HET VERHAAL ACHTER DE CIJFERS - KU Leuven · 02 TEN DIENSTE STAAN 03 Voorwoord 05 Een brokje geschiedenis 07 Bestuursorganen ... 23 Trading en portfolio management 24 UITDAGINGEN

HET VERHAAL ACHTER DE CIJFERS ACTIVITEITENVERSLAG 2008

Electrabel, Activiteitenverslag 2008 “Het verhaal achter de cijfers” geeft weer waar Electrabel zich

binnen de GDF SUEZ Groep situeert.

Het verslag beschrijft de activiteiten en de belangrijkste

kerncijfers van de onderneming in België. De gegevens hebben

betrekking op het jaar 2008, met uitzondering van de cijfers over

de productiecapaciteit die de toestand weergeven midden 2009

na de uitwisseling van productieactiva met E.ON.

INHOUD

24 UITDAGINGEN AANGAAN

02 TEN DIENSTE STAAN 03 Voorwoord

05 Een brokje geschiedenis

07 Bestuursorganen

08 LEIDEN10 Deel van een wereldleider in energie

12 Marktleider in de Benelux

14 PRODUCEREN16 Historische energieproducent en -leverancier in België

19 Elektriciteit en aardgas voor 5,6 miljoen klanten

21 Een gediversifi eerd productiepark van 11 500 MW

23 Trading en portfolio management

24 UITDAGINGEN AANGAAN 26 Duurzaam energie produceren en leveren

27 Duurzaam energie produceren

27 Hernieuwbare energie voor 1 miljoen

gezinnen tegen 2015

30 Steeds minder brandstoffen verbruiken

31 Verminderen van de globale milieu-impact

34 Duurzaam energie leveren

34 Tot 30% besparen op het energieverbruik

en zelf C02-vrij produceren

36 250 000 klanten kiezen voor groene energie

37 Onderzoek en innovatie, onmisbare schakels

38 INSPIREREN40 Sociale betrokkenheid

40 Actieve speler op de arbeidsmarkt

41 Kansen voor de werknemers

42 Integratie op de arbeidsmarkt steunen

42 Veiligheid, altijd een prioriteit

43 Relaties met stakeholders uitbouwen

44 Partnerships in het teken van solidariteit

en milieubescherming

45 Voorbeeldfunctie

46 BIJLAGEN

1Electrabel Activiteitenverslag 2008

TEN DIENSTE STAAN8 750 MEDEWERKERS VAN ELECTRABELleveren elke dag elektriciteit en aardgas aan

ZES MILJOEN KLANTEN

2 Electrabel Activiteitenverslag 2008 2

Een onderneming ten dienste van het publiek

Dit activiteitenverslag markeert het begin van een

nieuw tijdperk in de geschiedenis van Electrabel.

Het is immers het eerste verslag sinds de fusie

tussen GDF en SUEZ op 22 juli 2008 haar beslag

kreeg. Deze fusie, waaruit een wereldspeler in

energie is ontstaan, heeft voor onze onderneming

wijzigingen met zich mee gebracht, zowel operatio-

neel als organisatorisch. In de loop van dit verslag

zal de lezer kennis maken met het Electrabel van

vandaag, haar positie binnen de Groep GDF SUEZ,

haar vooruitzichten en ambities.

GDF SUEZ is opgebouwd rond zes bedrijfstakken,

waaronder GDF SUEZ Energy Europe & International.

Deze bedrijfstak omvat vijf operationele regio’s die

geografi sch afgebakend zijn. Electrabel ontplooit talrijke

en belangrijke activiteiten binnen de operationele regio

GDF SUEZ Energy Benelux & Germany. Maar Electrabel

is vooral de merknaam waaronder de Groep zich als

elektriciteitsproducent en verkoper van elektriciteit en

aardgas in de Benelux profi leert. Op die markt tellen we

bijna 9 000 medewerkers, een productiecapaciteit van

bijna 16 000 MW en meer dan zes miljoen industriële,

professionele en huishoudelijke klanten.

In deze omgeving die diepgaande veranderingen onder-

gaat, kan onze onderneming heel wat troeven uitspelen.

Om te beginnen, een operationele uitmuntendheid:

medewerkers die elke dag opnieuw hun vakkennis en

ervaring ten dienste stellen van onze klanten en die bij

GDF SUEZ indrukwekkende mogelijkheden voor profes-

sionele ontwikkeling en evolutie aantreffen. Voorts, een

evenwichtig, gediversifi eerd en performant productie-

park, onlangs nog uitgebreid met nieuwe gascentrales

in België en Nederland. Daar bovenop zijn er in België,

Nederland en Duitsland op dit ogenblik grote steenkool-

centrales en biomassa- en warmtekrachteenheden in

aanbouw. En, tot slot, onze klanten aan wie wij oplos-

singen voorstellen die steeds beter op hun behoeften

zijn afgestemd en die ons al jarenlang vertrouwen

schenken.

Laten we het duidelijk stellen: België kan niet langer als

een geïsoleerde elektriciteitsmarkt worden beschouwd.

3Electrabel Activiteitenverslag 2008Electrabel Activiteitenverslag 2008 3

Sophie Dutordoir Jean-Pierre HansenBestuurder – Directeur-generaal Gedelegeerd bestuurder

Ons land vormt, samen met Nederland, Duitsland

en Frankrijk, de “elektriciteitshub” van Noordwest-

Europa waar de elektriciteitsprijzen in grote mate

naar elkaar toegroeien. Het is dan ook normaal dat

GDF SUEZ haar investeringen en productiepark op

deze geïntegreerde markt globaal benadert en

beheert, en vooral dan binnen de regio Benelux-

Duitsland.

Toch geeft dit verslag voornamelijk een detailbeeld

van onze posities en activiteiten in België. Dat is

een keuze. Het is het land waar we onze wortels

hebben en de geschiedenis van de Groep indachtig,

blijven onze marktaandelen er uiteraard belangrijk.

Als een gevolg van diverse initiatieven van de

Groep om de Belgische markt voor nieuwe

operatoren open te stellen is ons aandeel wel

afgenomen. Voortaan hebben we nog ongeveer

65% van de productiemarkt in handen. Deze

evolutie – die vooral symbolisch is, want nationale

cijfers betekenen niet veel op een eengemaakte

markt – doet echter geen afbreuk aan de globale

positie van de Groep. Ze heeft immers vooral te

maken met een industrieel akkoord met de

E.ON Groep over een capaciteitsuitwisseling

waarbij de in België afgestane capaciteit ge -

compenseerd werd door de verwerving van

nieuwe capaciteit in Duitsland. Na afl oop van deze

operatie beschikt GDF SUEZ over een aandeel

van 10% op de markt voor elektriciteitsproductie

in de regio Benelux-Duitsland.

Voor Electrabel in België stonden de voorbije

maanden ook in het teken van de uitvoering van

een ambitieus plan voor de bestrijding van de

klimaatopwarming, met als slogan “Samen voor

minder CO2”. In het kader van dit plan zijn we

verbintenissen aangegaan. Om te investeren in

hernieuwbare energiebronnen om tegen 2015

één miljoen huishoudens van groene energie te

voorzien. Om de milieuprestaties van ons

conventionele productiepark nog te verbeteren,

door onder andere onze koolstofvoetafdruk

verder te verkleinen en onze vervuilende uitstoot

terug te dringen. Om, ten slotte, de CO2-uitstoot

van onze dagelijkse activiteiten buiten de

elektriciteitsproductie gevoelig te verminderen.

En daar blijft het niet bij: we stellen onze industriële,

professionele en huishoudelijke klanten voor om

in ons project mee te stappen.

De eerste resultaten zijn meer dan bemoedigend.

In 2008 hebben we 250 miljoen euro geïnves-

teerd om onze CO2-uitstoot te beperken, waar-

mee we een structurele uitstootvermijding van

456 000 ton CO2 hebben gerealiseerd. Ook heb-

ben we het aandeel van hernieuwbare energie-

bronnen in ons productiepark opgetrokken en we

produceerden 1,9 TWh elektriciteit die 100%

hernieuwbaar en 100% Belgisch is, wat met het

verbruik van meer dan 530 000 gezinnen overeen-

stemt. En wat onze dagelijkse activiteiten betreft,

hebben we al een kwart van de weg afgelegd.

Al die inspanningen zijn ook onze klanten niet ont-

gaan: in zes maanden tijd hebben bijna 250 000

huishoudelijke klanten voor ons GroenPlus product

gekozen, waarmee Electrabel de grootste groene

energieleverancier van het land is geworden.

Deze inspanningen moeten worden voortgezet. De

economische en fi nanciële crisis die we momenteel

doormaken, mag ze niet op losse schroeven zetten.

GDF SUEZ zal blijven inves teren en aanwerven om

deze uitdagingen aan te nemen, aan de zijde van

haar klanten. Zowel in België als op alle andere

markten waar we aanwezig zijn.

Brussel, september 2009

4 Electrabel Activiteitenverslag 2008

EEN BROKJEGESCHIEDENIS

De naamloze vennootschap Electrabel werd

opgericht op 8 augustus 1905, onder de naam

‘Electriciteitsmaatschappij der Schelde (Société

d’Électricité de l’Escaut)’.

In 1956 fuseerde de Electriciteitsmaatschappij

der Schelde met een drietal andere ven-

nootschappen en ontstond de ‘Verenigde

Energiebedrijven van het Scheldeland’, afgekort

Ebes.

Ondertussen was ook de in 1901 opgerichte

‘Société Intercommunale Belge d’Électricité’,

oftewel Intercom, na tal van fusies uitgegroeid

tot een van de belangrijkste energiebedrijven

in België.

Daarnaast zorgde de versmelting van nog een

ganse reeks andere energiebedrijven ervoor dat

in 1976 een derde grote private energiegroep,

Unerg, tot stand kwam.

Op 10 juli 1990 keurden de buitengewone alge-

mene vergaderingen van Ebes en Intercom een

hergroepering in één privéonderneming goed,

waarbij op termijn de activiteiten van Unerg inge-

bracht werden. Bij deze operatie waren ook een

aantal kleinere ondernemingen betrokken. De

naam Ebes werd bij die gelegenheid omgedoopt

tot Electrabel. De activiteiten van de onderne-

ming – energieverkoop, elektriciteitsproductie en

netexploitatie (distributie en transport) – beperk-

ten zich tot dan toe tot België.

5

Vanaf eind van de jaren ’90, kregen de activitei-

ten van de onderneming, waartoe ook energie-

trading ging behoren, een Europese dimensie.

Electrabel richtte in Nederland, Luxemburg,

Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, Polen, Hongarije

en Duitsland dochterondernemingen op en ging

partnerships aan met lokale energiebedrijven. De

onderneming ontwikkelde zich tot een Europese

speler, die zijn operationele en commerciële

activiteiten voornamelijk onder de merknaam

Electrabel voerde.

Op 10 juli 2007 werd SUEZ, dat al vele jaren een

belangrijke directe en indirecte aandeelhouder

was, voor 100% eigenaar van de onderneming na

een openbaar uitkoopbod op het geheel van de

maatschappelijke Electrabel-aandelen die ze nog

niet in haar bezit had. Het aandeel van Electrabel

verdween daardoor na zeventien jaar beursnote-

ring van Euronext Brussels.

Op 24 juli van datzelfde jaar, nam Electrabel de

participaties van SUEZ in SUEZ-TRACTEBEL over

– die omvatten onder meer de internationale ener-

gieactiviteiten van SUEZ – waardoor de perimeter

van de onderneming zich uitbreidde over verschil-

lende continenten.

De algemene vergaderingen van aandeelhou-

ders van Gaz de France en SUEZ keurden op

16 juli 2008 de fusie van beide groepen goed.

Het ontstaan van de internationale energie-

onderneming GDF SUEZ ging gepaard met

een nieuwe organisatie die de activiteiten van

beide groepen herindeelde en hergroepeerde.

