n Sz Antik Yunanda ilk kehribarn maddeleri ekmesiyle balayan
elektrik serveni tarih iinde bir ok deiik formda bulunmu, deimi,
evrim geirmitir. Galvani, Volta, Faraday, Amper ve Ohmun katklaryla
bilimsel alanda nemi artmaya balayan elektrik, her dnem kendinden
sz ettirmeyi baarmtr. O kadar ki zamann Amerikan bakan Benjamin
Franklinden de katklar almtr. 19. ve 20. yzyllarda altn an yaayan
elektrik zellikle Tesla, Morse, Edison ve Bellin katklaryla bambaka
bir yolda ilerlemeye balamtr. zellikle 2. Dnya savandan sonra g
yarnda belirleyici olan enerji faktrnn en nemli esi olan elektrik,
50lerden sonra Shockley ve grubunun transistor bulmasyla bilim
adamlarna ve kullanclara bambaka dnyalar aralamtr. zellikle 60 ve
70li yllardan sonra muazzam bir ykselie geen elektronik bylelikle,
elektrikten konu itibariyle ayrlmtr, fakat her ne olursa olsun
birbirlerinin siyam ikizi olmalarn engelleyememilerdir. Gnmze
yaklatka transistorlerin belirli dizilimlerini kullancnn
deitirebilmesiyle gelien elektronik 80lerin sonuna doru yeni bir
yapy oluturacakt: Mikrodenetleyiciler. Dnya mikrodenetleyici
firmalarnn banda gelen Microchipin Pic adn verdii
mikrodenetleyiciyi anlatmay planladm derslerde zellikle 1972den bu
yana sistem dili olarak kullanlan C temel alnacak, microchipin yakn
tarihte satn ald Hi-Tech Pic C derleyicisi zerinde rnekler
verilecektir. Frat Deveci Austos 2009 [email protected] Elektrik ve
elektronie gnl veren herkese
FxDev.org
Sayfa 1
BLM 1 PIC GR IKI AYARLARI, LED, DOT MATRS VE SEVEN SEGMENT
UYGULAMALARI1.1) Hi-Techte Yeni Proje Oluturmak Pic programlamaya
balamadan nce ksaca kullanacamz program hakknda bilgi vermek
istiyorum. Hi-Tech, Microchipin kullanclara sunduu bir
derleyicidir. Tek bana bu derleyici kullanmak mmkn deildir. Onun
iin mutlaka bir program yazm editrne ihtiya vardr. Bunun iin en ok
kullanlan ara yz programlar ise MPLAB ve Hi-Tidedr. Ben uygulama
yaparken zellikle grsel adan ho, kullanmas kola, daha nce program
yazanlarn alk olduu Eclipsein bir uyarlamas olan Hi-Tide arayzn
kullanacam. Bu derleyici kullanmak isterseniz sitesinden cretsiz
indirebilirsiniz. Hi-Tideda proje oluturmak iin ncelikle
File/New/Project sekmelerine baslr. Karmza ekil-1 deki gibi bir
ekran kmas gerekir. Burada daha nce yklediimiz Hi-Tech versiyonlarn
grmemiz mmkndr.
ekil 1 Ykl Derleyiciler
Buraya next dedikten sonra asl derleyicinin seilecei blme
gelinir. Biz 16f serisi picler zerine alacamz iin ekil-2de grlen
PICC STD (9.60 PL2) seilir. Eer daha st versiyonlar kullanyorsanz
yine ayn ekilde yklediiniz derleyiciyi seerek next dememiz yeterli
olacaktr.
FxDev.org
Sayfa 2
ekil 2 - Derleyici Seim Ksm
Bu blmden sonra projemizi bilgisayarmzda nereye oluturmak
istediimize dair bir pencere bizleri karlayacaktr. Dilediiniz yeri
setikten sonra ekil-3teki ekrana da next demeniz yeterli
olacaktr.
ekil 3 - Proje Oluturacamz Yeri Seme Ekran
FxDev.org
Sayfa 3
Bu blmden sonra aadaki ekrana next dememiz ve ekil-4teki blme
gelmemiz gerekmektedir. Bu blm, bu ksmdaki en can alc noktadr.
Hangi pic ile alacaksak onu bu blmden seip next dememiz
gerekmektedir. Ben dersler iinde bir tutarllk olmas dolaysyla
16f877a ile almay uygun gryorum. Listeden bu pici seip next
diyoruz.
ekil 4 - Pic Seim alan
Daha sonraki blmde ekil-5te grlecei gibi kullandmz picin paket
yapsn sememiz gerekmektedir. Bizim kullandmz picler genelde DIP
soket olduundan 40DIPi seip finish diyoruz.
ekil 5 - Pic zellikleri ve Paket Yaps
FxDev.org
Sayfa 4
ekil-5teki blme finish dediimizde main dosyamz kendiliinden
oluacak ve artk kod yazmaya hazr hale gelecektir.
1.2) Hi-Techde lk Proje lk uygulama olarak klasik led yakp
sndrme ilemini yapacaz. ekil-6daki gibi Proteusta devremizi
oluturuyoruz.
ekil 6 - lk Deneyimiz
Devremizi oluturduktan sonra ncelikle gecikme yaratarak, ayn
zamanda yava yava Cde ilemlerin nasl yrdne dair rnek vereceiz.
Gecikme ktphanemiz olan delay.h ve delay.c dosyalarn Program
Files\HI-TECH Software\PICC\STD\9.60\samples\delay klasrnden alp
(siz derleyiciyi nereye kurduysanz oradan alnz) projemizi
oluturduumuz klasrn iine atyoruz. Bu dosyalar proje klasrmze
ekledikten sonra Hi-Tide ekranndan proje ismine gelip ekil-7deki
gibi refresh yapmamz gerekmektedir.
FxDev.org
Sayfa 5
ekil 7 - Refresh Yapacamz Yer
Bu dosyalarn ne ie yaradna gelince; Cnin en byk zelliklerinden
biri ktphane oluturabilmemizdir. Eer bu iki dosyay ap bakarsanz
kullanacamz gecikmelerin eitli ifadelerle salandn greceksiniz. Daha
sonra kendimiz ktphane oluturduumuzda bu konuyu daha kolay
anlayacaksnz fakat imdilik dosyalar oraya atmakla yetinelim. Burada
dikkat edilmesi gereken bir konu da delay.h doyas iindeki #define
Xtal_FREQ 4MHZ yazan ksmdr; burada setiimiz kristale gre 4MHZ ksmn
8MHZ, 16MHZ eklinde deitirebilirsiniz. Fakat kristal deeriniz 4Mhz
ise o ksma dokunmayabilirsiniz. Tm bunlardan sonra artk kodumuzu
yazmaya geebiliriz, ilem olarak ledin her yarm saniye de bir yanp
snmesi olayn C koduyla gerekletirelim.
