds bedrijventerrein
5terzake #2 | 2016
De succesvolle aanpak van het bedrijventerrein Induma Oost heeft de
ondernemers in het nabijgelegen Induma West enthousiast gemaakt
om ook hier gezamenlijk de schouders eronder te zetten.
Initiatief ondernemersHet gaat om een gebied van 8 hectare waarin ruim 30 ondernemers
actief zijn. Samen werken betekent ook samen investeren.
Ondernemers doen dat natuurlijk alleen maar als er een goed
toekomstperspectief is. Om een ‘win-win’-situatie te creëren, zoeken
de samenwerkende partijen naar creatieve oplossingen. “Vraaggericht
ontwikkelen noemen we dat”, aldus wethouder Jos van Bree.
“In Helmond investeren wij al jaren in organiserend vermogen. Dat
betaalt zich terug op de Induma-terreinen, waar ondernemers en
vastgoedeigenaren samen met de overheid aan de slag zijn om hun
gebied weer toekomstbestendig te maken.”
Het bedrijventerrein Induma West in Helmond is
ruim 50 jaar oud en erg toe aan een opknapbeurt.
Ondernemers, de gemeente Helmond, de Brabantse
Ontwikkelingsmaatschappij en de Stichting
Bedrijventerreinen Helmond slaan de handen
ineen om op experimentele wijze het gebied weer
economische toekomstwaarde te geven. Ook
stedelijke herverkaveling wordt ingezet
om het gebied te verbeteren.
Sauvé Meubelen is een gevestigde naam op het Helmondse bedrijventerrein Induma West. Eigenaar Willy Sauvé (tweede van rechts) staat welwillend tegenover de plannen om de bedrijvigheid van het gebied te verbeteren. En staat open voor het ruilen van bedrijfslocaties.
6
EV
EN
NO
TER
EN
!
6
cvc2016.nl Schrijf u in voor de Common Vision
Conference. Van 5 t/m 7 juni in Amsterdam.
Het Kadaster organiseert deze namens vijf
vooraanstaande Europese organisaties:
EuroGeographics, CLGE, EULIS, ELRA en PCC.
Welke rollen en verantwoordelijkheden hebben
karterings- en kadasterorganisaties bij thema’s
als datakoppeling, zeekadaster, smart cities,
infrastructuur, big data en 3D?
kadaster.nl/vastgoeddashboard Onafhankelijk en actueel, voor heel Nederland: alle cijfers
over onder andere woningverkopen, hypotheken, executieveilingen, agrarische grond en schepen.
In ons Vastgoed Dashboard vindt u grafieken en tabellen voor heel Nederland en per provincie.
Met iedere maand verse cijfers.
kadaster.nl/bagnieuwsbrief Voor iedereen die te maken heeft met de Basisregistraties
Adressen en Gebouwen (BAG): de digitale BAG-nieuwsbrief. Hier leest u het allemaal: een
nieuw bestelscherm, een nieuwe webservice voor gebouwen, wetswijzigingen, jaarrapportages,
kwaliteitsverbeteringen. De nieuwsbrief verschijnt ongeveer 4 keer per jaar; aanmelding is gratis.
Maandelijks op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen van het Kadaster? Meld u aan voor Terz@ke. kadaster.nl/terzake
Jos van Bree wethouder gemeente Helmond
Frits Ruttenparkmanager Stichting
Bedrijventerreinen Helmond
“Als een methode kansrijk lijkt, gaan de partijen het experiment aan. En zo kwamen we op
stedelijke herverkaveling”
Drie pijlersHet plan voor Induma West rust op drie pijlers. Naast het opknappen van
de openbare ruimte door de gemeente, past de gemeente het principe
van ‘verdien de ruimte’ toe. Als een bedrijf bereid is om te investeren
in zijn vastgoed of de openbare ruimte en op die manier bijdraagt aan
de kwaliteit van het bedrijventerrein, wil de gemeente ruimer naar
bestaande kaders zoals het bestemmingsplan kijken. De derde pijler
is het ruimte geven voor nieuwe methodes; het idee van de proeftuin.
Wethouder Van Bree: “Elk idee dat kan bijdragen aan verbetering, is
een goed idee. Als een methode kansrijk lijkt, gaan de partijen het
experiment aan. En zo kwamen we op stedelijke herverkaveling als
hulpmiddel om een grote kwaliteitsverbetering in het gebied voor elkaar
te krijgen.”