De naamloze vennootschap Electrabel bleef als

een aparte juridische entiteit bestaan, met een

reeks van rechtstreekse en onrechtstreekse partici-

paties in dochterondernemingen binnen en buiten

Europa. De activiteiten, gevoerd onder de merk-

naam Electrabel, GDF SUEZ Groep, beperken zich

vanaf dat moment echter tot de regio Benelux.

6 Electrabel Activiteitenverslag 2008

Electrabel

Strategisch comité

Voorzitter:

Jean-Pierre HANSEN

Leden:

Jean-François CIRELLI

Gérard MESTRALLET

Emmanuel van INNIS

Alain CHAIGNEAU

Jean-Marie DAUGER

Gérard LAMARCHE

Baron VANDEPUTTE

Baron VAN WAEYENBERGE

Auditcomité

Voorzitter:

Baron CROES

Leden:

Gérard LAMARCHE

Jean-Pierre RUQUOIS

Benoemings-

en bezoldigingscomité

Voorzitter:

Gérard MESTRALLET

Leden:

Barones VAN den BERGHE

Baron VANDEPUTTE

College van commissarissen

DELOITTE Bedrijfsrevisoren

Verantwoordelijke

vertegenwoordigers:

Laurent BOXUS en

Philip MAEYAERT

Bedrijfsrevisoren

ERNST & YOUNG Bedrijfsrevisoren

Verantwoordelijke

vertegenwoordigers:

Pierre ANCIAUX en

Vincent ETIENNE

Bedrijfsrevisoren

Raad van bestuur

Voorzitter:

Jean-François CIRELLI

Gedelegeerd bestuurder

en Ondervoorzitter:

Jean-Pierre HANSEN1

Ondervoorzitters:

Gérard MESTRALLET

Emmanuel van INNIS

Bestuurders:

Dirk BEEUWSAERT

Alain CHAIGNEAU

Baron CROES

Jean-Marie DAUGER

Pierre DRION

Sophie DUTORDOIR

Yves de GAULLE

Baron van GYSEL de MEISE

Luc HUJOEL

Gérard LAMARCHE

Jean-Pierre RUQUOIS

Barones VAN den BERGHE

Baron VANDEPUTTE

Baron VAN WAEYENBERGE

Geert VERSNICK

Secretaris van de Raad:

Patrick van der BEKEN PASTEEL

BESTUURSORGANEN

1 De Raad van Bestuur heeft de operationele leiding van de vennootschap gedelegeerd aan de Gedelegeerd bestuurder (CEO) alsook de passende bijzondere volmachten teneinde deze operationele leiding te volbrengen.

7Electrabel Activiteitenverslag 2008

8 Electrabel Activiteitenverslag 2008 | LEIDEN

01LEIDENDeel uitmaken van de mondiale energiegroep GDF SUEZ, biedt Electrabel sterke troeven om haar energieactiviteiten in de Benelux te ontwikkelen. Als marktleider verkocht de onderneming in 2008 hier

97 000 GWh ELEKTRICITEIT EN 72 000 GWh AARDGAS

9LEIDEN | Electrabel Activiteitenverslag 2008

Electrabel maakt deel uit van GDF SUEZ, we-

reldwijd één van de toonaangevende energie-

leveranciers, actief in de volledige waardeke-

ten van de energie, in elektriciteit en aardgas,

zowel stroomop- als stroom-afwaarts.

De GDF SUEZ Groep ontwikkelt haar bedrijfs-

activiteiten (energie, energiediensten en mi-

lieu) rond een verantwoordelijk groeimodel om

de grootste uitdagingen te kunnen aannemen:

instaan voor de energiebehoeften en de bevoor-

radingszekerheid, de strijd tegen de klimaats-

verandering en een optimale benutting van

natuurlijke rijkdommen. De Groep doet een

beroep op gediversifi eerde bevoorradings bronnen

en een fl exibel en performant productiepark om

particulieren, gemeenten en bedrijven vernieuwen-

de energieoplossingen aan te reiken.

De GDF SUEZ Groep is georganiseerd rond zes

bedrijfstakken: vijf bedrijfstakken energie en één

bedrijfstak milieu.

De bedrijfstak GDF SUEZ Energy Europe &

International omvat vijf operationele regio’s die

geografi sch afgebakend zijn.

De operationele regio GDF SUEZ Energy

Benelux & Germany is verantwoordelijk voor

de productie van elektriciteit en de verkoop van

elektriciteit, aardgas en energiediensten in België,

Nederland, Luxemburg en Duitsland, waar ze even-

eens instaat voor het portfolio management. In de

Benelux, waar de Groep het marktleiderschap wil

consolideren, worden de operationele taken uit-

gevoerd door en onder de merknaam Electrabel,

GDF SUEZ Groep (in Luxemburg gebeurt de elek-

triciteitsproductie onder de merknaam Twinerg,

GDF SUEZ Groep). In Duitsland, waar GDF SUEZ

Energie Deutschland instaat voor de activiteiten on-

der de merknaam GDF SUEZ, mikt de Groep op een

verdere ontwikkeling van haar activiteiten en ver-

sterking van haar positie. Grote industriële klanten

actief in meerdere landen worden bediend onder

de merknaam GDF SUEZ Global Energy.

Deel van een WERELDLEIDER IN ENERGIE


GDF SUEZ: kerncijfers 2008

GDF SUEZ: organisatie

Energy France Energy Europe & International

Global Gas & LNG

SUEZEnvironnement

Infrastructures Energy Services

Energy Benelux & Germany

Energy EuropeEnergy

Middle East, Asia& Africa

Energy Latin America

Energy North America

GDF SUEZ

200 000 medewerkers in de wereld, waarvan 134 600 in energie en diensten en 65 400 in milieu

68 400 MW geïnstalleerde productiecapaciteit

83,1 miljard euro omzet in 2008

1 200 onderzoekers en experts in 8 onderzoeks- en ontwikkelingscentra

Elektriciteit: grootste onafhankelijke

producent ter wereld

• 5de grootste producent en handelaar in Europa

• Grootste producent in België, 2de grootste

in Frankrijk

Aardgas en infrastructuur: grootste in Europa

• Grootste aankoper van gas in Europa

• Grootste transport- en distributienet

• 2de grootste opslagoperator

Vloeibaar aardgas (LNG): wereldleider

• Grootste aankoper en invoerder in Europa

• 2de grootste operator van methaanterminals

in Europa

• Grootste invoerder in de Verenigde Staten

Energiediensten: leider in Europa

• Grootste leverancier van milieu- en

energie-effi ciëntiediensten in Europa

Milieudiensten: 2de grootste ter wereld

• 2de grootste leverancier ter wereld van

water- en afvalbeheerdiensten


NederlandVerkoop elektriciteit: 23 307 GWhVerkoop aardgas: 13 303 GWhProductiecapaciteit: 4 067 MW*Capaciteit hernieuwbare energie: 71 MW Werknemers: 1 184

* Dit cijfer houdt rekening met 270 MW

trekkingsrechten ter beschikking van E.ON

(zie pagina 17)

BelgiëVerkoop elektriciteit: 70 022 GWhVerkoop aardgas: 58 690 GWhProductiecapaciteit: 11 532 MWCapaciteit hernieuwbare energie: 410 MWWerknemers: 7 548

LuxemburgVerkoop elektriciteit: 4 092 GWhProductiecapaciteit: 376 MWWerknemers: 21

Electrabel in de Benelux:

kerncijfers

• Grootste elektriciteitsproducent in België

• Grootste elektriciteitsleverancier in België

• 2de grootste aardgasleverancier in België

• Grootste producent en leverancier

van groene stroom in België

• Grootste elektriciteitsproducent in Nederland

8 750 medewerkers3,9 miljoen klanten elektriciteit

2,15 miljoen klanten aardgas97 400 GWh verkoop elektriciteit

72 000 GWh verkoop aardgas16 000 MW productiecapaciteit

MARKTLEIDER IN DE BENELUX

Op deze markt verkoopt de onderneming elektrici-

teit, aardgas, energieproducten en energiediensten

aan residentiële, professionele en industriële klanten

en openbare instellingen. Daarnaast produceert ze

elektriciteit en warmte in een gediversifi eerd pro-

ductiepark. Deze activiteiten worden ondersteund

en geoptimaliseerd door portfolio management- en

tradingoperaties van de GDF SUEZ Groep op de Eu-

ropese en internationale energie markten.

Electrabel levert in de Benelux elektriciteit en aard-

gas aan 6 miljoen klanten. In 2008 verkocht ze op

deze markt 97 400 GWh elektriciteit en 72 000 GWh

aardgas. De onderneming biedt haar klanten innova-

tieve energieoplossingen met toegevoegde waarde

en een dienstverlening op maat. Bij de ontwikkeling

van energieproducten en -diensten haalt ze optimaal

voordeel uit de synergiemogelijkheden tussen elek-

triciteit en aardgas die de GDF SUEZ Groep biedt.

De onderneming beschikt in de Benelux over een ge-

diversifi eerd productiepark van 16 000 MW. Het be-

staat uit installaties die hernieuwbare energiebronnen

gebruiken, centrales die werken op fossiele brandstof-

fen als aardgas en steenkool, spaarbekkencentrales

en kerncentrales. Electrabel investeert aanhoudend

in de modernisering van haar bestaande centrales en

de bouw van nieuwe productie-eenheden, waarbij ze

bijzondere aandacht heeft voor hernieuwbare ener-

giebronnen en koolstofarme productiemethodes. De

uitstoot van broeikasgassen door het productiepark

behoort tot de laagste in Europa. Nieuwbouwprojec-

ten in België (STEG-centrale Amercoeur, 420 MW;

klassieke centrale Sidmar, 305 MW …) en in Neder-

land (STEG-centrales Flevo, 872 MW; hoogeffi ciënte

steenkoolcentrale Rotterdam, 736 MW …) zorgen er-

voor dat Electrabel in de Benelux over voldoende pro-

ductiecapaciteit blijft beschikken en een evenwicht

houdt tussen haar verkoop- en productieportefeuille.

In de Benelux-regio telt Electrabel 8 750 medewer-

kers. De onderneming werft voortdurend nieuwe

werknemers aan, die ze talrijke kansen biedt om een

uitdagende en verrijkende loopbaan uit te bouwen

binnen de internationale GDF SUEZ Groep.


DuitslandVerkoop elektriciteit: 10 684 GWhVerkoop aardgas: 3 417 GWhProductiecapaciteit: 1 977 MWCapaciteit hernieuwbare energie: 15 MWWerknemers: 395

Uitvoerend comitéDe energieactiviteiten van de Groep in de operationele regio GDF SUEZ Energy Benelux & Germany gebeuren onder

de leiding van Sophie Dutordoir, Chief Executive Offi cer, die de vergaderingen van het Uitvoerend comité voorzit. Dit

Comité groepeert de verantwoordelijken van de operationele en functionele afdelingen. Het is samengesteld als volgt

(situatie op 20 juli 2009):

Patrick Baeten: Juridische zaken, Alfred Becquaert: HR & IT, Eric Bosman: Portfolio Management, Chris De Groof: Strategie en Duurzame Ontwikkeling, Sophie Dutordoir: CEO, Fernand Grifnée: Communicatie, Jean-Pierre Hansen: Gedelegeerd bestuurder Electrabel, Alfred Hofman: Nederland en Duitsland, Marc Josz: Marketing & Sales België en Luxemburg, Louis Martens: Finance, Michel Sirat: TPM Europe, Philippe Van Troeye: Productie België en Luxemburg

Operationele regioGDF SUEZ Energy Benelux & Germany:kerncijfers

9 150 medewerkers4 miljoen klanten elektriciteit2,2 miljoen klanten aardgas113 000 GWh verkoop elektriciteit*76 000 GWh verkoop aardgas*17 950 MW productiecapaciteit

* verkoop van 5 TWh elektriciteit en 0,5 TWh aardgas buiten de regio


14 Electrabel Activiteitenverslag 2008 | PRODUCEREN

02PRODUCERENHet markleiderschap van Electrabel is historisch gegroeid.Ook vandaag blijft ze

IN BELGIË DE GROOTSTE PRODUCENT EN LEVERANCIER VAN ELEKTRICITEIT. 70% VAN DE VERBRUIKERS kiest er voor Electrabel als energieleverancier

PRODUCEREN | Electrabel Activiteitenverslag 2008 15

Historische ENERGIEPRODUCENT EN -LEVERANCIER in België

Electrabel in België: kerncijfers

Verkoop

Verkoop elektriciteit 70 000 GWh

Verkoop aardgas 58 700 GWh

Klanten elektriciteit 3,7 miljoen

Klanten aardgas 1,9 miljoen

Productie

Productiecapaciteit 11 532 MW

Productie elektriciteit 65 000 GWh

Productie warmte 6 250 GWh

Hernieuwbare energie

Productiecapaciteit 410 MW

Aandeel in de totale productiecapaciteit 3,6%

Aandeel in de totale elektriciteitsproductie 2,9%

Personeel

Medewerkers 7 548

In België is Electrabel de historische

producent en leverancier van energie. De

onderneming kan er bogen op meer dan

een eeuw ervaring in de opwekking en

de verkoop van energie. Ze is vandaag

de grootste verkoper van elektriciteit, de

tweede grootste leverancier van aardgas en

de grootste producent van elektriciteit van

het land.

