I GIÀNG DAY HÓI THOAI - VAN DE DÀT RA Tir THI/C TIÉN

• •

Nguyén Chi Hòa - Song Joeng Nam

- Khoa Tiéng Viet va Vàn hoà Viet Nam cho ngudi nude ngoài Trudng DH KHXH&NV, DHQG Ha Nói

- Khoa Viet Nam hpc. Dai hoc Seul Hàn Qudc

1. Di T VÀN DE

Nghe hièu là mot trong bdn ki nàng quan trpng eùa viéc giàng day ngoai ngù. Truóc day, ndi chung, tdi va càc dóng nghiep cùa tdi thudng tàch viéc rèn luyén kl nàng nghe hièu va kl nàng ndi tbành hai kl nàng ddc làp. Khi giàng day nghe hièu cho sinh vién Khoa tiéng Viét Dai hpc Ngoai ngù Hàn Qudc, trong thdi gian dàu, ebùng tói dà àp dung phuong phàp dd; ed nghla là, su dung nhihig truyén vui de "dpc" cho sinh vién nghe va yéu càu hp tra Idi càc càu bòi hoac ké lai càu chuyan, nhu vdn dà làm trude dd. Nhung bau nhu sinh vian trong lóp hpc hoàn thian (nàm thù tu) khòng thè tra Idi dupc càu hòi va tà't nhian là cùng khòng kè lai dupc càu chuyen dà nghe. Bang càch tàng cudng so làn dpc de sinh vian nghe nhung két qua vàn khòng ed gì thay dói. Va ngay cà sinh vian giòi nhàt cùng phài thù nhan "chi hièu dupc 50%". Diéu này bude ebùng tdi phài tfnh tdi viec thay dói càch tiép càn vói món hpc này.

Trong bài viét này, ebùng tói sé khào cùu nhihig co sd If luàn trong giàng day bòi thoai va de xuàt mot càch tiép càn trong giàng day món bòi thoai tiéng Viét.

2. MÓI QUAN HE GI0A NGHE VA NÓI

Mot phàt ngòn dupc chuàn bi càn thàn ve màt ngón ngù hpc chi trò nén hùu icb dó'i vói giao tiép néu nhu ngudi nói eó thè xù li mot

179

5UU

1

3

càch ed hiéu qua phàt ngón dd trong mdi quan he vói phàt ngón anh ta Ui nhàn dupc. Do dò, de mot ngudi hpc ngón ngù thù bai thao trong bòi thoai tbi anh ta càn phài dupc rèn luyén tòt cà nàng ndi va nghe. Tuy nhién, tfnh phu thuóc làn nhau cùa nghe vànS khòng phài luòn luón dupc ngudi bién soan ebuong trình bay càc pk vién nhàn thùe mot càch day dù. Hp luón luón chia tàch nói va thành nhihig phàn riéng ré cùa kl nàng giao tiép ngón ngù.

Diéu này khòng chi dung vói nhihig ngudi day tiéng Viét mot ngoai ngù ma ngay cà nhùng ngudi day càc ngón ngù kbàc cun nhu vày, bòi vi hp chiù ành hudng cùa mot phuong phàp giàng d|| truyén thdng dung nhu Anne va Tony Linch nhàn dinh "Phuong ph^ truyén thdng trong viac phàt trién kl nàng nghe - là cho ngudi m nghe mdt doan ngón ngù rói sau dò tra Idi nhùng càu hòi" va khÌo| dinh ràng "phuong phàp này han che khà nàng phàt trién ki nàng nghe vi nò dà chia tàch riéng ré kl nàng ndi va kl nàng nghe thành nhi phàn riéng". [1]

