Upload
bayar-jargal
View
599
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ХОДООД ДЭЭД ГЭДЭСНИЙ МЭС
ЗАСЛЫН ЭМГЭГҮҮД
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ХОДООД
Ходоод руу нарийн гуурс орууланходоодны шүүс шүүрэхийг болон PH-ийгхэмжиж шинжилнэ. Хаймсуурааршинжлэхийг гол арга гэдэг бөгөөд үүгээрходоодны шүүсний тоог үзүүлэлттодорхойлогдоно.
Рентген шинжилгээ: Эмгэгийн байрлал, хэмжээ, төлөв,үйл ажиллагааны хямралыгтодруулах зорилгоор хэрэглэнэ.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
Эзофагогастродуоденоскопи: Дурангаар улаан
хоолой, ходоод гэдэсний дотор талыг харж
шаардлагатай бол эднээс авч эсийн
шинжилгээ хийх боломж олгодог болохоор
ялангуяа хавдрыг оношлох гол арга юм.
Дурандах үедээ PH-ийг хэмжих улаан хоолой,
ходоод дээрх гэдэс дэх түүний зөрөөг тогтоон
үү (полин)-г тайрах цус гарч буй судсыг юүлэх,
салст доогуур хатингиршуулт эм тарих зэрэг
эмчилгээний хэд хэдэн төрөл арга хэмжээг
авна.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ХОДООД ДЭЭД ГЭДЭСНИЙ ШАРХЛАА
Ходоод гэмтээгч ба хамгаалагч хүчин зүйлийн
тэнцвэр, ходоод дээд гэдэсний мэдрэл
шингэний зохицуулга алдагдан, эдгээр
эрхтэний шүүрэл, хөдөлгөөний үйл ажиллагаа
хямарч, салст бүрхэвчийн хэсэг газрын
тэжээлийн байдал доройтсоны улмаас
шархлаа үүсдэг, олон дахилттай, мөчлөгт явц
бүхий даамжрах хандлагатай архаг эмгэгийг
ходоод, дээд гэдэсний шархлаа өвчин гэдэг.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ШАЛТГААН
1.Гадаад :(Хеликобактер, архи ,тамхи, хүчил
шүлт, тоос, буруу хооллолт)
2.Дотоод:(Хамар амны хөндий, элэг цөс,
гэдэсний архаг үрэвсэл бусад эрхтэний
эмгэг, бодисын солилцооны хямрал, сүрьеэ
гэх мэт)
www.zaluu.comwww.zaluu.com
АНГИЛАЛ
1. Байрлал
Ходоодонд байршилтай шархлаа
Дээд гэдсэнд байршилтай шархлаа
Ходоод, дээд гэдэсний хосолсон шархлаа
2. Эмгэг бүтэц зүйн талаас
Гүн
Өнгөц
Зөв хэлбэртэй
Зөв бус хэлбэртэй
Зүсэгдсэн
Олон шарх
Нүүсэн шарх
www.zaluu.comwww.zaluu.com
3. Үе шатаар нь
Эдрэл үе
Намжил үе
4. Хүндрэл тохиолдох хэлбэр
Ходоод гэдэсний цус алдалт
Ходоод гэдэс цоорох
Нугалуурын нарийсал өгөх
Бусд эрхтэн рүү нэвчих
Хоол боловсруулах замын бусад эмгэгүүд
Хавдар
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ХОДООД, ГЭДЭС
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ЭМНЭЛ ЗҮЙ
Өвдөлтийн хам шинж:Шархны байрлал, хэмжээ,үрэвслийн идэвхи зэргээс өвдөлтийн эрчхарилцан адилгүй байна. Ходоодны дээд гэдэстбайрласан шархны үед эрт өвдөлт илэрнэ, аюулхайорчим эмзэглэлтэй.
Бижийн хам шинж: Өвчтөнд цээж гашуу оргих, хорсох, хүчиллэг зүйлэр гулгих, огих, дотор муухай оргих, идсэнзүйл болон бор хүрэн зүйлээр бөөлжих, өтгөн хар гарах, гэдэсний хямралын шинж тод илэрнэ.