FxDev.org
Sayfa 6
#include #include "delay.h"
// Gecikme yaratacak ktphane
void main(void) // Ana fonksiyon alan { TRISB=0x00; // PORTB k
olarak ynlendiriliyor PORTB=0x00; // PORTB'nin tm klar sfrlanyor
while (1) // Sonsuz dngye giriliyor { RB0=1; // Led yanacak
DelayMs(250);DelayMs(250); // Yarm saniye beklenecek RB0=0; // Led
snecek DelayMs(250);DelayMs(250); // Yarm saniye beklenecek } }
Kodlarmz ekildeki gibi yazdmzda save tuuna basarak .hex dosyamz
oluturmu olacaz. .hex dosyamz proje klasrnde bulunan Release
klasrnn iinde olacaktr. Proteustan bu dosyay alp altrdmzda yarm
saniyede bir ledin yanp sndn greceksiniz. 1.3) Buton ile Led
Kontrol imdi ise devremize bir buton balayarak bastmzda ledin
yanmasn, ektiimizde de ledin snmesini salayalm. Bunun iin Proteusta
ekil-8deki devreyi kuralm.
ekil 8 - Led Yakp Sndrme Uygulamas Devresi
Bu devrede delay.h ve delay.c dosyalarmz kullanmayacamz iin
proje klasrnden silebilirsiniz. Unutmayn ki gereksiz her ktphane ve
fonksiyon picde bo yer kaplayacaktr. stediimiz ilemi yapan C kodunu
aadaki tabloda grebilirsiniz.
FxDev.org
Sayfa 7
#include void main(void) { ADCON1=0x07; TRISA=0x01; TRISB=0x00;
PORTB=0x00; PORTA=0x00; for(;;) { RB0=RA0; } } // Ana fonksiyon
alan // // // // // // PORTA dijital olarak ynlendiriliyor RA0 giri
olarak ynlendiriliyor PORTB k olarak ynlendiriliyor PORTB'nin tm
klar sfrlanyor PORTA'nn tm klar sfrlanyor Sonsuz dngye
giriliyor
// RB0 k RA0 giriine eitleniyor
C programlama dilinde sonsuz dngye while(1) eklinde
girilebilecei gibi for(;;) eklinde de girilebilir. Ayrca yine bir
ok yolla sonsuz dngye girmek de mmkndr. Yukardaki kodlarda ilgin
grlebilecek ADCON1, PORTA portunu dijital giri k yapmaya izin
verir. Eer bunu yapmasaydk PORTA analog olacak ve dijital olarak
giri ve k ilemleri yapamayacaktk. Ayrntl bilgi iin ltfen datasheete
ve ileride anlatacamz ADC konusuna gz atnz. 1.4) Karaimek Uygulamas
Bu uygulamamzda ise nl Kara imek dizisindeki Kitin nnde bulunan led
animasyonunu gerekletireceiz. Ayrca Cnin eitli zelliklerini de bu
uygulamamzda grmek maksadyla kodlar biraz daha karmaklatracaz.
Devremizi ekil-9daki gibi proteusta kuralm.
ekil 9 - Karaimek Devresi
FxDev.org
Sayfa 8
#include #include "delay.h"
// Gecikme ktphanesi
void main(void) // Ana fonksiyon alan { char led=1; // led
eklinde bir sabit tanmlanyor TRISB=0x00; // PORTB k olarak
ynlendiriliyor PORTB=0x00; // PORTB'nin tm klar sfrlanyor for(;;)
// Sonsuz dngye giriliyor { PORTB=led; // PORTB led deikenine
eitleniyor led=led1; // led birimi bir saa kaydrlyor DelayMs(100);
// 100ms bekleniyor if(led==0x01) // Eer PORTB=0x01 olursa ikinci
sonsuz dngden break; // birinci sonsuz dngye giriliyor } } } }
C kodunda girilen break kodu ierisinde bulunan dngden kmaya
yarayan bir C kodudur. leriki derslerde baz uygulamalarda bu kodun
olduka yararl olduunu greceksiniz. 1.5) Seven Segment Gsterimi, 0-9
ve 00-99 Sayc Birok uygulamada kullanlan seven segmentler esasen
bir araya getirilmi 7 ledden oluur. ekil-10da tek bir seven
segmentin balant ekli gzkmektedir.
ekil 10 - Seven Segment
Ben genelde ortak katot seven segment kullanmay tercih ediyorum
ve kodlarm buna gre yazyorum. ekil-10da da grlecei zere baz saylar
ve harfleri karmak iin eitli kombinasyonlarda ledleri yakmak
gerekmektedir. Bu konuda da Cnin bir dier gzel zellii olan diziyi
kullanmak yazacamz kod iin gayet kullanl olacaktr.FxDev.org Sayfa
9
Kullanacamz diziyi u ekilde tanmlayabiliriz; const unsigned char
segment[]={0x3F,0x06,0x5B,0x4F,0x66,0x6D,0x7D,0x07,0x7F,0x6F}; Bu
diziyi tanmladktan sonra devremizi 0dan 9a ve tekrar 0a saydracak
ekil-11deki devreyi kurduktan sonra C kodumuzu yazalm.
ekil 11 - 0-9 Sayc
Aadaki C kodunda constant deeri Cde sabitler iin kullanlan bir
metottur. Genel itibari ile segment[0] seven segmentte 0 deerini
gsteren dizi deeri, segment[1] seven segmentte 1 deerini gsteren
dizi deeridir. Tm dizi deerleri bu ekilde ayarlanmtr.#include
#include "delay.h" // Gecikme ktphanesi
const unsigned char
segment[]={0x3F,0x06,0x5B,0x4F,0x66,0x6D,0x7D,0x07,0x7F,0x6F}; void
main(void) // Ana fonksiyon alan { char i; // Herhangi bir deiken
tanmlanyor TRISB=0x00; // PORTB k olarak ynlendiriliyor PORTB=0x00;
// PORTB'nin tm klar sfrlanyor for(;;) // Sonsuz dngye giriliyor {
PORTB=segment[i]; // Seven segment deerleri alnyor i++; // i bir
artrlyor DelayMs(250); // 250ms bekleniyor if(i>9) // Eer say
9'dan byk ise 0'a dn i=0; // Deiken 0 yaplyor } }
ekildeki rnei yaptktan sonra tarama metodunu retmek maksadyla
00-99 sayc devresini ekil-12deki gibi tasarlayalm. Bu tasarmda
sayma ilemini aa ve yukar butonlarn da katarak etkinlik katalm.
