Historia zbawienia - powtórzenie

● Rdz 1 - 2

● Co jest konsekwencją grzechu pierworodnego?

● Najważniejszą konsekwencją grzechu pierworodnego było wygnanie z Edenu, czyli oddalenie od Boga.

Każdy slajd zawiera informacje, które koniecznie trzeba wziąć pod uwagę:● Skrót Pisma Świętego, gdzie

należy szukać informacji.● Pytania na czerwono (nie do

wszystkich pytań są odpowiedzi na slajdach; czasami trzeba poszukać w zeszycie lub Piśmie Świętym).

● Odpowiedzi do pytań: najczęściej w kolorze szarym (na tym samym lub następnym slajdzie)

● Teksty w kolorze niebieskim są wiedzą nieobowiązkową.

Na co zwrócić uwagę:● Na chronologię, czyli kolejność występowania wydarzeń i postaci biblijnych.● Na nazwę (najlepiej skrót) księgi, w której dane wydarzenie lub postać są opisane.● Na powiązania rodzinne między postaciami: kto jest czyim mężem/żoną, synem/córką, matką/ojcem, bratem/siostrą.

Exodus dla ŻydówJest fundamentem ich tożsamości religijnej i narodowej.

Najważniejsze święta związane są z Exodusem:

● Pascha i Święto PrzaśnikówNa pamiątkę wyjścia z Egiptu.

● Święto Tygodni (Szawuot)Na pamiątkę nadania Dekalogu Mojżeszowi na górze Synaj.

● Święto Namiotów (Sukkot)Na pamiątkę wędrówki przez pustyniędo Ziemi Obiecanej.

Byliśmy niewolnikami faraona w Egipcie lecz wywiódł nas stamtąd Pan silną ręką i wyciągniętym ramieniem. A przecież gdyby Najświętszy, niech będzie błogosławiony, nie wyprowadził naszych Praojców z Egiptu, to wciąż i my, i nasze dzieci, i nasze wnuki bylibyśmy niewolnikami faraonów w Egipcie. A im kto bardziej oddaje się opowiadaniu o Wyjściu z Egiptu, tym bardziej jest godny pochwały. (Fragment Hagady na Pesach)

Exodus dla chrześcijanIstnieje bezpośredni związek pomiędzy Exodusem a najważniejszymi wydarzeniami wiary chrześcijańskiej, którymi są śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa.

Ten związek wynika przede wszystkim z tego, że śmierć i zmartwychwstanie Jezusa dokonały się w święto Paschy. Również sam Chrystus wyraźnie na ten związek wskazywał wskazywał: „Gorąco pragnąłem spożyć tę Paschę z wami, zanim będę cierpiał.” (Łk 22,15).

Exodus jest kluczem interpretacyjnym dla prawd wiary chrześcijańskiej:

● Wyzwolenie z niewoliegipskiej jestzapowiedziąwyzwolenia z grzechui śmierci.

● Wędrówka Izraelitówprzez pustynięjest symbolemnaszej wędrówkiwiary.

● Ziemia Obiecana – Raj.

Jest to ta sama noc, w której niegdyś ojców naszych, synów Izraela, wywiodłeś z Egiptu i przeprowadziłeś suchą nogą przez Morze Czerwone. (Fragment Exsultetu – Orędzia paschalnego, które śpiewane jest w Wielką Sobotę podczas Wigilii Paschalnej)

Mojżesz - genealogia

Exodus – geografa

● Wj 1 - 50

Miejsca związane z Exodusem:● Egipt● Goszen● Nil● Morze

Czerwone● Synaj

Prawdopodobna trasa (czerwona) wędrówki Narodu Wybranego z Egiptu do Ziemi Obiecanej.

Sytuacja Izraelitów w Egipcie● Wj 1● Izraelici mieszkają w Egipcie

przez ponad 400 lat (Wj 12, 40-41).

● Stają się coraz liczniejsi i bogatsi.

● Faraon i Egipcjanie widzą we wzrastającej potędze Izraelitów zagrożenie.

● Postanawiają więc wykorzystać ich jako tanią siłę roboczą.

● Niewola egipska jest obrazem niewoli grzechu i śmierci, której podlegali wszyscy ludzie przed przyjściem Chrystusa.

Historia Mojżesza - narodziny

● Wj 2, 1-10

1)W jakich okolicznościach narodził się Mojżesz?

2)Gdzie się wychował?

Historia Mojżesza - narodziny● Wj 2, 1-10

Aby ograniczyć liczbę Izraelitów w Egipcie, faraon każe zabijać wszystkich nowo narodzonych chłopców żydowskich.

W takim kontekście rodzi się Mojżesz. Matka więc, chcąc go uratować przed śmiercią, wkład go w koszyk i puszcza na wody Nilu. Ma bowiem nadzieję, widząc kąpiącą się córkę faraona, że ta ulituje się nad dzieckiem. I tak się stało.