Vertrouwen wekkenHoewel de wens om het bedrijventerrein te verbeteren zowel bij de
ondernemers als bij de gemeente leefde, was er nog niet direct een
gezamenlijke aanpak. De Stichting Bedrijventerreinen Helmond (SBH)
heeft hierin bemiddeld. Frits Rutten, parkmanager SBH, licht zijn eigen
rol toe. “Ondernemers hebben een soort natuurlijk wantrouwen tegen
de overheid. De overheid verleent of weigert vergunningen. De overheid
maakt dingen mogelijk, maar stelt ook beperkende regels vast en
handhaaft deze. Ondernemers hebben daardoor een gemeenschappelijk
belang richting overheid. Maar bedrijven onderling hebben ook hun eigen
belangen. Ik zie mijzelf als een intermediair tussen alle partijen: elkaar
leren kennen, onderling vertrouwen wekken en tot afspraken komen.”
Voor het stedelijke herverkavelingstraject is het Kadaster ingeschakeld.
Dat is weliswaar ook een overheidspartij, maar het heeft geen directe
belangen in het gebied.
RuilideeënAlle partijen zijn inmiddels ongeveer een jaar met elkaar in gesprek
om tot goede plannen te komen. In een zogeheten wenszitting heeft
elke eigenaar aangegeven wat zijn wensen zijn voor de locatie van zijn
bedrijfspand. Door de wensen openlijk uit te spreken, konden eigenaren
reageren op elkaars ideeën voor de toekomst. Hieruit zijn al een paar
interessante ruilideeën naar voren gekomen, die nu verder worden
uitgewerkt. Rutten: “Als je voor bedrijfsuitbreiding per se het pand van je
buurman wilt hebben, kan die daarvoor de hoofdprijs vragen. Door een
ruilplan te maken, kunnen we bereiken dat de panden voor een eerlijke
prijs van de ene naar de andere eigenaar gaan. Het Kadaster speelt een
belangrijke rol in het voorkomen van overvragen en onderbieden.”
TER
ZA
KE
ver
volg
7terzake #2 | 2016
Veel gemeenten vinden de regels voor ruimtelijke plannen
ingewikkeld en onduidelijk. Met de Omgevingswet wil de
overheid deze regels vereenvoudigen en samenvoegen.
Zodat het straks bijvoorbeeld makkelijker is om
bouwprojecten te starten.
Omgevingswet en KadasterVoor een goede uitvoering van de Omgevingswet is het
nodig alle relevante informatie integraal te ontsluiten
voor het bedrijfsleven, de burger en de overheid. Hiervoor
worden zogenoemde Informatiehuizen ingericht. Het
Kadaster verkent voor de domeinen Ruimte en Bouw hoe
deze informatievoorziening moet worden gerealiseerd.
Het Kadaster is dan ook op 16 juni vertegenwoordigd op
twee congressen over de Omgevingswet.
Eén loket voor alle omgevingsrechten: de Omgevingswet moet het mogelijk maken. Naar verwachting treedt de wet in 2018 in werking. En dus moeten gemeenten aan de slag. Maar veel is nog onduidelijk. Twee congressen op 16 juni proberen houvast te geven. Inclusief bijdragen van het Kadaster.
Omgevingswet centraal in twee congressen op 16 juni 2016
Omgevingswet - The Next LevelCongres van Binnenlands BestuurHet Omgevingswetcongres ‘The Next Level’ van Binnenlands Bestuur biedt de kans om
kennis en vaardigheden op te doen en vooral uit te wisselen. Gemeenten staan in de
startblokken voor de Omgevingswet. Afdelingshoofden, projectleiders en bestuurders
moeten aan de slag: de één met de inhoud (de omgevingswet vraagt nieuwe kennis en
expertise), de ander met de vorm (welke gemeentelijke afdeling neemt het voortouw
in de stelselwijziging? Welke nieuwe vaardigheden hebben medewerkers nodig?).
Betrokkenheid van burgers, ondernemers en maatschappelijke organisaties staat
centraal in de workshops. De plenaire sessie staat onder leiding van Aart Jan Klijnjan,
programmadirecteur Omgevingswet van het Kadaster.
