Ho bieu chanh doan tinh

Ðo n tình 1 www.hobieuchanh.com

Ðo n Tình Bi u Chánh

Ch ng 1

ng lu n ng i Vi t Nam, ng i Pháp hay ng i Tàu, ai có xe h i th yu bi t hãng "Thu n Hòa" Sài Gòn, t i ng Phan Thanh Gi n. Hãng

y choán tr n m t dãy ph 5 c n: c n u thì bán v ru t cùng các ph tùng xei; c n k ó thì chia phòng cho ông Ch hãng v i m y th y cô làm vi c gi y; còn

ba c n chót thì ch a m i m y cái xe h i m i tinh bán, l n có nh có, th nàong p.

phía sau l i còn có m t cái x ng r ng l n, trong y có máy s n xe vàti n ho c úc các ph tùng theo máy móc xe h i.

Th y th trong hãng ông y, mà khách t i mua , coi xe ho c s a xe c ngm n p, tr c hãng th ng có ôi ba chi c xe h i u luôn luôn.

t bu i chi u, Thu n là ch hãng, mình m c áo s mi c t tay, i qua i l it mình trong phòng làm vi c, b nh suy ngh m t vi c gì quan h l m v y.

Thu n m i 28 tu i, l i nh h i nh có t p luy n th thao nhi u, nên vai ng c nnang, tay chân c ng c i, t ng m o coi r t m nh m . Thu n không a nói nhi u,song a suy ngh . G ng m t nghi m ngh mà ôn Hòa vui v , làm cho ai ngó th y

ng bi t li n là ng i chân ch t mà quy t oán. Chuông n tho i reo reng reng.Thu n b c l i ng d a bàn vi t, m t tay th c vào túi qu n tây, m t tay n m ngdây thép nói k vào tai mà nghe r i nói: "A lô!... Ph i, ây là hãng Thu n Hòa... Ph itôi.... Còn tôi c hân h nh mà nghe ai nói ó?.. À! Tôi kính chào ngài... À... c,

c l m... Ngài nói ch nào?... Ð ng Qu n H t s 1, ch Gò Ðôi? Tôi bi t, tôi bi t,ng i Tây Ninh, kh i ngã ba Bà Ði m m t chút ó mà... Ð c, tôi s bi u i li n,

xin ngài an tâm... Chào ngài".Thu n gác ng nói r i b c ra ngoài c a phòng kêu th y hai T nh, là ng i

tr ng tu i, làm Qu n lý trong hãng, mà nói:- Th y Hai, ông c t 1 Hu nh kêu dây nói cho tôi hay r ng xe c a ông ch t

máy n m trên ng i Tây Ninh, t i ch Gò Ðôi, và ông c y hãng cho xe lên kéo vmà s a cho ông. Th y làm n bi u d i x ng cho m t cái xe i li n k o t i.

Ông H i ng Bính Gò công, lúc y ông ng b c xu ng xe h i mà vôhãng. Thu n quen bi t nhi u, nên l t t i ra c a ti p ón.

- Ông m i lên? X a rày lâu g p ông d ...- Tôi lên h i tr a. M y tháng nay không có vi c chi nên tôi không có i Sài

Gòn.- Ông mua xe h i m i mà i, xe c a ông c r i, i coi x a quá.- Thôi, b nào c ng ti ng "có xe h i", m i c ng c ng v y; xe m i nhi u ti n

m.

1 bác s

C

http://www.hobieuchanh.com


- Ông i thì tôi tính giá nh cho.- Không. Cái xe c a tôi hên l m. Tôi em lên tính c y hãng s n l i cho m i

mà thôi.- c. Xe ông c quá. Ph i s n cho th ng k o thùng b sét r i m c h t.- Xe tôi n c s n còn t t l m mà. Tôi gi k l m, h i v thì tôi bi u r a

chùi lau s ch s r i b mùng xu ng bao trùm h t, b i cát không óngc, b i v y 4 n m nay tôi không s n mà v n còn t t. S n xe c a tôi ó

giá bao nhiêu?- Ông mu n s n c hay là s n máy?- n c là s n cách nào?- n tay... S n máy t t h n.- y thì s n máy.- n máy thì m c h n.- Bao nhiêu?- Ông ng lo giá c mà. Hãng tôi không bao gi tính m c âu. Xin ông

c l i ây r i th y hai tính giá cho.Thu n d t ông h i ng Bính l i giao cho th y hai T nh r i i vô phòng. Th y

có hai phong th trên bàn vi t, Thu n li n ng i xé bao th m th ra mà c. B cth u là th c a ông Võ Ð i Ð , n ch Ô Môn, h i mu n i xe c l y xe m i và

i ph i bù cho hãng bao nhiêu. Còn b c th sau là th c a th y n m Thi n, d icoi ru ng cho Thu n d i Cái Bè g i cho hay ru ng n c l n quá, ã ng p lúa haingày r i, s mùa n y th t nhi u và h i có nên ra lúa cho tá n m n n n a hay làph i ng ng l i.

Thu n ng i ch ng tay n i trán mà suy ngh m t h i lâu r i b c ra ngoài ahai b c th cho th y hai T nh và d y tr l i li n v i ông Võ Ð i Ð , xin ông em xe

c a ông lên cho hãng xem r i m i nh giá c c; còn v i th y n m Thi n thìbi u th y c phát lúa cho tá n m n n nh th ng, n u mùa n y r i th t, hkhông tr c, thì cho h thi u ó, ch n u t2 lúa n, thì tá n t n l c h t, r imùa t i còn ai mày cày c y. Thu n d n vi t não và bi u ánh máy ký tên g i trongbu i chi u y, r i Thu n i xu ng x ng mà xem xét công vi c c a th làm.

t tr i g n l n, Thu n tr lên phòng làm vi c. Cô Nh , là ng i ánh máytrong hãng, ánh hai b c th tr l i v a xong, nên c m vào cho Thu n ký tên. Thu n

c m i b c th , ký tên r i trao l i cho cô Nh , tuy cô m i 21 tu i, g ng m t sáng, m t h u tình, mi ng h u duyên nh ng mà Thu n không ngó cô và c ng khôngt ti ng chi cho vui lòng cô ng ch i.

Cô Nh b c ra thì th y hai T nh li n vào nói:- Chín Sung s a xe c a ông huy n H i m i r i nó em ra ch y th máy r i

cán m t thi m x m trên ng Hai m i. B y tr m i v nói cán n ng l m.Thu n ng d y nói:- Chín Sung k l ng l m mà; t i sao ch y xe l i cán ng i ta kìa?- p r i ro, bi t làm sao c.- tôi lên ó tôi coi th coi. Cán trên ng Hai m i mà l i nào?

2 t, h t



- y tr nói ngang xóm lao ng.- Tôi i... N u tr thì tôi v luôn trong nhà.Thu n l y áo b n, l i ng ngay cái g ng mà ch i tóc s a cravate3 i ra

ng leo lên cái xe riêng c a mình c m bánh mà ch y qua ng Verdun, ng lênng hai m i. Lên t i xóm lao ng, không th y gì h t. Thu n bèn ng ng xe

ngang m t cái quán mà h i th m. m y ng i ó ch ch xe cán cho Thu n coi, nóii t i thi m x m4 ch không ph i t i s p-ph b i vì thi m gánh n c i m t bên

ng thì ph i l m ch ng xe h i t i g n, thi m v t b ng ngang qua l , s p-phkhông th tránh hay là ng ng k p, t nhiên ph i ng thi m. H l i nói xe h i chthi m x m v i ch ng thi m vào nhà th ng Ch R y r i.

còn ngh lu n v s xe h i cán. Có ng i nói: "H nghe có tai n n xe h ithì ai c ng nh l i t i xe, b i vì xe ch y mau nên m i cán ng i ta. Song tôi th ngth y nhi u ng i i ng h k l m: có ng i h i gi a l , ch không ch u i m tbên, có ng i h mu n âm ngang qua l thì h âm i không thèm ngó tr c ngósau. Còn có b n i ba b n ng i, h i d ng ngang bít ng h t, xe kéo la, ho c xemáy reo chuông, h không thèm tránh. Ði ng nh v y không b ng, không bcán sao c. Tôi t ng Sài Gòn n y nhà n c nên ra l nh cho m y th y i gác

ng ph i gia công mà d y cách i b m i c hay là nhà n c l p lu t nh cáchi b ai i sái lu t thì ph t cho h th t n ng, th i may m i b t tai n n v xe d ng xe

cán". Thu n nghe nh ng l i y thì chúm chím c i. Vì ph i i ri t vô nhà th ng màth m b nh tình thi m x m th nào, nên Thu n xin m y ng i trong quán n u cò bótcó òi, thì làm ch ng giùm cho công bình, r i leo lên xe i Ch L n.

Vô nhà th ng g p chín Sung h i l i, thì chín Sung c ng thu t vi c r i ro ynh l i c a m y ng i trong quán ngang xóm lao ng nói h i nãy.

c t khám b nh thi m x m r i nói thi m g y h t m t cái x ng ng chântrái, có l ph i n m nhà th ng m t tháng m i m nh.

Thu n li n óng ti n nhà th ng m t tháng cho thi m x m, l i a 10 ngc cho chú khách ch ng thi m x m, mà nói:

- l y ti n ây ng i xe ra vô th m v . Ð mai s p-ph lên nhà n tínhtoán, ng có i th a cò bót th t công.

Không bi t chú khách n y vì ngh xe ng l i t i v chú, hay là vì th y 2 t mgi y b c 5 ng mà choá m t, mà chú l y b c r i chú c i ng n ngo n nói:

- ! Ð c mà, hông có sao... Th a cò bót làm chi.Chín Sung nói:- i ng r i ó có th y Ð i l i biên s xe, biên tên h c a tôi, th y bi t tôi

làm trong hãng Thu n Hòa, nên không b t tôi, bi u tôi ch thi m x m vônhà th ng mà thôi.

Thu n g t u bi u chín Sung em xe v hãng. Thu n lên xe riêng mà ch yth ng v nhà.

3 cà v t4 ph n ng i Tàu



i chi u hay tin lúa b ng p, bây gi l i thêm v xe cán thi m x m n a.Trong m t bu i chi u mà x y ra t i hai vi c h i, th thì vui làm sao c, b i v yThu n c m tay bánh cho xe ch y mà trí l l ng không an.



Ch ng 2

Nhà riêng c a Thu n trong ng Cây Quéo, thu c t nh Gia Ð nh. M t toànhà l u c t ki u t i tân, gi a m t cái v n r ng rãi. Ð ng xe vô nhà d n tr ch quabên phía tay ph i b i v y tr c nhà còn nguyên m t kho ng t r ng l n. Tronghàng rào úc s n rào d c theo l Cây Quéo, mà i v i c a cái trong nhà ngay bót,thì có cây xoài th t l n, g c c ôm, tàn ch n v n, lá xum xuê, d i g c cây c th ycó m t cái b ng á, lúc chi u mát, ho c tr ng trong, ng i mà h ng gió. Sân thì x

ng ngang ng d c, dài theo m i ng thì p l thành li p, r i phân r ikho ng tr ng h ng, kho ng tr ng m (?), kho ng tr ng chu i n c5 kho ng tr ng

m nhung. Dài theo ng xe vô và trong m y vuông t tr c sân trì tr ng mít t, sa bô chê6, mãng c u xiêm, lu-cu-ma7, tuy cây còn nh nên ch a có trái, song nh

có gi ng ào t i g c rào, n c có s n cho gia inh t i hàng ngày, nên cây lên s n s ,t m m nh m .

Còn trong nhà, t ng d i, mà phía tr c, thì tr n làm phòng ti p khách,phía trong, mà chính gi a là phòng n c m, bên tay m t là phòng khách àn bà, bêntay trái là phòng c sách. Phía sau n a, m t bên là phòng r a m t, còn m t bên làphòng t m, hai phòng n y có t máy n c kim th i.

ng trên l u, phía tr c d n ch th ông bà, phía sau dùng làm bu ng ng ,tr c sau u kho ng khoát mát m .

Cu c p r ng rãi n y, Thu n m i t o ra v a m t n m nay mà thôi, vmua t, v c t nhà, t n g n 40 ngàn ng b c. Thu n thu c v h ng tân h c, có chílàm n l n. Cách 6 n m tr c, Thu n h c bên Pháp thi u b ng Bác v t8 r i tr v

p hãng xe h i và c i v , thì quy t dùng h t ngh l c và trí não mà tranh l i quy nch không tính h ng mùi sung s ng c a ti n b c. Nh cu c làm n càng ngàycàng thêm th nh phát, ti n b c d d nhi u. Thu n th y v con m n nhà ngoàiSài Gòn ch t h p, n c n i, nên m i t o cu c n y cho v con vui h ng chút thanhnhàn h nh ph c, ng mình an lòng mà tranh u trong tr ng th ng m i kngh v i thiên h .

Hôm nay Thu n v nhà ã quá 7 gi r i t i r i, m t trí nh c lòng c ngày,tính s hi p v i v con ng vui thú gia ình mà t m quên các vi c lo l ng. Thu ncho xe ch y th ng vô nhà sau mà c t. Th ng bé H u là con c a v ch ng Thu n, n mnay ã c 4 tu i, ng ch y ch i trên cái sân g ch phía sau, có con x m giràng theo m t bên mà coi ch ng, nó th y xe c a ba nó v thì l ng x ng ch y l i kêu:"Ba... Ba..." inh i, con x m ph i n m tay mà ng ng b t nó l i, Thu n c t xe r i b cra. Bé H u a l i ôm chân cha mà m ng, tóc bay ph t ph , mi ng c i h t h t. Thu ncúi xu ng ôm con mà hôn m y cái r i b ng luôn i l i c a sau mà vô nhà.

5 t lo i ki ng c bi t mi n Nam6 (sapotier), gi ng cây c nh p t Java, trái chín ng t m7 (lékima), lo i cây du nh p t Java8 s



c a Thu n là cô Hòa n m nay ã c 25 tu i. Vì có thai nghén h n 5tháng, nên không trang m, cô m c qu n l a tr ng v i áo pyjama9 l a màu h ng,nghe ch ng v thì cô ra ng d a c a sau mà ch .

Thu n b ng con xâm xâm b c lên th m, ngó th y v thì th m mong v nóit vài câu vui v mà t ý thân thi t ái ân, ng mình quên h t nh ng n i m t nh c.

Trái v i s m c c a ch ng, cô Hòa ã không gi i phá dùm n i lo cho Thu n, màcô l i cau mày qu u qu nói:

- Ði âu mà ch ng n y m i v , ng i ta nhà i ch ói b ng mu n rãru t. Mu n ta bà ( i ch i rày ây mai ó) thì ít n a c ng ph i nói tr c chong i ta bi t ch .y l i trách cay ng y l t vào tai Thu n ch ng khác nào m t thùng n c

nh x i vào tâm can, b i v y Thu n th dài m t cái con ng xu ng g ch mà nói:- y tr s a xe r i cho ch y th máy, r i ng ng i ta g y chân, tôi ph i

lo i u ình v y cho êm ch i âu. nhà ói b ng sao không nm tr c i, ch làm chi.

Cô Hòa d ng nh không mu n ý t i v ch ng nói ó, cô không h i th m,mà cô l i kêu ng i nhà b o d n c m cho mau.Thu n c i áo máng trên giá r i vô phòng r a m t mà g i r a cho mát m . Ch ngThu n tr ra thì th y cô Hòa ã ng i t i bàn n mà n tr c m t mình, g ng m t

m nhiên. Thu n không bi t ói b ng h t mu n n c m, i th ng ra c a tr cng ngó mông, trong lòng bàng hoàng, ngoài m t l l ng.

Bé H u i theo, vói níu tay cha mà h i:- Sao ba không i n c m v y ba? Má n kia, ba vô n v i má i.Thu n chúm chím c i và v u con mà áp:- ba ngh chút r i ba s n. Con n c m r i hay ch a?- Con n r i h i chi u.- Con mu n n thêm hay không?- Không. Con no l m.- Con bu n ng hay ch a?- Ch a.- Thôi, con vô ây coi ba má n ch i.Thu n n m tay d t con tr vô bàn n, con ng i trên cái gh t i u bàn, r i

mình ng i ngang m t v mà n, con ng i chính gi a.Ðèn khí10 chi u trong nhà sáng tr ng làm cho cái quang c nh có v r t p

mà c ng r t m m. Trong nhà bàn gh r c r , l i thêm v ch ng v i con sum hi pt bàn, c nh h nh phúc nào b ng c nh gia ình phong phú hòa hi p n y. Ti c thay

ngoài thì là v y, vì cô Hòa không vui r i làm Thu n c ng không vui, b i v y cáinh phúc gia ình c a Thu n ã dày công t o nó v n ph ng ph t l m , ch không

hi n ra t rõ c.Thu n ang ng i n mà trong lòng l nh ng t, thình lình nghe ti ng xe h i

ch y vô sân r i ng ng. Không hi u xe ai n, v ch ng Thu n ch m chú ngó ra c a.

9 áo ng10 ý nói èn n



ch ng giáo s Ki m là b n h c c a Thu n h i bên Ba Lê11 c vô. Giáo sKi m th y v ch ng Thu n ng n c m thì la l n: "Ng i ta m i 8 gi r i d ti c

ám c i mà sao l i lén n c m v y?" ch ng Thu n buông a ng d y chào m ng khách và m i ng i.

Thu n b ng nói:- Ma-pham (ma femme, v tôi) có nghén không i ám c i c, còn moa

thì công vi c a oan m t quá, nên h i s m m i moa ã có vi t th choTh m mà cáo t r i.

Giáo s Ki m l c u nói gi ng qu quy t:- Không c, không c! Anh em ã nh t nh không ai c tr n nhà.

Ma-ph m Thu n có thai nghén có l c vi n c y mà cáo t , tuy bây gin tân h c chúng ta không c ch p m y t c l d oan h b i ó n a. Còn

ph n toa thì toa không c phép ki m c mà tr n anh em. Th m m iám c i nó có nói: B n tân h c chúng ta bên Pháp tr v x , ai c ng

c lo ch c nghi p, nên ít có d p h i nhau mà àm lu n vui ch i. Nhân li c a nó, nó ki m m i anh em h t th y ng h i nhau vui ch i m t

êm. Nó r c ban nh c Ma-Ní (Manille, ý nói ban nh c Phi Lu t Tân) tài tình;nó l i còn kêu b n x m khiêu v Th ng Hãi, n u ng xong r i chúngta nh y m ch i t i sáng. Nó có cái h o ý v i chúng ta nên m i s p tnh v y ó, anh em ai c ng h a i h t th y, sao toa l i th i thác khôngmu n i? Toa tính phân r b n x a mà ch i riêng h ? Ð ng có làm nh

y anh em phi n. Toa thay cho mau ng i v i moa, k o tr .Cô Hòa h i Ki m:- Ông Th m làm ám c i mà ãi ti c âu?- Ðãi ti c trong Ch L n, t i t u l u "Ti u Ð a Võng".- Nhà tôi có nói v i tôi s ông Th m m i ám c i, song tôi không nh m i

a nào. Ph n tôi có mang nên không th i c, tôi t ng nhà tôi i m tmình, ch tôi có dè cáo t âu.

- Thôi ma- am nhà, Thu n i v i tôi nghe hông.- Nhà tôi ph i i ch , tr n nhà coi sao c.Ki m day qua nói v i Thu n:- Thu n, ta-pham12 c ng x toa ph i i, toa có nghe hay không? i thay

i cho mau, a lê!Thu n ã chán c nh gia ình bu n hiu h i nãy, r i nghe nh ng lý lu n c a

Ki m tr ng ra mà ép i, l i còn th y ý v mu n thôi thúc mình n a, b i v y chàngã xiêu lòng, song còn g ng mà cãi v i Ki m:

- Anh em bày t bu c ph i b n áo dài, b t kh n en. Moa không có kh nen áo dài nên moa i không c.

- Ph i, anh em ngh b n lão thành th c u h khinh b nhóm thanh niên tânc chúng ta, h th ng chê chúng ta h c theo Âu Tây r i vong b n. Anh

em mu n ph n i l i chê kh kh o y, nên nh t nh h trong nhóm

11 (Paris), th ô Pháp12 (ta femme), v anh



thanh niên tân h c chúng ta mà có l quan hôn tang t , thì chúng ta ph igi l nghi c a n c nhà, chúng ta ph i m c qu c ph c, kh n en áo dài

àng Hòang. Tuy anh em nh nh v y, song mình không s n kh n en áodài, mình mua s m không k p, thì mình m c Âu ph c ch bi t làm sao. Toathay Tây mà i, moa c ng m c tây ây v y.

- Moa m t quá nên không mu n i. Moa tính n c m r i thì ch y xe m tvòng h ng mát và gi i trí ng ng cho kho .

Ki m a hai tay n m vai Thu n mà xô mà nói:- A-Lông13, a-lông! Ði thay cho mau, ng có nhi u chuy n n a. N u toa

còn d d n a, thì moa d b t trói toa mà b lên xe r i moa ch toa i a.Cô Hòa ti p l i:- Mình ph i thay i v i ông giáo s ch . Ch ng nên v ng m t mà làm

cho anh em phi n.Thu n rùn vai r i i lên l u mà thay y ph c.Cô Hòa m i v ch ng Ki m u ng trà và h i Ki m:- Không bi t ông Th m c i v âu v y?- i con m t v th ng gia ngoài Sài Gòn.- Ch c bên v ông giàu l m h ?- nhiên. B n thanh niên i nay h ngh n u c i v nghèo là em cái

ho l n vào nhà, còn c i v x u thì ph i ch u ti ng nh o báng tr n i,i v y ai c ng ph i ráng mà ki m v giàu, v p.

- u v y con gái nghèo v i con gái x u làm sao có ch ng cho c?Ki m rùn vai ti p:- làm sao c thì h làm, h i nào mình lo cho h .Bà Ki m ti p l i:- i nay h có ti n nhi u d u không có s c p c ng d l y ch ng, ch

không có ti n, d u có s c hay có h nh c ng không mong có ch ng c.Ki m l t t k t lu n câu chuy n:- Nói tóm l i, thì i n y gi y x ng14 quý h n tài, s c, c, h nh h t th y!Ba ng i c i xoà.Thu n thay r i trên l u lon ton i xu ng, chân mang giày da láng ng i,

mình m c b x n tung th t khéo, c th t n en àng hoàng. V ch ng Ki mng d y thúc Thu n ra xe mà i li n. Cô Hòa a ra sân, xe ch y ã lâu mà cô v n th th n hoài, không ch u i ngh .

Vô t i t u l u "Ti u Ð a Võng", Ki m u xe sát trong l ng, khoá máy kng, kéo ng qu n s a bâu áo, r i d t v và Thu n lên l u; nh c ánh r p rình.

Lúc lên thang Thu n a ng h tay ra mà coi r i nói v i Ki m:- Ðã 8 gi 40 r i. Mình i tr m t chút.Ki m day l i mà áp:- Thi p m i 8 gi 30 mình n 8 gi 40 mà tr n i gì?- Tr 10 phút, ch sao l i không tr .

13 (allons), chúng ta i14 (cent=100), gi y b c 100 ng



- Toa quê mùa quá. Theo l nghi c a Vi t Nam bây gi , ti c m i 8 gi 30,u mình n úng gi thì mình là nhà quê. Ng i sang tr ng th ng l u

ph i 9 gi r i s n. Ð lên l u r i toa s bi t, mình n ây s m h nng i ta nhi u.

- nghi gì mà k v y! Khách m i ông ng i, ch không ph i m t mìnhmình. N u mình i tr ng i ta ch i thì mình th t l quá.

- y! B c sang tr ng thì ph i làm nh v y, ph i cho ng i ta ch i, r iói b ng h h i còn ch ai n a, ng cho ch ti c nói: "Còn ch ông

y, còn thi u ông kia", làm th y m i có danh, hi u ch a?- Danh gì v y?... danh th t giáo h ?- Không. H tính làm qu ng cáo cho tên tu i c a h ch .- m quá!- Còn nhi u cái g m h n n a kia ch !Y nh l i c a Ki m oán tr c, lên t i phòng ti c th t qu Thu n ch a th y

t b n nào h t.Th m m c qu c ph c v a th y Thu n v i v ch ng Ki m thì l t t ch y ra

a m i vào. Th m nói v i Thu n:- i s m mai moa c th toa ki u t , moa gi n lung l m. N u chi u nay

không có m t toa, thì moa s tuy t giao v i toa. Toa vô ây là may l m.Thôi, ng i u ng r u khai v mà ch anh em.

Ki m nói:- Thu n tính tr n. Moa ghé nhà moa b t nên m i i v i moa ó.Thu n g t u c i.Thu n ng ngó cùng kh p trong phòng ti c, th y d n hai bàn song song, bàn

nào c ng ch ng bông r c r , c ng có r u ê h , song m t bàn thì khách ng i g n, còn m t bàn thì còn tr ng tr n, ch a có ai ng i h t. Ð u ngoài, g n ch nh c, l i

có d n thêm m t cái bàn ngang cho àn bà ng i, bàn y c ng có khách r i, cóbà già, có àn bà, có con gái, ng i nào y ph c c ng xinh p.

Th m c t ngh a cho Thu n v i v ch ng Ki m hi u r ng khách ng i m t bàndài v i m t bàn ngang là àng gái, còn cái bàn ch a ai ng i là bàn c a khách àngtrai.

Thu n li c th y h àng gái có vài ng i Pháp, có viên quan Vi t Nam, có ít vi ng, có vài v thi v n s , còn bao nhiêu u là th ng gia có tên tu i trong xã

i Sài Gòn. Trong ám khách y ch có m t ông già m c qu c ph c, còn bao nhiêuu m c Âu ph c.

Thu n v i Ki m th y h àng trai ch a t i nên không ch u ng i, d t nhau rangoài ng ngó xu ng ng ch i, m c cho Th m thong th mà s p t cu c ti pkhách.

Quá 9 gi , h àng trai m i l n l t n, có ng i d t v , song ph n nhi u thìi m t ng i, mà h u h t là h ng thanh niên tân h c, duy có vài v m c Âu ph c,

còn g n 30 v b t kh n en, m c áo dài, c ng nh chàng r .Hai h ng i riêng, nên không ai chào ai, b i v y tuy h i chung m t phòng, hai

bàn cách nhau ch ng vài th c, mà c ng nh có vách t ng phân r hay là có ngng c n ng n.



y v m c qu c ph c bu c m y v m c Âu ph c ph i ng i riêng m t kho ngi ph n , cho h ng gi l x a ng i chung v i nhau.

Thu n không làm theo ph n ông nên trong lòng ái ng i, song th m ngh bànbên kia c a h àng gái u m c y ph c nh mình, thì ch c mình không n n i th t

.Khách ng i v a yên thì b i b ng r u m i khai v . M y v tân h c m c qu c

ph c, v nào c ng bi u rót r u m nh th t m, r i c ng ly v i nhau. Ban u còn cóth t , câu chuy n nghe êm ái. U ng c vài tu n r i, không hi u vì b ông menhành, hay vì là nh l ngh a quen thu nay, mà m i v u l n ti ng om sòm, ai c ngnói h t th y, tuy ai không thèm nghe ai, k nói ng i la, ch ng khác nào trong sân ábanh, thiên h nh n nhao lúc banh l t vô l i v y.

Thu n th y thái hai bàn khác nhau, m t bên n ào m t bên tr m t nh, thìtrong lòng khó ch u, ra d u v ch ng Ki m b o ra v . Ki m chau mày suy ngh , có lth m tính thoát thân. May ti c g n mãn m y ông qu c ph c bây gi mu n khiêu v ,nên xin m y bà ng i cái bàn ngang ng d y ng lo d n cho tr ng ch mà nhãy.Bàn khiêng i r i, b i ch a k p quét, mà h ã c nh c ánh lên, r i có ông thì c p

àn bà, có ông thì c p anh em b n mà nh y.Có m t u r t t c c i, là có hai ông ôm nhau nh y r i té l ng cù ùng, gây

t tr n c i cho b n t u b o chi-na15. Còn m t u áng t c c i h n n a, là cót v tân h c m c áo bà ba tr ng qu n16 m t ph n mà nh y, s c m t hân hoan

nh th ng, không dè vi c mình làm ó là m t vi c nh c nhã, nh c nhã cho mình,nh c nhã cho u khiêu v là cái u ch i thanh nhã c a ng i Âu châu.

Nh có khiêu v l n x n, nên Thu n m i kêu v ch ng Ki m mà r v , r i d tnhau i êm, không thèm giã t ai h t, d ng nh ch y tr n cho kh i cái ch n nh cnhã g m ghi c y.

Ki m cho xe ch y lên ng Bình Hòa, tính v ngã L ng Cha C , ng hónggió m t chút. Thu n ng i m t bên Ki m, cái quang c nh t i t d dáy h i nãy cònchàng ràng tr c m t, làm cho trong lòng khó ch u, nên bu n hiu không nói chi h t.

Ch ng xe ra t i ng tr ng, Ki m m i nói v i Thu n:- i l n th nh t moa th y ti c c i nh v y ó. N u moa bi t tr c, d u

Th m nó l y mà m i, moa c ng không thèm i. Moa xin toa tha cái t i moaép bu c toa i v i moa ó. Ma- am Thu n nhà th t là may l m.

Bà Ki m ng i m t mình phía sau, mà t c gi n quá, d n lòng không cnên bà nói l n:

- Kh n n n h t s c! Tôi th t rày s p lên tôi không d ti c v i nh ng ng iy n a. H không bi t l ngh a gì h t, không ph i Tây mà c ng không ph i

Vi t Nam.Thu n day l i nói v i bà Ki m:- Bà gi n áng l m, b i vì ng i ta th t l v i ph n nhi u. Mà hai anh em

chúng tôi ây thu c trong b n tân h c, chúng tôi còn gi n nhi u h n n a. làm nh c lây c b n chúng tôi h t th y.

15 (China), Trung qu c16 a t i a lui



- Ph i, h làm x u chung cho c b n.- Ch chi trong ti c duy có b n chúng tôi mà thôi, thì h mu n vui ch i cách

nào c ng c. Ng t vì trong ti c có c tr m ng i, có àn bà, có ng isang tr ng t t , có m y ng i Pháp, có m t ám t u b o, r i ây nh ngng i y h s bình ph m v nhân cách, v giáo d c c a b n chúng tôi m ilà kh . Thu nay b n chúng tôi th ng khoe khoang: "Thanh niên tân h clà hy v ng c a n c nhà, là hoa th m c a non sông". Ch c t rày ng i ta

l y quang c nh b a ti c n y làm b ng c mà nói: "Non sông có nh ngám hoa nh v y coi d ch không p; n c nhà có thanh niên tân h c

nh v y t th t v ng ch không hy v ng". H nói nh v y r i chúng tôilàm sao mà cãi v i h ?