Lx)ai kl nàng ma hai tàc già này gpi là "phuong phàp tru thdng" trong bài luyén tàp nghe khuyén khfch ùng dung quan diém nghe mot càch thu ddng. Vi ndi va nghe bi tàch ra, ngudi nghe khòng dupc phép trao dÓi vói ngudi ndi. Diéu dd cùng ed nghla là ngUÒi nghe sé khòng biét khi nào anh ta nghe sai va anh ta cùng khòng dupc phii ra nhùng thóng tin phàn bòi cùa mình dói vdi nhimg thdng tin ma ant ta nghe dupc. Diéu dd dudng nhu dàn dén mot nhàn thùe sai làm ràn( mot boat dóng nghe thành cóng trong giàng day ngoai ngù là mot hoal dóng tiép nhàn thuàn tùy ma trong dd ngudi nghe chi nhàn va ghi lai nhùng gì dà nghe dupc, ebù khdng phài ed gang tiép xùc, giao tiép haj ndi nhu thuàt ngù hièn dai cùa H. Douglas Brown là "tuong tàc". m^ càch tich ciré vdi thdng tin vùa nhàn. [2]

Mot phàn quan yéu cùa qua trình hpc tàp de phàt trién kl nàng nghe phài là nhùng bài luyén tàp tao ra dupc mdi quan he giao tiéf giùa nghe va nói mot càch rò ràng. Hoat dóng nói tfch cuc, chuàn xàc phu thuóc vào su thành cóng cùa viéc nghe co chfnh xàc bay kbóng. J

Mot chuong trình giàng day co hiéu qua de phàt trién kl nànj nghe con yéu càu cung eà'p cho ngudi hpc mot loat tình hudng khi nhau va luón luòn thay dòi. Tuy nhién, cùng phài thùa nhàn là

180

1 nhùng tình hudng giao tiép xày ra ma khòng ed su chuàn bi trude. Dò ciing là mot yéu càu khàch quan cùa viéc giao tiép. Chinh vi vày,

,1 nhùng bài nghe hièu nhu càch làm cùa càc kiéu tbi trac nghiem lai , cfing rat càn thiét.

^ 3. CO NHUNG Mi^T NÀO CHI PHÓI MOT CUÓC HÓI THOAI?

' Smh vién nude ngoài giao tiép vói ngudi Viét va nhùng ngudi ^ nuóc ngoài kbàc bang tiéng Viét khòng don giàn chi lién quan dén cu '^ phàp va tu vung tiéng Viét ma nd cdn là vàn de cùa khà nàng giao tiép. ^ Khà nàng giao tiép lién quan dén nhihig tri thùe trong nhùng linh vuc ^ cu thè kbàc nhau. Cu thè là, khà nàng giao tiép lian quan dén:

' 3.1. Càc mue tiéu cùa viéc thuc bành giao tiép, vai trò cùa nhùng ^ nguòi tham du, chù de va de tàì dupc quan tàm.

3.2. Càch thiìrc ùmg xur ngòn ngur bay càch lua chpn càc don vi ngdn ngù làm co sd cho viéc thuc bành giao tiép.

3.3. Tinh linh hoat trong viéc to chùrc lai boàe cài bién càc tu du kién khi thuc bành giao tiép va su dung càc bién thè kbàc nhau cùa nhihig tu kbàc nhau.

, 3.4. Ki nàng de nhàn dupc nhumg boi cành (bay tình hudng) ma dòi tàc (nguòi nói chuyén vói mình) dà àp dung va su dung mot càch eó y nghla khi sijr dung tình hudng bay bòi cành dò vào giao tiép nham tao y nghla mói chua dupc biét dén.

Nhumg khà nàng nhu vày lién quan ìt nhàt dén hai hoat dóng hoc tàp:

a) Thuc bành theo chi dàn cùa giao vién trong thuc lién giao tiép. Diéu này là rat quan trpng dói vói ngudi hpc.

b) Hpc tàp mot càch ed he thdng càc md hình de thuc bành giao tiép. Ma nhùng mó hình thuc bành giao tiép này bao góm càc nguón ngù liau bòi thoai va càc y nghla dièn hình cùa nd, cùng nhu viec sii dung mdt càch kbàc nhau càc mó hình này cùa nhùng ngudi bàn ngù.

Vày tbi thuc bành giao tiép là gì? Duói day. khài niém này sé dupc dinh nghla. Càu hòi tiép theo là co sd nào de di de'i> mot phuong

181

^

phàp giàng day bòi thoai va cuòi cùng là phuong phàp tiép càn eh nhàt dói vdi viec giàng day va hpc tàp nói-nghe.