Waar: Antropia in Driebergen
Wanneer: 16 juni 2016, vanaf 09.30 uur – afsluitende borrel vanaf 16.00uur
Programma en aanmelding via: www.binnenlandsbestuur.nl/omgevingswet2016
Omgevingswet - the Movie, Samen werken aan het scriptCongres van DataLandTijdens het congres zitten de gemeenten op de stoel van een regisseur. Met de komst van
de Omgevingswet krijgen de burgers meer invloed op de inrichting van de (gemeentelijke)
omgeving. Welke informatie hebben gemeenten nodig om met deze nieuwe werk- en
denkwijze om te gaan, om het te regisseren? En hoe gaan ze de basisregistraties en
andere informatie daarbij gebruiken? Tijdens het congres gaan de bezoekers op diverse
filmsets gezamenlijk werken aan het script voor de vormgeving en implementatie van
de Omgevingswet. In de voorstelling van het Kadaster ervaren de deelnemers hoe de
informatiehuizen kunnen bijdragen aan een integrale ontsluiting van omgevingsinformatie
voor verschillende soorten gebruikers.
Waar: Fort Voordorp in Groenekan
Wanneer: 16 juni 2016, vanaf 10.00 uur – afsluitende borrel vanaf 16.00uur
Programma en aanmelding via: www.dataland.nl/congres
8
Het project Spoorzone Delft heeft als doel om het stationsgebied als
OV-knoop klaar te maken voor de toekomst. In een compact gebied
komen de belangen samen van de gemeente, NS Vastgoed en
Prorail/Railinfratrust.
Spoorzone Delft: eigendomsbelangen De gemeente Delft is eigenaar van de grond. NS Vastgoed is
rechthebbende van de stationshal met winkels en de technische
installaties, liften en trappen. Prorail/Railinfratrust is rechthebbende van
de spoortunnel en het ondergrondse reizigersgebied. “Het bouwwerk van
Station Delft en Stadskantoor brengt eigendomsrechten van ProRail/RIT,
NS en de gemeente Delft samen op een relatief klein oppervlak. Daarom
was deze locatie zo geschikt voor de 3D-pilot van het Kadaster”, aldus
Els van der Riet van Spoorzone Delft. De 3D-visualisatie voor het project
werd gemaakt door Mecanoo Architecten. Notariskantoor Houthoff
Buruma stelde de akte op.
VE
LDW
ER
K
Bouwprojecten worden steeds complexer. Verschillende lagen op, boven én onder de grond. Een ‘platte’ 2D-kaart geeft dan niet meteen een duidelijk beeld wat van wie is. TU Delft en Kadaster maakten het als eerste ter wereld mogelijk om een 3D-weergave van rechten te registreren. Op 21 maart 2016 werd de eerste akte ingeschreven, van het bouwproject Spoorzone Delft.
Spoorzone Delft: allereerste akte met 3D-weergave van rechten
Els van der Riet, Ruben Roes en Jantine Stoter
9
TU Delft: toepassing 3D-techniekJantine Stoter combineert haar werkzaamheden als 3D-expert bij het
Kadaster met een hoogleraarschap 3D-Geoinformatie aan TU Delft.
“Sinds 2000 doe ik al onderzoek naar de behoefte aan 3D-registraties
en mogelijke alternatieve oplossingen. De uitdaging in Delft was
om met een technische oplossing te komen die ook voor juristen
bevredigend is. Dit is de eerste keer dat we dat doen.” Volgens Stoter
voorkomt een 3D-weergave problemen in de toekomst, wanneer een
eigendomssituatie moet worden geïnterpreteerd vanuit de stukken.
“We zagen dit voordeel zelf al in ons project toen we op basis van de
2D-akten de 3D-weergave reconstrueerden: er kwamen enkele ‘witte
vlekken’ aan het licht. Een draaideur van het Stadskantoor Delft
die uitsteekt in het eigendom van NS en niet doorloopt tot aan het
plafond: van wie is de ruimte vanaf de draaideur tot aan het plafond?”
Kadaster: eigendomsregistratie Ruben Roes was betrokken als hoofdbewaarder van het Kadaster:
“Het is steeds moeilijker geworden om allerlei complexe juridische
situaties goed te registreren. Terwijl wij juist geacht worden zo
specifiek mogelijk aan te geven waar een recht betrekking op heeft. De
huidige combinatie van registratie en kaart is dan eigenlijk niet meer
toereikend om aan derden duidelijkheid te bieden hoe het juridisch in
elkaar zit. Het Spoorzone-bouwwerk staat op 15 kadastrale percelen.
3D-techniek maakt het ons nu mogelijk de eigendomssituatie op een
betere manier vast te leggen.”
Toekomst: 3D-registratie
Volgens Stoter is de inschrijving een belangrijke eerste stap op weg
naar een volledige 3D-registratie. “We hebben de grenzen opgezocht
van alle technische, kadastrale en juridische mogelijkheden.
