POD KOLEKTIVNIM STANOVANJEM SE PODRAZUMIJEVA SVAKI OBLIK STANOVANJA GDJE SE STAMBENE

JEDINICE POJEDINCA, PORODICA ILI GRUPE FIZIČKI DODIRUJU, NA BILO KOJI NAČIN (PO VERTIKALI I

HORIZONTALI).

*Romska naselja-kolektiv po sopstvenom izboru

*Le Korbizje-Marselj: Stambena zgrada “mašina za stanovanje'' - (ukazivanje na socijalnu dimenziju

kolektivnog stanovanja)

* KOLEKTIVNO STANOVANJE SVEDENO NA PUKU FUNKCIJU - „HIPERMAŠINU“ ZA STANOVANJE

* SOU FUJIMOTO-KOLEKTIVNO STANOVANJE KAO ZBIR KUĆA - DOPRINOS ISTRAŽIVANJU NA VIŠE

NAČINA

* KOLEKTIVITET - GENETSKA KOMPONENTA ŽIVIH BIĆA

*POTREBA ZA ZAJEDNIČKIM ŽIVOTOM SADRŽI I JAKU ODREDNICU INDIVIDUALNOSTI SVAKE OSOBE I

PORODICE.

-OSNOVNI ZADATAK U PROCESU PROJEKTOVANJA, KOD KOLEKTIVNOG STANOVANJA, JESTE PODRŽAVANJE

INDIVIDUALNOSTI U MJERI KOLIKO JE TO MOGUĆE.

-JEDAN OD KVALITETA KOLEKTIVNE STAMBENE IZGRADNJE SVAKAKO PREDSTAVLJA IZBJEGAVANJE

KONFEKCIONIRANJA STAMBENIH JEDINICA I SAME ARHITEKTURE OBJEKTA.

-UKLJUČIVANJE BUDUĆIH KORISNIKA U PROCES PROJEKTOVANJA, PREDSTAVLJA IZUZETAN

PROJEKTANTSKI POSTUPAK, NARAVNO U KOLIKO JE TO MOGUĆE OBEZBIJEDITI.

*UVOĐENJE ZELENILA PREDSTAVLJA VIŠESTRUK BENEFIT A POKAZAO SE I KAO “SPASONOSNA“ ESTETSKA

KATEGORIJA

*Lift je pronađen 1853.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*PROJEKTOVANJE IMA SVOJU TEHNOLOGIJU KOJA JE TEHNIČKA, INTELEKTUALNA I KREATIVNA

*SVAKOM ARHITEKTONSKOM PROJEKTU PREDHODI URBANISTIČKO PROJEKTOVANJE

*ULOGA URBANISTE JE SAGLEDAVANJE CJELINE I ZATO SE VRŠI PROVJERA URBANIH FORMI KOJE ĆE SE

PREPUSTITI ARHITEKTI

*Postavljanje –”iskolčavanje” objekta na lokaciju predstavlja prvi čin građenja. PO PRAVILU, SVAKI

OBJEKAT SE PROJEKTUJE ZA KONKRETNU LOKACIJU.

*Lokacija je mjesto gdje se izvodi objekat,a definisana je Urbanističkom parcelom.

*Lociranje objekta - nije slobodan i proizvoljan čin arhitekte

*Koji je to put do situacionog plana na kome se nalazi LOKACIJA za gradnju?

Vrste planova:

1. Drzavni planski dokumetni

-Prostorni plan Crne Gore

-Prostorni plan posebne namjene

-Detaljni prostorni plan

-Državna studija lokacije

2. Lokalni (opštinski ) planski dokumenti

-Prostorno-urbanistički plan lokalne samouprave

-Detaljni urbanistički plan

-Urbanistički projekat

-Lokalna studija lokacije

*Detaljni urbanistički plan je dio prostorno-urbanističkog plana lokalne samouprave

*Urbanističke parcele - na njima se nalaze LOKACIJE za izvođenje radova na objektu

*Urbanisticke parcele djelovi su detaljnog urbanističkog plana (DUP-a),obuhvataju jednu ili više katastarskih

parcela.

*Urbanisticki projekat - donosi se za područja kojima predstoji značajnija i složenija izgradnja, djelove

naselja, objekte kao i druga područja koja su upisana u registar kulturnih dobara Crne Gore. Sadrži i idejna

rješenja objekata (najčešće dobijena konkursom).

*ŠTA SE , UGLAVNOM, DEFINIŠE.”DUP”-om ?

-Definišu se urbanističko-tehnički uslovi (28. po zakonu) za projektovanje i gradnju objekta:

1. Geodetsko-katastarske podloge

2. Namjena objekta

3. Građevinska linija

4. Regulaciona linija

5. Spratnost

6. Nivelacione kote objekta

7. Materijalizaciju fasada objekta

8. Materijalizaciju i nagib krova

9.Uslove za uređenje Urbanističke parcele

10. Faznost gradnje....

...

