Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 1 -

Hoofdstuk 3

Socio- economische verscheidenheid

1. De bevolkingsspreiding en -groei in de wereld

1.1 De wereldblokken Noteer per reeks welk gemeenschappelijk thema je kan herkennen. REEKS 1 Thema: ……………………………………..

REEKS 2 Thema: ……………………………………..

REEKS 3 Thema: ……………………………………..

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 2 -

Definitie

Op basis van cultuur of leefwijze, taal, godsdienst, politiek- economisch systeem, geschiedenis, huidskleur (ras) of klimaat kunnen we een nieuwe indeling van de wereld maken, we noemen dit de wereldblokken

Gebruik je Atlas en voer onderstaande opdrachten uit.

Vul de kenmerken voor het juiste wereldblok aan. (Zie volgende bladzijde.)

Plaats de overeenkomstige nummers van de wereldblokken op de juiste

plaats op onderstaande kaart (figuur 1).

Overtrek de grenzen met rood.

Figuur 1: De wereldblokken

AW 151 A/ B / C / F

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 3 -

nr. wereldblok typische kenmerken

Officiële talen godsdienst etnische samenstelling

andere

1 Europa westerse cultuur, vrije

markteconomie,democratie

2 Voormalige Sovjetunie

(Rusland en centraal-Azië)

geschiedenis van een staatsgeleide economie en 1 partij = communisme

3 Noord- Afrika

Arabische wereld 4

Zuidwest- Azië

(Midden- Oosten)

Veel aardolie

5 Subsahara Afrika Arme regio

6 Zuid- Azië oosterse levenswijze, moessonregens = veem

neerslag in juli, arme regio

7 Oost- Azië Chinese levenswijze, communisme

8 Zuidoost- Azië moessonregens

9 Australië en Oceanië westerse cultuur, droog, Aboriginals

10 Noord- Amerika westerse cultuur, vrije markteconomie en

democratie, indianen

11 Latijns- Amerika Indiaanse- Spaanse cultuur

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 4 -

1.2 Bevolkingsdichtheid – en spreiding 1.2.1 Bevolkingsdichtheid

Definitie:

Bevolkingsdichtheid = aantal inwoners / km²

Bereken de gemiddelde bevolkingsdichtheid in de wereld: (Maak gebruik van volgende website: http://www.poodwaddle.com/worldclock.swf) Totale bevolking van de wereld: = __________________ = ______ inw/km² Totale landoppervlakte van de wereld: 149 000 000 km² 1.2.2 Bevolkingsspreiding

Bekijk de atlaskaart (AW 152) en vergelijk deze kaart met gemiddeld bevolkings-dichtheidcijfer van de wereld dat je net berekend hebt bij 1.2.1. Wat stel je vast?

Besluit:

De bevolking is regelmatig / onregelmatig verspreid overheen de wereld.

a) Dichtbevolkte gebieden: ( > 50 inw./ km²)

De dichtbevolkte gebieden zijn plaatsen waar mensen kunnen werken; mensen leven waar ze kunnen werken. De bevolkingsdichtheid is dus afhankelijk van de bestaansmogelijkheden in een bepaald gebied. Volgende factoren spelen hierin onder andere een rol: het klimaat, het reliëf, de landbouwmogelijkheden en de werkgelegenheid in een gebied. Opdracht: Plaats het nummer van de dichtbevolkte gebieden op de kaart (figuur 2): 1) Noord – Amerika 2) Zuid – Azië, Zuid – Oost – Azië, Oost Azië

3) Europa: vnl. West – Europa 4) Zuid – Amerika

5) Afrika: Ivoorkust 6) Afrika: Nijlvallei

b) Dunbevolkte gebieden: ( < 20 inw./ km²) Gebieden waar we geen werkgelegenheid terugvinden en waarvan de toegankelijkheid moeilijk is, worden gekenmerkt door een lage bevolkingsdichtheid. Lokaliseer op figuur 2 de dunbevolkte gebieden van de wereld met het nummer en vul in onderstaande tabel de opvallendste fysische kenmerken voor deze gebieden aan die de reden zijn dat men in deze gebieden zelfs nooit aan akkerbouw heeft kunnen doen of dat ze moeilijk toegankelijk zijn. Maak hiervoor gebruik van je atlas en je kennis uit hoofdstuk 1 en 2.

