ICG Myanmar s Military Back to the Barracks

Update Briefing Asia Briefing N°143 Yangon/Brussels, 22 April 2014

ျမနမာတပမေတာ စစတနးလားသ႔ ျပနၿပလား

I ၿခငသးသပခက

ျမနမာႏငင၏ စစတပ သ႔မဟတ တပမေတာသည လြတလပေရးအလြန သမငး

တစေလာကလးတြင တငးျပည၌ ၾသဇာလႊမးေသာ အငစတကး႐ငးတစခ ျဖစခသည။ ဆယစ

ႏစမားခေသာ စစအပခပေရး အၿပးတြငမ အရပသားတစပငးအစးရအျဖစသ႔ ကးေျပာငးမႈက

စတငခသည။ အစးရအဖြ႕ႏင စစတပမ မးဆကသစေခါငးေဆာငမားသည အသြငကးေျပာငး

မႈက လတကာ ေမာလငထားသညထက မားစြာ ပမ ျမနဆနစြာျဖင ေ၀းေ၀းတြနးခၾကသည။

သ႔ရာတြင ႏငငေရးႏင စးပြားေရးတြင ဆကလကပတသကေနမႈႏင မညသညအခနကာလ

ေရာကမ အရပဖကအစးရ၏ ထနးခပမႈေအာကသ႔၀ငရန လကခမလ စေသာ တပမေတာ၏

ရည႐ြယခကမားႏင ပတသက၍ သသယျဖစဖြယ အဓကေမးခြနးမား ကန႐ေနသည။ အရာရာ

ၾသဇာအာဏာႀကးေသာ စစတပအျဖစမ ယငး၏အာဏာအေပၚ ဒမကေရစနညးကကန႔သတမႈက

လကခေသာ စစတပအျဖစသ႔ အသြငကးေျပာငးမႈသည ႀကးမားေသာ စနေခၚမႈ တစချဖစလမ

မည။

တပမေတာ၏ ဖြ႕စညးထားမႈဆငရာ ႐ႈေထာငအယအဆက ျမနမာႏငင၏ ကလန

ဆန႔ကငေရးလႈပ႐ားမႈတြင ပါ၀ငခေသာက႑၊ စစတပက ထေထာငခေသာ ေခါငးေဆာငမားႏင

လြတလပေရးအလြန အေစာပငးကာလ အေတြ႕အႀကမားက ႀကးႀကးမားမား လႊမးမးထားသည။

လြတလပေရးအလြန ႏငငသစသည အလယပငးျပညမမ ကြနျမနစေသာငးကနးမႈႏင နယစပ

ေတာငတနးေဒသမားမ တငးရငးသားမား ေတာလနမႈတ႔ေၾကာင အစတစတအမႊာမႊာ ျဖစခရ

သည။ ပါလမနဒမကေရစေခတ အေစာပငးႏစမားတြင အပစဖြ႕ျခငးႏင အခငးခငး တကခက

ျခငး တ႔က လႊမးမးထားခရာ၊ ကယကး႐ာႏငငေရးသမားမားေၾကာင အမးသားအကး စးပြားႏင

အနညးငယသာ သကဆငမႈ႐ခသညဟ တပမေတာတြငးမ အမားစက ႐ႈျမငခၾကသည။

ေနာကဆးတြငမ တပမေတာထမ အမားစက အရပဖကႏငငေရးသမားမားအေပၚ အယအၾကည

မ႐ေတာေပ။ ယငးအေျခအေနႏငအတ အဓက ႏငငေရးအေျပာငးအလကာလတြင မတည မၿငမ

ျဖစႏငျခငးအေပၚ စးရမမႈတ႔ ေပါငးလကေသာအခါ တပမေတာသည အဓကကေသာ လၿခေရး

Myanmar’s Military: Back to the Barracks? Crisis Group Asia Briefing N°143, 22 April 2014 Page 2

ဆငရာ ၀နႀကးဌာနမားအား ထနးခပခြင အပါအ၀င အေျခခဥပေဒေျပာငးလမႈအေပၚ ဗတ

အာဏာ သးခြငရထားေသာ အာမခခကရ လႊတေတာဆငရာကယစားျပမႈမတဆင ရ႐ထား

သည႔ အေျခခ ဥပေဒဆငရာ အထးအခြငအေရးမားက စြန႔လႊတရန အဆငသငမျဖစေတာေပ။

၎အာမခခကမားသည တစသကလးတညၿမရနမေသခာေသာလညး တငးျပည၏

ႏငငေရး၊ စးပြားေရး ဆငရာ ေျဖေလာမႈမားက ခြငျပလကေလာရန တပမေတာအား ယၾကည

စတခမႈေပးသည အရာမား ျဖစသည။ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက စစတပ၏ အကးစးပြားအေပၚ

သကေရာက႐ကခတမႈ႐ေသာလညး ေျဖေလာမႈမားက ခြငျပလကေလာၿပး အခ႕ကစၥရပမား

တြင ေထာကခမႈျပပါသည။ တပမေတာသည ယငး၏ အစးရဘတဂက ခြငျပေငြအခး သသ

သာသာေလာသြားျခငး၊ စစတပပင ကမၸဏႀကးမား၏ အျမတအစြနးႀကးေသာ လက၀ါးႀကးအပ

ခြငႏင အျခားစးပြားေရးအခြငထးမား ဆး႐ႈးျခငး တ႔က ရငဆငရသညအျပင မၾကာေသးမက

လြတလပလာေသာ မဒယာမားတြင စစတပ၏ ေျမသမးယမႈ၊ တငးရငးသားေဒသမားတြင ျပမပ

စေသာ ကစၥရပမား ေဖာျပခရျခငးအပါအ၀င တးျမငလာေသာ စစမးစစေဆးမႈမားက ခေနရ

သည။

တပမေတာသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏင စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈကသ႔ေသာ

ေသာခကက အကးစးပြားကစၥရပမားႏငပတသက၍ ဖတျမငးျဖစလမမညဟ ေလလာေစာင

ၾကည သမားစြာက ယဆခၾကသည။ သ႔ရာတြင လတတေလာ ေသြးေျမကတကပြမားအပါအ၀င

ကခငျပညနယမ တပမေတာ၏ လႈပ႐ားမႈသည နကနက႐ႈငး႐ႈငး ဒကၡေပးေနေသာလညး

ေယဘယအားျဖင ျပနာ မဟတေသးေပ။ အဆပါက႑မား တးတကေျပာငးလေရးအတြက

တပမေတာ၏ အားေပးေထာကခမႈသည ျမနမာႏငင၏ အခပအခာအာဏာႏင ပထ၀ဗဟာ

ေျမာက အကးစးပြားမားက ကာကြယေရးႏငပတသက၍ ကယကယျပန႔ျပန႔ စးရမပပနလာမႈ

မားမ ဆငးသကလာျခငး ျဖစသည။ မၾကာေသးမႏစမားအတြငး စစဖကေခါငးေဆာငမားသည

၎တ႔တငးျပညက တ႐တႏငငအေပၚ ႏငငေရး၊ စးပြားေရး ႏစရပစလး မခအားထားမႈ

ႀကးထြားလာမႈက အထးစးရမခၾကၿပး၊ အငအားႀကး အမနးခငးႏငင၏ ၾသဇာလႊမးမးမႈက မညသ႔

ဟနခက ထနးႏငမလဟ ပပနလာခၾကသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငငသည စးပြားေရးအရ ေဒသ

တြငးႏငငမား၏ ေနာကတြင ပ၍ပ၍ ေ၀းကြာကနရစေနခၿပ ဟေသာ အခကသည သတ႔

အတြက ႀကးႀကးမားမား ျဖစတညေနေသာ ၿခမးေျခာကမႈတစခအျဖစ ယဆကာ စးရမပပန

လာခၾကသည။ စးပြားေရး ျပနလညထမတျခငးႏင တ႐တကဟနခကထနးရန မဟာဗဟာ

ေျမာကဆကဆေရး ထေထာငျခငးတ႔သည အေနာကအပစႏင ထေတြ႕ဆကဆရန လအပၿပး၊

ျပညတြငးၿငမးခမးေရး အပါအ၀င အေျခခကက ႏငငေရးျပျပင ေျပာငးလမႈမား ႐မသာလင

ထသ႔ျဖစလာႏငမည ဟေသာအခကကလညး ၎တ႔ နားလည သေဘာေပါကလာၾကသည။

စစဥထားျပး အထကမခြငျပသည (သ႔) ဆငးသကသည အသြငကးေျပာငးမႈ ဟေသာ

အခကသည သသသာသာ ဖယဖရ မျဖစျခငး၏ အေၾကာငးရငးတစခ ျဖစၿပး၊ တငးျပညက

စဥဆကမျပတ ပြငလငးလာေစသည လကၡဏာ႐သည။ ယခအခနထမ အနာဂတအတြက

ျဖစႏငေခဇာတကြကမားစြာ ႐ေနဆျဖစသည။ အသြငကးေျပာငးမႈအေပၚ တပမေတာ၏


ေထာကခအားေပးမႈသည မျဖစမေန လအပခကတစခ ျဖစေသာလညး ျပနာမ႐ဟ ေျပာ၍

မရေပ။ စစတပသညလညး အရပသားမားအား အႏငကငၫဥးပနးမႈမား တး၍ျဖစပြားေစေသာ

အျပအမမားႏင တပဖြ႕ဆငရာဓေလမားက ျပငဆငေျပာငးလရနႏင ေခတမ၍ ပေရာဖက

႐ငနယပသေစရနအတြက အဓကကေသာ တပတြငးျပျပငေျပာငးလမႈမား စတငျပလပဖ႔လ

သည။ ပ၍အေျခခကကဆရလင တငးရငးသား အသငးအ၀ငးမားစြာ၏ ႐ႈျမငထားပက

ေျပာငးလသြားေအာင ရနသအျဖစမ ျမနမာျပညသအားလး၏ အကးစးပြားက ကာကြယ

ေစာငေ႐ာကေပးေသာ အမးသားလၿခေရးတပဖြ႕အျဖစသ႔ ေျပာငးလရလမမည။ အဆပါ

ကစၥရပအခ႕က ေျဖ႐ငးဖ႔ ႀကးစားရန တပမေတာက စစဥျပငဆငေနသည ဟေသာ မ၀ါဒ

တစခက ၾကားသရေသာလညး ေရးဆြမႈလပငနးစဥကျဖစေစ၊ အေၾကာငးအရာကျဖစေစ အနညး

ငယသာ သ႐ၾကရသည။ တပမေတာသည လမးေရးအၾကမးဖကျဖစစဥမားက ကငတြယရာ

တြင ရတပဖြ႕ႏင ႏႈငးယဥပါက ပမေအာငျမငမႈရခရာ၊ အရပသားမားအေပၚ ၿခမးေျခာကမႈ

ေပးေနျခငးထက လၿခမႈက အကာအကြယေပးႏငပါက ၎၏ တည႐မႈကပင ႀကဆျခငး ခရေပ

လမမည။

တပမေတာ၏ အေျခခဥပေဒဆငရာ အခြငထးသည ႏငင၏အသြငကးေျပာငးမႈက

ေထာကခအားေပးရာတြင ယၾကညစတခမႈ႐ေစေသာ အေရးႀကးသညအရာ ျဖစသညမာ

သသယ႐စရာမလေပ။ တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ဗလခပမးႀကးမငးေအာငလႈငႏင

ႏငငေရးပငးမ ေသာခကက အဖြ႕၀ငမားကလညး ျဖညးျဖညးမနမန ေလာခသြားမညဟ

ေျပာၾကားခၾကသည။ သ႔ရာတြင စစတပသည ၎၏ ႏငငေရးက႑က ကနးမာသန႔႐ငးဖ႔ထက

သကတမးပ႐ညေအာင ထနးသမးလျခငးမာ ျဖစႏငေျခမားလြနးေသာ အခကျဖစသည။

အကယ၍ ယငးကသ႔ ဒမကေရစနညးမကေသာ စညးမဥးမားက အသြငကးေျပာငးမႈ ကာလတ

တစခထက ေကာလြန၍ ခမတထားမညဆပါက တပမေတာ၏ ႏငငေရးပတသကမႈက

အျမစတြယေစျခငး၊ အရပဖကထနးခပမႈေဘာငမ အၿမတမးလြတေနျခငး၊ တငးျပညကရငး၍

တပဖြ႕၏ ကယကးစးပြားကသာ ဥးစားေပး လပေဆာငႏငခြငရျခငးတ႔ေၾကာင တငးျပည၏ အနာ

ဂတက အႀကးအကယ ထခကပကစး ေစမညအရာမားက စြၿမေစမည အႏရာယ႐ပါသည။

II တပမေတာ၏ အကဥးခပသမငး

(က) မလအစ

ျမနမာစကားျဖင တပမေတာဟ ေခၚၾကေသာ ေခတမျမနမာစစတပသည ၿဗတသကလန ဆန႔

ကငေရးလႈပ႐ားမႈႏင ဒတယကမၻာစစတ႔မ ေပါကဖြားလာျခငး ျဖစသည။1 ၁၉၄၁ ဒဇငဘာလတြင

1 For a detailed account of the origins of the Tatmadaw, see Mary Callahan, Making Enemies: War

and State Building in Burma (Cornell, 2003), chapter 2. For previous Crisis Group reporting on

Myanmar since the present government took power, see Asia Briefings N°142, Not a Rubber Stamp:

Myanmar’s Legislature in a Time of Transition, 13 December 2013; N°140, A Tentative Peace in

Myanmar’s Kachin Conflict, 12 June 2013; N°136, Reform in Myanmar: One Year On, 11 April