Ki m li n th ra mà áp v i Thu n:- May trong b n tân h c còn nhi u ng i khác n a ch ch ng ph i bao

nhiêu ó.- Nói ngay ra thì anh em h phi n, ch moa coi trong b n mình có nhi u

ng i không k luân lý không bi t giáo d c gì h t, h ch trù ngh ph ngch c làm cho có ti n, d u ph i dùng ph ng pháp nào c ng c, có ti ncho nhi u ng h ng, ng sung s ng xác th t, ng loè lo t b ngoài,

không k gì n m ng v n c a nhà n c, n luân lý c a xã h i, nquy n l i c a ch ng t c.

- Toa nói trúng l m. Moa c ng th y nh toa v y. Moa l i th y cái làn sóngvô luân lý, vô giáo d c n y nó càng lên m nh thêm hoài; n u không ai tìmph ng mà ng n c n, thì nó s tràn kh p trong n c r i cái xã h i Vi tNam, khi x a tôn tr ng o c nên c cao th ng c ng c i, s thành ra

t xã h i h n n tham lam, nên ph i th p hèn y u t. N n luân lý x aa chúng ta ã xiêu ngã, bây gi c n ph i b i p l i cho mau, ph i t p

cho ng i mình có cái óc t n th cho c ng c i, có cái chí l p gia ình chong ch c, có lòng ái qu c n ng nàn, thì ho may m i kh i h v i thiên h .

- Toa làm giáo s , toa có thiên ch c giáo d c. Ðó là ph n s c a toa.- t mình moa mà ch ng muôn xe sao n i?- Toa c ng ph i ráng, ch ng nên th i chí.Câu chuy n m i t i ó thì xe ã t i nhà Thu n, nên ng ng. Thu n t giã v

ch ng Ki m r i m c a rào i vô, ng kia n o n ng n ngang trong trí.



Ch ng 3

Th ng ngày cô Hòa ng n 7 gi cô m i th c d y. Mà b a nào c ng v y, hcô d y thì cô th y Thu n ã d y tr c r i, khi i th th n ngoài sân mà xem bông,khi thì lui cui xách n c t i ki ng, khi thì d t con i lên xu ng ngoài l .

a nay úng 7 gi cô c ng th c d y, nh ng mà cô th y Thu n v n còn n mng im lìm. Vì h i hôm Thu n v cô không hay, cô t ng n ti c r i khiêu v ch i

n g n sáng, nên m i ng tr a nh v y, b i v y cô i nh xu ng l u, có ý mu n êm cho Thu n ngh . Cô coi cho b i l c cà phê, n ng bánh mì, so n h t gà, ngcho Thu n th c d y có s n mà m tâm.

Quá 8 gi Thu n m i d y.Th y Thu n xu ng l u, cô Hòa m i h i:- Th khi g n sáng m i v hay sao nên ng tr a d v y?- Không. H i hôm tôi v nhà m i 11 gi 10. Vì tôi phi n quá, nên n m tr n

tr c hoài, g n 4 gi tôi m i ng c, nên sáng m t, d y không n i.- Phi n ai?- Anh em d ti c ám c i h tr ng gi n i b i, làm x u h c b n h t

th y. Tôi cáo t không ch u i thì hay quá, t i anh Ki m c i, nên tôi m ith y vi c kh n n n nh v y.

- làm sao mà phi n mình?- tôi có r nh r i tôi s thu t l i cho mình nghe.Cô Hòa không h i n a, cô m máy l nh mà l y b l t, b ng th t ùi heo ra,

kêu b i bi u lu c h t gà, pha cà phê, r i kêu bé H u l i ng n lót lòng v i cha m .Thu n ngó ng h , th y ã 8 gi 30, nên n ri t ng thay mà ra hãng. Ch ngThu n s a so n ra l y xe mà i, cô Hòa bèn nói:

- Ch Vân g i th nói ch lên ch i v i tôi ít b a, song t khi mình c t nhài t i nay ch không có lên, ch không bi t mình ch nào, nên ch bi u tôi

11 gi tr a n y ra ga xe l a ón ch . Ch ng 10 gi mình bi u s p-ph emxe v cho tôi i c không?

- c ch , h tôi ra t i Sài Gòn, tôi bi u em xe v li n.- Thôi mình i t i 10 gi tôi i m t l t v i mình.- Tôi ph i ra tr c ngoài hãng coi có vi c gì hay không, nh t là ph i lo tính

xe ng thi m x m.- Mình mu n i g p thôi thì i i.Thu n ra i. Cô Hòa phi n, vì cô th m ngh trong trí mà cho s ch ng i tr c

ó là c ý không mu n i chung v i mình. Tuy v y mà cô không l s phi n y chong i trong nhà bi t, cô v n coi cho m y a quét nhà, lau gh chùi t , d n d pnh m i ngày.

Ch a t i 9 gi 30 mà s p-ph ã em xe v r i. Cô Hòa kêu con x m mà bi um g i và thay cho bé H u r i cô lên l u s a so n ng i Sài Gòn. Vì có thai

nghén nên cô không m c màu, cô m c m t b tr ng m i may, cô d i ph n thi t



khéo, cô 17 u thi t láng, r i cô eo h t xoàn vô n a, nên d u t ng m o c a côkhông có dáng thanh nhã, song c ng có cái v sang tr ng.

Quá 10 gi cô d t bé H u lên xe, bi u con lên ng i phía tr c v i s p-ph ,i d n xe ch y ra nhà ga xe l a M Tho. Ra t i ga th y còn d th i gi nhi u, cô bèn

xu ng xe i dài theo m y ti m, bi u con x m b ng bé H u i ch i, coi bán ch i.Cô mua cho con cô m t cái kèn, m t trái banh, l n qu n i g n 11 gi cô m i tr l inhà ga, bi u con x m mua gi y r i d t nhau vô trong vòng ch xe u mà ón côVân.

Nghe síp-lê18 m t chút r i ngó th y xe l a r n r n ch y t i. Bé H u m ng rnên ng v tay la om sòm. Xe u yên r i, hành khách tuôn xu ng. Cô Hòa ki mth y cô Vân còn ng yên trên xe, ló u ra c a s mà ngóng, thì cô ngo c và kêu.Cô Vân c i r i l y ng xu ng xe. Cô Hòa d t con l i ng t i c a xe mà ch .Cô Vân tay c m dù, tay ôm choàng mà xu ng xe, anh cu-ly xách va-ly theo sau, chem g p nhau vui k không xi t.

Cô Vân ngó b ng cô Hòa và h i:- Ch có thai n a à? Có ph c quá! Ð c m y tháng ây?- n n m tháng.- Tôi m ng cho ch .Cô Vân l i th y bé H u n m tay ng bên cô Hòa thì h i:- Cháu ây ph i không?- Ph i.- Hai n m nay tôi không g p, bây gi cháu tr ng c y19. D th ng quá.Cô Vân ôm m t bé H u mà hôn r i ch em d t nhau i ra c a, bi u ng i cu-ly

xách va-ly cho cô Vân i theo.Cô Vân là ch em b n h c c a cô Hòa h i tr c, c ng ng th i m t tu i v i

cô Hòa. Vì cô Hòa có ch ng nên thôi h c tr c, cô Vân l i h c thêm, cách hai n mã thi u ng thành chung20, nên v nhà v i m là bà ch Hào, m t bà s ng

ph giàu có d i K S n, thu c t nh Tân An.Cô Vân hình vóc ch c ch n m nh m , b i ng g n gàng b t thi p, n c da

tr ng, g ng m t tròn, v n nói bãi buôi, t cách thanh nhã. Cô m c áo màu n cbi n, áo may khéo, l i màu h p v i n c da nên làm cho dáng p cô càng p h n

a. Khi ra t i ng, cô Vân th y xe h i thì c i và nói:- Ch s m xe t t quá.

lên xe xong r i, cô Vân m i h i cô Hòa:- m ngoái ch g i th nói ch ã v nhà m i ng Cây Quéo,- Cây Quéo là ch nào?- Nhà quê quá! Ð ng Cây Quéo trong Gia Ð nh.- À! Nãy gi quên h i coi anh m nh gi i th nào?- Cám n. Nhà tôi m nh luôn luôn.

17 ch i18 (siffler), kèn xe l a19 n i20 ng trung h c theo ch ng trình c c a Pháp



- Có nh21 nhà hay không?- Có ch , song ban ngày ngoài hãng xe h i.- Hãng c a nh ng Phan Thanh Gi n ph i không? Tôi ch a bi t hãng.

Thôi, mình l i ó ng th m nh và coi hãng ch i m t chút r i s v ckhông?

- c. L i ó r i tôi r c c nhà tôi v luôn th .Hai ch em lên xe r i bi u s p-ph ch y l i hãng, ch ng xe ng ng cô Vân b cxu ng th y tr c hãng có t m b ng ch l n: “Thu n Hòa Hãng xe h i” thì cô

i và nói:- Hai ông bà l y tên mình mà t hi u cho hãng th t hay quá. Thu n Hòa

hai ch song song... Hai ông bà kh ng khít v i nhau mà l i có con s m, ththì hãng ph i v ng b n, mà r i ây s có chi nhánh thêm n a.

Cô Hòa nghe khen thì vui lòng, nên chúm chím c i và nói:- Tôi c u chúc cho l i ch nói ó có y nh v y.Hai ch em song song b c vô nhà gi y c a hãng, con x m d t bé H u theo

sau.Th y hai T nh th y bà ch hãng thì l t t ng d y ti p chào, m y th y làm

vi c trong hãng c ng ng d y h t th y.Cô Hòa không th y ch ng, thì h i th y hai T nh:- Nhà tôi âu, th y Hai?- Ông ch ng coi th trong phòng. M i bà i th ng vô trong.

Cô Hòa i l i cái c a gió, a tay xô cánh c a mà dòm vô phòng, thì th y Thu n m cáo s mi ng ng i t i bàn vi t mà ký tên. Có cô Nh th ký ánh máy ng m tbên. Cô Hòa ng kh ng l i và châu mày, không b c vô.

Thu n ng c m t lên ngó th y v thì c i và h i:- Mình có r c cô Vân hay không?Cô Hòa áp:- Có ch . Tôi d t ch 22 l i th m mình ây.Thu n nghe nói nh v y thì buông cây vi t, a gi y t cho cô Nh , r i ng

y b c l i c a phòng mà ti p khách. Cô Nh cúi u chào cô Hòa và cô Vân r im gi y t i ra ngoài. Thu n chào cô Vân và m i vô phòng, l ng x ng nh c gh

cho v và cho cô Vân ng i tr c bàn vi t, r i nói v i cô Vân:- Cô lâu lên ch i quá, nhà tôi nh c cô hoài. Bà d i nhà m nh?- Cám n anh. Má em m nh. Ðã hai n m nay em không có i Sài Gòn.- Tôi nh lúc cô thi u, cô ra tr ng ch i v i nhà tôi m t b a, r i t y

n nay tôi không có g p cô n a, ph i không?- Th a ph i. T ngày em thi u r i v t i nay em không có lên trên n y

a.- hông! D i Tân an lên ây là bao xa, sao không lên ch i. Cô d i

ru ng thét r i thành gái nhà quê cho mà coi.

21 anh y22 ch y



- Ph n em có hai m con mà thôi. N u em i ch i thì má em nhà tiu hiut mình, s má em bu n, vì v y em không mu n i âu h t. Còn em m i

má em i ch i v i em, thì má em nói lên Sài Gòn xe c r n r n, má em m tm, nên không ch u i. T i nh v y ó, nên em thành gái nhà quê thi t.

Em quê, h i xa em s quá, nên em m i g i th tr c mà xin ch Hòa raga r c dùm em.

Cô Hòa n y gi ng i l ng thinh, song cô li c m t ngó cùng trong phòng nh tlà ngó cái gh "canapé"23 d a vách t ng, ch Thu n máng áo. Ch ng nghe côVân nói t i tên cô, thì cô m i nói:

- Tôi c th c a ch nói ch mu n lên ch i v i tôi ít ngày, thì tôi m ngquá. Ch ph i ch i v i tôi có mau l m là m t tháng, ch tôi không cho ch

s m âu.Cô Vân c i và áp:- lâu s không c. Tôi nói v i má tôi ch ng n m b a tôi v .Chuông n tho i reo reng reng. Hai cô day l i ngó. Thu n v i l y ng nói k

vào tai mà nghe r i nói: "A lô... Ph i, ây là hãng Thu n Hòa... Ph i.... Tôi... còn tôihân h nh mà ti p chuy n v i ai ó? A! Bonjour Tho i... Cám n moa m nh luôn, còntoa?.. Có vi c chi v y? H i làm gì?... Ch ng nào?... T i nay... t i nay không c, mà

i b a nào c ng không c h t th y. Moa b n vi c l m, không th i h i gì ct... Ph i, moa làm vi c cho t i ban êm n a... Anh em ai mu n nói th nào moang ch u h t... Thây k ... Moa không c n... Au revoir".

Thu n buông ng nói mà nh có s c gi n. Thình lình nghe phía ngoài có kènth i te te. Thu n h i v , m i hay có con ngoài thì c i, r i ng d y nói v i v :

- Thôi, mình r c cô Vân v trong nhà ng cô ngh , cô i xe l a ã m t r i.Cô Vân nói:- Em mu n i xem hãng c a anh m t chút, anh cho phép hay không?Thu n áp:- c l m, c l m, tôi d t i.Thu n bèn d t hai cô ra phòng làm vi c gi y, th y con x m b ng bé H u

ng ng coi cô Nh ánh máy, thì b m b b c l i ôm con mà hôn, r i b ngluôn con mà i v i hai cô. D t coi nh ng xe h i m i y ba c n, r i d t qua coich bán ph tùng, i n âu cô Vân c ng u th y cách s p t có th t , nên côtr m tr khen ng i không ng t. Thu n m c a sau ch cho hai cô th y cái x ng s axe ng r n r , mà không ch u d t xu ng ó, vì ngh ch y d u m b i b m, shai cô xu ng ó d áo d qu n.

Ði coi cùng h t r i Thu n m i a hai cô ra xe. Cô Hòa nói:- n 12 gi r i thôi thì mình v luôn mà n c m, ch còn l i hay sao?Thu n coi ng h tay, th y ã 11 gi 45 thì g t u áp v i v : " , thôi,

tôi v luôn th . Mình ch tôi vô l y áo d n th y hai m t chút r i tôi v v i".Thu n bé H u lên xe, r i tr vô hãng. Cách m t lát Thu n tr ra v a i v a

n áo. Thu n b o con x m kéo gh trong mà ng i. Thu n b c lên c m tay bánh bé H u ng i m t bên, còn s p-ph ng i bên kia, r i m máy ch y v Cây Quéo. Lúc

23 tr ng k



xe quanh vô c a, cô Vân th y v n hoa p , nhà l u nguy nga, thì cô nói l n, c ýcho Thu n ng i phía tr c nghe:

- Ô! Anh ch s m ch xinh p quá! Em không dè chút nào h t. T t quá,ban ngày anh i lo vi c th ng m i công ngh , ban êm v sum h p v i

n i c nh n y thì vui l m, h nh phúc nh v y còn h nh phúc nào h n.Thu n ng ng xe t i c a tr c, ngó v mà c i, m c a xe cho v v i cô Vân

xu ng, d y s p-ph coi em vô nhà, r i ch y xe vô nhà xe mà c t.Bé H u vô nhà bi u con x m a cái kèn r i th i te te, b c ý l m. Cô Vân

ngó v ch ng Thu n r i ngó bé H u mà c i, trong lòng r t m ng cho ng i b nyêu c h ng gia ình h nh phúc.

Cô Hòa kêu b i b p mà d y d n c m, r i m i cô Vân i th ng lên l u, nóing ã d n phòng riêng cho khách t ng trên.

Thu n bi u con x m thay cho bé H u r i Thu n i r a m t.Ch ng hai cô tr xu ng thì th y Thu n v i H u, hai cha con ng h t trái

banh l n qua l n l i ngoài hàng ba, con la om sòm, cha c i ng ng n24, c nh coithu n hòa m m l m.

m d n r i, b n ng i ng i l i n, hai cô ng i m t bên.Cô Vân c ngó Thu n và ngó bé H u mà c i hoài l i khen H u gi ng Thu n

nh m t khuôn. Cô Hòa h i ch ng:- i n y ngoài hãng có ai kêu dây nói m i mình i h i gì ó ph i không?- , mông-x Tho i m i t i nay nhóm t i nhà hàng C u Long ng bàn tính

gom h t b n thanh niên trí th c mà l p m t h i ái h u. Tôi xin ki u, khôngdám h i hi p v i m y bác ó n a. M y bác ó l p h i ng n u ng say

a làm vi c t i b i, ch ph i l p h i ng lo công ích gì hay ho mà theo.- Mình làm trái ý anh em, r i h t y chay mình ch .- Ô... T h i hôm tôi ã nh t nh t y chay h r i, mình kh i lo h t y chay

tôi.- i sao mình ngh ch v i anh em d v y?- Ch chi h i hôm có mình i d ti c ám c i thì mình c ng ngh ch nh

y... Kh n n n, x u h l m... Thôi ng có k thanh niên trí th c gì n a.u x Vi t Nam, d u bên Tàu, hay là bên Tây c ng v y, nh ng l

quan hôn tang t là l tr ng. Mình i d m y ti c y, thì ph i m c y ph ccho trúng l , ng i n mình ph i gi l cho h n hòi, s t n không c

a mi ng ngon, nói chuy n ph i l a l i, không c kêu nói vói. Cách ítm nay tôi có i m t ám c i, th y có m t nhóm th tháo25 gia h n ti c h m c y ph c c ng nh i á banh hay là ánh tennis v y, ch ng

ng i, h l t áo r i m c s -mi lòi cánh tay c ng nh ng i n theo m y quánchung quanh ch . H i hôm n y nhóm thanh niên trí th c d ti c ám c i

m c y ph c trúng l , song ch ng ng i n h l t kh n en r i dùng ng mà n, h v t l n rách c áo dài, r i ch ng khiêu v h m c áo bà ba mà

nh y. Ðó, t n b v n minh là v y ó!... Tôi ngán quá... Thôi, tôi làm dã

24 ng nghiêng, l l i25 th thao



man cho kh i h . T rày tôi c lo làm n, có r nh thì tôi vui ch i v i v conmà thôi, tôi không dám bè b n v i ai h t.

Cô Vân c i mà nói :- Anh l p tâm nh v y thì ch Hòa và cháu H u h u h nh, còn xã h i thì vô

ph c l m.Thu n suy ngh m t chút r i áp:- Sanh nh m i h n n, n u ai lo gi thân danh c a mình cho v n toàn,

thì ng i y là th ng trí.n c m r i Thu n lên l u ngh tr a. Hai cô vào phòng khách àn bà n m nói

chuy n. G n ba gi Thu n th c d y t m g i r i thay mà i ra hãng.



Ch ng 4

n gi r i chi u, m t tr i tr ch xu ng khu t ng n cây, h t d i n ng vàon hoa n a. Gió ch ng th i loa xao xô lá cây lúc l c, l i a h i n ng h i tr a i

t h t.Cô Hòa m i cô Vân ra tr c sân mà xem cây tr ng, nh t là th ng hoa n

ch i cho mát. Hai cô d t nhau i dài theo m y li p bông, lúc cúi xu ng ng i bôngng v a ch m n , khi ng tr m tr bông c m nhung t i t t. Mùi hoa pha l n

i mùi th m c a hai cô, làm cho quang c nh r c r l i th m tho bát ngát.Ði t i cây xoài l n d a rào, hai cô bèn ng i xu ng cái b ng d i g c cây xoài,

day m t vô nhà. Tr c m t m t cái sân hoa n các màu pha l n nhau. Ngó xa vôa thì m t toà nhà nguy nga p . Cô Vân ng m c nh m t h i, cô sanh c m trong

lòng nên cô day qua nói v i b n:- Ch có ph c l m. Tôi th y ch c nh v y th t tôi m ng bi t ch ng

nào. Ng i ta nói m y ông h c bên Tây, n u h v x mà h l p gia ình,thì ch ý ki m ti n cho nhi u ng n ch i sung s ng. Anh Thu n khôngcó ý ó, anh l p gia th t ng lo làm n, làm n cho có ti n ng b i p

n h nh phúc cho v con h ng. àn bà con gái có ch ng nh v y thì phnguy n r i. Tôi m ng cho ch l m.

Cô Hòa chau mày l ng thinh m t chút r i th ng th ng áp:- i ch ng có h nh phúc nào mà c hoàn toàn bao gi , h c cái n y

thì m t cái kia...- Ch khó quá! V y ch ch còn mu n th nào m i g i là hoàn toàn h nh

phúc?- Tôi có mu n gì âu? th nào tôi c ng b ng lòng h t th y... Nh ng mà tôi

ngh h nh phúc gia ình ch nào ch không ph i nh nhà p, xe t t, nngon sung s ng, b c ti n y dãy, mà gây ra c. Có ng i l y ch ng

i trong m t cái chòi tranh mà h còn vui v h n nhi u...Nghe m y l i y, cô Vân l y làm l , nên ngó s ng b n r i h i nho nh :- Anh Thu n không th ng ch hay sao?- Th ng ch , v ch ng v i nhau h n 5 n m ã có con có cái, sao l i

không th ng.- y thì sao ch l i nói nh có ý phi n anh? Anh có khinh r ch hay không?- Không, tr ng tôi l m ch .- À, n u v y thì tôi không hi u ý ch r i.- th ng th ng r i tôi nói vi c nhà c a tôi cho ch hi u.- c. Mà tôi mu n hi u li n bây gi , b i vì tôi th ng ch nh ru t th t,

u ch bu n tôi ch u không c.- Không, tôi ch a n n i bu n.... Tôi m i không c vui mà thôi.- Không vui thì là bu n ch gì.Cô Hòa chúm chím c i, r i không mu n nói vi c riêng c a mình n a, nên

xoay câu chuy n mà h i Vân:- Ch thi u v nhà ã hai n m r i, sao ch ch a ch u l y ch ng?



Cô Vân c i ng t mà áp:- Ch ng không ch u c i thì tôi làm sao mà l y ch ng c?- Sao l i không ch u c i?- không ch u c i, ngh a là không ch u c i ch có sao âu?- Ch nói khó hi u quá. ch c gi u c t hoài. Nói rõ cho tôi nghe nào.- Tâm s c a ch thì ch mu n gi u, ch không ch u nói th t cho tôi bi t, sao

ch l i ép tôi ph i nói tâm s c a tôi cho ch nghe? Ch nói th t chuy n c ach tr c i, r i tôi s nói chuy n c a tôi.

- Chuy n c a tôi nh m n, không có gì áng nghe. Chuy n c a ch là quantr ng, ch ph i nói tr c.

- Có gì âu mà quan tr ng. Ch ng nói r i nó h i, nó không thèm c i.- Chuy n nh v y mà ch nói không quan tr ng, v y ch còn i sao n a?- Quan tr ng l m hay sao? Tôi cho là vi c nh m n, tôi không ý chút nào.

Ch mu n bi t thì tôi nói cho ch bi t... Trong làng c a tôi có m t v h ngch c có ít m u ru ng, cày c y n, ch không ph i nhà giàu. Nh ng màông có m t ng i con trai tên là Toàn, h c gi i, m i 20 tu i ã thi u tútài, trong làng ai c ng khen gi i. Toàn mu n i qua Tây mà h c thêm n a,ng t vì cha m không s c ch u t n hao, nên Toàn bu n l m. Lúc y tôi

i 19 tu i ng h c trên Sài Gòn. Má tôi nghe chuy n Toàn mu n ic n a mà không ti n, thì m i cha m Toàn xu ng nhà h i th m, r i nóiu hai ông bà h a làm sui thì má tôi s ra ti n cho toàn i h c, ch ng nào

thành danh tr v r i s làm l c i tôi. Hai ông bà m ng nên h a làm suili n. Cách ít ngày, nhân d p l ngh h c, tôi v th m nhà. Má tôi cho cha

Toàn hay, r i hai ông bà d t Toàn xu ng nhà tôi ng cho tôi v i Toànbi t nhau. Trong ít b a sau ó, má tôi a m t ngàn ng b c cho Toàn iTây. T ngày ra i, m i tháng Toàn u có g i m t b c th v mà th m mávà tôi, th g i ngay cho má, và vi t th c ng kêu má tôi b ng má nh con

v y. Toàn h c y khoa, m i b c th u nói s h c cho má tôi bi t. Má tôith ng Toàn lung l m, h tôi v nhà thì má tôi a h t th c a Toàn chotôi coi, r i khen ng i Toàn và khuyên tôi ph i ráng mà h c cho gi i, ráng

p rèn công, dung, ngôn, h nh, ng ngày sau làm v m t v Ð c-t chong áng. Trong 5 n m tr ng, h vài ba tháng thì má tôi a 300 ngc cho ông già Toàn ng g i qua cho Toàn n h c. N m ngoái g i th v

nói ã u thi b ng Ð c-t c r i, song còn ph i ráng h c thêm n a,c chuyên môn v b nh m t. Má tôi l y làm vui lòng nên c ng c a b cng g i cho Toàn hoài. Thình lình hôm tháng ch p n m ngoái, ông già

Toàn xu ng nhà a m t b c th c a Toàn cho má tôi coi, trong th Toànnói vì l th ng cô m, n v i nhau ã c m t m t con, không th

t c, nên c y cha m xin l i dùm v i má tôi và khuyên tôi ng trôngi, b i vì Toàn không th v c i tôi c!

Cô Hòa nghe thu t chuy n t i ó thì cô n i gi n, d n lòng không c, cô v tnói:

- Ng i gì mà vong ân b i ngh a quá nh v y?Cô Vân v vai cô Hòa c i mà áp:



- Ng i Vi t Nam ch ng i gì. Ng i thanh niên trí th c i nay ó.- Kh n n n, kh n n n l m, không có luân lý gì h t! Thu t chuy n nh v y

mà ch c i c, th t tôi không hi u ch là ng i gì!- Tôi c ng là ng i Vi t Nam ch ng i gì?- Sao ch không n i gi n.- Gi n ai? Gi n Toàn hay là gi n ng i Toàn yêu?- Gi n h t th y.- Ch nóng n y quá. Trai h có cái óc m i, thì mình c ng ph i có cái óc m i

nh h v y ch , gi n làm chi. Tôi c i, ch tôi không gi n. Ch ngh k l icoi. Toàn rèn t p theo cách giáo d c ki m n, thì t nhiên trí não tánh tìnhnh v y, có gì l . Mình có gi n thì gi n cách giáo d c ki m n ó, chkhông nên gi n Toàn. Còn ng i Toàn yêu và yêu Toàn ó, thì h có bi tmình âu mà mình gi n h .

- Ng i ta gi t ch ng ch mà ch nói nghe nh ch i...- Ch ch b o tôi ph i khóc, ph i la hay sao?- Ph i làm sao, ch êm m sao c.- Ng i ta không c i thì thôi, ch làm sao bây gi ? Tôi ch c t i tôi không

có duyên n v i Toàn, nên tr i khi n nh v y ó a ch . Mà tôi kh i k tduyên v i Toàn có l ó là cái may c a tôi, bi t ch ng âu.

Cô Hòa ng i tr m ngâm suy ngh m t h i r i nói:- Tôi hi u r i, m t ch ng mà ch không t c gi n, y là t i ch không có tình

i Toàn, ch không ph i là duyên n hay là t i c nào khác ph i không?Cô Vân g t u áp:- Có l ch nói trúng.Cô Hòa v i l y m t nhánh cây khô c m mà v trên cát r i h i ti p:- Bây gi ch tính l nào? Thôi, l y ch ng khác ph t i, k o h t ng h h

không c i thì ch ch ng.- Ch ng âu mà l y? Mà l y ch ng có ích gì hay sao, nên ch khuyên tôi

ph i l y ch ng? L tr i và t c ng i u bu c con gái l n lên thì ph i l ych ng. Tôi ã vâng theo l tr i và t c ng i r i; n u ng i ta không c ithì l i t i ng i ta ch không ph i t i tôi. Tr n h ng tr n theo ph n gái

ã xong r i, bây gi tôi c thong th mà h c v h c n, t p làm thich i, kh i lo ph i làm m i ng i ta n a, thì tôi vui l m v y.

- Ch nói nh v y mà tôi ch c b nào r i ây ch c ng ph i l y ch ng. Ch an a v a ngâm thì t nhiên ch s n có cái tâm h n lãng m n, thì dm ái tình lôi cu n, r i d u ch không mu n, ch c ng ph i có ch ng.

- Thu nay tôi ch a bi t ái tình là cái gì, mà d u tình y có phát ra, tôi c ngki m th xa lánh, ch tôi không cho nó làm l y cái t do c a tôi.

- Ch không ch u l y ch ng mà sao ch th y có ch ng có con, ch l i khen tôicó ph c?

- i ý ch khác h n ý tôi; ch thích gia ình h n t do. Nay ch c h nggia th t m m, thì tôi m ng cho ch ch sao. À, h i nãy tôi khen ch có

nh ph c gia ình thì ch nói h nh ph c y không hoàn toàn, t i sao



y? Tôi t tâm s c a tôi r i bây gi ch ph i nói vi c nhà c a ch cho tôinghe m t chút.

- Vi c c a tôi khó nói ra c... Mà vi c c ng không áng nói nên ch ch ngn bi t làm chi.

- Ch c gi u hoài! Chuy n tuy không áng nói mà tôi mu n nghe. v y chph i nói... Anh ch i b i hay mèo chu t nên ch ghen ch gì, ph i nh v ykhông?

Cô Hòa cúi u l ng thinh không ch u áp.Cô Vân ch a ch c l i mình nói ã trúng ý b n, cô mu n d lòng thêm n a nên cô nóiti p: "Ð i nay àn ông h r ng ng giao thi p, nh t là b c trí th c có anh emnhi u, d u không mu n ch i b i, mà c ng ph i ép lòng i ch i v i anh em. Làm ànbà ch ng nên c ch p thái quá; ph i cho ch ng thong th , mi n h gi tr n olàm ch ng thì thôi. Tôi t ng v ch ng n u ng i n y có qu y chút nh, ng i kiaph i nh m m t, ng thèm ngó, thì gia o m i hòa thu n v ng b n.

