I семестр 60 саат

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА ИЛИМ МИНИСТРЛИГИ

ОШ МАМЛЕКЕТТИК УНИВЕРСИТЕТИ

МАМЛЕКЕТТИК ТИЛ КАФЕДРАСЫ

“БЕКИТИЛДИ” МИТ факултетинин

2014-жылдын___-сентябрында усулдук кеңешинде жактырылган

кафедранын жыйынында 2014-жылдын “___”__________

талкууланды. ___________________________

Каф. башчысы доц. Ф. Алиева

___________

_____________________________________________________________________адистигиндеги

(факультети, шифр, адистиктин аталышы)

______________________________________________________________________дисциплинасы

Боюнча күндүзгү (сырткы) бөлүмүндө окуган студенттер үчүн

ЖУМУШЧУ ПРОГРАММА

Кредиттин саны: 8

Окуу планы боюнча саат эсептеринин бөлүнүшү:

1

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА ИЛИМ

МИНИСТРЛИГИ

ОШ МАМЛЕКЕТТИК УНИВЕРСИТЕТИ

МАМЛЕКЕТТИК ТИЛ КАФЕДРАСЫ

Мамлекеттик тил кафедрасынын

жыйынында талкууланган.

Протокол №_______ 2014-жылдын “_____” ________________

Каф.башчысы:____________Алиева Ф.Э.

2014-жылдын “_____” _______________

ЖУМУШЧУ ПРОГРАММА

Кыргыз тилинин практикалык курсу дисциплинасынан

2

___________________________________________________адистиги үчүн

(шифр, адистиктин аталышы)

Окутуунун формасы________________Түзгөн: ___________________________________________

Жалпы кредит______________________

Курс______

Семестр _________

Практикалык саат ________

Окутуучунун жетектөөсүндөгү өз алдынча иш ___________

Өз алдынча иш____________

Экзамен_________ семестр

Бардык аудиториялык саат_________

Бардык аудиториядан сырткаркы саат__________

Жалпы эмгек сыйымдуулугу _______ саат_____

2014-2015-окуу жылы

3

Кыргыз тилинин практикалык курсу(математика, информатика, колдонмо математика жана информатика, колдонмо информатик, информациялык

технологиялар системасы адистиктери үчүн)

Семестр - I, II

Отчеттуулук – I сем., II сем. - экзамен

Окутуучулар – ________________________________________________

4

Түшүнүк катКыргыз Республикасынын жогорку окуу жайларынын кыргыз тайпаларында мамлекеттик кыргыз тили программалык

дисциплина катары окутулуп келет. Мамлекеттик тилди өнүктүрүү концепциясында: «… орто жогорку окуу жайларында жана борборлорунда мамлекеттик

тилге өтүүнү милдеттүү түрдө уюштуруу, анын экономикалык, илимий-методикалык жана педагогикалык маселелерин чечүү зарыл» (Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тилин өркүндөтүү концепциясы, «Эркин тоо» гезити, 2001) деп көрсөтүлгөндүгү мамлекеттик тилди окутуу боюнча окуу программаларын жана окуу куралдарын иштеп чыгуу актуалдуу экендигин айгинелейт. ЖОЖдордун факультеттериндеги кыргыз тайпаларында студенттердин турмушундагы карым-катнашта кеңири колдонулган кыргызча зарыл тил каражаттары жана кесиптик лексика боюнча кеп ишмердүүлүгүн (угуу, окуу, сүйлөө, жазуу) жаратуу негизги милдеттерден болуп саналат. Бул программада кыргыз тилин үйрөтүүдө өлкө боюнча таанып-билүүчүлүгүн калыптандыруу концепциясы жетекчиликке алынат.

Максат, милдеттери: студенттерди мамлекеттик тилде ар кандай турмуштук жагдайларда адабий тилдин нормасын сактап туура сүйлөөгө жана жазууга, окуп, түшүнүгүн айтып берүүгө, турмушунда кеңири колдонууга машыктыруу, кыргыз тилинин фонетикалык, грамматикалык өзгөчөлүктөрү түрдүү тилдик материалдардын жана лингвоөлкө таануу принцибине багытталган, адистикке байланышкан тексттердин негизинде үйрөтүү, иш кагаздарынын түрлөрүн жазууга көнүктүрүү. Ошону менен катар кыргыз элинин тарыхы, маданияты, адабияты, каада-салт, үрп-адаттары менен тааныштыруу жана түшүнүктөрүн тереңдетүү, улуттар аралык ынтымакты сактоого, бири-бирин сыйлоого чакыруу.

Курстун аягында күтүлүүчү натыйжалар:- студенттин сөздүк кору байыйт;- оюн мамлекеттик тилде кептин бардык формаларында жана стилдеринде, адабий тилдин нормасында айта жана жаза алат;- иш кагаздарын мамлекеттик тилде жаза алат;- улуттук дөөлөттөр жөнүндө маалыматтарга ээ болот жана аларды урматтоо, барктоо сезимдери калыптанат.

5

Алтын эрежелер Уюлдук телефондорду өчүрүү Сабака активдүү катышуу Бирөөнүн пикирин сыйлоо Топтордо иштөөдө бирин-бири уга билүү Убакытты туура пайдалануу Шылдыңдоо, бирөөнүн аброюна шек келтирүүчү сөздөрдү колдонбоо Окутуучунун сөзүн бузбоо жана бирөөнүн кебин аягына чейин угуу

Студенттердин билимин баалоо:Материалды терең өздөштүрүү үчүн окутуучунун көзөмөлү астында ар бир тема боюнча кезектеги текшерүүлөрдү

тапшырышат.1, 2 - семестрлерде экиден аралык текшерүүнүн (тесттин) негизинде, оозеки түрдө же текшерүү иш түрүндө кабыл

алынат. Жалпы-100 балл (анын бөлүнүшү технологиялык картада көрсөтүлгөн). Ар бир семестрде студенттердин өз алдынча иштөөсү үчүн балл берилет.

Экзамен - эгер студент бир семестр ичинде 55-69 балл топтосо «канааттандыраарлык» деген баа алат. 70-84 - «жакшы» деген баа, 85 балл же андан жогору болсо - «эң жакшы».

51 баллдан жогоркусу – өттү51 баллдан төмөнкүсү - өткөн жок55 - 69 балл – «3»70 - 86 балл – «4»87- 100 балл – «5» Кыргыз тилинин практикалык курсу боюнча билимдерди баалоонун критерийлери

“5” (7 балл)-Эгер студент сабакка активдүү катышса, адабий тилдин нормасында, кептин талаптарын сактап сүйлөсө, үйгө жана сабакта берилген тапшырмаларды так аткарса, берилген бардык суроолорго жооп бере алса, топто биримдикте иштей алса жана өз оюн эркин айта алса коюлат: “5”-“4” (6 балл)- Студент берилген тапшырмаларды мыкты аткарса, адабий тилдин нормасында, кептин талаптарын сактап сүйлөсө, топтогулардын пикирин угуп, өз оюн эркин билдире алса:

6

“4” (5 балл) – Студент берилген тапшырмаларга карата карата жекече оюу болсо, жооп берүүдө кептин талаптарын сактаса жана топто активдүү иштей алса; “4”-“3” (4 балл)-Студент сабакка кайдыгер карабай, берилген тапшырмаларды аткарса жана берилген суроолорго жооп бере алса, кептин талаптарын аткарууда кемчилдиктер кетсе; “3” (3балл)-Студент берилген тапшырмаларды аткарууга аракет кылса, суроолорго карата жеке пикири болсо, сүйлөөдө кептин талаптарынын кайсы бирин сактабаса; “3” –“2”(2 балл)-Студент сабакта кайдыгер олтурса, бирок теманы аздыр- көптүр түшүнсө, сүйлөөдө кептин талаптарын сактай албаса; “2” (1 балл)-Студент сабакка көңүл кош мамиле жасаса, окутуучунун суроолоруна жооп бере албаса, кептин талаптарын сактабаса жана сабактын материалдарына карата түшүнүгү жок болсо коюлат

Жазуу кебин баалооЖат жазуу

«5» деген баа - катасыз жазылган ишке коюлат, бирок анда одоно эмес 1 орфографиялык, 1 пунктуациялык катага коюлат.