ဂပနတ႔ ထမ စစသငတနးဆငးခၾကေသာ ရေဘာသးကပဟေခၚသည

အမးသားေရး၀ါဒလငယတစစက ဗမာလြတလပေရးတပမေတာ (ဘအငေအ) က ထေထာင

ခၾကသည။ ၎တ႔က ဗလခပေအာငဆနး (ေဒၚေအာငဆနးစၾကည၏ဖခင)က ဥးေဆာငၿပး၊

ၿဗတသအပခပေရးယႏရားက ေမာငးထတသည ေရတစမခကအရ ျမနမာႏငငသ႔ ဂပနတပ

မား ၀ငေရာကရာတြင လကပါလာခၾကသည။2

သ႔ရာတြင အခနၾကာလာသညႏငအမ ဗမာလြတလပေရးတပမေတာမားသည ဂပန

တ႔အား မယသကၤာျဖစလာကာ၊ ခခေတာလနရန စတငစညး႐းခၾကၿပးေနာက ၁၉၄၅ မတလ၌

တငးျပညက ျပနလညသမးပကသည တကပြတြင မဟာမတတပဖြ႕မားႏင လကတြ၍ စတင

ေတာလနတကခကခၾကသည။ ဂပနေတာလနေရးသည အမးသားေရး၀ါဒမားအား လြတလပ

ေရး တကပြ၀ငမားအျဖစ အမျပနလာႏငသည အဆငတစချဖစခၿပး၊ လြတလပေရးရေအာင

ႀကးပမးသည လႈပ႐ားအားထတမႈမားထသ႔ သတ႔က ေမာငးသြငးလကသည။3

၁၉၄၅ ၾသဂတလတြင ဂပနတ႔ လကနကခသြားၿပးေနာက ၿဗတသတ႔က ဗလခပ

ေအာငဆနး အပါအ၀င အျခားအမးသားေရးေခါငးေဆာငမားႏင တငပငၫႏႈငးကာ စစတပက

ဗမာမးခစတပမေတာအျဖစ တကသတ႐ကျပနလညဖြ႕စညးေပးခသည။ ယငးလပေဆာငမႈ

သည ဗမာလြတလပေရးတပမေတာမ အမးသားေရး၀ါဒ ဗမာတပမား ဖြ႕စညးထားေသာ

အပစႏင ဒတယကမၻာစစကာလတစေလာကလး ၿဗတသတ႔က သစၥာခခၾကေသာ ကလန

စစတပေဟာငးမ ဗမာမဟတေသာ အျခား တငးရငးသားတပမား ပါ၀ငေသာအပစတ႔က

အဆငမေျပဘ ေပါငးစညးလကျခငးျဖစသည။4 အဆပါ အပစႏစခသည လြတလပေသာ

ျမနမာႏငငႏင စစတပ၏ေသြးစညးမႈအတြက အႀကးအကယ ထခကပကစးေစေၾကာငး ထင႐ား

ေလာကေအာင ဆန႔ကငဖကျဖစ႐သာမကဘ၊ အလြနကြျပားေသာ စစဖကဓေလထးစမားႏင

တငးျပညအတြက အလြနကြျပားျခားနားေသာ အနာဂတေမာလငခကမား ႐ခၾကသည။5

လြတလပေရးရၿပး အစးရက ဥးေဆာငမည ဗလခပေအာငဆနးႏင ၎၏အစးရအဖြ႕၀င

အမားစမာ ၁၉၄၇ ဇလငလတြင ႏငငေရးၿပငဖကမား၏ လပႀကသတျဖတျခငး ခလကရေသာ

ေၾကာင ျပနာမား ပဆးသြားေအာင အေၾကာငး ဖနခသည။

2012; and N°127, Myanmar: Major Reform Underway, 22 September 2011; also Asia Reports

N°251, The Dark Side of Transition: Violence Against Muslims in Myanmar, 1 October 2013;

N°238, Myanmar: Storm Clouds on the Horizon, 12 November 2012; N°231, Myanmar: The Poli-

tics of Economic Reform, 27 July 2012; and N°214, Myanmar: A New Peace Initiative, 30 No-

vember 2011. 2 The Burma Independence Army was reconstituted a few months later as the Burma Defence

Army, and subsequently in 1943 as the Burma National Army. 3 See Callahan, Making Enemies, op. cit., chapter 3. 4 Ibid, chapter 4. 5 Ibid, p. 96.


(ခ) လြတလပေရးအလြန လႈငးဂယကထနမႈ

၁၉၄၈ ဇနန၀ါရလတြင လြတလပေရးရေသာအခါ စစတပက ဗမာစစသားမားျဖင

ဖြ႕စညးထားေသာ ဗမာေသနတကငတပရငး၊ ထ႔အတ ကခငေသနတကငတပရငး၊ ကရင

ေသနတကငတပရငး၊ ခငးေသနတကငတပရငး၊ ႐မးေသနတကငတပရငး စေသာ တငးရငး

သားလမးအလက ဖြ႕စညးထားေသာ တပရငး ၁၅ ရငး မသာ ပါ၀ငဖြ႕စညးခသည။ လြတလပ

ေရးရၿပး လအနညးငယအၾကာတြင ဗမာေသနတကငတပရငး ၃ ရငး ပနကနကာ ကြနျမနစ

သပနမားႏင ပးေပါငးသြားခၿပး၊ ၁၉၄၉ အေစာပငးတြင ကရငလကနကကငေတာလနေရး

စတငခသည။ စစတပသည တပဖြ႕၀င ၃၀၀၀ ပင မျပညေတာဘ ေ႐႕တနး တပရငး ၆ ရငး

မသာ ကန႐ကာ၊ ရနကနမလြ၍ ျပညတြငးနယေျမေဒသအမားစ ထနးခပမႈ ဆး႐ႈးသြားခသည။6

စစတပႏင အစးရမာ ၿပလလနးပါး ျဖစသြားသည။

သ႔ရာတြင စစတပသည သပနမားႏင ေသာငးကနးသမားက တကခကအႏငယျခငး

ထက နယေျမခ ႏငငေရးခါးပကေဆာငတပမား၊ ျပညသ႔စစမား၊ လဆးဓါးျပဂဏးမားအား တပ

ထသ႔ စညး႐းသမးသြငးဖြ႕စညးမႈက ပမျပလပျခငးအားျဖင ျဖညးျဖညးခငး အငအား

ေတာငတငး ခငမာေအာင စမကာ ထနးခပမႈက ခ႕ထြငလာခသည။ ၎အငအားစမားသည

စစတပႏင အစးရထက အတကအခ ဆ႐ယလစပါတ (သ႔) ဆ႐ယလစႏငငေရးသမားမားက

သစၥာခသမား ျဖစသည။7

ထသ႔ စစတပပမစစညးခငမာလာသညႏငအမ တပမေတာေခါငးေဆာငပငး၌ မးခစ

လြတလပေရးတကပြ၀ငသမား ၾသဇာတကလာၿပး၊ ၿဗတသေလကငေပးခေသာ အရာ႐မား

ေဘးသ႔ေရာကသြားသည။ ဗလခပေအာငဆနးႏငအတ လြတလပေရး တကပြ၀ငခသ ရေဘာ

သးကပ၀င ဗလေန၀ငးသည ၁၉၄၉ တြင လကနကကငတပမား၏ ဥးစးခပအျဖစ ခန႔အပျခငး

ခရကာ ကရငလမးဗလခပစမစဒြနး ၏ေနရာသ႔ အစား၀ငလာခသည။ ဗလခပေန၀ငးသည

တပတြငးရာထးအေျပာငးအေ႐ြ႕မား၊ ထတပယမႈမား ဆကတက တစသတစတနးျပလပ၍

၎ႏင ဗမာမးခစတပမေတာရေဘာေဟာငးမား၏ အာဏာခငမာေအာင တညေဆာကခသည

အျပင လကနကကငတပမားက ရညမနးခကႀကးစြာ အဆငျမငျခငး၊ တးခ႕ျခငးမား ျပလပ

ခသည။8

၁၉၅၀ ခႏစမား တစေလာကလးတြင အရပဖကႏငငေရးနယပယသည တကခက

ရနလမႈမား တးပြားလာခၿပး၊ လြတလပေရးအလြန ပထမဆး ေ႐ြးေကာကခေခါငးေဆာငျဖစသ

၀နႀကးခပဥးႏ9 ၏ ပါတ အကေၾကာငးထငလာျခငး၊ ေတာပငး နယပငးမ ႏငငေရးသမားမားက

ပဂၢလက ခါးပကေဆာငတပမားက ဆကလကအားကးျခငးတ႔ ႐လာခသည။ အာဏာရပါတ

ႏစျခမးကြသြားေသာအခါ အဆပါတငးမာမႈမား ပမႀကးထြားလာၿပး၊ ႏငငတစလႊားမ နယခ

6 Andrew Selth, Burma’s Armed Forces: Power Without Glory (EastBridge, 2001), chapter 7. 7 Callahan, Making Enemies, op. cit., chapter 5. 8 Ibid, chapter 6. 9 Like many people in Myanmar, he went by one name.