AW 150 en 152 A

AW 150 en 152 A

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 5 -

gebied Fysische kenmerken verklaring

7. Noord – Afrika /

Australië

Deze factoren zijn niet gunstig om aan akkerbouw te doen!

8. NW – N – Amerika / NW – Azië / Antarctica

9. Himalaya en hoogland van Tibet

10. Centrum Zuid –

Amerika Centraal Afrika

Dit maakt het gebied erg ontoegankelijk!

Vul de onderstaande tabel aan met behulp van volgende link, http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_landen_naar_bevolkingsdichtheid

rangnummer land Bevolkingsdichtheid inw/km²

1

België

232

Figuur 2: De bevolkingsdichtheid in de wereld

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 6 -

2. Ontwikkelingsgraad in de wereld Bekijk volgend filmpje op YouTube: http://www.youtube.com/watch?v=rvTFKpIaQhM

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 7 -

Definitie:

De ontwikkelingsgraad of de welvaart in de wereld wordt berekend op basis van verschillende ontwikkelingsindicatoren: de inkomstenverdeling, de gezondheids-zorg en het analfabetisme

2.1 De indicatoren

Bestudeer aandachtig de atlaskaarten en beoordeel telkens de indicator voor het opgegeven wereldblok door met de betreffende kleur een kruisje te zetten bij laag, matig of hoog. (opm: hoe lager het percentage analfabeten, hoe hoger de scholing. Hoe minder inw/arts hoe beter de gezondheidszorg)

wereldblok

inkomen / BNP

AW 161 A

BNP per inw. in euro

analfabetisme

AW 159 A

% analfabeten > 15jaar

gezondheidszorg

AW 159 C

aantal inw. / arts:

laag =

rood

(< 2

500 e

uro

)

matig =

geel

(2500-1

0.0

00 e

uro

)

hoog =

gro

en

(> 10 0

00euro

)

laag =

gro

en

(<

5 %

)

matig =

geel

(tss. 5 e

n 2

0 %

)

hoog =

rood

(>

20 %

)

laag

= g

roen

(< 5

00)

matig =

geel

( ts

s. 5

00 -

2500)

hoog =

rood

( >

2500)

Europa

Voormalige

Sovjetunie

Noord- Afrika

Midden- Oosten

Subsahara Afrika

Zuid- Azië

Oost- Azië

Zuidoost- Azië

Oceanië

Noord- Amerika

Latijns- Amerika

Besluit:

Bovenstaande ontwikkelingsindicatoren (inkomen, analfabetisme en gezondheids-zorg) zijn erg belangrijk omdat ze de basis zijn voor het welzijn en de welvaart van de bevolking. Verder vormen ze ook de basis voor de economische ontwikkeling.

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 8 -

2.2 De Human Development Index

Besluit:

Om een zicht te krijgen op het ontwikkelingsniveau van een land, berekenen de Verenigde Naties: de "Human Development Index" (HDI) of VN index. Dit is een getal tussen 0 en 1 die de graad van ontwikkeling aangeeft. Om de HDI te berekenen, verwerkt men de gegevens van de inkomsten, het analfabetisme en de gezondheid.

Opdracht: Vul onderstaande tabel aan met behulp van je atlas (AW159D) en de

website: http://nl.wikipedia.org/wiki/Index_van_de_menselijke_ontwikkeling.

Zeer hoge HDI = (0,785-1,00)

hoge HDI = (0,675– 0,785)

matige HDI = (0,475 - 0,675)

lage HDI = (0 - 0,475)

wereldblokken =

wereldblokken =

wereldblokken =

wereldblokken =

= 20 % van de

wereldbevolking

= 80 % van de wereldbevolking

Opdracht: Kleur op figuur 3 op p. 9 de wereldblokken met een zeer hoge HDI donker blauw, hoge HDI groen, met een matige HDI geel en een lage HDI rood. Opdracht: Zoek volgende gegevens op in je basisstatistiek en op internet. Maak hierbij gebruik van volgende website: http://nl.wikipedia.org/wiki/Index_van_de_menselijke_ontwikkeling

HDI-index /VN-index (zie basisstatistiek)

Rangschikking in de wereld (HDI)

(zie Wikipedia)

Bevolkingsaantal (zie basisstatistiek)

VSA

België

China

India

AW 159 D

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 9 -

Figuur 3: De ontwikkelingsgraad (HDI) in de wereld

Zeer hoog

Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid - 10 -

Figuur 3: De ontwikkelingsgraad (HDI) in de wereld

Zeer hoog