FxDev.org
Sayfa 10
ekil 12 - 00-99 Sayc Devresi
ekil-12deki devreyi kurduktan sonra C kodumuzu yazalm.#include
#include "delay.h" // Gecikme ktphanesi
const unsigned char
segment[]={0x3F,0x06,0x5B,0x4F,0x66,0x6D,0x7D,0x07,0x7F,0x6F}; void
sayi_goster(char i) { PORTC=0x02; PORTB=segment[i/10]; DelayMs(5);
PORTC=0x01; PORTB=segment[i%10]; DelayMs(5); } // Say gstermeye
yarayan fonksiyon // // // // // // PORTC'de 2 deeri gnderiliyor
i'nin 10'a blm gsteriliyor 5ms bekleniyor PORTC'de 1 deeri
gnderiliyor i'nin 10'a blmnden kalan gsteriliyor 5ms bekleniyor
void main(void) // Ana fonksiyon alan { int i; // Herhangi bir
deiken tanmlanyor ADCON1=0x07; // PORTA dijital yaplyor TRISA=0x03;
// PORTA'nn ilk iki pini giri TRISB=0x00; // PORTB k olarak
ynlendiriliyor TRISC=0x00; // PORTC k yaplyor PORTA=0x00; //
PORTA'nin tm klar sfrlanyor PORTB=0x00; // PORTB'nin tm klar
sfrlanyor PORTC=0x00; // PORTC'nin tm klar sfrlanyor for(;;) //
Sonsuz dngye giriliyor { if(RA0==0) // RA0'pini 0 m? { while(!RA0);
// Buton brakld m diye baklyor i++; // Deiken artrlyor if(i>99)
// Eer deiken 99'dan bykse 0 oluyor i=0;
FxDev.org
Sayfa 11
} else if(RA1==0) { while(!RA1); i--; if(iIDLE: 0,
IDLE->IDLE':1
extern void spi_init(void); extern void spi_write(unsigned char
veri); extern unsigned char spi_read(unsigned char veri);
FxDev.org
Sayfa 69
lk yaplacak ayarlar gz nne yazlan spi.c ise aadaki gibi
olacaktr.#include #include "spi.h" void spi_init(void) {
//SSPSTAT->SMP,CKE,BF
//SSPCON1->WCOL,SSPOV,SSPEN,CKP,SSPM3:SSPM0 SMP=1; SSPBUF=0;
BF=0; // Data 8. bitten sonra alnyor // SSPBUF siliniyor. // SSPBUF
bo
if(TRANSFER==1) // Transfer aktiften IDLE durumuna geerken
olacak CKE=1; else // Transfer IDLE'dan aktif durumuna geerken
olacak CKE=0; if(IDLE==1) // IDLE durumun yksek mi dk m olduu
belirleniyor CKP=1; else CKP=0; WCOL=0; //Bata alm veya gnderim
hatalarnn olmad varsaylyor SSPOV=0; /* Clock 0101: 0100: 0011:
0010: 0001: 0000: */ SSPM3=0; SSPM2=0; SSPM1=1; SSPM0=0; SSPEN=1; }
void spi_write(unsigned { BF=0; SSPBUF=veri; while(!BF); } char
veri) //BF sfrlanyor //BF=1, SSPBUF dolu //SSPBUF '0' oluncaya
kadar bekleniyor // Fosc/64 hz SPI SPI SPI SPI SPI SPI ayar
yaplyor... Slave, SS disabled Slave, SS enabled Master, Clk=TMR2/2
Master, Clk=Fosc/64 Master, Clk=Fosc/16 Master, Clk=Fosc/4
//SCK, SDO, SDI, SS ser port pini oldu
unsigned char spi_read(unsigned char veri) { BF=0; //BF
sfrlanyor SSPBUF=veri; //SCK gndermek iin tanmlanmam kod
gnderiliyor while(!BF); return SSPBUF; }
FxDev.org
Sayfa 70
Burada dikkat edilmesi gereken nokta SSPBUFa yazlan
deerlerdedir. SSPBUFa gnderilmek istenen deerler yazld an SPI
birimi ayarlamalarmza gre kendi saat sinyalini, IDLE durumunu
belirleyerek iletiimi kuracaktr. Alm modunda SSPBUFa veri yazlmasnn
nedeni ise yeni bilginin alnmas iin gerekli olan saat sinyalini
oluturmaktr. 7.1.1) TC72 ile SPI Uygulamas Bu uygulamada Microchip
firmasna ait olan TC72 SPI scaklk sensrn kullanacaz. ekil-60 da DIP
soket yaps grlebilecek TC72 scaklk sensr yaklak 7,5MHza kadar
kabilen iletiim hzna ve 10 bit znrle sahiptir.
ekil 60 TC72 Pin Yaps
TC72nin yazma okuma zaman tablosu da ekil-61deki gibidir. Bu
tablolar datasheetten bire bir alnmtr.
ekil 61 25LC640 Zaman Diyagramlar
FxDev.org
Sayfa 71
ekil-61den de grlecei zere TC72nin IDLE durumu dk seviyededir.
Tm bit yazm gnderimleri ise den kenarda gereklemektedir. Bunu spi.h
ktphane balk dosyasnda belirtmemiz gerekmektedir. Tm okuma ya da
yazm ilemlerinden nce TC72ye belirli komutlar gnderilmelidir. Bu
komutlar ekil-62de listelenmitir.
ekil 62 TC72 Komutlar
Tm bunlar dikkate alarak TC72den veri okumak iin; - 0x80 ile
kontrol byte olarak 0x04 gnderilerek sensr alr. - Adres bilgisi
gnderilir (0x02) - Sonra srasyla scaklk ve kontrol bilgileri alnr.
Biz bu uygulamamzda harici TC72 ile scaklk deerini lerek TC72nin
kontrol kaydedicisinin deerini LCDde greceiz. ncelikle ekil-63teki
devreyi kuruyoruz.
ekil 63 TC72 Uygulamas
FxDev.org
Sayfa 72
stediimizi gerekletiren Hi-Tech kodu ise aadaki gibidir.#include
#include #include #include "delay.h" // Gecikme ktphanesi
tanmlanyor "lcd.h" // LCD ktphanesi tanmlanyor "spi.h" // SPI
ktphanesi tanmlanyor
#define CE RC6 void tc72_init(void) { spi_init(); CE=1;
spi_write(0x80); spi_write(0x04); CE=0; } //TC72 ilk yklemeleri
yaplyor
void tc72(unsigned char *msb, unsigned char *lsb, unsigned char
*control) { CE=1; spi_write(0x02); *msb=spi_read(0xFF);
*lsb=spi_read(0xFF); *control=spi_read(0xFF); CE=0; } void
main(void) // Ana fonksiyon alan { unsigned char onlar, ondalar,
control; TRISB=0x00; // LCD iin k TRISC=0x10; CE=0; lcd_init();
tc72_init(); // LCD ilk ayarlar yaplyor // SPI ilk ayarlar
yaplyor
lcd_yaz("Sicaklik:"); for(;;) { lcd_gotoxy(1,11);
tc72(&onlar, &ondalar, &control);
veri_yolla(onlar/100+48); veri_yolla((onlar%100)/10+48);
veri_yolla(onlar%10+48); veri_yolla(0xDF); veri_yolla('C');
lcd_gotoxy(2,1); lcd_yaz("Control : "); veri_yolla(control/16+48);
veri_yolla(control%16+48); veri_yolla('H'); } }
// Scaklk ve kontrol // Deerleri alnp // LCD'ye yazdrlyor
FxDev.org
Sayfa 73
Grld zere SPI iletiimini donanm ile yapmak kodlarmz olduka
ksaltm ve mikroilemciye yklenen yk azaltmtr. Ayrca LM35tan baka bir
scaklk sensrnn daha nasl kullanldn bylelikle grm olduk. 7.2)
Hi-Techte I2C letiim lemleri I2C (Inter-Integrated Circuit) seri
iletiimi yine SPI iletiim gibi mikrodenetleyicinin dier elemanlarla
iletiim kurmasn salayan ve Philips firmas tarafndan gelitirilen bir
protokoldr. zellikle hz gerektiren, pin saysnn nemli olduu
ilemlerde tercih edilir. Pic 16f877a ierisinde MSSP biriminde
bulunan I2C biriminin dier elemanlarla balants ekil64te
grlebilir.