«4» деген баа - 2 орфографиялык, 2 пунктуациялык, же 2 орфографиялык, 3 пунктуациялык катасы бар жат жазууга коюлат. Ошондой эле бир типтүү 3 орфографиялык катасы бар ишке коюлат.

«3» деген баа - 4 орфографиялык, 4 пунктуациялык, же 3 орфографиялык жана 5 пунктуациялык, же орфографиялык катасыз, 7пунктуациялык катасы бар жат жазууга коюлат.

«2» деген баа - 7 орфографиялык, 7 пунктуациялык, же 6 орфографиялык жана 8 пунктуациялык, же 5 орфографиялык, 9 пунктуациялык, же 8 орфографиялык, 6 пунктуациялык катасы бар ишке коюлат.

Жат жазууда үчтөн көп оңдоолор болсо, баа бир баллга төмөндөйт.

Баяндама«5» деген баа - берилген тексттин мазмуну толук камтылган, уккан же окуган маалыматты жазуу түрүндө сүрөттөп

бере алган, кептик катасы жок, 1 орфографиялык же 1 пунктуациялык ката кетирилген ишке коюлат.«4» деген баа - тексттин мазмуну толук берилбеген, логикалык жактан ырааттуу болбогон 1 кептик, 2-3

грамматикалык катасы бар ишке коюлат.«3» деген баа - композициялык түзүлүшү бузулган, бирок айрым бөлүктөрү тексттин мазмунуна дал келген, бештен

ашык эмес жалпы кептик, 7-8 грамматикалык ката кетирилген ишке коюлат.

7

«2» деген баа- тексттин мазмунун түшүнбөгөн, уккан же окуган маалыматты жазуу түрүндө сүрөттөп бере албаган ишке коюлат.

Дил баян«5» деген баа- дил баяндын мазмуну темага толук жооп берсе, фактылар, цитата, цифралар ыктуу колдонулса,

мазмун системалуу ачылса, студенттин кеби бай болуп, стилдик биримдик толук сакталса. Жазып жаткан материалга карата жекече көз карашы бар болуп, өз алдынча жыйынтыктарга жалпылоолорго келе алса, т. а. таптакыр катасы жок, же 1 орфографиялык же 2 пунктуациялык катадан ашпаганда коюлат.

«4» деген баа- дил баяндын мазмуну темага негизинен жооп берсе, факт, цитата, цифралар ыктуу колдонулуп, бирок айрым учурларда так эместик, жетишсиздик, стилдик жактан одоно эмес, айрым мүчүлүш учурлар болуп калса, б. а. 2-3 жерден орфографиялык, 2 пунктуациялык жана стилдик жактан мүчүлүштүктөр байкалса коюлат. Негизинен 2 орфографиялык, 2 пунктуациялык же 1 орфографиялык, 3 пунктуациялык же 3орфографиялык, 3 пунктуациялык катадан ашпаган учурда коюлат.

«3» деген баа - дил баяндын мазмуну темадан кыйла алыстап кетсе, факт, цитата, цифраларды колдонууда жетишпестик болсо, синтаксистик жактан сүйлөм куруусу, лексикасы жарды экенин көрсөтсө, тема боюнча өзүнчө ой жүгүртүүсү ачык берилбесе, жалпысынан, 4-5 кемчилик байкалса коюлат. Негизинен 4 орфографиялык, 4 пунктуациялык, же 1 орфографиялык, 3 пунктуациялык, же 3 орфографиялык, 5 пунктуациялык, же 7 пунктуациялык катага чейинкилер үчкө бааланат.

«2» деген баа - дил баяндын мазмуну темага жооп бере албаса, факт, цитата, цифралар ыктуу колдонулбаса, студенттердин стили жарды, ою чачкын болуп, өз алдынчалуулугу дээрлик көрүнбөсө, жалпысынан иште 6-7 кемчилик байкалса коюлат. Негизинен 7 орфографиялык, 7 пунктуациялык, же 6 орфографиялык, 8 пунктуациялык, же 3 орфографиялык, 8 орфографиялык 6 пунктуациялык же 6 орфографиялык 9пунктуациялык ката кетирилсе экиге бааланат. Тестти баалоо«5» -86-100% ы туура аткарылган учурда коюлат;«4»- 71-85%ы туура аткарылган учурда коюлат;«3» -51-70% ы туура аткарылган учурда коюлат;«2»- 30-50%ы туура аткарылган учурда коюлат.

8

Презентацияны баалоо- стратегияны туура пайдаланышы;- материалдын толук берилиши;- материалды толук түшүндүрө алуусу;- иштин эстетикасы; - топт

Силлабус (I семестр)№ Теманын аталышы Негизги маселелер Саат СӨАИ Упайы Алган

упайыКолу

1. Кыргыз тилинин табияты жана кызматы (коммуникативдик жана тааным (когнитивдик)

Тил –пикир алышуунун куралы. Кыргыз тилине жалпы мүнөздөмө. Кыргыз тилинин улуттук жана мамлекеттик тил катары коомдук функциясы. «Элди түбөлүктүү кылган анын тили» (Ч.А.)

1 №1 УТ(тапшырма)

О,5 2

2. Кыргыз адабий тили жана жергиликтүү диалектилери

Кыргыз адабий тили жана диалектилик өзгөчөлүктөр. Көп варианттуу сөздөрдүн жазылышы. Диалектологиялык сөздүк менен иштөө.

1 0,5

3. Кеп маданияты. Кыргыздардын кептик этикети

Кепке коюлуучу талаптар: тактык, тазалык, көркөмдүк, байлык, логикалуулук, кеп адеби.

2 0,5

4. Кыргыз элинин каада-салттары

Элдик каада-салттардын мааниси. Кудалашуу, кыз узатуу ж.б. каада-салттар, жөрөлгөлөр. Каада-салт менен ырым-жырымдын айырмачылыгы.

1 0,5

5. Фонетика. Кептеги тыбыштык өзгөрүүлөр. Үндүү тыбыштар Үндөштүк мыйзамы.

Фонетика. үндүүлөрдүн эринге, тилдин катышына, жаактын ачылышына, созулушуна карай бөлүнүшү. үндөштүк мыйзамы, түрлөрү, бузулуу учурлары созулма үндүүлөрдүн фонемалык касиети, айтылышындагы, жазылышындагы


0,42

9

өзгөчөлүктөр. 6. Кептеги тыбыштык

өзгөрүүлөр. Үнсүз тыбыштар (Окшошуу, окшошпоо, ыңгайлашуу)

Окшошуу, окшошпоо, ыңгайлашуу. Үнсүздөрдүн жасалуу ордуна, жасалуу ыгына жана үн менен шыбыштын катышына карай бөлүнүшү. Сөздүк жат жазуу.

1 0,3

7 Муун анын түрлөрү Муун. Үндүү тыбыштардын муун түзүүдөгү ролу. Муундун ачык, жабык жана туюк түрлөрү.

1 0,1

8. Кыргыз тилиндеги басым. Кептеги интонациянын ролу. Синтагма

Кыргыз тилиндеги басымдын акыркы муунга түшүшү. Басымдын түрлөрү. Сүйлөмдү синтагмаларга ажыратуу. Интонацияны жаратуучу белгилер. Фразалык, логикалык басым.

1 0,3

9. Орфоэпия. “Манас” эпосу жана тарых.

Оозеки- сүйлөшүү стилине мүнөздүү тилдик-интонациялык белгилер. Кыргыз орфоэпиясындагы негизги эрежелер. Көркөм окуу. “Манас” эпосунан үзүндү жаттоо.

1 0,4

10. Кыргыз эли колдонгон жазуулар. Кыргыз графикасынын өзгөчөлүктөрү

Рун, араб, латын, алфавиттери жөнүндө маалымат. Азыркы алфавит. К, г, ж, ө, ү, ң тамгалары. Йоттошкон тамгалардын окулушу, жазылышы.

1 0,5

11. Орфография. Кыргыз орфографиясынын принциптери жана эрежелери

Орфография жана анын мааниси, практикалык милдеттери жөнүндө жалпы түшүнүк. Жаны орфографиянын эрежелери.


