Upload
lydien
View
251
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Hipotalamus
Prof.Dr. Y.Ziya Ziylanİstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji ABDalı
Subkortikal yapılar
• Önbeyinde (forebrain)yer alan bu yapılar:
– telensefalon’da, bazal ganglionlar ve limbiksystem.
– diencephalon’da, talamus ve hipotalamus.
bazal ganglionlar
talamus
hipotalamus
Subkortikal yapılar
talamus ve hipotalamus
– Talamus ve hipotalamusembriyonik diensefalondan
Hypothalamus
Pituitary
embriyonik diensefalondan
gelişir.
Talamusun altında, 3. ventrikülün taban ve yan duvarlarında yerleşmiş çekirdek topluluklarından oluşmuştur. (Beynin %1’ini oluşturur)(N.supracpticus, n.ventromedialis, n. dorsomedialis, n. posterior, n.mamillaris,
n.lateralis., n.tuberalis)
Hipotalamus
Önden; optik kiasma,preoptik alan ve lamina terminalisArkadan; mamiller cisim, Üsten; talamus ve subtalamus ile sınırlıdırÜsten; talamus ve subtalamus ile sınırlıdırAltta, infindubulum ile hipofize bağlıdır.
Anterior- posterior düzlemde:Anterior hipotalamusMedial hipotalamusPosterior hipotalamus
Lateral- Medial düzlemde:Lateral hipotalamus (M..spinalis ve kortekse
uzun ve kısa lifler gönderir –medial ön beyin bandı)
Medial hipotalamus ( forniks’in inici kolonu ile lateralden ayrılır, Çekirdekleri içerir)
Posterior hypoth. nucleiDors hypoth. areaParavent. nucl
Preoptic area
Suprachiasm
Ventromed. nuclei
Pre-mammilary. nuclei
Ant. hypoth. areaDorsomed. nuc
Hipotalamus
Supraoptic nuc
Suprachiasm. nuc
Arcuate nuc
Hiipofiz
Hipotalamus’un bağlantılarıHipotalamusta yer alan çekirdekler, gerek birbiriyle, gerek korteks, talamus ve beyin sapı gibi merkezi sinir sisteminin diğer bölgeleriyle afferent ve efferent bağlantılar kurar. Bu bağlantıların çoğu çift yönlüdür.
Uzağa gidenler medulla spinalis’e ulaşır.Kısalar orta beyinde sonlanır.
Medial ön beyin bandı,( beyin sapından hipotalamus aracılığyla telensefalona giden lifleri içerir).giden lifleri içerir).
Mamillotegmental traktus (Retiküler formasyon-hipotal)
Mamillo-talamik traktus (mamillar çek. Talamus çek.)
Fornix (Hipokampus-hipotalamus-mamillar çek.)
Stria terminalis (Amigdala-hipotalamus)
Retinohipotalamik liflerRetinadan direkt olarak gelen ve suprakiasmatik nükleusta sonlanan lifler (ışık-karanlık periyodlarının oluşumu-sirkadyen ritma) ile ilgilidirler.
Hipotalamus Fonksiyonları
Hipotalamusun yapısal özelliği, değişik fonksiyonları yapmasını olanaklı kılar.
- Her çekirdek ayrı bir fonksiyon yapar.
- Çekirdekler başlıca üç gurupta toplanır:
Poterior hipofize projeksiyon lifleri gönderenler
Median eminense projeksiyon lifleri gönderenler (anterior hipofizi kontrol eder)
Otonom sinir sistemiyle ilişkili olanlar
Hipotalamusİç ortamın kontrol merkezidir. Sinir ve
endokrin sistemi 3 mekanizma ile kontrol eder:
1. Otonom sinir sisteminin en üst merkezi olarak adrenal
medulla’nın kontrolü
2. ADH ve Oxytocin salgılanması (Hipofizin salgılanması (Hipofizin nöral kontrolü)
3. Düzenleyici hormonlerın salgılanması (RH and IH) Hipofiz bezi ön lobunudirekt olarak buradan salgılanan hormonlar aracılığı ile diğer endokrin bezleri indirekt olarak kontrol eder.
Hypothalamus Fonksiyonları:
Otonomik aktivitenin ayarlanması- Somatomotor ve viserromotor aktivitenin koordinsyonu- Heyecanlar ve denetimi
Vücut temperatürünün homeostatik regülasyonuAçlık ve besin alımının homeostatik regülasyonu
Susamanın kontrolü
Seksüel ve eşleşme davranışları ile üremenin nöral ve endokrin kontrolüEndokrin sistemin (Hipofiz bezinin) nöral ve endokrin
kontrolü (trophic & diğer hormonlar)
Hipotalamusun Fonksiyonları
• Hipotalamusun haraplanması / veya uyarılması hemen hemen tüm otonomik reaksiyonları ve kompleks motivasyonel davranışların ortaya çıkmasını / veya etkilenmesine neden olur:
Otonomik aktivitenin ayarlanması- Somatomotor ve viserromotor aktivitenin koordinsyonu- Heyecanlar ve denetimi
Kalp vurumunda değişiklik,
Kan basıncında değişiklik,
Piloereksiyon,
Pupillada genişleme,
Titreme,
Ovulasyon, testosteron serbestlemesi, saldırı, eşleşme
davranışları,
Emosyon (kızgınlık, hiddet ve ses çıkarma gibi)
Susama, açlık...,
Full ! ( SATIETY)Full ! ( SATIETY)
• Not glucose receptors: takes time• Immediate:• Immediate:- nutrient receptors in stomach & intestines – CCK – CHOLESCYSTOKININE – CCK = ENZYME & NEUROTRANSMITTER– Glucose receptors in liver and brain.
