Embed Size (px)
Citation preview
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------
NGUYỄN THỊ TÚ QUYÊN
HOÀN THIỆN XẾP HẠNG TÍN DỤNG NỘI BỘ
TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Hà Nội – 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------
NGUYỄN THỊ TÚ QUYÊN
HOÀN THIỆN XẾP HẠNG TÍN DỤNG NỘI BỘ
TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
HIỆN NAY
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60 34 02 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN HỮU ĐƯƠNG
Hà Nội - 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam kết luận văn này do chính tôi thực hiện. Tên đề tài tôi lựa
chọn chƣa đƣợc thực hiện, nghiên cứu bởi bất cứ tác giả nào trƣớc đây. Toàn
bộ thông tin, dữ liệu và nội dung trình bày trong luận văn không vi phạm bản
quyền hoặc sao chép bất hợp pháp dƣới bất cứ hình thức nào.
Bằng cam kết này, tôi xin chịu trách nhiệm với những vi phạm của
mình nếu có.
LỜI CẢM ƠN
Trƣớc tiên, tôi xin trân thành cảm ơn TS. Nguyễn Hữu Đƣơng đã
hƣớng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Xin cảm ơn các thầy, cô giảng viên
đã tham gia đào tạo lớp cao học QH-2012-E.CH/TCNH1 và các bạn cùng lớp
đã giúp đỡ tôi hoàn thành chƣơng trình và luận văn tốt nghiệp. Tôi xin cảm ơn
các cán bộ nhân viên tại Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam
Nam đã cung cấp số liệu giúp tôi hoàn thiện luận văn. Đặc biệt, tôi gửi lời cảm
ơn tới các cán bộ nhân viên tại các Ngân hàng thƣơng mại đã nhiệt tình cung
cấp số liệu của bài viết cũng nhƣ giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài
luận văn này.
TÓM TẮT
Luận văn với đề tài “Hoàn thiện xếp hạng tín dụng nội bộ tại các
Ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay” bao gồm 04 chƣơng với nội
dung chính nhƣ sau:
Chƣơng 1 luận văn trình bày các vấn đề chung về cơ sở lý luận và tổng
quan tình hình nghiên cứu, luận văn đã khái quát quá trình nghiên cứu của các
tác giả đi trƣớc và tính kế thừa đối với luận văn này.
Chƣơng 2 luận văn đã nói rõ các phƣơng pháp nghiên cứu mà luận văn
sẽ thực hiện đồng thời đã xây dựng đƣợc khung lý thuyết về XHTD nội bộ và
những nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động XHTD nội bộ tại các NHTM.
Chƣơng 3 luận văn đã trình bày các phƣơng pháp đánh giá, xếp hạng
tín dụng nội bộ hiện đang áp dụng tại các NHTM Việt Nam, qua đó tìm ra
những tồn tại và hạn chế, làm nổi bật thực trạng mà các NHTM đang phải đối
mặt trong XHTD nội bộ.
Chƣơng 4 bao gồm kết luận về các vấn đề đã thực hiện, trong đó bao
gồm việc trả lời cho các câu hỏi nghiên cứu của luận văn, đồng thời nêu ra
một số đề xuất để hoàn thiện xếp hạng tín dụng nội bộ tại các Ngân hàng
thƣơng mại Việt Nam hiện nay.
MỤC LỤC
DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. 1
DANH MỤC BẢNG BIỂU .............................................................................. 2
DANH MỤC SƠ ĐỒ ...................................... Error! Bookmark not defined.
LỜI NÓI ĐẦU ................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ XẾP HẠNG TÍN DỤNG NỘI BỘ Error! Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ........... Error! Bookmark not defined.
1.2. Cơ sở lý luận về xếp hạng tín dụng nội bộError! Bookmark not
defined.
1.2.1 Một số vấn đề về đánh giá, xếp hạng tín dụng nội bộ trong hoạt
động ngân hàng ........................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Đặc trưng cơ bản trong đánh giá, xếp hạng tín dụng nội bộ .. Error!