In het kader van de liberalisering van de

energie markten heeft de onderneming in de

periode 2001-2008 haar vroegere operationele

distributie - en transportnetwerkactiviteiten in

België volledig afgebouwd en overgedragen

aan nieuw opgerichte onafhankelijke onder-

nemingen. Daarnaast droeg Electrabel bij tot

een betere concurrentiepositie van andere

elektriciteitsproducenten op de Belgische markt,

door het uitwisselen en ter beschikking stellen

van een deel van haar productiecapaciteit.

Milieu

Aandeel van de productiecapaciteit zonder CO2-uitstoot 52,8%

Aandeel van de elektriciteitsproductie zonder CO2-uitstoot 64,2%

Uitstoot van CO2 209 g/kWh

Uitstoot van SO2 109 mg/kWh

Uitstoot van NOx 151 mg/kWh

Management

Aandeel van de productiecapaciteit gecertifi ceerd ISO/EMAS* 89,1%

Aandeel van de elektriciteitsproductie gecertifi ceerd ISO/EMAS* 89,7%

* centrales uitgebaat door Electrabel


trekkingsrechten op de kerncentrales van Doel

en Tihange (waarvan 270 MW wordt geleverd

in Nederland). In ruil kreeg de GDF SUEZ

Groep ongeveer 1 700 MW productie capaciteit

in Duitsland waardoor ze haar verkoop- en

productieportefeuille op de Duitse energiemarkt

meer in evenwicht brengt en er haar positie

versterkt.

Aandeel in de productiecapaciteit in Belgiëin %

Bijdragen tot meer concurrentie

in de productie

In 2009 verwierven de elektriciteitsproducenten

SPE en E.ON ongeveer 2 000 MW van de

productiecapaciteit van Electrabel, waardoor

de concurrentie op de energiemarkt in België

in belangrijke mate toenam. Deze operatie

maakte deel uit van de verbintenissen die

de GDF SUEZ Groep en Electrabel in 2006

aangingen naar aanleiding van de fusie tussen

GDF en SUEZ. Het aandeel van de onderneming

in de productiecapaciteit in België, dat eind

2008 ongeveer 83% bedroeg, zal daardoor in

2010 verminderen tot 64%.

SPE, de tweede grootste elektriciteitsproducent

in België, die al beschikte over een aandeel van

161,5 MW in de capaciteit van de kerncentrales

van Doel en Tihange, verkreeg een bijkomend

nucleair vermogen van 350 MW.

De Duitse energieonderneming E.ON verwierf

941 MW van Electrabel’s productiemiddelen

door de aankoop van de klassieke centrale

Langerlo en STEG-centrale Vilvoorde, evenals

770 MW nucleaire capaciteit in de vorm van

Andere Electrabel

17

Energiedistributie en -transport

onafhankelijk

De vrijmaking van de energiemarkt leidde in Bel-

gië tot de ontkoppeling van de productie- en ver-

koopactiviteiten enerzijds en de netactiviteiten

anderzijds. Electrabel droeg in 2001 haar toen-

malige activiteiten op het vlak van het hoogspan-

ningsnet voor elektriciteit over aan het nieuw

opgerichte bedrijf Elia. Haar activiteiten met

betrekking tot de elektriciteits- en aardgasdis-

tributienetten in Vlaanderen en in Brussel, wer-

den in 2006 overgenomen door respectievelijk

Eandis en Brussels Network Operations (BNO).

Deze ondernemingen werken in opdracht van de

distributienetbeheerders (DNB’s, de vroegere

intercommunales) die zijn aangesteld voor de ex-

ploitatie, het onderhoud en de ontwikkeling van

de distributienetten. Eenzelfde operatie volgde

later in Wallonië. Daar zorgt de Opérateur des

Réseaux Gaz & Électricité (ORES) vanaf 2009

voor het beheer van de distributienetten. De min-

derheidsparticipaties die Electrabel nog heeft in

Elia en in de distributienetbeheerders bouwt ze

geleidelijk aan verder af.

Organisatie van de netactiviteiten in België

Activiteit Verantwoordelijke UitvoerderParticipatie van Electrabel in het kapitaal

Transport elektriciteit* Elia Elia 24,35% in Elia

Distributie elektriciteit en aardgas in Vlaanderen

Distributienetbeheerders** Eandis30% in de gemengde DNB’s

Distributie elektriciteit en aardgas in Brussel

Sibelga BNO 30% in Sibelga

Distributie elektriciteit en aardgas in Wallonië

Distributienetbeheerders** ORES30% in de gemengde DNB’s

* Het transport van aardgas gebeurt door de onderneming Fluxys (Electrabel heeft via SUEZ-TRACTEBEL

een aandeel van 44,75%).

** De vroegere intercommunales werden aangesteld als distributienetbeheerder.


Electrabel verkoopt in België elektriciteit en

aardgas aan 5,6 miljoen residentiële, professio-

nele en industriële klanten.

In 2008 bedroegen de verkoopvolumes, whole-

saleverkoop inbegrepen, 70 TWh elektriciteit

(28% retail, 64% business en 8% wholesale) en

58,7 TWh aardgas (68% retail, 29% business en

3% wholesale). De verkoopvolumes van de onder-

neming zijn afhankelijk van de omvang van haar

klantenportefeuille, de algemene economische

situatie die in het bijzonder het energieverbruik

door de industriële klanten beïnvloedt, de streng-

heid van de wintermaanden en de inspanningen

van de klanten voor een rationeel energiegebruik.

In Vlaanderen, waar de energiemarkten sinds

1 juli 2003 volledig vrij zijn, heeft Electrabel een

marktaandeel van 66,9% voor elektriciteit en

69,7% voor aardgas. In Wallonië en Brussel waar

de energiemarkten pas vanaf 1 januari 2007 voor

alle gebruikers open zijn, bedraagt haar markt-

aandeel respectievelijk 60,2% en 94,6% voor

elektriciteit en 55,9% en 94,1% voor aardgas.

Het marktaandeel van de onderneming in gans

België bedraagt voor elektriciteit 67,9% en voor

aardgas 70,2% (cijfers eind 2008, op basis van het

aantal beleverde toegangspunten; bron: CREG).

Electrabel gebruikt diverse kanalen om haar klan-

ten te informeren, te adviseren en hun vragen te

beantwoorden. De website www.electrabel.be

levert –naast alle informatie over de producten

die ze aanbiedt– talrijke praktische tools om het

energieverbruik te beperken, de factuur te raad-

plegen, formaliteiten te regelen zoals bij een ver-

huizing … (zie pagina 34). Het callcenter dat de

onderneming sinds 1999 heeft uitgebouwd, telt

nu bijna duizend medewerkers. In 2008 werden

279 nieuwe krachten aangeworven om de dienst-

verlening te versterken. Met hetzelfde doel plant

Electrabel de oprichting van nieuwe contactpun-

ten in de grote steden. In 2009 opent ze de eerste

‘Electrabel shops’ in Antwerpen en in Brussel. Een

derde volgt in 2010 in Namen. Deze shops vullen

haar netwerk van bestaande kantoren aan, onder

andere bij De Post. Industriële klanten kunnen hun

account manager contacteren. De onderneming

werkt ook samen met erkende partners die in hun

energievakgebied specialisten zijn.

ELEKTRICITEIT EN AARDGAS VOOR 5,6 MILJOEN KLANTEN

Verkoop van aardgas door Electrabel in Belgiëin TWh - wholesale inbegrepen

Verkoop van elektriciteit door Electrabel in Belgiëin TWh - wholesale inbegrepen

19PRODUCEREN | Electrabel Activiteitenverslag 2008

De elektriciteits- en aardgasprijzen in België

De elektriciteits- en aardgasprijzen voor

residentiële klanten in België zijn samengesteld

uit verschillende componenten: de energieprijs,

de distributie- en transportkosten en de

toeslagen en BTW. Net zoals de andere

energieleveranciers, bepaalt Electrabel alleen

het gedeelte energieprijs, dat ongeveer de helft

van de totale prijs uitmaakt voor elektriciteit en

twee derden voor aardgas. Deze prijscomponent

is vooral voor aardgas sterk afhankelijk van

de brandstofkosten op de internationale

markten (steenkool, aardgas, stookolie) die op

korte tijd sterk kunnen dalen en stijgen. Die

schommelingen refl ecteren zich vervolgens

– met enige vertraging – in de elektriciteits- en

aardgasprijzen voor de klant.

In 2008 zorgde de stijging van de brandstof-

prijzen, die zich van midden 2007 tot in het eerste

semester van het jaar voortzette, samen met

de toegenomen nettarieven, voor verhogingen

van de elektriciteitsprijzen tot 20-25% en van de

aardgasprijzen tot 40%. De daling van de brand-

stofprijzen in de tweede jaarhelft, heeft omwille

van de vertraagde uitwerking pas in 2009 een

gunstig effect op de energieprijscomponent.

Eenzelfde mechanisme, in omgekeerde zin, treedt

op bij prijsverhogingen als gevolg van een stijging

van de brandstofprijzen.

Alle informatie over de prijsformules die

Electrabel aan haar klanten biedt, is terug te

vinden op de website www.electrabel.be.

Voor de industriële klanten bepalen de groot-

handelsprijzen op de elektriciteitsmarkten – de

Benelux, Frankrijk en Duitsland vormen één geïnte-

greerde groothandelsmarkt – de belangrijkste

prijstendensen. Die zijn onder meer afhankelijk van

de evolutie van de brandstofprijzen, de CO2-prijs

en het evenwicht tussen vraag en aanbod.

Marktprijzen van elektriciteit en brandstoffenjanuari 2007 = 100

250

200

150

100

50

0

Opbouw van de elektriciteitsprijs en de aardgasprijs voor residentiële klanten in Belgiëin % - jaar 2008 - distributienetbeheerder IMEWO - elektriciteit 3 500 kWh/jaar - aard-gas 23 250 kWh/jaar

BTW, toeslagen Transport DistributieEnergie (omvat bij aardgas ook de transportkosten)

Steenkool (API#2) Aardgas (Grp) Olie (Brent IPE) Elektriciteit

(baseload, Y+1)

Januari

2007

Juli

2007

Januari

2008

Juli

2008

Juli

2009

Januari

2009


In België beschikt Electrabel over een

productiecapaciteit van 11 532 MW. De

samenstelling van het productiepark is

exemplarisch voor de strategie van de

GDF SUEZ Groep om over een gediversi-

fi eerd park te beschikken op het vlak van

technologie en brandstoffen.

Het park moet een antwoord bieden op de

hedendaagse energie-uitdagingen. Die bestaan

uit de bevoorradingszekerheid van de klanten

veilig stellen, tegen economisch aanvaardbare

en stabiele voorwaarden en met respect voor

het leefmilieu, in het bijzonder de klimaatsver-

andering.

De onderneming beheert haar productiepark op

een dynamische manier. Ze zorgt voortdurend

voor een modernisering met de meest geavan-

ceerde technieken die energie-effi ciënter en

minder milieubelastend zijn.