Hypothalamic control centres ?-Lateral & ventromedial Hypothalamus
PVNPVN
ARCARC arcuate nucleus arcuate nucleus POMCPOMC propro--opiomelanocortinopiomelanocortinPVNPVN paraventricular nucleusparaventricular nucleus CCKCCK cholecystokinincholecystokininPFAPFA perifornical areaperifornical area NPYNPY neuropeptide Yneuropeptide YNTSNTS nucleus of solitary tract nucleus of solitary tract SNSSNS sympathetic nervous systemsympathetic nervous systemLHALHA lateral hypothalamuslateral hypothalamus
Leptin ve ARC
Leptin:• A hormone that circulates in proportion to body adiposity• Adiposity: ↑↑↑↑ circulating leptin; ↓↓↓↓ adiposity: ↓↓↓↓ circulating leptin• Leptin decreases food intake and causes reduction in body weight• Mice without function leptin or the leptin receptor become obese
ARCStimulated by leptin
ARCBlood vessel
leptinPVN
NPYNPY
NPY
AgRP
NPYNPY
AgRPNPY
POMC
POMC
CART
Stimulated by leptin
Inhibited by leptin
EnerEnerji alımıji alımı↓ ↓ EnerEnerjiji harcanmasıharcanması ↑↑= = KKataboliatabolikk
BeyinBeyinHYPOTHALAMUSHYPOTHALAMUS
Insulin Insulin periferdeperiferdeAnaboliAnabolik, merkezde k, merkezde katabolik etkilidir…katabolik etkilidir… POMC/ CARTPOMC/ CART
FED STATEFED STATE
↑↑ LEPTINLEPTIN ↑↑ INSULIN INSULIN
Yağ depolaması artarYağ depolaması artar= Anaboli= Anabolikk
Beslenme Beslenme durumundadurumunda
INSULIN INSULIN ↓↓
HHiipotalamuspotalamus
DoymaDoyma
SSemp. Sin. Sisemp. Sin. Sis..↑↑↑↑↑↑↑↑
İştahİştah
SSemp. Sin. Sis.emp. Sin. Sis.
↓↓↓↓↓↓↓↓
EnerEnerjiji DengesininDengesinin KKontrolontrolüü
Feed BackFeed Back
LEPTINLEPTIN
↑↑↑↑↑↑↑↑↓↓↓↓↓↓↓↓
ENERENERJİJİDENGESİDENGESİ
Kilo artışıKilo artışı Ağırlık Ağırlık kaybıkaybı
Vüc. Ağır.Vüc. Ağır.
değişmezdeğişmez
Hipofiz ve Hipotalamus
• Sinir ve endokrin sistem birbiriyle
• Posterior veyaneurohipofiz
• Anterior or adenohipofiz
ile ilişki kurar
• Pituitar bez / hipofiz• Pituitar bez / hipofiz
– 9 hormon salgılar
• Hipotalamus:– Hipofizden hormonların salgılanmasını kontrol eder(nörohormonlar ve aksiyonpotensiyelleri )ile
– Posterior hipofiz ise nörohormonları salgılar
Beyin (Hipotalamus) ve Hipofiz
• Hypothalamus ile anterior hipofiz arasındaki bağlantı Hypothalomohyothysial portal sistemportal sistem
olarak adlandırılır
Hipofiz Hormonları
• Posterior– Antidiuretic hormone (ADH)– Oxytocin
• Anterior• Anterior– Growth hormone (GH) or
somatotropin– Thyroid-stimulating hormone
(TSH)– Adrenocorticotropic hormone
(ACTH)– Melanocyte-stimulating
hormone (MSH)– Luteinizing hormone (LH)– Follicle-stimulating hormone
(FSH)– Prolactin
Antidiuretic Hormone
• Also called vasopressin
• Promotes water retention by kidneys
• Secretion rate changes in response to alterations in blood osmolality and blood volume
• Lack of ADH secretion is a cause of diabetes insipidus
Hipotalamus:Haraplanma• Nedenler;
- Tümörler- İnflamasyon- Travma
Bozukluklar:- Uyku bozoklukları (İnsomnia / Narkolepsi)- Termoregülasyonda bozukluklar (Poikilotermi, Hipotermi / Hipertermi)- Susama duyusunun kaybı - Susama duyusunun kaybı - Sempatik sinir sisteminde adaptasyon bozuklukları- Emosyonel davranış bozuklukları- Bellek bozuklukları- Beslenme bozuklukları (Hiperfaji- medial hip. / Afaji- lateral hipotalamus)- Hormonal bozukluklar; (Hipofizin nöral ve trofik hormon kontrolünde boz.)
ADH (Renal su absorbsyonu)Gonotrpinler, oksitosin, prolaktin,somatotropin(seksüel fonk.)Somatotropin, tirotropin, kortikotropin (büyüme bozuklukları)Tirotropin (metabolizma bozuklukları)Kortikotropin (dolaşım ve kan hücreleri)Melanotropin (Deride pigmentasyon)