Шархлаа өвчний хүндрэл хам шинж: Цус багадалт, уургийн дутагдал, бусад эрхтэн рүү нэвчсэн тохиолдолдтухайн нэвчсэн эрхтний байрлалд өвдөх, бодисынсолилцооны алдагдал, нойрны алдагдал зэрэг орно.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ОНОШЛОГОО
Цусны шинжилгээнд: Улаан эс ба гемоглобин ихсэх, СОЭ багасах хандлагатай.
Ходоодны шүүрлийн үйл ажиллагааг судлах: ходоодны шархлааны үед хүчил үүсгэх чадвар ихэссэн юм уу хэвийн байдаг бол 12 гэдэсний шархлааны үед бараг үргэлж ихэссэн байдаг.
Өтгөний шинжилгээ: Өтгөнд далд цус илрүүлэх буюу Грегерсен-Веберийн шинжилгээг дараах тохиолдолд хийнэ.
Багажийн шинжилгээ
Дурангийн шинжилгээ: Ходоод, улаан хоолой, 12 хуруу гэдсийг уян дурангаар шинжилхэд шархны хэлбэр дугуй, зуйван, олон өнцөгт, цуурсан мэт хэлбэртэй 0.5-2.5 см орчим хэмжээтэй байна.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
Рентген:
Шархлааны шууд ба дам шинжийг илрүүлэх. Ходоодны шархыг илтгэх шууд шинж: “Ниша-шинж” ходоодны шарх үүссэн хэсэгт салст бүрхүүлийн гадаргуй дугуй, зуйван, цууралт, конус болон янз бүрийн зөв бус хэлбэртэйгээр тэгш бус болох.
Хеликобактерыг илрүүлэх шинжилгээнүүд: Шархлаа өвчин үүсгэх хамгийн гол шалтгааны нэг болох хеликобактерыг илрүүлж оношлож, устгах нь ходоодны шархны сэдрэл, дахилтаас сэргийлэх үндсэн арга юм.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ШАРХЛАА ЦООРОХ
Ходоод гэдэсний хана шархаараа нэвт цооронхэвлийн хөндийтэй харьцахыг ийнхүү нэрлэнэ.
Ангилал
*Шалтгаанаар нь: шархны ба дотоод шүүрлийн
*Байрлалаар нь: Ходоодны шархны
-бага махианы
-урд энгэрийн
-арын ханын
www.zaluu.comwww.zaluu.com
Дээрх гэдэсний -урд ханын
-арын ханын
*Явцаар нь:
-хэвлий хөндий рүү цоорох
-цоорхой нь хучигдаж халхлагдсан
-этгээд цоорхой
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ШИНЖ ТЭМДЭГ
Ходоод гэдэс цоорохоос 3-4 өдрийн шөнө
аюулхай өвдөх нь ихдэх, огиулах, зэрэг урьдал
байдаг. Иймээс цооролтыг зохиомлоор 3 үетэй
гэж үзвэл:
I үе- гэнэт өвдөх үе
II үе- өвчин “хуурамчаар” намдах үе
III үе- тархмал перитонитын үе
www.zaluu.comwww.zaluu.com
I үе: Цоорхойн хэмжээ тэр үед ходоод хэр их
дүүрэн байснаас хамааран 3-6 цаг үргэлжилнэ.
Аюулхай дээр гэнэт маш хүчтэй өвдөнө.
II үе: Өвчин эхэлснээс хойш 6 цаг орчим болоод
эхэлнэ. Хэвлий хүчтэй өвдөх нь намдаж, өвчтний
биеийн байдал сайжрах шиг болно.
III үе: Барагцаалбал 12 цагийн дараа илэрнэ.
Өвчтний биеийн байдал хүнд, олон бөөлжиж,
хэвлий рүү өвдөнө.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ЭМЧИЛГЭЭ
Ходоодны шархлаа цоорох нь хагалгаа яаралтай
хийх үнэмлэрүй заалт бөгөөд хагалгааг хичнээн
эрт эхэлбэл үр дүн төдий чинээ сайн байна.