Cô Hòa châu mày mà nói:- Ch ch a có ch ng, ch không hi u tình v ch ng là th nào, nên ch m i

nói d nh chuy n ch i. Ð ch ng ch có ch ng r i ch s bi t. Có nhi u cáinó làm cho mình mu n iên, mu n ch t a ch .

Bây gi cô Vân bi t mình ã r nh m ch au c a b n r i, b i v y cô c ing t mà h i:

- Ch ghen l m h ? Ch b ch ng ghen hèn chi ch không vui. Mà ch bi tch c anh có v bé hay là có mèo âu không mà ch ghen?

- u tôi bi t thì tôi phanh thây nó li n, tôi có yên âu mà nói.- Ch không bi t mà ch ghen n i gì?- i không bi t nên m i t c ch ?- u ch không bi t thì ph i l p th ng bi t, r i ch ghen m i có c ch .

Tôi khuyên ch ng nói chi h t, ch c vui v nh th ng mà d d m.Ch ng nào ch bi t anh có tình v i ai r i, ch s to nh mà khuyên l n anh.Theo con m t tôi th y, thì anh là ng i bi t tr ng gia ình, ch không ph ilà ng i hoang àng. N u r i anh có l i ch i l m ng qu y, ch êm áimà c t ngh a cho anh nghe, tôi ch c anh s b li n, ch ch ng c n ph i ômp s phi n não trong lòng ch .

- tôi nh t i s ó, thì tôi b c t c sùng s c trong lòng, không vui cthì làm sao mà êm ái.

- Mà c ch c a anh th nào nên ch ghen nh v y?- Tôi nói th t v i ch , nhà tôi i v i m con tôi thì úng l m, tôi không có

ch nào mà trách c. Tôi phi n có m t u là c i hoài, b m con tôitiu hiu nhà nh vãi gi chùa, i t i ngày, có khi còn i thâm t i ban êm

a. Tôi bu n là bu n ch ó.- nh làm ch hãng, t nhiên anh ph i b n thân qu n xu t. N u anh l m

nhà hoài, không xem xét vi c trong hãng, thì cu c làm n h h i còn gì.Ch trách nh v kho n ó tôi e quá áng.

- Nói ra ngoài hãng. Mà tôi có bi t ra ó hay là i âu?



- Ch nghi quá v y sao c. V ch ng ph i tin b ng nhau thì i v inhau m i c ch .

- Tôi bi t b ng tôi, ch làm sao tôi bi t b ng nhà tôi c mà tin.- ! Cái nhi t v s ghen c a ch cao quá! Ch ph i ngu i b t, ch ph i

n xu ng ch .- Tôi d n h t s c a ch . N u tôi không d n thì có còn v ch ng gì n a âu.

Nh h i tr a mình ghé ngoài hãng ó, ch th y hay không?- Th y vi c gì?- i hai ch em mình xô c a vô phòng làm vi c c a nhà tôi ó, ch không

th y gi ng gì hay sao? Có con ánh máy nó trong phòng v i nhà tôi ó.- Ng i ph s em vô cho ch ký tên, y là s th ng, có l gì âu.- n ng i ph s mà m n àn bà con gái chi v y, thi u gì m y th y

sao không m n?- Cha ch ! Ch ghen t i k ph s c a nh à? Ch ý t i ch ó thì tôi s

nh danh giá cho nh.- Ch nào tôi c ng ý, mà d u ai tôi c ng ghen h t th y. Ng i giúp vi c

thì m n con gái; trong phòng làm vi c l i có s m gh "canapé", làm nhy bi u ng n i xung sao c. Tôi nói thi t v i ch , gia o c a tôi

ng i ngoài dòm vô ai c ng cho là có ph c h t th y. Nh ng mà tôi bu nm. Tuy nhà l u i xe h i, eo h t xoàn, mu n v t chi c ng có, song tôi

không bi t vui chút nào h t. Tôi s m t ngày kia tôi ph i t v n mà ch t,ng không ch t thì tôi c ng iên.

Cô Hòa nói t i ây thì s c m t cô r t bu n b c. Cô Vân th y b n au n nhy, thì cô không dám gi u c t n a, cô nghiêm s c m t mà nói:

- Ch Hòa, ch b b nh ghen n ng quá. Tôi bi t vì ch th ng ch ng nhi unên ch m i ghen. Nh ng mà b nh ghen là cái h a l n trong gia ình. V yph i làm th nào mà tr cho g p, n u dây d a s nó phá gia ình r i rã.Nay tôi bi t ch ng b nh c a ch r i, không l tôi làm l , cho gia ình chxào xáo. Thôi, mai m t tôi th a d p nào anh Thu n r nh, tôi s t bày

i phi n não c a ch cho anh hay bi t, ng anh li u ng làm ch h tghen. Ch cho phép tôi nói thi t v i anh không?

Cô Hòa do d m t chút r i m i áp:- Có l nhà tôi ã d bi t n i bu n c a tôi; song mu n nh v y cho tôi

ch t ng c i v khác!- ! Sao ch coi anh Thu n r quá v y? anh là ng i bi t tr ng gia ình, nên

tuy m c lo làm n, song c ng s m nhà c a t t ng v con cho sungng. Ng i có ý t t nh v y, l nào l i có cái ý x u nh v y.

- Thôi ch mu n nói thì nói, nói th coi nhà tôi áp th nào?- Ch cho phép ph i không?- Tôi cho.- Mà tôi nói chuy n v i nh, tôi s ch ghen t i tôi n a!Cô Vân nói câu n y r i c i ng t. Cô Hòa c ng c i mà áp:- Tôi v i ch th ng nhau nh ru t th t. Có l nào ch ành gi t ch ng tôi

hay sao mà tôi ghen.



Hai cô c i xoà.Thu n ngoài hãng v , ng ng xe tr c th m nhà. Bé H u ng ch i phía

sau ch y ra m ng cha, r i cha con ôm nhau mà hôn.Cô Hòa v i cô Vân ng d y th ng th ng i vô nhà.Thu n ngó v mà nói:- i 6 gi 15, thay i ch i m t vòng, ch ng 7 gi 30 s n c m. Ði ng

cho cô Vân h ng gió m t chút.Hai cô thay r i d t bé H u lên xe. Thu n c m tay bánh cho xe ch y qua

phía Gò V p.



Ch ng 5

Qua ngày sau...n 3 gi chi u, Thu n s a so n lên xe i ra hãng. Cô Hòa kêu ch ng mà d n

ra t i hãng r i thì bi u s p-ph em xe v li n n cô v i cô Vân i Sài Gòn mua, úng 5 gi cô s l i hãng r c Thu n i Th Ð c n nem ch i m t b a. Thu n

làm y theo l i v d n.Coi ng h ã 5 gi , Thu n r a m t ch i u r i b n áo ra ngoài ng nói

chuy n v i th y hai T nh, m t c ngó ch ng ngoài ng, có ý trông xe l i, ng ich i m t vòng. Ð i n 5 gi r i c ng ch a th y xe l i, Thu n l y làm l , bèn b cra ngoài c a i lên i xu ng mà ch . Ch hoài không th y, bây gi Thu n b t u lo,vì không bi t có s r i ro chi hay không. Ð n 6 gi , Thu n nóng n y quá, không thch n a c bèn tr vô hãng d n th y hai T nh, n u có xe cô Hòa l i thì nói Thu nch không c, nên ã v trong nhà r i. D n xong thu n m i vô trong x ng l y

t cái xe c mà v Cây Quéo, th m tính n u v nhà mà không g p v thì s ch y ramà ki m.

Xe vô t i sân, Thu n li n th y cô Vân ng n m tay d t bé H u i dài theoy li p bông mà ch i. Thu n h t lo n a, song không hi u t i duyên c nào mà v

th t c, nên v a b c xu ng xe v a h i cô Vân:- n 5 gi l i hãng r c tôi mà, tôi ch hoài không th y, tôi lo quá, không

bi t có g p vi c r i ro gì hay không. Nhà tôi không có i Sài Gòn v i côhay sao?

Cô Vân c i r t h u duyên mà áp:- Xin anh tha l i cho ch Hòa. Thi t c ng vì có m t s r i nên ch Hòa m i

th t c v i anh nh v y ó.- A! R i sao ó?- i x xe tr v , hai ch em tôi s a so n i Sài Gòn mua ch i. Ch em tôi

ch a k p i, thì có m t ng i em th c a ch hai trong R ch Cát nói chhai b nh và m i ch Hòa vô nói chuy n. Ch Hòa d c d c mu n sángmai s i. Em nói chuy n mình i ch i không quan h gì, b a nay i không

c thì mai s i, ch còn ch hai có b nh ã sai ng i ra kêu, n u khôngi li n thì l i l m v y. Em ép ch Hòa ph i i R ch Cát nên m i l i h n v i

anh ó.- À, mà có i R ch Cát thì ghé hãng nói cho tôi hay m t chút r i s i; không

thèm nói tr c; làm cho tôi lo quá.- Ch c ch Hòa g p i nên không k p nói, xin anh ch phi n... Em quen v i

ch Hòa thu nay mà em ch a có d p g p ch hai l n nào. Không bi t chhai b nh sao ó?

- Ch hai c a nhà tôi trái tim y u l m, nên hay m t. Thu nay có ch ng b nhó mà u ng thu c hoài không d t c.

- nh ó hi m nghèo l m.- Ph i. Ðau tim thì không c gi n, không nên lo.



Bé H u th y con x m trong nhà i ra, li n kêu mà bi u d t i ra ng ch i.Thu n bi u b i nh c m t cái bàn nh v i hai cái gh gi a hoa viên r i em n c

á, n c cam ra u ng ch i cho mát. Thu n m i cô Vân ng i, rót n c cam m i côVân u ng.

Cô Vân vui v h i Thu n:- Ch hai g c Ch L n. V y ch ng ch g c R ch Cát hay sao nên ch ph i

R ch Cát mà ?- Không. nh g c C n Ð c. nh t nhà máy xay g o trong R ch Cát,

nên v ch ng ph i v tr ng26 mà . nh tên N m Quy n.- Ch ng tên Quy n, v tên Quý, r i l p nhà máy t hi u là "Quy n Quý"

ng nh anh t hi u "Thu n Hòa" cho hãng c a anh ó ch gì.- Ph i. H i tôi l p hãng, nhà tôi b t ch c theo cách c a anh hai ch hai tôi,

nên bi u tôi t hi u nh v y ó.- u v y thì ch Hòa v i ch Quý ch c tình ý gi ng nhau l m, ph i không?- Cái ó tôi không hi u c, b i vì tôi ít g n g i v i ch hai tôi, nên tôi

không bi t tánh ý ch .- Tuy em ch a bi t ch hai, mà ch c ch ghen lung l m.- i sao cô dám nói ch c nh v y?- Tôi c ng không bi t có b nh ghen hay không. Mà anh làm ch nhà máy

n, anh lo b c u, có ch i b i chi c âu mà ch ghen. Ghen là m tch ng b nh, h ai mang ch ng b nh y thì ghen t nhiên, ch không ph i

i ch ng ch i b i m i ghen.Thu n ng m ngh m t chút r i c i mà h i:- i sao cô oán tình ý nhà tôi gi ng tình ý ch hai, r i cô l i nghi ch hai

Quý có b nh ghen? Tuy cô nói vòng ngoài, song c ng làm cho tôi hi ung, cô t ý chê nhà tôi có b nh ghen, ph i nh v y hay không.

Cô Vân l c u, áp:- Không. L i anh nói ó trúng có phân n a thôi. Anh nói em bi t ch Hòa

ghen thì trúng, còn anh nói em chê ch Hòa ghen thì không trúng. B nhghen là b nh chung c a các àn bà có ch ng, tr ra ai có ch ng mà khôngth ng ch ng thì m i kh i ch ng b nh y. y v y d u em bi t ch Hòaghen em c ng không phép chê ch . Ch th ng anh, nên ch m i ghen, ththì làm sao mà em chê ch c.

- Ph i. Ðàn bà vì th ng nên m i ghen, b i v y thói quen có th dung chc. Nh ng mà, không hi u àn bà ghen h có bi t r ng nhi u khi h

làm cho ch ng bu n b c chán ngán l m hay không?- u v ghen mà ch ng bu n, thì ch ng không bi t ph ng pháp nào làm

cho v kh i ghen hay sao?- Ph ng pháp nào?- Mình ng làm nh ng vi c gì có c cho v ghen c.

26 trong y



- ch ng ph i tin b ng nhau thì gia ình m i c m m. N u m i giâyphút u ph i chú tâm v s v ghen, ng c lo mà tránh, thì i ng

t t do, làm n h t ph n ch n, r i gia ình c ng h t vui v .- Em h i thi t anh, v y ch anh có bi t ch Hòa ghen hay không?- Có l nào tôi không bi t.- u anh bi t thì anh ph i làm sao, ch không l ch ghen, ch phi n não,

anh b c b i tr n i hay sao?- Bi t làm sao bây gi ...?Thu n than m y ti ng r i chau mày ng i bu n hiu.Cô Vân ã h a ki m ph ng th g m i s u dùm cho b n, nay g p c h i n y

cô mu n t tâm h n c a cô Hòa cho Thu n hi u, r i khuyên Thu n ph i s a i cáchi x ng cho gia o bình an, mà cô t l không bi t ph i m u nói th nào cho

kh i mang ti ng thày lay27. Thu n ng c m t ngó mông ngoài ng r i th dài mànói:

- Tôi thu c v h ng tân h c. N u tôi c i v , y là t i tôi không có tính hamch i b i nh chúng b n, tôi quy t l p gia ình ng có s n cái c s v ngch c, an n trong, r i ph n chí tranh u v cu c làm n ngoài. Tôi

ng t ngày tôi c i v cho t i bây gi tôi ch ng h có m t chút l i gìtrong o làm ch ng. Th mà v tôi nó không hi u b ng tôi, nó c ng mng m ghen tuông hoài, nhi u khi nó làm cho tôi chán ngán h t mu n làmn, h t vui v i s s ng n a. Bây gi tôi m i hi u cái h nh phúc gia ình

thi t khó t o, d u mình có chí mu n tràn tr , d u mình có b c ti n y dãy,mình c ng không d mua cái h nh phúc y c. Tôi ã th y cái i c atôi h ng r i. N u tôi s ng, y là vì l tr i nên ph i s ng, s ng ng làm tôi

i cho i nh tri u c ng i khác, ch không có vui v gì mà mong.- Anh ch ng nên th i chí; bây gi anh ti c s anh c i v hay sao?- Ngó ra ng tr c m t bu n hiu, làm sao mà không th i chí cho c!

Nh t i s m c thì nó nh gi c m ng, làm sao mà kh i n n n chútnh.

- Cha ch ! Em không dè ch Hòa ghen n n i làm cho anh chán ngán quánh v y. Em xin t thi t v i anh, em lên ch i hai b a rày, em nói chuy n

i ch Hòa, em dòm th y ch vì b nh ghen nên trong lòng không c vui.Em d ý ch thì em hi u ch phi n là t i anh ham lo làm n h n là a vui

i v con, ch ch ng có c chi khác. Phi n nh v y c ng d dãi, chkhông ph i khó. Em xin anh hãy vì gia ình mà s a i b c x l i m tchút, ng anh h ng h nh phúc cho hoàn toàn.

- Tôi ph i óng c a hãng, ng làm n n a, ng nhà v i v con hay sao?- Không c n ph i thôi làm n. Em t ng anh m n m t ng i làm t ng lý

coi hãng th cho anh, r i m i b a anh ra hãng ch ng m t vài gi ng xemxét c ng c, ch ng c n ph i t i ngày ngoài hãng.

- Ai cho b ng mình c mà mình dám phó thác.

27 làm tài khôn gánh vác vi c ng i



- Ðã bi t nh v y, song xin anh hãy ngh l i, d u hãng có th t l i bao nhiêui n a nh m c ng ít h i h n là gia ình xào xáo.

- nhiên. Nh ng mà s làm vi c là cái thú vui c a tôi, n u tôi khôngch c là tôi h t vui.

- Anh c ng làm vi c ch , song làm nhà.- Làm ng i mà câu thúc nh v y thì s s ng có thú vui gì âu.- Xin anh nh , i ph i có c c m i có vui. Ph i tìm mà mua cái vui, ch có

bao gi ng i ta em cái vui d ng cho mình âu.- Cô lu n ng l m, mà tôi ra làm ch hãng, tôi ch u c c thân nh c trí h t

c, ng cho v con c sung s ng, công c a tôi ó không mua vuic hay sao?

- i ng i bán cái vui cho anh h không ch u giá ó, h i giá khác, n uanh mu n mua thì anh theo ý ng i bán m i mua c ch .

- Ng i ta nói ch n d ng tr n là kh i, ngh thi t trúng l m, ph i khôngcô?

- Ph i. Mà mình ki m th qua cho kh i bi n kh m i gi i ch . Em còn mu n v i anh m t chuy n n a, song em s nói ra anh phi n.

- Cô c nói, ng ng i chi h t.- Em coi ý ch Hòa không v a lòng v s anh m n àn bàn con gái giúp

vi c trong hãng.- ! V tôi ghen n ng i b h c a tôi n a à?- Em ã nói ghen là m t ch ng b nh mà. Nh m n gh , d u ch nào nó m c

ng c, ch không ph i nó l a trên m t ho c trên vai nó m i m c.- Cô Nh ánh máy ch trong hãng là em gái c a m t ng i b n thi t c a

tôi. B n tôi suy s p nên hôm tháng tr c em em l i hãng xin v i tôi em ph s trong hãng ng m i tháng có ít ch c ng l ng mà nuôi s

ng. Vì v y nên tôi ph i cho vào làm, ch nào ph i tôi có ý x u nên m ncon gái âu. Không c, không c, ghen n th thì nh c cho tôi quá.

- Th y không, h i nãy em có nói tr c, em s là h nói ra thì anh phi n, té ranói tr c mà c ng không kh i.

Bây gi tr i ã t i r i, tuy m t tr ng ã m c lên h ng ông, nh ng còn bcây áng nên hoa viên v n l m ch a c sáng.

Thu n ng d y i qua i l i, không nói chuy n n a. Cô Vân th y Thu nbu n thì ái ng i, t ng Thu n ã mu n d t câu chuy n, nên cô c ng ng d y tính

i vô nhà. Ý Thu n mu n l u cô l i, nên nói:- Cô là b n thân thi t v i nhà tôi. Nhà tôi tin b ng cô l m nên m i t tâm s

cho cô bi t ó. Tôi ch c trong lúc nói chuy n, nhà tôi phi n trách tôi nhi um ph i không ?

Cô Vân ng ngó trân Thu n mà áp:- Có. Ch Hòa có trách anh. Mà ch trách là trách anh ham lo b làm n, còn

ít a vui thú v ch ng ch không có trách anh u chi khác. y v y n uanh s a tánh ý m t chút, thì v ch ng s thu n Hòa vui v , không có chikhó.



- Ng i có h c ai c ng có ch tr ng riêng. M i ng i u eo i theochí h ng c a mình, ph n ch n làm cho t c m c ích, ng v a lòngph d . Mình ng h m h i trong m t cái ng mình vui thích ó,bây gi ng i ta bu c mình ph i ng ng l i, r i b t mình ph i qua con

ng khác là con ng mình không ham không m : mình g p cái hoànnh nh v y t nhiên ph i l l ng chán ngán. Ti c ng c , chê ng

i, th thì làm sao mà vui c. Ch chi ng i v hi u tánh ý c a mình,i s a i tâm h n mà theo m t chí h ng v i mình, thì vui bi t ch ng

nào... Cô Vân, cô th ng nhà tôi không?- Trong b n ch em b n h c, có m t mình ch Hòa em th ng nhi u h n h t.- u cô có th ng nhà tôi, thì xin cô làm n khuyên dùm nhà tôi s a i

tánh n t l i, ph i tin cái tình c a tôi, ng nghi ng n a, ph i bi t vui vi ctôi vui, ph i bi t bu n ch tôi bu n. Cô làm thành c vi c tôi c y ó thìtôi mang n cô l m.

- Vâng. Em h a ch c s h t lòng khuyên gi i ch Hòa ng ch làm cho anhvui. Mà em xin anh c ng nh ng b m t chút, ki m th làm cho ch Hòa

t nghi ng , ng h t bu n b c. Anh ch u nh n l i xin hay không?Thu n cúi m t ngó xu ng t mà suy ngh m t chút r i nói v i gi ng qu

quy t.- Tôi s ráng làm cho v a lòng v tôi.- Em cám n anh. N u c v y thì em vui l m.- tôi ki m ng i tôi c y làm T ng lý trong hãng ng tôi r nh mà vui v i

con. Tôi ngh l i t ngày tôi có v thì tôi m c ham làm n r i tôi ph các l i. B t u t sáng mai ây tôi s cho ti n r i bi u cô Nh i ki m s

khác làm. Tôi s t n tâm làm cách cho nhà tôi h t có c mà ghen, r i coicòn phi n trách chi tôi hay không.

- Nghe l i anh nói em ngh anh gi n l y. N u nh anh gi n l y nên anh icách c x , thì s s a i y k t qu không hay ho gì h t.

- Không. Không ph i tôi gi n l y. Vì tôi có cái óc tr ng gia ình, vì tôi n nglòng th ng v con tôi l m, nên tôi m i nh t nh nh v y ch . Cô có bi t

i c nào mà tôi tr ng gia ình, vì ý gì mà tôi th ng v hay không?- Ch c là t i anh c m nhi m gia ình giáo d c; tuy theo h c th c m i song

n tr ng luân lý x a, nên anh m i yêu gia ình nh v y.- Có l c ng t i nh v y. Mà cái duyên c l n nh t là th n y: Ngày tôi h c

thành công r i tôi tr v x , tôi th y xã h i mình tôi chán ngán, h t mu nlo vi c khai hoá. Cô ngh l i coi, i n y có nhi u ng i ngh l c y u t,tinh th n v ng hoe, b c th ng l u trí th c thì ch m lo c u quy n, nh t làch m lo ki m ti n ng n ch i cho thân sung s ng; b c trung l u thì híha hí h ng nh k không h n, còn b c h l u thì v t v l , ai bi u âu

i ó, không bi t nh c vinh, không hi u l i h i chi h t. gi a m t xã h inh v y, thì vui s ng ch nào âu? Vì v y nên tôi chán ngán, tôi quy t

p gia ình ng tôi vui thú gia ình, tôi quy t l p cu c làm n ng tôichú tâm vào ó, cho tôi kh i bu n kh i t c vì xã h i. Tôi tr ng gia ình, tôi



ham làm n là t i nh v y ó. Hai c nh y là ch cho tôi tránh mà kéodài s s ng, cô hi u ch a?

- Em hi u r i, em hi u r i. Em không dè anh b cái tâm h n b t mãn nó làmcho anh ph i kh n kh v ph n trí n th . Anh có t ni m riêng y cho chHòa hi u hay không?

- Tôi có t nhi u l n, mà dòm th y nhà tôi không hi u... ho c không mu nhi u.

Cô Vân chau mày th dài. Li n khi y th y ánh èn xe h i r i sáng ngoàing r i v i vô sân. Cô Vân nói:

- Xe ch Hòa v .Thi t qu xe ng ng, cô Hòa b c xu ng.Thu n h i v :- Ch Hai au sao ó?- ng b nh c , trái tim y u nên m t. Ð c t bi u ch ph i i Long H i mà

nh d ng ít tu n l . Ch cho kêu tôi v ng r i v i ch .- Ch ng nào ch i?- Sáng mai.- Mình có h a i v i ch hay không?- Không. Tôi nói tôi có khách. Tôi khuyên ch i tr c r i ít b a tôi s ra

th m. B a nào có r nh mình a tôi v i ch Vân i Long H i c không?- c. Mình nh t nh b a nào i thì mình nói tr c ng tôi s p t công

vi c trong hãng r i tôi i v i.Ba ng i d t nhau vô nhà.



Ch ng 6

Vì ã nh t nh tr c r i, nên sáng b a ch nh t c nhà Thu n u th c d ym, ng s a so n i Long H i th m cô Quý.

Thu n thay r i tr c, dòm cô Hòa v i cô Vân còn trang m, coi th c gia s p t hành lý c ng ch a xong, Thu n bèn l y xe ch y ra Sài Gòn. Cô Hòa nghe

xe ch y thì h i:- a! Ði âu ó v y kìa?Cô Vân s b n phi n nên nói b a:- Ch c anh Thu n x ng thêm hay là ra hãng l y ch gì.- i hôm có nói x ng y r i mà.- u v y thì ch c nh i l y gì ó... Ch th y không. B a hôm tôi m i

nói s s a, mà nh ã i ý b n r i. nh h a v i tôi anh s i cô ánhmáy, thi t qua b a sau nh i li n. Hôm qua nh l i nói nh ngki m ng i mà phú quy n T ng lý trong hãng ng anh r nh rang mà locho v con. nh i ãi v i ch nh v y ó thì th y nh yêu ch lung

m. V y ch ch ng nên phi n trách nh n a mà nh bu n.- Tôi c m n ch nhi u l m. Nh có ch nói nên b a rày m i c nh v y

ó, ch h i tr c coi b nh quên v con h t.- i nh m c ch m chú v cu c làm n, nh không ý t i vi c khác. Ch có

ch nào không vui thì ch t thi t cho nh hay bi t. N u ch phi n màkhông ch u nói ra thì nh bi t ng a ch nào mà gãi.

- Nói làm chi. Ng i có h c th c, t nhiên bi t phân bi t ch ph i ch qu y,ng i thi t có lòng th ong v con, t nhiên lo cho v con luôn luôn, c n gìph i nh c!

- ch ng ph i ng tâm, ng chí, ng ý, ng tình, thì gia o m ithu n hòa, làm n m i ph n ch n. V y tôi xin ch c ng ph i i tánh, h cóvi c chi không v a lòng, thì nh nh mà t v i nh, ch ng h n mátgi n l y r i ôm p phi n não trong lòng.

- Tánh tôi khác h n ng i ta l m, tôi phi n, tôi không mu n nói ra.- i thiên h thì không h i gì, ch i v i v ch ng mà ch phi n ch không

ch u nói ra, thì v ch ng làm sao vui v mà i v i nhau cho c. Màbây gi ch còn phi n nh v ch nào n a hay không nè?

- Không. Bây gi tôi không còn phi n n a.- , n u c v y thì tôi m ng l m. T rày s p v sau h có phi n thì nói

ngay ra cho nh bi t.Hai cô s a so n r i, con x m thay cho bé H u c ng v a xong, thì xe c a

Thu n tr v t i.Thu n vô nhà c i ng n ngo n và h i:- a so n ã xong r i hay ch a? B y gi r i, i s m cho kh i b n ng.Cô Hòa áp:- Ch em tôi xong r i h t. T i mình còn i ta bà nên tr , ch có ph i t i ch

em tôi âu.



- Tôi ch y ra Sài Gòn mua bánh mì s t em theo ra Long H i n. H i hômtôi th y h p mình mua ít quá, nên tôi ph i mua thêm, ch ch i ôi ba

a mà mua có m y h p, n sao ?- Mình tính ch i lâu hay sao?- ý mình, mu n ba b n b a c ng c.- y tôi t ng ra ch i m t b a r i sáng mai v , tôi có dè âu. ba b n b a

i mình b hãng ai coi?- Tôi d n th y hai T nh r i h t, th y th cho tôi c. Còn nh có vi c gì

quan h thì th y kêu dây thép nói cho tôi hay.- u c nh v y thì ti n l m. ch i v i ch hai vài ba b a cho ch vui.Bây gi cô Hòa h t qu u n a, cô kêu b i b p mà d n coi nhà, r i h i cô Vân

i. B i v i p-ph 28 em va ly lên xe. Thu n s p con x m ng i tr c v i s p ph ,còn Thu n ng i phía sau v i v con và cô Vân.

Xe ra kh i nhà, Thu n kêu s p ph mà d n:- a, ch y cho k l ng, nghe không. Cô m y có b u ng có ch y mau

m.Cô Vân ngó cô Hòa c i và nói:- Anh Thu n bi t lo cho v l m ch .Thu n c i mà áp:- y là ph n s c a ng i ch ng, có chi l âu.Cô Hòa ng i l ng thinh, ch ng lo cho cô mà coi bô cô không c m tình chút nào

t.Vì xe ch y ch m nên 9 gi r i m i ra t i Long H i. Xe ghé vô nhà mát Minh

Nguy t, là ch cô Quý m n h ng gió.Cô Quý ra c a chào m ng. Cô Hòa ti n d n cô Vân cho ch bi t. Cô Quý vui

ti p khách, ôm bé H u mà hôn, r i m i h t vô nhà; câu chuy n hàn huy n nói v axong, thì ba cô sang qua câu chuy n qu n áo, coi th khó d t. Thu n không c n ph ibi t ti m nào bán hàng r , th nào may áo khéo, b i v y ng ngáo m t h i r i inón d t bé H u ra bãi bi n i ch i cho n 11 gi . Cô Hòa sai con x m i kêu, chacon m i ch tr v n c m tr a.

n 4 gi chi u, n c l n, gió ngoài kh i th i vô lao xao cu n m t bi n thànhng29 r t nhau t p lên bãi r i rã tan phun b t tr ng xoá. Nam thanh n tú, t p 5p 3, d t nhau i d c theo bãi mà ch i, ng i nói c i c i, k ki m cua ki m c màng có ng i ng im lìm ngó mông ra bi n, d ng nh mu n tính coi tr i caoy , bi n r ng m y ngàn.

Thu n bèn r m y cô xu ng bãi i h ng gió, Thu n d t bé H u i tr c ba côth ng th ng theo sau. Xu ng t i mé n c, bé H u mu n ch y theo h t b t mà ch i.Thu n bi u con X m l t h t qu n áo gi y v c a con, r i thong th cho gi n v i

c, c i theo coi ch ng, ng cho nó ra ngoài sâu mà thôi.