ekil 64 TC72 Uygulamas
I C protokolnde bir pin seri giri/k (SDA) grevini stlenirken
dier bir pin ise seri saat sinyali (SCL) retmek iin kullanlr. Bu
iletiim metodunda cihazlardan biri master olur, master grevinde
bulunan cihaz saat sinyalini kendi oluturur. Dier cihaz ise slave
olur ve sadece bilgi giri k grevini yerine getirir. I2C protokolnde
yava (100kbit/s), hzl (400kbit/s) ve yksek hzl (3,4 Mbit/s) olmak
zere eitli hzlarda iletiim salanabilir.
2
ekil 65 I C Veri letim Protokol
2
FxDev.org
Sayfa 74
I2C iletiiminde ekil-65te grlecei zere ilk bata balama biti,
ardndan adres bilgisi ve veri bitleri gnderilir. Veri gnderimi stop
biti ile son bulur. Her bir byte gnderiminde ise kar taraf bir alnd
biti (ACK) geri gnderir. letiim iin gerekli durumlar zetlersek; Yol
megul deil Veri transferine bala Veri transferini durdur Geerli
veri : SDA ve SCL logic-1 olmaldr. : SCL logic-1 iken, SDA
logic-1den logic-0 seviyesine getirilir. : SCL logic-1 iken, SDA
logic-0dan logic-1 seviyesine getirilir. : Her bilgi iletimi balama
biti ile balar ve stop biti ile son bulur. Her bilgi 1 byte eklinde
gnderilir, kardan gelen 9. bit ACK bitidir.
ekil 66 I C Pinleri ve Pull-up direnleri
2
ekil-66da de grlecei zere mikrodenetleyici ile I2C iletiimi
yaplacaksa SCL ve SDA ularna yaklak 10k pull-up direnci balanmaldr.
I2C protokoln ayarlamak iin Pic 16f877ada SSPSTAT, SSPCON ve
SSPCON2 kaydedicileri kullanlr. Bu kaydedicilerin grevleri aada bit
bit verilmitir.
SMP CKE D/A P S R/W UA BF
: 1: I2C modunda dk hzlarda (100KHz, 1MHz) slew rate kullanm
ddr, 0: I2C modunda yksek (400KHz) hzlarda slew rate kullanm
aktiftir : 1: Transfer aktiften IDLE durumuna geerken olacak 0:
Transfer IDLE durumundan aktife geerken olacak : I2C modunda veri
ve adres bilgilerini gsteren bittir. (1: Data gnderilmi ya da alnm,
0: Adres gnderilmi ya da alnm) : I2C modunda sonlandrma bitidir.
(1: Durdurma biti son bulur, 0: Son bulmaz) : I2C modunda balang
bitidir. (1: Balang biti son bulur, 0: Son bulmaz) : SPI ya da I2C
modunda okuma m yoksa yazma m yaptn belirten bittir. (1: Okuma, 0:
Yazma) : 10 bitlik I2C modunda adres gncelleme bitidir. UA=1 ise
SSPADD kaydedicisine gnderilen adres gncellenir. : Alm modunda (1:
Alm tamamland (SSPBUF dolu), 0: Alm tamamlanmad)
FxDev.org
Sayfa 75
WCOL
: Gnderim yaplrken yazld m (1: Yazld, hata var, 0: Yazlmad)
Balangta WCOL=0 yaplmal. SSPOV : Alm yaplrken yeni alm yapld m (1:
Yapld, hata var, 0: Yaplmad) Balangta SSPOV=0 yaplmal. SSPEN : 1:
SCL, SDA iin ayarland, 0: Normal pin CKP : IDLE seviyesi belirleme
biti (1: IDLE yksek seviye, 0: IDLE dk seviye) SSPM3:SSPM0: Mod
seim bitleri, aada I2C iin gerekli olan tanmlamalar
gsterilmitir.
GCEN ACKSTAT ACKDT ACKEN
RCEN PEN RSEN SEN
: Slave modda genel arma yetkilendirme bitidir. GCEN=1 olduunda
0000h adresi arldnda kesmeye gidilir. : I2C modunda iletim
durumunda stat kabul bitidir. (1: Alnan veri kabul edilmemitir, 0:
Alnan veri kabul edilmitir) : I2C modunda master alm durumunda veri
kabul bitidir. (1: letilen veri kabul edilmemitir, 0: Veri kabul
edilmitir) : I2C modunda e zamanl art arda veri alm yetkilendirme
bitidir. (1: Yetkilendirme alr ve ACKDT veri biti iletilir, bit
donanm tarafndan otomatik temizlenir) : I2C modunda alm
yetkilendirme bitidir. (1: I2C modunda alm vaziyetine geilir, 0:
Alm modu devre d) : I2C modunda stop durum ayarnn yapld bittir. (1:
SDA ve SCL pinleri stop durumu alr, 0: Stop durumu oluturulmaz) :
I2C modunda start durumu yenileme bitidir. (1: SDA ve SCL
pinlerinin start durumu tekrarlanr, 0: Yenileme olumaz) : I2C
modunda start durum ayarnn yapld bittir. (1: SDA ve SCL pinleri
start durumu alr, 0: Start durumu oluturulmaz)Sayfa 76
FxDev.org
Slew Rate: Data sinyalleri birer kare dalga gibi dnlrse, yksek
hzlarda voltaj tepe noktas ve inen kan kenarlarn dikeylikleri
bozulabilir. Slew rate bunu (0-5V, 400KHz) gz nne alarak logic
seviyeye karar verilmesini salar. I2C birimi grld zere SPI birimine
kyasla olduka karmak bir yapya sahiptir. Biz uygulamalarmzda
kolaylk olmas amacyla picimizi master olarak kabul edeceiz. Picin
datasheetinde yazanlara gre I2C birimini master ayarlamak iin
aadaki admlar srayla izlemeliyiz; - SSPCON kaydedicisinden I2C
birimi master olarak ayarlanr. SSPEN=1 - SDA, SCL portlar
tanmlanyor CKP=1 - IDLE seviyesi 1 olacak SSPM3:SSPM0=0b1000 - I2C
master mode, clock=Fosc/[4(SSPAD+1)] - SSPCON2 kaydedicisinin tm
birimleri sonraki kontroller iin sfrlanr. - SSPAD ile standart olan
ve ekil -67de grlen hzlardan biri seilir (rn: SSPAD=0x0A). - SMP
ayarlanarak slew rate kullanlp kullanlmayaca bildirilir. - CKE ile
ykselen veya den kenar seimi yaplr. - Kullanlacaksa kesme bayraklar
temizlenir (PSPIF=0, BCLIF=0).