0,2 2

12. Энчилүү аттардын жазылышы. Баш тамгалардын колдонулушу. Таш- Рабат.

Энчилүү жана жалпы аттар. Адам аттарынын жазылыш эрежелери: Султанмурат, Жаңыл Мырза, Асел (Асель эмес), Азамат Алтай, Касым Тыныстан уулу, Кожогелди Култегин. Башка тилге тиешелүү ысымдардын жазылышы. Адам аттарына –ист, -чыл , -лык, -чылык мүчөсүнүн уланышы: марксист, айтматовдук стиль, оморчулук, сталинчил ж.б. -ев, -ева, -ов, -ова мүчөлөрүнүн басымды кабыл албашы. Таш- Рабат тарыхый комплекс жөнүндө түшүнүк.

1 0,2

13. Мамлекеттердин уюмдардын аталыштарынын жазылышы

Мамлекеттик уюмдардын жана анын ичиндеги бөлүмдөрдүн жазылуу эрежелери

1 0,2

10

14. Бийлик бутактарынын жана кызмат орундарынын жазылышы.

Мамлекет, мамлекеттик, мамлекеттик эмес мекемелердеги, ишканалардагы, уюмдардагы кызмат орундарынын жазылышы. М: Кыргыз Республикасы.

1 0,2

15 Орден-медаль, сыйлыктардын жана ардактуу наамдардын жазылышы

Ордендердин медалдардын аттары тырмакчага алынбай, биринчи сөзү баш тамга калгандары кичине тамга менен айрым-айрым жазылат. М: Манас ордени

1 0,2

16. Искусство чыгармаларынын жана аянттар, көчөлөр ж.б. жазылышы

Адабият, сүрөт ж.б. өнөр чыгармаларынын аттары тырмакчага алынып биринчи сөзү баш тамга менен жазылат. М:”Биринчи мугалим” повести.

1 0,2

17 Астрономиялык, географиялык энчилүү аттардын жазылышы. Ата-Бейит жөнүндө түшүнүк.

Астрономиялык аталыштардын жалпы жана энчилүү ат катары колдонулушу. Календардык аталыштардын жазылышы. Кыргыз жыл эсеби, мүчөл боюнча жаш эсеби түшүнүктөрү. Топонимика.

1 0,2

18. Эл аралык, улуттук, кесиптик майрамдар жана салтанаттардын, тарыхый окуялардын жазылышы. Кыргыздардын эски майрамдары.

Улуттук майрамдар: үлүш майрамы, Нооруз, жайлоого көчүү ж.б. Дыйкан ыры (эгин эккендеги айтым).Тарыхый окуя, майрамдардын аталыштарын жазуунун эрежелери. Үлүш, Чечкор ж.б.

1 0,2

19. Улуттук музыкалык аспаптар Комуз, кыл кыяк, ооз комуз ж.б. музыкалык аспаптар. 1 0,420. Татаал сөздөр. Бириккен жана

кыскартылган сөздөрдүн жазылышы

Татаал сөздордүн биригип жана айрым-айрым жазылышы. ЖОЖ- жогорку окуу жайы


0,3 2

21. Кошмок сөздөрдүн бирге жана бөлөк жазылышы

Эки түгөйү тең өз алдынча лексикалык мааниге ээ болбогон сөздөрдөн жасалган кошмок сөздөр бирге жазылат. М: тиригарак, жексур. Айрым-айрым жазылган учурлары. М: таш бака, тил таануу

1 0,4

22 Кош сөздөрдүн жазылышы. Кош сөздөрдүн бардык түрү ортосуна дефис белгиси коюлуп жазылат: эки-үч, үй-бүлө.

1 0,4

23. Өздөштүрүлгөн сөздөрдүн жазылышы.

Орус тили жана башка тилдер аркылуу кирген сөздөрдүн жазылуу өзгөчөлүктөрү. Костюм(жазылышы) – кастюм(айтылышы).

1 0,2

24. Сөздөрдү ташымалдап жазуунун эрежелери. Ташымалдоого мүмкүн болгон

Сөздөр бир саптан экинчи сапка муунга бөлүү тартиби боюнча ташылат: кел-ген-дер.Ташымалдоого мүмкүн болбогон учурлар: өтүк, кет өт.

1 0,4

11

жана болбогон учурлар25. Эл ичи – өнөр кенчи. Ош

шаарына 3000 жыл. (текст менен иштъъ)

Текстти ташымалдоого мүмкүн болгон жана болбогон учурларга, баш тамгалардын колдонуу тартибине көнүл буруу.

1 0,3

26. Текшерүү жат жазуу. Каталар үстүндөө иштөө

2

№1 аралык текшерүү 21. Лексика. Сөздүн тике жана

өтмө маанисиСөздүн лексикалык мааниси.Сөздүн тике жана өтмө мааниде колдонулушу. Өтмө маанилүү сөздөрдүн түрлөрү: метафора, метонимия, синекдоха..


0,2 3

2. Сөздүн көп маанилүүлүгү. Омонимдердин кепте колдонулушу

Көп маанилүү сөздөр, алардын пайда болуу жолдору. Омоним сөздөр, түрлөрү, алардын жазылышы: Сулу-сулуу, күл – күл (каткыра гүлдү), кир – кир (үйгөгир)

1 0,3

3. Антонимдердин кепте колдонулушу

Антонимдер, алардын лексикалык, стилистикалык мааниси: «Ийри отуруп, түз кеңешүү», «Миң уккандан бир көргөн артык» Түрлөрү: толук, толук эмес, контексттик, энантиосемия, оксюморон.

1 0,3

4. Синонимдердин кепте колдонулушу

Синонимдер, түрлөрү: толук, толук эмес, контексттик. Синонимдердин кептеги орду. .

1 0,3

5. Кесиптик лексика, терминдер. Кесиптик лексика жана терминдер.Калькаланган терминдер. Кесипке байланышкан терминдер

2 0,2

6. Лексикография. Сөздүктөр жана алардын түрлөрү

Энциклопедиялык жана лингвистикалык сөздүктөр. Булардын мүнөздүү өзгөчөлүктөрү жөнүндө жалпы маалымат.

2 0,3

7. Фразелогизмдер жана анын кепте колдонулушу

Фразеологизмдер- лексикалык бирдик, ойду көркөм, образдуу берүүнүн каражаты. Кепте колдонуунун жолдору, жазылышы: ат жалына казан асуу, ити чөп жеди ж.б.

1 0,5

8. Фразелогизмдердин макал-лакап менен карым- катышы

Фразелогизмдердин макал-лакап менен карым- катышы, айырмачылыктары.

1 0,2

9 Эскирген сөздөр жана неологизмдер

Тилде эскирүү жана жаңылануу процесси дайыма болуп туруучу көрүнүш.

1 0,3

10 Кыргыз тилиндеги Кыргыз тилиндеги нумератив сөздөр, 2 0,212

нумеративдер алардын лексикалык мааниси: эли, сөөм, карыш, кадам, аттам, бута атым, чакырым- узундук; чай кайнам, ашбышым, тай чабым, кунан чабым, ат чабым – аралык, убакыт; алакандай, үй ордундай, теше, танап – аянт; тушардан, тизе бою, кереге бою, киши бою, укурук бою, аркан бою – бийиктик; ууч, кочуш, этек (буудай) – өлчөм; -түп, даана, баш- эсеп ж.б.

11. Улуттук оюндар Улуттук оюндар – жаштарды турмушка даярдоо процессинде негизги фактор катары каралат.

1 0,2

12 Иш кагаздар стили жана тили Иш кагаздар стили, подстилдери. Иш кагаздарынын тилдик, экстратилдик өзгөчөлүгү Өздүк жана расмий иш кагаздары.

2 №6 УТ(тапшырма) 0,5 2,5

13 Өмүр баян Өмүр баян жөнүндө түшүнүк. Биринчи жана үчүнчү жактан жазылган өмүр баян. Тилдик, тилдик эмес каражаттары жана реквизиттери.