Thuc bành giao tiép va càc nguón kién thùe cho viac thuc giao tiép khòng thuàn tùy chi là nhùng kién thùe ngòn ngù. Hàng ngày chùng ta tién hành càc boat dóng giao tiép true dien, ebùng ta phàt trién, lian két va diéu chinh càc mdi quan he cùa mình trong ed; dóng cùng nhu mdi quan he mang tfnh chat cà nhàn vdi càc thành vi khàc trong xà bòi bang thuc bành giao tiép. Thuc hành giao tiép là e boat dóng ed muc tiau, thdng qua giao tiép true dian ma qua dò chù ta diéu chinh càc mdi quan he già dinh, tham già trong càc boat dóng cóng dóng va càc hoat dóng lién quan dén cóng viec va ha thÓng x bòi. Càc nguón kién thùe ngón ngù va phi ngón ngù cùa thUc tién cung càp cho mói ngudi càc mó hình càu trùc cho su sàng tao ngón tu nhàm phue VII cho thuc hành giao tiép. Càc yéu to' dàu tién cùa giao tiép, bao góm su lira chpn tu vung va càu trùc cu phàp, chuòi càc hành dóng, nhihig quy udc khàc bào hiéu su bàt dàu, chuyén dÓi bay két thùe m vàn de dupc giao tiép.

Chù de mang tfnh quyét djnh cùa thuc hành giao tiép. Giao tié| cùa con ngudi trong thuc tién dupc xày dung dira trén nén tàng vàn hói xà bòi. Su phàt trién, bào tón va cài bién bién thuc khàch quan nói chung va càc quy tàc ngón ngù, quy tàc giao tiép ndi riéng dupc thUC bién bdi càc thành vién cùa mot còng dóng ngón ngù nhàt dinh. Kién thùe ve vàn hóa giao tiép nói riéng, va càc kién thùe vàn bòa xà h(^\ khàc cùng nhu khà nàng biéu thj bang ngòn hgù là nhùng nhàn té de qua trình giao tiép co thè dién ra. Su chia se càc kién thùe vàn hóa x2 bòi dupc thè hién bang càc chù de khàc nhau góp phàn xàc dinh khiJ nàng thuc hành giao tiép. Màt khàc, nhùng chù de giao tiép chi eó thè dupc chia sé dira trén su tuong thfcb ve nhàn thuc dòi vdi quy tàc ngótt ngù va vàn hda giao tiép.

Day va hpc hói thoai nhu thè nào?

Nhìn chung, chùng ta tiép thu dupc nhiéu kinh nghièm giao ti trong càc tinh huóng thuc hành cu théVhic nhau trong cudc song hàng ngày. Va diéu dò giùp cho chùng ta trò nén thành thao hon trong giao tiép. Chùng ta dà tao ra dupc nhùng thdi quen su dung va thfcb ùng vói viéc su dung càc nguón ngdn ngù trong càc tình hudng cu thè. (Thùng

182

ta càng trd nèn thành thao hon trong (1) su dung kién thùe cùa mình de hièu va thfcb ùng vói càc cuóc nói chuyan, (2) sàng tao hon trong càch lua chpn ngón tu khi tham già vào qua trình giao tiép va (3) tinh té trong viac xàc dinh càc mijc tiau cho nhùng cuóc bòi thoai.

Trong qua trình hpc tàp mot ngoai ngù, vióc nhàn thùe nhùng mó hình cùa giao tiép mang tfnh thuc té dupc phàt trién thóng qua hai qua uình cu thè (1) qua su tham già eó huóng dàn eùa nhihig dòi tupng ed kinh nghiam hon va (2) qua viac nghian cùu mdt càch ed he thdng va co y thùe ve su dung càc mó hình ngòn ngù.