Bookmark not defined.
1.2.3 Các phương pháp dùng trong đánh giá, xếp hạng doanh nghiệp
..................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.4 Các chỉ tiêu đánh giá ........................ Error! Bookmark not defined.
Về ngƣời điều hành doanh nghiệp ............... Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Quy trình đánh giá ............................ Error! Bookmark not defined.
1.3. Kinh nghiệm của một số nƣớc trên thế giới.Error! Bookmark not
defined.
1.3.1. FIBEN của Ngân hàng Trung Ương PhápError! Bookmark not
defined.
1.3.2. Cách xếp hạng của công ty tư vấn KPMGError! Bookmark not
defined.
1.3.3. Cách xếp hạng của Moody's và Standar & PoorError! Bookmark
not defined.
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU XẾP HẠNG TÍN DỤNG
NỘI BỘ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠIError! Bookmark not
defined.
2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin, số liệu Error! Bookmark not defined.
2.2. Phƣơng pháp phân tích số liệu .............. Error! Bookmark not defined.
2.3. Phƣơng pháp so sánh ............................ Error! Bookmark not defined.
2.4. Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp ......... Error! Bookmark not defined.
3.1 Qúa trình hình thành và phát triển hoạt động đánh giá, xếp hạng tín
dụng doanh nghiệp ở Việt Nam ................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1 Đánh giá, xếp hạng doanh nghiệp tại một số cơ quan ngoài ngành
..................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.2 Quá trình hình thành và phát triển hoạt động Đánh giá, xếp hạng
tín dụng doanh nghiệp trong hệ thống ngân hàngError! Bookmark not
defined.
3.1.3 Đặc điểm chung và sự khác biệt về đánh giá, xếp hạng tín dụng
doanh nghiệp giữa các cơ quan đánh giá ... Error! Bookmark not defined.
3.2 Thực trạng tình hình Đánh giá, xếp hạng tín dụng doanh nghiệp tại các
NHTM Việt Nam hiện nay .......................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1 Tình hình đánh giá xếp hạng tín dụng doanh nghiệp ............... Error!
Bookmark not defined.
3.2.2 Nhận xét về kết qủa, tồn tại và nguyên nhânError! Bookmark not
defined.
CHƢƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN XẾP HẠNG TÍN DỤNG
NỘI BỘ TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM HIỆN NAY
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
4.1. Mục tiêu, đánh giá xếp hạng tín dụng nội bộ tại các NHTM ........ Error!
Bookmark not defined.
4.2. Một số giải pháp hoàn thiện XHTD nội bộ tại các NHTM ........... Error!
Bookmark not defined.
4.2.1. Hoàn thiện quy trình XHTD doanh nghiệp.Error! Bookmark not
defined.
4.2.2. Xây dựng bộ chỉ số trung bình ngành tại ngân hàng ............. Error!
Bookmark not defined.
4.3. Một số đề xuất ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.3.1. Đề xuất với Chính phủ ...................... Error! Bookmark not defined.
4.3.2. Đề xuất với Ngân hàng Nhà nước Việt NamError! Bookmark not
defined.
KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 4
DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Ký hiệu Nguyên nghĩa
1 BCTC Báo cáo tài chính
2 CBPT Cán bộ phân tích
3 CBTD Cán bộ tín dụng
4 CĐKT Cân đối kế toán
5 DN Doanh nghiệp
6 K Chỉ tiêu trong bảng Cân đối kế toán
7 NHCT VN Ngân hàng Công thƣơng Việt Nam
8 NHCV Ngân hàng cho vay
9 NHĐT&PT VN Ngân hàng Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam
10 NHNN Ngân hàng nhà nƣớc
11 NHNoN&PTNT
VN
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt
Nam
12 NHNT VN Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam
13 NHTM Ngân hàng thƣơng mại
14 QTRR Quản trị rủi ro
15 TCTD Tổ chức tín dụng
16 TTPL Thông tin pháp lý
17 TTTD Thông tin tín dụng
18 XHTD Xếp hạng tín dụng
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT Bảng Nội dung Trang
1. Bảng 1.1 Điểm hoạt động theo cách chấm điểm của
NHTW Pháp
36
2. Bảng 1.2 Điểm tín dụng theo cách chấm điểm của
Ngân hàng TW Pháp
37
3. Bảng 1.3 Bảng ký hiệu XHTD cho nợ dài hạn (nợ
trên 1 năm)
45
4. Bảng 1.4 Ký hiệu XHTD sử dụng cho nợ ngắn hạn 47
5. Bảng 3.1 Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam 54
6. Bảng 3.2 Tỷ trọng tính điểm bộ chỉ tiêu tài chính 61
7. Bảng 3.3 Tỷ trọng tính điểm bộ chỉ tiêu phi tài chính 62
8. Bảng 3.4 Tỷ trọng tính điểm bộ chỉ tiêu đối với DN
mới thành lập
66
9. Bảng 3.5 Bảng XHTD nội bộ 73
10. Bảng 3.6 Bảng chấm điểm quy mô DN 75
11. Bảng 3.7 Các chỉ số tài chính 76
12. Bảng 3.8 Chấm điểm theo tiêu chí lƣu chuyển tiền tệ 78
13. Bảng 3.9 Chỉ tiêu thông tin phi tài chính 79
14. Bảng 3.10 Tổng hợp điểm tín dụng 83
15. Bảng 3.11 Ra quyết định cấp tín dụng và gián sát
khoản vay
85
16. Bảng 4.1 Thông tin pháp lý 97
17. Bảng4.2 Báo lỗi báo cáo tài chính 101
18. Bảng 4.3 Số liệu khoảng ƣớc lƣợng thông tin theo
từng ngành kinh tế
103
19. Bảng 4.4 Báo cáo tài chính có Logic 104
20. Bảng 4.5 Thông tin kiểm soát 106
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Chính phủ, 2010. “Hoạt động thông tin tín dụng”, Nghị định 10/2010/NĐ-
CP ngày 12/02/2010. Hà Nội.
2. Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), 2013. Tài liệu phân tích tài
chính doanh nghiệp chuyên sâu; cảnh báo và cảnh báo sớm rủi ro tín
dụng. Hà Nội.
3. Lê Tất Thành, 2012. “Cẩm nang xếp hạng tín dụng doanh nghiệp”. TP Hồ
Chí Minh: Nhà Xuất bản Tổng hợp.
4. Lisa Schirmer, 2014. Tài liệu giảng dạy. Hà Nội: Vụ doanh nghiệp - NH
Trung ƣơng Pháp – [email protected]
5. Lƣu Thị Hƣơng, 2009. Giáo trình tài chính doanh nghiệp. Hà Nội: Nhà
xuất bản Giáo dục.
6. Ngân hàng Nhà nƣớc, 2002. “Triển khai thí điểm đề án phân tích, xếp loại
tín dụng doanh nghiệp”, Quyết định số 57/2002/QĐ-NHNN, ngày
24/01/2002. Hà Nội.
7. Ngân hàng Nhà nƣớc, 2005. “Phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng
để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của TCTD”, Quyết
định 493/2005/QĐ-NHNN, ngày 22/04/2005. Hà Nội.
8. Ngân hàng Nhà nƣớc, 2006. “Cho phép Trung tâm Thông tin Tín dụng
thực hiện nghiệp vụ phân tích, xếp hạng doanh nghiệp”, Quyết định số
1253/QĐ-NHNN, ngày 21/06/2006. Hà Nội.
9. Ngân hàng Nhà nƣớc, 2007. “Ban hành qui chế hoạt động thông tin tín
dụng”, Quyết định 51/2007/QĐ-NHNN, ngày 31/12/2007. Hà Nội.
10. Ngân hàng Nhà nƣớc, 2013. “ Quy định về hoạt động Thông tin tín dụng
của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam”, Thông tư 03/2013/TT-NHNN, ngày
28/01/2013. Hà Nội.