28.---------------------

*GRADJEVINSKA LINIJA - linija do koje se može graditi

-Složenost lokacije ne umanjuje mogućnost kreativnosti

*KREATIVNE SLOBODE ARHITEKTE ZAVISE I OD URB.PLANA

*U gradskom urbanom tkivu, veoma često se građevinska linija poklapa sa regulacionom linijom. Urbanistička

parcela se nalazi kompletna ispod objekta ( indeks zauzetosti iznosi “1” ili 100%)

*Sistem “tvrdo” definisanih “markica”, čest uzročnik lošeg urbanizma i arhitekture

*Najviše slobode za kreativnost arhitekte, omogućavaju planovi koji daju minimum uslovljavanja u gabaritu. To

se , između ostalog postiže, davanjem parametara koji se nazivaju:

“Index zauzetosti” na parceli i

“Index izgrađenosti” objekta.

Naravno i : Regulaciona i Građevinska linija, a takođe i spratnost.

*Pored svih uslovljenosti Urbanističko-tehničkim uslovima, koji jesu bitan i često ograničavajući faktor koji se

mora uvažavati, KREATIVNOST ARHITEKTE predstavlja najznačajniji momenat koji utiče na krajnji ishod

arhitektonskog objekta.

*Urbanisti, i oni koji sprovode planove često postaju faktori ograničenja kreativnosti

*Investitorska arhitektura - kvantitet kao cilj

* “Svijet se osvaja ljepotom” a ne samo poštovanjem pravila

*Kako do dobre arhitekture?

-Konkursna rjesenja su najbolji garant.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*TENDENCIJA SAVREMENOG STANOVANJA PODRAZUMIJEVA ADEKVATAN URBANIZAM SA RIJEŠENIM

SAOBRAĆAJEM (saobraćaj u mirovanju-adekvatni parkinzi i garaže)+zelenilo+igraliste za djecu+rekreacija

*GARAŽIRANJE U SUTERENSKIM ETAŽAMA PREDSATVLJA NAJPOVOLJNIJA VARIJANTA SA VIŠE ASPEKATA

* Stambena zgrada mora da sadrži sljedeće zajedničke prostorije:

-Vertikalne komunikacije

-Horizontalne –II-

-Toplotne podstanice (toplotnu podstanicu)

-Ostavu pribora za čišćenje zgrade

-Uredjaj za povećanje pritiska vode (pumpe)

-Gasnu podstanicu

-Prostore ili prostorije za vodomjere

-Prostor za glavni razvodni ormar (GRO)

-Prostor za poštanske sandučiće i sl.

*-Prostorije za smeštaj pribora za čišćenje zgrade – ostava za spremačice: - imaju različitu površinu, a

najmanju širinu 1,20m. U prostoriji treba predvidjeti jedno točeće mjesto i slivnik u podu

*Vjetrobran (ulazna partija) PREDSTAVLJA I VAŽNU PSIHOLOŠKU TAČKU GDJE SE SPAJA SPOLJAŠNJI I

UNUTRAŠNJI PROSTOR.

-On je ključno mjesto susreta ljudi u zgradi. Zato mu treba posvetiti značajnu pažnju i dati reprezentativan

karakter koliko je to god moguće.

*Detalj,u arhitekturi, više je izraz mašte nego glamura i novca.

*ULAZNA PARTIJA PREDSTAVLJA ZNAČAJAN DIO JAVNOG PROSTORA STAMBENE ZGRADE I TREBA GA

TRETIRATI SA POSEBNOM PAŽNJOM SADRŽI KAKO SOCIJALNI TAKO I ESTETSKI I FUNKCIONALNI

MOMENAT.

*Ali , postoje i zakonske obaveze prema licima sa posebnim potrebama, o čemu se definitivno mora voditi

računa.

*Pravilnik o uslovima i načinu prilagođavanja objekata za pristup i kretanje lica smanjene pokretljivosti.

*Nagib viši od 5%, treba biti sa ogradama pored rampe

*Viši od 5% ,nagib može biti samo kod rekonstrukcije postojećih objekata, ali ne viši od 8,3 % !!

*OSNOVNI ELEMENTI ZA KRETANJE KOLICIMA

*OSNOVNI ELEMENTI KOJI SE MORAJU ZADOVOLJITI

*Gdje nije moguće postaviti rampu, lako se montiraju električni elevatori (uslov je da ograda može da izdrži

dinamičko opterećenje )

*ULAZNI HOL,VJETROBRAN,LIFT I STEPENICE

*STEPENIŠNI KRAK U STAMBENOJ ZGRADI

*LIFT I PROSTOR ISPRED NJEGA

*MATERIJALI ZA OBRADU HODNIH LINIJA MORAJU BITI NEKLIZAJUĆI I RELJEFNI

*ULAZ U ZGRADU TREBA DA BUDE NAGLAŠEN. NAGLAŠEN ULAZ AZBUKA PROJEKTOVANJA.

*Neprijatan osjećaj u orijentaciji predstavlja loše iskustvo !!!

*Prostorije i prostori koji nijesu obavezni u stambenim zgradama:

-Stanarske ostave

-Ostave za bicikla i kolica

-Zajedničke lodje i terase se ne preporučuju .