28 ng i lái xe, tài x29 lu ng, ch c p cao và dài n m song song v i nhau: cu c v ng, p v ng, v ng khoai



Tr c m t sóng b a lao xao, bên mình gió ph t mát m . Thu n v i ba cô ich i, trong lòng kho kho n, ngoài m t t i c i. Ði c m t h i b ng g p Ð c tHu nh. Thu n quen nên b t tay chào và h i:

- Xe c a ông s a r i, bây gi máy ch y êm không?- Êm l m, không có c d c30 n a. Tôi cám n ông.- Ông ra ngoài n y h i nào?- Tôi ra h i hôm.

c t Hu nh nói chuy n mà m t ngó cô Vân trân trân. Ông là m t ng i vui, l i có tánh a nói chuy n v i àn bà con gái, b i v y ông xin Thu n làm n ti nn ba cô cho ông bi t, Thu n li n trình di n ch và v . Ch ng t i cô Vân, Thu n nói:

- Cô Vân ây là ch em b n h c v i nhà tôi; 31 d i Tân An lên th m, r inhà tôi m i ra ngoài n y h ng gió ch i ít b a.c t Hu nh cúi u chào t cô. Ch ng t i cô Vân, ông nghe Thu n ti n d n

nh v y, thì ông c i mà nói v i cô Vân:- Tôi l y làm may m n mà c bi t cô. Xin l i cô, không bi t cô Tân an

y cô t i ch hay là trong làng?- , th a em d i K s n.- S n... K S n là ch nào mà tôi không bi t?- Th a K S n theo ng Tham Nhiên, cách Châu Thành Tân An 5 cây

.- Ch c ông nhà là n ch , nên cô m i trong ru ng nh v y ch gì.- Th a em không có ông nhà nào h t.- A, xin l i cô tôi oán l m. Tôi không dè cô ch a có ch ng.- Th a, ông có l i chi âu mà xin. Theo i nay m y ông có h c th c u bu

ch n th thành h t th y. Ông nghe em trong ru ng r y, t nhiên ôngng ch ng c a em là ông ch nhà quê, ngh không l gì.

- Tôi t ng l m, mà tôi m ng l m ó cô!- Xin ông cho em bi t coi t i sao ông l m mà ông l i m ng.- Tôi m ng là vì t ng m o thanh nhã nh cô r i có ch ng d i ru ng thì

ng l m v y.- Theo lý thuy t c a ông, thì ng i ru ng không c phép c i v thanh

nhã hay sao?- Tôi nói "u ng", ch không ph i nói "không c phép".- âu c ng có k khôn ng i d i, ch không ph i ng i ru ng u d i

t, hay là thành th u khôn h t. Em xin ông ng khinh b ng i ru ng t i nghi p cho h .

- Cô binh v c m y c u nhà quê quá! Tôi ch c cô s l y ch ng nhà quê.- Lu n nhân v t là m t vi c, còn l y ch ng là m t vi c khác n a. Hai vi c y

không dính líu gì v i nhau h t.- u v y thì tuy cô binh v c ng i nhà quê, song l y ch ng thì s ch n

ng i trí th c ph i không?

30 tr c tr c31 y



- l y ch ng em ch a ngh t i, mà ch c d u n ch ng nào em c ngkhông ngh t i làm chi.

- Cô tính tu hay sao?- Có l .- ng l m, u ng l m!- Ông nói nh v y em l y làm t i nghi p cho ông.- i sao mà cô t i nghi p cho tôi?- Ông là m t v bác s , ông ng vào hàng th ng l u trí th c. Nghe em t ý

mu n b c vào chánh o, l thì ông ph i nâng cao trí d c lòng dùm choem, làm nh v y ông m i x ng áng v i a v c a ông, ch nghe em t ýnh v y, r i ông than u ng ngh a là ông c n tr , th thì ông thi u o cnhi u l m. Em t i nghi p cho ông là nh v y ó.

Thu n v vai ông Hu nh c i và nói:- Cô Vân tuy ru ng, song cô có h c th c, ch không ph i gái quê. Ông cãi

không l i âu.Ba cô cúi u chào ông Hu nh r i d t nhau i t i tr c.Ông Hu nh n m tay Thu n kéo l i, hai ng i ng nói chuy n m t chút r i

th ng th ng i theo sau xa xa, ch không i chung v i ba cô.Ông Hu nh nói v i Thu n:- Cô Vân ã có s c p, mà v n nói l i khôn ngoan n a. B cô tr ng tu i r i,

mà sao ch a có ch ng?- Cô m c lo h c, m i thi u v nhà ch ng vài n m nay?- Thi u tr ng nào?- Cô thi u b ng thành chung.- Chà chà! Hèn chi cô nói chuy n lanh quá. Mà thi u hai n m r i sao ch a

y ch ng?- Tôi nghe nhà tôi nói h i tr c bà già cô có h a g cô cho m t anh h c sinh

nào ó không bi t, r i bao anh qua Pháp h c thêm. Anh h c xong r i anhi m, b i v y cô Vân l duyên r i chán ngán không mu n l y ch ng.

- i nghi p d không! Th khi cha m cô giàu l m hay sao nên bao chong i i h c ng sau g con?

- Cô Vân m côi cha, cô còn bà m , mà không có anh em chi h t. Bà già cô làbà ch gì ó không bi t nghe nói giàu l n, nhà tôi bi t ch tôi không hi urõ.

- Con m t c a nhà giàu l n, mà l i có h c th c có nhan s c n a thì quý bi tch ng nào. Anh h c sanh nào ó sao l i b ng i ta, kh quá. V tôi ch t

y n m nay, tôi tính c i v khác, nh ng ch a th y ch nào v a cont... Tôi mu n c i cô n y ph t cho xong... Thi t bà già cô giàu hay

không?- Cái ó không dám ch c. Nhà tôi bi t, ch thi t tôi không hi u.- Ông làm n h i th m ma am l i cho ch c th coi bà già cô Vân có c

bao nhiêu ru ng t.- r i tôi h i l i nhà tôi.- Ví nh tôi xin c i, ông ngh th coi cô Vân ch u hay không?



- Cái ó tôi bi t sao c.- Ông d tr c ý cô th coi, c không?- c. Ð t i nay ho c ngày mai tôi th ý cô r i tôi s cho ông bi t.- Ông c ng nh d dùm bà già cô có ng b ru ng t c bao nhiêu

nhé.- Tôi nh . Tôi s h t lòng giúp ông.- Cám n. Ông còn ngoài n y ít b a ch ?- Ph i. Th ba ho c th t tôi m i v .- Tôi c ng t i sáng m t m i v . Thôi, tôi t giã ông. Xin ông nh d giùm

i chi u mai chúng ta ra ây g p nhau, ông s nói l i cho tôi rõ.- Vâng.Hai ng i b t tay t giã nhau r i Thu n i theo ba cô, mi ng chúm chím c i.Cô Hòa th y ch ng theo k p thì h i:- Th ng cha dê ó có chuy n gì mà nói dai d v y?- Sao mà mình kêu ng i ta là "th ng cha dê".- p àn bà thì li c ngó, r i ki m l i mà trêu hoa gh o nguy t, ng i àn

ông nh v y thì là dê ch gì.- Theo l ngh a i nay h àn ông g p àn bà thì ph i gh o ch c nh v y

i trúng cách l ch s v xã giao. Ông Ð c t Hu nh noi theo l ngh a y,ch ph i dê âu.

- Thi t l nghi c a m y ông là v y ó hay sao?- Ph i.- Mình c ng thu c v hàng trí th c, té ra mình c ng ph i n theo l ngh a

ó hay sao?- tôi làm chi. Tuy tôi c ng trong hàng trí th c, song tôi thu c phe trí

th c nhà quê, nên trong giao thi p tôi không bi t làm nh m y ông.Cô Quý nói:- ng ba âu có n k c c nh h v y. Tôi coi i nay ng i có h c h

không k phong hoá gì n a h t, h làm nhi u vi c t i b i quá ch ng. Ðànông nói chuy n v i àn bà thì h l ng l gh o ch c mà àn bà g p àn ông

c ng thong th nói c i. T i nh v y ó nên bây gi m i có nhi u nhàho c ch ng b v , ho c v b ch ng, con cái b v , gia ình tan rã. Tôi

ng ch ng ít n m n a, trong n c mình, hai ch "v ch ng" không cóngh a lý gì n a.

Cô Vân g t u nói:- i ch hai nói ó th t úng l m. Ng i mình bây gi có h c th c nhi u,

ti c vì s h c c a ng i mình không gi ng v i s h c c a ng i khác.Ng i ta h c ng m mang trí th c, h c ng m t c thu n phong, h c

ng c i l ng nghi p ngh . Còn mình h c là h c nói chuy n nghe cholanh l i, h c ng m c y ph c ng i xe h i cho kh i quê, h c ng ki mti n mà n ch i cho sung s ng. T i h c sai ng nh v y nên phong hoásuy i r i, mà nay mai ây gia ình c ng s tiêu tan n a. Ch hai nóitrúng l m.

Cô Hòa nói:



- i! H làm sao m c k h , h i nào mà lo bao ng32; mi n mình gi ph nmình cho xong thì thôi.

Thu n áp:- u mình có lo c ng không b ích chút nào; b i vì ph n ông ng i ta cho

cái t i b i là cái cao th ng, th thì mình có cãi l cho h t n c mi ng ia, ng i ta c ng chê mình nói b y. Nh h i nãy ông Hu nh nói chuy ni tôi, ng (ông y) th l v i tôi nhi u câu thô b quá ch ng, nh ng mà

ng nói t nhiên, không r t rè ái ng i chi h t. Tôi l y làm h th n cho ngt s c, nh ng mà tôi ngh nh ng l i ng t v i tôi ó, muôn ngàn ng i

khác c ng nói in nh ng v y ch không ph i m t mình ng, th thì tôi cãilàm sao c, b i v y tôi gi ngu ng lóng tai nghe, không thèm cãi.

Cô Hòa h i:- ng h i gi ng gì?- Dài l m, v nhà tôi s thu t l i cho mà nghe.- Ch c ng c y mình làm mai ch Vân cho ng ch gì.- Mình oán l m, song không trúng chánh...Thu n m i nói t i ó, k con x m d t bé H u l i, r i bé H u níu m ôm cha

nói l ng líu làm câu chuy n b t ngang. Tr i ã ch ng v ng t i. Cô Quý than l nh,nên m y ng i d t nhau tr v nhà mát.

32 m ru ng, vô ích



Ch ng 7

n c m t i r i, m t tr ng lên ã cao, r i nh ng l n sóng ngoài bi n sáng loà.Thu n m i m y cô xu ng bãi i ch i. Cô Quý s l nh, cô Hòa than m i chân,

nên không ch u i. Thu n bèn kêu b i bi u nh c gh ngoài tr c sân ng m y công gió ngó tr ng, nhìn tr i xem n c. Cô Quý n m trên cái gh b phía trong.

Còn Thu n v i cô Hòa và cô Vân ng i phía ngoài. Gió th i hiu hiu, tr ng soi v ngc, c nh mát m n y làm cho m i ng i th th i33 trong lòng.

Cô Hòa v t h i ch ng:- i chi u mình nói ông Ð c t Hu nh c y mình làm mai. V y ch ông nói

sao âu mình thu t l i nghe th coi.Cô Vân v vai cô Hòa mà nói:- Thôi mà! Thu t chuy n ó làm chi. Chuy n không áng nghe, nên anh

Thu n không mu n nói l i, ch không th y hay sao?Thu n chúm chím c i mà nói:- Không. Chuy n c ng áng nghe l m ch . Mà d u không áng nghe tôi

ng ph i nói, b i vì ông Hu nh c y tôi nên tôi không nói không c.Cô Hòa mu n nghe, nên h i ri t t i:- ng c y sao, mình nói ph t cho tôi nghe m t chút. Không l ng m i g p

ch Vân r i ng c y làm mai li n.- Ban u ng khen cô Vân có nhan s c mà thêm khôn ngoan, r i ng h i t i

sao cô Vân coi b tr ng tu i mà ch a có ch ng. Tôi t thi t cu c c n duyên d c a cô Vân cho ng nghe. ng h i tôi v y ch bác d i giàu l m

hay sao nên dám bao cho r qua Tây mà h c. Tình thi t tôi t thi t, tôi nóitôi nghe bác giàu, song tôi không hi u bác giàu n b c nào.

- ng tính t c a ng i ta hay sao, nên h i ng i ta giàu b c nào?- ng suy ngh m t chút r i ng nói v ng ch t ã lâu r i. ng mu n ch p

i, song m y n m nay ch a th y ai v a con m t. Nay g p cô Vân, ngnghe chuy n c a cô ng c m, nên mu n c i cô, song không bi t cô nghay không. ng c y tôi h i chuy n th nh t là d dùm coi Bác d i nhà

ng b c bao nhiêu ru ng t, th nhì d ý cô Vân coi nh ng xini, cô Vân ng hay không.

Cô Quý nghe nh v y thì cô c i l n:- ng c y d ng hai vi c, mà c y có ng n l m. Ph i d coi ru ng t nhi u

hay ít ã. Nh ít thì thôi, còn nh nhi u thì s d thêm ý cô Vân coi c nghay không. Sao d ng l i nói luôn hai kho n m t l t?

Cô Hòa gi n nên la l n:- Th ng m!Cô Vân can cô Hòa:- Xin ch ng có gi n. Ng i ta h i àng hoàng, mình ph i tr l i àng

hoàng. Ng i ta mu n bi t mình s gì mà gi u. Em xin anh Thu n nh cóp ông Ð c t Hu nh, thì anh làm n tr l i t kho ng cho rành r . V

33 khoan khoái, không b n r n



kho n th nh t, thì anh nói má em ng b trên 5 tr m m u ru ng, ru ng trong t nh Tân An h t th y, ru ng th ng h ng v i h ng nh t, ch

không ph i ru ng Tháp M i. Huê l i m i n m má em góp trên 20 ngàngi lúa. Em là con m t, nên ru ng t y ngày sau s v em h ng h t.Còn v kho n th nhì, thì anh nói em cám n ng có tình chi u c , song emkhông th ng ng c. Em không ng là t i em nh t nh không l ych ng, ch không ph i em dám chê ng. Em xin anh nói l i v i ng cho

àng hoàng rành r nh v y.Cô Quý nói:- ng ba nói l i nh v y, tôi s ông Hu nh nghe r i ng mang b nh ho

lao. Mà ông la thì ông ch u, ch ng c y d giùm, bây gi d ng không tcho ng bi t sao c.

Thu n chau mày nói:- Tôi xin cô Vân ng phi n, cô ph i suy ngh l i, ch ng nên tr l i g p v

kho n th nhì.Cô Vân c i mà áp:- i sao mà anh khuyên em ph i suy ngh ? Ng i có cái óc tham ti n ê

ti n nh v y, d u em mu n l y làm ch ng i n a, em c ng không th ngc, c n gì ph i suy ngh .

- Ông Hu nh ham ti n th t. Mà i nay ai c ng ham ti n, ch có ph i m tmình ng âu. Nh ng l i ông Hu nh nói thì nghe thô b th t, nh ng màtrong ch thô b y nó có cái ý can m, l i có cái nét thành th t. Ng i ta

ng ham ti n nh ông Hu nh, song ng i ta nhút nhát, s thiên h chêi, nên ph i gi d i, làm m t quân t ng che y cái óc ti u nhân. Ông

Hu nh c ng c i, không s ai chê c i, không ch u gi d i, ng nói ngay ra,u cô có nhi u ru ng thì ng s xin c i, cái thái c a ng nh v y

không ph i h n ng i ta hay sao?- Anh là tr ng s hay d ! Sao h i tr c anh không h c lu t khoa, l i h c

ngh bác v t làm chi?- Không ph i tôi bào ch a cho ông Hu nh, tôi l y tâm lý mà lu n nhân tình

ch . Cô ph i suy ngh l i.- Em nh t nh r i, kh i suy ngh n a.- u cô chê ông Hu nh v kho n nào khác thì tôi không dám cãi. Còn n u

cô chê ng tham ti n thì tôi không ch u. Tôi ã có nói i n y ai c ng thamti n h t th y, mà ai c ng c i v c h t, có ai b àn bà con gái chê nên

i v không c, ph i ch u ph n cô thân tr n i âu. Sanh i nàoph i theo i n y. Nh ng ph n i nay ai c ng có ch ng tham ti n h tth y, có ai chê ai c mà cô ph i ái ng i.

- Ch Hòa c ng m c ch ng tham ti n n a hay sao?- Ph i. Ð i n y là i kim ti n, ai c ng m c ch ng b nh tham ti n h t th y,

nhà tôi l y ch ng thì làm sao mà ch y kh i ng i ch ng tham ti n c.- Tr i i! Anh Thu n là ng i tham ti n, v y mà m y n m nay tôi có dè âu!- Tôi c ng tham ti n nh h v y, song tôi tham theo cách c a tôi.



- Em không a cái cách tham ti n c a ông Hu nh. Em cho phép anh l p yi nói c a em l i cho ng nghe.

- Vi c tr m n m c a cô thì t ý cô quy t nh. Tôi lu n nhân tình th thái màch i ó thôi, ch tôi âu dám ép cô. Song tôi khuyên cô ph i suy ngh ,trong ít b a, ho c ph i d tánh tình ông Hu nh cho k r i s quy t nh.Chuy n n y không g p gì.

Cô Vân l ng thinh, không cãi n a.Cô Hòa nói:- Nhà tôi nói ph i l m. Ch Vân ph i suy ngh l i.Cô Vân li n ng d y v a c i v a nói:- Ng quá! Em lên th m ch i, bây gi anh ch mu n b t em mà g hay sao?Ai n y u t c c i.Thu n t m t u thu c mà hút, r i th ng th ng i m t mình xu ng bãi

bi n. Ba cô nói chuy n ch i m t h i n a r i cô Hòa v i cô Quý than bu n ng nên nhau i ng . Thu n i qua i l i d i bãi m y vòng r i tr lên nhà th y có m t

mình cô Vân n m trên cái gh b thì h i:- Ch hai v i nhà tôi i âu r i?- Hai ch bu n ng nên i ng nãy gi .- Ng s m quá. Gió mát tr ng t , c nh nh v y ph i th c mà h ng, sao l i

ng i.- Ch Hai trong mình không c m nh gi i, còn ch Hòa có b u t nhiên

t m i, nên bu n ng s m.Thu n vô nhà rót n c u ng, r i tr ra kéo gh ng i ngay tr c m t cô Vân

mà nói:- lên Ðà L t thì ban êm tôi ng s m l m, n c m t i r i i ra i vô m t

lát thì tôi ng li n. Còn h ra Long H i ho c Nha Trang mà h ng gió bi n,u g p êm có tr ng thì tôi th c hoài, không bi t bu n ng .

- i anh thích thanh phong minh nguy t, g p c nh nh v y anh sanh c mtrong lòng, nên không bu n ng ch gì.

- Có l ... Th y gió mát tr ng trong, r i trong lòng th thái vui v , quên h tcác chuy n lo l ng i.

- Em c ng v y, tánh em c ng a tr ng l m. d i nhà em, trong m y êmtr ng t , em nh c gh n m ngoài sân mà ch i n khuya em m i vô.

- Cô d i ru ng v i bác, không có ch em ng nói chuy n ch i, ch c côbu n l m h ?

- Ph i. Nhi u khi em ng c m t ý gì l , mà không có ng i cho em bày, thì em bu n thi t. Anh bi t em bu n r i em làm sao không?

- Không.- Em bu n r i em h c n, em t p v , em t p làm thi em ch i. Ðêm khuya

thanh v ng m t mình, n m mà n vài bài, ti ng n to nh , r r , nó d ttâm h n mình lên trên mây xanh, ho c ch i v i vào ch n non cao n cbi c, làm cho lòng mình thanh nhàn an n không bi t ch ng nào. Mìnhth y m t c nh p làm cho mình sanh c m, mình mu n l u cái c nh ytrong trí, thì mình h a nó ra trên gi y r i lúc bu n mình l y ra mà ng m,



làm nh v y c ng cho mình th thái h t bu n. Mình th y m t vi c gìnó làm cho mình c m xúc trong lòng, mình t ra thành m t bài thi ngâmnga ch i, thi t là thú l m. Nh em làm nh v y nên em ít bu n.

- Tâm h n m thu t!- Anh là ng i ham làm n, ngh a là ng i a th c hành, anh th y tâm h n

m ng c a em nh v y ch c anh ghét l m h ?- Không. M i ng i u có ý trí riêng, mà ý trí c a cô là ý trí cao th ng, tôi

nghe tôi kính ph c l m ch . Tôi th y có nhi u ng i h có cái tâm h n mthu t mà vì nghèo nên ph i i làm c c xác ng có ti n mà nuôi s s nghàng ngày. Song ban êm r nh rang, h còn l m th c mà n, ho c v ,ho c vi t v n ch i cho tho thích ý nguy n. Cô ã có gi r nh, l i kh i lonuôi s s ng, n u cô trao d i m thu t, thì s ch i c a cô thanh nhã và

u ích quá. Tôi r t ti c ph n trong x mình h không ch u ch i nh côy, h c ánh bài, ho c cá ng a, ho c khiêu v , ho c ng i nhà hàng, h

làm cho ch ng ph i bu n, mà có nhi u khi còn làm cho gia ình nghiêngng n a.

- u h không ch i nh em thì có l t i cha m ho c t i ch ng h khôngmu n cho h ch i cách ó.

- Không ph i cha m hay là ch ng mu n c. S a thích c a ng i ta dgì mà ép u ng c âu cô.

- Hay là t i gia ình giáo d c?- Ph i. Trí ý ta ngày nay sa ngã vào nh ng ch ch i ê ti n, y là t i thi u

gia ình giáo d c. Con ng i h i nh không ai t p luy n giùm tánh tìnhcho cao th ng, l n r i làm sao mà t p luy n cho c.

- u v y trong n c mình c n ph i l p nhi u tr ng luy n t p con gáicho có tánh tình cao th ng, cho bi t tôn tr ng gia ình, cho bi t ngph i mà i, ng qu y mà tránh m i c.

- Tôi ao c s y l m. Con gái c a mình ph i vào nh ng nhà tr ng y màrèn t p trí não, thì ngày sau có ch ng m i có th xây p n n h nh phúccho gia ình c. Mà ai x ng lên l p nhà tr ng y bây gi ...? Ph ing i có chí và có ti n thì m i làm c...

Cô Vân n m l ng thinh, trong trí suy ngh .Thu n ng d y, i qua i l i m t h i r i nói ti p:- Ch chi cô l y ch ng, thì có l cô làm s y c?- i sao em ph i l y ch ng em m i làm c?- p nhà tr ng nh v y ph i l p Sài Gòn. Cô không có ch ng thì cô ph i

d i K S n, làm sao mà l p c.- i anh nói ó em s sai l m. H em có ch ng thì m t quy n t do, có th

nào em làm theo ý em mu n c. Có ch ng thì ph i c ng i ch ngng tâm ng chí kia. Mà bao gi có ch ng c nh v y mà mong. Em

có ti n, h em l y ch ng thì ch ng em nó bu c em ph i ti n cho nó xài,ch nó có ch u cho em làm vi c công ích mà nó không c h ng âu.

Thu n chau mày, trong trí công nh n l i nói c a cô Vân là chánh áng, nênkhông ph n i c.



Cô Vân nói ti p:- Anh bi u ch Hòa x ng ra làm i.Thu n rùn vai, tr môi, mà áp:- Không có cái chí nh v y thì làm sao c.Thu n bu n hiu, không nói chuy n n a, c cúi m t xu ng t i qua i l i

hoài. Cô Vân b cái v n khó kh n y nó làm cho trí cô ph i ngh ng i, nên cô c ngt vui. Cô n m l ng thinh mà ngó tr ng m t h i r i i vô nhà mà ng .

Thu n c th th n tr c sân, n 2 gi khuya r i m i ch u d p gh óng c amà ngh .

Sáng b a sau ba cô ng i xe h i i qua Ph c H i ki m cá ngon mà mua.Thu n xu ng bãi bi n th th n m t mình, h nh t i nh ng câu chuy n nói v i côVân h i hôm qua thì th dài r i ng ngó mông ra ngoài kh i, mi ng chúm chím

i, mi ng c i mà c p m t có cái v bu n lo t rõ. Ch ng ba cô v , Thu n c ngkhông ch u tr vô nhà mát, d ng nh mu n xa lánh m i ng i ng trí thong thmà ngh ng i vi c riêng.

n tr a s p-ph ph i i ki m Thu n m i v dùng c m, Thu n m i ch u v .Mà b a nay Thu n tr m t nh, ít nói ít c i, ch không ph i h n h s t s ng nh m yngày tr c. Cô Hòa vô ý, nên không th y s thay i thái c a ch ng, còn cô Vânlà ng i có tánh a quan sát t nhiên b i v y ng i n c m thì cô li n th y tâm h n

a Thu n ã khác, nên cô c li c ngó Thu n, ý mu n hi u th u ch kín áo c a tâmn y. Mà Thu n v n gi c ch tr m t nh ch ng bao gi ngó cô Vân, n c m r i

ki m th ng ng i riêng m t mình, làm cho cô Vân th t v ng, vì không hi u sbu n lo c a Thu n ch nào.

Bu i chi u Thu n c ng d t m y cô ra bãi bi n i ch nh b a tr c. G p ôngHu nh, Thu n li n tách ra mà i nói chuy n v i ông. M y cô không hi u hai ng inói chuy n gì, mà nói n t i hai ng i m i phân r .

Ngày sau không th y m t ông Hu nh n a. Thu n ch i t i b a th t r ii tr v Sài Gòn v i v con và cô Vân.



Ch ng 8

Long H i tr v nhà m y b a rày, m i ngày Thu n i ra hãng m t l n thôi,ho c i bu i m i, ho c i bu i chi u, mà i l n nào c ng ch ng m t vài gi r i v ,ch không tr n bu i nh tr c n a.

Mà h nhà thì Thu n ho c lo s n sóc hoa viên ho c t p con nói chuy n, chkhông ch u àm lu n v i v và cô Vân, nh t là có ý tránh m y vi c ph i m t mình

i di n v i cô Vân.t b a, ng ng i n c m t i, cô Hòa h i ch ng:

- Ngày mai mình có c n dùng cái xe hay không?- Xe i ra ngoài hãng v y thôi, ch có c n dùng làm vi c gì khác n a âu.

Mình h i chi v y? Mình mu n i âu hay sao?- Ch Vân tính sáng nay ch v . Tôi mu n l y xe a ch và luôn d p i

xu ng K s n ch i cho bi t nhà ch .- c l m. Mình l y xe mà i nhà tôi có i âu thì tôi l y xe c ngoài

hãng tôi i c ng c. Mà sao cô Vân không ch i, l i tính v g p v y?Cô Vân ngó ngay Thu n v a c i v a áp:- Em h a v i má em ch c ch n em i ch i ch ng n m b a em v . Em lên

ch i v i anh ch ã g n hai tu n l r i, em s má em nhà trông, nên emkhông dám n a.

Bây gi Thu n m i ngó cô Vân, hai c p m t g p nhau h n hòi, không ai ch utr n tránh ai.

Cô Hòa nói:- Có ch Vân ây h m nay tôi vui quá. Tôi mu n c m ch ch i ít tu n

a. Ng t s bác trông nên tôi không dám ép. Mà ch có h a ch ng tôisanh s lên ch i lâu. Ð tôi xu ng d i tôi xin phép tr c v i bác.

Cô Vân nghiêm nét m t mà nói:- Tôi h a ch c mà. Ch ng ch sanh ch cho tôi hay, tôi s lên ch i m t

tháng mà giúp ch . Mà ch ph i sanh cho tôi m t a em gái nghe không,sanh em gái ng tôi hi p v i ch mà d y d nó cho nó thành m t ph ncó t cách mà ch ng ch i v i th i i kim ti n h n n n y.

Cô ng ng m t chút r i ngó Thu n mà nói ti p:- Em xin m i anh Thu n nhân d p n y i v i ch Hòa xu ng nhà em ch i

t l n ng bi t má em. Anh ch xu ng ch i ch c má em m ng l m.Thu n chau mày d d m t chút r i m i áp:- Cám n cô. Tôi c ng mu n xu ng th m cho bi t bác, ng t vì lúc n y ngoài

hãng có vi c nhi u c n ph i có tôi nhà, v y m t mình nhà tôi i, ph ntôi xin ình l i d p khác.

- Em ngh anh không mu n i, ch không có vi c gì h t. Anh nói ngoài hãngcó vi c nhi u, mà sao h m rày m i ngày anh ra có vài gi mà thôi. Nhanh mu n i thì sáng mai anh ra ghé hãng s p t m t chút r i i, chi u v



anh ghé m t chút n a c ng c. Ðây xu ng K s n mà xa xôi gì, xe ch ych ng m t gi thì t i.

- Xin cô tha l i. Tôi li u i không ti n. Ð khi khác r i tôi s i.- Anh nói ch c không?- Ch c.- Anh ph i nh l i h a. Mà sau anh v i ch Hòa có i thì ph i xu ng ch i

có mau l m ít n a là m t ngày v i m t êm nghe không.- c.- em li u lúc nào có tr ng t , em s lên em m i.Cô Hòa nói:- Ch v d i ru ng bu n ch t. Thôi, chi l y ch ng r i v Sài Gòn ng

ch em g n nhau ch i cho vui, ch Vân.- Ch ng âu mà l y?- ng ông Ð c t Hu nh cho r i i.- Cám n... Mình b ng lòng làm v ng i nào thì tr c h t mình ph i kính

ph c tài c, ph i yêu m n tánh tình c a ng i y, r i mình m i b nglòng c. Tôi tuy ch a bi t ông Hu nh, nh ng mà theo nh ng l i anhThu n thu t cái cách ng mu n c i tôi, thì cho mình th y nhân ph m

a ng r t t m th ng, tài c ch a cho mình kính tr ng, tánh tìnhkhông áng cho mình yêu m n, th thì tôi làm b n tr m n m v i ng sao

c. V ch ng mà không kính, không th ng nhau thì làm thù ch chnào ph i v ch ng. Gia ình mà v khinh b tánh ch ng, ch ng c p gi t

a v , y là cái c nh a ng c, ho c ch n s n tr i, có vui v gì mà mongo l p. Mà có ch ng r i l i ích gì sao ch c theo gi c tôi l y ch ng hoàiy.

- y ch ng ng ch em mình g n nhau, ng có con nuôi cho vui.- tôi v tôi c má tôi mua m t chi c xe h i. Có xe h i s n thì tôi lên

th m ch th ng th ng c ng c, ch ng c n ph i l y ch ng. Còn con thìn có con c a ch ó, ho c tôi s xin con nhà nghèo tôi nuôi, ng tôi loy d c ng c, ch ng c n ph i có con riêng làm chi.