ekil 67 I C Hz Deerleri
2
Tm bu sylediklerimizi bir ktphane haline getirir ekstra
fonksiyonlar da yazarsak i2c.h ktphane balk dosyamz aadaki gibi
olacaktr./* * * * * * * * * * * * */ www.FxDev.org I2C Kullanm
Klavuzu i2c_init(); ile i2c'nin ilk ayarlarn yap i2c_wait(); ile
IDLE iin beklenir, yazm yaplmaz i2c_start(); ile SCK ve SDA start
durumu alr i2c_restart(); ile SCK ve SDA start durumu tekrarlanr
i2c_stop(); ile SCK ve SDA stop durumu alr veri=i2c_read(ack); ile
okuma yaplr ack=i2c_write(veri); ile yazma yaplr SSPADD hz ayar
i2c.c dosyas ierisinde yaplmaldr. www.FxDev.org TRISC3 TRISC4 //
SCK ve SDA ular belirlenir
#define TRIS_SCK #define TRIS_SDA
extern void i2c_init(void); extern void i2c_wait(void);
FxDev.org
Sayfa 77
extern extern extern extern extern
void i2c_start(void); void i2c_restart(void); void
i2c_stop(void); unsigned char i2c_read(unsigned char ack); unsigned
char i2c_write(unsigned char i2c_data);
Yukardaki ilemleri yerine getiren i2c.c dosyamz ise aadaki gibi
olacaktr.#include #include "i2c.h" void i2c_init(void) {
TRIS_SCK=1; TRIS_SDA=1;
// SCK ve SDA giri olarak ayarlanyor
SSPCON = 0x38; SSPCON2 = 0x00; // SSPCON2 sonraki ayarlamlar iin
temizlniyor /* 4Mhz'de * SSPADD=0x0A: 400KHz * SSPADD=0x0D: 308KHz
* SSPADD=0x28: 100Khz */ SSPADD = 0x0A; CKE=0; SMP=1; PSPIF=0;
BCLIF=0; } void i2c_wait(void) { while (( SSPCON2 & 0x1F ) | RW
); // IDLE iin beklenir, yazm yaplmaz } void i2c_start(void) {
i2c_wait(); SEN=1; } // Slew rate kullanlacak // Kenar: Aktiften
IDLE'a // Kesme bayraklar temizleniyor
// IDLE beklenir // SCK ve SDA start durumu alr
void i2c_restart(void) { i2c_wait(); // IDLE beklenir RSEN=1; //
SCK ve SDA start durumu tekrarlanr } void i2c_stop(void) {
i2c_wait(); PEN=1; }
// IDLE beklenir // SCK ve SDA stop durumu alr
unsigned char i2c_read(unsigned char ack) { unsigned char
i2c_data; i2c_wait(); RCEN=1; // IDLE beklenir // Alm vaziyetine
geilir
FxDev.org
Sayfa 78
i2c_wait(); i2c_data=SSPBUF; i2c_wait(); if(ack) { ACKDT=1; }
else { ACKDT=0; } ACKEN=1; return(i2c_data); }
// IDLE beklenir // Veri alnr // IDLE beklenir // ACK biti
durumu // Alm kabul edilmedi
// Alm kabul edildi // ACKDT veri biti iletilir
unsigned char i2c_write(unsigned char i2c_data) { i2c_wait(); //
IDLE beklenir SSPBUF=i2c_data; // Veri gnderiliyor return(ACKSTAT);
} // 1: Alnan veri kabul edilmemitir // 0: Alnan veri kabul
edilmitir
Kodlardan da grlecei zere anlatm karmak da olsa yaplan ilemler
olduka basittir. Bu blmden sonra I2C iletiimi kullanlmak
istendiinde, ktphane de sadece hz ayarlamas yapmak yeterli
olacaktr. 7.2.1) I2C letiim Uygulamas Bu uygulamamzda Atmelin I2C
iletiimini kullanan 24C02 harici eepromunu kullanacaz. ekil-68de
DIP yaps grlebilecek 24C02, 100Khz ve 400Khz hzlarnda I2C
iletiimini kullanabilecek zellie ve 256bytelk hafzaya sahiptir.
ekil 68 24C02 Pin Yaps
ekil-68de de grlecei zere SCL ve SDA pinleri picimizin belirli
bacaklarna, Vcc +5Vta, Vss, A0, A1 ve A2 ise toprak hattna
balanmaldr. 24C02nin komut yaps olduka basittir bylelikle okuma ve
yazma yapmak olduka kolay bir hal alr.
FxDev.org
Sayfa 79
ekil-69dan da grlecei zere 24C02ye yazm yapmak iin ncelikle I2C
start verilir, daha sonra slave address denilen komut
gnderilir.
ekil 69 24C02ye Yazma Protokol
Slave adress denilen komut ekil-70de grlen yap zerinden
kurulur.
ekil 70 24C02Slave Address Kontrol
Grld zere yazm yapmak iin 0xA0, okuma yapmak iin ise 0xA1 komutu
kullanlr. Yazm tamamlamak iin ise ncelikle bilginin yazlaca adres
ve bilgi gnderilirek I2C stop komutu ile iletiim sonlandrlr ve
yaklak 10-15 milisaniye beklenir. Eepromdan bilgi okumak iin ise
ekil-71de grlen iletiim metodu kullanlr.
ekil 71 24C02den Okuma Protokol
ncelikle I2C start verilir. Daha sonra slave address olarak 0xA0
gnderilir, daha sonrasnda ise okunacak adres bilgisi gnderilerek
I2C tekrar balatlr. kinci kez slave address olarak bu sever okuma
yapacamz belirten 0xA1 komutu gnderilerek, istenen adresteki bilgi
alnr ve I2C stop komutu ile iletiim sonlandrlr. Biz ktphanemizde tm
bu ilemleri tanmladmz iin yapmamz gereken ufak bir fonksiyon
yazarak istediimiz ilemi gerekletirmekir.