1 0,5

14. Мүнөздөмө. Резюме Мүнөздөмө иш кагазы кызмат адамына анын иштеген иши, окуусу, жалпы жүрүм- туруму, ишке болгон мамилеси адистиги боюнча обьективдүү маалымат берүүдө жазылат.

2 0,5

15. Арыз Арыз мекеме жетекчисине жарандар тарабынан сунуш, сураныч, арыздануу ж.б. сыяктуу мазмунда жазылат.

2 1

16. Түшүнүк кат Түшүнүк кат-кызмат тармагында кызматтык тартипти эмне себептен сактабай калганын түшүндүрүү үчүн башкаруу органдарына жиберилүүчү иш кагазы.


0,5 2,5

17. Жарыя. Кулактандыруу. Чакыруу

Чакыруу, кулактандыруу, жарыя жөнүндө түшүнүк. Жарыя менен кулактандыруунун айырмасы. Алардын тилдик, тилдик эмес каражаттары жана реквизиттери.

2 0,5

18. Тил кат Тил кат-алган нерсени тастыктоочу документ болуп саналат.

1 0,5

19. Ишеним кат Ишеним кат-мекеменин ишкананын же жеке кишинин атынан иш жүргүзүү үчүн экинчи бир кишиге ишеним билдирилген жана анын өкүлдүгүн аныктап жазууда колдонулган иш кагазы.

2 0,4

20 Билдирүү Жетекчиликке аткарылган иштер боюнча маалымат берүү.

1

13

№2 аралык текшерүү 2

II семестр (60 саат)

№ Теманын аталышы Саат СӨАИ Упайы Алган Колуупайы

Кызмат каттары. Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн 2200 жылдыгы.

Мекемелер арасындагы кызматташууну ишке ашыруучу негизги документ-кызмат каттары. Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн түптөлүшү.

2 №8 УТ(тапшырма

14

2. Протокол Протокол-чогулуш, жыйын ж.б. өткөрүлүшүн, анын катышуучуларынын чыгып сүйлөгөн сөздөрүн, чогулуш кабыл алган токтомдорду так, кыска формада баяндаган расмий иш кагазы.

3

3. Акт Мекеме, уюмдардагы иш процессин жүргүзүүдө, адамдар ортосундагы түрдүү мамилелер жана табигый кырсыктарга байланыштуу келип чыккан маселелерди тактоо, тастыктоо акт иш кагазы аркылуу жүргүзүлөт.

2

4. Отчет Кызматкер тарабынан жетекчиге милдеттүү түрдө пландаштырылган жана тапшырылган иштердин аткарылуу сапаты жөнүндө жазылуучу расмий иш кагазы.

2

5. Морфология. Зат атоочтун оозеки жана жазма кепте колдонулушу. Курманжан датка.

Кыргыз тилинин сөздүк корунун басымдуу бөлүгүн зат атооч сөздөр түзөт. Зат атоочтун башка сөз түркүмдөрүнөн айырмаланып өзүнө гана тиешелүү өзгөчөлүктөрү бар. К


6. Зат атоочтун таандык болуп айтылышы жана жазылышы

Кыргыз тилинде зат атоочтор жекелик санда да көптүк сандада кимдир бирөөгө же кандайдыр бир затка таандык болуп айтылыш мүмкүнчүлүгүнө ээ.

1

7. Жөндөлүштүн типтери

Жөндөмө категориясы атооч сөздөрдү бири –бири менен же башка сөздөр менен байланыштырып айтайын деген ойду түшүндүрүү үчүн сүйлөмдүн туура уюшулушун шарттап турат

1

8. Сын атооч жана анын даражалары. 1916- жылдагы кыргыз үркүнү.

Сын атоочтун даражаларынын жасалышы, басымдын орду: кыпкызыл. Алардын маанилерин бири-биринен так ажыратуу, кепте ыктуу колдонуу. Жазылышы: кыпкызыл. Сын атоочтордун диалектилик варианттары: бийик –эгиз

1

15

9. Сан атооч Сан атооч сөздөр, түрлөрү. Жамдама сан атоочтордун жөндөлүшү жана колдонулушу. Ыйык сандар жөнүндөгү элдик ишенимдер жана каада-салттар. Байыркы кыргыздардын сандык түшүнүктөрү. Сан атоочтордун жазылуу эрежелери: 20-кылым, ХХ кылым, №1 китепкана, 5-6 жыл ж.б. Сан атооч сөздөрдөгү басым: алты, жети. Табу жана эвфемизм сөздөр.

2

10. Ат атооч жана ат атоочтун жөндөлүш өзгөчөлүктөрү, кептеги орду

Ат атоочтун түрлөрү, алардын стилдик айырмачылыктары, жөндөлүш өзгөчөлүгү жана кептеги орду. Орунсуз кайталоодон арылууда ат атоочторду колдонуу. милдеттери.

2

11. Этиш. Этиштин маанилери жана чак категориясы

Этиш, анын жөнөкөй жана татаал түрү. Татаал этиштердин жасалышы, маанилик оттеноктору жана жазылышы: жазып жиберди, жаза салды, жаза койду. Этиштин чактары: Өткөн чак, учур чак, келер чак.Этиштин чактарынын маанилик оттеноктору: окуду, окуган, окуптур, окучу; окуйт, окуур; окууда, окуп жатат

1

12. Тактооч.Тактоочтун кепте колдонулушу

Тактоочтор, маанисине карай бөлүнүшү, кепте колдонулушу. Кош сөз түрүндөгү тактоочтор, жазылышы: тез-тез, өйдө-төмөн. Кошмок сөз түрүндөгү такточтун жазылышы: кечке жуук, кечкурун, ар күнү, эрте менен эрте. Диалектилик варианттары: төмөн-пас. Басымдын орду: жапжакын.

1

13. Тууранды, сырдык жана киринди сөздөрдүн жазылышы

Ар кандай кырдаалдарда эрксизден эле айтылып кете турган адамдын ички сезимин, жаратылышка жана жаныбарларга болгон эрктик мамилелерин билдирген сөздөрдү сырдык сөздөр дейбиз. Тууранды сөздөрдү эмнелерди тууроо, кандай тууроо ыгына өзгөчөлүкторүнө жараша табыш жана элес тууранды сөздөр деп эки топко бөлөбүз.

1

14. Кыргыз элинин улуттук баш жана сырт кийимдери

Ар бир элдин, жердин шартына, салтына жана жынысына карата баш жана сырт кийимдер өз ара өзгөчөлөнөт. Баш кийимдер: калпак, тебетей, малакай, топу, элечек, шөкүлө ж.б.Сырт кийимдер: кементай, ичик, белдемчи ж.б.

2 №10УТ(тапшырма

15. Кызматчы сөздөр синтаксистик жана

Кызматчы сөз түркүмдөрү өз алдынча лексикалык мааниге ээ болбой, сүйлөмдө негизги сөз түркүмдөрүнө

2

16

аларга коюлуучу тыныш белгилери

кошумча грамматикалык маани тартуулайт. М: анткени, жана, себеби, да, дале ж.б.

16. Синтаксис. Сүйлөм жана анын түрлөрү

Сүйлөм, анын түрлөрү жөнүндө түшүнүк. Сүйлөмдүн айтылыш максатына карай бөлүнүшү алардын интонациясы жана модалдык, эмоционалдык кошумча маанилери. Жалаё, жайылма сүйлөмдөр. Сүйлөмдөгү сөздөрдүн орун тартиби. Инверсия. Риторикалык суроо, анын кептеги орду: Таланттын калеминен жаралган канаттуу чыгармалар унутулабы?-Бы мүчөлүү сөздөгү басым.

1

17 Бир өңчөй мүчө жана жалпылагыч сөз

Бир өңчөй мүчөлөрдүн арасына жана жалпылагыч сөзгө коюлуучу тыныш белгилер. Тексттен бир өңчөй сөздөр менен жалпылагыч сөздөрдү табуу, тыныш белгилеринин коюлушуна талдоо жүргүзүү, кайра түзүү.