တပဖြ႕မား၏ ေထာကခမႈကရေအာင ႏစဖကစလး ႀကးစားခၾကသည။ စစတပသည အပစကြ

တစဖြ႕အား ပမေထာကခမႈ ႐ခၿပး၊ ဥးႏေခါငးေဆာငေသာ အျခားအဖြ႕က ၁၉၅၈ ေ႐ြးေကာက

ပြမားတြင အႏငရမည အလားအလာ ႐ေသာအခနတြင ဗလခပေန၀ငးဥးေဆာငေသာ

တပမေတာက အမေစာငအစးရ တာ၀နက ထမးေဆာငခရာ၊ စစတပအာဏာသမးမႈအတြက

အေျခခအေၾကာငးအရာတစခ ျဖစခသည။10

(ဂ) စစတပက အာဏာလႊယျခငး

စစတပသည အရပဖကႏငငေရးသမားမားက အဂတလကစားသမား၊ ကယကး႐ာ သမား၊

အရညအခငးမ႐သမား၊ အမးသားအကးစးပြားက ေဖာေဆာငႏငစြမးမ႐သမားအျဖစ

သေဘာထားကာ ေစာငၾကညလာခသည။ အမေစာငအစးရသည စစဖကအရာ႐မားက အရပ

ဖကအပခပေရးဌာနတြင အႀကးတနးရာထးမား ခန႔အပတာ၀နေပးခၿပး၊ စစဖကဆငရာ

အဖြ႕အစညးမားက ဆကလကတးခ႕ခသည။ ဥးႏအား ေထာကခသမားစြာႏင အျခားေ၀ဖန

ျပစတငသမားကလညး ဖမးဆးကာ၊ သတငးစာ လြတလပခြငကလညး ပတပငခသည။

ထအေတာအတြငး စစတပက ဖြ႕စညးေပးေသာ အစးရ၏ ပမထေရာကျခငးႏင အဂတ လကစား

မႈမ႐ျခငး၊ အၾကမးဖကရာဇ၀တမႈမားေလာခႏငျခငး၊ ဥပေဒႏင တညၿငမစးမးမႈ ျပနလည

တညေဆာကျခငး စေသာအခကမားက ျပညသမားစြာက ႀကဆခၾကသည။ ၁၈လၾကာ အာဏာ

ထနးသမးၿပးေနာကတြင လၿခေရးအေျခအေန တးတကလာျခငးေၾကာင ၁၉၆၀ ခႏစတြင

တစႏငငလးနးပါး၌ ပါတစေ႐ြးေကာကပြမားက အမေစာငအစးရက ကငးပေပးခသည။ ျမနမာ

ႏငငသည ၀နႀကးခပဥးႏ ဥးေဆာငေသာ အရပဖကအစးရ အပခပမႈေအာကသ႔ ျပနလည

ေရာက႐သြားသည။ စစဖကအရာ႐ အမားစသည အရပဖကအပခပေရးဖကမ ႏႈတထြကကာ

စစတပသ႔ ျပနသြားၾကသည။ ဗလခပႀကးေန၀ငးသည ၎၏ ဒမကေရစနညးက စညးမဥး

မားေၾကာင ႏငငတကာ၏ ခးကးမႈက ခရသည။11

သ႔ေသာ အရပဖကအပခပမႈသည တာ႐ညမခခပါ။ ဥးႏ အာဏာျပနလညရ႐ သြားျခငး

က စစတပအတြငးမ အမားစက မႏစသကၾကသညအျပင ဥးႏက အမေစာငအစးရ

ခမတထားခေသာ မ၀ါဒမားက ေျပာငးျပနလနပစျခငးႏင ဖြ႕စညးတညေဆာကထားမႈမားက

ဖကသမးျခငးတ႔က အခနမဆငး ျပလပလကေသာအခါ ၎တ႔၏ မေကနပမႈမား ႀကးထြား

လာခသည။ အာဏာျပနလညရ႐ၿပး သတငးပတ အနညးငယသာ႐ေသးခနတြင ဥးႏ၏

ပါတအစ ထပမ၍ ႏစျခမးကြသြားျခငးသည ဥးႏက အားနညးသြား ေစၿပး၊ ၎၏အစးရမာလညး

ဖ႐ဖရျဖစသြားခသည။ ထအခနတြင ဗလခပေန၀ငးသည စစတပက ျပနလည တညေဆာက

ျခငး၊ ခငမာေအာင ဖြ႕စညးျခငးတ႔က စတငျပလပခၿပး ၎၏တငးၾကပေသာ ထနးခပမႈ

ေအာကတြင တစေသြးတစသ တစမန႔ျဖစေအာင ဖနတးခသည။12

10 Callahan, Making Enemies, op. cit., chapter 7. 11 Ibid. 12 Ibid.


ထကသ႔ ႏငငေရး ရနလတကခကမႈမား ထပမျဖစပြားေနမႈ၊ နယစြနနယဖားတြင

လကနကကင ေတာလနမႈမား ဆကလကျဖစပြားေနမႈတ႔အျပင အထးသျဖင ႐မးျပညနယက

၎၏ အေျခခဥပေဒဆငရာ ခြထြကခြငက ကငသးလာႏငမႈတ႔က အေၾကာငးျပ၍ ၁၉၆၂ တြင

တပမေတာက ေနာကတစႀကမ အာဏာသမးျခငးက ျပလပလကသည။ စစတပသည ရနကန

ႏင အျခားၿမ႕ႀကးမား႐ မဟာဗဟာေျမာက ေသာခကေနရာမားက သမးပကကာ အဓက

ႏငငေရးေခါငးေဆာငမားက ဖမးဆးခသည။ ယခ တစႀကမတြငမ အရပဖကအပခပေရးသ႔

ျပနမလႊေတာေပ။ ဗလခပေန၀ငး၏ ဥးေဆာငမႈျဖင တငးျပညက အပခပရန ေတာလနေရး

ေကာငစက ဖြ႕စညးခသည။ အေျခခဥပေဒကလညး ဖကသမးလကရာ ဥပေဒျပေရး၊ အပခပ

ေရး၊ တရားစရငေရး အာဏာအားလးမာ ဗလခပေန၀ငး၏ လကသ႔ ေရာက႐သြားသည။ ျပညပ

လႊမးမးမႈ မခရေအာင တခါးပတထားေသာ ဆ႐ယလစႏငငက ဖနတးရန ရည႐ြယခကျဖင

အေျခခ စးပြားေရးႏင လမႈေရးမ၀ါဒမားက ျပ႒ာနးသည။ ဆ႐ယလစအယအဆက အားေပး

ျမငတငရနအတြက ႏငငေရးပါတတစခ (ျမနမာဆ႐ယလစလမးစဥပါတ) ႏင ေတာငသလယ

သမား၊ အလပသမားအဖြ႕အစညးမားကလညး ဖနတးဖြ႕စညးခသည။

ေတာလနေရးေကာငစသည ႏငငေရးပါတမားက ပတပငျခငး (ျမနမာဆ႐ယလစ

လမးစဥပါတမလြ၍)၊ သတငးမဒယာ၊ ထတေ၀သ၊ ပႏပသအားလးက ထနးခပျခငး၊ အရပသား

လြတလပခြငမားက ခပခယျခငးတ႔က ျပလပျခငးျဖင ဒမကေရစအပခပေရးကာလအတြငး

ေတြ႕ျမငခရေသာ မေအာငျမငမႈမားက ကငတြယခသည။ ထ႔အျပင စစတပသည တငးရငးသား

နယေျမအခ႕ရ႐ထားေသာ အကန႔အသတႏင ကယပငအပခပခြင အပါအ၀င ေဒသႏရ (သ႔)

ျပညနယအစးရမားက ဖကသမးျခငးအားျဖင ၎၏ ႏငငစညးလးညၫြတေရးအေပၚ စးရမ

ပပနမႈမားက ေျဖ႐ငးခသည။ တငးရငးသားတ႔၏ ရပငခြငမားမာလညး အစးရတစဖြ႕တညး

အပခပေသာ ႏငငတစခအတြငး တငးရငးသားအားလး တနးတညမမႈ႐သည ဟေသာ ပစျဖင

ေဘာငခတျခငး ခရသည။

တငးရငးသားတ႔၏ ေတာငးဆမႈမား၊ လကနကကငေတာလနမႈမားက ထညသြငး

စဥးစားဖ႔ အလမးေ၀းေသာ ယငးမ၀ါဒမားေၾကာင အေျခအေနမား ပဆးသြား႐သာ႐သည။

ျပညသပငသမးေသာ မ၀ါဒ၏ ရလဒျဖစေသာ စးပြားေရးဖ႐ဖရျဖစမႈသည အရာရာက ပဆး

သြားေစခသည။ တပမေတာက ျပညမ ေျမျပန႔ေဒသမားက ပမထနးခပႏငစြမး ႐လာခနတြင

ကြနျမနစႏင တငးရငးသားလကနကကင ေတာလနမႈမားမာ ကန႐ေတာငတနးနယစပ ေဒသ

တစလႊားသ႔ ျမနျမနဆနဆန ပ႕ႏ႕သြားခသည။13

(ဃ) တစပါတစနစ ဆ႐ယလစႏငင

၁၉၇၄ တြင အေျခခဥပေဒအသစက ေရးဆြျပ႒ာနးသည။ အာဏာမားက ထထ ေရာကေရာက

ခြေဝေပးျခငးမျပေသာ၊ တငးရငးသားျပညနယမားအား ေသခာေပါက ခြထြကခြင မေပးေသာ 13 See Martin Smith, Burma: Insurgency and the Politics of Ethnicity (Zed Books, 1999), 2nd edi-

tion, chapter 12.


တစပါတ ဆ႐ယလစႏငငက ထေထာငသည။ တစခတညးေသာ လႊတေတာက

လႊတေတာကယစားလယမားထမ အနညးငယကေ႐ြးခယကာ၊ တငးျပညက စမအပခပမည

ႏငငေတာေကာငစက ဖြ႕စညးေပးၿပး၊ လႊတေတာက ေ႐ြးခယတငေျမာကေသာ သမၼတက

ယငးေကာငစက ဥးေဆာငသည။ ထႏစတြငပင ေ႐ြးေကာကပြမား ကငးပခရာ၊ ကယစားလယ

ေလာငး အားလးမာ ျမနမာဆ႐ယလစလမးစဥပါတ မခညးသာ ျဖစၾကသည။ စစဖကရာထး

စြန႕လႊတၿပးသားျဖစသ ဥးေန၀ငးက သမၼတျဖစလာၿပး၊ ေတာလနေရးေကာငစတြင ပါ၀ငခ

ၾကေသာ အျခားစစဖက အရာ႐ႀကးမားမာ ႏငငေတာေကာငစတြင အရပသားမားအျဖစ

ခန႔အပျခငး ခရသည။ ဥးေန၀ငးသည ၁၉၈၁ တြင သမၼတရာထးက စြန႔လႊတခေသာလညး

လမးစဥပါတဥက႒ေနရာက ဆကလကရယခသည။

တပမေတာသည ျပညမမ လကနကကငေသာငးကနးသမားက လြတၿငမးခမးသာခြင

ကမးလမးျခငး၊ ကန႐ေသာ လကနကကငမားအား ရကစကေသာ ျဖတေလးျဖတ ေသာငးကနး

သႏမနငးေရး မဟာဗဟာအသးျပ၍ နယစပေဒသမားသ႔ ေမာငးထတျခငးတ႔ျဖင ႏငင

အလယပငးေဒသမားအား ထနးခပမႈက ခငမာေအာင စစညးခသည။ ၎မဟာဗဟာသည

လကနကကငအဖြ႕မား ႐ငသနေရးအတြက အေရးပါေသာ လထေထာကခမႈမရေအာင စားနပ

ရကၡာ၊ ရနပေငြ၊ ေထာကလမးေရးသတငး၊ လသစစေဆာငးမႈတ႔က ျဖတေတာကပစျခငးျဖင

ပတဆ႔ရန ရည႐ြယျခငး ျဖစသည။ ယငးဗဟာအရ တပမေတာသည နယေျမေဒသ တစခက

တစၿပငနက ၀ငးပတပတဆ႔ကာ တပဖြ႕မားက ျဖန႔လကၿပးေနာက အစးရတငးၾကပစြာ ထနးခပ

ထားေသာ နယေျမတြငး႐ ဗဟာေျမာကေကး႐ြာမားသ႔ လထက ေ႐ြ႕ေျပာငးေနရာချခငး၊

စားနပရကၡာ ျဖန႔ျဖးမႈက ထနးခပျခငးတ႔က ျပလပၿပး၊ ကပလက နယေျမေဒသတြင ထပစ

အတငး ဆကလကျပလပသြားျခငး ျဖစသည။14

ျပညမဗဟတြင တညၿငမေအးခမးမႈ႐သြားၿပးေနာကတြင တပမေတာစစဆငေရးမား၏

ပစမတက နယစပေဒသမားသ႔ ေ႐ႊ႕လကသည။ သ႔ရာတြင ထးေဖာကမရေအာင ထထေသာ

ေတာအပမားထတြင တငးရငးသားလကနကကငမား ကယေယာငေဖာကႏငေသာ ႏငငတကာ

နယစပမဥးမားက ေနာကေဖးေပါက ေထာကပေရးလမးမား၊ လြတေျမာကလမးမားအျဖစ

အသးျပႏငေသာ ခကခၾကမးတမး၍ မေတြ႕ႀကဖးေသာ ကနးျမငေတာငတနးမားတြငမ ယေန႔

အထ ျဖတေလးျဖတဗဟာ ထေရာကမႈမ႐ေသးေပ။15 တပမေတာသည တးမရ၊ ဆတမရ

တကပြက ႏႊခရၿပး၊ ေ႐႕တနးစစသညမားအၾကားတြင ၎စစဆငေရး မားသည တငးျပည၏

ႏငငေရးအာဏာ ဗဟခကမႏင ေ၀းကြာမႈေၾကာင အစးရထမ အာ႐စကမႈႏင ရငးျမစျဖညဆညး

ေပးမႈ ေလာနညးသြားသညဟေသာ လကခယဆမႈမား ႐ခသည။16 ၁၉၇၀ ခႏစမားႏင ၁၉၈၀

ခႏစမား တစေလာကလးတြင နယစပေဒသအမားစသည တငးရငးသားစစတပမား၏ ထနးခပ

14 Ibid, pp. 258-262; Selth, Burma’s Armed Forces, op. cit., pp. 90-92; Callahan, Making Enemies,

op. cit., pp. 210-214; and Maung Aung Myoe, Building the Tatmadaw: Myanmar Armed Forces

Since 1948 (Institute of Southeast Asian Studies, 2009), chapter 2. 15 Smith, op. cit., p. 261. 16 Callahan, Making Enemies, op. cit., p. 210.