FxDev.org
Sayfa 80
Bu uygulamada 24C02 eepromunun ilk 0h,8h,10h,18h,20h,28h..
adreslerine ismimizi yazdrp, tekrar eepromun bu adreslerini
okuyarak ismimizi LCDye yazdracaz. Uygulamaya gemeden nce
ekil-72deki devreyi iziyoruz.
ekil 72 24C02 Uygulamas
ekil-72de de grlecei zere devremiz olduka sadedir. Burada dikkat
edilmesi gereken en nemli konu Pull-Up direnleridir. stediimiz
ilemi yerine getiren Hi-Tech kodu ise aadaki gibidir.#include
#include #include #include "delay.h" // Gecikme ktphanesi
tanmlanyor "lcd.h" // LCD ktphanesi tanmlanyor "i2c.h" // I2C
ktphanesi tanmlanyor
void write_ext_eeprom(unsigned char address, unsigned char data)
{ i2c_start(); i2c_write(0xA0); i2c_write(address);
i2c_write(data); i2c_stop(); DelayMs(15); } unsigned char
read_ext_eeprom(unsigned char address) {
FxDev.org
Sayfa 81
unsigned char data; i2c_start(); i2c_write(0xA0);
i2c_write(address); i2c_restart(); i2c_write(0xA1);
data=i2c_read(0); i2c_stop(); return(data); } void main(void) {
unsigned char i=0; PORTB=0x00; PORTC=0x00; TRISB=0x00; TRISC=0x00;
lcd_init(); i2c_init(); // Portlar sfrlanyor // klar ayarlanyor //
LCD ve I2C ilk ayarlar yaplyor // Ad eeproma yazdrlyor
write_ext_eeprom(0x00,'F'); write_ext_eeprom(0x08,'I');
write_ext_eeprom(0x10,'R'); write_ext_eeprom(0x18,'A');
write_ext_eeprom(0x20,'T');
// Eepromdaki bilgi LCD'ye yazdrlyor lcd_yaz("Eepromdaki Veri");
lcd_gotoxy(2,1); veri_yolla(read_ext_eeprom(0x00));
veri_yolla(read_ext_eeprom(0x08));
veri_yolla(read_ext_eeprom(0x10));
veri_yolla(read_ext_eeprom(0x18));
veri_yolla(read_ext_eeprom(0x20)); for(;;); }
Grld zere devremiz gibi kodlarmz da olduka sadedir. Yazma
ilemimiz bittiinde proteus simlasyonunu duraklatp, eeproma sa
tklatp Internal Memory ksmna tklarsanz ekil-73teki hafza yapsn
grmeniz mmkndr.
FxDev.org
Sayfa 82
ekil 73 24C02nin Son Hali
Grld zere I2C iletiimini anlamak zor olsa da kullanmay rendikten
sonra iletiim kurmak, sadece donanmn zel komutlarn bilmekten daha
zor olmamaktadr.
FxDev.org
Sayfa 83
BLM 8 MOTOR UYGULAMALARI8.1) DC Motor DC motorlar sabit bir
mknats ve iinde dnen yap olan rotordan oluurlar. Yksek akm
ektikleri iin direk mikrodenetleyiciye balanmazlar. Kontrol iin
H-Kprs denilen zel bir yaplarla mikrodenetleyicilere balanrlar.
Gnmzde bu i iin gelitirilmi, ierisinde HKprs bulunan L293, L298,
L6201, L6202 gibi birok entegre mevcuttur. Biz bu blmde ekil-74te
grlen L298 entegresini temel alarak uygulamalarmz yapacaz.
ekil 74 L298 Entegresi
L298 entegresine iki adet motor balanp ayr ayr saa, sola dnleri
veya hzlca durdurulmalar salanabilir. Biz bu uygulamamzda bir adet
DC motoru L298 entegresine balayp, saa, sola dnmesini ya da
frenleme yapmasn salayacaz. ncelikle ekil-75teki devreyi proteusta
iziyoruz.
ekil 75 DC Motor Uygulamas
ekil-75ten de grlecei zere butonlarmz ykselen kenar iin aktif
olacaktr. Bunu dikkate alarak yazdmz Hi-Tech kodu ise aadaki gibi
olacaktr.
FxDev.org
Sayfa 84
#include void main(void) { ADCON1=0x07; PORTA=0x00; PORTB=0x00;
TRISA=0x07; TRISB=0x00; RB2=1; RB3=0; for(;;) { if(RA0) { RB0=1;
RB1=0; } if(RA1) { RB0=0; RB1=1; } if(RA2) { RB0=0; RB1=0; } }
}
// PORTA dijital oluyor // Portlar sfrlanyor // RA0, RA1, RA2
giri // PORTB k // A kprs seiliyor
// leri tuuna m basld
// Geri tuuna m basld
// Durdurulmak m isteniyor
Grld gibi kodlarmz olduka sadedir. Ayrca bu motorlardan iki tane
yan yana koyarak ve birka yer yn alglayc sensr ile izgi izleyen
robot yapm olduka basit hale gelebilmektedir. 8.2) Step MotorStep
motorlar genel itibari ile frasz motorlardr. Dier motorlardan fark
ise verilen eitli sinyallere gre istenilen ekilde yn alabilmesidir.
ekil-76da grlebilecek Step motorun iyapsnda birok bobin ve genelde
rotorda ise sabit bir mknats bulunur. eitli bobin iftlerine verilen
enerji ile bu mknats istenilen blgeye ynlenir.
ekil 76 Step Motorun Yaps
FxDev.org
Sayfa 85
Step motorlar genellikle 4-5-6 adet uca sahiptirler. Genel
uygulamalarda 5 ulu step motorlar tercih edilir. Bu ulardan bir
tanesi ortak u iken dierleri sinyalin verilecei ulardr. Step
motorlarda dikkat edilmesi gereken bir konu da adm cevab denilen
durumdur. Bu step motorun bir admn ne kadar srede aldn belirten bir
ifadedir. Eer motora bu sreden daha ksa bir srede sinyal
gnderilirse step motor istenildii gibi almayacaktr. DC motorlar
gibi step motorlar da miktrodenetleyiciye direk balayarak sremeyiz.
Bunun iin gelitirilmi ve ekil-77de i yaps gzken ULN2003, ULN2004
gibi entegreler kullanlr.
ekil 77 ULN2003 Yaps
Step motorlarda bir dier nemli konu da adm asdr. rnein 1,8
derece adm asna sahip bir step motor 200 adm hareket sonra 360
derece dnn tamamlayacaktr. Step motorlar srmek iin eitli metotla
gelitirilmitir. Bunlardan en ok kullanlanlar ise tam ve yarm a
yntemleridir. Bu metotlar ile 5 ulu step motorun nasl srlecei
aadaki tablolarda gsterilmitir. Adm U-1 U-2 U-3 U-4 1 1 0 0 1 2 1 1
0 0 3 0 1 1 0 4 0 0 1 1Tam Adm Metodu
Adm U-1 1 1 2 1 3 0 4 0 5 0 6 0 7 0 8 1
U-2 0 1 1 1 0 0 0 0
U-3 0 0 0 1 1 1 0 0
U-4 0 0 0 0 0 1 1 1
Yarm Adm Metodu
FxDev.org
Sayfa 86
Eer step motorun her adm 1,8 derece ise tam adm metoduyla her
adm 1,8 dereceye, yarm adm metodu ile de 0,9 dereceye denk
gelecektir. Buradan da grld zere yarm adm metodu ile step motor
srldnde admlar daha da hassaslamaktadr. 8.2.1) ULN2003 ile Step
Motor KontrolBu uygulamamzda ULN2003 entegresini ve yarm ad
metodunu kullanarak step motorun bir adm ileri ya da geri dnmesini
salayacaz. ncelikle ekil-78deki devremizi proteusta iziyoruz.
ekil 78 Step Motor Uygulamas
stediimiz ilemi yerine getiren Hi-Tech kodu ise aadaki gibi
olacaktr.#include // Yarm adm iin dizi tanmlanyor const unsigned
char yarim_adim[]={0x01,0x03,0x02,0x06,0x04,0x0C,0x08,0x09}; void
main(void) { char i=0; ADCON1=0x07; PORTA=0x00; PORTB=0x00;
TRISA=0x03; TRISB=0x00;
// PORTA dijital oluyor // Portlar sfrlanyor // RA0, RA1 giri //
PORTB k
for(;;) { if(RA0) // leri tuuna m basld { PORTB=yarim_adim[i];
while(RA0); if(i==7) i=-1;
FxDev.org
Sayfa 87
i++; } if(RA1) // Geri tuuna m basld { if(i==0) i=8; i--;
PORTB=yarim_adim[i]; while(RA1); } } }
Kodlarda dikkat edilmesi gereken yer yarim_adim[] dizisidir.