Néu nhu mot sinh vién ehi nhàn thùe dupc nhùng càu trùc ngòn ngù thì chua dù ma hp cdn phài quan tàm dén nhimg kién thùe thuc té. Nhùng kién thùe thuc té bao góm càch tó chùc ngón ngù lién quan dén su tuong tàc (giao tiép). Chinh vi vày, càn phài tàp trung su chù y cùa ngudi hpc vào nhihig dàc diém cùa càc ngù cành khàc nhau va càc nguón ngón ngù thfcb hpp vói ngù cành dd. Nhùng ngudi sir dung ngón ngù khòng phài tia'ng me de càn dupc cung eà'p nhihig mó hình hay co bòi hpc tàp va thuc hành nhihig kién thùe ngòn ngù cu thè càn thiét dói vdi viac phàt trién khà nàng ngòn ngù de trd thành nhùng nguòi ed khà nàng giao tiép trong thuc té.

Vói yau càu dò, càu hòi dàt ra là: Nhihig boat dòng su pham nào hÓ tru cho viac phàt trién nhàn thùe cùa ngudi hpc ve càc càch thùe hoc tàp va tién tói phàt trién nàng lire giao tiép thuc tién.

Cùng vói su phàt trién càc càch tiép càn ve ngdn ngù ed muc dfch là su trau dói nhàn thùe cùa ngudi hpc ve càc nói dung ngòn ngù hpc ma trpng tàm co bàn là tao ra càc diéu kién cu thè de thuc day su hình thành cóng dóng ngudi hpc nhu là nhihig ngudi quan tàm va chù dóng tham già vào giao tiép. bién hp thành ngudi true tiép tham già vào càc cuóc hói thoai nhàm tao ra su thành còng ve cài ma Brown va Campione (1994) gpi là "su sàng tao dupc huóng dàn". Muc tiéu dàt ra à day là cung càp co bòi cho sinh vién dupc chia se vdi nhau ve càc Itnh vuc khàc nhau ma hp quan tàm bang ngón ngù dang hpc. De làm dupc diéu này, sinh vién tham già vào càc hoat dóng hpc tàp dupc tó chùc san va làp di làp lai ve càc vàn de cu thè bao góm viéc dua ra càc chù de va càc mó hình ngón ngù dugc làp di làp Igi, dua ra càc yéu cdu va cung càp càc tu déddm bào cho sinh vién co thè su dung dugc càc mó hình dò.

183

Hoat dóng trong lóp hpc ma ebùng tói dua ra d duói day là co co so nhàn thùe ve màt If luàn nhu trình bay d U-en va dupc kièm nghiém bang két qua thuc té. Cu thè là, chùng tói cho ràng viac huóng dàn sinh vian nhàn biét dupc càc mó hình ngón ngù va su dung chùng trong giao tiép thóng qua viéc hpc tàp mot càch ed he thdng ve càc hành vi thuc hành mang tfnh giao tiép, tue là su phàt trién cùa cùa qua trình giao tiép tu nhian tao diéu kian cho su phàt trién khà nàng mang tfnh tuong tàc dói vói ngón ngù thù hai. Khà nàng này là càc kl nàng c4n thiét de: (1) ngudi hpc nhàn biét nguón ngdn ngù cu thè (càc don vj ngón ngù cu thè) va chùc nàng cùa nd, (2) tiép thu càc y nghla mang tfnh giao tiép cu thè, càch sàp xép cu thè trong càch ndi cùa ngudi bàn ngù, (3) hình thành va kièm tra càc càch su dung theo thdi quen giao tiép cùa ngudi Viat, dién giài càch su dung càc don vi ngón ngù cu thè Uong bòi cành cu thè, (4) phàt uién kién thùe ve cà hai màng: If thuyét va thuc hành, (5) phàt trién càc càch su dung thay thè nhàm giùp cho ngudi hpc ed khà nàng su dung trong pham vi thuc hành rdng hon.