52,8% van de capaciteit van het park in België

bestaat uit CO2-vrije centrales (kerncentrales,

pompcentrales, hernieuwbare energie) en 23%

uit CO2-arme centrales (aardgasgestookte

STEG-eenheden en warmtekrachtkoppeling).

Electrabel heeft een veertigtal jaar ervaring met

kernenergie en is één van de belangrijkste ope-

ratoren in Europa op dit vlak. In België baat ze

zeven kernreactoren uit in Doel en Tihange. Die

hebben een totaal vermogen van 5 865 MW en

zorgen voor 54% van de totale elektriciteitspro-

ductie in België.

De onderneming behoort ook tot de top op het

gebied van warmtekrachtkoppeling: haar pro-

ductiepark in België omvat meer dan 750 MW

die ze veelal in samenwerking met haar industri-

ele klanten heeft opgericht. Electrabel verwierf

tevens een belangrijke kennis in verband met

de stoom- en gasturbinetechnologie. De voor-

bije 10 jaar bouwde de onderneming zes STEG-

centrales in België.

Het belang van hernieuwbare energiebronnen

(windenergie, waterkracht, biomassa, zonne-

energie) in het productiepark van Electrabel

neemt elk jaar toe. In vijf jaar tijd verdrievoudigde

de onderneming haar hernieuwbare capaciteit in

België van 140 MW tot 410 MW. Tegen 2015 wil

Electrabel over voldoende capaciteit beschikken

om 1 miljoen gezinnen volledig van groene

stroom te voorzien.

In 2008 produceerden de centrales van Electrabel

65 000 GWh elektriciteit en 6 254 GWh warmte.

64,2% van de elektriciteitsproductie gebeurde

zonder uitstoot van CO2. De hoeveelheid CO2

die het park uitstoot per kilowattuur behoort

tot de laagste in Europa (zie pagina 29).

EEN GEDIVERSIFIEERD PRODUCTIEPARK VAN 11 500 MW

Productiecapaciteit van Electrabel in Belgiëin GW

De belangrijke daling in 2009 is het gevolg van het afstaan van capaciteit aan SPE en E.ON (zie pagina 17)

2006 2007 2008Midden-

2009

21PRODUCEREN | Electrabel Activiteitenverslag 2008

Kerncentrale Steg-centrale Klassieke centrale WarmtekrachtEnergierecuperatie, gasturbine, turbojetWaterkracht, windpark, zonnepaneel

Spaarbekkencentrale

Kernsplijtstof Aardgas SteenkoolBiomassa, waterkracht, wind, zonOlie, afval, hoogovengas

Spaarbekken

Aandeel van de centrales in de productiecapaciteit van Electrabel in Belgiëmidden 2009

Aandeel van de centrales in de elektriciteitsproductie van Electrabel in België2008

Aandeel van de brandstoffen in de productiecapaciteit van Electrabel in Belgiëmidden 2009

Aandeel van de brandstoffen in de elektriciteitsproductie van Electrabel in België2008

Stoom- en gasturbine (STEG) Warmtekracht Klassieke centrale Kerncentrale Spaarbekkencentrale

Zandvliet Power

Herdersbrug

Rodenhuize

Drogenbos

Doel

Kallo

Ruien

Saint-Ghislain Amercoeur

Plate Taille

Tihange

Awirs

Coo

Mol

Productiepark van Electrabel in Belgiëklassieke centrales, STEG-centrales, warmtekracht, kerncentrales – midden 2009


De operationele activiteiten van Electrabel in

België (productie en verkoop van energie) wor-

den ondersteund door de trading en portfolio

management activiteiten van GDF SUEZ.

De Groep is actief op alle tradingmarkten in

Europa waar ze elektriciteit, brandstoffen, CO2-

kredieten … aan- en verkoopt. Portfolio Manage-

ment verzekert de bevoorrading van de centra-

les met brandstoffen en zorgt voor een optimale

inzet van de productiemiddelen.

Door deze activiteiten kan Electrabel haar klan-

ten in België die hun energieportefeuille actief

willen beheren en optimaliseren, een com-

pleet en verscheiden competitief aanbod doen

van innovatieve risicomanagementproducten

en diensten op het vlak van de levering van

energiecommodities, complexe oplossingen op

maat, groene producten, emissierechten ...

TRADING EN PORTFOLIO MANAGEMENT

23

We gingen nooit de ecologische uitdaging waarvoor energiebedrijven staan uit de weg.

64% VAN DEGEPRODUCEERDE ENERGIE IS CO2-VRIJ.Bovendien helpt Electrabel haar klanten hun energieverbruik te beperken en koolstofvoetafdruk te verlagen. Het eerste doel?

30% ENERGIE BESPAREN

03 UITDAGINGEN AANGAAN

24 Electrabel Activiteitenverslag 2008 | UITDAGINGEN AANGAAN

25UITDAGINGEN AANGAAN | Electrabel Activiteitenverslag 2008

Duurzaam ENERGIE PRODUCEREN en leveren

De 10 verbintenissen van Electrabel in het kader van haar plan ‘Samen voor minder CO2’• Elektriciteit uit hernieuwbare energie produceren in België voor 1 miljoen

gezinnen tegen 2015

• Tegen 2015, 500 miljoen euro investeren in de verbetering van de energie-

effi ciëntie van de klassieke centrales

• De globale milieu-impact van de productieactiviteiten verder beperken

• De klanten bijstaan om tot 30% te besparen op hun energieverbruik

• De klanten helpen om zelf CO2-arme energie te produceren

• Een waaier aan groene energie aanbieden

• De mobiliteit op aardgas en elektriciteit stimuleren

• Een open dialoog voeren met alle belanghebbende partijen

• De CO2-uitstoot van de dagelijkse activiteiten met 21% verminderen

• Onderzoek en ontwikkeling naar milieuvriendelijke technologieën stimuleren

Duurzame ontwikkeling bekleedt een cen-

trale plaats in de strategie van de ganse

GDF SUEZ Groep. Haar activiteiten hebben di-

recte raakvlakken met de milieu problematiek

en de maatschappelijke uitdagingen. De

Groep kan energie- en milieuoplossingen

aanreiken die nodig zijn voor een duurzame

ontwikkeling van de samenleving en de eco-

nomie. Het is de ambitie van GDF SUEZ om

een van de belangrijkste referenties te wor-

den voor duurzame ontwikkeling in de sector

van de nutsbedrijven.

Binnen haar activiteitsdomeinen draagt Electrabel

bij tot de globale doelstellingen van de Groep.

De onderneming streeft ernaar economische,

sociale en ecologische belangen op de meest

optimale manier te verenigen. Al in 1995, tien

jaar voor het effectief in werking treden van het

Verdrag van Kyoto, defi nieerde Electrabel een

strategie en een plan voor het rationeel gebruik

van energie en de beheersing van de CO2-

uitstoot, met als horizon 2005. In 2008 nam de

onderneming een belangrijk nieuw initiatief.

In oktober lanceerde ze haar Belgische plan

‘Samen voor minder CO2’ waarin ze tien concrete

verbintenissen aangaat om de eigen uitstoot

van broeikasgassen terug te dringen en klanten

te helpen hun energieverbruik en ecologische

voetafdruk te verminderen. Het plan – dat loopt

over de periode 2008-2015 – steunt op even-

wichtige keuzes, met het oog op het garande-

ren van de bevoorrading tegen een economisch

aanvaardbare prijs en met respect voor het

milieu, in het bijzonder de klimaatopwarming.


Electrabel is in België de grootste producent en

leverancier van groene stroom. De onderneming

beschikte eind 2008 over 464 MW aan wind-

parken, water krachtcentrales, biomassa-instal-

laties en zonne panelen. Samen produceerden

die 1 859 GWh, voldoende voor het elektriciteits-

verbruik van 530 000 gezinnen (jaarverbruik

van 3 500 kWh/gezin). Electrabel heeft de am-

bitie om tegen 2015 in België over een produc-

tiepark met hernieuwbare energiebronnen te

beschikken dat volstaat om 1 miljoen gezinnen

volledig van groene stroom te voorzien. Om dat

te bereiken, mikt ze op 600 MW bijkomende

productiecapaciteit in zeven jaar. Net zoals voor

andere projecten, hangt de beslissing om te inves-

teren in hernieuwbare energie-projecten af van de

economische ren da biliteit, naast de maatschap-

pelijke en ecologische aanvaarding.

DUURZAAM ENERGIE PRODUCEREN

Elektriciteitsproductie van Electrabel uit hernieuwbare energiebronnen in België in GWh

2008 2007 2008 / 2007

Waterkracht 73 74 -1,4%

Windenergie 147 116 +26,7%

Biomassa 1 638 1 217 +34,6%

Zonne-energie 0,7 0

Totaal 1 859 1 407 +32,1%

Hernieuwbare energie voor 1 miljoen gezinnen tegen 2015

Productiecapaciteit van Electrabel met hernieuwbare energiebronnen in Belgiëin MW - *in aanbouw inbegrepen

Midden 2009* 2008 2007

Waterkracht 22 22 22

Windenergie 115 101 67

Biomassa 285 340 314

Zonne-energie 3 1 0

Totaal 425 464 403


Productiecapaciteit van Electrabel in Belgiëin MW - hernieuwbare energie - *in aanbouw inbegrepen

(Voor meer details over de installaties, zie op pagina 48 samenstelling productiepark)

ZonBiomassaWaterWind

Productiepark van Electrabel in Belgiëhernieuwbare energie – midden 2009

Waterkrachtcentrale Zonnepanelen Biomassa (co-)verbranding

Windpark (*in aanbouw)

0

100

200

300

400

500

Pathoekeweg

Izegem

Dour

Quévy*

Perwez

Gembloux

Büllingen

Ford Genk*

BASF

Bütgenbach

Hoogstraten

Awirs

Lanaken

Mol

Kasterlee

Schelle

Rodenhuize

Volvo

Wondelgem

Ruien


Electrabel is actief op alle domeinen van her-

nieuwbare energie en steunt op de rijke erva-

ring aanwezig binnen de GDF SUEZ Groep die

wereldwijd beschikt over meer dan 12 500 MW

productiecapaciteit met hernieuwbare energie-

bronnen.

Sinds 1930 produceert de onderneming elektrici-

teit uit waterkrachtcentrales. Omdat het poten-

tieel aan waterkracht in België vrijwel uitgeput is,

streeft ze in de eerste plaats naar een optimale

uitbating van haar bestaande installaties.

Voor windenergie ontwikkelt ze zowel onshore

projecten – langsheen de E40 bijvoorbeeld, wil

Electrabel samen met de spoorweginfrastructuur-

maatschappij Infrabel en de steden Sint-Truiden

en Landen een van de grootste windparken in

België bouwen (40 tot 60 MW) – als offshore

projecten.

Op het vlak van biomassagebruik is Electrabel

een van de belangrijkste en meest ervaren spelers

in Europa. Ze verbrandt per jaar 1,5 miljoen ton bio-

massa in haar centrales in België. Het duurzame

karakter van een biomassasoort is voor de onder-

neming een bepalende factor om ze te gebruiken.

Electrabel verbrandt bijvoorbeeld geen palmolie

omdat het duurzame karakter betwistbaar is.

Palmaanplantingen vernietigen immers het pri-

maire woud in de landen van productie. Om

de duurzaamheid van biomassa te garanderen,

heeft ze samen met haar wetenschappelijk en

technisch competentiecentrum Laborelec een

certifi ceringsprocedure uitgewerkt. Daarnaast

nam Electrabel in 2008 bij Laborelec een

nieuw laboratorium in gebruik om de verbran-

ding van biomassa te optimaliseren en nieuwe

biomassa stromen te testen. In 2005 zorgde

Electrabel voor een wereldprimeur door de

steenkoolcentrale Awirs om te bouwen, zo-

dat deze volledig op biomassa kan draaien

(80 MW). De onder neming startte ook een

project om in centrale Rodenhuize een be-

staande eenheid om te bouwen tot een 100%

biomassacentrale van 180 MW.