Yarm a tablosunda grlen deerler buraya yazlarak ilemlerin daha
kolay gereklemesi salanmtr.
8.2.2) Bilgisayar le Step Motor KontrolBu uygulamamzda
bilgisayardan gnderdiimiz komutlarla step motorun saa ya d sola
srekli dnmesini salayacaz. ncelikle ekil-79daki devreyi
iziyoruz.
ekil 79 Bilgisayar ile Step Motor Kontrol
stediimizi yerine getiren Hi-Tech kodlar ise aadaki gibi
olacaktr.#include #include #include #include "delay.h" "usart.h" //
printf iin // Gecikme ktphanesi // Seri haberleme iin
// Yarm adm iin dizi tanmlanyor const unsigned char
yarim_adim[]={0x01,0x03,0x02,0x06,0x04,0x0C,0x08,0x09}; void
main(void) { char i,karakter=0; PORTB=0x00;
FxDev.org
Sayfa 88
TRISB=0x00; usart_init();
// PORTB k
printf("ADIM MOTOR KONTROLU"); printf("\n\rwww.FxDev.org
Sunar!"); printf("\n\r\n\rIslem Seciniz:"); printf("\n\r -Saga
Dondur (R) ya da (r)"); printf("\n\r -Sola Dondur (L) ya da (l)");
printf("\n\r -Durdur (R),(r),(L),(l) disinda bir tus");
printf("\n\r\n\rYapmak istediginiz islemi seciniz>"); for(;;) {
karakter=getch(); putch(karakter); if(karakter=='R'||
karakter=='r') // R ya da r tuuna m basld { printf("\n\rSaga
Donuyor"); printf("\n\rYapmak istediginiz islemi seciniz>");
for(;;) { PORTB=yarim_adim[i]; if(i==7) i=-1; i++; DelayMs(100);
if(RCIF) { printf("\n\rMotor Durdu"); printf("\n\rYapmak
istediginiz islemi seciniz>"); break; } } } if(karakter=='L'||
karakter=='l') // L ya da l tuuna m basld { printf("\n\rSola
Donuyor"); printf("\n\rYapmak istediginiz islemi seciniz>");
for(;;) { if(i==0) i=8; i--; PORTB=yarim_adim[i]; DelayMs(100);
if(RCIF) { printf("\n\rMotor Durdu"); printf("\n\rYapmak
istediginiz islemi seciniz>"); break; } } } } }
FxDev.org
Sayfa 89
Kodlarda da grlecei zere RCIF kesme bayrandan yararlanlmtr.
Bunun nedeni baka bilgi gnderildiinde tamponun dolma kesme bayran
set etmesidir. Bu kontrol edilerek sonsuz dnglerden break komutuyla
klmtr.
8.3) R/C Servo MotorServo motorlar genel itibari ile ierlerinde
bir DC motor ve aft konum bilgisi devresi barndrrlar. Bu devre aftn
ka derece dndnn alglanmasnda kullanlr. Servo motorlarn i yaps
ekil80de gzkmektedir.
ekil 80 Servo Motor Yaps
Servo motorlar 20ms periyotlu, 1msden 2mse kadar deien duty
cyclel PWM sinyali ile srlrler. Verilen duty cycle periyotlarna gre
servo motorun 0-180 derece aral arasnda alacaklar deerler ekil-81de
verilmitir.
ekil 81 Servo Motor Kontrol Sinyalleri
Burada sinyal verilirken rnein 1,5ms ile 1ms aras 90a blnerek
istenilen aya gidilebilir. Picin CCP modl genellikle kullandmz 4Mhz
kristal iin 50Hzlik PWM sinyalleri retememektedir. Bu yzden
yukardaki sinyalizasyonu elle ayarlamamz gerekmektedir.
FxDev.org
Sayfa 90
8.3.1) R/C Servo Motor UygulamasBu blmde kullanacamz servo
motaru 0 derece, 90 derece ve 180 dereceye, basacamz butonlarla
ynlendireceiz. Sinyalizasyon ilemini hazr delay.h fonksiyonlar ile
salayacaz. ncelikle ekil-82deki devremizi Proteusta iziyoruz.
ekil 82 Servo Motor Uygulamas
stediimiz ilemi yerine getiren Hi-Tech kodu ise aadaki gibi
olacaktr.#include #include "delay.h" // Gecikme ktphanesi
void main(void) { char i,karakter=0; ADCON1=0x07; // PORTA
dijital oluyor PORTB=0x00; TRISA=0x07; // RA0, RA1 ve RA3 giri
TRISB=0x00; // PORTB k for(;;) { if(RA0) { for(;;) { RB0=1; // 1ms
Gecikme DelayUs(250);DelayUs(250);DelayUs(250);DelayUs(250); RB0=0;
// 19ms Gecikme DelayMs(19); if(RA1 | RA2) break; }
FxDev.org
Sayfa 91
} if(RA1) { for(;;) { RB0=1; // 1,5ms Gecikme
DelayUs(250);DelayUs(250);DelayUs(250);DelayUs(250);
DelayUs(250);DelayUs(250); RB0=0; // 18,5ms Gecikme DelayMs(18);
DelayUs(250);DelayUs(250); if(RA0 | RA2) break; } } if(RA2) {
for(;;) { RB0=1; // 2ms Gecikme DelayMs(2); RB0=0; // 18ms gecikme
DelayMs(18); if(RA0 | RA1) break; } } } }
Simlasyonu altrdmzda 0,1 veya 0,2 derecelik hatalar gzkecektir.
Bunlar gecikme fonksiyonlarnn bire bir almamasnn sonulardr. Fakat
normal uygulamalarda fark edilmeyecek kadar kk hata paylardr.