Deze eerste inschrijving maakt in één oogopslag duidelijk wat de
meerwaarde is: een 3D-weergave is veel doeltreffender dan welke
uitleg ook. Maar nog belangrijker: door het daadwerkelijk te doen
wordt duidelijk hoe de techniek de kadastrale en juridische behoeften
nog beter kan ondersteunen. En welke aanpassingen aan bijvoorbeeld
regelgeving nodig zijn om dit nog beter te ondersteunen. Hierna kan
dus de volgende stap worden genomen.”
www.spoorzonedelft.nl
www.nieuwdelft.nl
terzake #2 | 2016
“Een 3D-weergave is veel doeltreffender dan welke uitleg ook”
10
UIT
GE
LIC
HT
De regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is
een samenwerkingsverband van zes gemeenten.
Met opgeteld 30 woonkernen. En een heldere
woonvisie: regiobelang boven gemeentebelang.
WoonvisieIemke Bruseker (rechts op de foto) is
programmamanager Regio Alblasserwaard-
Vijfheerenlanden. En trots op de regionale
woonvisie: “Regio’s verdelen meestal
op voorhand het nieuwbouwbudget
onder gemeenten. Wij doen dat niet.
Nieuwbouwplannen bespreken we met de
gemeenten; we blijven naar kwaliteit kijken, we
gunnen het elkaar. Wij bouwen daar waar de
vraag is. Het belang van de regio staat voorop.”
Om te blijven aansluiten bij de vraag en de invloed
op de bestaande woningmarkt in kaart te hebben,
wilde de regio weten: hoe doet de regionale
koopwoningmarkt het eigenlijk?
Kernvragen De regio klopte aan bij het Kadaster. Lia de
Kievit, adviseur Ruimtelijk Beleid bij de gemeente
Molenwaard: “We zagen de woningmarkt uit
het dal kruipen, maar we wisten niet: wie koopt
nou wat? En juist die vraag is voor een gemeente
het belangrijkst.” “Je wilt bijvoorbeeld niet
dat nieuwbouw concurreert met je bestaande
voorraad”, vult Bruseker aan.
Woningmarktrapportage KadasterDe rapportage van het Kadaster liet voor zes
jaren de ontwikkelingen zien in onder meer:
aantallen transacties, leeftijden eigenaren,
woningtypen, bouwjaren, aandelen starters
en doorstromers, gemiddelde koopsommen
en vierkante-meterprijzen. Op regioniveau,
Regionale woonvisie onderbouwen met woningmarktcijfers
“We zijn een landelijke regio in de Randstad, waar veel
gespaard wordt en waar men mooie huizen koopt.”
Ook de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden zag de woningmarkt aantrekken. En wilde voor zijn inwoners weten: sluit het woningaanbod nog aan bij de vraag? Hoe doet onze bestaande woningvoorraad het? Een woningmarktrapportage van het Kadaster bood inzicht.
11
Hoe maken we leerlingen beter bewust van hun omgeving terwijl ze tegelijkertijd ook nuttige informatie verzamelen? Tijd voor het Kadaster om de mogelijkheden van crowdsourcing in het (basis)onderwijs te onderzoeken. En voor deze proef een speciaal lespakket te ontwikkelen.
CrowdsourcingTechnieken veranderen, maar scholen gebruiken vaak nog ouderwetse leermethoden voor topografie en geografie. Terwijl kinderen opgroeien met nieuwe technieken zoals 3D en Google Street View. Bij crowdsourcing wint een grote groep mensen data in. Hiervoor is het belangrijk dat de inwinning continu en landsdekkend gebeurt. Vanwege de goede dekking en verdeling kwamen basisscholen in beeld.
Inwinning objecten in omgevingMagdalena Grus en Daphne Bol van het Kadaster bezochten vier basisscholen. Het onderwerp voor crowdsourcing was snel bepaald. Hulpdiensten, zoals ambulance en brandweer, hebben behoefte aan extra objecten in de topografische kaart zoals paaltjes en drempels. De leerlingen gebruikten een online applicatie om gegevens in te winnen en toe te voegen. Terwijl ze tegelijkertijd werkten aan hun geografische ontwikkeling en oriëntatievermogen.
KwaliteitKinderen willen weleens lollige dingen doen, zoals het plaatsen van een school in het IJsselmeer. Voor een ambulance is het natuurlijk essentieel dat de informatie 100% juist is; voor andere partijen is een kwaliteit van 80% wellicht voldoende. Het Kadaster gaat de komende tijd kijken hoe het controleproces ingericht kan worden.
