Hormónameðferð kvenna við tíðahvörf

LANDSPÍTALI – HÁSKÓLASJÚKRAHÚS Deild lyfjamála

Hormónameðferð kvenna við tíðahvörf

Fræðslufundur Félags lyfjafræðinga um

klíníska lyfjafræði

Rannveig EinarsdóttirRannveig Einarsdóttir


Lýsing Freuds á konu á Lýsing Freuds á konu á breytingarskeiðibreytingarskeiði

Rifrildisgjörn, þrjósk, smásálarleg, nísk og haldin kvalalosta


TíðahvörfTíðahvörf

Meðalaldlur 51,4 árMeðalaldlur 51,4 ár Estrogen meðferð fyrst beitt 1935Estrogen meðferð fyrst beitt 1935 Rannsóknir sem sýndu fram á endometrial Rannsóknir sem sýndu fram á endometrial

cancer komu 1975cancer komu 1975 1941 komu fram rannsóknarniðurstöður sem 1941 komu fram rannsóknarniðurstöður sem

sýndu að beinþynning tengdist estrogenskorti.sýndu að beinþynning tengdist estrogenskorti. Líkur taldar á að estrogen væri verndandi fyrir Líkur taldar á að estrogen væri verndandi fyrir

hjarta og æðakerfi (hjarta og æðakerfi (HDL og HDL og LDL)LDL)


Womens Health InitiativeWomens Health Initiative“WHI”“WHI”

Fyrsta tvíblinda, slembaða rannsóknin Fyrsta tvíblinda, slembaða rannsóknin sem gerð er til að kanna hvort samfelld sem gerð er til að kanna hvort samfelld meðferð með estrógenum og meðferð með estrógenum og prógesteróni sé gagnleg og/eða skaðleg prógesteróni sé gagnleg og/eða skaðleg á heilsu heilbrigðra kvenna 50 – 79 ára.á heilsu heilbrigðra kvenna 50 – 79 ára.

Rannsóknin stoppuð eftir 5,2 ár (af 8,5)Rannsóknin stoppuð eftir 5,2 ár (af 8,5)


ÁrangursmælingarÁrangursmælingar

1. Kransæða og hjartasjúkdómar (non fatal MI og CHD death)

1. Ífarandi brjóstakrabbamein

Auk þess• Heilaáfall• Blóðtappi í lunga• Legbols krabbamein• Krabbamein í ristli/endaþarmi• Mjaðmabrot og fleiri brot• Dauðsfall af öðrum orsökum


Niðurstöður WHI rannsóknarinnarNiðurstöður WHI rannsóknarinnar

Fyrir hverjar 10.000 konur sem fá meðferð með Fyrir hverjar 10.000 konur sem fá meðferð með estrógen/prógesterón í eitt ár má búast við estrógen/prógesterón í eitt ár má búast við aukalega (borið saman við lyfleysu): aukalega (borið saman við lyfleysu): 7 kransæðatilfellum7 kransæðatilfellum 8 brjóstakrabbmeinstilfellum8 brjóstakrabbmeinstilfellum 8 heilaáföllum8 heilaáföllum 8 bláæðasegum í lungu 8 bláæðasegum í lungu

En fækkun umEn fækkun um 6 ristilkrabbameinstilfelli6 ristilkrabbameinstilfelli 5 mjaðmbrot5 mjaðmbrot


Meginráðleggingar Landlæknis-Meginráðleggingar Landlæknis-embættisins e. WHI um samsetta embættisins e. WHI um samsetta hormónameðferð (HRT) kvennahormónameðferð (HRT) kvenna

Ekki er ráðlagt að nota HRT sem fyrirbyggjandi Ekki er ráðlagt að nota HRT sem fyrirbyggjandi meðferð við hjarta og æðasjúkdómum. Ekki heldur meðferð við hjarta og æðasjúkdómum. Ekki heldur til að hindra versnun á þessum sjúkdómum.til að hindra versnun á þessum sjúkdómum.

Ef HRT er notuð við beinþynningu ætti að meta kosti Ef HRT er notuð við beinþynningu ætti að meta kosti og galla. Meta áhættu og skoða aðra og galla. Meta áhættu og skoða aðra meðferðarmöguleika fyrst. Upplýsa um áhættuþætti.meðferðarmöguleika fyrst. Upplýsa um áhættuþætti.