Electrabel is aanwezig over de ganse keten van

de zonne-energie, onder meer via haar partici-

paties in de bedrijven Photovoltech en Soltech.

De onderneming heeft een project opgezet om

bij haar industriële klanten 11 MW aan fotovol-

taïsche panelen te installeren. De eerste reali-

saties, bijvoorbeeld Honda Belgium Factory in

Aalst, maken vanaf 2008 deel uit van haar pro-

ductiepark. Om de installatie van PV-panelen te

versnellen, richtte Electrabel de Joint Venture

Green Solar Project op waarin klanten kunnen

participeren.

Offshore windenergie

Electrabel was de eerste onderneming

die concrete plannen voor de bouw van

een windpark in de Noordzee voor de

Belgische kust voorstelde. In 2002 kreeg

ze samen met het bedrijf Jan De Nul de

vergunning voor de realisatie van het

windpark Seanergy (100 MW). In 2005

werd deze vergunning door de Minister

bevoegd voor het marine milieu, opge-

heven omwille van de onverenigbaar-

heid van het project met een nieuw ‘Plan

Duurzaam Beheer van de Noordzee’ dat

zones voor de inplanting van windparken

vastlegt. Tegen deze beslissing loopt een

juridische procedure.

In 2008 dienden dezelfde partners twee

concessieaanvragen in bij de CREG

voor de bouw van de windturbineparken

Blue4Power I en Blue4Power II. Met het

eerste park beoogt Electrabel het groot-

ste offshore windturbinepark in België te

bouwen. Indien de concessies toegekend

worden en het project economisch en

technisch haalbaar blijkt, zouden de eerste

windturbines vanaf 2012 in gebruik kun-

nen komen.


Door de continue modernisering van het produc-

tiepark gebruiken de Electrabel-centrales steeds

minder brandstofenergie om elektriciteit te pro-

duceren. De met fossiele brandstoffen gestookte

eenheden hadden in 2008 een rendement van

gemiddeld 42,2%, wat een stijging betekent met

19% sinds 1990. Dit bespaart op fossiele brand-

stoffen en zorgt voor een daling van de milieu-

impact.

De onderneming sluit centrales die op het vlak

van effi ciëntie en milieuprestaties niet langer vol-

doen, in 2008 bijvoorbeeld een steenkoolgroep in

centrale Mol. Verder moderniseert ze bestaande

centrales, zoals in centrale Amercoeur waar

Electrabel een oude steenkoolgroep ombouwde

tot een aardgasgestookte STEG-centrale van

420 MW met een rendement van 57%. Electrabel

investeert ook in nieuwe productie-eenheden als

de 305 MW-centrale Knippegroen op de site van

ArcelorMittal (Sidmar) in Gent die de hoogoven-

gassen van de staalproducent zal verbranden, naast

warmtekrachteenheden bij Lanxess (58 MW) en

Evonik Degussa (21 MW) in de Antwerpse haven.

Rendement van het met fossiele brandstoffen gestookte productiepark van Electrabel in Belgiëin %

Steeds minder brandstoffen verbruiken

CO2-emissies in gram CO2/kWh - jaar 2007 (Electrabel, jaar 2008) - bron: PwC

Bij de besten in Europa

Het productiepark van Electrabel in België stootte in 2008 gemiddeld 209 gram CO2

uit per geproduceerd kilowattuur elektriciteit. Daarmee behoort de onderneming op

dit vlak tot de best presterende energieondernemingen in Europa.


De beperking van de hoeveelheid verontreinigen-

de stoffen die haar centrales in de atmosfeer

brengen, is een constant aandachtspunt voor

Electrabel. De onderneming is er sinds 1990

onafgebroken in geslaagd om in België de emis-

sies van SO2, NOx en stof per geproduceerd

kilowattuur elk jaar te verminderen. Dit is het

resultaat van investeringen in nieuwe centrales

met hoog rendement en de modernisering van

oude centrales, het gebruik van milieuvriende-

lijke brandstoffen en hernieuwbare energie-

bronnen, het onderzoek naar milieuvriendelijke

technieken en een optimaal industrieel beheer

van de productie-eenheden, naast het installe-

ren van emissiereducerende uitrustingen (lage

NOx-branders, deSOx en deNOx, elektrofi lters).

De ingebruikname van de nieuwe installaties om

de rookgassen te ontzwavelen en te ontstikken

in steenkoolcentrale Ruien, zorgde er in belang-

rijke mate voor dat de specifi eke SO2- en NOx-

emissies van het productiepark in 2008 met 40

tot 60% afnamen tegenover 2007. In 2008 be-

droegen de emissies door het productiepark van

Electrabel in België 209 g CO2/kWh, 109 mg SO2/

kWh, 151 mg NOx / kWh en 6 mg stof/kWh. Een

lijst met meer milieu-indicatoren van het produc-

tiepark is terug te vinden op bladzijde 51.

Verminderen van de globale milieu-impact

Emissies per geproduceerd kWh door het productiepark van Electrabel in België1990 = 100

1,7 miljoen ton minder CO2

Door te investeren in hernieuwbare energie en in de effi ciëntieverbetering van haar klassieke

centrales wil Electrabel de uitstoot van haar productiepark in de periode 2008-2014 vermin-

deren met 1,7 miljoen ton CO2 (vergeleken met de hoeveelheid die het productiepark van

2007 in die periode zou uitstoten bij een gelijkblijvende elektriciteitsproductie).

In 2008 kon de onderneming de uitstoot van 450 000 ton CO2 vermijden door de sluiting van

een deel van de steenkoolverbranding in centrale Mol en de verdubbeling van de houtpel-

letsverbranding in centrale Rodenhuize.

100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

90 95 00 05 06 07 08

CO2

NOx

SO2


De onderneming neemt ook maatregelen

om haar milieu-impact op het vlak van water,

bodem, geluid, afval en biodiversiteit te beper-

ken. De centrales gebruiken bijvoorbeeld mi-

lieuvriendelijke waterbehandelingstechnieken

(onder andere membraanfi ltratie voor de pro-

ductie van gedemineraliseerd water) en de vol-

ledige hoeveelheid geproduceerde vliegassen,

bodemassen en rookgasontzwavelingsgips

wordt herbruikt (400 kiloton in 2008).

Electrabel startte in 2009 een samenwerking

met natuurverenigingen om de biodiversi-

teitwaarde van haar sites in kaart te brengen

en een gepast beheer op te stellen. Ze staat

eveneens open om de mogelijkheden te benut-

ten, die ze kan bieden om de biodiversiteit te

beschermen. Het meest sprekende voorbeeld

is de herinvoering van de slechtvalk in België,

waar hij al meerdere decennia was verdwenen.

Het Fonds voor de Instandhouding van Roofvo-

gels (FIR) heeft daarvoor op de schoorstenen

en koeltorens van de elektriciteitscentrales

speciale nestkasten geplaatst. Met succes:

sinds het begin van het project in 1995 telden

de Electrabel-centrales in België meer dan 300

slechtvalkkuikens.

89% van de productiecapaciteit die Electrabel

in België exploiteert, is gecertifi ceerd voor de

milieuzorgsysteemnorm ISO 14001. De kern-

centrales van Doel en Tihange zijn bovendien

geregistreerd in het Europese Environmental

Management and Audit Scheme (EMAS). Deze

systemen dragen bij aan de beheersing van de

milieu-impact. Ze zijn gericht op een continue

verbetering en stimuleren de onderneming tot

steeds hogere milieudoelstellingen. In Luxem-

burg bekwam STEG-centrale Esch-sur-Alzette

in 2008 een drievoudig certifi caat: ISO 14001

wordt er gecombineerd met de certifi caten ISO

9001 (kwaliteit) en OHSAS 18001 (veiligheid).

Plaats voor kernenergie

in een duurzame energiemix

Electrabel exploiteert in België zeven

kernreactoren, vier in kerncentrale Doel en

drie in kerncentrale Tihange. De operationele

performantie van dit kernenergiepark bevindt

zich op een hoog niveau, met een gemiddelde

beschikbaarheid van bijna 90% gedurende

de laatste vijf jaar. De kerncentrales leveren

37,9% van de productiecapaciteit en 59,2%

van de productie van de onderneming in België

en vormen één van de basiscomponenten van

haar gediversifi eerde energiemix. Kernenergie

biedt een aantal voordelen (productie van

grote hoeveelheden elektriciteit zonder CO2-

uitstoot; besparing op fossiele brandstoffen;

stabiele uraniumbevoorrading …) waardoor

ze een belangrijke bijdrage kan leveren

aan de energie- en milieu-uitdagingen.

Ongeacht de toekomstige beslissingen van de

Belgische overheid over de levensduur van de

kerncentrales, zet Electrabel hun exploitatie

voort met de hoogste prioriteit voor de veilig-

heid. Binnen de GDF SUEZ Groep blijft ze haar

nucleaire kennis en ervaring valoriseren, zorgt

ze mee voor de opleiding van het personeel

en verleent ze steun aan het nucleaire ont-

wikkelings programma van de Groep.

De exploitatie van kerncentrales zorgt voor de

productie van radioactief afval en lozingen in

het milieu. In 2008 bedroeg de hoeveelheid

geconditioneerd laag- en middel radioactief

afval voortgebracht door de kerncentrales

van Doel en Tihange 6,4 m3/ TWh (dit

komt overeen met het volume van twee

staafbatterijen AA per huishouden per jaar).

Deze daling met 55% ten opzichte van 1990

is het resultaat van de inspanningen van de

centrales op technisch en organisatorisch

vlak. Het radioactief afval wordt in de

centrales behandeld en geconditioneerd

en daarna overgedragen aan de Nationale

Instelling voor Radioactief Afval en verrijkte

Splijtstoffen (NIRAS) die verantwoordelijk

is voor het beheer ervan. De vloeibare en

gasvormige lozingen door de kerncentrales

blijven ruimschoots onder de vastgelegde

jaarlimieten (zie bladzijde 51). De EMAS-

milieuverklaringen, die de kerncentrales van

Doel en Tihange elk jaar publiceren, geven een

gedetailleerd overzicht van de milieu prestaties

van de kerncentrales.


Milieubeleidsovereenkomst in Vlaanderen

In 2004 sloten de elektriciteitssector en het

Vlaamse Gewest een akkoord betreffende de

vermindering van de emissies van SO2 en NOx

van de installaties van de elektriciteitsproducen-

ten in de periode 2005-2013. Een eerste fase

verloopt eind 2009; de betrokken partijen on-

derhandelen over de voortzetting.

De doelstelling van de overeenkomst is om de

jaarlijkse uitgestoten hoeveelheden in Vlaande-

ren aanzienlijk te reduceren. Dit betekent bij-

voorbeeld dat in 2013 de uitstoot van SO2 met

94% en die van NOx met 77% zou moeten

gedaald zijn in vergelijking met het referentie-

jaar 1990. De offi ciële rapporten over de peri-

ode 2005-2007 tonen dat de producenten hun

verbintenis naleven.

Milieubeleidsovereenkomst Vlaanderen SO2-emissies door de elektriciteitscentrales in ton - periode 2005-2013

EmissiesDoelstellingen

30 000

25 000

20 000

15 000

10 000

5 000

0

NOx-emissies door de elektriciteitscentrales in ton - periode 2005-2013

30 000

25 000

20 000

15 000

10 000

5 000

0

EmissiesDoelstellingen

05 06 07 08 09 10 11 12 13 05 06 07 08 09 10 11 12 13


Electrabel heeft voor haar klanten een modulair dienstenaanbod dat bestaat uit energie bespa-

ren, zelf koolstofarme energie produceren en groene stroom verbruiken. Aanvullend helpt de

onderneming industriële klanten, geïnteresseerd in CO2-emissiekredieten om hun emissies te

compenseren.