-Ostave (one izvan stana) za potrebe stanara nijesu obavezne, a lociraju se van stana i grupišu se u najnižoj

etaži ili na podestima, ali nikako u tavanu.

*Ako je grijanje zgrade na drva-ostave su obavezne.

*VERTIKALNE KOMUNIKACIJE

-Osobne liftove moraju da imaju stambene zgrade od P+3 etaže i više i to u saglasnosti sa potrebnim

kapacitetom i odgovarajućim karakteristikama zgrade, i min. unutrašnjim dim. kabine 110/140cm (radi osoba

sa inv.kolicima).

Minimalnu veličinu kabine izbjegavati kod novih objekata (dati min160/140).

-Kod stambenih zgrada do najviše P+6 treba predvidjeti jedan osobni lift za 7 osoba nosivosti 630 kg sa

automatskim vratima.Na veću visinu zgrade treba i jedan teretni lift.

*Važno da se zapamti i uvijek zna

-Treba obezbijediti nesmetan prilaz osobama u kolicima sa kote prilaza zgrade do nivoa prizemlja, odnosno,

glavne najniže stanice lifta, putem rampe max. nagiba 5%, u svemu prema važećim propisima .

-Vjetrobran se mora predvideti na glavnom ulazu svake stambene zgrade.

-Vjetrobran se mora obezbediti od prodora vlage spolja.

-Min. dimenzije vetrobrana su: širina 220cm, dužina 240cm, visina 270cm.

-Hodnici duži od 15m moraju da imaju direktno prirodno osvetljenje i provetravanje.

*Liftovi su elementi vertikalne komunikacije, koji mogu biti (prema načinu kretanja) mehanički ili hidraulički.

Min. dimenzija unurtrašnjeg prostora lifta iznosi 110/140 cm. A ULAZNA VRATA , SVIJETLE ŠIRINE MIN.90 CM

radi osoba koje se nalaze u invalidskim kolicima.

*ISTORIJA LIFTA

60 god. u palati rimskog imperatora Nerona instalirana su tri lifta, a

• 1743 god. napravljen je lift u dvorcu Versaj za kralja Francuske Luja 15-og.

• 1853 god. na izložbi u Njujorku Elis Otis je prikazao prvi uspešni sigurnosni uređaj protiv pada kabine.

Pred zadivljenim gledaocima presekao je uže o koje je kabina okačena i kočioni uređaj se aktivirao. Ovo

je označilo početak izrade putničkih liftova.

• Otis je instalirao prvi putnički lift 1857. god. u petospratnoj robnoj kući u Njujorku. Lift je bio na parni

pogon.

*PANORAMSKI LIFTOVI - ESTETSKA KOMPONENTA SA POTENCIRANJEM DIMNAMIKE KRETANJA

*KONSTRUKTIVNI ELEMENTI LIFTA ZAVISE OD VIŠE PARAMETARA I ONI SU PROMJENLJIVI

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*JEDAN STAN NA STEPENIŠTU

*DVA STANA NA STEPENIŠTU

* TRI STANA NA STEPENIŠTU

*DVA I TRI STANA NA STEPENIŠTU (ZAVOJNO STEPENIŠTE) - KOD NAS JE TO ZABRANJENO

PROPISIMA

*ČETIRI STANA NA STEPENIŠTU

*P.P.stepenište i lifovi-detalj

-------------------------------------------------------------------------------------------------

*STANOVI NA GALERIJAMA

*GALERIJA SMJEŠTENA NA PODUŽNOJ IVICI STAMBEN ZGRADE

*ULAZ U TRI NIVOA SA JEDNE ETAŽE

*KLASIČNI GALERIJSKI “DUPLEX”

*LE KORBIZJEOV STAMBENI OBJEKAT U MARSEJU CENTRALNA KOMUNIKACIJA

*STAMBENI TORNJEVI

pravougaona sema

kvadratna sema

*TEHNOLOGIJA STVARA NOVI IZRAZ I U ARH.STANOVANJA GDJE SE BRIŠU RAZLIKE U KARAKTERU

OBJEKTA-PO PITANJU FUNKCIJE.

-“ZELENA ENERGIJA”

-ENERGETSKA EFIKASNOST

-SAMOODRŽIVOST

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*Arh. Nikola Bašić, rješenje stana „Bili Brig“-Zadar

*AGRO HOUSING APARTMENS IN CHINA - Israel's Knafo Klimor Architect

*Terrace House Tokiostrasse-Vienna / ARTEC Architekten

*Sustina za ova tri projekta

-ONO ŠTO SE DEŠAVA ISPRED STANA I OKO NJEGA U ZGRADI. A TO SU PROŠIRENE KOMUNIKACIJE SA

RAZNIM NAMJENAMA. POKUŠAVA SE HUMANIZOVATI ZAJEDNIČKI PROSTOR I POSTIĆI EFEKAT

INDIVIDUALIZACIJE STAMBENIH JEDINICA ČIME BI SE POSTIGAO VEĆI NIVO ŽIVLJENJA U KOLETIVNOM

STANOVANJU.