Өвчтний нас, өндөр, биеийн байдал нь хүнд, өөр
өвчинтэй хавсарсан сэтгэл хямралын эсийн
шарх цоорч тархмал перитонит үүссэн
хагалгааны эрсдэл өндөр тохиолдолд цоорсон
шархыг оѐсноор мэс засалын эмчилгээг
хязгаарлана.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ШАРХЛАА ЗЭРГЭЛДЭЭХ ЭРХТЭН РҮҮ
НЭВТРЭХ
Ходоод, дээрх гэдэсний шархлаа дэргэд нь
байгаа элэг, нойр булчирхай, сэмж рүү нэвтрэн
орж хүндрэхийг пенетрац гэнэ. Ходоод их
биеийн шархны пенетрацаар цээжний зүүн тал,
зүрх рүү өвддөг. Шарх, нойр булчирхай, толгой,
элэг, дээрх гэдэсний холбоос руу ороход
механик шинжийн шар бий болж болно. Дуран,
рентген, шинжилгээгээр тухайн эрхтнээс гарсан
байхаар гүн суусан хонхор тодорхойлогдоно.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ЭМЧИЛГЭЭ
Консерватив эмчилгээ нэвтэрсэн шарханд үр
дүнгүй
Пенетрац хагалгаа хийх заалт
Дээрх гэдэсний нэвтэрсэн шархыг ваготоми,
ходоодныход ходоод тайрах хагалгаа хийнэ.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ХОДООД ДЭЭРХ ГЭДЭСНИЙ ХАВДАР
Ходоодны аль ч хана, давхаргаас хавдар ургаж
болох бөгөөд тэр бүхнийг эпителийн буюу хучуур
эсийн, эпителийн бус гэж 2 хуваана.
Бүлэг бүрийг дотор нь хортой, хоргүй хавдар гэж
ялгана.
Хортой хавдраас ходоодны өмөн зонхилох
(98%) бөгөөд бүр хоргүй хавдрын 20%
ходоодонд байрладаг.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ХОДООДНЫ ҮҮ (ПОЛИН)
Нийтлэг нэр нь полин. Полин нь 4 хэлбэртэй.
Жижиг хөхлөг шиг овгор
Ишгүй хөхлөг маягийн үү
Бөөрөнхий толгойтой богино иштэй үү
Хэдэн см хүрэхээр урт иштэй үү
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ШИНЖ ТЭМДЭГ, ОНОШИЛГОО
Үү нь ямар нэг клиник илрэлгүй болж, рентген
юмуу дурангийн шинжилгээгээр илрэх нь
цөөнгүй. Үрэвслийн шинж болох өвдөх, хоолонд
дургүй болох, хэхрэнэ, баасны төрх байдал
тогтворгүй болно.
Рентгенд тодрогч бодис уулган шинжлэхэд үү нь
тод хүрээтэй, дугуй зууван дүрсээр илэрнэ.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ЭМЧИЛГЭЭ
Дурангаар үүг чимхэн авч суурийг нь
цахилгаанаар нь түлэх нь нэг талдаа авсан
зүйлээ эсийн шинжилгээгээр оношлох, нөгөө
талаар гол эмгэгээ авсан болохоор эмчилгээний
ач холбогдолтой. Үү өмөнд шилжсэн тохиолдолд
ходоод тайрах мэс засал хийнэ.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ХОДООДНЫ ӨМӨН
Салст бүрхүүлийн хучуур эдээс ургасан хавдрыг
ийнхүү нэрлэнэ.
Шинж тэмдэг, оношилгоо
Хавдар шинж тэмдэггүй эхэлнэ. Ходоодны
дурангаар ходоодны салст бүрхүүл дээрх 0,5см
голч бүхий эмгэг өөрчлөлтийг харуж эрт үед нь
оношилно.