DUURZAAM ENERGIE LEVEREN

Tot 30% besparen op het energieverbruik en zelf CO2-vrij produceren

Electrabel helpt haar klanten hun energiever-

bruik en -uitgaven te beperken en hun koolstof-

voetafdruk te verlagen. De onderneming biedt

residentiële en businessklanten een palet ener-

giediensten aan waarmee ze hun verbruik door-

lopend kunnen opvolgen en beheren. De onder-

neming stelt deze diensten, die ze voortdurend

uitbreidt en optimaliseert, voor op www.elec-

trabel.be, waar ze deels ook online te gebruiken

zijn. Klanten die zelf op CO2-arme manier elek-

triciteit en warmte willen produceren, kunnen

bij de onderneming terecht voor inlichtingen,

advies en ondersteuning. Residentiële klanten

vinden er bijvoorbeeld rekenmodules en infor-

matie over premies en subsidies waarmee ze

de rendabiliteit van een investering in installa-

ties met hernieuwbare energie, in het bijzonder

fotovoltaïsche panelen, kunnen berekenen.

Samen met haar industriële klanten realiseert

Electrabel projecten op maat (warmtekracht-

koppeling, windturbines, fotovoltaïsche instal-

laties …). Met Volvo Europa Truck zorgde de

onderneming in Gent voor de eerste fabriek

ter wereld die vrachtwagens assembleert met

een nuluitstoot van CO2 door een combinatie

van energiebesparing, energieproductie met

windturbines, biomassa en fotovoltaïsche pa-

nelen, en het verbruik van groene energie. Bij

ArcelorMittal (Sidmar) bouwt ze een centrale

die het hoogovengas van het staalbedrijf zal ver-

Energie besparen Koolstofarme installaties

Groene elektriciteit Compensatie

De klanten helpen om de energie-effi ciëntie te verhogen in hun gebouwen/toepassin-gen/processen

De klanten adviseren hoe ze een meer economisch ener-giegedrag kunnen aannemen

De klanten helpen bij de keuze, de investe-ringen en de realisatie van elektriciteits- of warmteproductie-installaties op basis van hernieuwbare energiebronnen of fossiele bronnen met laag koolstofgehalte

Groene elektriciteit aanbieden die groten-deels geproduceerd wordt door onze eigen hernieuwbare productie middelen en afkomstig van gecer-tifi ceerde installaties:

• GroenPlus voor resi-dentiële klanten;

• Professional Groen voor zelfstandigen en Partner Groen voor de KMO;

• AlpEnergie voor de industriële klanten.

Kwaliteitsproduc-ten aanbieden aan industriële klanten geïnteresseerd in CO2-emissiekredieten


Verbruiksmeter Maand na maand online het verbruik opvolgen, de gewenste besparing opge-ven en het verbruik vergelijken met dit van een vergelijkbaar gezin en woning.

Home Optimizer Online ontdekken welke gewoontes en installaties energie verslinden en besparingen in de weg staan en de belangrijkste maatregelen vinden die een verschil maken.

Check-up call Een energiespecialist bespreekt telefonisch de evolutie en de optimalisatie van het energieverbruik.

Energy Audit Een expert komt langs en analyseert het energieverbruik van de woning en geeft oplossingen op maat.

CO2 tool Online de jaarlijkse CO2-uitstoot van het gezin berekenen en tips krijgen om te verbeteren.

PV Guide Ondersteunt het maken van de juiste keuzes voor de plaatsing van fotovol-taïsche panelen, zodat de investering optimaal kan renderen.

PV Comfort Zorgt voor een regelmatig onderhoud van een fotovoltaïsche installatie, voor een beter rendement en een langere levensduur.

Energy scan Een complete energieaudit die alle energiestromen in een bedrijf analyseert en een nauwkeurige beschrijving geeft van de realiseerbare besparingen.

Spot advice Stelt ter plaatse een diagnose bij een probleem aan een energie-installatie en geeft advies over de beste oplossing.

Start to Save Biedt een concept voor interne communicatie dat berust op personaliseerba-re modules om het personeel te sensibiliseren voor rationeel energiegebruik.

Energy Kronos Online het energieverbruik (elektriciteit en aardgas) volgen en beheersen en het effect van energiebesparingsmaatregelen vaststellen.

branden. Het overtollige waterstofgas (H2) dat

Monsanto produceert, wordt verbrand in een

warmtekrachteenheid waardoor het chemie -

bedrijf een deel van haar elektriciteit produceert

zonder CO2 uit te stoten.

Voorbeelden van de energie- en milieudiensten die Electrabel aanbiedt


250 000 klanten kiezen voor groene energie

Electrabel heeft voor elk type van klantenca-

tegorie een specifi ek groen energieaanbod.

De producten GroenPlus, Professional Groen

en Partner Groen – die ze in oktober 2008 lan-

ceerde voor huishoudens, zelfstandigen en

kleine en middelgrote ondernemingen – om-

vatten de levering van 100% hernieuwbare

energie, voor 100% geproduceerd in België.

De onafhankelijke instelling Vinçotte valideert

elk jaar de oorsprong en herkomst van de

groene stroom. Midden 2009 hadden al meer

dan 220 000 gezinnen, evenals 30 000 zelf -

standigen en KMO’s, een groen contract afgeslo-

ten met Electrabel. Aan haar industriële klanten

en openbare instellingen biedt de onderneming

AlpEnergie aan, groene stroom afkomstig van de

waterkrachtcentrales van de GDF SUEZ Groep

in Frankrijk, waarvan de herkomst is gecerti-

fi ceerd door de Technischer Überwachungs-

Verein (TUV). In 2008 verkocht Electrabel

in België 2,74 TWh elektriciteit met het

AlpEnergie label. Ongeveer 600 bedrijven,

steden en gemeenten waaronder Danone,

Delhaize, Telenet, de Nationale Loterij, Zoo

Antwerpen, Brugge en Visé kozen voor

AlpEnergie. De eigen productiemiddelen met

hernieuwbare energiebronnen waarover

Electrabel en de GDF SUEZ Groep beschikken

(410 MW in België en bijna 6 000 MW in gans

Europa), laten de onderneming toe haar klanten

grote hoeveelheden groene stroom te leve-

ren tegen competitieve voorwaarden. In 2008

kozen 190 Vlaamse gemeenten Electrabel als

stroomleverancier, na een procedure van open-

bare aanbesteding voor hun stroomvoorziening

die moest bestaan uit 60% groene energie.

Electrabel en groene mobiliteitHet wegverkeer zorgt in België voor ongeveer

een vijfde van de uitstoot van broeikasgassen.

Door over te schakelen van traditionele brand-

stoffen (benzine, diesel) naar elektriciteit en

aardgas kan de transportsector zijn koolstof-

voetafdruk verminderen. Electrabel stimuleert

het gebruik en de ontwikkeling van voertuigen

op aardgas of elektriciteit. De onderneming

beschikt over een productiepark met een

lage CO2-uitstoot, wat voor de bevoorrading

van elektrische voertuigen een belangrijke

troef is.

Electrabel opende in 2008 in Brugge, Meche-

len en Antwerpen drie aardgastankstations

voor het publiek. Binnen haar eigen wagen-

park test ze de prestaties en de mogelijkhe-

den van elektrische voertuigen. De onder-

neming werkt daarvoor ook samen met de

milieuvereniging Natuurpunt aan wie ze een

elektrische wagen ter beschikking stelde die

nauwelijks 34 gram CO2 per gereden kilome-

ter uitstoot, elektriciteitsproductie inbegrepen.

Electrabel sluit ook partnerships met auto-

constructeurs voor de ontwikkeling van meer

ecologische voertuigen en steunt onderzoek

naar de optimalisering van het beheer van een

elektrisch wagenpark.

Daarnaast voerde de onderneming in 2008

een nieuwe politiek in op het gebied van mo-

biliteit voor haar medewerkers. Die promoot

en stimuleert het beperken van verplaatsingen,

het gebruik van het openbaar vervoer en het

kiezen voor milieuvriendelijk transport dat

weinig of geen CO2 uitstoot. In 2008 loosden

de nieuwe leasingwagens die haar personeel

gebruikt gemiddeld 139 gram CO2/km in de

lucht, een daling met 14% ten opzichte van de

uitstoot in 2007.


ONDERZOEK EN INNOVATIE, ONMISBARE SCHAKELS

De GDF SUEZ Groep heeft een ruime ervaring

op het gebied van Onderzoek en Ontwikkeling.

1 200 medewerkers zijn actief in 8 onderzoeks-

centra. In België telt Laborelec, het technisch

en wetenschappelijk competentiecentrum van

Electrabel, 249 medewerkers. Naast haar eigen

onderzoeksactiviteiten, participeert Electrabel

in researchprojecten van de GDF SUEZ Groep

en ze sluit partnerships om nieuwe veelbelo-

vende technologieën te bestuderen en de om-

vang van haar O&O-activiteiten uit te breiden

en te verrijken. Met dat doel richt de onderne-

ming ook een Wetenschappelijk Adviescomité

op dat bestaat uit leden van de Belgische en de

internationale academische wereld.

De onderzoeksdomeinen zijn divers en gericht

op de verbetering van de energie- en milieupres-

taties van het productiepark, naast innoverende,

duurzame, toekomstgerichte toepassingen en

oplossingen, en rationeel energiegebruik:

• verbrandingsmogelijkheden van nieuwe

duurzame biomassasoorten

• het potentieel van de Concentrated Solar

Power (CSP) technologie voor energiepro-

ductie

• effi ciëntere kerncentrales van de vierde

generatie

• de afvang en de opslag van CO2 uit rookgas-

sen (Carbon Capture and Storage)

• steenkoolcentrales met rendementen van

meer dan 50%

• energieaudits

• performantie van micronetwerken gevoed

door windturbines en zonnepanelen

• …

Dankzij haar onderzoeksactiviteiten kan Electrabel

complexe, globale en geïntegreerde oplossin-

gen voorstellen in verband met de energiepro-

blematiek en de klimaatuitdaging. De kennis van

de onderneming – op het gebied van energie-

effi ciëntie, hernieuwbare energie, milieu-impact

en elektriciteitsnetten– maakte het bijvoorbeeld

mogelijk het Princess Elisabeth onderzoeks-

station op Antarctica te bouwen en autonoom

te laten werken. En dat zonder uitstoot van CO2

of productie van afval, bij extreme temperaturen

van -40°C.

37

38 Electrabel Activiteitenverslag 2008 | INSPIREREN

04INSPIRERENOnze aandacht voor mensen en hun omgeving gaat verder. Met de recente

AANWERVING VAN 1 600 NIEUWE MEDEWERKERS en de bekwaamheid van ons personeel –meer dan 600 000 opleidingsuren in 2008– zijn we gewapend om ook morgen onze klanten tevreden te stellen

39INSPIREREN | Electrabel Activiteitenverslag 2008

Door de aard van haar activiteiten bevindt

Electrabel zich te midden van het economi-

sche en sociale weefsel van de maatschappij.

Ze is een actieve leverancier van energie en ener-

giediensten die in nauw contact staat met haar

klanten (gezinnen, openbare besturen, kleine en

middelgrote ondernemingen, grote industriële

bedrijven), leveranciers en maatschappelijke groe-

pen (regelgevende instanties en overheden, de

wetenschappelijke en academische wereld, opi-

niemakers, beroepsorganisaties, syndicaten, ver-

enigingen …). De talrijke elektriciteitscentrales

van de onderneming kenmerken het landschap en

zijn een vertrouwd beeld voor de omwonenden.

Electrabel en de GDF SUEZ Groep zijn ook

belangrijke lokale en regionale werkgevers.

Tegemoet komen en inspelen op de verwachtingen

van haar stakeholders is voor de onderneming een

essentiële factor om zich verder te ontwikkelen.

SOCIALE betrokkenheid

Actieve speler op de arbeidsmarkt

Eind 2008 stelde Electrabel in België 7 548

personen te werk (haar Belgische dochtermaat-

schappijen inbegrepen). De onderneming zorgt

ook voor een signifi cante indirecte tewerkstel-

ling. 29% van het personeel heeft een leiding-

gevende functie, 32% is van het vrouwelijke

geslacht en bijna 30% is jonger dan 30 jaar.