2

18. Ээ жана баяндоочтун ортосуна сызыкчанын коюлушу

Сүйлөмдүн баш мүчөлөрү.Ээ менен баяндоочтун ортосуна сызыкчанын коюлуу учурлары: Сүймөнкул – таланттуу киноактер; Сүймөнкул таланттуу киноактер эле. Мындай сүйлөмдөрдүн айтылуу интонациясы. С.Чокморов – таланттуу кино актер жана сүрөтчү.

1

. №3 аралык текшерүү

2

19 Түшүндүрмө мүчөлөр, кептеги орду жана тыныш белгилери

Суйлөмдүн баш жана айкындооч мүчөлөрүнөн кийин келип анын маанисин толуктап, ким экендигин тактап түшүндүрүүчү сөздөр да болот.

1

№11 УТ(тапшырма20 Мамлекеттүүлүктүн

башындагы инсандар(Ж.Абдрахманов, К.Сыдыков, И. Раззаков)

И.Раззаков – коомдук ишмер жана өз элинин чыныгы уулу. » Эссе: «Адилет жолу түбөлүк»,«Элдин сыйынан өткөн сый жок» , “Мен таза болсом, сен таза болсоң, коом да таза болот”. (И.Раззаков)

2

21. Сүйлөмгө мүчө боло албаган сөздөр, кепте колонулушу, тыныш белгилери

Сүйлөмдүн негизги белгилеринин бири- модалдык маанини жана айтуучунун сүйлөм аркылуу берилип жаткан ой-пикирге болгон мамилесин билдирүү.Сүйлөмдүн бул белгиси грамматикалык байланышы бар сөздөрдүн катыштары аркылуу гана эмес, сүйлөмгө грамматикалык жактан мүчө боло албаган сөздөр аркылуу да берилет

2

17

22 Тике жана кыйыр сөздөрдүн жазылышы

Сөздүн лексикалык мааниси.Сөздүн тике жана өтмө мааниде колдонулушу. Өтмө маанилүү сөздөрдүн түрлөрү: метафора, метонимия, синекдоха.

2

23 Графикалык белгилердин орфографиялык кызматы.Чекит. Дефис. Сызыкча.

Кыргыз тилинде колдонулуп жүргөн тыныш белгилерине чекит, суроо, илеп белгиси, көп чекит, үтүр, үтүрлүү чекит, көп чекит.


24 Тырмакча. Кашаа. Кош чекит. Үтүрлүү чекит

Кыргыз тилинде колдонулуп жүргөн тыныш белгилерине чекит, суроо, илеп белгиси, көп чекит, үтүр, үтүрлүү чекит, көп чекит ж.б. кирет.

1

25. Кыргыз илимине чыйыр салган инсандар(К.Тыныстанов, И.Арабаев, Т.Аширбаев ж.б.)

К.Тыныстанов - көрүнүктүү тилчи, акын, драматург жана коомдук ишмер. Элге билим бер\\ тарыхында жана кыргыз элинин педагогикалык мурастарын калыптандырууда кър\н\кт\\ роль агартуучулар, илимпоз жана педагогдор И.Арабаев (1882-1933) менен К.Тыныстановго (1901-1938) таандык

2

26. Текст, анын түрлөрү, бөлүктөрү жана типтери“Кыргыз” деген этноним жөнүндө легендалар.

Текстти жаратуучу белгилер, анын түрлөрү, бөлүктөрү жана типтери. Текстти талдоо.

2

27. Кептин стилдери Кыргыз тилиндеги функционалдык стилдер. Аларды өз ара айырмалоочу белгилерди аныктоо.


28. Көркөм стиль Көркөм стилдеги сүрөттөө, баяндоо, ой жүгүртүү.

2

29 Төкмөчүлүк. Жеңижок. Токтогул.

Төкмөлүк өнөрдүн өзгөчөлүгү. Жеңижоктун «Аккан суу» («Дүнүйө», санат ырларыж.б.)

2

18

Б.Алыкулов -даанышман акын

чыгармасынын идеялык-көркөмдүк мааниси. Баяндама: «Жеңижок»

30 Публицистикалык стиль. Публицистикалык мүнөздөгү макала (дилбаян) жазууга көнүгүү

Публицистикалык стилдин тилдик – мазмундук өзгөчөлүгү, подстилдери. Гезит-журналдык материалдардын стилин, подстилин айырмалоо, тилдик талдоо жүргүзүү. «Жашоонун маңызы эмнеде?», «Бакыт деген эмне?», «Адамга ишеним керекпи?» ж.б. темалар боюнча текст түзүү.

2

31 Илимий стиль. Реферат, баяндама ж. б. жазуунун эрежелери

Илимий баяндама, рефераттын бөлүктөрү жана мазмуну. Шилтеме берүүнүн жолдору.

2

32 Оозеки стиль. Чечендик өнөр.

Чечендик өнөр – оозеки кептин эң жогорку үлгүсү. Кыргыздардагы чечендик өнөр. Чечендик сөздүн түрлөрү. Куттуктоо, аза кеби, кайрылуу ж.б. мүнөзүндөгү тексттерди талдоо.


33 Кептик каталарды жоюунун жолдору

2

33 №4 аралык текшерүү 2

19

Календарлык- тематикалык пландаштыруу (I семестр 60 саат)№ Теманын аталышы Негизги маселелер Саат СӨАИ Упайы Алган

упайыКолу

1. Кыргыз тилинин табияты жана кызматы (коммуникативдик жана тааным (когнитивдик)

Тил –пикир алышуунун куралы. Кыргыз тилине жалпы мүнөздөмө. Кыргыз тилинин улуттук жана мамлекеттик тил катары коомдук функциясы. «Элди түбөлүктүү кылган анын тили» (Ч.А.)


О,5 2

2. Кыргыз адабий тили жана жергиликтүү диалектилери

Кыргыз адабий тили жана диалектилик өзгөчөлүктөр. Көп варианттуу сөздөрдүн жазылышы. Диалектологиялык сөздүк менен иштөө.

1 0,5

3. Кеп маданияты. Кыргыздардын кептик этикети

Кепке коюлуучу талаптар: тактык, тазалык, көркөмдүк, байлык, логикалуулук, кеп адеби.

2 0,5

4. Кыргыз элинин каада-салттары Элдик каада-салттардын мааниси. Кудалашуу, кыз узатуу ж.б. каада-салттар, жөрөлгөлөр. Каада-салт менен ырым-жырымдын айырмачылыгы.

1 0,5

5. Фонетика. Кептеги тыбыштык өзгөрүүлөр. Үндүү тыбыштар Үндөштүк мыйзамы.

Фонетика. үндүүлөрдүн эринге, тилдин катышына, жаактын ачылышына, созулушуна карай бөлүнүшү. үндөштүк мыйзамы, түрлөрү, бузулуу учурлары созулма үндүүлөрдүн фонемалык касиети, айтылышындагы, жазылышындагы өзгөчөлүктөр.


0,42

6. Кептеги тыбыштык өзгөрүүлөр. Үнсүз Окшошуу, окшошпоо, ыңгайлашуу. 1 0,3

20

тыбыштар (Окшошуу, окшошпоо, ыңгайлашуу)

Үнсүздөрдүн жасалуу ордуна, жасалуу ыгына жана үн менен шыбыштын катышына карай бөлүнүшү. Сөздүк жат жазуу.

7 Муун анын түрлөрү Муун. Үндүү тыбыштардын муун түзүүдөгү ролу. Муундун ачык, жабык жана туюк түрлөрү.

1 0,1

8. Кыргыз тилиндеги басым. Кептеги интонациянын ролу. Синтагма

Кыргыз тилиндеги басымдын акыркы муунга түшүшү. Басымдын түрлөрү. Сүйлөмдү синтагмаларга ажыратуу. Интонацияны жаратуучу белгилер. Фразалык, логикалык басым.

1 0,3

9. Орфоэпия. “Манас” эпосу жана тарых. Оозеки- сүйлөшүү стилине мүнөздүү тилдик-интонациялык белгилер. Кыргыз орфоэпиясындагы негизги эрежелер. Көркөм окуу. “Манас” эпосунан үзүндү жаттоо.