Trong cudc sdng cùa chùng ta ed rat nhiéu cuóc bòi thoai, dò chfnh là viéc thuc hành mang tfnh tuong tàc giùa càc mó hình ngón ngù ma viéc su dung chùng ed mdi lién bè vói càc muc tiéu giao tiép khàc nhau. Càc muc tiéu giao tiép này quy dinh mang ludi càu UTJC

ngón ngù dupc su dung. Su tham già cùa con ngudi vào viéc thuc hành giao tiép mang tinh tuong tàc. Dò eó thè là su giao luu giùa hai nguòi trong mot cupe bòi thoai. Su tham già cùa cà nhàn vào mot cuóc hói thoai dupc quy dinh bdi trình dò ve vàn hoà x^ hòi va bdi vó'n ngón ngù co thè su dung di giao tiép. Trong mot sd trudng hpp khàc, mói trudng giao tiép cùng quy dinh khà nàng giao tiép. Chàng han, cuóc nói chuyén giùa nhihig ngudi ban gàn gùi ma muc tiéu cùa nhùng cuóc ndi chuyén dd là vi su vui ve thudng it bi ràng buòc hon là cuóc nói chuyén trong lóp hpc. Trong nhóm bè ban, càc dói tupng tham già thudng ed the ndi bàt kì nhihig gì ma hp mudn va theo càch ma ho chpn khién cho khd du doàn dupc quy dao eùa càc y kién dupc nói n. Hp co thè nói chuyén bàt cu lue nào. Cdn d trong lóp hpc, ed nhitag quy tàc nhàt dinh. Mot càu trùc thóng dung là su tham già cùa ba ben tao ra mot chuòi trong dd. giào vién néu càu hdi, hpc vién uà Idi va giào vién dành già càu tra Idi cùa hoc vién.

184

4. CAC BirÓC TIÉP C M TRONG KHI DAY HÓI THOAI

Tu nhihig nhàn thùe trén chùng tói thuc bành giàng day bòi thoai vói càch tiép càn góm 6 buóc cho càc lóp nàm thù 4 cùa trudng dai hpc Ngoai ngù Hàn Qudc. Càc buóc dò là:

4.1. Giào vién gioì thiéu chù de rong

Muc dicb cùa buóc này là dua ra mdt vàn de eó tfnh vàn hóa-xa hói mang nhiéu quan diém trai ngupe nhau làm co sd cho vióc tranh luàn, va dua sinh vian vào mdt vùng kién thùe nhàt dinh.

Yau càu cùa bude này là sinh vian hình dung ra dupc nhihig vàn de ed thè co cùa mot chù de. Ciac chù de này thudng là càc chù de dà dupc hpc ft nhiéu tu truóc, theo quy tàc dóng tàm.

4.2. Giéo vién gidj thiéu bò càu bòi gdc ve chù de

Muc dfch cùa bude này là: 1) gioì ban chù de rdng vào mot pham vi hep hon, ma sau day chùng tói gpi là tiéu chù de, 2) cung càp nhùng màu ngón ngù (mó hình ngòn ngù mdi) va càc tu ngù tuong thich vói chù de.

4J. Giào vién giài thich càc hién tupng ngù phàp va càc tur mói

Muc dfch cùa bude này nhàm giùp sinh vión nhàn thùe dupc nhùng hien tupng ngù phàp mdi hpc trong tiéng Viét va cung càp cho hp nhihig bién thè khàc nhau cùa càc don vi ngón ngù, md rpng tri thùe cho sinh vian ve càc nói dung ngòn ngù hpc (ngù phàp-tù vung). Yau càu dó'i vói bude này là khdng giài thich qua nhiéu hién tupng ngù phàp. C3il non giài thfcb tu 2-5 hien tupng ngù phàp va chi tu 10-15 tu mói.Yau càu cùa buóc này là sinh vian phài hièu dupc càc hién tupng ngón ngù va co thè su dung nò vào ngay trong cuóc thao luàn sàp tói.

4.4. Sinh vién thuc hành su dung càc don vi tur vung va càc hien tuong ngOr phàp mói

Muc dfch cùa buóc này là sinh vién su dung dupc nhihig hién tirpng ngù phàp va càc tu mói. Yéu càu cùa bude này là mói sinh vién phài sijr dung dùng ft nhàt mot làn mói don vi ngù phàp-tù vung mdi.