De onderneming voert een actief aanwer-

vingsbeleid om het grote aantal werknemers

dat in de komende jaren het bedrijf –door de

pensioengerechtigde leeftijd– zal verlaten tij-

dig te vervangen, nieuwe elektriciteitscentra-

les te bemannen en de nucleaire en andere

activiteiten van de GDF SUEZ Groep te onder-

steunen. In België rekruteerde Electrabel (haar

Belgische dochtermaatschappijen inbegrepen)

in 2008 bijna 1 650 nieuwe werknemers. 500

tot 800 bijkomende aanwervingen zijn voorzien

in de periode 2009-2010. Om geschikte kan-

didaten te vinden en te overtuigen, benadert

Electrabel de concurrentiële arbeidsmarkt op

een doelgerichte manier, onder meer door de

organisatie van specifi eke jobdagen, jobevents

en opendeurdagen. Werkzoekenden kunnen

openstaande betrekkingen ontdekken op de

website van de onderneming en er online sol-

liciteren (www.electrabel.be/career).

De GDF SUEZ Groep sloot ook een overeen-

komst met de ministers van het Nederlands-

talige en Franstalige onderwijs om de opleiding

van studenten en leerkrachten te steunen door

middel van stages in de onderneming en om

technische beroepen te promoten bij jongeren.

Personeelsbestand van Electrabel in Belgiëin actieve dienst – dochterondernemingen in België inbegrepen

De sterke daling van het personeelsbe-stand in 2008 is het gevolg van de transfer van meer dan 1 800 medewerkers naar het nieuwe netwerkbedrijf ORES.

Vrouw Man


Leeftijdspiramide van het personeel van Electrabel in Belgiëin actieve dienst eind 2008 – dochterondernemingen in België inbegrepen

Kansen voor de werknemersDe onderneming biedt haar werknemers ruime

mogelijkheden om opleidingen op maat te vol-

gen en nieuwe functies op te nemen om hun

loopbaan te oriënteren en uit te bouwen. In

2008 werden in België meer dan 600 000 uren

technische en algemene opleidingen gevolgd

en 45% van de 1 500 openstaande vacatures

werden ingevuld via interne kandidaturen. De in-

terne mobiliteit beperkt zich niet tot België, maar

strekt zich uit over gans de GDF SUEZ Groep.

Het personeel kan participatief meewerken aan

de verbetering van de werkomstandigheden.

Electrabel lanceerde daarvoor in 2006 het pro-

ject ‘Welzijn op het Werk’, dat leidde tot een

aantal concrete maatregelen voorgesteld door

de werknemers zelf, die stelselmatig worden

geïmplementeerd (participatie in Taxistop, bie-

den van professionele thuishulp voor de opvang

van zieke kinderen, kinderopvang in crèches …).

De onderneming ambieert om het project regel-

matig te actualiseren en aan te passen volgens

de behoeften van haar werknemers.

>55

50-54

45-49

40-44

35-39

30-34

25-29

<25

0 300 600 900 1 200 1 500


Integratie op de arbeidsmarkt steunenElectrabel helpt groepen van mensen die het

moeilijk hebben zich op de arbeidsmarkt te inte-

greren. Deze inspanningen kaderen in het beleid

van ‘Sociale verantwoordelijkheid van de onder-

neming’ zoals dat leeft in de GDF SUEZ Groep.

De onderneming neemt in overleg met de regio-

nale arbeidsdiensten laaggeschoolden, minder-

validen of personen die tijdelijk uit de arbeids-

markt waren gestapt, op in haar teams. Ze biedt

hen een tijdelijk arbeidscontract gepaard met

een specifi ek begeleidingstraject met coaching

en opleidingen. Op het einde van hun contract

blijven sommigen werknemer van Electrabel; de

anderen staan sterker op de arbeidsmarkt.

GDF SUEZ is begin 2009 ook een partner-

ship aangegaan met het Belgian Paralympic

Committee om gehandicapte atleten kansen te

bieden op tewerkstelling binnen Electrabel en

andere ondernemingen van de Groep in België.

Veiligheid, altijd een prioriteitHet beleid van Electrabel op het gebied van

Gezondheid en Veiligheid op het werk is geba-

seerd op het principe van continue verbetering.

De realisatie van dit principe wordt concreet

gemaakt door middel van een Globaal Preven-

tieplan. Al in 1995 werkte de onderneming haar

eerste Globaal Plan uit, waarmee ze destijds

anticipeerde op haar wettelijke verplichtingen.

Sindsdien hebben drie opeenvolgende vijfja-

renplannen toegelaten haar aanpak Veiligheid,

Gezondheid en Welzijn op het werk te struc-

turen en haar resultaten op het vlak van veilig-

heidsindicatoren steeds meer te verbeteren. In

2008 behaalde Electrabel in België haar beste

veiligheidsresultaten ooit op het gebied van fre-

quentiegraad en ernstgraad die respectievelijk

2,70 en 0,05 bedroegen – een verbetering van

meer dan 80% in tien jaar. Het Globaal Plan

2010-2015 dat werd opgesteld in 2008-2009

moet toelaten de bereikte resultaten te consoli-

deren en te slagen in de uitdaging om de factor

‘mens’ en zijn gedrag te beheersen.

Veiligheidsindicatoren Electrabel (België)dochterondernemingen niet inbegrepen

25 20 15 10 5 00,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

Eg: Ernstgraad (aantal dagen afwezigheid per duizend werkuren)Fg: Frequentiegraad (aantal ongevallen met ten minste 1 dag

verlet per miljoen gepresteerde werkuren)


Electrabel streeft naar duurzame en waarde-

volle relaties met haar stakeholders, gebaseerd

op wederzijds respect en objectiviteit, en wil

hen betrekken bij en informeren over haar ac-

tiviteiten. In het kader van haar CO2-actieplan

werkt de onderneming aan de oprichting van

een Adviesraad voor Duurzame Ontwikkeling

bestaande uit vertegenwoordigers van econo-

mische, sociale en ecologische belangengroe-

pen van de Belgische samenleving.

Electrabel richt ook overlegorganen op met

omwonenden (klankbordraad in centrale Doel,

comité de riverains in centrale Tihange …),

organiseert opendeurdagen en informatieses-

sies (bijvoorbeeld bij projecten voor nieuwe

windparken) en verspreidt specifi eke brochu-

res om haar directe omgeving op de hoogte te

brengen van de belangrijkste ontwikkelingen

en gebeurtenissen in de centrales.

Wie meer wil weten over de onderneming en

hoe ze elektriciteit produceert, kan een bezoek

brengen aan een aantal centrales van Electrabel.

Elk jaar maken zo’n 20 000 geïnteresseerden

gebruik van deze mogelijkheid.

Relaties met stakeholders uitbouwen

Nucleaire veiligheid

De veilige uitbating van haar kerncentrales

Doel en Tihange is een voortdurende be-

kommernis voor Electrabel. De onderne-

ming heeft die prioriteit in haar procedures

ingebouwd en ze onderneemt regelmatig

acties en projecten die daarmee specifi ek

verband houden. Het eigen personeel even-

als dat van externe bedrijven wordt door-

lopend bijgeschoold en getraind (in 2008

bedroeg het aantal uren opleiding 50 000,

onder andere in werfsimulatoren). Er wor-

den regelmatig interne en externe controles

uitgevoerd om zeker te zijn dat de inspan-

ningen het verhoopte resultaat opleveren.

Begin 2009 bevestigde een OSART audit

van het Internationaal Atoomenergie Agent-

schap (IAEA), uitgevoerd op verzoek van de

Belgische overheid, het hoge veiligheidsni-

veau dat in kerncentrale Tihange aanwezig

is. Deze controle vergelijkt de veiligheid

van de onderzochte centrale met de beste

praktijken wereldwijd. In kerncentrale Doel

hebben nucleaire experts ter plaatse de

praktijken onderzocht in het kader van een

WANO Peer Review en ook hun rapport

toonde zeer positieve resultaten. Internatio-

nale vergelijkingen tonen bovendien aan dat

de Belgische centrales tot de beste behoren

op gebied van collectieve bestralingsdosis.


Partnerships in het teken van solidariteit en milieubescherming

Aansluitend op het peterschap- en mece-

naatbeleid van de GDF SUEZ Groep, steunt

Electrabel langetermijninitiatieven die zich in-

zetten voor de herintegratie van minder kansrij-

ken in de maatschappij en voor de bescherming

van de natuur en het milieu. De onderneming is

daarbij niet louter een passieve schenker, maar

levert ook logistieke steun en zet haar compe-

tenties in.

Instellingen die recent op de steun van

Electrabel konden rekenen zijn onder andere:

• Het Fonds voor de Instandhouding van Roof-

vogels (FIR) voor de herinvoering van de

slechtvalk in België;

• De natuurverenigingen Natuurpunt en Na-

tagora voor een sensibliseringsproject rond

biodiversiteit;

• De vereniging Virelles-Nature voor de uitbouw

van het natuurcentrum Aquascope-Virelles

aan de oever van het meer van Virelles;

• De International Polar Foundation (IPF) voor

de bouw van het zero-emissie wetenschap-

pelijk onderzoeksstation Princess Elisabeth

op Antarctica;

• De vereniging École et Surdité voor het be-

vorderen van de integratie van het onderwijs

voor leerlingen met hoorstoornissen in het

gewoon onderwijs;

• De Stichting Mimi voor de begeleiding en

wederopname van kankerpatiënten in de

maatschappij;

• De organisatie Cap48 voor het sensibiliseren

rond de moeilijkheden die gehandicapte per-

sonen ondervinden bij de heropname in de

maatschappij;

• Het Belgian Paralympic Committee (BPC)

voor de voorbereiding van atleten die deel-

nemen aan de Paralympics.

Electrabel-personeel is ook actief binnen Energy

Assistance. In juni 2001 stichtten werknemers

van de GDF SUEZ Groep deze vereniging, waar-

van de leden zich wereldwijd vrijwillig inzetten

voor humanitaire projecten op het vlak van

energie. De eerste betrachting is hun kennis ter

beschikking te stellen van gemeenschappen

in de derde wereld om hen de toegang tot es-

sentiële energieproducten te vergemakkelijken.

Dit is vaak gekoppeld aan de wederopbouw van

een hospitaal of weeshuis, of de installatie van

waterputten.


Electrabel is zelf een ambassadeur voor de

maatregelen die ze haar klanten aanbeveelt. In

2010 wil de onderneming de CO2-uitstoot van

haar dagelijkse activiteiten met 21% of 9 000

ton verminderd hebben ten opzichte van 2007

door maatregelen te nemen op het vlak van het

energieverbruik van de gebouwen, de aankoop-

procedures en de mobiliteit. In 2008 bedroeg

de gerealiseerde besparing 2 000 ton.

Concrete acties die de onderneming neemt, zijn

onder andere de basistemperatuur voor het in-

schakelen van de verwarming van de gebouwen

verlagen, de installatie van fotovoltaïsche pane-

len op de daken van haar gebouwen (o.a. het

hoofdkantoor in Brussel (5,4 kW) en de zetel van

Marketing & Sales in Namen (8,8 kW)) en een

bevoorrading met groene AlpEnergie stroom.

Het mobiliteitsprogramma van Electrabel beoogt

dat het personeel het aantal verplaatsingen ver-

mindert en milieuvriendelijker vervoer kiest.

Haar plan ‘groene aankopen’ legt ecologische

en duurzame criteria vast voor de selectie van

leveranciers, de specifi catie van producten

en diensten en de uitvoering van contracten.

Leveranciers vinden de aankoopvoorwaarden te-

rug op de website www.electrabel.be/suppliers.

De onderneming stimuleert tevens haar mede-

werkers om niet alleen professioneel, maar ook

in het privéleven automatisch een houding van

rationeel energiegebruik aan te nemen, onder

meer door de organisatie van REG-trofeeën die

de meest energiebesparende gezinnen belonen.