En verderCrowdsourcing biedt veel mogelijkheden. Voor gemeenten is het bijvoorbeeld nuttig als leerlingen aangeven waar verkeersonveilige situaties zijn. Het Kadaster gaat de ervaringen en ideeën nu verder vormgeven. Aan de basisschoolleerlingen zal het niet liggen; ze waren super-enthousiast en hadden echt het gevoel dat ze van belang zijn in de maatschappij.
www.kadaster.nl/onderwijs
www.kadaster.nl/web/pagina/Lespakket-Kadaster.htm
Leerlingen basisscholen doen aan crowdsourcing
kernniveau, vergeleken met andere regio’s. Bruseker:
“Ambtenaren konden aardig veel duiden, maar er was
veel interpretatie. Het Kadaster heeft nu de feiten
geleverd.”
De belangrijkste conclusies?De Kievit: ”De cijfers bevestigden het beeld dat
we hadden: het aantal transacties stijgt. Dat is
prettig. En veel nauwkeuriger dan je zelf kunt
achterhalen.” Bruseker: “We dachten dat we een
periode van bevolkingsdaling tegemoet gingen. Je
zou dan verwachten dat het aantal verkopen onder
het landelijke gemiddelde ligt; dat is niet zo.” De
verrassing? “De starters!”, vertelt De Kievit. ”Die
kopen juist iets duurder, groter en vrijstaand. We
hoorden al van makelaars: mensen komen met een
spaarpot aan als ze voor het eerst kopen.”
Van conclusies naar een herijking WoonvisieDe regio gebruikt de cijfers bij het toekomstbestendig
maken van de Woonvisie. Samen met
belanghebbenden in het gebied, zoals makelaars en
woningcorporaties. Bruseker ziet het met vertrouwen
tegemoet: “We zijn een landelijke regio in de
Randstad, waar veel gespaard wordt en waar men
mooie huizen koopt.”
www.kadaster.nl/ontwikkelingen-woningmarkt
terzake #2 | 2016
12
Henk Haan groeide op als boerenzoon in het zuiden van Friesland. Als plattelandsjongere maakte hij kennis met de ruilverkaveling Ooststellingwerf. Halverwege de jaren 60 werd hij sociaal-economisch voorlichter bij de Overijsselse Landbouwmaatschappij. Zo stond hij boeren bij in bezwarenbehandelingen in ruilverkavelingen.
Grondruilprojecten steeds langer en uitgebreiderDe verkavelingen draaiden in de jaren 60 nog vrijwel volledig om agrarische verbetering, zoals het opheffen van versnippering van landbouwgrond. “Er was een projectplan en dat werd strak van begin tot eind uitgevoerd. Er was maar weinig ruimte om mee te gaan met tussentijdse nieuwe ontwikkelingen, zoals natuurbeheer.” Met de komst van de Landinrichtingswet in 1985 werd het mogelijk oorspronkelijke plannen uit te breiden. Haan: “De politiek voerde vaak druk uit om meer natuur in de plannen in te passen. Vaak werd er daardoor uiteindelijk een ander plan uitgevoerd dan het plan waarover de eigenaren en gebruikers gestemd hadden. En het ging allemaal nog langer duren.”
Wens tot versobering en versnelling In 2007 kwam de nieuwe Wet Inrichting Landelijk Gebied, de WILG. Provincies werden verantwoordelijk voor het landelijk gebied, en in totaal was er minder geld. Haan werd als ervaren bestuurder gevraagd om het vastgelopen project Olst-Wesepe vlot te trekken. Dat is gelukt. “We hebben het plan versoberd tot de voor dat gebied echt noodzakelijke maatregelen: verbeteren van de landbouwstructuur en de waterbeheersing.” Bij ‘ouderwetse’ ruilverkavelingen zouden de waterverbeteringswerken onderdeel van het project zijn geweest. In deze herverkaveling hebben we er alleen voor gezorgd dat het waterschap gronden op de goede plaats kreeg. Het waterschap zelf heeft daarna op die gronden onder andere retentiegebieden aangelegd.” Deze nieuwe aanpak heet Verkavelen voor Groei.