မႈေအာကတြင ဆကလက႐ေနခၿပး၊ (အေ႐႕ေျမာကေဒသတြင တငးရငးသားတပမားသည

အငအားႀကးေသာ တ႐တေကာေထာကေနာကချပ ကြနျမနစေသာငးကနးမႈအျဖစ

စစညးသြားၾက)၊ တစဖကတြငမ တပဖြ႕၀င ၁၈၆,၀၀၀ ခန႔႐ေသာ အငအားႀကးအစးရတပမားမာ

ရနပေငြနညးပါးၿပး၊ လကနကတပဆငမႈ အားနညးသညဟ သတမတျခငးခရသည။17

(င) မေအာငျမငေသာ ေတာလနအၾကြမႈ

ႏစအတနၾကာ စးပြားေရးကဆငးမႈႏင စား၀တေနေရးခကခမႈတ႔ေၾကာင ၁၉၈၇ တြင

ေကာငးသား မားဥးေဆာငေသာ ဆႏၵျပပြမား ေပၚထြကလာခၿပး၊ တနဖးအျမငဆးေငြစကမားက

ႀကတငသတေပးျခငး၊ ေလာေၾကးေပးျခငးမျပဘ တရားမ၀င ေၾကညာျခငးျဖင ေငြေဖာငးပြမႈ

ေလာခရန အစးရက ဆးျဖတရာမ အစပးချခငး ျဖစသည။ ထ႔ေနာက တစႏစလး ႏငငတစလႊား

ဆႏၵျပပြမား ျဖစပြားျခငး၊ အၾကမးဖကမႈ တးျမငလာျခငး၊ ႏငငေတာအဖြ႕အစညးအရပရပ၏

လပငနးေဆာငတာမားရပဆငးသြားျခငး တ႔ႏငအတ ဥပေဒႏင တညၿငမေအးခမးမႈ လး၀

ၿပလလနးပါး ျဖစခသည။ ဇလငလတြင ျမနမာဆ႐ယလစလမးစဥ ပါတဥက႒အျဖစမ ဥးေန၀ငး

ႏႈတထြကသြားခေသာလညး၊ လမးစဥပါတက လကသငခႏငစြမးမ႐ေသာ၊ အေကာငအထည

ေဖာမႈမ႐ေသာ အေျခခကက ျပျပငေျပာငးလေရးေတာငးဆမႈမားသာ ေရပနးစား တးပြားလာ

ေစသည။

၁၉၈၈ ၾသဂတလ ၈ ရက ႏငငလးကၽြတ ေတာလနအၾကြမႈသည လမးမားေပၚသ႔

ႀကးမားေသာ လအပႀကးမား ထြကလာေအာငျပလပခရာ အေျခအေနကထနးသမးရန အစးရ၏

ႀကးပမးမႈမား မေအာငျမငေတာဘ၊ လၿခေရးတပဖြ႕မား၏ အဆငအျခငမစြာ အၾကမးဖက

ႏမနငးမႈေၾကာင ဆႏၵျပသအေရအတြက ေထာငႏငခ၍ အသကဆး႐ႈးခရသည။ စကတငဘာ

၁၈ ရကေန႔တြငမ စစတပက အာဏာသမးလကၿပး၊ လမးမားေပၚမ ဆႏၵျပသမားက ခပျမနျမန၊

ခပၾကမးၾကမး ႐ငးလငးဖယ႐ားကာ၊ တငးျပညက အပခပရနအတြက ဗလခပႀကး ေစာေမာင

ဥးေဆာငေသာ စစဖကအရာ႐ႀကးမားပါ၀ငသည ႏငငေတာၿငမ၀ပပျပားမႈ တညေဆာကေရး

အဖြ႕ န၀တ (SLORC) က ဖြ႕စညးခသည။ ၎အဖြ႕သည မေအာငျမငေသာ ဆ႐ယလစစနစ

ေၾကာင ျဖစရေသာ စးပြားေရးအၾကပအတညး၊ ေအာကေျခႏင အဆကျပတေနေသာ အာဏာ႐င

ေခါငးေဆာင၏ တစကယေတာ ဆးျဖတခကခမႈမား လႊမးမးေနသည အပခပမႈျပနာ

စေသာ လထ အၾကြမႈေနာကကြယမ အဓကအေၾကာငးရငးမားဟ ၎တ႔ ႐ႈျမငသညအရာမားက

စတငေျဖ႐ငးသည။ လမးစဥပါတက ဖကသမးၿပး ၁၉၇၄ အေျခခဥပေဒကလညး ပယဖကကာ၊

နာမညခေစးကြကဥးစားေပး စးပြားေရးမ၀ါဒက ထတျပနေၾကညာခသည။ န၀တအဖြ႕သည

အပခပေရး၊ ဥပေဒျပေရး၊ တရားစရငေရး အာဏာအားလးက ခပကငသည။ ၎န၀တအဖြ႕

သည အခနကာလမၾကာေသာျငားလညး တစဖြ႕လး စစစညးစညး ဆးျဖတခကချခငးက

17 Ibid.


တာ၀နယလပေဆာငခသညမာ အာဏာအားလးက တစဥးတညး ထနး ခပစစညးလကေသာ

အာဏာ႐ငလကသစ ဗလခပႀကးသနးေ႐ႊမတငမ အခနအထျဖစသည။

အဆပါ မးဆကသစ စစဖကအရာ႐အပစသည တပမေတာေခတမတးတကေရးႏင

အငအား တးခ႕ေရးတ႔က ျမနျမနဆနဆန စတငခၾကၿပး၊ အမးသားျပနလညစညးလးညၫြတမႈ

ရ႐ေစရနအတြက ဗဟထနးခပမႈေအာကသ႔ နယစပေဒသမားေရာက႐ေရး ရညမနးခကက

ပမအားတကသေရာ လပေဆာငခၾကသည။ ယငးရညမနးခကက ေဖာေဆာငရာတြင တငးရငး

သားနယေျမမားအား တပမေတာ စစဆငေရးမားျဖင ပမဖအားေပးျခငးႏင၊ လကနကကငအပစ

တစဖြ႕ခငးႏင အပစရပစျခငးတ႕ တြဖကထားေသာ နညးလမးျဖင လပေဆာငခသည။ အမနး

ခငးတငးျပညမားသညလညး စစေအးတကပြအလြန အမနတရားမားက လကသငခလာခၾက

ရာ၊ ရနကနမ အာဏာပငမားႏင ဆကဆေရးေကာငးမြနေရးက ထပတနးဥးစားေပး စတင

ထား႐လာခၾကၿပး၊ နယစပမ တငးရငးသားလကနကကငအပစမားအား တပမေတာအစးရႏင

အပစရပသေဘာတညမႈရယေအာင ဖအားပေပးလာၾကသည။

၁၉၈၉ တြင ႏငငအေ႐႕ေျမာကေဒသမ တငးရငးသားတပဖြ႕မားက ဗမာျပည

ကြနျမနစပါတ ဗကပ၏ ဗမာေခါငးေဆာငပငးက သစၥာေဖာက ပနကနခြထြကသြားၾကေသာအခါ

အေရးပါေသာ အလညအေျပာငးတစခ ျဖစသြားခၿပး၊ ဗကပက ၿပလသြားေစခသည။ ၎တပဖြ႕

မားသည တငးရငးသားလမး အလက အဖြ႕သစအေျမာကအျမားက ဖြ႕စညးလကၾကသည။

န၀တအဖြ႕သည အခြငအေရးက အလငအျမနဖမးဆပကာ၊ ၎အဖြ႕သစမားအား ေကာငးကြက

မားေသာ အပစရပသေဘာတညမႈမား ကမးလမးခၿပး၊ ထနညးအားျဖင ၎အတြက အႀကးမား

ဆး စစေရးၿခမးေျခာကမႈမားက ေလာပါးေျပေပာကေစခသည။ အဆပါ ကနဥး အပစရပစမႈ

မားသည တပမေတာအတြက အျခားတငးရငးသားလကနကကငအဖြ႕မားအေပၚ စစေရးဖအား

ပေပးရန အခြငသာေစခၿပး၊ ေနာကထပႏစအနညးငယအတြငးတြင အဖြ႕မားစြာ အပစရပ

သေဘာတညမႈမား ရ႐ခၾကသည။18 ၁၉၉၉ တြငမ စစတပသည တပဖြ႕၀င ၃၇၀,၀၀၀ အထ

အေရအတြက ႏစဆတးလာခၿပး၊ ပမေခတမေသာ လကနကစနစမား တပဆငမႈ

အတငးအတာက တးျမငရန လပေဆာငလာႏငခသည။19

III ျပျပငေျပာငးလမႈ၏ ဗသကာမား လား

(က) စစတပအလ႐တာက ဘာလ

၁၉၈၈ အာဏာသမးမႈအၿပးတြင န၀တ SLORC က ၎သည ႏငငေရးႏင လၿခေရး

အေျခအေနက တညၿငမေစမည ယာယအစးရျဖစေၾကာငး၊ ေနာကပငးတြင အရပဖကလကသ႔

(အနညးဆးတစစတတစပငးအားျဖင) အာဏာျပနလႊေပးမညျဖစေၾကာငး ႐ငးလငးေျပာၾကား

သည။ ထသ႔ျပလပရန ရည႐ြယသညဟ ဆႏငေသာ ေ႐ြးေကာကပြမားက ၁၉၉၀ တြင 18 See Crisis Group Asia Report N°52, Ethnic Minority Politics, 7 May 2003. 19 Selth, Burma’s Armed Forces, op. cit., p. 79.


ကငးပေပးခေသာလညး အမးသားဒမကေရစအဖြ႕ခပ NLD ၏ ျပညလးကၽြတ ေအာငပြခမႈ

ေၾကာင တနလႈပသြားပရကာ၊ ေ႐ြးေကာကပြရလဒမားက လး၀အေကာငအထည မေဖာေတာဘ၊

အာဏာ႐ငအပခပမႈက စစတပက ဆကလကကငသးခၿပး၊ ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက ေနအမ

အကယခပထနးသမး၍ သမ၏ပါတမ အျခားေခါငးေဆာငမားက ေထာငသြငး အကဥးခ

ထားခသည။20

တငးျပညက တခါးဖြငရနႏင စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလရန ကနဥးႀကးပမးမႈမား

သညလညး လအပေသာ အေရးႀကးေဆာင႐ြကခကမားလပေဆာငရန ႏငငေရး စတရငး

ေစတနာ ကငးမျခငး၊ အေျမာအျမင ႏင စြမးေဆာငရညခ႕တျခငး၊ ၿငမးခမးစြာ ဆႏၵျပမႈမားက

ရကရကစကစက ႏမနငးျခငးျဖင အာဏာရယထားေသာ တပမေတာအစးရႏင ဆကဆေရး

ထေထာငရန ႏငငတကာက အာသသမ႐ျခငးတ႔ေၾကာင မားစြာထေရာကေအာငျမငမႈ မရခ

ေပ။21

ျပျပငေျပာငးလရန ဥးတညေသာေျခလမးမားမာလညး တပမေတာအစးရ၏ အဖြ႕တြငး

ဒငးနမစအေ႐ြ႕မားေၾကာင ႐ႈပေထြးခရသည။ ၂၀၀၀ ခႏစမား အေစာပငးကာလ တငးျပည

ပြငလငးရန ႀကးပမးမႈမားက ၾသဇာႀကးေသာ စစေထာကလမးေရးအႀကးအက ဗလခပႀကး

ခငၫြန႔က ဥးေဆာငခသည။ သ႔ရာတြင ၂၀၀၄ ခႏစတြင သႏင သ၏ေထာကလမးေရး အဖြ႕

အစညးယႏရားတစခလး ထတပယ႐ငးလငးခရေသာအခါ (အဂတလကစားမႈက အေၾကာငးျပ

ေသာလညး ဗလခပႀကးခငညြန႔ အငအားႀကးလာသညက စးရမေၾကာက႐ြ႕ေသာေၾကာင

ျဖစပရသည) ပြငလငးေရးႀကးပမးမႈမား ဆးခနးတင ျပတေတာကသြားခသည။ ဤျဖစရပမား

သည လက႐ျပျပငေျပာငးလေရးအစးရ အာဏာရ႐လာေစေသာ ၂၀၁၀ ေ႐ြး ေကာကပြမား

ကငးပမႈ၊ ၂၀၀၈ အေျခခဥပေဒ ဆႏၵခယပြကငးပမႈ အစ႐သည႔ စညးကမးျပည႔ဝေသာ ဒမ

ကေရစ လမးျပေျမပက တပမေတာအစးရက ျပနလညအသကမသြငးမ ႏစအတနၾကာက

ျဖစပြားခသည။

တပမေတာသည ၎၏ စးပြားေရးအကးအျမတမားက ထခကသကေရာကမႈ႐ေသာ

ကစၥမားအပါအ၀င အဓကျပျပငေျပာငးလမႈမားက ငယ႐ြယေသာ မးဆကသစ ေခါငးေဆာင

အရာ႐မား၏ ပကငမႈျဖင ခြငျပခ၊ ေထာကခအားေပးခ၊ တစခါတစရ လႈ႕ေဆာအားေပးခသည။22

ထကသ႔ တပမေတာက ဆယစႏစခထနးခပ၊ ဖႏပအၿပးတြင တငးျပညက ျပျပင ေျပာငးလ

ေရးႏင ဒမကေရစကးေျပာငးေရးဆသ႔ ဥးတညခရျခငး၏ အေၾကာငးရငးမားမာမ ယခတင

သကြေရရာ ေသခာမႈ မ႐ေသးပါ။ သ႔ရာတြင အစးရသစ အာဏာလႊေျပာငးယစဥအခနႏင

ထေနာကပငးတစေလာကလး ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးစဥႏင နးနးကပကပ အဆကအသြယ

20 For analysis, see Crisis Group Asia Report N°11, Burma/Myanmar: How Strong is the Military

Regime?, 21 December 2000. 21 Ibid. 22 See Section III.C below.


႐ေသာ ပဂၢလမားႏငျပလပခေသာ အငတာဗးမားက အဓကက႑မ ပါ၀ငေနေသာ ေသာခက

အေၾကာငးရငးႏစခက ညႊနျပလက႐သည။23

တ႐တႏငဆငေသာ အေၾကာငးရငး။ ၁၉၈၈ ေနာကပငး ျမနမာႏငင၏ ႏငင ေရး၊

စးပြားေရး ေ႐ာငဖယခရမႈသည တ႐တႏငင၏ လကတြငးသ႔ ကေရာက သြားေစခၿပး၊

တ႐တႏငငသည ကလလၿခေရးေကာငစတြင ျမနမာဖကမ ရပတည ေပးျခငးအပါအ၀င

ႏငငေရးအရ အကာအကြယေပးသညအျပင ေခးေငြႏင ရငးႏးျမႈပႏမႈ အဓကရငးျမစလညး

ျဖစခသည။ သ႔ေသာ ယငးသ႔ ျမနမာႏငင၏ ျပညပဆကဆေရး ဟနခကမညမႈသည

ႏငငေရးအလစအလႊာမ အေတာမားမား အတြက သသသာသာ စးရမစရာျဖစခသည။

ျမနမာႏငငသည ယခင ကတညး ကပင အမနးခငး အငအားႀကးတငးျပညမား၏

လႊမးမးခရမႈက အစဥအလာ သဖြယ စးရမပပနခၿပး၊ အေမရကနျပညေထာငစမ

ျဖညဆညးေပးမသာ ျဖစႏင မည ေဒသတြငး ျပငပမ မဟာဗဟာေျမာက

ဟနခကထနးညမႈက အလ႐ခ သည။ ျပညတြငး၌ အဓကျပျပငေျပာငးလမႈမလပဘ၊

အေမရကနျပညေထာငစ ႏင မဟာဗဟာေျမာကဆကဆေရး တညေဆာကရန

မျဖစႏငေၾကာငးက တပမေတာအစးရက နားလညသေဘာေပါကသည။

စးပြားေရးလၿခမႈႏငဆငေသာ အေၾကာငးရငး။ ျမနမာႏငငသည စးပြားေရး အရ

ေဒသတစခ လး၏ေနာကတြင မညမေ၀းေ၀းလလ ျပတ၍ကနေနခသည ဟေသာ

အခကက ၂၀၁၁ အသြငကးေျပာငးခနတြင အပခပသ အလစမား ပ၍ သသကြကြ

သျမငလာၾကသည။ ေဒသတြငး ခမးသာေသာ တငးျပညမားႏင သာမကဘ ဆငးရေသာ

တငးျပညမားႏငပင24 ထာ၀စဥအေ၀းႀကး ေခတေနာက က ကြာဟေနေသာအခကသည

႐ကစရာေကာငးေသာ ကစၥတစခ ျဖစ႐သာမက ဘ ျမနမာႏငငသြားေနေသာ လမးမားက

ထင႐ားေစသညအျပင ျဖစတည ေနေသာ ၿခမးေျခာကမႈတစခအျဖစ သျမငလာၾကသည။

ျမနမာႏငငသည ေဒသတြငး တစခလး၏ ေနာကတြင နညးပညာအရ၊ စးပြားေရးအရ ဤမ

အေ၀း ႀကး ျပတကနေနခပါက လၿခမႈႏင အခပအျခာက မညကသ ႔ အာမခခက ေပးႏင

မညနညး။ ယခအခနတြငမ စးပြားေရး ျပနလညထေထာငရနအတြက အေနာက အပစထမ

ကၽြမးကငမႈႏင ရငးႏးျမႈပႏမႈမားက လအပၿပး၊ စတခယၾကညရေသာ ႏငငေရးႏင

အပခပေရး ျပျပငေျပာငးလမႈမားမျပလပဘ၊ ၎အရာမား ေရာက လာမညမဟတေၾကာငး

သ႐နားလညသြားၾကၿပ ျဖစသည။

23 Crisis Group interviews, Myanmar individuals close to the reforms and to the military elites,

2011-2014. 24 According to the International Monetary Fund, in 2010 Myanmar’s gross domestic product

(GDP) per capita was around half that of the next poorest countries in the Association of Southeast

Asian Nations (ASEAN), Laos and Cambodia.


