Het Romeinse Rijk

Alle wegen leiden naar Rome

Leger andere volken

De Romeinse Tegenstanders

Het Romeinse LegerOp Zee

Rome

Friezen

De bewoners van Noordwest-Nederland werden door de Romeinen Frisii genoemd. Romeinse schrijvers hebben hun woongebied met de moerassen en terpen beschreven. Ze werden in het begin van de eerste eeuw na Christus onderworpen maar kwamen al snel in opstand. In 47 verliet de Romeinse generaal Corbulo hun gebied en sindsdien waren ze onafhankelijk. Toch onderhielden ze nauwe contacten met de Romeinen. Ze vochten in hun legers en dreven handel met ze. In de terpen en in Noord-Holland, maar ook op andere plaatsen in het 'vrije' deel van Nederland zijn Romeinse voorwerpen gevonden.

Godsdienst

Over het geloof van de prehistorische bewoners van Nederland is niet veel bekend. Doordat de Romeinen de namen van de inheemse goden opschreven en doordat de inheemse bewoners hun godsdienst 'mengden' met de Romeinse, weten we iets van de godenwereld in die tijd. Het lijken meestal goden van vruchtbaarheid, geluk en oorlog te zijn geweest, of van rivieren en beken. De belangrijkste god van de Bataven heette Magusanus. Hij werd gelijk gesteld met de Romeinse halfgod Hercules. Nehalennia was een plaatselijke godin uit Zeeland die door schippers en handelaars werd vereerd.

Bataven

De belangrijkste bevolkingsgroep in Nederland werd door de Romeinen Batavi genoemd. Waarschijnlijk waren de Bataven krijgers uit Midden-Duitsland die met Romeinse toestemming naar het noorden waren getrokken Daar werden ze aan het eind van de eerste eeuw voor Christus de leiders van de bevolking van het Brabants-Gelderse rivierengebied. Die hele bevolking werd sindsdien Bataven genoemd. Het waren bondgenoten van de Romeinen die werden gewaardeerd vooral om hun goede ruiters. Alleen tijdens de Bataafse opstand stonden Bataven en Romeinen tegenover elkaar. Hun hoofdstad was Nijmegen.

Bataafse opstand

In het jaar 69 kwamen Bataafse soldaten in Romeinse dienst in opstand tegen het Romeinse bestuur. Hun aanvoerder was Julius Civilis, een Bataafs edelman die officier in het leger was. Eerst had de opstand groot succes en werden veel castella langs de Rijn verwoest, maar in 70 werd Civilis door Romeinse troepen verslagen.

Voorburg

Tussen 70 en 270 lag hier een kleine stad, de hoofdplaats van het district van de Cananefaten. De sporen van dit stadje, dat Forum Hadriani heette, zijn in de negentiende en twintigste eeuw voor een deel opgegraven.

Cuijk

Bij een castellum aan de Maas, dat Ceuclum heette, werd in de vierde eeuw een grote stenen brug over de rivier gebouwd. Omstreeks 1990 werden resten ervan door duikers onderzocht.

Cananefaten

Een stam die woonde in de huidige provincie Zuid-Holland en in het begin van de eerste eeuw door de Romeinen werd onderworpen. Ze kwamen af en toe in opstand tegen het Romeinse bestuur maar leverden ook soldaten aan het leger. Ze worden ook wel Canninefaten genoemd.

Nijmegen

Nijmegen was de eerste en grootste Romeinse stad in ons land. De Bataven hadden er hun eigen hoofdplaats gehad en de eerste Romeinse legers in ons land hadden er hun hoofdkwartier ingericht. Na de Bataafse opstand in de jaren 69-70 richtten de Romeinen er een nieuwe stad op. Het werd de hoofdstad van het 'Bataafse district'. Er kwam ook een grote legerplaats te liggen van het Tiende Legioen. Dat maakte van Nijmegen of Noviomagus, Keltisch-Bataafs voor 'Nieuwe Markt', een welvarende plaats. Er lagen tempels en een theater. In de tweede eeuw telde Nijmegen ongeveer 5000 inwoners. In de vierde eeuw werd de stad bijna helemaal verlaten.

Legioen

De kern van het Romeinse leger bestond uit meer dan twintig legioenen, legereenheden van ongeveer vijfduizend man sterk. In de legioenen vochten goed getrainde beroepssoldaten. Tussen 71 en 104 was in Nijmegen het Tiende Legioen gelegerd.