De toekomst: wettelijk Vroeger duurden ruilverkavelingen soms meer dan 20 jaar. Het project Olst-Wesepe heeft maar 4 jaar geduurd. Het is een voorbeeld voor toekomstige projecten, vindt Henk Haan. “Veel vrijwillige verkavelingen stranden op het niet-meedoen van enkele eigenaren. Daarom moeten we naar wettelijke verkaveling op de manier van Olst-Wesepe. Dus een ruilplan opstellen via overleg met de betrokken grondgebruikers. Je hoeft niet te streven naar het maximale verkavelingsresultaat. Het doel is dat er een plan met draagvlak komt.”
www.kadaster.nl/gebiedsontwikkeling
Henk Haan was de afgelopen 50 jaar belangenbehartiger en commissievoorzitter bij vele Overijsselse grondruilprojecten. Hoe kijkt iemand met een halve eeuw ervaring naar de grondruil van de toekomst? “We moeten naar wettelijke verkaveling, maar wel met veel draagvlak van grondgebruikers.”
12
RA
AK
VLA
K Henk Haan: van boerenzoon tot verkavel-expert
“We moeten naar
wettelijke verkaveling,
maar wel met veel
draagvlak van
grondgebruikers”
13
DE GRENZEN OVER
De Verenigde Naties dragen
het belang van landregistratie
wereldwijd uit. Zekerheid van
eigendom is de basis voor het
opbouwen van welvaart. Het
STDM-model is een set regels
voor het uniform vastleggen van
de verbinding tussen een persoon
en een stuk land. Dat helpt om
zekerheid te krijgen. UN Habitat
heeft het model vertaald naar
software voor het inventariseren
van informele landrechten. Deze
informatie wordt dan gebuikt
voor omzetting naar formele
eigendomsrechten.
Testgebied: Nairobi KeniaHet model is onder meer getest in de informele nederzetting ‘Mashimoni’ in Nairobi in Kenia. De leefomstandig-
heden in de zeer dichtbevolkte wijk zijn slecht. Bewoners worden geconfronteerd met problemen zoals brand,
gebrekkige infrastructuur en gezondheid. Daarnaast dreigt uitzetting, soms met harde hand; oorzaak is een
nabijgelegen Business Center met een hoge grondwaarde. Bij interne twisten om grond en grondgebruik geldt het
‘recht van de sterkste’.
Gemeenschap zelf aan de slag Om de problemen aan te pakken, vormde de gemeenschap in 2010 een bewonersvereniging. Een eerste globale
inventarisatie van mensen en land volgde. Op basis daarvan lukte het de gemeenschap bij het Ministry of Lands
het gebruiksrecht op het land te krijgen. Vervolgens werden gegevens over sloppen en gebruikers verzameld,
gecontroleerd en gedigitaliseerd met behulp van het model. Met het model zijn bewijzen verzameld over
grondbezit en de legitimiteit daarvan.
Registratie brengt vooruitgang Door de registratie kunnen huisuitzettingen nu worden voorkomen. Conflicten in geval van dubbele of
driedubbele verkoop van de sloppen zijn sterk verminderd. De gegevens worden ook gebruikt voor aanleg van
nutsvoorzieningen en sanitaire voorzieningen, zoals de installatie van openbare toiletten en het verwijderen van
een open riool. Op basis van deze ervaring wil de Keniaanse regering het STDM-model voor het vastleggen van
landrechten nu ook op andere plekken inzetten. Om te beginnen in 25 andere sloppenwijken.
Het Kadaster werkt met UN Habitat aan de erkenning van informele landrechten: rechten waar iedereen in de praktijk van uitgaat, maar die niet zijn geregistreerd of erkend. Om dat wel voor elkaar te krijgen, gebruikt UN Habitat het Social Tenure Domain Model (STDM). Dit is ontwikkeld door ITC (Universiteit Twente), TU Delft en Kadaster. Het is onder meer getest in Kenia.