တငးျပညတြင ႏငငေရးႏင စးပြားေရး အေျခခကကေျပာငးလမႈ လအပေၾကာငး ျမနမာစစတပ၏

ႏငငေရးအလစအလႊာ လမားစအၾကား သျမငလာေအာင ဖနတးရာတြင အဆပါ

အေၾကာငးရငးႏစခမာ ေသာခကကပရသည။ ဆလသညမာ စစတပသည ၎၏

ေရ႐ညလၿခမႈက အာမခခကေပးႏငမည နညးလမးမားဟ ႐ႈျမငထားေသာ တငးျပညစးပြားေရး

အားေကာငးခငမာေရးက လပေဆာငရာ၌ အကးစးပြားအခ႕က စြန႔လႊတရန စစတပ အတြငး

လလလားလား႐မႈႏင၊ ဖးကြယထားေသာလညး သသသာသာႀကးမားသည ျပျပငေျပာငးလလ

စတရမႈတ႔က အသြငကးေျပာငးမႈ ျဖစေပၚလာေသာအခါတြင ေတြ႕႐ရျခငးပင ျဖစသည။25

လက႐ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈ၊ စးပြားေရးက႑ေျပာငးလမႈႏင ၿငမးခမးေရး လပငနး

စဥတ႔တြင တပမေတာသည အဓကကေသာက႑မ ပါ၀ငလက႐ေသာလညး ၎နယပယ

သးခစလး၌ စစတပ၏ လႈပ႐ားမႈမား၊ ထေတြ႕ေဆာင႐ြကပမားတြင မားစြာ ျပနာ႐ေသာ

လကၡဏာမားကလညး ေတြ႔ျမငရ သည။

(ခ) စစတပ၏ ႏငငေရးႏင႔ ပတသကေသာ အခနးက႑

စစဖကအစးရမ အရပတစပငးအစးရအျဖစသ႔ အဓကနာမညအားျဖင အသြင ကးေျပာငးမႈသည

တပမေတာအေနျဖင သသသာသာ ႀကးမားေသာ ႏငငေရး လပပငခြင အာဏာက

အရပဖကအပခပေရး အငစတကး႐ငးမားထသ႔ မျဖစမေန လႊေျပာငးေပးခရသည။

စစတပသည ေန႔စဥ အစးရ လပငနးတာ၀နအမားစက ႀကးၾကပျခငး မ႐ေတာဘ၊ အရပဖက

အပခပေရးစနစအတြငး လႊမးမးျခငး၊ အပခပျခငးတ႔ သာမကဘ စြမးအငကစၥမ ႏငငျခားေရးရာ

မားအထ အရာရာအေပၚ မ၀ါဒခမတရန အစးရ ဆးျဖတခကချခငးတ႔ပါ၀ငေသာ စစတပ၏

ႏငငေရးလပပငခြငအာဏာ သသသာသာ ေလာနညးသြားျခငးက ထငဟပသည။ စစတပမ

အရာ႐မားက အရပဖကအႀကးတနးရာထးမားသ႔ လႊေျပာငးရာတြငလညး အလားတ လြတလြတ

လပလပ မ႐ေတာဘ၊ ယငးကသ႔ လႊေျပာငးမႈမားသည ၂၀၁၁ ေနာကပငးတြင သသာထင႐ားစြာ

ေလာနညးကဆငးသြားသည။26 ထ႔အျပင ယခငကသ႔ ကနသြယေရးမ၀ါဒႏင သြငးကနလငစင

မားက ထနးခပျခငး၊ အစးရကနထ႐ကလပငနးမားက ေ႐ြးခယဆးျဖတျခငး အစ႐သညတ႔

အပါအ၀င ႀကးမားေသာ စးပြားေရးငားရမးမႈ အကးအျမတမား ရ႐ေစခေသာ မ၀ါဒ ဆးျဖတ

ခကမားက တပမေတာက ထနးခပျခငးမျပေတာေသာေၾကာင စးပြားေရးဆငရာ ႐ကခတမႈ

အကးဆကမားလညး ႐ခသည။ (အခနး III (ဂ)၌ ၾကညပါ)

25 For detailed analysis, see Crisis Group Report, The Politics of Economic Reform, op. cit., Section

IV.B. 26 There have been a small number of transfers from the military to the foreign ministry in recent

months, and the transfer of several serving military officers to ambassadorships. A number of mili-

tary officers have also been assigned as mid-level staff of the Union Election Commission. Previously

such transfers to the civil service were the norm, but are now exceptional enough to be remarked on and

stir some controversy. Crisis Group interviews, Myanmar think-tank analyst, and Myanmar indi-

vidual with detailed knowledge of military affairs, Yangon, January 2014. See also Priscilla Clapp

and Aung Din, “Myanmar’s government appoints military to the election commission”, cogitASIA

(Center for Strategic and International Studies), 28 January 2014.


ႏငငေတာအဆငမ အေနအထားသည ေဒသဆငရာအဆင၌လညး ေရာငျပနဟပေန

သည။ ယခငက ေဒသဆငရာစစတငးမးမားသည တပပငးဆငရာအႀကးအကႏင ေဒသႏရ

အစးရ အႀကးအက တာ၀နႏစမးလးက ေရာျပြနး ထမးေဆာငၾကရျခငးေၾကာင ၎တ႔၏

နယေျမေဒသမားတြင အၾကြငးမ အာဏာက ပငဆငၾကသည။ ၎တ႔သည ယခအခါ လၿခေရး

ကစၥရပမားမလြ၍ အရပဖက ေဒသႏရအပခပေရးပငးတြင ပါ၀ငမႈမ႐ေတာျခငးေၾကာင လပပင

ခြငႏင စးပြားေရးငားရမးေၾကး ရပငခြငမား ေလာနညးသြားၿပ ျဖစသည။

တစခနတညးတြင တပမေတာသည အလြနတရာႀကးမားေသာ အေျခခဥပေဒ ဆငရာ

ႏင လကေတြ႕ကက ႏငငေရးအာဏာက ဆကလကခပကငထားသည။ ေလာေလာဆယတြင

အပတစဥစညးေ၀း ကငးပကာ လြတၿငမးခမးသာခြငေပးျခငး၊ ကာကြယေရးဥးစးခပခန႔အပျခငး၊

အေရးေပၚအေျခအေနေၾကညာျခငး အစ႐ေသာ ကစၥရပမားတြင အျမငဆး ဆးျဖတခကခပင

ခြင႐ေသာ ၾသဇာႀကး အမးသားကာကြယေရးႏင လၿခေရးေကာငစတြင အဖြ႕၀င ၁၁ ေနရာ

အနက တပမေတာက ၅ ေနရာ ရယထားသည။27 တပမေတာသည လႊတေတာကယစားလယ

ေနရာ ၂၅ ရာခငႏႈနး ပငဆငမႈေၾကာင အေျခခဥပေဒ ေျပာငးလျပငဆငမႈအေပၚ ဗတသးရန

အာဏာႏင လႊတေတာတြငး ေဆြးေႏြးမႈရလဒမားအေပၚ အဆးအျဖတ မေပးႏငသညတင

စြကဖကလႊမးမးႏငစြမးတ႔က ရ႐ထားသည။ တပမေတာသည စစေရးႏင လၿခေရး ကစၥရပမား

ဆးျဖတရာတြင အေတာအတနႀကးမားေသာ အေျခခဥပေဒဆငရာ လြတလြတကၽြတကၽြတ

လပပငခြင ရ႐ထားကာ၊ ကာကြယေရးဥးစးခပသည စစဖကအရာ႐ျဖစၿပး၊ ကာကြယေရး၀နႀကး၊

ျပညထေရး၀နႀကး၊ နယစပေရးရာ၀နႀကးမားမာ ကာကြယေရးဥးစးခပက ခန႕အပေသာ

တာ၀နထမးေဆာငဆ စစဖကအရာ႐မားျဖစေနျခငးေၾကာင အရပဖကထနးခပမႈေအာကမ

ႀကးႀကးမားမား လြတေျမာကလက႐သည။ အဆပါ တရား၀ငအာဏာမားအျပင တပမေတာ

အဖြ႕အစညး၏ အ႐ြယအစား၊ အငအားႏင လက႐ၾသဇာေညာငးမႈမားေၾကာင အာဏာသးခင

လင သးႏငေသာ အဓကကက လကေတြ႕လပပငခြငက စစတပက ရ႐ထားသည။

အဆပါအာဏာမားသည စစတပ၏ ပငမလပငနးတာ၀နမားက အရပဖကအစးရက

ထပါး၍ ရမညမဟတဟေသာပစျဖင အာမခခကေပးထားျခငးျဖစၿပး၊ အဆးစြန အေျခအေနမး

တြင စစတပ၏ မ႐မျဖစ အကးစးပြားမား ၿခမးေျခာကျခငး မခရေစမည အာဏာက ရ႐ထား

သည။ ယငးအာဏာမားသည ဒမကေရစႏင မကကညေသာလညး၊ တပမေတာအေနျဖင

အျခားအာဏာမားႏင အကးစးပြားမားက စတခလကခ စြန႔လႊတႏငေစရန မ႐မျဖစ လအပ

ခကဟ အေျခခဥပေဒပေဖာသဗသကာမားက ယဆၾကသည။ ယငးပစသည တေတာငးေသာ

အသြငကးေျပာငးမႈကာလတစခထက ေကာလြန၍ အျမစတြယေနပါက တငးျပည၏အနာဂတ

အလားအလာမားက နကနက႐ႈငး႐ႈငး ထခကပကစးေစႏငပါသည။ တပမေတာ၏ ႏငငေရး

ပါ၀ငပတသကမႈက႑က ဆကလကတညတေစမညအျပင အရပဖကထနးခပမႈေအာကမ

27 As provided for in the constitution, the National Defence and Security Council consists of the

president, the two vice presidents, the speakers of the two legislative chambers, the commander-in-

chief and his deputy, and the ministers for defence, home affairs, border affairs and foreign affairs.


အၿမတမး ကငးလြတေနေစလမမည။ ထမမကဘ တငးျပညကရငး၍ တပမေတာ အငစတ

ကး႐ငး၏ အကးစးပြားကကာကြယရန အခြငထးရ႐ေစႏငသညအျပင၊ ေရ႐ညအနာဂတတြင

လစဘရယ ဒမကေရစကးေျပာငးမႈက ဆကလကေထာကခအားေပးမညဟ အာမခခက

ေပးႏငေတာမည မဟတေပ။

(ဂ) စစတပ၏ စးပြားေရးပတသကမႈက႑

ျမနမာႏငငတြင တပမေတာသည ယခငကပင စးပြားေရးဥးေဆာငက႑မ ပါ၀ငခသည။ ယငးသ႔

ျဖစရျခငးမာ အေၾကာငးရငးႏစခကမ ျမစဖားခသည။28

ပ႔ကန၊ သြငးကနအပါအ၀င ေသာခကကစးပြားေရးလပငနးမားအတြက စစဗလ ခပ တစဥး

ဥက႒အျဖစေဆာင႐ြကေသာ မ၀ါဒအဖြ႕ (ကနသြယေရး ေကာငစ) ထမ

ခြငျပခကလအပေသာ လငစငႏင ပါမစ စးပြားေရးခြငက တပမေတာ အစးရက

ႀကးၾကပခသည။29 အလားတပင အစးရ ကနထ႐ကလပငနးမားႏင ပတသကသည

ဆးျဖတခကမားမာလညး ပြငလငးျမငသာမႈမ႐ဘ၊ တပမေတာ အစးရကသာ

အဆးအျဖတေပးျခငး ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင တပမေတာပင စးပြားေရးလပငနးမား၏

အကးစးပြားက ဥးစားေပးရနႏင စးပြားေရးငားရမးခမား ရယႏငရန သသာထင႐ားေသာ

အခြငအလမးမား ရ႐ေစသည။

စးပြားေရးဆငရာ ဆးျဖတခကခမတျခငးက သကဆငရာ ၀နႀကးဌာနမားမ

ပညာ႐ငမားထက တပမေတာအစးရ၏ ထနးခပမႈေအာကတြင ေယဘယအား ျဖင

ထား႐ၿပး၊ မ၀ါဒခမတရာတြင အစးရအဖြ႕တြငးမ (သ႔) ျပငပမ အျခား ကၽြမးကငသမား

သသာထင႐ားစြာ ပါ၀ငမႈမး မ႐သေလာကပင ျဖစသည။ အထးသျဖင

အကးအျမတအမားဆးစးပြားေရးက႑မားက စစေထာကခပ ကြပကသည

တပမေတာပငကမၸဏ ျပညေထာငစျမနမာႏငငစးပြားေရးဥးပင လမတက UMEHL အတြက

သးသန႔ထား႐သည။ အဆပါက႑မားသ႔ ၀ငေရာကလေသာ ႏငငျခားကမၸဏမားအပါအ၀င

အျခားကမၸဏမနသမသည တပမေတာပင UMEHL ႏင ဖကစပလပငနး

ထေထာငဖြ႕စညးရနလသည။ တပမေတာပင UMEHL က ထထေရာက ေရာက

လက၀ါးႀကးအပထားေသာ က႑မားတြင ေဆး႐ြကႀကးထတကနမား၊ အရက၊ ဆန

အေရာငးအ၀ယ၊ ေမာေတာယာဥတငသြငးမႈ၊ အဆငျမငေလာငစာဆထတကနမားႏင စား

အနးဆ စေသာ လပငနးမား ပါ၀ငသည။

စးပြားေရးႏင ႏငငေရးႏစမးစလး ျပျပငေျပာငးလမႈမား၏ ရလဒအေနျဖင ယခအခါ

တပမေတာႏင ဥးပငကမၸဏမား၏ ထးထးကက စးပြားေရးပါ၀ငပတသကမႈ သသသာသာ

28 For more details, see Crisis Group Report, Politics of Economic Reform, op. cit. 29 The Trade Council was chaired by General Maung Aye, who was the SPDC vice chairman and the

army’s commander-in-chief.