Өмөнгийн илрэх эмнэл зүй, шинж тэмдэг олон
янз байдаг.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
Мэдэгдэхүйц шалтгаангүй турах, бие суларч
тамир тэнхээ муудах, амархан ядарч
хөдөлмөрийн чадвар буурах
Хоолонд дургүй болох
Сэтгэхүй хямрах
Ходоод гэдэсний үйл тогтворгүй өөрчлөгдөх,
аюулхай дээр тогтмол дарж, нухалж өвдөх,
маханд дургүй хүрэх
Эмчилгээ
Ходоодны өмөнгийн үед бусад эрхтэнд шилжсэн
бол төгс өргөтгөсөн хагалгаа хийнэ.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ХОДООД МУШГИРАХ
Ховор тохиолдох өвчин бөгөөд ходоод
бүхлээрээ бол 180 градусаас ихгүй шууд
мушгирна. Ходоод түүний холбоос сунаж, гарах
хэсэг нь нарийсан ходоодны агуулагдахуун
гарал нь муудан ходоодны агшилт ихэсснээр энэ
эмгэг үүснэ. Хэвлий харахад ганц аюулханй
хэсэг овойно. Ходоодонд хаймсуур ордоггүй.
Өвчний эхэн үед орохгүй тул рентгенээр
шинжлэх боломжгүй.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
ЭМЧИЛГЭЭ
Яаралтай
хагалгаагаар
ходоодны мушгиаг
гаргана. Хагалгааны
дараа ходоодонд
байнгын хаймсуур
байрлуулна.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
АСАРГАА, СУВИЛГАА
Хоолыг хоногт 6-7 удаа буюу 3-4 цагийн зайтай
бага хэмжээгээр шингэц сайтай ууранд болгосон
хоол өгнө.хоолонд ногоо жимс жимсгэнэ ахиу
хэрэглэх. Ходоодны хүчил хэвийн буюу багассан
үед байцааны шүүс хооллохоос 15 мин өмнө
өдөрт 3 удаа 80-150 мл уулгана.харин хүчиллэг
ихэссэн үед төмсний шүүс 50-100мл-ээр
хооллохоос 30-мин өмнө 2-3 удаа уулгана.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭЛТ
Шархлааны урьдал өвчнүүдийг эрт оношилж, төгс эмчлэх, хоолны дэглэмийг мөрдүүлэх, ажиламралтыг зөв зохицуулах, аль болох стрессгүйбайх ба стресс гаргах арга барилд суралцах ньходоод, дээд гэдэсний шархлаа өвчнөөссэргийлэхэд нэн чухал. Архи, тамхи, мансууруулах бодис хэрэглэхгүй байх. Өвчнийдахилтаас сэргийлэх эмчилгээг намар, өвөл, хаврын цагт 4-8 долоо хоног хийнэ. Эхний 1-2 долоо хоногт хэвтрийн дэглэм сахиулж, хоолныдэг мөрдүүлж, боломжоор нь илүү амраах чухал.
www.zaluu.comwww.zaluu.com
СУВИЛГААНЫ ОНОШ, ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ
ТӨЛӨВЛӨЛТ
Өвдөлт
Өвдөлтийн байрлал, хэлбэр, хүч, үргэлжлэх хугацаа нь хоол хүнстэй холбоотой эсэхийг үнэлэх
Амьдралын хэв маягийг өөрчлөх, стрессыг багасгах
Зөв зохистой хооллох
Хүчтэй өвдөлтийн үед цусны даралт судасны лугшилтыг 30 мин тутамд хянах
Хоолны дуршил буурах
Хоолны дэглэм баримтлах, хэрэглээг тогтоох
Өдөрт 6 удаа бага багаар хооллох
Дотор муухайрах, огиулж бөөлжих шинж тэмдгийг хянах
Цус багадалт, хоол тэжээлийн элементийн дутагдлыг лабораторын шинжилгээгээр хянах
www.zaluu.comwww.zaluu.com
Шингэний дутагдал
o Өдөр бүр биеийн жинг хэмжинэ
o Өдөр бүр өтгөний өнгийг ажиглах
o Судсаар хийж буй шингэнийг хянана
o Гар хөлд бүлээн жин тавина
o Хүчил төрөгч өгнө
o Амин үзүүлэлтийг 4 цаг тутамд үзэж, тэмдэглэнэ
Бусад оношууд
o Мэдлэгийн дутагдал нь өвчнийнхөө талаар мэдээлэл хомс, гэрийн асаргаа сувилгааны талаар дутадалтай байх
o Эд эсийн перфузын өөрчлөлт
www.zaluu.comwww.zaluu.com
www.zaluu.comwww.zaluu.com