Hoofdstuk 2 Aarde: klimaatzones en landschappenParagraaf 6 en 7

inhoud• Mondiale lucht- en zeestromen (par. 6)• Wet van Buys Ballot (box I)• Klimaatzones (par. 7)

Temperatuur

• Van invloed:

• Breedteligging: invalshoek en daglengte

• Storende factoren

• Wind-en zestromen

• Zee- of landligging

• Relief

Neerslag

• Drie gebieden waar het veel regent:

• Evenaar – stiiging

• Bergen - stuwing (loef en lij)

• Sub pol.min frontale regens

• Stijgende lucht

• Weinig

• Subtrop.max. Dalende lucht (Sahara)

Hogedrukgebieden, lagedrukgebieden en wind

• Luchtdruk• Hogedrukgebied (maximum)• Lagedrukgebied (minimum, depressie)• Wind

• Windsnelheid afhankelijk van luchtdrukverschil (isobaren dicht bij elkaar, dan veel wind)

• Weer hogedruk- en lagedrukgebied

Westenwinden

Westenwinden

Passaten moessons

Depressies

Depressies

Alle hoge- en lage drukgebieden schuiven mee met de zon (4 data)

Hadleycel

Wet van Buys Ballot

Lucht beweegt van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied, waarbij met de wind in de rug geldt dat op het noordelijk halfrond de wind een afwijking heeft naar rechts en op het zuidelijk halfrond naar links.

Draaiing van de aarde verklaart deze wet• Aarde: ronddraaiende bol• Snelheid aarde evenaar groter dan Nederland• Ook lucht!• Lucht boven evenaar hogere snelheid• Raakt voor op de aarde op hogere breedtes• En andersom!

Weerkaart van Europa. Zwarte dikke lijn = frontale depressie. Let op temp.verschil IJsland-Engeland en zon en regen

Zie je een depressie en het equatoriale minimum?

Zeestromen (driften)• Aangedreven door de wind• Water beweegt vooral horizontaal

Westenwinddrift

Zeestromen o.i.v. passaten

Golfstroom

Weer en klimaat

• Het weer is:de toestand van de lucht op een bepaalde plaats en een bepaald moment.

• Het klimaat is:het gemiddelde weer over 30 jaar berekend.

Mondiale klimaatgebieden volgens Köppen

Klimaatgebieden volgens Köppen

Natuurlijke vegetatiezones

Plantengeogra-fisch systeem

Af, Aw. Trop.regenwoud- en savanneklimaatKoudste maand boven de 18. PalmgrensCf,Cw,Cs koudste maand tussen de -3 en +18 (-3 is grens loof- en naaldwoud) Warmste maand boven de 10 =boomgrensDf, Dw koudste maand onder de – 3 en warmste boven de 10EF,EH,ET warmste maand onder de 10 (geen bomen)

BS en BW. Geen temperatuur maar neerslagvoorwaarden

Klimaatzones• Mondiale luchtcirculatie: uitwisseling van lucht en

warmte• De mondiale zee- en oceaanstromen: transport

van water en warmte (overschot van de tropen gaat via lucht en water naar de polaire gebieden)

• Leidt tot bepaalde verdeling van temperatuur en neerslag

• Op basis daarvan: klimaatzones

Andere schaalniveaus (continentaal/lokaal)?

1. Reliëf (loef- en lijzijde)Bijvoorbeeld: Sierra Nevada in de VS

Loefzijde

Lijzijde

Windrichting?

2. Moesson: natte en droge moesson

3. Invloed van de zee

Andere schaalniveau’s

Moesson

Klimaat in het geologische verleden• Afwisseling van interglacialen (warm) en

glacialen (koud)

• Oorzaken?- verschuiving continenten- vulkaanuitbarstingen- meteorietinslagen- baan van de aarde rond de zon en stand van de aarde ten opzichte van de zon