Keniaanse sloppengemeenschap vindt houvast in landrechtmodel
terzake #2 | 2016
174
2
169 8
14
KW
AR
TAA
L IN
CIJ
FER
S
Gemiddelde koopsom woningen 2015 2016
totaal 221.589 240.033 2/1 kap woningen 248.378 266.724 appartementen 183.777 192.991 hoekwoningen 217.100 232.082 tussenwoningen 208.921 222.667 vrijstaand 345.830 359.337 onbekend 198.688 239.064
Aantal geregistreerde verkochte woningen 2015 2016
totaal 34.527 39.3122/1 kap woningen 3.237 3.949appartementen 10.007 9.184hoekwoningen 4.677 5.288tussenwoningen 11.394 13.984vrijstaand 3.917 5.140onbekend 1.295 1.767
Gemiddelde hypotheeksom woningen 2015 2016
totaal 248.573 260.638 2/1 kap woningen 275.863 285.512 appartementen 197.014 206.514 hoekwoningen 242.246 255.514 tussenwoningen 238.121 245.506 vrijstaand 354.284 367.448 onbekend 277.826 305.165
particuliere woningen 73%
agrarisch 5%
bedrijfsmatig 5%
overig 17%
particuliere woningen 80%
agrarisch 2%
bedrijfsmatig 4%
overig 14%
Aantal akten
kwartaal 1, 2016 79.800 (+19,6%)
kwartaal 1, 2015 66.732
Aantal hypotheekstukken
kwartaal 1, 2016 70.350 (+18,0%)
kwartaal 1, 2015 59.634
Kwartaalcijfers Terzake nader verklaardTerzake toont kwartaalcijfers over de woningmarkt. Onder akten
vallen onder meer de levering van onroerend goed, ruiling of een
verklaring van erfrecht. Onder hypotheekstukken vallen bijvoorbeeld
hypotheekinschrijvingen en beslagen. Onder executieveilingen vallen
de akten waarbij onroerend goed in opdracht van een hypothecaire
schuldeiser is geveild.
Actuele marktgegevens via Vastgoed DashboardActuele en uitgebreide vastgoedcijfers vindt u in ons Vastgoed Dashboard.
Ga hiervoor naar de homepage van www.kadaster.nl.
Elke maand actualiseren wij de cijfers. U kunt de informatie opzoeken,
vergelijken en downloaden.
Prijsindex Bestaande Koopwoningen (pBK)Het Prijsindexcijfer van Bestaande Koopwoningen geeft per kwartaal
het prijsverloop weer van bestaande woningen die door particulieren
zijn gekocht. Nieuwbouwwoningen maken geen deel uit van de index.
Het cijfer is een gezamenlijke statistiek van het Kadaster en het
CBS. Door rekening te houden met de WOZ-waarde, corrigeert het
CBS de index voor prijsveranderingen die alleen het gevolg zijn van
kwaliteitsverschillen tussen de verkochte woningen. Deze correctie
vindt niet plaats bij het bepalen van de Gemiddelde Koopsom.
2016, kwartaal 1
Gem. prijsbouwkavels /m2
2015
2016
Aantal nieuw ingeschreven schepen en luchtvaartuigen
2015
2016
Aantalbouwkavels
Gem. prijsgrasland /ha
Gem. prijsakkerbouwland /ha
€ 4
25
€ 4
39
6.0
85
6.5
91
€ 4
5.15
6
€ 4
3.75
0
€ 4
7.68
4
€ 4
7.505
Aantal geregistreerde verkochte woningen per prijssegment
2015
2016
€ 0-100 € 100-200 € 200-300 € 300-400 € 400-500 > € 500
2.34
8
2.6
09
16.6
90
18.4
85
9.76
1
13.10
1
3.17
7
4.7
14
1.232
1.94
7
1.319
2.0
41
€ x 1000
Aantal geregistreerde verkochte woningen 2015 2016
totaal 34.527 39.3122/1 kap woningen 3.237 3.949appartementen 10.007 9.184hoekwoningen 4.677 5.288tussenwoningen 11.394 13.984vrijstaand 3.917 5.140onbekend 1.295 1.767
Gemiddelde hypotheeksom woningen 2015 2016
totaal 248.573 260.638 2/1 kap woningen 275.863 285.512 appartementen 197.014 206.514 hoekwoningen 242.246 255.514 tussenwoningen 238.121 245.506 vrijstaand 354.284 367.448 onbekend 277.826 305.165
Aantal geregistreerde verkochte woningen
1e k
war
taal
2e k
war
taal
3e k
war
taal
4e k
war
taal
1e k
war
taal
2015
2016
105
100
95
90
85
80
febr
uari
maa
rt
april
mei
juni juli
augu
stus
sept
embe
r
okto
ber
nove
mbe
r
dece
mbe
r
janu
ari
febr
uai
maa
rt
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
2016
febr
uari
maa
rt
april
mei
juni juli
augu
stus
sept
embe
r
okto
ber
nove
mbe
r
dece
mbe
r
janu
ari
febr
uai
maa
rt
2016
1e k
war
taal
2e k
war
taal
3e k
war
taal
4e k
war
taal
1e k
war
taal
2015
2016
105
100
95
90
85
80
febr
uari
maa
rt
april