Córka faraona adoptuje sobie małego Mojżesza. Dlatego wychowuje się on na dworze faraona.

Imię Mojżesz znaczy po hebrajsku „wydobyty z wody”.

Historia Mojżesza - ucieczka

● Wj 2, 11-22

3)Dlaczego Mojżesz musi uciekać z Egiptu?● Mojżesz

u Madianitów.

4)Kim są Madianici?

5)Jak ma na imię żona Mojżesza?

Historia Mojżesza - ucieczka● Wj 2, 11-22

Mojżesz wie, że jest Żydem. Nie jest niewolnikiem, bo adoptowała go córka faraona; ze smutkiem jednak patrzy na niedolę swoich współplemieńców.

Pewnego razu, gdy widzi, że strażnik egipski znęca się nad jednym z niewolników żydowskich – zabija go.

O zdarzeniu dowiaduje się faraon i chce ukarać Mojżesza. Ten jednak ucieka do Madianitów.

Warto pamiętać, że Żydzi byli spokrewnieni z Madianitami. Ich wspólnym przodkiem był Abraham.

Mojżesz żeni się Seforą, córką Jetry – kapłana Madianitów.

Historia Mojżesza - powołanie

● Wj 3,1 – 4,17● Mojżesz spotyka na

pustyni krzew gorejący. W ten sposób objawia mu się Bóg.

● JHWH – Bóg objawia swoje Imię i powierza Mojżeszowi zadanie.

6)Gdzie Bóg objawia się Mojżeszowi?

7)Jakie zadanie otrzymuje Mojżesz od Boga?

Historia Mojżesza - powołanie

● Wj 3,1 – 4,17

Pasąc owce swojego teścia Jetry, Mojżesz spotyka na górze Horeb krzew gorejący. W ten sposób objawia mu się Bóg.

JHWH – Bóg objawia swoje Imię i powierza Mojżeszowi zadanie wyprowadzenia Izraelitów z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej, czyli ziemi ich ojców: Abrahama, Izaaka, Jakuba i Józefa.

Mojżesz u faraona - plagi

● Wj 7,14 – 10,29● Mojżesz i Aaron

u faraona.

8)Dlaczego plagi?

9)Ile było plag egipskich i jakie?

John Martin, Plaga gradu (1823)

Mojżesz u faraona - plagi● Wj 7,14 – 10,29

10 plag, które mają zmusić faraona do wypuszczenia Izraelitów z niewoli:

– przemiana wód Nilu i całej wody w Egipcie w krew.

– żaby.– komary.– muchy.– pomór bydła.– wrzody.– grad.– szarańcza.– ciemność.– śmierć pierworodnych.

John Martin, Plaga gradu (1823)

Pascha i wyjście z Egiptu

● Wj 11,1 – 12,51

10)Na czym polegała ostatnia, dziesiąta plaga?

11)Jak Izraelici mieli przygotować i spożyć paschę?

12)Czym jest Pascha dla Żydów?

Pascha i wyjście z Egiptu● Wj 11 - 12● Dziesiąta plaga: śmierć pierworodnych.● Przygotowanie Paschy:

– Zabicie baranka i pokropienie jego krwią drzwi domów, aby anioł śmierci, który będzie zabijał pierworodnych, ominął go.

– Tego baranka, upieczonego na ogniu, każda żydowska rodzina ma zjeść z gorzkimi ziołami podczas wieczerzy paschalnej. Mają ją spożywać na stojąco, w pośpiechu, gotowi w każdej chwili wyruszyć w drogę.

● Pascha – najważniejsze święto żydowskie. Jest ono pamiątką wyjścia z niewoli egipskiej i przejścia przez Morze Czerwone.

● Faraon wypuszcza Izraelitów z Egiptu z całym dobytkiem.

● Pascha – Ostatnia WieczerzaKrew baranka – Krew Chrystusa.

Pascha i wyjście z Egiptu

Stara rycina biblijna przedstawiająca 10. plagę egipską: anioł śmierci omija dom izraelski, na drzwiach którego widzi krew baranka; wewnątrz rodzina izraelska spożywa wieczerzę paschalną.

Przejście przez Morze Czerwone● Wj 13,17 – 14,31● Dlaczego faraon ściga

Izraelitów? (Wj 14, 5-7)● Dlaczego przejście przez

Morze Czerwone było tak ważne dla Izraelitów?– Bóg wyraźnie pokazał, że się

nimi opiekuje.– Ostatecznie uwalniają się od

Egipcjan. Od tego momentu są wolnymi ludźmi.

● Wody Morza Czerwonego – Wody chrztu.

