HITNA STANJA U ONKOLOGIJI

HITNA STANJA U ONKOLOGIJIDoc dr sci eljka CvijetiHitna stanja u onkologijiHitna stanja u onkologiji nastaju kao posljedica postojanja i komplikacija same maligne bolesti, ili kao posljedica njenog lijeenja i razliitih terapijskih pristupa onkolokom bolesniku.Hitna stanja u onkologijiKada se pojavi jedno ili vie hitnih stanja potrebno je donijeti odluku o aktivnom pristupu bolesniku, uzimajuci u obzir stepen i prognozu bolesti, bolesnikovu dob, vitalitet (ECOG, Karnofsky), opte zdravstveno stanje, te da li je poremecaj koji se pojavio prolazno zbivanje ili fatalni dogadaj u sklopu terminalne faze maligne bolesti.

Hitna stanja u onkologiji1. CIRKULATORNI POREMEAJI Sindrom gornje uplje vene (opstrukcija i/ili kompresija) Krvarenja - vanjska (masivna hemoptiza, hematemeza,epistaksa,hematohezija,melena,hematurija) Pluna embolija i duboka venska tromboza Hiperviskozni sindrom

Hitna stanja u onkologiji2. OPSTRUKTIVNI I MEHANIKI POREMEAJI Sindrom gornje uplje vene (opstrukcija i/ili kompresija) Perikardni izliv i tamponada perikarda Kompresija mozga i kimene modineOpstrukcija i/ili kompresija velikih disajnih puteva Urinarna opstrukcija Gastrointestinalna opstrukcija (i/ili perforacija), ileus Prijetea fraktura kosti

Hitna stanja u onkologiji3. METABOLIKI POREMEAJI Sindrom lize tumora Hiperkalcijemija Adrenalna insuficijencija Hiperkalijemija Hipoglikemija Laktina acidoza

HITNA STANJA U ONKOLOGIJI4. UPALNI I TOKSINI POREMEAJI Febrilna neutropenija Trombocitopenija Alergijske reakcije, anafilaksa 5. JATROGENI POREMEAJI Ekstravazacija citostatika Postiradijacijske promjene tkiva i organa (mukozitisi, postiradijacioni kolitis) 6. PSIHIKI POREMEAJI Akutna psihotrauma (generalizovani anksiozni poremecaj, psihoza, suicidalnost) 7. BOL

Sindrom gornje uplje vene prvi put opisan 1757 g. kod bolesnika s luetinom aortalnom aneurizmom -najeca komplikacija neoplazmi toraksa (80% bolesnika s karcinomom plua, dok su ostali bolesnici s limfomom, timomom i sekundarizmima prsita). Klinika prezentacija uslovljena brzim rastom tumorske lezije uz kompresiju okolnih struktura,te nepostojanjem vremena za razvoj kolaterala u sistemu v. azygos ili trombozom lumena sa ili bez infiltracije krvne ile tumorskim procesom uz propagaciju tumora endoluminalno.

Sindrom gornje uplje veneSimptomi:nagla dispneja,ortopneja, kratak daha,osjeaj guenja, pletor uz otok lica, oiju, vrata, cijanoza koe i distendirane vratne vename. Posljedino povienje intrakranijalnog pritiska dovodi do glavobolje, stupora, epi napada ili ak intrakranijalnog krvarenja. Dijagnoza: - kontrasni CTTerapija: u odnosu na osnovni uzrok stanja, obuhvaaju oksigenaciju bolesnika, sedaciju, trombolizu, antikoagulantnu terapiju, kortikosteroide, te primjenu hitne radioterapije ime se postie olakavanje tegoba u preko 80%.

krvarenjaKrvarenja Najcece zbog lokoreginalnog irenja tumora i tumorske angioinvazije. Zavisno o lokalizaciji samog tumorskog procesa, bolesnik se prezentuje klinikom slikom krvarenja koja moe varirati od minimalnog gubitka krvi do masivne i ivotno ugroavajuce hemoptize i hematemeze. Kod bolesnika s neoplazmama plua, GIT-a te urogenitalnog trakta.Simptomi: bljedilo koe i sluznica, arterijska hipotenzija i kompenzatorna tahikardija, pad vrijednosti eritrocita i hemoglobina. Potrebna je nadoknada volumena, endoskopski zahvat (bronhoskopija, EGDS), te po potrebi i druga dijagnostika obrada.

Duboka venska tromboza bolesnika sa malignom bolecu razvijaju duboku vensku trombozu, ali samo njih oko 10% ima izraene klinike tegobe. Faktori koji pridonose razvoju poremeaja su venska staza (tjelesna inaktivnost ili imobilizacija, adipozitet, hirurki zahvat), vaskularno i endotelno oteenje, te hiperkoagulabilnost. Tumorske elije produkuju niz prokoagulantnih faktora koji provociraju intravaskularnu hemostazu uz depresiju antikoagulantnih faktoraKompresija mozga I kimene modineKompresija mozga i kimene modine Javlja se kod primarnih tumora kimene modine ili metastaza (najei su uzronici neoplazme plua i dojke te tumor prostate i limfomi). Klinika slika obino nastaje postepeno, ali nekad i naglo ako dode do prodora tumora kroz kotani zid vertebralnog kanala i zavisi o lokalizaciji tumorskog procesa i stepenu kompresije (bol u ledima, radikularna slabost, parapareza, ispadi senzibiliteta, smetnje mokrenja i defekacije). klinikom slikom modanog edema dominiraju glavobolja, ispadi senzorija, ispadi funkcije kranijalnih ivaca, te gubitak svijesti sve do komeFebrilna neutropenijaFebrilna neutropenija Nastaje kao posljedica primjene citotoksine terapije kod onkolokih i hematolokih bolesnika zbog direktnog toksinog djelovanja na elije granulocitopoeze. Definisana je kao jatrogeni sindrom s povienom tjelesnom temperaturom (>38.5C) i snienim brojem granulocita u krvi(