1 0,4

10. Кыргыз эли колдонгон жазуулар. Кыргыз графикасынын өзгөчөлүктөрү

Рун, араб, латын, алфавиттери жөнүндө маалымат. Азыркы алфавит. К, г, ж, ө, ү, ң тамгалары. Йоттошкон тамгалардын окулушу, жазылышы.

1 0,5

11. Орфография. Кыргыз орфографиясынын принциптери жана эрежелери

Орфография жана анын мааниси, практикалык милдеттери жөнүндө жалпы түшүнүк. Жаны орфографиянын эрежелери.


0,2 2

12. Энчилүү аттардын жазылышы. Баш тамгалардын колдонулушу. Таш- Рабат.

Энчилүү жана жалпы аттар. Адам аттарынын жазылыш эрежелери: Султанмурат, Жаңыл Мырза, Асел (Асель эмес), Азамат Алтай, Касым Тыныстан уулу, Кожогелди Култегин. Башка тилге тиешелүү ысымдардын жазылышы. Адам аттарына –ист, -чыл , -лык, -чылык мүчөсүнүн уланышы: марксист, айтматовдук стиль, оморчулук, сталинчил ж.б. -ев, -ева, -ов, -ова мүчөлөрүнүн басымды кабыл албашы. Таш- Рабат тарыхый комплекс жөнүндө түшүнүк.

1 0,2

21

13. Мамлекеттердин уюмдардын аталыштарынын жазылышы

Мамлекеттик уюмдардын жана анын ичиндеги бөлүмдөрдүн жазылуу эрежелери

1 0,2

14. Бийлик бутактарынын жана кызмат орундарынын жазылышы.

Мамлекет, мамлекеттик, мамлекеттик эмес мекемелердеги, ишканалардагы, уюмдардагы кызмат орундарынын жазылышы. М: Кыргыз Республикасы.

1 0,2

15 Орден-медаль, сыйлыктардын жана ардактуу наамдардын жазылышы

Ордендердин медалдардын аттары тырмакчага алынбай, биринчи сөзү баш тамга калгандары кичине тамга менен айрым-айрым жазылат. М: Манас ордени

1 0,2

16. Искусство чыгармаларынын жана аянттар, көчөлөр ж.б. жазылышы

Адабият, сүрөт ж.б. өнөр чыгармаларынын аттары тырмакчага алынып биринчи сөзү баш тамга менен жазылат. М:”Биринчи мугалим” повести.

1 0,2

17 Астрономиялык, географиялык энчилүү аттардын жазылышы. Ата-Бейит жөнүндө түшүнүк.

Астрономиялык аталыштардын жалпы жана энчилүү ат катары колдонулушу. Календардык аталыштардын жазылышы. Кыргыз жыл эсеби, мүчөл боюнча жаш эсеби түшүнүктөрү. Топонимика.

1 0,2

18. Эл аралык, улуттук, кесиптик майрамдар жана салтанаттардын, тарыхый окуялардын жазылышы. Кыргыздардын эски майрамдары.

Улуттук майрамдар: үлүш майрамы, Нооруз, жайлоого көчүү ж.б. Дыйкан ыры (эгин эккендеги айтым).Тарыхый окуя, майрамдардын аталыштарын жазуунун эрежелери. Үлүш, Чечкор ж.б.

1 0,2

19. Улуттук музыкалык аспаптар Комуз, кыл кыяк, ооз комуз ж.б. музыкалык аспаптар.

1 0,4

20. Татаал сөздөр. Бириккен жана кыскартылган сөздөрдүн жазылышы

Татаал сөздордүн биригип жана айрым-айрым жазылышы. ЖОЖ- жогорку окуу жайы


0,3 2

21. Кошмок сөздөрдүн бирге жана бөлөк жазылышы

Эки түгөйү тең өз алдынча лексикалык мааниге ээ болбогон сөздөрдөн жасалган кошмок сөздөр бирге жазылат. М: тиригарак, жексур. Айрым-айрым жазылган учурлары. М: таш бака, тил таануу

1 0,4

22 Кош сөздөрдүн жазылышы. Кош сөздөрдүн бардык түрү ортосуна дефис белгиси коюлуп жазылат: эки-үч, үй-бүлө.

1 0,4

23. Өздөштүрүлгөн сөздөрдүн жазылышы. Орус тили жана башка тилдер аркылуу кирген сөздөрдүн жазылуу өзгөчөлүктөрү. Костюм(жазылышы) – кастюм(айтылышы).

1 0,2

24. Сөздөрдү ташымалдап жазуунун Сөздөр бир саптан экинчи сапка муунга бөлүү 1 0,4

22

эрежелери. Ташымалдоого мүмкүн болгон жана болбогон учурлар

тартиби боюнча ташылат: кел-ген-дер.Ташымалдоого мүмкүн болбогон учурлар: өтүк, кет өт.

25. Эл ичи – өнөр кенчи. Ош шаарына 3000 жыл. (текст менен иштъъ)

Текстти ташымалдоого мүмкүн болгон жана болбогон учурларга, баш тамгалардын колдонуу тартибине көнүл буруу.

1 0,3

26. Текшерүү жат жазуу. Каталар үстүндөө иштөө

2

№1 аралык текшерүү 21. Лексика. Сөздүн тике жана өтмө

маанисиСөздүн лексикалык мааниси.Сөздүн тике жана өтмө мааниде колдонулушу. Өтмө маанилүү сөздөрдүн түрлөрү: метафора, метонимия, синекдоха..


0,2 3

2. Сөздүн көп маанилүүлүгү. Омонимдердин кепте колдонулушу

Көп маанилүү сөздөр, алардын пайда болуу жолдору. Омоним сөздөр, түрлөрү, алардын жазылышы: Сулу-сулуу, күл – күл (каткыра гүлдү), кир – кир (үйгөгир)

1 0,3

3. Антонимдердин кепте колдонулушу Антонимдер, алардын лексикалык, стилистикалык мааниси: «Ийри отуруп, түз кеңешүү», «Миң уккандан бир көргөн артык» Түрлөрү: толук, толук эмес, контексттик, энантиосемия, оксюморон.

1 0,3

4. Синонимдердин кепте колдонулушу Синонимдер, түрлөрү: толук, толук эмес, контексттик. Синонимдердин кептеги орду. .

1 0,3

5. Кесиптик лексика, терминдер. Кесиптик лексика жана терминдер.Калькаланган терминдер. Кесипке байланышкан терминдер

2 0,2

6. Лексикография. Сөздүктөр жана алардын түрлөрү

Энциклопедиялык жана лингвистикалык сөздүктөр. Булардын мүнөздүү өзгөчөлүктөрү жөнүндө жалпы маалымат.

2 0,3

7. Фразелогизмдер жана анын кепте колдонулушу

Фразеологизмдер- лексикалык бирдик, ойду көркөм, образдуу берүүнүн каражаты. Кепте колдонуунун жолдору, жазылышы: ат жалына казан асуу, ити чөп жеди ж.б.

1 0,5

8. Фразелогизмдердин макал-лакап менен карым- катышы

Фразелогизмдердин макал-лакап менен карым- катышы, айырмачылыктары.

1 0,2

23

9 Эскирген сөздөр жана неологизмдер Тилде эскирүү жана жаңылануу процесси дайыма болуп туруучу көрүнүш.

1 0,3

10 Кыргыз тилиндеги нумеративдер Кыргыз тилиндеги нумератив сөздөр, алардын лексикалык мааниси: эли, сөөм, карыш, кадам, аттам, бута атым, чакырым- узундук; чай кайнам, ашбышым, тай чабым, кунан чабым, ат чабым – аралык, убакыт; алакандай, үй ордундай, теше, танап – аянт; тушардан, тизе бою, кереге бою, киши бою, укурук бою, аркан бою – бийиктик; ууч, кочуш, этек (буудай) – өлчөм; -түп, даана, баш- эсеп ж.б.

2 0,2

11. Улуттук оюндар Улуттук оюндар – жаштарды турмушка даярдоо процессинде негизги фактор катары каралат.

1 0,2

12 Иш кагаздар стили жана тили Иш кагаздар стили, подстилдери. Иш кагаздарынын тилдик, экстратилдик өзгөчөлүгү Өздүк жана расмий иш кагаздары.