- Ph n s c a àn bà con gái là giúp v i àn ông con trai mà l p gia ình.Tôi không hi u t i sao mà ch l i có ý mu n tr n lánh cái ph n s c a tr i

t s p t cho b n mình ó.- Hôm tr c tôi ã có c t ngh a v i ch m t l n r i, ch quên hay sao? C ng

nh các ch em khác, tôi ã vâng theo m ng tr i và t c ng i mà lãnh ch c"v " m t l n r i. Có l t i tr i ph t th ng tôi, không mu n b t tôi làm tôi

i àn ông nên ân xá cho tôi. y v y n qu n thoa tôi ã tr r i, tôi cógi y chu n mi n rành r , ch không phép bu c tôi n a c. Bây gi tôi lonuôi m già, có gi r nh tôi t nh tâm d ng chí. Ch ng nào má tôi tr mtu i già r i thì có l tôi s hi n thân cho xã h i ph n . Tôi t ng ch ongtrình v s s ng c a tôi nh v y d u không r c r b ng ch ng trình c ach em, song c ng không n n i lem lu c danh d c a oàn ph n .

Nghe cô Hòa v i cô Vân àm lu n. Thu n ng i t l không mu n chen vô màcãi ng phán oán ai nói ph i, ai tính qu y.



Thình lình cô Hòa h i ch ng:- Mình nghe ch Vân nói ó hay không? Ch quy t c thân i, không

thèm l y ch ng. Theo ý mình, ch Vân tính nh v y ph i hay là qu y.Thu n nghiêm ch nh áp:- Cô Vân l p cái ch ng trình cho s s ng c a cô nh v y thì có ý ngh a cao

th ng l m, cao th ng n n i s trong oàn ph n i nay không cót ai nói t i, mà c ng s cô Vân không ngh l c can m mà tán thành

cái hy v ng c a cô c. Tôi còn lo m t n i n y n a: eo i theo cái chngh a phi th ng, khó kh n quá nh v y, tôi s cái i c a cô Vân ch ngkh i ph i ch u th ng kh lung l m, mà th ng kh v tâm h n nó càng au

n b ng m i th ng kh xác th t. Tôi khuyên cô Vân nên suy ngh l i.Theo ý tôi, thì cô Vân ph i l y ch ng, y là cái ng thu n ti n d i h n

t.Cô Vân v i vã áp:- a! Hai ông bà ng tâm hi p ý quá! Anh mu n ép em ng ông Hu nh

ph i không?- Không. Cô t do ch n l a, nên ng ai thì cô ng. Tôi khuyên cô l y ch ng,

ch không ph i tôi bu c cô ph i ng ông A hay ông B nào h t.- Em hi u ý anh r i... anh s em nói hay mà làm không hay, r i hóa ra d

... Cám n anh... Em có c tin v ngh l c c a em. Mà ví d u ngh l c ykhông s c ch u n i cái ch ngh a t i cao kia, có ph i m (ngã) gi a

ng i n a, thì em s l p th mà c u v t cái thân danh c a em, emkhông nó sa ngã âu mà anh s .

- Tôi mong l m, ng t s s mong y không thành.- Anh ph i ráng giúp em mà làm cho thành m i hay.- Tôi s quá...- Sao mà s ?... i ng s gi ng gì h t ch .- Tôi s mênh mông, không bi t s gi ng gì mà nói.Thu n buông a thôi n r a tay và u ng n c r i ra ngoài hoa viên i th n

th m t mình.Cô Vân nói lén v i cô Hòa:- Lên ch i hai tu n nay tôi kh o c u tâm h n c a anh Thu n r t k l ng.

nh là ng i chán ngán cu c i, ch không ph i nh không th ng vcon. N u ngày tr c nh c i ng i nào khác ch không c i ch , thì cch c a nh c ng gi ng nh v y. Ch ph i b tánh ghen, ráng làm cho anhThu n bi t yêu cu c i h t chán ngán n a, thì gia ình c a ch vui v l m.Anh Thu n giáo d c hoàn toàn h c r ng, chí cao, ch không ph i nh ámtrí th c l m x m kia v y âu.

Cô Hòa g t u áp:- Cám n ch , nh ch lên ch i m y hôm nay mà gia ình tôi h t bu n nh

i tr c. Xin ch r nh lên ch i cho th ng ng làm trung gian giùm chotôi v i nhà tôi c hòa thu n. Tôi trông c y ch l m.

Cô Vân c i ng t và áp:



- Tr i i, tôi ngh giùm ch b t mãn c a hai ông bà ng th y mà lo ph ngmà ch a cho h t nghi k nhau, ch tôi hoài trên n y v i ch sao c.Thôi, tôi xin má tôi mua xe h i r i tôi s lên th ng.

Thu n b c vô l y thu c t mà hút, làm cho hai cô ph i ng ng câu chuy nriêng.

Sáng b a sau, Thu n thay r i xu ng l u h a h ra t i hãng thì bi u s pph c m bánh xe em v li n ng hai cô i K S n. Thu n th y cô Vân y ph c oantrang, ng ng m t mình t i bàn n, thì ngó cô trân trân r i nói:

- Cô v d i m nh gi i. Tôi kính l i th m bác.Cô Vân c i và áp:- Cám n anh, h ch Hòa sanh thì anh ph i cho em hay li n nghe không?Thu n gi không nghe, nên không tr l i, xây l ng i li n ra nhà sau l y xe mà

i, cô Vân l i c a sau ng ngó theo, mi ng chúm chím c i, mà trong lòng bângkhuâng d ng nh có vi c chi b t mãn.



Ch ng 9

Cô Hòa sanh ã c hai ngày r i, cô sanh a con gái ph ng phi ngngh nh, t i Vi t Nam Y Vi n ngoài Sài Gòn.

Bu i s m m i, Cô Quý ra t i y vi n th m em. Cô th y cô Hòa kho kho n,th y em nh c ng cát thì cô m ng, r i cô nói:

- Em ã c hai a con r i; còn ch ch a có a nào h t. ch chi ch cóc m t a con gái nh v y thì ch vui l m.

Cô Hòa c i mà áp:- Ch không ch u , làm sao mà có con c.- Sao l i không ch u? T i không bi t làm sao. Ch t ng có con hay là

không con u là s m ng, ch nào ph i mu n thì c, còn không mu nthì không c sao.

- Em nói cho ch gi mình, n u ch không ch u , kh i anh c i v bécho mà coi.

- Ðâu dám! L p l ng ch phanh thây i ch .- Anh c i lén, ch làm sao mà bi t c.- Không dám âu... Em n m trong n y ban êm d ng ba có vô v i em

hay không?- Không. Có ng i nuôi h v i em, ch b t nhà em thì có ch âu mà

ng .- u ch sanh thì ch b t anh hai em ph i nuôi ch , ch ch không ch u ai

nuôi h t.- Anh m c công vi c làm n, anh nuôi sao c.- h t, làm vi c gì c ng ph i b .- Ch khó quá. Ch s anh nhà anh i ch i ph i không?- ch ng ph i ch u c c, ch không ph i s h nhà r i h ta bà. Mà

àn ông h có tánh x u l m, trông v ng h thong th , mình c ngph i ng a ch ó.

- Ch nói ph i. Ðàn ông h có cái t t ó d ghét l m. Mà bình th ng mìnhkhông gi h c, n ch ng n m co m t ch , thì làm sao mà gi .

Cô Hòa nói t i ó r i s c m t bu n hiu.Cô Quý b c l i g n cái nôi, v t mùng lên mà dòm em nh r i nói:- ng ba ham con không?- Em bi t sao c. H vô thì d mùng dòm r i thôi, có nói gì âu.- ng không b ng m hay sao?- Không.- Ch th y àn ông h h v thì h b ng con nòng nòng trên tay, coi b

m ng l m.- Nói l t tay l t chân b ng không c.- u v y thì ch c d ng n y không ham con. Mà sao coi b d ng c ng bé

u l m mà.- Làm b ch c ng gi ng gì.



Hai ch em nói chuy n t i ó thì Thu n xô c a b c vô. Thu n th y cô Quýli n h i:

- Em chào ch hai. Ch ra h i nào?- Ra nãy gi . H m nay anh s p ph vô cho hay, ch không c kho , nên

không dám i li n. B a nay kho kho n, nên ch ráng ra th m m t chút. con nó gi i ch m ng l m.

- Nhà em sanh l n n y, nh chuy n b ng mau nên ít m t h n l n tr c. Emi g p ông Ð c t , ng nói kho nh th ng, không có chi l h t.

- Tuy v y mà d ng c ng ph i vô th m cho th ng cho con ba nói vui,ng b nó n m m t mình nó bu n.

- Em vô hoài ch , m i b a em vô hai ba l n.- Ch c sanh con gái d ng ít m ng h .- Con nào c ng là con, con trai hay là con gái c ng v y.Cô Hòa h i ch ng:- Mình trong nhà ra hay ngoài hãng v ?- Tôi ngoài hãng v .- Sao h i s m mai mình i mình không em bé H u ra ây nó ch i, nó

nhà m t mình ch c nó bu n l m.- i s m mai tôi i s m, n u em nó ra ây nó làm om mình ngh không

c. Tôi m i bi u xe v r c nó r i.- i nghi p quá! N u không mu n em nó ra ây thì d t dùm nó ra ngoài

hãng... Ð nó nhà có m t mình, tôi lo quá, làm sao tôi n m yên c.- Ngoài hãng ng i ta r n r n, l n xôn, em nó ra ó sao c.- Có con x m choi ch ng nó mà h i gì.Thu n rùn vai r i b c l i c a s ngó ra sân.Con x m d t bé H u b c vô phòng. Bé H u th y m n m trên gi ng thì

ch y ri t l i ôm m ng nói l ng x ng.Cô Hòa bi u con:- Con l i th a dì hai kia con.Bé H u l i ng ngay tr c m t cô Quý r i khoanh tay cúi u mà chào. Cô

Quý ôm mà hun r i n m tay nó l i cái nôi ch em nh mà h i:- Con th ng em hay không?- Con th ng l m. Ch ng nào bi t i, con d t em i ch i. Con d t em i ra

Sài Gòn con mua bánh cho em n.Thu n ng ngó hai a con, mi ng chúm chím c i.Cô Quý nói:- Hai a nh có m t m t, gi ng d ng ba nh khuôn úc.Bé H u kéo tay em nh mà hôn, làm cho Thu n c m xúc h t s c.Cô Quý ch i m t chút r i t giã v ch ng Thu n lên xe mà v .Thu n nói v i v bé H u ây ch i ng Thu n xu ng hãng d u nói

chuy n m t lát r i Thu n s tr l i mà r c. Thu n ra i ch a c bao lâu thì conm b c vô phòng nói v i cô Hòa:

- Có cô hai l i.- Cô hai nào?



- Cô hai d i ch gì mà m y tháng tr c lên nhà mình ch i r i cô l y xea v ó.

- Ch Vân ph i không?- , ph i, ph i... cô Vân.Cô Vân ng ngoài c a dòm vô phòng, th y con x m v i bé H u thì ch ng

còn nghi ng i gì n a, nên x c vô la l n:- Ch Hòa ch sanh h i nào? Tôi ã d n ch mà sao ch không cho tôi hay?Cô Hòa ch a k p tr l i, thì cô Vân ã ôm bé H u mà hôn và h i l ng x ng:- Cháu nh dì hay không? Em cháu âu? Trai hay gái?Cô Hòa c i mà áp:- Con gái.- t quá! V a ý tôi mu n l m r i. Ðâu tôi coi con gái tôi ra sao.Cô Vân vén mùng b ng em nh ra mà nhìn. Cô r tay r chân, d m ra mà

coi u coi tai cùng h t r i nói:- Con ph i l n cho mau nghe không, l n ng má v i dì d y con h c, làm

cho con tr nên m t ph n Vi t Nam ng n các ph ng di n.Cô Hòa vui v nói:- Ch gi i l m. Có bé H u là con trai cho anh Thu n d y r i, thì ph i sanh

con gái cho ch em mình d y ch . Tôi m ng quá. Mà ch sanh c m ya r i, sao ch không cho tôi hay?

- Tôi sanh h i 2 gi tr a hôm kia. Sanh r i tôi có nh c nhà tôi ánh dây thépcho ch hay, mà ch không c dây thép hay sao?

- Không. Tôi có ng th hay là dây thép gì âu?- Ch c h em dây thép tr ch gì.- u ánh giây thép bu i chi u hôm kia thì ngày hôm qua tôi ph i c.

Mà sao t i s m mai n y tôi c ng ch a th y gì h t.- u ch a c dây thép mà sao ch hay ch lên ây?- Tôi lên thình lình, tôi có dè âu. Tôi i xe l a lên t i tôi kêu xe kéo ch y

th ng vô nhà. Tôi h i, b i nó nói ch sanh, xe h i m i v r c cháu H u,i nó ch ch tôi m i bi t mà ra ây.

- Té ra ch i thình lình mà g p, thi t là may.- May l m... Ch sanh l n n y n c m có bi t ngon và nghe trong mình có

kho hay không?- Tôi n ngon l m, trong mình kho nh th ng. T i ông Ð c t c m, ông

không cho ng i, ch bây gi tôi ng i d y tôi i c ng c.- Ý! Không nên âu ch . Ð ng có s c, ch ph i n m, ch ng nào Ð c t cho

phép ch m i ng i d y.- Tôi nói cho ch hi u s c m nh c a tôi ch tôi âu dám cãi Ð c t . Ch coi

con nh nó gi ng ai v y ch ? H i nãy ch hai tôi nói nó gi ng cha nó. Chcoi nó có gi ng tôi chút nào hay không.

Cô Vân kéo bé H u l i ng g n, cô nhìn m t hai a nh mà so sánh m t h ii nói:

- ng m t nó gi ng h t cháu H u, ngh a là gi ng anh Thu n. Nh ng màbàn tay bàn chân v i cái càm nó gi ng ch .



- Ch c hay không?- Ch c ch . Ch không tin thì i ít b a ch ng i d y r i ch coi. Anh t tên

gì ây?- Ch a khai sanh. Tôi mu n t tên theo Tây, mà nhà tôi không ch u tính

t tên Vi t Nam.- Mình Vi t Nam thì l a tên Vi t Nam mà t ph i h n.- Tên Vi t Nam bây gi bi t t ch gì?- th ng th ng tôi ki m. Ð t tên quan h l m, ph i l a tên cho t t và có ý

ngh a mà t thì sau n y nó m i phát t, m i thanh nhã.- Ch ki m tên giùm i r i nói cho nhà tôi bi t mà khai sinh.- Bi t anh Thu n cho phép hay không. Ðàn ông h có quy n làm cha m nh

m.- Sao l i không cho. Tôi làm m tôi c ng có quy n v y ch . Tôi nh ng

quy n t tên cho ch a.Cô Vân ngó em nh mà c i và nói:- c. Ð tôi ki m tên cho t t mà t cho con tôi.Cô em nh n m êm ái l i trong nôi, kéo mùng kín áo r i ng ngó cùng

trong phòng.Cô Hòa m i kéo gh l i ng i ng nói chuy n ch i.Cô vân li n nh c gh khít bên gi ng mà ng i, bé H u lên ng i trong

lòng cô, r i cô h i cô Hòa:- Ch sanh con gái, ch c anh Thu n m ng l m h ?- Coi b không m ng gì.- Sao v y? Té ra hai ông bà ch a h t nghi k nhau hay sao?- Lúc ch lên ch i, nh ch khuyên l n, nên nhà tôi i tánh chút nh.

Ch ng ch v r i, thì tánh c tr l i l n l n, c ng nh ch không có nói gìt.

- ! Anh n y k d không kìa!- y tháng nay, nhi u khi tôi bu n, tôi mu n l y xe i xu ng d i ch

ng xin phép bác m i ch lên ch i v i tôi lâu lâu. Mà tôi ngh bác có m tmình ch , n u ch i ch i thì bác nhà tiu hiu, t i v y nên tôi mu n mà tôikhông dám làm. Ch chi ch có xe h i, ch lên xu ng th ng, thì ch giúpích cho tôi không bi t ch ng nào. Xe m i xe c ngoài hãng thi u gì, tôi bi uch coi chi c nào v a ý thì l y mà dùng. T i sao ch không ch u không bi t.

- Không ph i tôi không ch u. T i má tôi không mu n s m xe h i ch . Hômch xu ng nhà tôi ch i, ch nói chuy n ó, má tôi tr l i g t quá, ch khôngnh hay sao? Má tôi nói không ph i s t n ti n, ng t vì i xe h i s r i roquá, nên má tôi không mu n.

- Thiên h i xe h i h t th y, có sao âu mà s .- y bà già nhát l m. B n ó ch v r i tôi c h t s c, mà má tôi c ng

không ch u.- Ch lên tôi m ng quá. M y tháng nay không g p c ch tôi bu n d , có

nhi u chuy n không bi t nói v i ai.



- y tháng nay m c giúp má tôi thâu góp lúa ru ng nên không i âuc. M i r nh m y b a nay nên tôi tính ch y lên tr c th m coi ch ng

nào ch sanh, sau h i th m anh Thu n m t vài công chuy n c a tôi.- Ch ph i ch i v i tôi lâu lâu.- Cha ch , tôi h a v i má tôi ngày m t tôi s v , lâu không ti n.- Ch vi t th g i v xin phép v i bác ng ch i. Ch có h a h tôi sanh ch

lên nuôi tôi m t tháng. Hôm xu ng d i nhà tôi c ng ã xin phép báci. Bây gi ch v có c âu.

Cô Vân ng i l ng thinh suy ngh .Cô Hòa nói ti p:- Tôi m c n m ây, mà nhà tôi c i ra hãng, b th ng nh nhà b v ,

bu n h t s c. Ch ch i, ng nhà giùm v i th ng nh , cho tôi an lòngt chút. Tôi mu n ch l y xe ch y v d i th a cho bác hay r i tr lên.

Ðây xu ng ó, i ít gi ng h , ch xa xôi gì. Ch ây ch i, i nhà tôitr l i r c vô trong nhà n c m r i ch l y xe ch i.

Cô Vân là ng i b t thi p, mà nghe m y l i c a cô Hòa nh v y thì b i r i,không bi t ph i nh t nh l nào. Cô ng d y b c l i g n cái nôi mà dòm em nh ,tính l p th suy ngh r i s trã l i.

Bé H u ng ng m t bên cô, v t la l n: "Ba".Thu n b c vô phòng, th y cô Vân thì ch ng h ng, nên nói c có hai ti ng:

"cô Vân".Cô Vân chúm chím c i và nói:- Em m ng cho anh c h nh phúc hoàn toàn, có con trai con gái h t.Thu n c ng chúm chím c i, ch không cám n mà c ng không h i cô Vân

lên h i nào.Cô Hòa h i ch ng:- Tr a hôm kia sanh r i, tôi nh c mình ánh dây thép cho ch Vân hay. Mình

có ánh hay không mà ch nói ch không có c dây thép:Thu n ú áp:- Tôi... quên.Cô Hòa chau mày mà trách ch ng:- Hay d ! Trí mình m c t ng vi c gì âu không bi t mà tôi c y có m t

chút ó c ng không nh mà làm!- Mình bi u ánh dây thép. Tôi ngh chuy n không g p gì nên tôi tính

vi t th c ng c. Té ra l n x n r i tôi quên l ng. Mà cô Vân ã lên âyi thì vi c c ng xong.

Cô Vân mu n cho v ch ng d t cãi nhau, nên cô nói v i Thu n:- Anh nói ph i, vi c ã xong r i thì không c n trách anh làm chi. Anh quên

ánh dây thép cho em, thì b t quá anh m t m t d p lãnh l i cám n c a emmà thôi, ch không quan h chi ó, ph i không?

- Cô trách th nào tôi c ng vâng ch u h t th y. Mà tôi quên cho cô hay, v ych t i sao cô hay nên lên th m ây.

- Em v i ch Hòa là b n ng thinh ng khí. B i v y ch Hòa có vi c thì tráitim c a em nó mách cho em hay, ch không nh ai h t. Thôi chuy n ó b



i. Bây gi em th a cho anh hay, ch Hòa ã phú cho em tr n quy n l atên mà t cho em nh . Anh có l i gì ng n c n xin nói ngay ra.

- Nhà tôi mu n th nào c ng c, tôi ng n c n làm chi.- u v y anh c ng cho phép em n a hay sao?- Tôi c ng cho phép.- Cám n. Theo t c th ng h con trai thì t theo tên cha, còn con gái thì

t theo tên m . Anh tên Thu n, sanh con trai t tên H u, thì ph i l m. tên Hòa, bây gi ch sanh cón gái, thì t nó tên H o. Ð t nh v y thì

bên phe nam "Thu n H u", bên phe n "Hòa H o", anh ngh th coi chay không?

- c l m, c l m.- Còn ch Hòa? Ch ch u hay không?Cô Hòa g t u mà ch u.Cô Vân l y làm c ý nên cô vui v mà nói:- Trong gia ình mà c thu n h u, hòa h o, thì có chi quý b ng. Sáng mai

khai sanh cho em i.Con x m b c vô t i nói v i cô Vân: "Anh kéo xe m n tôi h i cô coi anh ph i

ch cô n a hay là em vô".Cô Vân g t u bi u ph i ch .Cô Hòa ch ng h ng h i cô Vân:- Ch neo xe n y gi hay sao?- Ph i. Ð nó ch ...- Có xe nhà, còn bi u nó ch làm chi? Tr ti n cho nó i i, r i i xe h i mà

trong nhà.- Tôi còn va ly trên xe kéo.- a! H i nãy vô trong nhà sao không va ly tr ng, l i ch theo ra ây

làm chi?- m t chút r i tôi i n a.- Ch i âu?- Tôi i có chuy n riêng.- Không c. D u có i âu thì c ng em vô trong nhà n c m và ngh

tr a r i x mát l y xe mà i, ch i âu bây gi .- Cô Vân b ng , không bi t l i gì mà cãi n a.- Cô Hòa nói ti p:- Ch lên ây thì ph i t i nhà tôi ch không c phép ch khác. Ch

ng coi ch ng giùm bé H u cho tôi ch .Cô v a nói v a thò tay d i g i l y m t ng b c a cho x m bi u ra tr ti n

xe kéo r i xách c a cô Vân em qua xe h i.Cô Vân nghe gi ng bu n c a cô Hòa thì ng lòng, nên c n không cho con

m l y ti n, r i b n thân cô ra ng tr ti n xe kéo và bi u con x m xách va ly lên xe h i c a Thu n.

Lúc y, trong phòng, cô Hòa nói v i Thu n:



- Có ch Vân lên tôi m ng quá. Ch lên thình lình mà thi t là may. Ch nóich không dè nên không có nói tr c v i bác mà lâu c. Mình ráng

m ch l i nghe không.- Mình c m, ch tôi làm sao mà c m c c.- Tôi có nói r i, mà ch còn d c d c ch a nh t nh.- không nói tr c, n u mình c m c l i, s d i bà già c trông nh .- Bu i chi u nay mình có r nh hay không?- Mình h i chi v y?- Tôi mu n n u mình có r nh thì x mát mình l y xe i v i ch xu ng K

n xin phép v i má ch ng c y ch dùm trên nhà mình ch i v i tôi,ch ng tôi c ng cáp r i ch s v .

- Tôi i không ti n.- Tôi c y mình vi c gì c ng không c h t th y. Ng quá! Không bi t t i

sao mà không ch u làm cho tôi vui lòng m t chút.Thu n chau mày suy ngh m t chút r i áp:- Tôi m c h n l v i ông h i ng d i B c Liêu, bu i chi u nay ph i nhà

ng nói chuy n v i ng. Thôi tôi bi u s p ph a cô Vân v d ing c cho bà già c hay r i tr lên c không?

- u mình i c thì quý h n. Nh mình có vi c thì bi u s p ph a chi c ng c.

- tôi nói v i c r i bi u s p ph a i.- Ch có mu n d t bé H u i theo ch i, thì bi u con x m s a so n cho em r i

i v i nó.Cô Hòa th y cô Vân tr vô li n nói:- Ch Vân nè, tôi tính x mát r i nhà tôi l y xe h i i v i ch v d i nhà

ng th a v i bác cho phép ch tr lên v i tôi ít ngày. R i nhà tôi m cvi c nên i không c. Thôi, s p ph a ch i nghe không. Ch d tbé H u i v i ch .

Cô Vân ái ng i áp:- Cha ch , lúc n y tôi có vi c, s ch i v i ch không ti n.- Ch h t th ng tôi r i hay sao?- Ch h i k quá! Sao l i h t th ng?- Ch th ng tôi, mà sao tôi mu n có m t chút ó, ch l i d c d c, ki m th

ch i? Mà vi c ó ch ã có h a tr c v i tôi, nên tôi m i dám y34 ch .Tôi nói thi t, n u ch không ch u trên n y ít ngày, tr c nói chuy n ch icho vui, sau coi ch ng giùm bé H u, thì tình ch em s d t, b i vì ch cóth ng tôi âu mà tôi dám làm ch em v i ch n a.

- Tôi mu n tôi th m ch m t chút r i tôi v ; khi nào ch v nhà r i tôi slên ch i lâu lâu.

- Tôi c n có ch bây gi ây ch . N m trong n y bu n quá, ph i có ch vô ranói chuy n ch i tôi m i vui.

Cô Vân ngó ngay Thu n mà h i:

34 nh , m n ng i khác giúp mình



- Ch Hòa ép tôi ph i ch i v i ch , mà anh Thu n b ng lòng hay không?Thu n xây m t ch khác mà áp:- u c v y thì tôi mang n cô l m, sao l i không b ng lòng.Ti ng chuông nhà th vang rân. Cô Hòa nói v i ch ng:- i hai gi r i. Thôi mình r c ch Vân v i em v n c m i k o ói

ng. Ch Vân x mát l y xe i v i bé H u v K s n nghe không. Th ai bác r i ch tr lên ghé cho tôi hay tr c ng tôi m ng.

Thu n t giã v , d n ng i nuôi lo d n c m cho v n, r i m i ra xe mà vCây Quéo v i cô Vân và bé H u.

i b p d n c m r i Thu n m i cô Vân i n. Trong lúc n c m Thu n ít nóichuy n, mà coi b nh có vi c gì làm cho trí Thu n lo ra. Ch ng n c m r i, Thu nthan m t, nên xin l i cô Vân ng lên l u mà ngh li n. Ðúng hai gi r i Thu n tính

y xe mà i, h a v i cô Vân h ra t i hãng s bi u s p ph em xe v li n ng cô i S n v i bé H u.

Cô Vân h i:- Em i m t l t v i anh, ra hãng anh xu ng r i bi u s p ph a em i K

n không c hay sao, nên ph i b t xe ch y ra ch y vô nhi u b n?- Cô i bây gi còn n ng l m.- Xe mui mà n ng gi ng gì, i s m ng v s m.- Cô mu n i m t l t c ng c.Cô Vân bi u con x m thay cho Bé H u r i d t nhau lên xe mà i m t l t.

n 6 gi chi u cô Vân i K S n và ghé Vi t Nam Y Vi n, cô Hòa v a th yn v i con b c vô phòng, li n h i:

- Ch v K S n m i tr lên ph i không?- Ph i. Tôi m i lên t i ây.- Bác có vui lòng cho phép ch trên n y ch i v i tôi không?- Bà già cho, song d c d c l m.- i sao bác d c d c?- Má tôi nói ch m c n m trong nhà th ng, tôi nhà m t mình v i anh

Thu n thì coi không c.- y bà già x a g t v phong hóa quá. Con trai v i con gái không c

trao cho nhau trên tay, không c ng i chung m t chi c chi u, khôngc n chung m t mâm c m.

- Theo phong hoá x a thì v y ó. Mà trong làng ph n nhi u h c ng còngi chính ch n l m ch .

- Chúng ta h c theo m i, nên quen theo phong hoá m i, chúng ta không knh ng t c x a n a. Ch i m t xe, ch m t nhà v i ch ng tôi, r i sao màkhó coi? Ch là b n thi t c a tôi, l i n trong nhà tôi, ch ng tôi là ng icó h c th c, d u cho có máu dê tràn tr trong trái tim i n a, c ng không

dám ch c gh o ch . Ch có c t ngh a cho bác hi u hay không?- Có ch . Má tôi nói nh v y, ch không có c n.- , c... Tôi nói riêng cho ch bi t: Tôi n n n xin ch trên n y ch i là có

ý mu n ch gi ng ngh a giùm cái o làm ch ng cho nhà tôi bi t mà itánh l i. Chuy n tr c ch nói s qua mà coi có k t qu b n. L n n y ch



lâu, ch nói nhi u, ch c nhà tôi h t làm cho tôi c c lòng n a. Ch nhà m tmình, ch nói ti n l m. Xin ch làm n ráng nói giùm, m i b a ch nói m tchút, ch c nhà tôi nghe.

- Tôi s h t lòng làm cho v a ý ch .- Tôi cám n l m. Thôi, ch d t bé H u v trong nhà mà ngh . Nhà tôi có ghé

i nãy, ã v tr ng r i, ch c i ch v n c m.Cô Vân l i cái nôi mà dòm em nh , r i d t bé H u ra Cây Quéo.Thu n m c mát i th th n trong hoa viên, ngó th y xe cô Vân, l t t

c ra chào r i hi p nhau i vô nhà.



Ch ng 10

Bé H u yêu cô Vân. H i tr a nó nghe nói s c i v i cô xu ng K S nch i, thì r n r c trong lòng, ng tr a không c. n c m t i r i nó li n bu n ng ,nên nó kêu thi m x m bi u em nó lên l u ng nó ng .

Thu n kêu con nh bi u nó lo gi ng mùng trong phòng khách t ng d icho s n ng cô Vân ngh b i vì i lên i xu ng K s n hai l n ch c cô m t, nên ph ingh s m. Thu n l i m c có vi c ph i i Sài Gòn m t chút, r i xin l i v i cô Vân lênxe mà i.Cô Vân nhà có m t mình cô bu n, nên bi u b i óng c a r i cô vô phòng c sách

a Thu n mà ng i xem nh t báo. Ng i lâu m i l ng, nên nghe ng h gõ 10 gi ,cô bèn t t èn vô mùng n m r i ng quên. Thu n v h i nào cô không hay.