185

4.5. Thào luàn theo bó càu bòi góc va mo rpng càc tình huong giao tìéf

Day là bude trung tàm cùa vice thuc hành giao tiép. Muc dfch cùa buóc này là tao ra nhihig cuóc bòi thoai giùa giào vién va sinh vién, giùa sinh vién vói sinh vién. Dàt sinh vién vào nhùng tình huóng khàc nhau co lién quan dén chù de de tao cho hp thfcb ùng vdi nhùng tình hudng khdng dupc chuàn bi truóc. Yéu càu sinh vién trong buóc này là: (1) tiép nhàn nhùng càu hòi gdc cùng vdi nhùng càu bdi phài sinh, dàp ùng ngay làp tue nhimg yéu càu eùa tình hudng mdi va ndi dung mói de tao ra nhùng noi dung chua he ed trude dd do tình thudng dàt ra, (2) hp phài thè hién dupc nhùng y nghl, quan diém cùa mình bang tiéng Viét. Hp dóng thuàn hay phàn ddi vói quan diém cùa giào vién va nhihig ngudi ban, va hp cùng ed thè dua ra quan niém riéng eùa mình.

4.6. Dành già kièm tra bang bài kièm tra trac nghiém

Muc dfch cùa viéc kièm tra là dành già xem sinh vién dà nhàn thùe nhùng nói dung ed tfnh vàn hóa - xà hòi hay nhihig noi dung khoa hpc, thè thao ma chù de dàt ra. Yéu càu cùa bài kièm tra là khóng dupc irùng hoàn toàn vdi nói dung dà dupc dàt ra d trén ma phài hep hcm, cu thè hon. Nói dung cùa bài bòi thoai nàm trong mot khfa canh nào dò cùa tiéu chù de. Ve mal ngòn ngù, càc tu ngù va càu trùc ngil phàp khòng bài buòc Uùng hpp hoàn toàn vdi phàn thào luàn. Diéu dò giùp cho sinh vién phàt huy hét khà nàng suy doàn nghla tu cùa hp.

5. KHÀO cCrU CO TÌNH TH^TC NGHIÉM DlJÒI DAY LÀ N H C N G Vi DU CU THÈ DE CHÙNG MINH CHO N H C N G GÌ CHÙNG TÒI DÀ NÈU RA Ò PHÀN TRÈN

5.1. Thuc nghiém thù nhàt

Lóp hpc ma chùng tdi tién hành khào nghiém là Idp hpc nàm thii

tu, Khoa Tiéng Viét cùa Dai hpc Ngoai Ngù Hàn Qudc.

Buóc 1: Gioì thiéu chù de: Giào vién viét lén bang ddng sau day:

Chù de bòi thoai: Thién tai va dich bénh.

Chù de này là mot vàn de ed tfnh toàn càu va nhùng tình huóng ed thè xày ra trong cupe song. Nhùng nhàn thùe ve vàn hda - xà hói

186

cùa chù de này mang tfnh nhàn loai. Vi thè, nhàn thùe ve vàn de này, ve cu bàn khdng mang dàc thù cùa nén vàn hda dàn toc.

Buóc 2: Giói thiéu chù de hep (tiéu chù de) bang càch néu ra bó càu hòi:

1. Ngudi ta dà khàm phà ra bénh HIV/AIDS càch day bao làu?

^ 2. HIV/AIDS ed lién quan tdi bénh lao khòng?