● Faraon i jego wojsko – szatan i siły zła.

Cuda Mojżesza na pustyni

● Wj 16,1 – 17,7

13)Jakich cudów dokonuje Bóg przez Mojżesza podczas wędrówki przez pustynię?

Jacques Joseph Tissot,Zbieranie manny na pustyni (1900)

Cuda Mojżesza na pustyni● Wj 16,1 – 17,7

Podczas wędrówki Izraelici często narzekają i buntują się przeciw Bogu i Mojżeszowi. Aby ich przekonać o Bożej opiece i zachęcić do dalszej wędrówki Mojżesz, na polecenie Boga, dokonuje wielu cudów:● Manna.● Przepiórki.● Woda ze skały.● Wąż miedziany.

Cud to nie tylko wydarzenie wbrew prawom przyrody.Cud to znak od Boga. Może więc być to zwyczajna sytuacja, ale dziejąca się w określonym miejscu i czasie.

Naukowe wyjaśnianie jakiegoś cudu opisanego w Biblii nie powoduje więc, że przestaje być on cudem, czyli znakiem od Boga dla człowieka.● Manna - Eucharystia

Tintoretto,Mojżesz wyprowadza wodę ze skały

(1577)

Przymierze na górze Synaj

● Wj 19,1 – 24,11

14)Jaka jest inna nazwa góry Synaj?

15)W jaki sposób zostało zawarte przymierze?

16)Co wydarzyło się zaraz po zawarciu przymierza?

Rembrandt van Rijn, Mojżesz z tablicami dekalogu

Przymierze na Górze Synaj● Wj 19,1 – 24,11

Zawarcie przymierza dokonuje się na górze Synaj, która jest utożsamiana z górą Horeb.

Zewnętrznym znakiem zawarcia przymierza między Bogiem a Narodem Wybranym było pokropienie krwią zwierząt. (Wj 24,1-11).

Na mocy tego przymierza Izraelici mają być wierni Bogu oraz przestrzegać prawa, którego sercem jest Dekalog. Bóg zaś ma opiekować się nimi i wprowadzić ich do Ziemi Obiecanej.

Po zawarciu przymierza Mojżesz idzie na szczyt góry Synaj. Przebywa tam 40 dni i nocy i otrzymuje od Boga tablice Dekalogu. Lud w tym czasie traci cierpliwość i tworzy sobie posąg złotego cielca, które mu oddaje cześć. W ten sposób zrywa dopiero co zawarte przymierze. (Wj 32)

Mojżesz jednak wyjednuje u Boga przebaczenie tego grzechu i odnawia przymierze. (Wj 34)

Stare przymierze – Nowe przymierze.Góra Synaj – Góra Błogosławieństw. Rembrandt van Rijn, Mojżesz z tablicami dekalogu

W.C. Simmonds, Złoty cielec (Mojżesz rozbija tablice dekalogu)

Namiot Spotkania

● Wj 36 – 38.● Izraelici budują Arkę

Przymierza oraz Namiot Spotkania. Ma być on przenośną świątynią Boga Jahwe, który wędruje wraz ze swoim ludem.

● Aaron i jego synowie zostają kapłanami.

"Ile razy obłok wznosił się nad przybytkiem, Izraelici wyruszali w drogę, a jeśli obłok nie wznosił się, nie ruszali w drogę aż do dnia uniesienia się obłoku." (Wj 40, 36-37)

40 lat na pustyni

● Lb 13 – 14.● Mojżesz wysyła

zwiadowców do ziemi Kanaan.

17) Jakie wieści przynoszą zwiadowcy? (Lb 13, 27-33)

18) Jak reagują Izraelici i na czym polegał ich grzech? (Lb 14, 1-9)● W konsekwencji to

pokolenie nie może wejść do Ziemi Obiecanej. Błąkają się przez 40 lat po pustyni.

Jacques Joseph Tissot, Powrót zwiadowców z Ziemi Obiecanej

40 lat na pustyni● Lb 13 – 14.

Po dotarciu do granic Ziemi Obiecanej, Mojżesz wysyła zwiadowców w głąb kraju, aby sprawdzili jak tam jest. Ci przynoszą wyolbrzymione wieści o niezwykłej sile i potędze ludów zamieszkujących tamtą ziemię.

Izraelici – pod wpływem tych wieści – buntują się przeciw Mojżeszowi. Nie potrafą zaufać Bogu, że skoro On ich wyprowadził z Egiptu, to teraz pomoże im zdobyć Ziemię Obiecaną.

Konsekwencją tego zwątpienia jest to, że to pokolenie, które wyszło z Egiptu nie wejdzie do Ziemi Obiecanej. Błąkają się przez 40 lat po pustyni.

Jacques Joseph Tissot, Powrót zwiadowców z Ziemi Obiecanej