Sáng b a sau, lúc n m tâm, cô Vân h i Thu n:- i hôm anh i t i m y gi anh m i v ?- Tôi v h i 12 gi .- Anh có ghé ngoài Vi t Nam Y Vi n hay không?- Có. Tôi ra nói chuy n ch i v i nhà tôi trót gi .- i hôm em có ý ch anh v ng em h i ý ki n anh v m t vi c em

ng tính mà làm. Té ra em n m ng quên, anh v em không hay.- Cô mu n h i vi c chi?- Không g p gì mà v i. Thôi, t i nay anh có r nh r i em s nói cho anh

nghe.- c... Tôi s xe riêng c a tôi nhà. B t lu n gi nào, cô mu n ra y vi n

mà th m nhà tôi hay là mu n i âu, thì cô bi u s p ph c m bánh cho côi.

- Còn anh, xe âu anh i?- Tôi có xe khác, xe c ngoài hãng thi u gì.

n r i Thu n l y xe c mà i. Cô vân bi u thi m x m thay cho bé H u r icô c ng d t nó lên xe m i mà ra Y Vi n th m cô Hòa.

Bu i s m mai hôm ó ã v y, mà bu i chi u c ng v y, cô Hòa th y cô Vâni bé H u thì cô vui v vô cùng, m con m ng nhau, ch em trò chuy n v i nhau

không d t.i b a y, n c m r i, cô Vân th y Thu n c ng s a so n nh b a tr c,

ng nh mu n i âu thì cô h i:- Anh mu n i âu hay sao?Thu n d d m t chút r i áp:- Tôi mu n i m t vòng ra Sài Gòn.- Ðêm nào anh c ng i, n u ch Hòa hay, ch c ch s ghen cho mà coi.Thu n chau mày suy ngh .Cô Vân c i nói ti p:- Em tính t i nay em h i th m anh m t vi c, té ra anh m c i thì thôi.Thu n kéo gh ng i và h i:- Cô mu n h i th m vi c gì?



- Vi c n y ph i nói dài l m, mà có l ph i cãi, ph i bàn tính, b i v y n u ítgi thì nói không ti n.

- Vi c quan h l m hay sao?- Quan h l m.- Tôi i ch i, ch không có vi c gì g p. N u cô mu n nói chuy n, thì tôi s

nhà, không h i chi.- u anh b ng lòng nhà, thì anh thay mát cho thong th , r i em s nói

cho anh nghe.Thu n ngó cô Vân mà th dài, r i i thay mát.Cô Vân qua phòng c sách mà ng i có ý mu n Thu n c ng vô ó ng àm

lu n thong th .Thu n thay r i, trên l u i xu ng dòm th y cô Vân ng ng i trong

phòng khách, nét m t nghiêm ngh làm cho t ng m o thanh nhã xinh p càngthêm kh ái, thì chau mày r i d d không mu n b c vô. Thu n l y m t gói thu c

i m t h p qu t ra c a ng t thu c mà hút d ng nh c n ph i nh tâm nhtrí m t chút r i m i ng35 tr vô.

Cô Vân ch cái gh d a bàn vi t mà m i Thu n ng i ngay tr c m t cô, ngnói chuy n cho ti n.

Thu n ng i ngó cô Vân r i nghiêm ch nh h i:- Cô có chuy n chi âu nói ph t (nói li n ra ngay) cho tôi nghe th coi.Cô Vân tr m ngâm m t chút, a tay vu t mái tóc xem r t d u dàng, nhích

mi ng mà tr m t n c i r t h u duyên r i ch m rãi nói:- c chân vào th cu c ai c ng ph i v m t cái ng tr c cho s n noi

theo ó mà i, n u may nh m ng b ng th ng, hay là r i g p ngchông gai, c ng ph i ráng i cho cùng cho t t. Ph n em là gái, lúc nh ph itùng quy n cha m , b i v y cách n m n m tr c má em nh c n duyêncho em, ngh a là v s n con ng i cho em b c t i, kh i ph i nh clòng tìm ki m. Em nói thi t, d u em không có tình gì v i ng i h a hôncùng em, nh ng mà c n duyên c a m nh, thì em ph i ghi tâm kh c c t,

i v y trót 5 n m tr ng em kh c trong trí hình dáng ng i y là b ntr m n m c a em, em rèn lòng t p tính ng làm v ng i cho x ng áng.Ch ng dè cách m t n m nay ng i y g i th xin h i h n!... Vì em khôngcó tình tr c, nên s h i hôn không ng tâm lo n trí em c. Tuy v ymà s m t ng c a em thình lình v tan, c nh gia ình em toan s p ttr c thình lình s p nát, r i ph n em c ng nh chi c thuy n ra gi a bi nmà g y bánh lái, cái ng i c a em c ng nh ã bít ngang. Anh ngh

ó mà coi cái kh v ph n trí c a em n b c nào!... May em có h c th c,mà l i không nhi m ái tình c a ng i h a hôn; may em t p tìm xu h ng

m thu t, không k n gia ình n a, nên m t n m nay em m i cvui v i s s ng mà lo báo hi u cho m già. Nh ng mà có êm em ng i óngió tr ng mà suy ngh , thì em th y i c a em, tuy th thái, song tr ng

ng. i ph i làm cho s s ng có ý ngh a, ph i làm vi c gì cho có ích,

35 m h , s t s ng



ch mà s ng mà h ng gió vui tr ng, s ng ng n ngon ng kho , thìng làm gì, cái i c a ch Hòa có m c ích rõ ràng: ch s ng ng làm

vui cho ch ng, s ng ng nuôi con cho khôn l n mà duy trì xã h i. Còn cáii c a em có m c ích gì âu?

Nãy gi Thu n ch m chú ngó cô Vân mà nghe cô nói. Ch ng nghe t i ó thìcúi m t xu ng bàn, ch ng tay lên trán mà th ra.

Cô Vân ngó ngay Thu n mà nói ti p:- u khi nào em bu n là bu n ch ó, bu n mà không bi t t v i ai c.

Má em già c , có hi u tâm h n em c âu mà em nói... Ðêm n ngoàiLong H i, em c àm lu n vi c i v i anh. Trong lúc nói chuy n anhcó than r ng i n y con gái x mình ham s giáo d c v trí th c, mà thi ugiáo d c v gia ình, b i v y ch ng có ch ng không bi t xây n n móngcho h nh phúc gia ình v ng b n. Anh c ao ng i có ti n có chí x ngra l p nhà tr ng chuy n d y con gái cho tánh tình cao th ng, cho bi ttôn tr ng gia ình, cho bi t ng ph i mà i, ng qu y mà tránh. Anh

i t ý mu n cho em ra làm vi c y, anh nh hay không?Thu n g t u, áp:- Tôi nh . Cô c nói ti p i.- a rày v nhà, em suy ngh l i, thi t l p nhà tr ng mà d y nh v y, là

t u h u ích nh t trong bu i n y. Làm vi c ó là xây n n h nhphúc cho t ng lai m i gia ình. M i nhà u có m t ng i v hi nchuyên lo giúp vui, gi i bu n, tr ng chí cho ch ng, chuyên lo nuôi d ng

c sóc, d y d con, cho ch ng r nh trí mà c nh tranh v i thiên h ngoài,u gia ình h t th y u c nh v y, phong hoá m i thu n m , xã h ii t n phát. Em có t vi c y má em nghe, r i em xin phép cho em l p

th m t nhà tr ng t i Sài Gòn ng em giúp ích cho i và làm cho sng c a em có ý ngh a. Má em vui lòng cho phép em r i. Em m ng l m.

Em lên ây là có ý c y anh giúp em tán thành vi c y. Anh ph i giúp emki m mà mua ho c m n nhà hay là ph , ch nào mát m thanh t nh

nhà tr ng, anh c ng ph i giúp em s p t cái ch ng trình giáo d ccho có th th c rành r và c n ích ng i cho kh i l c ng. Ph i có anhgiúp s c thì em m i làm c. V y ch anh s n lòng giúp em hay không?

Thu n bi n s c, ng d y i t i i lui trong phòng, không dám ngó cô Vân,mà c ng không bi t ph i tr l i th nào. Cách m t h i lâu Thu n m i ng l i mà

i:- Cô ã có t s cô tính ó cho nhà tôi nghe ch a?- Không. Ch Hòa không a lo vi c bao ng, mà lúc n y ch m c sanh, n u

nói cho ch bi t thì r n trí ch ch không ích gì. Em mu n tính riêng v ianh mà thôi, ch ng nào xong r i s cho ch Hòa hay, ngh không mu n gì.

Thu n t thu c mà hút r i i t i i lui n a, s c m t có v lo l ng l m.Cô Vân b c ra ngoài mà u ng n c r i rót b ng vô m t tách n c trà nóng

cho Thu n u ng. Th y Thu n l l ng thì cô h i:- anh không s t s ng giúp em. T i sao v y?Thu n ngó ngay cô mà áp:



- Cô không hi u t i c nào mà tôi không s t s ng hay sao?- Không. Anh nói cho em nghe th coi.- Xin cô ng bu c tôi ph i nói... Tôi s tôi không có th giúp cô c, nói

bao nhiêu ó thì r i.Cô Vân c i mà nói:- Em ã nh t nh r i. D u anh không ch u giúp em c ng làm. H em làm

i thì t nhiên anh ph i ch b o, ch không l anh làm l c.Thu n rùn vai l c u mà nói:- Khó h t s c! Xin cô tôi suy ngh m t vài b a r i tôi s tr l i. Nói d t l i

Thu n li n b c ra ngoài r i i th ng ra sân, d ng nh mu n tìm cáikhông khí khác ng kho trí, mu n nhìn cái quang c nh khác ng nhlòng.

Trong ba ngày sau, Thu n c l p th mà lánh không dám ngó cô Vân, màng không mu n nói chuy n v i cô. Ð n b a n, ph i ng i chung, thì Thu n ép con

lên ng i ng ch c con nói hoang àng cho kh i ph i àm lu n v i cô Vân v câuchuy n mình không mu n ng n n a.

t êm, trong nhà v ng hoe, trên d i im lìm, mà Thu n n m tr n tr c hoài,không ng c. Thu n khoác mùng chun ra, t thu c mà hút r i nhè nh xu ngthang l u, tính xu ng phòng c sách ki m m t cu n sách lên xem ng d gi c ng .Ch ng dè xu ng phòng c sách l i th y cô Vân ng ng i t i bàn vi t mà vi t, cái

èn ng, bao ch p màu xanh, trên bàn r i m t cô sáng r . Thu n ng d dngoài c a, d ng nh mu n th i lui; mà r i không bi t Thu n ngh th nào màThu n chau mày h m h b c nh u vô và ng d a bàn, g n m t bên cô Vân mà

i:- Khuya r i sao cô ch a ng ? Cô còn vi t gi ng gì ó?Cô Vân ngó lên, th y Thu n thì c i mà áp:- Em tính t cái ch ng trình giáo d c cho nhà tr ng c a em. Anh không

ch u giúp em thì em làm m t mình. Ð em s p t xong r i em c choanh nghe và c y anh bình ph m. D u anh không giúp song anh c ng bìnhph m chút nh ch , ph i không?

Thu n không tr l i, b c l i v n cái èn plafond36 b t cháy lên sáng loà r ing i t i cái divan có lót n m xanh d a vách t ng mà ngó cô Vân trân trân.

Cô Vân h i:- h i hôm t i bây gi anh ã ng hay ch a?- Ch a.- Sao anh bi t em còn th c mà anh xu ng ây? S l p nhà tr ng nó làm

n trí em ng không c. H i 10 gi , em nghe trên l u im lìm, em t nganh ã ng r i, nên em lén vô ây v n cái èn nh mà t th ch ngtrình. Em không dè anh còn th c.

- Ðêm nay tôi ng không c, tính xu ng ki m m t cu n sách mà cng gây gi c ng . Tôi c ng không dè cô còn th c.

36 tr n nhà



- Anh mu n u ng ca ph không? Ð em kêu con nh ây n u n c r i emlàm cà phê cho anh u ng.

- Thôi ng kêu cho nó ng . Tôi có èn n u n c, tôi l y mà n u c ngc.

Thu n ng d y b c ra ngoài phòng n, m t r u l y l p c p.Cô Vân ng ngó cùng trong phòng c sách. Cô m c m t b mát b ng l a

tr ng, vì l a m ng nên nó t bày cái hình vóc y u u kh ái c a cô càng thêm rõràng, vì áo bâu nh nên nó cho th y c , cái ót c a cô tr ng trong m m m i.

Cái phòng c sách c a Thu n d n c ng thi t p, làm cho c nh v i ng ing nhau vô cùng. Phòng r ng rãi, phía trong cái bàn vi t; phía ngoài mà i

di n v i bàn y, thì lót cái divan ngh tr a. D i c a s , bên tay m t có m t cáibàn bát giác th p v i hai cái gh xích u ng n m lúc l c mà gi i trí. Trên vách

ng phía sau bàn vi t có treo m t cái khuôn hình l n, v b ng d u, v hình giaquy n c a Thu n; cô Hòa ng i ôm bé H u trong lòng; Thu n ng sau l ng cô, tay

n gh mi ng chúm chím c i, t v b o h cho v con luôn luôn.Cô Vân ng ng mà xem t gi y cô ã vi t, thì Thu n tr vô, tay b ng

t mâm có bình cà phê, bình ng, èn n u n c, ve n c v i hai cái ly l c càphê. Thu n mâm trên bàn bát giác d i c a s r i qu t h p qu t t èn n u

c. Cô Vân b c l i ng m t bên và nói:- Anh s m h t.- Ban êm tôi hay th c khuya c sách. Tôi s m s n ng làm cà phê,

ho c n u trà mà u ng, kh i ph i kêu a làm m t gi c ng c a nó.- a nay anh em làm cho.Cô Vân dành rót n c l nh vào m mà t lên cái èn. Cô ra ngoài l y cái

kh n bàn mà lau ly; cô làm l ng x ng, ch n c sôi ng ch cà phê. Thu n l i divanmà ng i, ch ng tay trên g i, m t ngó cô Vân; vóc cô thanh nhã g n gàng m t cô sáng

vui v , tay cô d u nhi u tr ng trong; hình dung p y trong th phòng thanhnhã n y, làm cho r c r . Ngó ng i, ngó c nh lòng Thu n ng n ng , l i thêm êmkhuya v ng v im lìm gây ra không khí ch a chan tình t , nên Thu n ng n ng r i

m xúc, Thu n nh có nhi u êm Thu n c ng ng i t i ây mà c sách, cô Hòang vô ây r i khi thì ng i, khi thì ng mà nói chuy n v i Thu n, nh ng mà

ch ng có l n nào Thu n c m xúc nh bây gi , v a vui v v a bu n b c, ng n ngangtr m m i trong lòng, mu n nói ra, nói không c, mu n xa lánh, xa không n .

c sôi, cô Vân xúc cà phê vô ly l c r i ch n c vô, m t ch m chú ngó,tay dãnh m y ngón, c p m t r t h u tình, ngón tay nh r c. Làm xong, cô ngng m nghía r i kéo m t cái gh phô t i l i ngay tr c m t Thu n và nói:

- cà phê xu ng r i em s b ng l i cho anh u ng.Thu n l ng thinh.Cô Vân tr l i bàn bát giác, cúi dòm hai cái ly coi cà phê nh u thông hay

không và nói ti p:- Ch Hòa v n phi n anh hoài. Ch than v i em n a. Em xin anh ph i th ng

ch . N u anh c l l ng, làm cho ch không th a mãn v o v ch ng thìem bu n l m v y.

Thu n c ng c l ng thinh.



Cô Vân th y cà phê xu ng g n y ly, cô m i b ng m t ly em l i trên ghphô t i, tr c m t Thu n, r i l i l y bình ng v i cái mu ng r i h i:

- Anh mu n m y mi ng ng?Cô th y Thu n ng c m kh n mu soa mà ch m n c m t, thì cô ch ng

ng, ng ngó Thu n mà h i:- Có chuy n chi mà b a nay anh bu n d v y?Thu n c ch m n c m t, không tr l i.Cô Vân bình ng d a bên ly cà phê cho Thu n, r i xây l ng i l i bàn

bát giác, v a i v a nói: " i vi c nào nó c ng có th làm cho mình chán ngánc h t th y. Mình ph i l y c p m t hi n tri t mà khinh th nó, mình ph i l y lòng

o c mà phân x nó, thì mình m i kh i bu n".- Anh bu n v vi c làm n hay bu n v vi c nhà?Bây gi Thu n m i th dài mà áp:- vi c làm n thì tôi c ý l m, có chi âu bu n. Tôi bu n là bu n v vi c

nhà, vì nó không làm cho tôi vui s ng ch nào h t.Cô Vân day l i h i:- Té ra anh c ng còn phi n ch Hòa n a hay sao?- Tôi không phi n ai h t. Tôi bu n v m ng s c a tôi mà thôi.- Anh bu n v kho n nào? Anh có t cho ch Hòa bi t hay không?- làm chi? Nhà tôi có hi u tâm h n c a tôi âu mà ph i t .- ch ng v i nhau ã có hai m t con, l nào ch Hòa không hi u tánh ý

anh.- Thi t nhà tôi không hi u tâm h n c a tôi, ho c không mu n hi u. Cô lên

ch i m i vài l n mà có l cô hi u h n.- Ph i. Em hi u l m. Em t ng ch Hòa còn hi u nhi u h n em ch .- Không. Không ph i v y âu. Cô hi u tôi, ch nhà tôi không hi u.- Em hi u anh, v y thì anh bu n v ch nào anh t cho em nghe m t chút.- Khó nói l m.Cô Vân b ng ly cà phê l i g n ly c a Thu n r i cô nh c m t cái gh phô t i

a em tr c divan mà ng i và nói:- i ch Hòa không ch u b cái thói ghen, nên anh c c lòng ph i không?Thu n b vài mi ng ng vô ly cà phê, mà c m mu ng v a khu y v a áp:- Thói ghen ã làm cho tôi b c mình r i, mà c ng còn nhi u thói khác n a,

ch không ph i ghen mà thôi.- Ch còn làm sao n a?- Tôi ã t v i cô hôm n , tôi là ng i chán i. Tôi ph i m n c nh gia

ình v i cu c làm n mà làm ch tr n ng kéo dài s s ng. Cô nhhay không?

- Em nh l m. Em c ng hi u t i nh v y nên anh h t tâm chí vào cu clàm n ng kh i suy ngh v vi c khác; t i nh v y nên anh lo xây n n

nh phúc gia ình ng vui h ng mà quên h t vi c khác.- Rõ ràng cô hi u, còn nhà tôi không hi u, b i không hi u nên c theo c n

nh n v s tôi ham làm n, c theo phi n trách ng.



Thu n b ng ly cà phê u ng, cô Vân a tay lên vu t mái tóc mà suy ngh , r inói gi ng r t bu n:

- i giáo d c b t ng, tâm chí b t hi p nên m i ra nh v y ó.- Ph i. Cô nói ph i l m. Giáo d c ã khác, mà tâm chí c ng khác, b i v y

tuy v ch ng v i nhau ã có hai m t con, mà không c m t d p nàovui v h t. Ch chi nhà tôi nó có giáo d c nh cô, có tâm chí nh cô, thìhân h nh sung s ng bi t ch ng nào.

- c n duyên anh ch ng nên n n n.- Nói thi t cho cô nghe, ch không ph i n n n. Trong o v ch ng, g p

may thì nh , g p r i ph i ch u, n n n sao c. Hu ng chi ã có con lòngthòng r i, r t b sao ành mà n n n.

- Khó quá! G p ch Hòa thì nghe ch trách anh; g p anh thì nghe anh tráchch Hòa. Em bi t li u th nào bây gi ; em ph i g n, em m i gi i lòng nghi

cho hai ông bà c. V y thì anh giúp em l p nhà tr ng cho mau i,ng em v Sài Gòn em , r i em l p th làm cho hai ông bà thu n Hòa.

Thu n l c u:- Xin cô ng nh c t i vi c ó... Vi c ó là vi c tôi lo s lung l m.- Sao v y...? Anh s n i gì...?- Cô g n tôi thì tôi càng bu n nhi u h n n a.Cô Vân ng b ng ly cà phê mà u ng, cô nghe Thu n nói nh v y, thì cô l y

làm l , nên cô ngó Thu n trân trân.Thu n t thu c hút và h i:- Cô có hi u t i c nào mà tôi không mu n g n cô hay không?- Không...- Ðêm ngoài Long H i, cô àm lu n vi c i v i tôi, cô làm cho tôi th y rõ

cô c ng là m t ng i chán i nh tôi, cô c ng có cái tâm h n gi ng h tnh tôi. Cô v i tôi thi t là ng tâm ng chí. Nghe cô nói chuy n r i tôisanh m i c m tình trong lòng. T i s c m tình y mà tôi lo s , không mu n

n cô, cô hi u hay không?- Cô Vân bi n s c, ng c m t ngó ngay Thu n, Thu n c ng ngó cô. Hai

ng i nhìn nhau r i d ng nh h th n, nên Thu n ng d y mà i trongphòng, cô Vân thì cúi m t, l y cái mu ng khu y cà phê mà suy ngh .

Thu n i qua i l i m t h i r i nói: "Cô nh l i mà coi, t êm y tr v sau,tôi không dám ng i m t mình v i cô, tôi không dám àm lu n v i cô n a. Hi u tâm

n nhau, mà không t ni m riêng v i nhau c thì ng i chung v i nhau r t khóch u, àm lu n v i nhau r t hi m nguy. Th y hình d ng cô, nghe câu chuy n cô nói

nhiên tôi ph i so sánh trong trí. H so sánh thì qu y l m, h i l m cô hi u không?...Tôi s l m, tôi lo l m, b i tôi s , tôi lo, nên l n tr c tôi nài n xin cô l y ch ng... Côcó ch ng, thì ho c may tôi m i yên lòng yên trí c. Bây gi cô hi u c ý tôich a? Tôi lo s nên hôm cô lên l n n y tôi không vui; mà h m nay tôi c tránh cô, tôikhông dám nói chuy n, tôi không mu n cho cô l p nhà tr ng, y là t i nh v y ócô hi u ch a...?

Cô Vân xây gh l i ng i ngó Thu n mà h i:



- Anh có bi t nh ng l i anh nói v i em nãy gi nó làm em bu n nhi u l mhay không?

- Tôi bi t l m ch . Tuy bi t mà tôi ph i nói, y là vì tôi mu n cho cô hi u rõtâm h n c a tôi, ng chúng ta li u ph ng tránh cho kh i cái ho tan nát

a nhà h h i danh d .- Em ph i làm sao bây gi ?...- Tôi c ng không hi u tôi ph i làm sao!... Ph i chung ch v i ng i không

ng tâm ng chí, còn ph i xa lánh ng i ng giáo d c, ng tâm h n,ng v i c nh i nh v y, thì có thú v gì mà s ng! Có l ch t là m t

ph ng gi i thoát hay nh t...- Anh Thu n, anh ng có ngh nh v y ch . Anh quên hai a con c a anh

hay sao?- Tôi nh l m ch . B i tôi nh , nên thà tôi ch u th ng kh v tâm h n nh

y ây ch tôi không dám th ng ng i tôi th ng. Cô còn mu n cho tôiph i làm gì n a?

- Em mu n anh coi em nh em ru t c a anh: anh ng nuôi ý gì khác.- Tôi c ng mu n nh v y l m, ng t vì cái b nh ái tình nó l m vào trái tìm tôi

i, làm sao mà em ra c.Cô Vân b i r i trong trí quá, nên r ng r ng n c m t.Thu n chau mày mà nói ti p:- Tôi v i cô là m t c p v ch ng m i ph i. T i sao tr i l i khi n bà già h a

cô cho ng i vô tình b t ngh a ng ngày nay cô th t chí chán i. T isao h i tôi bên Tây v , tr i khi n tôi l t t c i v làm chi, nên tôi ph ich u c nh i vô v ? Ông tr i vô ý l m! N u ông h u ý, ông bi t th ngloài ng i, thì ông l a c p ng tâm ng chí nh tôi v i cô ây mà cho

t tóc tr m n m, thì c nh i vui v bi t ch ng nào! Ban ngày tôi ra ngoàilo c nh tranh cùng thiên h , cô nhà lo nuôi con lo d y con, lo s p t vi cnhà cho thanh th n, ng chi u tôi v tôi có s n c nh vui v mà th ngth c cho h t m t trí nh c lòng. Ban êm ho c ng i chung v i nhau trongphòng, r i tôi c sách cho cô nghe, cô ngâm thi cho tôi h ng, v ch nglu n àm th s bình ph m nhân tình, ho c d t nhau ra hoa viên mà h nggió xem tr ng, r i cô n m t hai bài cho tôi nghe, tôi b vài óa hoa màth ng cô gi a ám hoa th m, ch ng mê m n thú ái ân, d i bóng tr ng

, v nh to l i o ngh a. Gia ình nh v y là gia ình xu t chúng. C nhi nh v y là c nh i th n tiên, T i sao mà ông tr i không cho chúng ta

p gia ình y, không cho chúng ta h ng i y? T c l m! T c l m!Cô Vân là gái a tình a c m, nghe nh ng l i lãng m n nh v y thì cô d n

lòng không c, nên cô kêu l n:- Anh Thu n, nín i ng có nói n a!Thu n ngó s ng cô r i bi n tình lai láng trong lòng, không còn k ph i qu y gì

a, nên v i vã b c l i ng m t bên cô mà nói:- c quá, không th nín c! Ðã không c làm v ch ng v i nhau bây

gi nói chuy n cho h h i c ng không c phép hay sao?



Cô Vân xúc c m quá nên không nói c n a, cô ng i ngo o u nh m m tmà gi t l chan hòa.

Thu n c ng v a khoan khoái, v a c m ng, v a dan díu, v a mê m n, nênng im lìm, không nói m t ti ng nào n a h t.

Cách m t h i lâu, cô Vân m m t ra, ch t th y cái khuôn hình gia ình c aThu n treo trên vách, th y hình cô Hòa ng i ôm con trong lòng mà c p m t ngó côtrân trân, thì cô v a kinh kh ng, v a h th n, tái m t run tay, cô l t t xô Thu ndang ra xa, r i ch khuôn hình v a khóc v a nói:

- Ch t, ch t, còn gì, anh Thu n!... ch Hòa ng i ngó chúng ta kia kìa...! Nhnhu c l m, x u h l m!

Thu n c ng ng c m t nhìn khuôn hình, th y c nh gia ình c a mình sumy, thì b n r n tay chân, r i lo n tâm th n, nên ng ch n ng n nh ng i m t trí.

Cô Vân ng d y b c l i bàn vi t r i l y kh n lau n c m t và nói:- Chúng ta ã qu y nhi u l m r i. Anh nên lên trên l u mà ngh i... Sáng

mai em v li n, không th n a c... Chúng ta ph i xa nhau; t ràychúng ta ph i tránh nhau, n u còn g n nhau n a s ch ng kh i mang taiho .

Thu n chau mày suy ngh , mà hai hàng n c m t nh u ròng ròng, ch c làtrong lòng t c gi n mà l i au n l m. Suy ngh m t h i lâu r i Thu n day l i mànói qu quy t:

- a rày tôi t ng m t mình tôi c m m n tánh tình tâm chí cô mà thôi, chtôi không dè cô c ng c m nh tôi v y. Hôm nay chúng ta bi t c tình

a nhau r i, th thì chúng ta ph i nuôi m i thâm tình y, d i gì ph i tr nlánh mùi tri k tri âm, ng mang mãi n i s u n i th m.

- Anh Thu n, ng nói qu y n a, anh quên gia ình, anh quên hai a cona anh hay sao?

- Gia ình!... Con!... Tôi mu n b h t c nh i c mà l p c nh i m i chothích h p v i tâm h n c a tôi, ng tôi h t c c lòng nh c trí n a.

- Anh iên r i hay sao? Hai a nh là máu th t c a anh. Ch Hòa là ng ianh h a h n tr m n m. Anh không c phép khinh r . Em không choanh ph m u b t ngh a y. Em khuyên anh có can m mà n tình v iem i. Ð o ngh a và phong hoá u bu c anh ph i làm nh v y. C ch

a chúng ta h i nãy ã trái o ngh a, ã ph m luân lý nhi u l m r i. Ð ii ch Hòa em ã h th m không bi t ch ng nào. T rày em h t dám ngó

ngay ch n a. N u anh có chút c m tình v i em, thì xin ráng gi cho cáitình y cao th ng, xin anh tránh cho danh d c a em v n toàn, ngcho th p hèn, ng làm danh d c a em lem lu c. Chúng ta ph i quy t

nh n tình c a chúng ta li n bây gi , n tình ng làm v ng giaình c a anh, n tình ng b o h danh d c a em. N u chúng ta d cc không ành xa nhau, thì anh s l i o v ch ng, em s ph ngh a ch

em: mà r i còn gây t i ho khác n a, là gia ình anh nát tan danh giá emnghiêng ng . Vì em th ng anh l m, nên em m i khuyên anh nh v y.

u anh th ng em, thì anh ph i nghe l i em.Thu n ng tr m ngâm m t chút r i g c g t u mà áp:



- Tôi r t cám n cô v m y l i chánh áng cô m i nói ó. Th tôi iên, iênvì tình, nên tôi không k ph i qu y chi h t. Cô nói ph i, chúng ta khôngnên g n nhau, g n nhau t ch ng kh i tai ho . X a rày tôi lo s h t s c, màlo s r i c ng không kh i. H i nãy vì d n lòng không u nên tôi bày tni m riêng c a tôi, r i làm cho cô c m ng mà ph i h th m, h v i tìnhngh a ch em mà c ng h v i danh d nhi n . Tôi xin cô tha l i cho tôi...Thi t, tôi không c phép ánh danh d cao th ng c a cô. V y tôivâng l i mà n tình, n li n bây gi ... Nh ng mà... tr c khi t bi tnhau, tôi xin t thi t cùng cô, vì gia ình, vì danh d nên tôi ph i n tìnhtri k ; song tôi s ôm ch t kh i tình y trong lòng tôi cho t i gi tôi th h icu i cùng, tôi c ng ôm theo xu ng c u tuy n, không ai làm sao mà g ra

c.Nghe nh ng l i a tình au n y, cô Vân c m xúc h t s c, nên cô ch y n c

t mà áp nho nh .- Em c ng v y.Thu n ngó ngay cô mà nói: "Cám n". Nói có hai ti ng y, r i Thu n cúi u

xây l ng th ng th ng b c ra kh i phòng mà i l i thang l u.Cô Vân ngó theo, m ng vì gi v n danh d , mà au vì n m i chung tình,

i v y cô ngao ngán trong lòng, r i tuôn r i gi t l y.Sáng b a sau. Cô Vân th c d y thì Thu n ã i ra ngoài hãng bao gi r i cô

không hay. Cô th y bé H u x n b n m t bên thì cô ôm nó mà hôn, mà vì hôn n y làhôn t bi t, nên cô a n c m t.