Við einkennum tíðahvarfa, virkar vel en upplýsa Við einkennum tíðahvarfa, virkar vel en upplýsa konuna um áhættuþætti. Skammtímameðferð (1 ár).konuna um áhættuþætti. Skammtímameðferð (1 ár).


New Zealand guidelines groupNew Zealand guidelines group ((Sept. update Sept. update

20022002 ) ) Samsett hormónamðeferð (HRT):Samsett hormónamðeferð (HRT):

* Ekki ráðlögð til langs tíma vegna aukinnnar hættu á Ekki ráðlögð til langs tíma vegna aukinnnar hættu á brjóstakrabbameini, bláæðasega, heilaáfalli eða brjóstakrabbameini, bláæðasega, heilaáfalli eða kransæðasjúkdómi.kransæðasjúkdómi.

* Ekki ráðlögð við kransæðasjúkdómum eða heilaáfalli, Ekki ráðlögð við kransæðasjúkdómum eða heilaáfalli, hvorki sem meðferð eða fyrirbyggjandi.hvorki sem meðferð eða fyrirbyggjandi.

* Ef hætta á beinþynningu er mikil, þá aðeins ef aðrar Ef hætta á beinþynningu er mikil, þá aðeins ef aðrar meðferðir þolast ekki, ekki mikil áhætta á CVD og konan meðferðir þolast ekki, ekki mikil áhætta á CVD og konan hefur verið frædd um áhættuna af meðferðinni.hefur verið frædd um áhættuna af meðferðinni.

* Ráðlögð við einkennum við tíðahvörf kvenna (svitakóf Ráðlögð við einkennum við tíðahvörf kvenna (svitakóf nætursviti) ef einkenni eru mikil. Tilskilið að konan sé nætursviti) ef einkenni eru mikil. Tilskilið að konan sé upplýst um áhættuna af meðferðinni.upplýst um áhættuna af meðferðinni.



20022002 ) ) Einhliða estrógen meðferð (ERT):Einhliða estrógen meðferð (ERT):

* Ætti eingönguÆtti eingöngu að gefa konum sem hafa látið fjarlægja legið.að gefa konum sem hafa látið fjarlægja legið.* Hefur góð áhrif á einnkenni tíðahvarfa, svitakóf, nætur svita Hefur góð áhrif á einnkenni tíðahvarfa, svitakóf, nætur svita

og þurra slímhúð í leggöngum.og þurra slímhúð í leggöngum.* Eykur hættu á bláæðasegaEykur hættu á bláæðasega..* Gæti aukið hættu á eggjastokkakrabbameiniGæti aukið hættu á eggjastokkakrabbameini* Ef notað lengur eEf notað lengur en í n í 5 ár þá er aukin hætta á 5 ár þá er aukin hætta á

brjóstakrabbameini.brjóstakrabbameini.* Ekki er vitað hvort ERT auki hættu á kransæðasjúkdómi og Ekki er vitað hvort ERT auki hættu á kransæðasjúkdómi og

heilaáfalli. Frekari vitneskju er að vænta 2005. Þangað til á heilaáfalli. Frekari vitneskju er að vænta 2005. Þangað til á að upplýsa konur um hugsanlega kosti og áhættur ERTað upplýsa konur um hugsanlega kosti og áhættur ERT



20022002 ) ) Ótímabær tíðahvörf Ótímabær tíðahvörf

Nýjustu rannsóknirnar hafa ekki kannað kosti eða áhættu Nýjustu rannsóknirnar hafa ekki kannað kosti eða áhættu hormónmeðferða kvenna sem hafa ótímabær tíðahvörf hormónmeðferða kvenna sem hafa ótímabær tíðahvörf eða fara í skurðaðgerð sem leiðir til ótímabærra eða fara í skurðaðgerð sem leiðir til ótímabærra tíðahvarfa.tíðahvarfa.