Voorbeeldfunctie


05BIJLAGEN

46 Electrabel Activiteitenverslag 2008 | BIJLAGEN

47BIJLAGEN | Electrabel Activiteitenverslag 2008

Stoom- en gasturbine (STEG)

1 888

Amercoeur 420 ag

Drogenbos 460 ag

Herdersbrug 460 ag

Saint-Ghislain 350 ag

Zandvliet Power (1) 198 ag

Warmtekracht 765

BP Chembel (Geel)(2) 43 ag

Degussa (Antwerpen)(2) 43 ag

Fluxys (Zeebrugge)(2) 40 ag

Ineos Phenol (Beveren)(2) 23 ag

Langerbrugge 59 ag

Lanxess (Lillo)(2) 43 ag

Lanxess Rubber(2) 58 ag

Monsanto (Antwerpen)(2) 43 ag

Oudegem Papier(2) 15 ag

SAPPI (Lanaken)(2) 43 ag

Solvay (Jemeppe-sur-Sambre)(2) 94 ag

Syral (Aalst)(2) 48 ag

Total Raffi naderij Antwerpen(2) 154 ag

Gasmotoren 60 ag, bm

Klassieke c entrale 2 683

Amercoeur 127 st

Awirs 374 ag, bm

Kallo 522 ag

Mol 255 st

Rodenhuize 526 hog, st, bm

Ruien(3) 879 ag, st, bm

Gasturbine 108

Drogenbos 78 ag

Mol 30 ag

Turbojet 210

Aalter 18 ke

Beerse 32 ke

Buda 18 ke

Cierreux 17 ke

Deux-Acren 18 ke

Elsene 18 ke

Noordschote 18 ke

Turon 17 ke

Zedelgem 18 ke

Zeebrugge 18 ke

Zelzate 18 ke

Energierecuperatie 77

Brussel Energy 45

Indaver (Beveren) 20

Isvag (Wilrijk) 11

Stortplaats 1,8

Kerncentrale 4 368

Doel 2 634

Doel 1 393

Doel 2 433

Doel 3(4) 903

Doel 4(4) 905

Tihange 2 334

CentraleNetto

ontwikkelbaar vermogen in MW

Voornaamste brandstoffen

PRODUCTIEPARK in Belgiëa) Productiepark van Electrabel in België: samenstelling midden 2009

CentraleNetto




(1) zonder aandeel van RWE (50%); functioneert als WKK (2) industrieel partnership (3) gasturbines repowering inbegrepen (4) zonder aandeel van SPE (10,2%) (5) zonder aandeel van EDF (50%) (6) overeenkomst met het MET (7) joint venture met Air Energy Brandstoffen ag aardgas bm biomassa hog hoogovengas ke kerosine st steenkool

Tihange 1(5) 481

Tihange 2(4) 905

Tihange 3(4) 947

Trekkingsrecht SPE -100

Trekkingsrecht E.ON -500

Spaarbekkencentrale 1 307

Coo I 474

Coo II 690

Plate Taille(6) 143

Waterkrachtcentrale 21,8

Bardonwez 0,035

Bévercé 9,2

Bütgenbach 1,8

Cierreux 0,1

Coo-aftakking 0,4

Heid-de-Goreux 8,1

La Vierre 1,9

Lorcé 0,1

Orval 0,05

Stavelot 0,1

Windturbinepark 100,7

BASF (Antwerpen) 12

Büllingen 12

Bütgenbach 8

Dour 6

Gembloux-Sombreffe(7) 9

Hoogstraten 12

Izegem 4

Kasterlee 0,66

Lanaken 8

Pathoekeweg 3

Perwez(7) 7,5

Rodenhuize 4

Schelle 4,5

Volvo (Gent) 6

Wondelgem 4

Zonnepanelen 3,15

Beaulieu (Kruishoutem) 1,06

Honda (Aalst) 0,89

Andere industriële partners 1,20

TOTAAL 11 532

CentraleNetto



CentraleNetto




Nieuwe productiecapaciteit:

• STEG-centrale:

Amercoeur (420 MW)

• Warmtekracht:

Lanxess Rubber (58 MW)

• Kerncentrale:

Tihange (+40 MW)

• Windenergie:

BASF (12 MW)

Büllingen (12 MW)

Dour (6 MW)

Izegem (4 MW)

• Fotovoltaïsche panelen:

3,1 MW

Nieuwe productiecapaciteit in aanbouw:

• Klassieke centrale:

ArcelorMittal (Sidmar) (305 MW)

• Warmtekracht:

Evonik Degussa (21 MW)

• Windenergie:

Dour uitbreiding (4 MW)

Ford Genk (4 MW)

Quévy (6 MW)

• Fotovoltaïsche panelen:

0,1 MW

Afname van capaciteit:

• STEG-centrale:

Vilvoorde (385 MW) (verkoop aan E.ON)

• Warmtekracht:

Esso (38,8 MW) (einde partnership)

Bressoux (2,7 MW) (uit dienst genomen)

• Klassieke centrale:

Langerlo (602 MW) (verkoop aan E.ON)

• Turbojet:

Schaarbeek (18 MW) (uit dienst genomen)

• Kerncentrale (zie pagina 17):

250 MW (afstand SPE)

100 MW (trekkingsrecht SPE)

500 MW (trekkingsrecht E.ON)

b) Productiepark van Electrabel in België: belangrijkste evoluties in de periode 2008-midden 2009


c) Productiepark van Electrabel in België: milieu-indicatoren (1)

2008 2007 2005 2000 1990 1980

Emissies

CO2 kiloton 13 772 16 089 19 257 21 222 22 607 31 604

CO2 g/kWh 209 227 273 276 349 666

SO2 ton 7 163 17 788 28 536 34 505 94 381 351 643

SO2 mg/kWh 109 251 405 448 1 459 7 405

NOx ton 9 973 17 324 24 942 39 169 59 183 87 010

NOx mg/kWh 151 245 354 509 915 1 832

Stof ton 426 834 2 353 3 886 10 131 23 730

Stof mg/kWh 6 12 33 51 157 500

Productie en hergebruik van bijproducten

Vliegas kiloton 278 302 365 542 931 1 048

Bodemas kiloton 50 49 57 83 - -

Gips(2) kiloton 72 60 46 43 - -

Totaal hergebruik % 98,8 99,4 101,7 88,9 - -

Productie en hergebruik van afvalstoffen

Industrieel afval(3) ton 35 834 77 799 33 745 11 685 - -

Hergebruik % 31,6 - - - - -

Radioactief afval(4) m3 282 272 181 - - -

Waterverbruik

Koeling * miljoen m 3 105,7 114,1 114,9 - - -

Industriële processen miljoen m3 3,58 3,55 3,51 - - -

Industriële processen m3/MWh 0,054 0,051 0,051 - - -

Energieverbruik

Energierendement(5) % 42,2 41,9 40,9 40,9 35,5 36,4

Radioactieve lozingen(6)

Bèta-gamma GBq 27 24 26,25 - - -

Tritium TBq 77 111 84,68 - - -

Aërosolen GBq 0,012 0,0144 0,04 - - -

Jodium GBq 0,0874 0,163 0,07 - - -

Edelgas TBq 29 34 14,08 - - -

* verdampte hoeveelheid

(1) Warmtekrachteenheden in partnership waarvoor Electrabel niet de houder is van de uitbatingsvergunning zijn niet in de statistieken inbegrepen.Om de prestaties correct weer te geven, heeft de berekening van de specifi eke emissies betrekking op de elektriciteitsproductie van het gehele productiepark, inbegrepen waterkrachteenheden, windturbineparken en kerncentrales, die zelf geen van de betreffende emissies veroorzaken.In 2008 bedroegen de specifi eke emissies van de met fossiele brandstoffen gestookte centrales 658 g CO2/kWh, 342 mg SO2 /kWh en 476 mg NOx/kWh.

(2) Het gips is afkomstig van de rookgasontzwaveling in de steenkoolcentrales Langerlo en Ruien.(3) De jaarlijkse hoeveelheid industrieel afval die de elektriciteitscentrales voortbrengen, is sterk afhankelijk van afbraakwerken en terreinsaneringen.(4) Het cijfer geeft de productie van geconditioneerd laag- en middelradioactief afval door de kerncentrales Doel en Tihange. Het volume is afhankelijk van de planning van

de conditionering van het afval.(5) Het cijfer geeft het percentage van de verbruikte fossiele brandstofenergie die de STEG-centrales, warmtekrachteenheden en klassiek thermische centrales omzetten in

elektriciteit.(6) Samengetelde cijfers voor kerncentrale Doel (Vlaanderen) en Tihange (Wallonië). Jaarlimieten voor Doel: 1 480 GBq bèta-gamma; 103,6 TBq tritium; 148 GBq aërosolen;

14,8 GBq jodium en 2 960 TBq edelgassen. Jaarlimieten voor Tihange: 888 GBq bèta-gamma; 147,6 TBq tritium; 111 GBq aërosolen; 14,8 GBq jodium en 2 220 TBq edelgassen.


Informatie

GDF SUEZ Groep

GDF SUEZ

16-26, rue du Docteur Lancereaux

75008 Parijs, Frankrijk

www.gdfsuez.com

Tel. + 33 1 57 04 00 00

Publicaties

• Referentiedocument 2008

• Verslag Activiteiten en Duurzame

Ontwikkeling 2008

in het Nederlands, Frans, Engels of

Spaans beschikbaar in PDF-formaat

op www.gdfsuez.com

Electrabel in de Benelux

België

Electrabel

Regentlaan 8

1000 Brussel, België

www.electrabel.be

Tel. + 32 2 518 61 11

Nederland

Electrabel Nederland

Dr. Stolteweg 92

8025 AZ Zwolle, Nederland

www.electrabel.nl

[email protected]

Tel. + 31 88 769 29 00

Luxemburg

Twinerg

201, route d’Ehlerange

4108 Esch-sur-Alzette, Luxemburg

www.twinerg.lu

[email protected]

Tel. + 35 2 26 55 49 1

Duurzame ontwikkeling

Bezoek www.electrabel.be/duurzaam

• Verneem alle details over het CO2-

plan van Electrabel

• Bestel of download het Groenboek

‘Samen voor minder CO2’

• Schrijf in op de nieuwsbrief

Milieuverklaringen EMAS

Kerncentrale Doel

• in het Nederlands

• beschikbaar in PDF-formaat op

www.electrabel.be

• aanvragen van een exemplaar:

[email protected]

Kerncentrale Tihange

• in het Frans

• beschikbaar in PDF-formaat op

www.electrabel.be

• aanvragen van een exemplaar:

[email protected]


Colofon Deze publicatie kwam tot stand onder coördinatie

van het departement Communicatie.

Het grafi sche concept en de productie werden

toevertrouwd aan The Crew, Brussel (België).

Foto’s: R. de Barse, R. Beckers, J. Breuer, D. Decorte,

IPF, D. Mossiat, O2, A. Pierot, D. Plas, A. Vanlaethem

Druk: Antilope, Lier (België)

Verantwoordelijke uitgever: Fernand Grifnée,

Regentlaan 8, 1000 Brussel, België

September 2009

D/2009/7.208/1

Deze publicatie is volledig gedrukt op papier gecertifi ceerd door de Forest Steward Council (FSC). Deze organisatie promoot en waarborgt een verantwoord bosbeheer dat economisch leefbaar, milieuvriendelijk en sociaal rechtvaardig is.De papierleverancier heeft een ISO 14001 (milieu)- en een OHSAS 18001 (veiligheid en gezondheid)-certifi caat.De drukpersen werken met plantaardige inkten. Papier- en kartonafval, evenals gebruikte offsetplaten worden gerecupereerd en gerecycleerd.

Electrabel N.V.

Regentlaan 8


www.electrabel.be

Tel. + 32 2 518 61 11

Fax + 32 2 518 64 00

BTW BE 0403.170.701 RPR Brussel

Dit rapport is beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels.

downloaden via www.electrabel.be

aanvragen van een gedrukt exemplaar:

• [email protected]

• www.electrabel.be

• Electrabel

Regentlaan 8


Tel. + 32 2 518 62 22

Fax + 32 2 518 64 00


Documents

HET VERHAAL ACHTER DE CIJFERS - KU Leuven · 02 TEN DIENSTE STAAN 03 Voorwoord 05 Een brokje geschiedenis 07 Bestuursorganen ... 23 Trading en portfolio management 24 UITDAGINGEN