Cô thâu x p y ph c b vào va ly, n lót lòng r i cô d n thi m x m nhà coiem, cô m i kêu s p ph bi u em xe a cô ra Vi t Nam Y Vi n.

Vì h th m nên v a b c vô th m thì cô li n nói v i cô Hòa r ng cô m i ti pc th d i nhà cho hay bà già cô có b nh và bi u cô ph i v li n, nên cô ra t

giã cô Hòa ng i xe l a v . Cái tin quan h y là m t c làm cho cô Hòa h t dámm c, b i v y cô Hòa nh n l i th m, song bu c cô Vân ph i xe h i a cô K S n cho mau, ch không ch u cho cô i xe l a.

Cô Vân nh n l i r i t giã mà i. Song ra t i c a phòng cô l i d d m t chúti tr vô nói v i cô Hòa.

- Tôi v s b n vi c nhà r i lên n a không c. V y tôi chúc ch v i haicháu trên n y m nh gi i. Tôi khuyên ch ph i ráng l y tính hòa nhã mà

i ãi v i anh Thu n, ch ng nên ghen tuông phi n trách mà làm cho nhbu n. nh là ng i ng n, ch ng tr ng chi h n gia ình, ch ng th ngai h n v con. Ch ng nghi k n a.

Cô Hòa g t u mà c i, làm cho cô Vân h th m, nên l t t ra i, không k phôn em H o n m loi nhoi trong nôi.



Ch ng 11

Ngày l n tháng qua, trót h n m t n m r i cô Vân không dám lên Sài Gòn, vì g p m t cô Hòa thì ph i th n lòng h m t, nh t là s g p Thu n, r i Thu n khêui l a tình ph ng lên l n n a, mà sanh chuy n lôi thôi. Cô c x n b n nhà, h ng

ngày ch m lo th m ng phôi pha cái v t th ng tâm, canh khuya cô bu n thìn thú c m thi mà nâng cao tình t .

Tuy nh ng l i than th c a Thu n hôm n nó còn v ng v ng bên tai cô hoài,tuy cái c nh dan díu v i Thu n v n c ng còn ph ng ph t trong trí cô hoài, nh ng tngày n tình ng cách bi t nhau, Thu n ã không g i th l i c ng không làmcách gì t ý th y m t cô n a.

Hôm tháng tr c, nhân d p n thôi nôi cho bé H o, cô Hòa có g i th m i vàtrong th có trách cô Vân v s l t l o tình ch em, không ch u lên ch i n a. Cô Vân

i âm, trong th cô m n c b n vi c nhà nên không th i c.Ðo n tình ng ch ng v ng gia ình cho Thu n là ng i yêu, n tình ng

gi v n danh d cho mình là gái có h c th c. Nh t i hai ý ngh a cao th ng y, thìcô Vân th ng c chí tho lòng, m ng th m ã tránh kh i nhu c nh , mà l i cònlàm c m t vi c i ngh a. Bây gi tâm h n cô Vân an n bình t nh, tâm h n yphát ra làm cho gi ng n c a cô trong veo, làm cho câu v n c a cô thanh nhã.

t bu i chi u cô th y tr i trong gió mát, cô m i b c ra hàng ba37 r i n mtrên gh xích u d a c a nhà ngó ra sân. Chim bay v kêu nhau chéo chét; gió th i

u nhành lay lá ph t ph . M t tr i chen l n nhu m m y c m cây h ng tây ramàu h ng h ng, ao sen n c y, a nh ng oá hoa lên trên cao nên coi l x .

Cô Vân n m ng m c nh r i ng tình. Cô vô trong nhà l y cây n kìm ôm ra,i n m mà n khúc "Ðo n tình", là khúc cô t ra trong êm tr c. Cô v a na ngâm nho nh nh cô không mu n cho ng i khác nghe. Khúc n tình cô

ngâm nh v y:

Bi n ái v a xao ng,Gi t mình em n tình,Ki p tr n d u gi c m ng,Em kh i th n g ng trinh.Bi n ái v a xao ng,

n lòng anh n tình,n d n im l n sóng,

Anh ch ng v ng gia ình.Gia ình, danh d u tròn,Tâm h n th thái, n c non rõ ràng,Ti ng ngâm v i gi ng n to nh ,Xét lòng em r t vui lòng.

37 ph n tr c nhà, d i mái nh ng không có vách



Cô Vân ngâm v a t i ó, thì có ng i tr m làng th ng b a i phát th , b clên th m mà trao cho cô m t t nh t báo v i m t phong th l n và n ng. Cô t l icám n, mi ng chúm chím c i r t h u duyên.

Ng i tr m xây l ng tr xu ng sân, v a i v a nói:- a nay ai g i th cho cô mà dán cò nhi u d .- Th n ng nên ph i dán cò nhi u ch sao.Ng i tr m nói t nhiên, ch không có ý mu n bi t th c a ai làm chi. Cô Vân

ng áp t nhiên, cô ch a hi u th c a ai, và th nói chuy n gì mà vi t nhi u, nênng quá l th ng nh v y. Ng i tr m i r i, cô li n d ng cây n d a cánh c ai c m bao th mà coi. Cô th y tu ng ch bao, l i th y con d u óng trên cò là

con d u c a nhà th Sài Gòn, thì cô nghiêm s c m t, nghi trong lòng, nên th ngth ng m bao th r t k l ng.

Trong bao có m t b c th vi t dày hai tr ng gi y v i m t t p gi y nh óngbìa p b ng gi y màu khói nhang. Lúc y tr i ã ch ng v ng t i, nh ng mà côxem b c th thì th y rõ ràng ch Thu n vi t và ký tên, còn t p gi y nh thì ngoài bìa

b n ch "Ðo n tình nh t ký".Cô chau mày ng m ngh . Có l cô nghi b c th và t p nh t ký n y có ch a

nhi u câu chuy n làm m t s an n bình t nh c a cô hay sao, nên cô suy ngh r i x pmà út h t vô bao l i, cô không ch u c. Cô bao y trong lòng r i cô v i l y cây

n mà n n a, n ng quên b t lo l ng.Tr i t i, trong nhà t èn ã lâu r i mà cô c n m hoài. Bà ch Hào, là m cô

Vân, b c ra h i:- a nay tr m ã phát nh t trình r i hay ch a? Sao con không c cho má

nghe?Ch ng y cô Vân m i ch u thôi n và l y cái bao th v i t nh t trình mà i

vô nhà.a c a s bên tay trái có lót m t ván c m lai38, tr c b ván có cái gh

ghi39 tr u n c cho bà ch dùng. Ban ngày bà ch th ng ng i t i ó; ban êm bàch c ng n m t i ó mà nghe con c nh t trình hay là c truy n.

Cô Vân i th ng vào phòng riêng c a cô mà cái bao th trên bàn vi t r im t nh t báo tr ra. Th y m n m s n trên b ván c m lai, l i c ng có s n cái èn

trên gh nghi, cô m i i l i ó ng i c nh t trình cho m nghe.Bà ch ch a c 50 tu i, s c còn kho m nh, tóc còn en huy n. Bà n m

nghe con c, m t ngó con m t vui v ôn hòa, b không lo bu n v vi c gì h t.Cô Vân c h t m c th i s r i qua ti u thuy t. Bà ch th y con c mà trí

ng nh lo ra, bà t ng con m t, nên bi u thôi, sáng mai s c ti p. Bà u ngc r i bà i vô phòng mà ngh . Cô Vân kêu ng i óng c a r i cô b ng cái èn

em vô phòng riêng c a cô mà trên bàn vi t. Th y phong th cô c m lên a g nèn mà xem ngoài bao th n a. Xem bao mà cô không ch u m ra mà c th , cô bi trên bàn, v n èn lu lu, r i qua gi ng n m, gác tay qua trán, c p m t lim dim.

38 t lo i "bàn" th p n m ho c ng i b ng g quí39 m t lo i bàn nh , cao h n bàn th ng, dùng khai tr u hay món n



Bây gi trong nhà v ng teo. Ch ngoài ng có ti ng d gáy réo r t, và àngxóm có ti ng chó s a xa xa mà thôi. Cô Vân trong trí b t r t khó ch u, b i v y cô

m m t h i r i cô v t ng d y i l i bàn vi t ng i v n èn sáng loà và m nh d nrút b t th và t p nh t ký trong bao kính th ra.

Cô xem b c th tr c, th vi t nh v y:Cô Vân ôi!

c th n y t i tay cô thì tôi xa cách quê h ng ã ngàn d m r i, d u cô cói nghi p cho gia ình c a tôi, hay là cô có lo s v b c phiêu l u c a tôi,

cô c ng không bi t làm sao mà c n ng tôi c.i sao mà tôi ph i b v con lìa x s ?

Tâm s c a tôi dài l m, khó vi t ra cho h t c. ngày ôi ta quy t nh ph i phân ly ng b o toàn danh d , ch ng v ng

gia ình, thì tôi li n m m t t p "Ðo n tình nh t ký" ghi chép ni mriêng c a tôi, khi nào trong lòng tôi c m xúc. Nay tôi g i t p y l i ây chocô. Cô xem r i thì cô s th u hi u tâm h n c a tôi trong kho ng m t n mnay, mà cô c ng s rõ bi t t i c nào tôi n tình n ngh a.

Cô Vân ôi, êm n cô v a l m le h nh phúc cho tôi th y r i cô li n l y l imà khuyên tôi hai u: 1. Ph i tr ng danh d . 2. Ph i yêu gia ình. Tuy tôiau n lung l m, nh ng vì tôi tr ng cô, tôi yêu cô quá nên tôi ph i ép lòng

mà vâng l i cô li n.Danh d thì tôi ã lo tròn, gi cho cô, mà c ng gi cho tôi n a.

Còn gia ình.... Là cái g c c a xã h i, là m c ích c a luân lý, là cái tôi kínhtr ng t lúc còn th ngây mà c ng là cái tôi ã phí nhi u công phu m i gây

ng ra c, có l nào tôi l i ành xô cho nó s p ngã. Ng t vì c nh giaình c a tôi nó ngh ch tình ngh ch ý thái quá, tôi ráng ã h t s c r i, không

còn th gi gìn cho v ng ch c n a c, b i v y tôi ph i ch u th t c v icô. Tôi xin cô tha l i cho tôi. Tôi ã xét k r i, tôi không làm theo l i côkhuyên c, ch ng ph i là l i t i n i tôi, mà chính là t i ng i b n n i tr

a tôi, thi u gia ình giáo d c, không bi t o làm v , nên ã không làmcho tôi h ng h nh phúc mà, l i còn làm cho tôi ph i ch u phi n não êmngày.

Ðêm ôi ta àm lu n v i nhau ngoài mé bi n, cô ã công nh n ph n c ac ta ph n nhi u thi u gia ình giáo d c, r i cô t ý mu n l p nhà

tr ng chuyên d y v khoa y, d y cho nhi n Vi t Nam bi t o làm v ,bi t o làm m , ng ch ng xu t giá thì có tài c mà xây d ng n n

nh phúc cho gia ình, làm cho gia ình v ng b n, vui v . Tôi c trông công i cái h o ý y, cô ráng th c hi n các lý t ng mà cô ã bày t v i tôim ngoái, c nh v y thì sau n y gia ình nh l m, xã h i nh nhi u.

Thôi, tôi vi t m y hàng n y l i cho cô, g i là l t bi t nhau, t bi t màtrong trí tôi ch ng bao gi quên hình d ng cô, ch ng bao gi h t kính m ncô, là b n tri âm tri k tr m n m c a tôi.



Thu n kính th .

Ban êm tr i mát, nh ng mà cô Vân c th r i thì cô toát m hôi.Gia ình c a anh Thu n ã tan nát r i! Anh Thu n i âu? Ch Hòa li u th

nào? Hai a nh ra làm sao? y là m y câu cô Vân t h i th m trong trí, h i màkhông áp ng40, ch nhìn ng n èn, n c m t ch y ròng ròng.

Theo l i nói trong th , thì t i v ch ng không ng tâm hi p ý, nên gia ìnhi tan rã. Nh ng mà v ch ng v i nhau ã n m, sáu n m, ã có hai m t con, vì

gì anh Thu n ành n tình ch ng v , ành d t ngh a cha con nh v y? Cô Vânsuy ngh r i mu n bi t cái duyên c y nên cô lau n c m t và d t p "Ðo n tìnhnh t ký" c a Thu n ra mà c:

Ðo n Tình Nh t Ký10. Mars- M y b a tr c l n sóng tình d n d p m m, nung n u trong tâm

can tôi, nó làm cho tôi n m hay ng i c ng c bâng khuâng t l , khó ch u h t s c.Ðêm hôm qua, ch u không c n a, tôi m i m ph t nh t41 kín y cho r i. Mayquá! Nh cô Vân có di u thu t, cô s n có thu c tr b nh tình c a tôi, cô li n âmnh hai hoàn linh d c mà r c vào cái v t th ng tâm c a tôi. Hai hoàn linh d c ycô t hi u m t hoàn là "gia ình", m t hoàn là "danh d ".

Thu c thi t là hay! thu c r c r i, tuy v t th ng tâm ch a lành li n c, songau n ã tiêu h t. B a nay lòng tôi an t nh, trí tôi th thái vô cùng, ngó v bi t

vui nhìn con bi t c m.Gia ình!... Danh d !...

ng trong cái i thiên h u tr ng kim ti n h n luân lý, u ham s vuing h n mùi o c. S ng trong cái bu i thiên h u lo tranh u mà t choc kim ti n, mua s vui s ng, giày p h t th y o c luân lý d i chân.

Th y i nh v y, tôi chán ngán quá, tính ki m ch mà tr n, ng kh i nghe nh ngvi c trái tai kh i g p nh ng u gai m t. Tôi suy ngh k l ng r i, tôi nh t nhgây d ng gia ình vui v i v con mà d p m i bu n riêng. L p cu c th ng m i

h i trí ng h t nh các vi c nào khác.Ái tình quý báu gì, hay ho gì mà say mê, nó d t ng cho mình i, r i nó

làm mình g n ph i sa ng !Ti t trinh v i trung tính là hai c l n c a àn bà con gái. Ph n mà thi u

hai c y thì ch ng có giá tr gì h t. Cô Vân bi t gi ti t trinh c a cô, bi t gi trungtín v i b n, rõ ràng cô là gái cao th ng.

Hôm qua cô l y l i chánh áng mà khuyên tôi. Tôi ch u nghe theo, thi t làmay l m. N u tôi ái tình b ng lên; nó chà p o ngh a, thì th p hèn h n cô Vânnhi u l m v y.

Tôi r t cám n cô Vân v ch dùm con m t cho tôi th y ng ph i mà i. Màtôi c ng m ng cho tôi bi t d ng tr c, kh i l c vào n o qu y.

40 tr l i41 ch ung thúi



rày tôi ch ng dám quên cô Vân, tôi ph i nh cô luôn luôn, nh ng kínhc c a cô, nh ng v ng chí c a tôi.

15 Avril- H i chi u tôi ng i d i bóng cây xoài l n mà ng m xem k hoa ua trong v n. Ng n gió hiu hiu, mùi hoa ngào ng t, làm cho tôi c m xúc. Tôi nhi n m ngoái, c ng m t bu i chi u nh v y, tôi ng i nói chuy n v i cô Vân t i

n hoa n y. Nh ng l i cô khuyên tôi ph i i tánh ý ng v ch ng hòa thu n,n còn v ng v ng bên tai tôi. Gi ng cô nói nó thanh cao làm sao, dáng cô ng i nóp bi t ch ng nào, bây gi tôi t ng t ng l i mà trong lòng tôi vui v vô cùng.

Tôi ng sung s ng c nh hoa th m gió mát, tôi ng suy ni m câu ý vcao thâm, r i tâm h n tôi mê m n d ng nh thoát kh i cõi tr n. V tôi trong nhà

i ra h i nào tôi c ng không hay, thình lình kêu tôi mà nói l n: „Mình! C m d n r inãy gi , sao không ch u vô mà n, ngu i l nh h t„. M y l i y làm tôi gi t mình,

i gi c m ng khoái l c c a tôi v tan... Cô Vân bi n m t... U ng h t s c!2. Mai.- B a nay chúa nh t, tôi nhà.Trí r nh rang, r i sinh bu n b c khó ch u quá.

i chi u tôi ra hoa viên xách n c t i cây ch i, ng gi i mu n. V tôi ng itrên th m c a, tay b ng bé H o mà n ng n u, l i có bé H u ôm b p v ng m tbên, m hôn con, con c i ng ng n, c nh xem ph i c m xúc.

Tôi ng ngó vào c nh m con dan díu y, t nhiên tôi b i h i trong lòng. Tôimu n chung h ng chút nh cái mùi gia ình, thân ái, nên th ng th ng tôi i vô, r itay tôi v n vai v tôi, mi ng tôi chúm chím c i, tôi cúi xu ng mà hôn bé H o.

tôi chau mày không vui, r i l i l y tay mà xô cái u tôi dang ra và nói: „Ê!Làm gi ng gì v y nào! Hôn con nh s gò mà cho mà coi. „

y l i y làm cho s vui c a tôi hoá ra bu n li n, ch ng khác nào thùngc vào ng n l a m i phát cháy. May lúc y nh có bé H u ch y l i ôm cánh tay

tôi mà nói: "Ba hôn con n a ch ". Tôi l t t b ng bé H u mà hôn tr tr t, m n tìnhcha con n ng nàn th cho tình v ch ng l t l t.

i sao v tôi không mu n cho tôi h ng chút mùi h nh phúc trong gia ình?Tôi ph i tìm h nh phúc khác mà h ng hay sao?Ng i nh t ký vi c n y, tôi a n c m t?

ng s gì mà mu n vui v l i không th vui v c.5. Juin.- Ðêm nay tr i m a r r t h i m i èn. Tôi ng i trong th phòng

mà xem xét l i m y cu n s thâu xu t c a hãng tôi ã em v h i t i. Tôi ngch m ch dò m y hàng s . V tôi b c vô. Tôi hay, nh ng vì trí m c ch m lo côngvi c tôi ng làm, nên tôi không l u tâm n. V tôi i l i cái gh xích u mà n m.

Thình lình v tôi h i: „M y tháng nay ch Vân không n nhà mình n a, t isao, mình?“ Tôi ch ng h ng, ng c m t lên mà áp: „Sao mình l i h i tôi?“

„Tôi ch c mình hi u, nên tôi m i h i ch sao? „. „Làm sao mà tôi hi u c. „„ Thi t mình không hi u hay sao? „ „... Không“

tôi ng d y ngó tôi, th y tôi c xem xét s sách, thì b i ra, mà s c m tm m. T i sao v tôi l i h i tôi v s cô Vân m y tháng nay không n nhà? V

tôi ghen v i cô Vân hay sao? N u ghen thì t i sao trong ba tháng nay không nói ngn cô Vân, i t i bây gi m i h môi? M y a trong nhà k v ch hay sao? Hay

là h i s m mai ch Quý ra th m r i t u sao ó?



Juin.- Ba b a rày trí tôi không an... N u v tôi ghen cô Vân, thì nh c cho thái cao th ng c a cô l m.

Cô Vân ã kh tâm lo ch ng v ng gia ình cho tôi. N u cô không cth ng công, mà l i còn ph i mang ti ng x u, thì t i nghi p cho cô, mà c ng h chotôi l m.

Không c. Tôi không cho ai c phép nói nh c cô Vân, là ng i tôi tr ng,mà ai c ng ph i kính.

9 Juin.- Không th ôm p cái u nghi ho c trong lòng c n a, nên t i naytôi th y v tôi n m m t mình trong phòng khách àn bà, tôi bèn h i: „ T i sao cô Vânkhông lên ch i n a, mà b a h m mình l i h i tôi?“ V tôi ng i d y, r i c i l t mà

áp: „Tôi h i mình là vì tôi nghi hôm tôi sanh, ch Vân lên ch i v i tôi, mình ch cgh o ch , làm cho ch phi n nên ch không lên n a ch gì. Ph i v y hay không?“„Mình coi giá tr c a tôi r quá.“ „Th àn ông th y àn bà con gái c ng nh b m

m th y ng n èn, c bu vô, k gì là ph i qu y.“ „Té ra mình s p tôi theo h ng hu kia, th y ai c ng ve h t th y h ?“ „H l u hay là th ng l u c ng v y.“ „Cha

ch ! Bây gi mình ngh tôi k t tình v i cô Vân n a à?“ „Không. Mình làm sao k ttình v i ch Vân c mà tôi nghi. Tôi làm ch em v i ch thu nay, tôi bi t rõ tánhch , nên tôi tin ch l m, tôi có nghi b y nh v y âu. Tôi nghi là nghi mình tr tài dê

i ch , mình làm cho ch bu n nên ch không thèm t i nhà ta n a ch .“ „Nh c tôiquá“ „Nh c ch nào?... Tôi h i mình, v y ch mình có b ng mu n ch Vân haykhông mình nói thi t i. „

tôi h i câu ó mà chong m t ngó tôi l m l m.Tôi b i r i h t s c, không bi t ph i tr l i th nào. N u tôi ch i, thì tôi là ng i

ch ng gi d i. N u tôi ch u thi t tôi yêu cô Vân thì ni m v ch ng s ra làm sao?Tôi chau mày l ng l . V tôi h i thúc: „Tôi m i h i mình có b ng mu n ch

Vân hay không? Tr l i i. „ Tôi nghiêm s c m t mà áp: „Không ph i tôi mu n côVân. Vì tôi là ng i có giáo d c hoàn toàn, cô ng tâm hi p ý v i tôi, nên tôi yêu cô,yêu mà tôi kính, ch không ph i tôi mu n.“ V tôi nói: „H ! Th àn ông thúi, th yai c ng mu n h t. Mu n t i ch Vân, kh i b ch m ng mà mang x u.“ Tôi rùn vai

i b i qua th phòng.n t c kh i tri h ng h c chí!42

18 Aout.- Trót hai tháng nay, tuy v tôi không nh c t i cô Vân n a. Song cghen gió ghen mây, theo ki m chuy n gây g v i tôi hoài, gây chuy n quá vãng43 r igây h chuy n t ng lai, làm cho gia ình bu n tanh, bu n n n i tôi th t chí, h tmu n lo vi c th ng m i n a.

nh i nh v y có thú v gì âu mà quy n luy n.Hôm nay sao trong trí tôi n y ra cái ý mu n ho c ch t ph t cho r i ng thoát

kh i cái vòng kh não v tâm h n, ho c c o u i tu ng xa các thói ê ti n tr nc. Tôi ngh nh v y mà tôi th y hai a con c a tôi còn ngây th , thì t i nghi p cho

chúng nó quá, nên tôi không ành ch t, mà c ng không n i tu.

42 „nh ng loài y n t c bi t âu chí h ng“. Ý nói ng i có ý chí th p th i không th hi u c ng i có chí cao43 quá kh



Tôi bu n quá cô Vân ôi! Cái i c a tôi thu nay tôi h ng h nh phúc có m tvài phút ng h mà thôi, là lúc ôi ta phát bi u ái tình cùng nhau êm n trong thphòng ó. H ng h nh phúc c bao nhiêu ó, ngh thi t là ít l m.

Cô Vân ôi, tôi kh tâm l m, cô có bi t giùm cho hay không?... Vì gia ình, vìdanh d mà tôi ph i ch u au n bu n th m nh v y... Cái giá c a thái thanhcao thi t là m c, mu n mua cho c nó, ph i t n không bi t bao nhiêu n c m t,ph i m t không bi t bao nhiêu gi c ng .

Tôi bu n r u, ch chi có ng i tri k g n mà khuyên gi i, có l khuây lãngc. Ng t vì ng i tri k c a tôi, tôi không g n c... Mà thi t không nên g n, b i

vì h g n nhau thì ch c ph i mang ti ng nh , không làm sao tránh kh i. Kh l m!15 Octobre- V tôi c ng v n gi thói ghen hoài. Kh kh o quá! Ðàn bà n u

mu n cho ch ng th ng tr n m t mình, ng th ng ng i nào khác n a, thì ph igia tâm làm th nào cho ch ng vui v i mình. Không th nh ai khác; ch ghen làmchi, ghen r i nói b y làm cho ch ng bu n, khi n trí nó t ng t i ng i khác, làm saohi u th u.

tôi càng ghen bao nhiêu, thì tôi càng yêu cô Vân b y nhiêu. V tôi có bi tc cái tâm h n c a tôi nh v y âu. Mà có l cô Vân c ng không bi t.

Cô Vân bi t hay là không bi t c ng không quan h gì. Tôi yêu cô, tôi bi t thì r i, vì yêu cô ng b t s bu n v gia ình, yêu nhau mà ch ng làm l y nhau, thì

không ph m danh ph m ngh a chi ó mà s .Không c yêu v ph n xác, thì yêu v ph n trí, ai ng n c n tôi c, ai bi t

c mà chê c i.8 Décembre.- H i tr a, có m t ng i b n h c ghé th m tôi. Ng i y thu t

cho tôi nghe m t chuy n h t s c l . Hai nhà trí tr c thân thích v i nhau l m, th ngi lui ch i v i nhau, nhi u khi ng i n y d t v ng i kia i xem hát, ho c ng i

kia i hóng gió v i v ng i n y. Cách c x nh v y ã không h p luân lý r i, màhai nhà trí th c y g n g i nhau, thì l y v nhau còn luân lý gì n a mà nói!

Ng i ta có m t i, m i ngày thêm m t v n minh, mà k thi t m i ngày m tthoái hoá, tr l i dã man, h không hay, b i vì thêm v n minh v hình th c, còn tr

i dã man v phong t c.i nh v y thì còn gì là danh d , còn chi là gia ình. giáo d c trí th c, thi u giáo d c luân lý, xã h i m i hoá ra nh th .

Chán ngán quá...!8 Janvier- Có m t quy n ti u thuy t m i xu t b n. Tôi bu n quá nên mua mà

c ch i ng gi i trí. Tr i i! Ð c quy n ti u thuy t y tôi r n óc t ng h i.m quá!

Tác gi t m t ng i trai tân th i. Ð i v i cha m thì nói r ng vì cha m hamvui mà sanh mình ra nên ch ng có n ngh a gì; t m t cô gái có ch ng r i b ch ng itheo trai, l i nói r ng trái tim t do không ai c phép ki m ch ! Kh n n n c c

m!i d ng y có áng cho mình quy n luy n hay không?

14 Fevrier- Cô Vân ôi! Theo ái tình c a b c cao th ng thì th ng t ng nhau,yêu m n nhau trong trí c ng ch ng c n ph i chung nhà tuy v y mà ng i caoth ng c ng có máu th t c ng có ru t gan nh h ng bình dân, b i v y nhi u khi



ng bi t au n v s th ng mà không c g n v s nh , mà không c nóira.

Vì tr ng luân lý mà ph i th ng kh nh v y.Cô th u hi u hay không, cô Vân?25 Mars- Ngày nay tôi th y rõ gia ình c a tôi là c nh a ng c. N u lân la

ó hoài, thì kh thêm hoài. V y tôi ph i gi i thoát cái vòng kh n n n y, d u ý tôikhông mu n và d u cô Vân không vui.

Gi i thoát cách nào?Trí tôi còn l m , ch a nh t nh.5 Avril- B a nay tôi quy t nh cái ng t ng lai c a tôi r i. Tôi s b h t

mà b c qua ng y. Vì gia ình c a tôi bu n b c, nên tôi ph i lo làm n chomuôn ngàn gia ình khác ngày sau c m m thu n hòa.

Vì luân lý c a xã h i suy b i, nên tôi ph i lo làm sao mà thu n m luân lý yi. Vi c tôi tính làm ây d u thành hay là không thành nó c ng làm cho tôi quên

c nh ng n i bu n vì gia ình vô ph c, vì ái tình b t mãn c a tôi.

Cô Vân c d t t p "Ðo n tình nh t ký" c a Thu n r i thì cô ng n ng , tronglòng càng c m ng h n là c b c th h i n y n a. T b v ng v , tr c ng n èn

u leo lét, gi t l y t m tã tuôn r i.Cô Vân áo não là vì bi t tr n m t n m nay Thu n kh tâm lung l m, kh tâm

vì gia ình b t hòa, mà c ng kh tâm vì ái tình b t mãn. Cô ã lo gi giùm cho giaình c a cô Hòa c b n v ng, té ra chung cu c r i c ng ph i rã r i. Cô ã gi

danh ti t c a cô c v n toàn, mà r i Thu n ph i kh tâm th t chí! Cô t nh n cô cói ít nhi u trong s r i rã gia o c a b n, m c d u ti t n nhi c a cô v n thanh cao,

tình b ng h u c a cô kh i h th n.Anh Thu n ã b nhà c a v con i r i! Ði âu? Anh nói anh i lo làm cho gia

ình t ng l i c m m, và lo làm cho luân lý xã h i c thanh cao. Anh làmcách nào? Trí vi n v ng c a anh s làm cho anh c th a mãn, hay là s làm choanh th t chí n a? B c phiêu l u s a anh n c nh an nhàn, hay là s d t anh vào

i kh não khác?Còn anh Thu n i r i, bây gi ch Hòa v i hai a nh ra làm sao? Ch Hòa có

bu n r u ch ng? Hai a nh nh cha hay không? Hãng "Thu n Hòa" ai ch huy s nxu t?

Cô Vân áo não v nh ng n i y, mà cô khóc m t h i r i cô l i t c gi n. AnhThu n còn th p trí, còn y u tánh quá, vì th p và y u nên m i cái ti t nh è trênti t l n c. Gia ình là m t c quan tr ng h . Anh bi t nh v y, nên anh ã dàycông gây d ng gia ình. Mà sao anh l i không bi t ngó l nh ng cái b t hòa nhnhen trong gia o, sao anh l i không bi t àn áp m m ái tình b t ngh a trong thâmtâm, mà báo thù gia ình, th t chí v ch b t hòa c a v và b t mãn v ch caokhi t c a tình, r i xô ngã c gia ình, c cu c làm n, c m t i s ng ch a chan h a

n.! D l m!

Cô Vân b t r t, không ng i yên c n a. Cô ng d y m c a s mà ngó ran. Ngoài v n im lìm. Cây c s ng s , d ng nh lóng nghe ti ng cô Vân th



than, r i ch i cô x trí. Cô ng ngó vào c nh l m m t h i r i cô quy t nhph i lên Sài Gòn, lên coi gia o c a Thu n tr ra th nào, nh t là lên ng an i vàgiúp cô Hòa, m c d u cô không hi u mà ngh cho tình c a mình c ng c.