အားနညး သြားသည။ ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈမားေၾကာင တပမေတာသည ေသာခကက

စးပြားေရးမ၀ါဒ အဆးအျဖတမားႏင ပတသက၍ ဆကလကထနးခပျခငး မျပေတာေပ။ ယခ

အခါ ကနသြယေရးေကာငစက ဖကသမးကာ၊ စစတပက စမခန႔ခြခေသာ လငစငစနစကလညး

႐တသမးလက႐ၿပး၊ စးပြားေရးမဝါဒ အဆးအျဖတမားက ပညာ႐င တကကႏကရကမားက

ပမပြငလငးျမငသာေသာ နညးလမးျဖင လပေဆာငေနၾကသည။ တပမေတာသည ေန႔စဥ

အစးရ လပငနးေဆာငတာမားႏင ခပေ၀းေ၀းသ႔ ေရာကသြားၿပး၊ စးပြားေရးက႑၏ ဂတေပါက

ေစာငေနရာတြင မ႐ေတာေပ။30

စးပြားေရးယဥၿပငမႈနယပယက တစေျပးညျဖစေစရန ႀကးစားသညအေနျဖင ခမတ

လကေသာ ဆးျဖတခကမားကလညး တပမေတာ၏ စးပြားေရးအကးအျမတမားအေပၚ

တက႐ကသကေရာကမႈ႐ခသည။ ၂၀၁၁ တြင အစးရသစအာဏာရလာၿပး၊ လအနညးငယ

အၾကာတြင တပမေတာဥးပငကမၸဏမား (UMEHL ႏင MEC ) ၏ အခြနကငးလြတခြင

အဆငအတနးက ႐တသမးရန ဆးျဖတချခငးေၾကာင အသသာဆး ႐ကခတမႈျဖစေပၚခသညဟ

ယငးကစၥႏင နးစပသမား၏ အဆအရ သ႐ရသည။ ယငးဆးျဖတခကသည ေကာပေရး႐ငး

မားႏင႔ဆငေသာ အခြနသာမကဘ၊ သြငးကနႏင ပ႔ကနအခြနမားလညး အကး၀ငသည။ ယခင

ကမ ကမၸဏမားစြာသည ပ႔ကနအခြန ၁၀ ရာခငႏႈနးေပးေဆာငရသည စညးကမးခကေၾကာင

၎တ႔၏ ျပညပပ႔ကန လပငနးမားက ၅ ရာခငႏႈနး ျဖတယေသာ UMEHL မတဆင လပကင

ခၾကသည။ အဆပါ အခြနေ႐ာငမႈ ပမာဏသည အလြနႀကးမားသညဟ ဆၾကသည။ ယခအခါ

အခြနကငးလြတခြင အဆးသတသြားျခငးေၾကာင UMEHL အတြက အလြနအျမတအစြနးႀကး

ေသာ ေငြရလမးတစခ ႐တတရက ဆး႐ႈးသြားသည။31

စစတပပငကမၸဏႀကးမားသည ၎တ႔၏ လက၀ါးႀကးအပခြငမားကလညး လကလြတ

ဆး႐ႈးခရသည။ အစးရသစတကလာၿပးေနာက သတငးပတအနညးငယအတြငး ပထမဆး

လကလႊတရေသာခြငမာ ၁၉၉၉ ေနာကပငး UMEHL က ခပကငထားခေသာ က႑တစချဖစ

သည စားအနးဆတငသြငးမႈျဖစသည။ သတငးပတအနညးငယအတြငး စားအနးဆေစးႏႈနး ၃၀

ရာခငႏႈနး ျပတကသြားျခငးသည ဥးပငကမၸဏ UMEHL ကရယထားေသာ ျမတစြနးမႈက

ထငဟပေနသည။ ၂၀၁၁ ခႏစအတြငး ေမာေတာယာဥတငသြငးခြငကလညး လြတလပခြင

ေပးလကၿပျဖစရာ ယခငလက၀ါးႀကးအပက႑မားအားလး၌ ၿပငဆငမႈ ႐လာၿပ ျဖစသည။32

ယခအခါ စစတပပင UMEHL အေနျဖင ယခငက ခစားခရေသာ ႏငငေရး၊ စးပြားေရး

အခြငထးမားမ႐ဘ၊ ဆကလကအျမတေပၚႏငဥးမာလား (သ႔) တပမေတာဘ႑ာတက၏

ေငြယေပါကတစခ ျဖစလာေတာမာလား ဟေသာ အျပငးစားေမးခြနးမားႏင ရငဆငေနရသည။

ယခအခနထမ ဥးပငကမၸဏသည ႀကးမားေသာ ေျမပငဆငမႈမား၊ စက႐မား၊ ေစးကြက

30 Ibid. 31 Ibid. Also, Crisis Group interview, Myanmar individual with detailed knowledge of military affairs,

Yangon, January 2014. 32 Crisis Group Report, Politics of Economic Reform, op. cit.


လကဥးမႈ၊ ျဖန႔ျဖးေရးကြနယကမား အစ႐ေသာ အေရးပါေသာရငးျမစမား ႐ေနေသးသည။

ယငးအခကသည စးပြားေရးက႑တြင အေတာအတနႀကး ေသာ ေျခကတဆကရေနဥးမညဟ

ဆလသည။ သ႔ေသာ ၎ရငးျမစမားမ ႀကးမားေသာ အျမတအစြနး ထြကလာေအာင ညစထတ

ႏငမာလားဆသညမာ မသကြေသးပါ။ စစတပပငေျမမား၏တနဖး ႀကးႀကးမားမား တကေန

ေသာလညး စစတပပငကမၸဏမားမာမ စြမးရညႏင စမခန႔ခြမႈ ညဖငးသညဟ သတမတခရ

ေသာေၾကာင၊ စးပြားေရးအခငးအကငး ပတ၀နးကငအသစတြင ႏငငတကာကမၸဏ အမားစ

အတြက သေဘာကစရာ လကတြေဖာ ျဖစလာႏငေတာမည မဟတေပ။ ထ႔အျပင ႏငငတကာ

စးပြားဖကမား၊ ျပညတြငးစးပြားဖကမားႏင စာခပဆငရာ အျငငးပြားမႈအေတာမားမားတြငလညး

ေရာေႏာပါ၀ငပတသက ေနရကသား ျဖစေနသည။33

အဘယေၾကာင တပမေတာသည ထပစမးျဖင ၎၏စးပြားေရးပါ၀ါအား ျဖတေတာက

မႈက လကသငခခသနညးဟေမးစရာ႐သည။ ပထမအခကမာ စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈသည

တပမေတာႏင တငးျပည၏ အနာဂတအတြက အသကေသြးေၾကာသဖြယ အေရးႀကးၿပး၊

အခြငထးအခ႕ဆး႐ႈးမႈက ေ႐ာငလႊ၍ မရႏငဟ တပမေတာ၏ ႏငငေရးေခါငးေဆာငပငးက

႐ႈျမငၾကျခငးျဖစသည။ ဒတယအခကမာ စစတပပငကမၸဏမား၏ ၀ငေငြအမားစသည

တပမေတာရနပေငြထသ႔ အကနစး၀ငလာျခငးမဟတဘ၊ ဥးပင ကမၸဏ UMEHL သည

၎၏႐ယယာပင႐ငမား (အဓကအားျဖင အၿငမးစားအႀကးတနး စစဖကအရာ႐မား) ႏင စစတပ

ပငစငလစာရနပေငြသ႔ အဓကေငြေၾကးေထာကပေနရျခငးျဖစသည။ သ႔ျဖစရာ ၀ငေငြဆး႐ႈးမႈ

သည စစတပ၏ ဘတဂကအတြက ႀကးမားေသာ ထးႏကခကမဟတဘ၊ ကာကြယေရးဥးစးခပ

အသစက သ႔အတြက ႏငငေရးၿခမးေျခာကမႈတစခလ ျဖစေနေသာေၾကာင ပမအားနညး

သြားေစလသမားျဖစသည အၿငမးစားအႀကးတနးတပမးမားကသာ ထခကေစေသာ အေၾကာငး

တစရပျဖစသည။ တတယအခကမာ တပမေတာပငကမၸဏႀကးမားသည စးပြားေရး ပတ၀နး

ကငအသစတြင အ႐ႈးျပမည ၀နထပ၀နပးျဖစလာမည အႏရာယ႐ေသာေၾကာင ကာကြယေရး

ဥးစးခပအေနျဖင မနးဆ၍ရႏငေသာ အမးသားဘတဂကခြေ၀မႈမားက ပမသေဘာကဖြယ

႐ျခငးျဖစသည။ တပမေတာ၏ဘတဂကသည ဘတဂက၏ အခးအေနျဖင ကဆငးသြား

ေသာလညး စစေပါငးအစးရဘတဂကႏင တကယစစတပ ခြတမးတ႔မာမ တကလာမညဟ

ေမာလငႏငသည။ (အခနး IV (ဃ)တြငၾကညပါ)။ အထကပါအေၾကာငးရငးမားအားလးေၾကာင

တပမေတာသည စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈက အားေပးျခငးမ မားစြာ အကးျဖစထြနးမညဟ

စဥးစားႏငေျခ႐သည။

(ဃ) ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင စစတပ၏ပါ၀ငမႈက႑

အဓကကေသာ ႏငငေရးႏင စးပြားေရးအသြင ေျပာငးလမႈမားအျပင လက႐အစးရ

စတငခေသာ မၿပးေသးသည ျပျပငေျပာငးလမႈတစခမာ တငးရငးသားလကနကကငအပစ ၁၆ 33 “Myanmar Economic Holdings in brewery contract dispute”, Democratic Voice of Burma, 30

August 2013; and “Arbiter slams UMEHL over foul play”, Myanmar Times, 17 March 2014.


ဖြ႕ႏင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥပင ျဖစသည။ ရည႐ြယခကမာ ကမၻာတြငအၾကာဆး ျပညတြငးစစ

တစချဖစသည ႏစေပါငးေျခာကဆယ ေသြးေျမကပဋပကၡက အပစရပစၿပးေနာက ႏငငေရး

ဒငယာေလာေဆြးေႏြးျခငးအားျဖင ျပညဖးကားခႏငရန ျဖစသည။34 ယငးလပငနးစဥမ အထး

သျဖင အပစရပစမႈမားႏင သကဆငရာ လၿခေရး သေဘာတညခကမားသည တပမေတာႏင

တက႐ကပတသကေနၿပး၊ စစတပက တငးျပည၏ လက႐ကာလႏင အနာဂတကာလတြင

ပါ၀ငမည ၎၏က႑က မညသ႔႐ႈျမငသညဟေသာ ပရပေကာငးမားက ျဖညဆညး ေပးႏင

သည။35

ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက လသ႐ငၾကားေထာကခေၾကာငး တပမေတာက ထတေဖာ