11. Ngân hàng Nhà nƣớc, 2013. “Quy định về phân loại tài sản có, mức trích,
phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý
rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước
ngoài”, Thông tư 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013. Hà Nội.
12. Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam, 2010. “ Hệ thống
xếp hạng tín dụng nội bộ”, Quyết định 117/QĐ-VCB.CSTD ngày 17/03/2010.
Hà Nội.
13. Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam, 2011. Đề tài
nghiên cứu khoa học: “Nâng cấp và hoàn thiện Hệ thống xếp hạng tín
dụng doanh nghiệp tại Vietcombank”. Hà Nội.
14. Ngân hàng Trung ƣơng Pháp, 2014. Tài liệu tham khảo chấm điểm xếp
loại doanh nghiệp. Hà Nội.
15. Ngô Thế Chi, Nguyễn Trọng Cơ, 2008. Giáo trình Phân tích tài chính
doanh nghiệp. Hà Nội: Nhà xuất bản tài chính.
16. Nguyễn Thị Phƣơng Thanh, 2012. “Hoạt động xếp hạng tín dụng đối với
doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam”. Hà Nội:
Luận văn thạc sỹ Đại học Kinh tế quốc dân.
17. Phan Thị Thu Hà, 2009. Ngân hàng thương mại. Hà Nội: Đại học kinh tế
quốc dân.
18. Thủ tƣớng Chính phủ, 2007. “Ban hành hệ thống ngành kinh tế Việt
Nam”, Quyết định 10/2007/QĐ-TTg ngày 23/01/2007. Hà Nội.
19. Trần Thị Thuý Hà, 2011. “Nghiên cứu về hệ thống xếp hạng tín dụng nội
bộ của Ngân hàng TMCP Nhà Hà Nội”. Luận văn thạc sỹ Đại học Quốc
gia Hà Nội.
20. Trung tâm Thông tin tín dụng, 2012. “Ban hành danh mục ngành kinh tế
áp dụng cho hoạt động nghiệp vụ tại Trung tâm Thông tin tín dụng”,
Quyết định số 49/QĐ-TTTD ngày 16 tháng 12 năm 2012. Hà Nội.
21. Trung tâm Thông tin tín dụng, 2012. Đề án xếp hạng tín dụng doanh
nghiệp nhỏ và vừa tại CIC. Hà Nội.
Tiếng anh
22. Basel Committee on Banking Supervision, 2000. Principles for the
management of Credit Risk, BIS, Basel, Switzerland.
23. Basel Committee on Banking Supervision, 2006. Internatinal
Convergence of Capital Measurement and Capital Standards - Revised
Framework - Comprehensive Version, BIS, Basel, Switzerland.
24. Basel Committee on Banking Supervision, 2006. The IRB Use Test:
Background and Implementation, Basel Committee Newsletter No.9.
25. David Cox, 1997. Nghiệp vụ Ngân hàng hiện đại. Hà Nội: Nhà xuất bản
Chính trị quốc gia.
26. F. Rederic S.Myshkin, 2000. Tiền tệ, ngân hàng và thị trường tài chính.
Hà Nội: NXB Khoa học kỹ thuật.
27. Paul.A.Samuelson và William. D. Nordhaus, 1989. Kinh tế học, tập II.
Viện Quan hệ quốc tế, Hà Nội.
28. Trang Web:
a. Website Ngân hàng Nhà Nƣớc Việt Nam- www.sbv.gov.com.vn
b. Website Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam - VNBA: www.vnba.org.vn
c. Website NH TMCP Ngoại thƣơng VN: www.vietcombank.com.vn
d. Website NH NNo & PTNT Việt Nam: www.agribank.com.vn
e. Website NH TMCP Công thƣơng VN: www.vietinbank.vn
g. Website Standar&Poor: www.standardandpoors.com
h. Website Moody: www.moodys.com
i. Một số Website và báo điện tử khác có nội dung liên quan.