2 №6 УТ(тапшырма) 0,5 2,5

13 Өмүр баян Өмүр баян жөнүндө түшүнүк. Биринчи жана үчүнчү жактан жазылган өмүр баян. Тилдик, тилдик эмес каражаттары жана реквизиттери.

1 0,5

14. Мүнөздөмө. Резюме Мүнөздөмө иш кагазы кызмат адамына анын иштеген иши, окуусу, жалпы жүрүм- туруму, ишке болгон мамилеси адистиги боюнча обьективдүү маалымат берүүдө жазылат.

2 0,5

15. Арыз Арыз мекеме жетекчисине жарандар тарабынан сунуш, сураныч, арыздануу ж.б. сыяктуу мазмунда жазылат.

2 1

16. Түшүнүк кат Түшүнүк кат-кызмат тармагында кызматтык тартипти эмне себептен сактабай калганын түшүндүрүү үчүн башкаруу органдарына жиберилүүчү иш кагазы.


0,5 2,5

17. Жарыя. Кулактандыруу. Чакыруу Чакыруу, кулактандыруу, жарыя жөнүндө түшүнүк. Жарыя менен кулактандыруунун айырмасы. Алардын тилдик, тилдик эмес каражаттары жана реквизиттери.

2 0,5

24

18. Тил кат Тил кат-алган нерсени тастыктоочу документ болуп саналат.

1 0,5

19. Ишеним кат Ишеним кат-мекеменин ишкананын же жеке кишинин атынан иш жүргүзүү үчүн экинчи бир кишиге ишеним билдирилген жана анын өкүлдүгүн аныктап жазууда колдонулган иш кагазы.

2 0,4

20 Билдирүү Жетекчиликке аткарылган иштер боюнча маалымат берүү.

1

№2 аралык текшерүү 2

Календарлык- тематикалык пландаштыруу (II семестр 60 саат)№ Теманын аталышы Саат СӨАИ Упайы Алган Колу

упайыКызмат каттары. Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн 2200 жылдыгы.

Мекемелер арасындагы кызматташууну ишке ашыруучу негизги документ-кызмат каттары. Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн түптөлүшү.


2. Протокол Протокол-чогулуш, жыйын ж.б. өткөрүлүшүн, анын катышуучуларынын чыгып сүйлөгөн сөздөрүн, чогулуш кабыл алган токтомдорду так, кыска формада

3

25

баяндаган расмий иш кагазы.3. Акт Мекеме, уюмдардагы иш процессин жүргүзүүдө,

адамдар ортосундагы түрдүү мамилелер жана табигый кырсыктарга байланыштуу келип чыккан маселелерди тактоо, тастыктоо акт иш кагазы аркылуу жүргүзүлөт.

2

4. Отчет Кызматкер тарабынан жетекчиге милдеттүү түрдө пландаштырылган жана тапшырылган иштердин аткарылуу сапаты жөнүндө жазылуучу расмий иш кагазы.

2

5. Морфология. Зат атоочтун оозеки жана жазма кепте колдонулушу. Курманжан датка.

Кыргыз тилинин сөздүк корунун басымдуу бөлүгүн зат атооч сөздөр түзөт. Зат атоочтун башка сөз түркүмдөрүнөн айырмаланып өзүнө гана тиешелүү өзгөчөлүктөрү бар. К


6. Зат атоочтун таандык болуп айтылышы жана жазылышы

Кыргыз тилинде зат атоочтор жекелик санда да көптүк сандада кимдир бирөөгө же кандайдыр бир затка таандык болуп айтылыш мүмкүнчүлүгүнө ээ.

1

7. Жөндөлүштүн типтери Жөндөмө категориясы атооч сөздөрдү бири –бири менен же башка сөздөр менен байланыштырып айтайын деген ойду түшүндүрүү үчүн сүйлөмдүн туура уюшулушун шарттап турат

1

8. Сын атооч жана анын даражалары. 1916- жылдагы кыргыз үркүнү.

Сын атоочтун даражаларынын жасалышы, басымдын орду: кыпкызыл. Алардын маанилерин бири-биринен так ажыратуу, кепте ыктуу колдонуу. Жазылышы: кыпкызыл. Сын атоочтордун диалектилик варианттары: бийик –эгиз

1

9. Сан атооч Сан атооч сөздөр, түрлөрү. Жамдама сан атоочтордун жөндөлүшү жана колдонулушу. Ыйык сандар жөнүндөгү элдик ишенимдер жана каада-салттар. Байыркы кыргыздардын сандык түшүнүктөрү. Сан атоочтордун жазылуу эрежелери: 20-кылым, ХХ кылым, №1 китепкана, 5-6 жыл ж.б. Сан атооч сөздөрдөгү басым: алты, жети. Табу жана эвфемизм сөздөр.

2

10. Ат атооч жана ат атоочтун жөндөлүш өзгөчөлүктөрү,

Ат атоочтун түрлөрү, алардын стилдик айырмачылыктары, жөндөлүш өзгөчөлүгү жана кептеги орду. Орунсуз кайталоодон

2

26

кептеги орду арылууда ат атоочторду колдонуу. милдеттери.

11. Этиш. Этиштин маанилери жана чак категориясы

Этиш, анын жөнөкөй жана татаал түрү. Татаал этиштердин жасалышы, маанилик оттеноктору жана жазылышы: жазып жиберди, жаза салды, жаза койду. Этиштин чактары: Өткөн чак, учур чак, келер чак.Этиштин чактарынын маанилик оттеноктору: окуду, окуган, окуптур, окучу; окуйт, окуур; окууда, окуп жатат

1

12. Тактооч.Тактоочтун кепте колдонулушу

Тактоочтор, маанисине карай бөлүнүшү, кепте колдонулушу. Кош сөз түрүндөгү тактоочтор, жазылышы: тез-тез, өйдө-төмөн. Кошмок сөз түрүндөгү такточтун жазылышы: кечке жуук, кечкурун, ар күнү, эрте менен эрте. Диалектилик варианттары: төмөн-пас. Басымдын орду: жапжакын.

1

13. Тууранды, сырдык жана киринди сөздөрдүн жазылышы

Ар кандай кырдаалдарда эрксизден эле айтылып кете турган адамдын ички сезимин, жаратылышка жана жаныбарларга болгон эрктик мамилелерин билдирген сөздөрдү сырдык сөздөр дейбиз. Тууранды сөздөрдү эмнелерди тууроо, кандай тууроо ыгына өзгөчөлүкторүнө жараша табыш жана элес тууранды сөздөр деп эки топко бөлөбүз.

1

14. Кыргыз элинин улуттук баш жана сырт кийимдери

Ар бир элдин, жердин шартына, салтына жана жынысына карата баш жана сырт кийимдер өз ара өзгөчөлөнөт. Баш кийимдер: калпак, тебетей, малакай, топу, элечек, шөкүлө ж.б.Сырт кийимдер: кементай, ичик, белдемчи ж.б.

2 №10УТ(тапшырма

15. Кызматчы сөздөр синтаксистик жана аларга коюлуучу тыныш белгилери

Кызматчы сөз түркүмдөрү өз алдынча лексикалык мааниге ээ болбой, сүйлөмдө негизги сөз түркүмдөрүнө кошумча грамматикалык маани тартуулайт. М: анткени, жана, себеби, да, дале ж.б.

2

16. Синтаксис. Сүйлөм жана анын түрлөрү

Сүйлөм, анын түрлөрү жөнүндө түшүнүк. Сүйлөмдүн айтылыш максатына карай бөлүнүшү алардын интонациясы жана модалдык, эмоционалдык кошумча маанилери. Жалаё, жайылма сүйлөмдөр. Сүйлөмдөгү сөздөрдүн орун тартиби. Инверсия. Риторикалык суроо, анын кептеги орду: Таланттын калеминен жаралган канаттуу чыгармалар унутулабы?-Бы мүчөлүү сөздөгү басым.

1

27

17 Бир өңчөй мүчө жана жалпылагыч сөз

Бир өңчөй мүчөлөрдүн арасына жана жалпылагыч сөзгө коюлуучу тыныш белгилер. Тексттен бир өңчөй сөздөр менен жалпылагыч сөздөрдү табуу, тыныш белгилеринин коюлушуна талдоо жүргүзүү, кайра түзүү.