ေျပာဆ ထားသည။ ကာကြယေရးဥးစးခပက ၎၏ ၂၀၁၂ မတလႏင ၂၀၁၃ မတလ

တပမေတာေန႔ မန႔ခြနးမားတြင သမၼတ၏ ၿငမးခမးေရးေဆာင႐ြကပက အားေပးေထာကခ

ထားသည။36 ၂၀၁၄ မတလ ၂၇ ရက မန႔ခြနးတြငလညး ျမနမာႏငငသည ၿငမးခမးမႈမရဘ

မဖြ႕ၿဖးႏငေၾကာငးႏင လကနကကငအပစမား ဥပေဒေဘာငတြငး ၀ငေရာကျခငးမတဆင

ႏငငလးကၽြတ အပစအခတရပစေရးသေဘာတညမႈရ႐ရန အေရးႀကးေၾကာငး အေလးေပး

ေျပာၾကားသြားသည။37

တပမေတာသည ၿငမးခမးေရး ေစစပညႏႈငးမႈမားတြင တကၾကြစြာ ပါ၀ငခပါသည။

ေဆြးေႏြးပြမားသ႔ ထပပငးအဆင ကယစားလယမားက ေစလႊတေပးခသည။ စစတပ၏

ရည႐ြယခကႏင ႐းေျဖာငမႈအေပၚ အခ႕တငးရငးသားလကနကကငေခါငးေဆာငမား ယၾကည

ရန အခကအခ႐ေနသညတငေအာင စစတပ၏က႑သည အျပသေဘာေဆာငေၾကာငး

ေယဘယအားျဖင သတမတလကခၾကသည။ ၂၀၁၄ မတ ၉-၁၀ ရနကနၿမ႕တြင တငးရငးသား

လကနကကငအပစမား၏ ကယစားလယမားႏင အစးရ အရပဖကႏင စစဖကဌာနအသးသးမ

ကယစားလယမား အတတကြ ေတြ႕ဆညႏႈငးၾကေသာ ၿငမးခမးေရး ေဆြးေႏြးပြမားတြင

တပမေတာကလညး ထးထးျခားျခား ထေတြ႕ပါ၀ငေဆြးေႏြးခသည။ အစညးအေ၀းသ႔ ေကာငးစြာ

ႀကတငျပငဆငထားသ ဗလခပငါးဥးတကေရာကကာ တကတကၾကြၾကြ ပါ၀ငေဆြးေႏြးခ ၾကၿပး၊

ေဆြးေႏြးပြသည ပြငလငးမႈႏင အေျဖ႐ာေရးဥးတည စဥးစားမႈတ႔ ႐သညဟ တငးရငးသားေခါငး

ေဆာငမားက ႐ႈျမငၾကသည။38 ဧၿပလ ၅-၆ ရနကနၿမ႕တြင ကငးပေသာ ၿငမးခမးေရး ေဆြးေႏြး

ပြမားသညလညး အလားတပငျဖစသည။ တပမေတာသည ႏငငလးကၽြတ အပစအခတရပစ

ေရးသေဘာတစာခပတြင ဖကဒရယစနစဟေသာ စကားလးသးစြမႈက ျငငးဆနေနဆ ျဖစေသာ

လညး၊ ပဋပကၡမားအတြက အေျဖတစစတတစပငး အေနျဖင ဖကဒရယစနစပစတစမး ကငသး

34 The Karen National Union, for example, has been fighting since 1949. 35 For an early overview, see Crisis Group Report, A New Peace Initiative, op. cit. 36 New Light of Myanmar, 28 March 2012, p. 1; and 28 March 2013, p. 1. 37 New Light of Myanmar, 28 March 2014, p. 1; see also “Army chief says ethnic conflicts must end

for Burma’s development”, The Irrawaddy, 27 March 2014. 38 Crisis Group interviews, armed group leaders, Chiang Mai, December 2013 and Yangon, October

2013; member of the government peace team, January 2014; and individual present at the peace

talks, March 2014.


မညအငဒယာကမ လကသငခပရသည။ ယခငကမ ဖကရယစနစသ႔ ဥးတညသည ေျခလမး

မနသမက တငးျပညၿပကြေစမည အစပးမႈဟ သတမတကာ၊ ခါးခါးသးသးဆန႔ကငခသည။39

ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြငပါ၀ငေသာ တပမေတာ၏ က႑အေပၚ အဓကစးရမပပန

မႈမားမာ ကခငျပညနယႏင ႐မးျပညနယတြင စစတပ၏လပပကငပမားအေပၚတြင အေျခခ

သည။ ကခငျပညနယတြင ၿပးခေသာ သးႏစအတြငး ကခငလြတေျမာကေရးအဖြ႕ (KIO)ႏင

တကပြျပငးထနခၿပး၊ သမၼတက ထးစစတစဖကသတရပဆငးရန ညႊနၾကားၿပးေနာကမာပင

ဆကလကျဖစပြားလက႐သည။40 ယခအခါ ခကခကခခရထားေသာ ယာယၿငမးခမးမႈ႐ေန

ေသာလညး၊ တစခါတစရ ျပငးထနေသာ တကပြမား အခါအားေလာစြာ ျဖစပြားေနသည။41

အလားတပင ႐မးျပညနယတြငလညး တပမေတာႏင လကနကကငအပစမားအၾကား မၾကာ

ခဏပစခတမႈမား႐ေနၿပး၊ ႐မးျပညေျမာကပငးမ KIO အဖြ႕မားႏငသာမကဘ၊ ႐မးျပည

တးတကေရးပါတ (႐မးျပညတပမေတာ-ေျမာကပငး SSA-N)၊ ႐မးျပညျပနလည ထေထာငေရး

ေကာငစ (႐မးျပည တပမေတာ-ေတာငပငး SSA-S) တ႔ႏငပါ တကပြမား ျဖစလက႐သည။42

ယငးကသ႔ အေျခအတငတကပြမားေၾကာင တပမေတာ၏ ရည႐ြယခက၊ ၿငမးခမးေရး

လပငနးစဥအေပၚ စစမနေသာ တာ၀နယမႈတ႔အေပၚ အခ႕သမားက ေမးခြနးထတလာၾကသည။

အမနစငစစ ၂၀၁၂ ေႏာငးပငးႏင ၂၀၁၃ ႏစဆနးတြင KIO နယေျမမားအား တကခကမႈ

မားႏငပတသက၍ တပမေတာက ၎ဧရယာတြင KIO ၿခခတကခကမႈမားေၾကာင ထခက

ဆး႐ႈးမႈမားျပားလာခနတြင ေထာကပေရးလမးေၾကာငးမား ကာကြယရန လပေဆာငျခငး

ျဖစသညဟ ေစာဒကတကခေစကာမ၊ တကခကမႈမား၏ အ႐ြယအစားႏင ျပငးထနမႈသည

သမၼတက ခခကာကြယ႐မသာျပလပရန ညႊနၾကားထားခကႏင ကကညမႈမ႐ခေပ။ ယခအခန

ထမ အခ႕သမား ယဆသကသ႔၊ ယငးတကခကမႈမားသည ၿငမးခမးေရး အခြငအလမးမား

ထခကေစရနရည႐ြယသည ဟေသာအခကမာ သသကြကြ မ႐ေသးပါ။ ယငးတကပြမားသည

အစးရႏင KIO အၾကား အပစရပညႏႈငးမႈမား ရပတန႕သြားခန၊ KIO က အစးရတပမားအား

တကခကမႈက ရပတန႔ျခငးမ႐ခနမးတြင ျဖစပြားခသညဟသာ မတယရလမမည။

႐မးျပညနယတြငမ လၿခေရးအေျခအေန ႐ႈတေထြးကာ၊ အျပနအလန ပစခတမႈမား

အတြက အေၾကာငးရငးမားစြာ႐ႏငၿပး၊ အခ႕အေၾကာငးရငးမားမာ တပမေတာက တာ၀န႐

ေသာလညး၊ အေၾကာငးရငးအခ႕မာ တပမေတာႏင မဆငေပ။ ယငးနယေျမမားတြင ဓါးျပမႈ၊

မးယစေမာငခမႈမားႏင ပတသကေနေသာ ရာဇ၀တဂဏးမားအပါအ၀င လကနကကငအဖြ႕

39 For a discussion of the Tatmadaw’s earlier concerns, see Crisis Group Report, New Peace Initia-

tive, op. cit., Section IV.E. 40 For a detailed discussion of the Kachin conflict and the peace parley, see Crisis Group Briefing,

A Tentative Peace in Myanmar’s Kachin Conflict, op. cit. 41 See, for example, “Fighting dashes hopes of homecoming for displaced in Kachin”, The Irrawaddy,

20 February 2014. 42 See, for example, “SSA-North writes to peace team over clashes”, Myanmar Times, 7 August

2013; “Burma Army clashes with SSA-S, TNLA in Shan State”, Democratic Voice of Burma, 26 Feb-

ruary 2014. Sporadic clashes also take place in Shan State with the Ta’ang National Liberation

Army, which has not yet entered into a ceasefire.


မားစြာ လႈပ႐ားေနၾကၿပး၊ မညသမည၀ါဟ ေသခာေပါကေျပာရန မားေသာအားျဖင ခကခသည။

ႏစဖကစလးမ လကနကကငအဖြ႕မားသည သကြေသာ နယေျမသတမတမႈမ႐ဘ မၾကာခဏ

အနးကပထေတြ႕ေနမႈေၾကာင ပစခတမႈမား ဖနတးသည အႏရာယ ႐ေနသည။ ထ႕အျပင

လကနကကငအဖြ႕မးစႏင တပမေတာတ႔သည တရားမ၀င ေငြ႐ာသညလပငနးမားတြင ၿငစြနး

ထေတြ႕လက႐သည။ သ႔ျဖစရာ ၀ငေငြရငးျမစမားက တစဖြ႕က ရသြားခန (သ႔) အျခား အဖြ႕က

ပငေသာ ယငးလပငနးမားက စစတပက ၿဖခြရန ႀကးပမးခနမးတြင တငးမာမႈမား၊ ပဋပကၡမား

ျဖစေပၚေစႏငသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက ႐မးျပညတပမေတာ-ေတာငပငး SSA-S က

ခငခငမာမာ ဆကလကေထာကခအားေပးေနေသာ အခကတြင၊ ယငးနယေျမမ ႀကၾကား

ႀကၾကား တကပြမားမာ နယေျမအေျခအေန႐ႈတေထြးမႈ၏ ေရာငျပနဟပမႈဟ အသအမတျပ

လကခေသာ အေၾကာငးရငးက တစစတတစပငး ပါ၀ငသည။43

သသကြကြ ျမငႏငေသာအခကမာ အကယ၍ တပမေတာသည ၿငမးခမးေရး လပငနး

စဥက ထခကေစရန အမနတကယလလားေသာ အဖြ႕အစညးျဖစပါက ကရငျပညနယ (သ႔)

အပစရပထားေသာ အျခားနယေျမမားတြငလညး ထကသ႔ အလြယတက ျပလပႏငျခငး

ျဖစသည။ သ႔ရာတြင ယငးသ႔ ျပလပမႈမ႐ျခငး၊ အထးသျဖင ကရငအမးသားအစညးအ႐း KNU

အပါအ၀င လကနကကငအပစမားႏင ဆကဆေရး ဆကလကေကာငးမြနေနျခငးစေသာ

အခကမားက ၎အပစရပစမႈမားက ေသခာေပါက ထနးသမးထားေသာ တာ၀နယမႈက

ညႊနျပေနသည။ KNU ေခါငးေဆာငပငးသည ပမကယျပန႔ေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ

အပါအ၀င အပစရပစထားမႈႏင ဆကစပေနေသာ ကစၥရပမားက ေဆြးေႏြးရန သမၼတ၊

ကာကြယေရးဥးစးခပတ႔ႏင ပမးမ ႏစလတစႀကမခန႔ ေတြ႕ဆခသည။ အဆပါ ထပပငးအဆင

ေတြ႕ဆမႈမားႏငအတ ေအာကေျခအဆငပမနအစညးအေ၀းမားသည၊ အပစရပစမႈႏငဆငေသာ

ျပနာမားေပၚလာသညအခါတငး ေျဖ႐ငးသြားရန လမးေၾကာငးမား႐ေၾကာငးက ေသခာ

ေပါက ထင႐ားေစသည။

IV အနာဂတဒမကေရစ ျမနမာႏငငမ တပမေတာ

(က) အသစျဖစေပၚလာေသာ အေျခအေနတြင အဝငခြငကျဖစေရး

ျမနမာႏငင၏ ဘ၀ဇာတေၾကာငး၌ တပမေတာပါ၀ငခေသာ က႑တြင အဓက အေျပာငးလႀကး

ျဖစေပၚေနသည။ တပမေတာအစးရအျဖစမ အရပသားတစပငး အစးရအျဖစသ႔

အသြငကးေျပာငးရာတြင တပမေတာသည ကာကြယေရး၊ ျပညထေရး၊ နယစပေရးရာစေသာ

ေသာခကက လၿခေရးက႑မားက ခနထားကာ အာဏာရအစးရအျဖစမ ေနာကဆတေပးခ

43 According to a spokesperson of the group, “as there was no specific demarcation, we continue to

move about in the region normally, and at times we run into government army columns”, he said.

“Without clear boundaries and advance notice, mobilisation can lead to ‘brief, pre-emptive clash-

es’”, he added. “But we have not seen large-scale fighting taking place”. Quoted in “Burma Army

clashes with SSA-S, TNLA in Shan State”, Democratic Voice of Burma, 26 February 2014.