FxDev.org
Sayfa 92
BLM 9 1-WIRE (TEK HAT) LETM ve DS18B209.1) 1-Wire (Tek Hat)
letiim 1-Wire ya da dier adyla tek hat iletiim Maxim-Dallas firmas
tarafndan gelitirilmi ift ynl veri iletiimine izin veren bir
protokoldr. Master olan denetleyici ekil-83'te de grlecei zere
birden fazla cihaz ayn hattan kontrol edebilir.
ekil 83 Tek Hat Protokol le Birden Fazla Cihaz Kontrol
1-Wire iletiime sahip tm cihazlar kendilerine ait 64 bitlik kayt
koduna sahiptirler. Bu kodun ilk dk deerlikli 7 biti cihazn aile
kodunu, sonraki 48 bit seri numarasn ve son kalan 8 bit ise hata
denetim kodunu ierir. Bylelikle tek hatta bulunan her ayr birim
kendi kayt kodu ile arlarak ileme tabi tutulurlar. 1-Wire iletiimde
bir dier husus ise 1-Wire iletiimde kullanlacak hattn mutlaka
pull-up direnciyle Vdd hattna balanma zorunluluudur. 9.2) 1-Wire
(Tek Hat) letiim lemleri 1-Wire iletiimde sfr veya bir bilgisi
gnderme, cihaza reset atma gibi ilemler bir kereye mahsus tanmlanr
ve tm cihazlar ayn mantk erevesinde bu ilemleri kullanr. Ayrca
1-Wire iletiim ilemleri standart ve yksek hzlarda olabilmektedir.
1-Wire iletiimin standart hz 15kbps iken, yksek hz ise 115kbpsdr.
1-Wire protokolnde zamanlamalar olduka nemli olduu iin biz
ilemlerimizi standart hza gre yapacaz. 1-Wire protokol ekil-84te de
grlecei gibi u admlarla iler; 1-Wire Hat Reseti verilir ROM
komutlar gnderilir Fonksiyon komutlar gnderilir
ekil 84 1-Wire Admlar
FxDev.org
Sayfa 93
9.2.1) Reset lemi ekil-85te zaman diyagram grlecek reset ilemi u
admlarla gerekleir; Hat mikroilemci tarafndan logic-0 yaplr, 480
ile 640 mikrosaniye beklenir, Mikroilemci pini giri olarak ayarlanr
ve hat pull-up direnci sayesinde logic-1 olur, Yaklak 70 mikro
saniye sonra hattaki cihaz, hatt logic-0 yapar Bylelikle hatta
cihaz olduu alglanr. Hattn tekrar pullup tarafndan logic-1 olmas
ise yaklak 420 mikrosaniye gerektirir.
ekil 85 1-Wire Reset lemi Zaman Diyagram
9.2.2) Yazm veya Okuma lemleri 1-Wire protokoln en can alc
noktas hatta bilgi gnderip alma ksmdr. Bunun iin zamanlamalar hatta
0 veya 1 gnderme ya da hattan 0 veya 1 bilgisi alma ksmlarnda
zellemektedir. ekil-86dan grlecei gibi hatta 0 veya 1 bilgisi
gndermek iin aadaki admlar uygulanmaldr; Hat mikrodenetleyici
tarafndan logic-0 konumuna getirilir, Hatta 0 yazlmak isteniyorsa
1-2 mikrosaniye sonra, Hatta 1 yazlmak isteniyorsa yaklak 60
mikrosaniye sonra hat mikrodenetleyici tarafndan okuma konuma
getirilerek pull-up direncinin hatt logic-1e getirmesi beklenir.
Hattan 0 veya 1 bilgisi okumak iin ise aadaki admlar uygulanr; Hat
mikrodenetleyici tarafndan logic-0 yaplr ve 5 mikrosaniye beklenir,
Mikrodenetleyici hatt okuma moduna getirir, Eer hat yaklak 10
mikrosaniye sonra pullup tarafndan logic-1 olursa cihazn gnderdii
bilgi 1, eer hat bu sre sonunda hala logic-0 ise cihazn gnderdii
bilgi logic-0dr, Yaklak 60 mikrosaniye sonra bu iletiim son
bulur.FxDev.org Sayfa 94
ekil 86 1-Wire Okuma Yazma Zaman Diyagramlar
Tm bu sylediklerimizi bir ktphane haline getirirsek ileride
herhangi bir 1-Wire iletiim protokoln kullanan aygtla iletiim
salamak istediimizde kolaylkla hazrladmz dosyay projeye ekleyip
istediimizi gerekletirebilir. Yukardaki bilgiler dorultusunda
yazdmz ve ek birka zellik daha eklediimiz one_wire.h dosyas aadaki
gibi olacaktr./* www.FxDev.org * One Wire Kullanm Klavuzu *
onewire_reset(); ile one wire aracna reset atp, * geri dn deeriyle
aletin hazr olur olmadn kontrol et * onewire_read_byte(DATA);
eklinde veri yazdr veya komut gnder * onewire_read_byte(); eklinde
okuma yap * www.FxDev.org */ #define TRIS_W TRISA0 //Balantlar
#define WIRE RA0 extern extern extern extern extern unsigned char
onewire_reset(void); unsigned char onewire_read_bit(void); void
onewire_write_bit(unsigned char veri); unsigned int
onewire_read_byte(void); void onewire_write_byte(unsigned char
data);
Bu fonksiyonlar altran one_wire.c dosyamz ise aadaki gibi
olacaktr.#include #include "one_wire.h" #include "delay.h" unsigned
char onewire_reset(void) { unsigned char sonuc;
FxDev.org
Sayfa 95
WIRE=0; TRIS_W=0; DelayUs(250);DelayUs(250); TRIS_W=1;
DelayUs(70); sonuc=WIRE; DelayUs(250);DelayUs(250); return sonuc;
}
// // // // // // //
Hat sfra ekiliyor Hat k yaplyor 640us>x>480us arasnda
bekleniyor Pull-up ykseltmesi bekleniyor 70us bekleniyor 0 Hazr, 1
Hazr deil x>420us'den byk olmal
unsigned char onewire_read_bit(void) { unsigned char veri;
WIRE=0; TRIS_W=0; DelayUs(5); TRIS_W=1; DelayUs(10); if(WIRE)
veri=1; else veri=0; DelayUs(60); return veri; } void
onewire_write_bit(unsigned { if(veri) // { TRIS_W=0; // WIRE=0;
DelayUs(5); // TRIS_W=1; // DelayUs(60); // } else // { TRIS_W=0;
// WIRE= 0; DelayUs(60); // TRIS_W=1; // } } char veri) 1
gnderiliyor Hat sfrlanyor 5 mikrosaniye bekleniyor Pull-Up'n hatt
ykseltmesi bekleniyor 60 mikrosaniye bekleniyor 0 gnderiliyor Hat
sfrlanyor 60 mikrosaniye bekleniyor Pull-Up'n hatt ykseltmesi
bekleniyor // Hat sfra ekiliyor // 5 mikrosaniye bekleniyor //
Pull-Up'n hatt ykseltmesi bekleniyor // 10 mikrosaniye bekleniyor
// Hat okunuyor // Okunan veri 1 // Okunan veri 0
unsigned int onewire_read_byte(void) { unsigned char i,veri=0,
bitler=1; for(i=0;i