2

18. Ээ жана баяндоочтун ортосуна сызыкчанын коюлушу

Сүйлөмдүн баш мүчөлөрү.Ээ менен баяндоочтун ортосуна сызыкчанын коюлуу учурлары: Сүймөнкул – таланттуу киноактер; Сүймөнкул таланттуу киноактер эле. Мындай сүйлөмдөрдүн айтылуу интонациясы. С.Чокморов – таланттуу кино актер жана сүрөтчү.

1

. №3 аралык текшерүү 219 Түшүндүрмө мүчөлөр,

кептеги орду жана тыныш белгилери

Суйлөмдүн баш жана айкындооч мүчөлөрүнөн кийин келип анын маанисин толуктап, ким экендигин тактап түшүндүрүүчү сөздөр да болот.

1

№11 УТ(тапшырма20 Мамлекеттүүлүктүн

башындагы инсандар(Ж.Абдрахманов, К.Сыдыков, И. Раззаков)

И.Раззаков – коомдук ишмер жана өз элинин чыныгы уулу. » Эссе: «Адилет жолу түбөлүк»,«Элдин сыйынан өткөн сый жок» , “Мен таза болсом, сен таза болсоң, коом да таза болот”. (И.Раззаков)

2

21. Сүйлөмгө мүчө боло албаган сөздөр, кепте колонулушу, тыныш белгилери

Сүйлөмдүн негизги белгилеринин бири- модалдык маанини жана айтуучунун сүйлөм аркылуу берилип жаткан ой-пикирге болгон мамилесин билдирүү.Сүйлөмдүн бул белгиси грамматикалык байланышы бар сөздөрдүн катыштары аркылуу гана эмес, сүйлөмгө грамматикалык жактан мүчө боло албаган сөздөр аркылуу да берилет

2

22 Тике жана кыйыр сөздөрдүн жазылышы

Сөздүн лексикалык мааниси.Сөздүн тике жана өтмө мааниде колдонулушу. Өтмө маанилүү сөздөрдүн түрлөрү: метафора, метонимия, синекдоха.

2

23 Графикалык белгилердин орфографиялык кызматы.Чекит. Дефис. Сызыкча.

Кыргыз тилинде колдонулуп жүргөн тыныш белгилерине чекит, суроо, илеп белгиси, көп чекит, үтүр, үтүрлүү чекит, көп чекит.


24 Тырмакча. Кашаа. Кош чекит. Үтүрлүү чекит

Кыргыз тилинде колдонулуп жүргөн тыныш белгилерине чекит, суроо, илеп белгиси, көп чекит, үтүр, үтүрлүү чекит, көп чекит ж.б. кирет.

1

28

25. Кыргыз илимине чыйыр салган инсандар(К.Тыныстанов, И.Арабаев, Т.Аширбаев ж.б.)

К.Тыныстанов - көрүнүктүү тилчи, акын, драматург жана коомдук ишмер. Элге билим бер\\ тарыхында жана кыргыз элинин педагогикалык мурастарын калыптандырууда кър\н\кт\\ роль агартуучулар, илимпоз жана педагогдор И.Арабаев (1882-1933) менен К.Тыныстановго (1901-1938) таандык

2

26. Текст, анын түрлөрү, бөлүктөрү жана типтери“Кыргыз” деген этноним жөнүндө легендалар.

Текстти жаратуучу белгилер, анын түрлөрү, бөлүктөрү жана типтери. Текстти талдоо.

2

27. Кептин стилдери Кыргыз тилиндеги функционалдык стилдер. Аларды өз ара айырмалоочу белгилерди аныктоо.


28. Көркөм стиль Көркөм стилдеги сүрөттөө, баяндоо, ой жүгүртүү.

2

29 Төкмөчүлүк. Жеңижок. Токтогул. Б.Алыкулов -даанышман акын

Төкмөлүк өнөрдүн өзгөчөлүгү. Жеңижоктун «Аккан суу» («Дүнүйө», санат ырларыж.б.) чыгармасынын идеялык-көркөмдүк мааниси. Баяндама: «Жеңижок»

2

30 Публицистикалык стиль. Публицистикалык мүнөздөгү макала (дилбаян) жазууга көнүгүү

Публицистикалык стилдин тилдик – мазмундук өзгөчөлүгү, подстилдери. Гезит-журналдык материалдардын стилин, подстилин айырмалоо, тилдик талдоо жүргүзүү. «Жашоонун маңызы эмнеде?», «Бакыт деген эмне?», «Адамга ишеним керекпи?» ж.б. темалар боюнча текст түзүү.

2

31 Илимий стиль. Реферат, баяндама ж. б. жазуунун

Илимий баяндама, рефераттын бөлүктөрү жана мазмуну. Шилтеме берүүнүн жолдору.

2

29

эрежелери32 Оозеки стиль. Чечендик

өнөр.Чечендик өнөр – оозеки кептин эң жогорку үлгүсү. Кыргыздардагы чечендик өнөр. Чечендик сөздүн түрлөрү. Куттуктоо, аза кеби, кайрылуу ж.б. мүнөзүндөгү тексттерди талдоо.


33 Кептик каталарды жоюунун жолдору

2

33 №4 аралык текшерүү 2

30

Студенттердин өз алдынча иши

№ СӨАИнин темасы Аткаруунун формасы Сааты

Упайы

Адабияттар

1 “Эне тилим –эне сүтүм” Эссе жазуу 2 1 62 Кыргыз тили тууралуу ырлар Жаттоо, гезит-журналдык материалдардан

топтоо.3 0,5

3. “Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тили жөнүндө” КРдин мыйзамыКыргыз Республикасынын мамлекеттик символикалары

Окуу, таблица түзүү СОнун стратегияларын пайдалануу менен презентациялоо

5 0,5

4. Манасчылык өнөр Белгилүү манасчылар.Сөз берметтери: «Өнөрлүү өлбөйт», “Манасым-мурасым”, «Манасчылык- өнөрбү же кесиппи?» ж.б.

4 0,5

5 Кыргыздарда ай,жыл эсеби Конспектилөө, айтып берүү 2 0.56. Жер-суу аттары-тарых баяны Уламыштарды жыйноо 2 0.57. Элдик майрамдар Үлүш, Чечкор, Орозо айт ж.б. материал жыйноо 2 0.58. Кыргыз элинин каада-салттары жана үрп-

адаттарыБешик ырын, бата, кошок, макал, жаттоо, жети атасын билүү

5 1

9. Кыргыз көркөм кол өнөрчүлүгү Слайд даярдоо. Тексттеги сөздөрдүн антоним, омоним, синонимин таап жазуу

5 1

Аралык текшерүү10

Боз үй. Оштогу академиялык ак өргөө Экскурция. Слайд даярдоо 3 0.5 6

11

Саяпкерлик. Ат жабдыктары. Мүнүшкөрлүк. Тайган

Аудио-видео материалдарын даярдоо 3 0.5

12

Улуттук тамак-аштар Слайд даярдоо 2 0.5

13

Эскирген сөздөр Тарыхый чыгармалардан 30 сөз жазып анын түшүндүрмө сөздүгүн түзүү.

4 0.5

31

14

Лексикография. Сөздүктөр жана алардын түрлөрү

Ар бир сөздүктөн 10дон мисал жазуу, жаттоо 4 0.5

15

Кесиптик лексика, терминдер Адистике байланыштуу терминдердин сөздүгүн түзүү

3 0.5

16

Фразеологизмдер жана анын кепте колдонулушу

20 фразеологизим жаттоо, аны пайдаланып текст түзүү.

4 1

17

Улуттук оюндар Ордо оюнунун эрежелери, мааниси 2 0.5

18

Өмүр баян, мүнөздөмө, резюме, арыз. Түшүнүк кат, жарыя, кулактандыруу, чакыруу, тил кат, ишеним кат, билдирүү

Адистикке байланышкан иш кагаздарына үлгү жазуу

5 1.5

32

Documents

I семестр 60 саат