3. Bónb lao va AISD là hai benh khàc nhau hav chi là mot?

4. HIV/AIDS sinh ra lao hay lao sinh ra_HIV/AIDS. Benh nào là nguyan nhàn, banh nào là bau qua?

5. Tai Hàn Qudc, ngudi ta ed duói càc benh nhàn nhiém HIV/AISD ra khdi nhà khdng?

6. Già su nhu trong già dinh em ed ngudi bi nhiém HIV/AIDS thì cm sé ùng xù ra sao dòi vdi ngudi dd?

7. Già su nhu em bi nhiém HIV/AISD ma em bi già dinh ruóng bò thì em sé càm thà'y thè nào, em sé sdng ra sao?

Càu hòi 1 chi là càu hòi eó tfnh khdi dóng. Nò chi nhàm khoanh viing lai mot tiéu chù de HIV trong mot chù de lón hon là thién tai va dich bénh. Day cung là mot càch de khoanh vùng kién thùe va khoanh vùng vó'n tu vung, ngù phàp de su dung. Nói mot càch chfnh xàc hon là tao ra mot ngù cành eó phàn cu thè hon so vói chù de lón: Thién tai ich bénh. Nhihig càu bdi trén chi là nhihig càu hòi co tfnh chat co bàn. Trong qua trình thào luàn nhihig càu hòi mói, tình hudng mdi dupc lién tue tao ra. Càc càu hòi này cùng ddi hdi sinh vién phài ed tinh linh hoat trong viéc tó chùrc lai hoàc cài bién càu hay su dung càc tu dà dupc dinh trude trong càu hòi thành nhùng càu trùc phù hpp trong càu tra Idi eùa hp. Tà't nhién, hp ed thè sir dung càc bién thè vdi nhùng ngdn tu khàc nhau.

Buóc 3: Giào vién giài thich càc hien tupng ngù phàp va càc tu mói trong bó càu hòi.

Càc hién tupng ngù phàp dupc ndi dén trong chù de này: (1) là cau diéu kién già djnh khóng co thuc vdi nhùng càu trùc nhu "già su nhu A thì B". (Tùng vdi kiéu càu trùc này, giào vién ce thè gidi thiéu

187

nhùng ndi dung róng hon nhu kiéu "già nhu A thì B" "néu nhu A thì B"...; (2) Trong bó càu lidi này cdn néu ra nhùng càch dùng khic nhau cùa tiéu tu chi hùóng "ra", day là mot don vi phài sinh manh Uong tiéng Viét, he thóng hda nhùng càch dùng cùa don vi co bàn này là mot viéc làm càn thiét; (3) Nhùng càch dùng khàc nhau cìia "nhiém", "màc" "bi" cùng càn dupc khai tbàc nhu mot chù de ngil phàp v.v... Nhimg càu trùc ngdn ngù này dàn dàt sinh vién di vào nhùng càch ùng xù ngón ngù khàc nhau cùa ba hién tupng ngù phàp. Trong càch thùe ùmg xù ngón ngù cùa mình, sinh vién buòc phài lua chpn càu trùc diéu kién khóng ed thuc vào U-ong cuóc thào luàn. Ho phài lira chpn càc mó hình khàc nhau trong càu tra Idi cùa mình. Màt khàc, trong qua trình tri nhàn càu hòi co rat nhiéu tu "ra" dupc tao ra nhàm giói thiéu vdi hp nhimg càch dùng khàc nhau cùa mot loai don vj tu dàc thù cùa tiéng Viét, nò vùa là dòng tu nhung dóng thdi là don vj hoat dòng nhu mot gidi tu. Va don vi này ed thè tham già vào viéc càu tao tù(ra sao, rachi...)

Buóc 4: Sinh vién thuc hành càch su diing càc don vi tu vtfng va càc hién tupng ngù phàp mói.

Nhimg càu hdi trong bó càu hòi ed tàc dung nhu mdt bó mJu. Giào vién dàt càu hòi va yéu càu sinh vién su dung càc hién tupng ngón ngù trén trong càu tra Idi cùa mình.

Buóc 5: Thào luàn theo bó càu hòi góc va ma róng tình huóng giao tiép.

Muc tiéu cùa viéc thuc bành giao tiép trong trudng hpp này là nhàm tàng cudng khà nàng phàn ùng eùa sinh vién trong nhihig tình hudng khàc nhau va su dung dupc nhùng càu trùc ngón ngù vùa hpc vào trong phàt ngòn eùa mình. Trong trudng hpp này, vai trd cùa giào vién nhu ngudi diéu hành cupe thoai. Vai trd sinh vién nhu nhihig ngudi tham già cupe thoai. Màt khàc trong tu càch là ngudi diéu hành cupe thoai, giào vién là ngudi tao ra tình hudng mdi de sinh vién xùlf càc tình huóng dd trong su thay dói lién tue.

Sinh vién càn ed khà nàng de nhàn thùe ra dupe nhùng bòi cành (hay tình huóng) ma dói tàc (ngudi ndi chuyén vdi mình) dà àp dung va su dung mot càch ed y nghla khi su dung tuih huóng hay bòi cành dò nhàm tao y nghla mói chua dupe biét dén.