Klínískar leiðbeiningar um Klínískar leiðbeiningar um estrógenmeðferð frá SBU maí estrógenmeðferð frá SBU maí 20012001 Eru í meginatriðum eins og Eru í meginatriðum eins og

leiðbeiningarnar frá Nýja-Sjálandi leiðbeiningarnar frá Nýja-Sjálandi varðandi meðferð með estrógeni og varðandi meðferð með estrógeni og prógesteróniprógesteróni


Canadian Medical Association, klínískar Canadian Medical Association, klínískar leiðbeiningar um meðferð og varnir gegn leiðbeiningar um meðferð og varnir gegn beinþynningu (nóv.2002)beinþynningu (nóv.2002)

Mælt með HRT sem fyrstu fyirbyggjandi Mælt með HRT sem fyrstu fyirbyggjandi meðferð kvenna með lmeðferð kvenna með lítinítin beinmassa, en bent á beinmassa, en bent á að ávinningurinn gað ávinningurinn geteti verið minni en áhættani verið minni en áhættan

Mælt með HRT sem varnandi meðferð við Mælt með HRT sem varnandi meðferð við beinþynningu fyrir konubeinþynningu fyrir konurr sem fá ótímabær sem fá ótímabær tíðahvörf (tíðahvörf (< < 45ára).45ára).

HRT er second-line meðferð við beinþynningu HRT er second-line meðferð við beinþynningu þar sem ávinningurinn gþar sem ávinningurinn geetturur verið minni en verið minni en áhættan, þörf á langtíma meðferð.áhættan, þörf á langtíma meðferð.


Tilkynning frá FDA (jan 2003)Tilkynning frá FDA (jan 2003)

Það er engin ástæða til að ætla að önnur lyf séu Það er engin ástæða til að ætla að önnur lyf séu öruggari en Premproöruggari en PremproR R

FDA gerir kröfu um eins merkingu á öll FDA gerir kröfu um eins merkingu á öll samskonar lyf. Varnaðarorðsamskonar lyf. Varnaðarorð

Í augnablikinu höfum við ekki niðurstöður sem Í augnablikinu höfum við ekki niðurstöður sem sýna að eitt lyf/lyfjaform sem inniheldur sýna að eitt lyf/lyfjaform sem inniheldur estrógen sé frábrugðið öðru.estrógen sé frábrugðið öðru.


Krafa frá FDAKrafa frá FDA

Allir framleiðendur hormónalyfja sem innihalda Allir framleiðendur hormónalyfja sem innihalda annað hvort estrógen eða bæði estrógen og annað hvort estrógen eða bæði estrógen og prógesterón og ætluð eru til meðhöndlunar við prógesterón og ætluð eru til meðhöndlunar við einkennum við tíðahvörf kvenna skulu setja aðvörun einkennum við tíðahvörf kvenna skulu setja aðvörun á allar pakkningar þar sem fram kemur að lyfið geti á allar pakkningar þar sem fram kemur að lyfið geti aukið hættu á hjartaáfalli, heilaáfalli, bláæðasega og aukið hættu á hjartaáfalli, heilaáfalli, bláæðasega og brjóstakrabbameini.brjóstakrabbameini.


Að hætta á meðferðAð hætta á meðferð

Draga úr hormónamagni á 6-12 vikumDraga úr hormónamagni á 6-12 vikum* Nota veikari töflur og breyta um styrk á 2-3 Nota veikari töflur og breyta um styrk á 2-3

vikna fresti.vikna fresti.* Klippa plástra og breyta um stærð á 2-3 vikna Klippa plástra og breyta um stærð á 2-3 vikna

frestifresti* Ef mögulegt; deilda töflum í tvenntEf mögulegt; deilda töflum í tvennt* Taka töflu annan hvern dag í 2-3 vikur og síðan Taka töflu annan hvern dag í 2-3 vikur og síðan

þriðja hvern dagþriðja hvern dag


Ráðgjöf til kvenna sem eru á Ráðgjöf til kvenna sem eru á samsettri hormónameðferðsamsettri hormónameðferð

Endurmeta meðferð í samráði við lækni innan Endurmeta meðferð í samráði við lækni innan 3ja mánaða 3ja mánaða

Ástæða fyrir meðferðinni?Ástæða fyrir meðferðinni? Kostir og gallar við samsetta hormónameðferð.Kostir og gallar við samsetta hormónameðferð. Aðrir meðferðarkostirAðrir meðferðarkostir

Documents

Hormónameðferð kvenna við tíðahvörf