1

Historia parafii św. Wojciecha w Berea, Ohio Our Faith and Heritage 100 Years St. Adalbert Parish, Berea, Ohio. CAP at Orchard Lake.

Prześladowanienarodowościpolskiejiwiarykatolickiej,trudnościdobiciasięczegopodsrogimizaborczymirządami.Wreszcienienawidzeniewszystkiegocopolskie,wszystkiegoconasze,wygnałowielu,bardzowieluznaszegopoczciwegoludupozagranicęwłasnegokraju.SzczególnienapływałludeknaszdoziemiWashingtona,gdziebyłpewniejszyzakątekwolnościiswobody. Okotoroku1865małagromadka imigracjipolskiejprzybyładoBerea,Ohio.Tuzachęcenilepszymzarobkiemipowodzeniemwkwarach,—obecnie:"TheClevelandStoneCo."powzięlimyślsprowadzeniaswoichrodaków,krewnychiznajomychspozaoceanu. Kilkalatpóźniej,roku1873naszamałapoloniawBerea,liczyłaokoło100familii.Dotegocza-suPolacywBereauczęszczalinanabożeństwareligijnedoirlandzkiegokościoła.DwarazydorokuKsiądzSzulakzChicagodojeżdżałdowyżejwspomnianejmiejscowościdającsposobnośćnaszymspełnianiareligijnychobowiązków,iabygłosićsłowoBożewjęzykunaszympolskim. MiłośćOjczyznyobejmujewsobiemiłośćjęzyka,amiłośćjęzykaojczystegotoprawdziwiedziwnajestcnota,którejumysłpoziomynietakłatwozrozumie.NasikochaniprzychodźcydoBerea,byliwidocznie ludźmiumysłuwzniosłego, szlachetnego,bo rozumielimiłość języka rodzinnego,miłośćwszystkiego,coswoje.Stądtęsknotazawłasnympolskimkościołem,wktórymbymodlićsięmoglipopolskuiusłyszećewangelięwswoimojczystymjęzykuzustksiędzarodaka.LudeknaszwBerea,będącdobrejwoliiwytrawnegorozsądkuodniósłzbawienneskutki. ÓwczesnyBiskupGilmore,diecezjiCleveland,roku1873naprośbynaszychzacnychrodakówwBerea,mianowałKs.Zaręcznego,jakopierwszegoproboszczaiorganizatoraparafiipolskiejwBerea.Dnia4-gogrudnia1873Ks.WiktorZaręczny,przybywszynamiejscewyżejwspomniane,objąłzarządproboszczainatychmiastprzedsięwziąłbudowępolskiegokościoła.Otrzymawszywdarowiźniejedenićwierćakraziemipodbudynekkościelny,rozpocząłbudowęDomuBożegodn.1-gokwietnia1874,kosztem$6,000.Kościółstanąłzcegłyobejmującobszar45x80stóp.Pokrytygontami,oknakolorowe, sprawioneofiarąposzczególnych rodzinpolskich.W tymsamymrokukupiono4akryzieminacmentarz,za$520.Roku1875dnia26-gowrześniaodbyłosiępoświęceniekościołaŚw.WojciechawBereaprzezPrzewielebnegoAdministratoraBoff. Niespodziewanie!—Zukończeniembudowykościołanastąpiłybardzotrudneczasy,zastójpracy,brakifinansowe,prawieprzez8lat.Przytymstrajkidoprowadziłyludnaszdookropnejbiedyinędzy.Dlategoteżwieluznaszych,abypolepszyćsobiebyt,udalisięnazachódiinneokoliceAmeryki.Tosprowadziłowiększyciężaruiszczeniasięzdługuparafialnego,napozostałągarśćprzywiązane-

2

godokościołapoczciwegoludu.Pomimonędzy,biedy,niewygodyibrakudolara,PolacypozostaliprzyparafiiŚw.WojciechawBerea.ZiściecudownąpomocąBożąiszczęśliwymkierownictwembyłegoduszpasterza,Ks.WiktoraZaręcznego,zmniejszyłysiędługiparafiidogrudnia1880rokuna$2,300.KsiądzZaręcznyopuściłBerejęwlutym1884.NastąpiłponimKs.NikodemKolasiński.Zajegostaraniemdodanodopierwotnejbudowykościoła,sanktuariumizakrystię,jakieobecniewidzimy.Rozmiardodatkowejbudowyobejmujący45x132stópkosztuje$5,000.Wmarcu1889KsiądzEmanuelJ.Słowikowskiobjąłrządyproboszcza.Proboszczowałbardzokrótko,botylkodomarca1890,kiedyKs.BenedyktRosińskizostałaprobowanynanastępcę.Wciągupięcioletniegoswegopobytu, jakoproboszczprzyparafiiŚw.Wojciecha,zmniejszyłdługiparafialnena$1,300.Nadtokupiłaparatykościelneza$1,000.NastępnegorokutenżeproboszcziprzewodnikpolskiegoluduwBerea,dokupiłpółakragruntupodnowąceglanąszkolę,obejmującąobszar71x78stóp.Zwewnętrznymurządzeniemnowybudynek szkolny kosztował$11,000.W roku1891Ks.Ros-ińskisprowadziłSiostryFelicjankizDetroitnanauczycielkipolskiejszkoły.Dotegoczasuświeccynauczycieleinauczycielkiuczyliwszkolenaszej.Wroku1892stanąłdomdlaSióstr.WczerwcutegosamegorokuKs.RosińskiprzeniósłsiędoŚw.StanisławawCleveland,Ohio.Ks.FeliksMotulewskizająłmiejscejakoproboszcznaroktylko.NastępnieKs.TomaszMisickipozostałprzytejżeparafiidolipca1894,kiedytoKs.AndrzejSuplickinaznaczonyzostałjakonastępca.RządyKs.Suplickiegopomyślniesprzyjałyparafii.Długiparafialnezmniejszonoprawiedozera.Powiększyłliczbęnauczy-cielekwszkoleparafialnej.Roku1897rozpocząłbudowęobecniekamiennej,pięknejplebanii,którąukończononastępnegoroku(1898),kosztem$6,000.Wgrudniuroku1900wszkolepolskiejwBerea,Ohio,było200dziecipoddozoremczterechnauczycielekwosobieSS.Felicyanek.Obecnieuczywszkole6Sióstrnauczycielek,aliczbadzieciwynosi300. NastępcyKs.Suplickiego:Ks.Cwiąkała,kaznodzieja i literat,sprawił teraźniejszeorganywkościele:Ks.Doppke,krótkourzędował:Ks.Orłowski;następnieobecny,zacnynaszKs.ProboszczIgnacyL.Piotrowski. WhenSt.Adelbert'sChurchwasorganizedbythePastor,FatherZareczny,Dec.4,1873,therewere60ofthe100Polishfamiliespresentwithhim. ThefirstPoleinBereawasJeromeMucha.Therewere10PriestsordainedfromSt.Adalbert'sChurch.

FatherJosephKuta June6,1903FatherP.M.Tymek June25,1907FatherJohnSolinski June2,1917FatherThomasMurawski Sept.14,1918FatherDominikMielcarek Sept.14,1918FatherIgnacyDembowski Feb.24,1923FatherJohnKandrac June14,1924FatherAlphonseKonarski June2,1928FatherRonaldRryda Dec.17,1966FatherFranzNeuzil,M.S.S.T. 1967

OneBrother—FloydKarmilowicz,tookVowsSeptember30,1972.Therewere30youngladieswhowenttotheConventfromtheParish.

3