188

Tra Idi càu bòi sd 6, càc sinh vian dà dua ra nhihig phuong àn hoàn toàn khàc nhau:

Sinh vian thù nhàt (nam): Em sé làm thè nào de ngudi dd tìm dén cài chét.

Sinh vian thù hai (nù): Em sé dua dén bénh vién rói bó ò dd.

Sinh vién thù ba (nù): Em sé chàm sdc.

Dàt càu hòi de thay doi tình hudng:

Néu ngudi dd là chóng hoàc vp em thì em sé xù If thè nào?

Trong tình hudng này sinh vién phài thay dói dói hudng suy nghl, thay dói càch su dung ngón tu. C!hùng tói dà nhàn dupc nhihig càu tra Idi nhu sau:

Sinh vién thù nhàt (nam): Em sé càch li va tao ra diéu kién de eó ày tu tu.

Sinh vién thù hai (nù): Em sé li hòn.

Sinh vién thù ba (nù): Em sé chàm sdc va thuong yéu hon.

Tinh hudng lai tiép tue bi thay dói xuàt phàt tu y kién cùa sinh vién thù hai.

Giào vién: Tói nghl ràng em ed thè li di chóng nhung néu ngudi do là con em thì em giài quyét thè nào?"

Tinh hudng này cùng buòc sinh vién phài" tu duy" theo huóng mói va lua chpn nhùng hình thùe ngòn ngù phù hpp cho tu duy cùa mình.

Tinh hudng mói luòn luòn dupc tao ra, luòn luòn dupc bién dói. Su gàn két giùa ndi va nghe dupc tao ra hoàn toàn nhu mot cupe giao tiép dfch thuc.

Buóc 6: Dành già bang bài kièm tra trac nghiem

Sau khi thào luàn càc càu hòi cho tiéu chù de này, bài kiém tra nghe hiéu theo hình thùe trac nghiém dupc dua ra. Dò là bài " HIV -Long bao dung tu già dinh". Tiéu chù de HIV mot làn nùa lai dupc thu hep lai su bién dói trong càch ùng xù cùa ngudi Viét Nam ddi vdi

189

nhùng ngudi bi nhiém HTV trong già dinh hp. Vdi nói dung cu thè này, sinh vién ed thè nhàn thùe thém ve mdt ndi dung vàn hda Viét Nam mang tfnh cu thè. Két qua là tà't cà càc sinh vién déu dat 100/1(X) diém.

Nhu vày, viéc két hpp giùa thào luàn va nghe hiéu vàn bàn là mot hudng tiép càn gàn két vdi cudc thoai khdng chi góm ddi thoai ma co thè là tam thoai, tu thoai va két qua mang lai tòt hon nhiéu so vói qué trình tàch kl nàng nghe hiéu ra khdi kl nàng nói.

6. TOM LAI

Dén day co thè két luàn dupc ràng: Mdi quan he giùa nói va nghe gàn bó chat che vdi nhau. Chinh vi vày, trong qua trình giàng day h i thoai càn gàn viéc rèn luyén kl nàng nghe hiéu vói kl nàng nói. Giàng day hói thoai phài làm nhu nò vàn dièn ra trong cudc sdng bién thuc. Nói dung ngòn ngù giàng day dupc long ghép mot càch tu nhién vào cuóc tranh luàn là mot thù phàp hùu ich. Nò giùp cho sinh vién co dupc càch ùng xù ngón ngù vói timg tình hudng cu thè. Nói dung dupc lira chpn de thào luàn phài là nói dung mang tfnh tranh luàn hay tfnh vàn de. Cuoi cùng là nghe hièu duói hình thùe trac nghièm chi nén xem nhu mot cóng cu dành già bài hpc hoàc dành già kièm tra mot hoc kì. mot trình dò.

TAI LIEU THAM KHAO

1. Anne va Tony Linch (1988), Listening, Oxford University press.

2. H. Douglas Brown, Teaching by principles an Interactive to language pedagogy. San Francisco State University.

190