mei
juni juli
augu
stus
sept
embe
r
okto
ber
nove
mbe
r
dece
mbe
r
janu
ari
febr
uai
maa
rt
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
2016
febr
uari
maa
rt
april
mei
juni juli
augu
stus
sept
embe
r
okto
ber
nove
mbe
r
dece
mbe
r
janu
ari
febr
uai
maa
rt
2016
1e k
war
taal
2e k
war
taal
3e k
war
taal
4e k
war
taal
1e k
war
taal
2015
2016
105
100
95
90
85
80
febr
uari
maa
rt
april
mei
juni juli
augu
stus
sept
embe
r
okto
ber
nove
mbe
r
dece
mbe
r
janu
ari
febr
uai
maa
rt
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
2016
febr
uari
maa
rt
april
mei
juni juli
augu
stus
sept
embe
r
okto
ber
nove
mbe
r
dece
mbe
r
janu
ari
febr
uai
maa
rt
2016
prijsindex bestaande koopwoningen (pbk)
Appartementen 2 onder 1 kap Eengezins-hoekwoning
Eengezins-tussenwoning Eengezins-vrijstaand
15
Aantal executieveilingen en beslagen woningmarkt
Aantal veilingen woningmarkt Aantal beslagen woningmarkt
Als senior werkvoorbereider voert Ruud van Es in Kadasterkantoor
Rotterdam de regie over de werkvoorraad en de uitgifte van verificatie-
posten voor landmeters. “Ik beoordeel de binnenkomende meetposten
op aanwijsbaarheid en zet deze op een reële plandatum. Ook stel ik
werkpakketten samen op basis van allerlei criteria zoals meetbaarheid,
locatie, leeftijd van de akte en klantwensen. In mijn werk heb ik dagelijks
contact met provincies, gemeenten, waterschappen en bouwbedrijven,
maar ook met landmeters die mij de nodige informatie geven.”
“Het is voor de professionele klant belangrijk om te weten wat er van
ze verwacht wordt. Voor de afpaling in het terrein worden regelmatig
externe partijen ingeschakeld. Afstemming met het Kadaster is van
groot belang. Als de landmeter niet tijdig aanwezig is, kan de afpaling
door het bouwverkeer al zijn verdwenen.”
“Ik probeer werkopdrachten zo compleet mogelijk te maken zodat de
landmeters efficiënt kunnen werken. Het is een kunst om opdrachten
zo te plannen dat ze bij de juiste landmeter komen om zo reistijden
beperkt te houden. Verificatieposten moeten het liefst binnen de
levertijd verwerkt zijn. Daarvoor moet een landmeter goed gefaciliteerd
worden. Ik probeer mijn steentje hieraan bij te dragen. Een dag die voor
de landmeter plezierig en probleemloos verloopt, geeft mij voldoening.
Ik doe mijn werk iedere dag met veel plezier.”
KADASTERGEZICHTEN
Ruud van Essenior werkvoorbereider planbureau Geo
“Als een dag voor de landmeter plezierig en probleemloos verloopt, geeft mij dat voldoening”
terzake #2 | 2016
PR
OD
UC
T &
PR
AK
TIJK
www.kadaster.nl
Publieke gronden inzichtelijk. Aanleg leidingnetwerk optimaal. Product digitale Vergunningenkaart | Gebruikt door netbeheerder Enexis | Doel weten waar publieke gronden liggen voor aanleg van een leidingnetwerk
Hoe op een kaart alle percelen weergeven die eigendom zijn van publiekrechtelijke rechtspersonen
In de kabels- en leidingenwereld worden dagelijks nieuwe netwerken
ontworpen, aangelegd en verlengd. Netbeheerders willen de leidingen
op de optimale plek leggen. Voor hen is dat bij voorkeur publieke grond:
grond in eigendom van publiekrechtelijke rechtspersonen als gemeenten,
waterschappen en provincies. Er is dan namelijk alleen een vergunning
van die publieke eigenaar nodig. Bij een private eigenaar (bijvoorbeeld een
bedrijf) moeten via een notaris zakelijke rechten gevestigd worden, zoals
een opstalrecht leidingen. Netbeheerder Enexis voorziet 2,7 miljoen
huishoudens en bedrijven in het noorden, oosten en zuiden van het land
van elektriciteit en gas. De Vergunningkaart helpt Enexis de juiste keuzes
te maken voor het tracé van een leidingnetwerk. De digitale kaart laat alle
percelen zien die eigendom zijn van een publieke rechtspersoon. De kaart
is voor heel Nederland beschikbaar en kan per elk gewenst gebied
geleverd worden in verschillende GIS-formaten.
www.enexis.nl