Ðã quy t nh r i, cô Vân m i óng c a, b th t c a Thu n vào h c t , r ilên gi ng mà n m, nh trí ý thanh cao, nên l ng tâm an t nh.



Ch ng 12

Qua b a sau...Vì nhà ng i anh d i ch Tham Nhiên có ám k c m, nên s m mai bà

ch H o ng i xe ng a xu ng ó mà n gi .Cô Vân ph i nhà coi nhà. Cô ch a k p phân tr n vi c cô Hòa cho m rõ.

nhà m t mình cô bu n, nên vô phòng riêng ng i c l i b c th c a Thu n m t l na.

Cách m t h i, cô nghe d ng nh có ti ng xe h i ng ng ngoài ngõ, nh ng vìtrí cô m c ch m ch v nh ng câu c a Thu n vi t trong th , nên cô làm bi ng b c racoi. Con nh b c vào phòng mà nói:

- Th a cô, có cô ba xu ng.Cô Vân ch ng h ng, h i g n gàng:- Cô ba nào?- Cô ba trên Sài Gòn, n m ngoái có a xe h i cô v d i n y ó.Cô Vân bi n s c, l t t ng d y i ra ngoài.Cô Hòa ng b c lên th m, c p m t hoe, s c m t bu n nghi n, mình

c en, không son ph n chút nào h t, sau l ng l i có con x m d t bé H u và convú b ng bé H o i theo.

Cô Vân v a ngó th y thì la l n:- Ch Hòa!...Cô Hòa vô ngó cô Vân trân trân và nói:- Tôi t ng không có ch nhà.- Tôi nhà luôn, ít i âu l m.Cô Vân b c l i hôn bé H u vài cái, r i a tay mà b ng bé H o và nói:- Con tôi ã tr ng c y r i.Cô Hòa ng i trên m t cái gh , l y kh n lau n c m t và h i:- Bác i âu v ng?- Má tôi i n gi d i ch Tham Nhiên. M i i h i nãy ây.- Bác m nh h ?- nh, cám n ch .Cô Vân mu n d ý cô Hòa, nên làm tu ng nh không hay bi t vi c Thu n. Cô

ng bé H o ng i m t bên cô Hòa và h i:- Có chi mà coi b ch bu n d v y?Cô Hòa áp:- Nhà tôi b m con tôi mà i m t r i.- !... anh i âu?- Tôi có bi t i âu mà nói.- i sao anh b v con mà i? Ch bi t không?- Nói v i tôi bu n b c ch u không n i, nên ph i i. Ðiên l m! Hôm qua tôi

có c th g i v ây. Ð tôi a cho ch xem.Cô Hòa m bóp l y ra m t phong th mà a cho cô Vân.



Cô Vân trao bé H o l i cho vú. R i ng d y m i cô Hòa i vô phòng riênga mình mà nói chuy n cho ti n. Vô phòng r i, cô Vân kéo gh m i cô Hòa ng i

tr c bàn vi t. Cô m bét c a s cho sáng s a, r i m i ng i ngay cô Hòa, m phongth ra c.

Mình i!Tôi vi t b c th n y mà t bi t mình và t bi t hai a nh .

Tôi ph i n tình v ch ng, n tình cha con. Tôi ph i b c nh gia ình, b cu cth ng m i, mà t ch n phiêu l u trong th gi i, y là vì tôi th ng kh v tâm h n nhi uquá không th ch u c n a, nên tôi m i quy t nh phân ly nh v y.

Tôi th ng kh là t i v ch ng giáo d c b t ng, tâm tánh b t hi p, nó làm cho giaình ã không c vui s ng nh c nh thiên àng, mà l i còn hoá bu n b c nh mi n a

ng c.Có l mình c ng th y m y n m nay trong gia ình, tôi mu n vui h t s c mà không

bao gi vui c, tôi c ng h t s c lo làm cho mình vui, mà mình c ng không th vui. Ni m ch ng nh v y thì kéo dài ra n a không ích gì, thà d t ph t bây gi là hay h n.

Tôi vi t th n y trí tôi bình t nh, không phi n trách mình chút nào h t. Tôi xin mìnhng ng phi n trách tôi. Ngày nay v ch ng ta ph i r i rã, l i y không ph i t i mình, màng không ph i t i tôi. Tôi th y rõ r i, l i t i phong hoá c a xã h i c ch m lo làm con

ng i vui s ng v hình th c, không ch u lo b i p n n luân lý, cho luân lý suy s p, r ilôi kéo luôn gia ình ph i ngã theo. Con ng i n u không bi t tôn tr ng gia ình thì có thnào mà làm cho gia ình v ng ch c c.

Tr c khi tôi ph gia ình c a tôi, lo em luân lý t i cho xã h i, thì tôi ã s p tvi c nhà rành r r i h t.

Tôi ã s m s n nhà c a p ch c ch n cho mình v i con.Tôi ã khai kh n xong s ru ng d i Cái Bè cho mình thâu huê l i tuy không nhi u

m, song c ng cho mình nuôi con n h c.Còn hãng "Thu n Hòa" thì cu c th ng m i v n t n phát nh th ng, m i n m d u

th nào c ng có l i t n m t i m i ngàn ng. Tôi có l p t t i Nô Te mà giao quy n chomình làm ch hãng. Tôi c ng có l p t phú quy n T ng Lý trong hãng cho th y hai T nh,th y lãnh l ng m i tháng, mà cu i n m th y còn c h ng huê h ng tính 15 ph n tr mtrong s l i, làm nh v y ng th y t n tâm lo cho hãng. Th y hai T nh ã thông th o mà l itrung tín n a. Ng i ó áng tin c y. Mình t do mu n sang hãng cho ng i khác hay làmu n làm luôn, có th y hai T nh qu n xu t cho c ng c, s y tôi mình thong thmà li u nh.

Ra i tôi l y em theo có 20 ngàn ng b c mà thôi, còn tôi h t s s n l i cho mình, có trên 100 ngàn. Tôi xin mình ráng gi gìn s nghi p y mà nuôi con.

Tôi giao h t hai a con cho mình d y d . Bé H u là trai, ch ng nó l n khôn, xinmình ráng ép nó h c ng m mang trí th c, mà c ng ph i h c ng tôn tr ng luân lý n a

i c. Còn bé H o là gái, d u giáo d c trí th c thi u sót i n a c ng ch ng h i gì, chgiáo d c luân lý c n ph i hoàn toàn nh t là tr c khi g nó l y ch ng, mình ph i xem xét l icho k n u nó bi t o làm v bi t o làm m rành r r i mình s g .

Tôi còn xin mình hãy nh hai u chót n y n a:



1) ng nghi ng i tình c a tôi v i cô Vân vì tình y là tình tri k cao th ng, chkhông ph i tình theo s c d c ê ti n nh tình c a thiên h .

2) ng t p rèn hai a con tôi ch ng l n khôn chúng nó oán h n tôi, vì con oáncha là u i ác.

Thôi tôi khuyên mình hãy quên tôi i ng thèm k t i th ng ch ng vô tình b t ngh alà tôi n a.

Thu n kính th .

Cô Vân c th , th y Thu n tuy không oán h n cô Hòa, song c ng không có m t chút tình nào v i cô Hòa h t, thì cô l y làm t i nghi p cho duyên ph n c an, b i v y khi c d t r i, cô ng c lên th y s c cô Hòa o não, thì cô ng lòng,

nên cô a n c m t. Cô b c l i n m cánh tay cô Hòa mà nói:- Tôi bi t c tâm h n c a anh Thu n thì tôi lo s cho cu c tr m n m c a

ch h t s c, mà lo s r i c ng không c u ch a c! Tai ho ã t i r i, bâygi ch tính l nào?

Cô Hòa ng d y choàng tay ôm ngang mình cô Vân mà khóc và nói:- Tôi bây gi ch ng khác nào nh chi c thuy n linh inh ngoài kh i, mà l i

sóng gió d n d p. Tôi b i r i, không còn trí mà tính vi c gì c, l ing không bi t ai mà c y tính giùm, b i v y tôi xu ng ây nh ch li u

giùm cho tôi.Cô Vân th y b n còn yêu m n tin t ng mình, ch không ló mòi nghi ng , thì

cô càng thêm c m xúc, nên cô h i:- Ch không nghi tôi có t tình v i anh Thu n hay sao?- Trong m t n m nay thi t tôi có lòng nghi chút nh. Hôm qua tôi ti p c

th c a nhà tôi, ban u tôi nghi nhà tôi vì th ng ch nên b tôi; tôi ch cã d t ch i r i, i ra kh i x ng l p c nh i khác v i ch . Tôi xu ngây thi t có ý mu n d coi s tôi nghi ó có nh m hay không. Ch ng dè tôip ch nhà, tôi r t h th m v s tôi ngh qu y. Xin ch tha l i cho tôi.

Cô Vân dang ra, r i kéo gh ng i m t bên cô Hòa. Cô ngó ngang qua c a s ,th y ngoài v n n ng d i ng n cây sáng tr ng, gió th i tàu chu i lúc l c. Cô suyngh m t chút, r i ch m rãi nói v i cô Hòa:

- Anh Thu n là ng i chán i. Anh có nói v i tôi m y l n, anh l p gia th tlà c ý mu n tìm s vui v i v con gi i b t n i bu n vì xã h i. nh l pcu c th ng m i là c ý mu n em h t trí não mà ch m lo v s y, ngkh i nh t i cách c x ê ti n c a thiên h . nh nh ng i có b nh, n uch bi t cách u tr , thì t nhiên b nh c a nh s d t. Tôi ã c khuyên chph i l p th làm cho nh vui lòng luôn luôn: h nh vui lòng thì gia o

ng b n, ch kh i lo u chi khác. Có l t i ch quên l i tôi d n ch ãkhông làm cho nh vui, mà ch còn ghen tuông hoài, nên nh não n cu ngtrí r i nh b h t mà i ch gì.

- Ch nói ph i. T i tôi không nghe l i ch nên gia o tôi m i xào xáo nhy. Ch ng b nh ghen thi t là kh n n n. Tôi bi t tôi ghen, tôi làm cho nhà

tôi bu n b c lung l m. Tôi mu n b cái thói y h t s c, mà không hi u t isao tôi b không c, trong trí c ghen ng m ng m hoài, c lo s nhà tôi



th ng ng i khác mà b m con tôi. Ch nói ph i l m. T i tôi ghen tôi làmcho nhà tôi b c lòng cu ng trí, nên m i ph i h t mà i. Tôi kh n n n l m.Ðã bi t vì th ng ch ng nên m i ghen. Mà th ong ch ng l i làm choch ng bu n r u, cách th ng nh v y thi t là d i quá. Ch Vân ôi, bây gitôi m i bi t tôi có l i v i nhà tôi nhi u, tôi n n n lung l m. N m, sáu n mnay nhà tôi làm c c kh h t s c m i s m c nhà c a t t , m i có cáihãng phát t. T i tôi mà bây gi nhà tôi ph i b h t, không thèm h ng,

em thân l u l c x ng i, au m không ai nuôi, nghèo nàn không aigiúp. Tôi nh t i n i y, thì tôi mu n ch t ph t cho r i, ch s ng ngsung s ng t m thân, còn nhà tôi thì b v n i h i ngo i thì s ng làm sao

c.- a ch a n thì ph i lo ng n ng a tr c. Mà h ng n ng a không c,

ho n r i, thì ph i t nh trí v ng lòng mà m ng, ch ng nên não th t chí. Thôi, bây gi ch ng nên bu n r u làm chi, ch ph i ráng bình

tâm nh trí mà lo qu n xu t vi c nhà, lo nuôi d ng s p nh . Trong thanh Thu n không có nói rõ i âu và i làm vi c gì. V y mà ch có ngheanh tính i âu hay không?

- Tr a hôm qua tôi ti p c th r i, tôi b n r n tay ch n. Tôi ch y ra ngoàihãng mà h i th y hai T nh v i m y th y, thì ai n y u ch ng h ng khôngdè chuy n gì h t. H nói cách ba ngày tr c nhà tôi than m t, d n th y hai

nh coi hãng ng nhà tôi ra Long H i ngh ít b a. T b a ó nhà tôikhông có ra ngoài hãng n a. Mà trong ba b a tr c nhà tôi c trong nhà

i tôi, ch không có i Long H i. S m mai hôm qua m i i, nói i rahãng. Ð n tr a thì tôi c th . Tôi không c i âu.

- Ch có h i th m coi bu i s m mai hôm qua có tàu ch y i Tây hay không?- Có. Tôi nghe nói h i 8 gi sáng hôm qua có hai chi c tàu ò i qua Pháp.

Tôi qua Xóm Chi u coi s hành khách i hai tàu ó, thì không có tên nhàtôi, mà tôi h i S M t Thám, thì nhà tôi c ng không có xin gi y thônghành.

- u v y thì anh i ng b , ch c anh ra Hà N i.- Hôm qua tôi có c y m t th y ký trong hãng l y xe ch y ra Long H i, N c

Ng t, V ng Tàu mà ki m. H i khuya th y v th y nói ki m không có. Tôing có c y hai th y khác m t th y i Ðà L t, m t th y i Hà N i mà ki ma. T i nay h s i.

- Tôi t ng ki m không ích gì. Anh Thu n ã quy t i, nên anh s p t côngvi c nhà rành r h t. D u m y ng i i ki m có g p anh i n a, ch c hkhông tài gì mà nói cho anh tr v c.

- ng ph i ki m cho bi t i âu ch .Cô Vân suy ngh m t chút r i cô ch m rãi nói:- u không ki m; r i ây anh Thu n c ng s v .- Th ã nói qu quy t, l i s nghi p ã giao h t cho tôi, b i v y tôi s

không v âu.



- v . Tôi ch c nh v , là vì nh th ng con và yêu gia ình. Lúc cu ng trí,không ai an i, nên nh làm li u. R i ây nh nh con, nh s n n n h i

n mà tr v .- Tôi vái cho l i ch nói ó s có y nh v y. Mà t hôm qua tôi c th r i

thì trong lòng tôi bu n r u lo s quá.- Anh Thu n là m t ng i có tài ngh , có trí th c, l i có giáo d c hoàn toàn.

Tôi ch c d u n x nào nh c ng kh i v t v c c kh , mà d u làm côngvi c gì nh c ng không ch u nh c nhã thanh danh. V y ch ch ng c nph i lo cho ph n nh. Mà d u ch mu n lo, ch c ng có ph ng th lo

c. Tôi xin ch ph i trí mà lo s p t vi c nhà. Nh ng vi c nh phúthác cho ch ó, ch tính làm th nào mà tán thành theo ý nh mu n? Ch

y d hai cháu cách nào? Ch hãng mà cai qu n hay là ch ph i bán.- Tôi bây gi nh ng i không có h n, tôi không tính vi c chi c h t. Tôi

xin ch th ng tôi ch tính giúp giùm cho tôi. Vi c c a tôi c ng nh vi ca ch . Ch li u coi ph i làm th nào thì tôi s theo ý ch nh.

Cô Vân n m tay cô Hòa và ngó ngay m t mà h i:- Ch tin b ng tôi l m sao?- u tôi không tin ch , thì còn bi t tin ai.- Ch có bi t anh Thu n có tình v i tôi, mà tình y n ng l m hay không?- Tôi ã nói tôi nghi.- Ch ph i tin ch c ch ng có nghi n a. Thi t anh Thu n có tình v i tôi

ng l m. Có tình mà vì nh tr ng gia ình c a nh, nh tr ng danh da tôi nên nh không g n tôi c. S ghen tuông c a ch ã làm cho nh

bu n, mà s tôi gieo tình còn làm nh bu n thêm n a, nên nh ch u khôngi nh m i i i. Vì ch tin tôi, nên tôi ph i t thi t v i ch . Gia ình c a

ch r i rã, tôi ngh l i tôi c ng có t i m t ph n trong ó.Cô Hòa ch ng h ng, ng i ngó cô Vân s ng s t r i nói:- Có l nào mà có chuy n k c c nh v y. Ch mu n ch c cho tôi phát iên

hay sao ch .Cô Vân b c l i kéo h c t bàn vi t mà l y ra b c th v i t p nh t ký c a

Thu n, r i a h t cho cô Hòa và nói.- Chi u hôm qua tôi c ng có ti p c th c a anh t bi t. Ch coi thì ch s

bi t tôi nói thi t hay là ph nh ph .Cô Hòa m th ra ng i c.Vân lên gi ng n m r i kéo m n y m t mà khóc.Bé H u bi u con x m d t nó ra ngoài v n hái i cho nó n, nói c i nói om

sòm, không dè cha nó ã cách xa d m ngàn, m nó ng u s u nát ru t.Cô Hòa ng i ch m ch c r t k l ng, c b c th r i c luôn t p nh t ký.

Ch ng c d t r i cô th y cô Vân n m trên gi ng, cô d cái m n ra v a khóc v anói:

- Ch Vân, theo th v i l i nh t ký c a nhà tôi g i cho ch ó, thì ch có l i gìâu. Ch cao th ng l m, ch h t lòng ch ng v ng giùm gia ình cho tôi.

i tôi kh kh o nên phá ho i; y l i t i n i tôi mà thôi, ch nào ph i t ich . Tôi cám n n t t t c a ch , tôi kính ph c thái c a ch l m. Ð c t p



nh t ký c a nhà tôi r i, tôi càng th y l i c a tôi rõ h n n a, tôi càng n n nnhi u h n n a. Tr c kia ch ã th ng tôi, thì bây gi ch còn ph ith ng tôi nhi u h n n a. Ngày nay tôi nh ng i té d i gi ng, l c trong

ng, xin ch kéo giùm tôi lên, xin ch ch ng cho tôi ra. N u ch b tôithì ch c tôi ph i ch t.

Hai cô n m tay nhau mà khóc.Cô Vân nói:- Nhìn m t ch tôi h th n quá...!- i sao v y?- Tôi c bi t anh Thu n có tình v i tôi r i, thì tôi c ng có tình v i nh

a. Tuy tôi n tình c, song tôi c ng có l i v i ch .- Có tình mà r i ch n tình c, thì có l i gì âu mà h th n. Ðo n tình

c nhiên au n l m, mà ch có can m làm nh v y, thì ch caoth ng l m, ít ai sánh k p.

- Thi t ch không trách tôi hay sao?- Ch có l i ch nào mà tôi trách c. Tôi kính ph c ch l m ch . Xin ch

ng ái ng i n a. Ch ng i ây mà tính giùm coi tôi ph i làm sao bây gi .Cô Vân ng i d y. Hai cô lau n c m t.Cô Hòa nói:- Trong b n ch em thu nay, tôi tin b ng ch h n h t, tin h n ch hai tôi

a. Thi t tôi tin không l m. Ch chi tôi c g n ch , nh ch ch b ohàng ngày thì ch c ngày nay v ch ng tôi kh i r i rã nh v y.

- Cái ó không ch c....!Cô Hòa ng bu n r u, mà nghe m y l i n y thì cô chúm chím c i.Cô Vân l l ng nói ti p:- g n nhau hi m nghèo l m, b i v y tôi s , nên h n m t n m nay tôi lánh

t, không dám lên th m ch n a, n ngày n thôi nôi cho bé H o ch g ith m i, mà tôi c ng không dám lên.

- Cám n ch ... Cha ch , n u ch không th ng tôi, ch ánh úp44 v i nhà tôi,thì ch c tôi t v n ch t li n.

- Ch th y hay không...?- nh ghen d t n l m, ch à.- Bây gi ch b t ghen hay ch a?- Còn gì n a mà ghen!...- Ch c không?- Ch c. Ch làm n tính giùm vi c nhà cho tôi.- Tính l nào...? Anh Thu n b v con nhà c a mà i, d u nh không nói rõ,

mà anh giao h t s nghi p cho ch tr n quy n làm ch , thì cho mình th y ýnh không mu n tr v . Tuy v y mà tôi t ng, bây gi nh ng bu n trí

nên nh n tình v ch ng, n ngh a cha con mà i, ch m t ngày kiaho c nh tr ng tu i r i i tánh, ho c nh g p hoàn c nh làm cho nh nh

i v con, thì có l nh s tr v . Hu ng chi nh có nói nh i ng anh

44 chi m l y



làm cho các gia ình khác c thu n hòa m m, lo làm cho luân lý c axã h i c thu n m rõ ràng. N u nh không tr v , thì nh làm sao mà

t c cái m c ích y c a nh. V y xin ch d n lòng an ph n. Tôi tinch c ch ng s m thì mu n, th nào nh c ng v .

- Tôi vái van cho l i ch nói ó s có y nh v y.- có. V y tôi khuyên ch ph i g ng chí mà gi gìn cho b n v ng cái s

nghi p c a nh sáng t o, ng ngày nh tr v ch kh i h v i nh.- Nhà c a ru ng t thì tôi ch c gi v ng, duy có cái hãng khó quá, tôi s lo

không kham.- Sao mà ch s ? N u v y àn bà không làm n i nh ng vi c l n lao hay sao?- Ph i có ch giúp s c v i tôi, thì cai qu n hãng m i c. Thôi, ch hùn v n

vô, r i ch ng cai qu n th cho tôi.- Ý tôi mu n lo làm vi c khác.- Vi c gì?- Trong th anh Thu n g i cho tôi anh có khuyên tôi l p nhà tr ng

chuyên d y nhi n a v khoa gia ình giáo d c. Ð i n y ng i ta ham tríth c giáo d c thái quá, ham n n i b d p gia ình giáo d c, b i v y gia

ình không có luân lý làm g c, nên không v ng b n, không vui v . Giaình c a ch mà b r i rã ây, y c ng t i thi u giáo d c nên m i ra nhy. S l p nhà tr ng ó tôi ã có ý mu n làm t h i n m ngoái. Má tôing ã cho phép tôi r i. Tôi ch a làm là t i tôi s g n anh Thu n, nên tôi

ph i ình s y l i. Bây gi không còn cái s ó n a, có l tôi s lên SàiGòn mà l p tr ng d y tr em gái hi u o làm v , hi u o làm m , ngxây n n h nh phúc gia ình, cho xã h i h ng ngày sau. Làm nh v y cóba u ti n l i: m t là t c cái m c ích c a tôi ham mu n thu nay,hai là vâng theo l i khuyên c a anh Thu n, ba là g n ch ng giúp s ccho ch cai qu n hãng "Thu n Hòa" c th nh l i luôn luôn, và giúp s ccho ch d y d hai a nh cho chúng nó ngày sau tr nên ng i ng

n, trai có tánh ngh a dõng, gái có ti t trung trinh, trai và gái u bi t tôntr ng gia ình, bi t gi gìn danh d .

- Ch tính hay quá! Tôi m ng l m. Ð bác v ch th a cho bác hay r i ch ili n v i tôi lên Sài Gòn mà tác thành vi c y.

- i ch ch i, i x mát má tôi v , tôi th a l i v i má tôi r i tôi s i v ich .

- Cám n. Tôi cám n ch lung l m.- Ch kh i cám n. Vì tình tri k nên tôi ph i ráng mà lo.- Tôi không c n bi t ch vì cái gì, tôi ch bi t tr c kia ch có lòng lo nâng

gia ình tôi, bây gi ch l i lo c u v t tôi lúc tôi ng nguy ng p, nên tôicám n ch .

- Ch ng ghen n a nghe hôn.- Ch vì tôi mà n tình, l nào tôi không vì ch mà b ghen.Hai ng i nhìn nhau mà c i, r i i ra ngoài ch i v i hai a nh .



n x bà ch Hào v th y m con cô Hòa thì bà r t vui m ng. Vì ít con cháunên g p bé H u v i bé H o thì bà nâng n u hoài. Cô Hòa d y con, bi u kêu b ng bàngo i, thì bà càng vui lòng thêm n a.

Cô Vân thu t chuy n cô Hòa b ch ng b l i cho m nghe và xin phép i lênSài Gòn ít ngày ng tr c an i cô Hòa, sau ki m nhà l p tr ng h c luôn th . Bàch b ng lòng cho phép li n.

Cô Hòa v i cô Vân t giã bà ch , b ng hai a nh lên xe, tình thân ái tràn tr ,trí ti n th h ng hái.

Xe h i phát ch y, ch theo hai kh i tình, tuy tánh ch t khác nhau, mà c ngng nàn nh m t.



Ch ng 13

t n m ã qua.

Cô Hòa nh cô Vân an i, khuyên l n và giúp , nên cô ã b t bu n n ich ng b , l i h ng hái lo cho hãng "Thu n Hòa" th nh phát nh th ng, và lo d y dnuôi d ng hai a con, a nào c ng s n s ng ngh nh.

Bé H u t nh ã yêu m n cha, nên nó th ng nh và nh c cha. M i l n nói cha nó i âu, thì cô Hòa l nh ng t trong lòng; cô ki m cách nói g t con cho d t

câu chuy n, mà c p m t cô t r t. H nghe con nh c, thì cô n n n, cô t nh n t icô mà con ph i xa cha, ch ng ph i l u l c. R i cô i ki m cô Vân mà t l i h i h n,

nghe nh ng câu an i c a b n ng v ng chí b n lòng.Còn cô Vân bây gi cô qu n xu t m t nhà tr ng l n g n ch Tân Ð nh,

tr ng y tên là "Vi t N H c Ð ng" chuyên d y n h nh n công, g n 10 c n l u,ch a n hai tr m r i n sanh viên. Hai h ng th ng l u và trung l u L c t nh,vì ái m tôn ch c a tr ng, và nh t là kính m n dung h nh c a ng i sáng l p, nênai c ng xin g i con gái h c, quy t em l i cho gia ình cái tinh th n chân chánhthanh cao thay th cho nh ng thói v t d c gian tà, ê ti n trót m y n m ã trànlan trong xã h i. Ð c lòng tín nhi m c a công chúng, cô Vân r t hài lòng mà c ng

t lo s , b i v y ngày êm cô ph i au u v i cái thiên ch c " ào t o ng i vhi n, v i bà m lành cho gia ình Vi t Nam".

Tuy nhi m v c a cô Vân r t n ng n , nh ng mà cô còn ph i lo gi gìn tinhth n cho cô Hòa và lo qu n xu t giùm cho hãng "Thu n Hòa" b n v ng n a. M ingày cô ph i g p cô Hòa m t l n, n u cô Hòa không ghé tr ng, thì cô vô Cây Quéo.

t bu i chi u chúa nh t, cô Hòa m i cô Vân vô nhà cô n c m ng nóichuy n ch i cho vui.

Lúc tr i ch ng v ng, hai cô ng i gi a hoa viên, bé H u r t b t con chó xi, cònbé H o i l m m tr c m t cô Vân mà ch i. Thình lình có xe h i ng ng ngoài ngõ,

i m t ng i àn ông và m t ng i àn bà xu ng xe i vô.Vì tr i ã l m , khó th y rõ c, nên cô Hòa ng d y, có ý trông khách l i

n ng xem cho bi t. Ch ng cô th y rõ ràng hai v ch ng ông giáo s Ki m cô v amu n c t ti ng chào m ng thì ông Ki m la l n: "May d ! Có madame Thu n nhà

ây!"Cô Hòa chào khách, ti n d n cô Vân cho v ch ng ông Ki m bi t, r i m i h t

vô nhà.Ông Ki m c n mà nói: "Khoan. Tôi xin madame cho phép tôi h i m t câu ã.

n tôi là mông x Thu n b nhà mà i h n m t n m nay, madame có gi n haykhông?“ Câu h i l lùng làm cho cô Hòa ch ng h ng. Cô chau mày, d d r i th ngth ng áp:

- Nhà tôi gi n nên b m con tôi, ch tôi có gi n âu.- Té ra madame không gi n mông x Thu n.- Th a không.- Ví nh mông x Thu n tr v . Madame có vui hay không?



Cô Hòa chúm chím c i, ch không tr l i.Ông Ki m li n day m t ra ngoài ng mà kêu lên: "Ê! Thu n, v b n không

có gi n b n. V y b n vô ây" Cô Hòa và cô Vân nhìn nhau ch ng h ng.Bà Ki m ngó hai cô mà c i.Thi t qu Thu n xu ng xe th ng th ng i vô sân.Bé H u v a th y d ng cha, thì ch y ri t ra ón và ôm cha mà m ng. Thu n

cúi xu ng b ng con v a hôn v a i vô.nh cha con m ng nhau làm cho ai n y u c m xúc, nên ng l ng l mà

ngó, không ai nói chi h t.Thu n vô t i, ngó th y bé H o ng i l m m bé H u xu ng, r i a

tay m bé H o. Tuy cách bi t cha con ã h n m t n m r i, song bé H o d ng nhcó tình máu th t mách b o, nên không nhát cho Thu n b ng, l i ngó Thu n mà

i ng n ngo n.Cô Hòa c m ng quá, d n lòng không c vói tay v n vai cô Vân, mà n c

t tuôn d m d .Thu n b c t i nói v i v : "Tôi làm mình ph i bu n r u c c nh c h n m t

m nay, tôi l i v i mình nhi u l m. N m ngoái tôi iên, nên tôi i l c ng xa giaình r i tôi m i th y ch qu y c a tôi. Không th b d t v con c, nên tôi ph i

tr v ây, xin mình tha l i cho tôi".Cô Hòa úp m t vào ng c ch ng mà khóc.Thu n quay qua nói v i cô Vân:- Tôi r t cám n cô Vân, nhà h t lòng b o b c cho gia o c a tôi.Cô Vân c i mà áp:- Tôi bi t anh s tr v mà cái b nh ái tình c a anh ó, anh ã tr c hay

ch a?- Thu n g t u áp:- Tôi tr ã d t r i, t rày cô là em gái quý c a tôi.- Cô Vân h i cô Hòa:- Còn ch Hòa ã tr b nh ghen c a ch d t r i hay ch a?Cô Hòa c ng c i áp:- Tôi h a tôi s b d t tánh c , mà làm cho ch ng vui thú gia ình mãn i.Ông Ki m v tay la l n:- Hay l m! Hay l m! Tôi m ng cho ch ng v thu n hòa, cha con sum hi p.

Ê! Trong nhà ã d n c m xong r i kìa, thôi vô n c m chung v i nhau màng ngày phu thê tái h i nè.

Thu n m t tay b ng bé H o, m t tay d t bé H u i tr c còn m y ng i kiai theo sau mà vô nhà, c nh nhà vui v èn t sáng tr ng.


Documents

Ho bieu chanh doan tinh