သည။ တပမေတာသည ေလာေလာဆယ အာဏာအေျမာကအျမားက ထနးခပထားဆ

ျဖစေသာလညး ထအာဏာက မညသ႔ ကငသးႏငသလ ဆသညအေပၚ ကန႔သတမႈအသစမား

႐ေနေသာ အေျခအေနတြင ပ၍ ဒမကေရစနညးကသည အေန အထားက အသားကေအာင

သ႔ကယသ ျပလပရဥးမညျဖစၿပး၊ ထသ႔ ျပလပရာတြငလညး လသ႐ငၾကား စစေဆးျခငး၊

မဒယာတ႔၏ စးစမးျခငးအခ႕က ႀကေတြ႕လက႐သည။ သာဓကတစခ ျပရလင တပမေတာ

သည ေျမသမးယမႈမားအတြက ျပညတြငးမဒယာမား၌ ျပစတငေ၀ဖနျခငး ခေနရကာ၊

ေျမဆး႐ႈးသမား၏ ဆႏၵျပပြမားက ကယကယျပန႔ျပန႔ သတငးေဖာျပလာၿပး၊ ယငးျပနာက

လႊတေတာေကာမတသ႔ တငျပ ခထားရျခငးပင ျဖစသည။44

ယငးသ႔ အသားကလကခမႈသည ပမနျဖစၿပး၊ ထသ႔ ျပလပရနလေၾကာငး ေယဘယ

အားျဖင လကသငခထားသညတငေအာင တစခါတစရ တပမေတာေခါငးေဆာင အရာ႐မား

အတြက မသကမသာ႐ႏငပါသည။ စစတပသည တစခနက လပခြငရခသညပစမးျဖင

အရပသားမားက အမန႔ေပးႏငျခငး မ႐ေတာေပ။ ဥပမာျပရလင တပမေတာသည အဓမၼ

လပသားခငးေစမႈ အေလအထက အဆးသတရန အခန ကာလသတမတသည အစအစဥက

ကယတငတာ၀နယ အာမခထားျခငး ျဖစသည။45 ယခငကမ စစတပသည တပရငးတပဖြ႕

အေျခစကစခနးမားအတြကသာမကဘ၊ ၀ငေငြရလပငနးမား အသးျပရနႏင လပငနး႐ငမားက

ငားစားရနအတြက ေျမလြတေျမ႐ငးမား၊ လယယာစကပးေျမမားက အေျမာကအျမား

သမးယခသည။ ယခအခါ ယငးကသ႔ အတတက လပရပမားအတြက စစေဆးခရျခငး၊

ေျမဆး႐ႈးသမား၏ ဆႏၵျပျခငး၊ ေျမျပနေပးရန (သ႔) ေလာေၾကးေပးရန ေတာငးဆျခငးတ႔က

ရငဆငေနရသည။46 တပမေတာ က ၎သမးယခေသာ လယယာေျမမားအနကမ စစေပါငးဧက

၁၅၀,၀၀၀ ေကာက မလပင႐ငမားထ ျပနေပးမညဟ ထတျပနေၾကညာထားရာ၊ ယခငက

သမးယထားခေသာ ပမာဏႀကးမားမႈအတငးအတာက မနးဆၾကညႏငသည။47

ယခငက တပမေတာသည လမႈအၾကြမႈမားက ကငတြယရန (သ႔) ဆႏၵျပမႈမားက ၿဖခြ

ရနအတြက ရတပဖြ႕ထက စစတပက ေနရာယတပစြေစျခငးျဖင ဆန႔ကငသမားက ျပနလည

ထနးခပရာတြင အဓက က႑မ ပါ၀ငခသည။ ယခ ပစသစတြငမ ျမနမာႏငင ေျမျပန႔ျပညမမ

တပရငးတပဖြ႕အမားစသည စစ တနးလားမားသ႔ ျပနသြားၾကၿပျဖစၿပး၊ အဆပါ ျပနာမားက

ကငတြယရနအတြက ေလကငမႈ၊ ပစၥညးကရယာ၊ အေတြ႕အႀကမ႐ေသာ ရတပဖြ႕က ခနထား

ရစခသည။ စစတပသည အေျခခဥပေဒႏငအည အေရးေပၚအေျခအေန ေၾကညာေသာ အခနမး

44 See, for example, “Commission to investigate Migyaungkan land grabbing”, Eleven Myanmar,

9 April 2014; “Military involved in massive land grabs: Parliamentary report”, The Irrawaddy,

5 March 2013. 45 See “Developments concerning the question of the observance by the Government of Myanmar of

the Forced Labour Convention, 1930 (No. 29)”, ILO document GB.313/INS/6(Add.), 19 March 2012. 46 See, for example, “Michaungkan villagers restart sit-in protest”, Democratic Voice of Burma, 27

March 2014; “Tenasserim villagers protest military land grab”, Democratic Voice of Burma, 21 Feb-

ruary 2014; “Land protest leaves one dead, dozens injured”, The Irrawaddy, 27 February 2013. 47 See “Army to return 150,000 acres to original owners”, Myanmar Times, 9 February 2014.


တြငသာ တက႐ကပါ၀ငပတသကမႈ ျပလပသည။ ဥပမာ အေနျဖင ၂၀၁၂ ခႏစက ရခငျပညနယ

တြင ယငးကသ႔ လပေဆာငခသည။

သ႔ရာတြင တပမေတာသည အေျခအေနက ေစာင႔ၾကည႔ၿပးမ တန႔ျပနျခငးထက မမဖကမ

အစျပျခငး ပစတစမးသ႔ ကးေျပာငးေနဖြယ႐ သညဟေသာ ေထာကျပမႈမား ႐သည။ ၂၀၁၃

မတလက မတလာၿမ႕တြင သးရကၾကာ မြတဆလင ဆန႔ကငေရးအၾကမးဖကမႈျဖစပြား ခနတြင

အၾကမးဖကမႈထနးခပရနႏင တညၿငမမႈထနးသမးရန စစတပက အဘယေၾကာင

ၾကား၀ငေဆာင႐ြကျခငး မျပသနညးဟ အကခတမားစြာက ေမးခြနးထတခၾကသည။ မတလာ

ၿမ႕သည အမတ ၉၉ ေျချမနတပမ၊ ျမနဆနစြာ တန႔ျပနႏငေသာ ယႏရားတပဖြ႕တ႔အျပင ျမနမာ

ႏငင၏ အႀကးဆးေလတပစခနး အေျခစကရာ တပၿမ႕တစချဖစသည။ သ႔ရာတြင အၾကမးဖကမႈ

တတယေန႕တြင သမၼတက အေရးေပၚအေျခအေန ထတျပနေၾကညာခနအထ ဆးဆးဝါးဝါး

အၾကမးဖက ျဖစရပမားအား ကငတြယရာတြင စစတပက ပါ၀ငျခငးမျပခေပ။48

၂၀၁၄ မတလ ၂၆ ရကတြင စစေတြၿမ႕မ ရခငသနးေခါငစာရငးသပတသည ႏငင တကာ

NGOs မားႏင ကလသမဂၢေအဂငစမားက တက႐ကပစမတထားသည ႏစရကၾကာ

အၾကမးဖကမႈအျဖစသ႔ ေျပာငးလသြားခရာ၊ ႐းမား၊ ဂေဒါငမားက ဖကဆးလယကျခငး၊

ကယဆယေရး၀နထမးမားအားလးအား ျပနလညေခၚယရျခငးတ႔က ျဖစေပၚေစခသည။49

ေနာကတစေန႔ မတလ ၂၇ တပမေတာေန႔ မန႔ခြနး ေျပာၾကားရာတြင ကာကြယေရးဥးစးခပက

တငးျပညတြင ဥပေဒစးမးမႈသကေရာကေအာင တပမေတာ တပရငးတပဖြ႕မားက ရတပဖြ႕က

ကညေနျခငးေၾကာင ျပညသအားလး တပမေတာႏင ပးေပါငးေဆာင႐ြကၾကရန တကတြနး

ေျပာၾကားသြားသည။50 သ႔ျဖစရာ အေရးေပၚအေျခအေန မေၾကညာေသးသ၍ ရတပဖြ႕က ကည

ပပးသြားရန ေဘာငခတထားဆျဖစေသာလညး၊ စစတပသည လထေအးခမးတညၿငမေရးကစၥ

မားတြင မၾကာေသးမကလပေဆာငခသညထကမားစြာ ပမတကကြစြာပါဝငရန အဆငသင႐ေန

ေၾကာငးက ျပသေနသည။ တပမေတာသည စစေတြၿမ႕လမးမားေပၚတြင ထငသာျမငသာ

၀ငေရာက တာ၀နယခၿပး၊ လၿခေရးစမခကက ႀကးၾကပရနအတြက အႀကးတနး အဆင ၃ ႐သ

ညႏႈငးကြပကေရးမး ဗလခပႀကးလေ႒း၀ငးက ေစလႊတေပးခသည။51

ထမ ရကအနညးငယအၾကာတြင ျပလပေသာ သနးေခါငစာရငးေကာကယမႈတြငလညး

စစတပက ရခငျပညနယအႏ႕ လၿခေရးတာ၀နယေပးခၿပး၊ ကခငျပညနယတြငလညး မားစြာ

ပမျပနာႀကးေသာ အေနအထားတြင လၿခေရးတာ၀နယခသည။ တပမေတာအေနျဖင

လၿခေအးခမးမႈ ျပနလညထနးသမးႏငသည ၎၏စြမးရညအေပၚ သ႔ကယသအၿမတမး ဂဏယ

ခေသာအခကက ယခလ အျပသေဘာ ပမပါဝငသညပစက တစစတတစပငး တြနးအားေပးခ

48 See Crisis Group Report, The Dark Side of Transition, op. cit. 49 “Humanitarian crisis looms in western Burma as foreign aid workers leave”, Reuters, 1 April 2014. 50 “Commander-in-chief says armed forces responsible for ‘safeguarding constitution’ as 69th

Armed Forces Day is marked with parade”, New Light of Myanmar, 28 March 2014, pp. 1, 3. 51 “General Hla Htay Win inspects riot-affected areas in Rakhine State”, New Light of Myanmar,

29 March 2014, p. 3.


သညဟေသာ ယဆမႈ႐သည။52 ၂၀၁၂ ခႏစက ရခငျပညနယတြင အေရးေပၚအေျခအေန

ေၾကညာထားစဥကာလအတြငး တညၿငမေအးခမးမႈ ျပနလညတညေဆာက၍ ႐ဟငဂာ

မြတဆလငေကး႐ြာမားက အကာအကြယေပးရာတြင စစတပသည ရတပဖြ႕ထကမားစြာ ပမ

ထေရာကမႈ႐ခၿပး၊ စစတပ၏ ပါ၀ငပတသကမႈသည အျပသေဘာေဆာငေၾကာငး အဆပါ

အသငးအ၀ငးမားက ေယဘယအားျဖင ႐ႈျမငၾကသည။53 အခ႕ေသာျဖစရပမားတြင အထး

သျဖင ရခငျပညနယတြင ကယကယျပန႔ျပန႔ အၾကမးဖကကာ မလၿခမႈဆး၀ါးလာေသာ အေန

အထားက အခနတအတြငး တားဆးရာ၌ စစတပ၏က႑သည အေကာငးဆးေ႐ြးခယစရာ

နညးလမးျဖစဖြယ႐သည။

ျမနမာႏငငနယစပေဒသမား႐ တပမေတာ၏က႑မာလညး အေျပာငးအလ႐ေနသည။

အဆပါ နယေျမအမားစတြင အပစအခတရပစထားမႈေၾကာင စစတပသည ကငးလညျခငး၊

စစဆငေရးေဆာင႐ြကျခငးတ႔ မလအပသေလာကျဖစကာ၊ တပရငးတပဖြ႕မားမာ စစတနးလား

မား၌သာ ပ၍အခနကနၾကရသည။ လက႐ႏငငေရးႏင လၿခေရးပစသစသည နယစပေဒသ

မားတြင အရပသားမားအေပၚ စစတပ၏ ဆကဆျပမပသဘာ၀က အေျခခကက အေျပာငး

အလျဖစေစခရာ၊ ယငးအေျပာငးအလက အျပညအ၀နားလည သေဘာေပါကရန အလမးေ၀း

လက႐ၿပး၊ ညဥးပနးႏပစကမႈမား ျဖစပြားေနဆပငျဖစသည။ သ႔ရာတြင ညဥးပနးႏပစကမႈ

အေလအထမားပေပာကေရးသည တပမေတာကယတင ျပလပရမည အသြငကးေျပာငးမႈ၏

တစစတတစပငးမသာ ျဖစသည။ အကယ၍ ျမနမာႏငငသည ကြျပားစလငမႈႏင ပမလြတလပ

ေသာ ကယပငအပခပခြငတ႔က ေလးစားမႈအေပၚအေျခခကာ စစမနေသာျပညေထာငစက

ေအာငေအာငျမငျမင တညေဆာကႏငမည ဆပါက၊ တပမေတာသညလညး တငးရငးသား

အသငးအ၀ငးမားက (မးဆကႏငခ၍) ရနသအျဖစ ႐ႈျမငခရေသာ အေနအထားမ တငးျပညႏင

ျပညသတ႔၏ ကြျပားစလငမႈအလက ထငဟပေဖာကးေသာ အမးသားလၿခေရးတပဖြ႕

တစခအျဖစသ႔ ေျပာငးလႏငမညနညးလမးက ႐ာေဖြ ေတြ႕႐သြားေပလမမည။

(ခ) စစေရးစစရာ အယ၀ါဒအသစ

တငးျပညအတြငး၌ အထးသျဖင တငးရငးသားအသငးအ၀ငးအတြငး၌ တပမေတာ၏

ဂဏသတငးတးတကေစေရးသည အလြနႀကးမားေသာ စနေခၚမႈတစခ ျဖစလမမည။ ဆယစႏစ

မားစြာ အေသး စတ အေထာကအထားမား႐ခေသာ အရပသားမားညဥးပနးႏပစကခရမႈမားက

ေျဖ႐ငးရနအတြက အေရးယမခရဘ ကးလြနေနမႈ အဆးသတေစမည ေဆာင႐ြကခကမား

ႏငအတ စစတပ၏အေလအထက ေျပာငးလျခငး၊ ေလကငသငတနးေပးျခငးတ႔႕အပါအ၀င

52 Crisis Group interview, international analyst who had recent discussions with the authorities on

the issue, Yangon, April 2014. 53 See Crisis Group Report, Storm Clouds on the Horizon, op. cit., Section I.E.


အထးႀကးပမးအားထတမႈမား လအပသည။54 ပမကယျပန႕ေသာအလႊာတြငမ စစေရးစစရာ

အယ၀ါဒအသစက အေသးစတ႐ငးလငးျခငးအားျဖင ေျဖ႐ငးရနလသည။ လြတလပေရးရၿပးခန

တြင ထြနးကားလာေသာအယ၀ါဒအရ ျပညပၿခမးေျခာကမႈမား (သမား႐းကစစပြမားအတြက

လကနကႀကးစနစမားလအပေသာ) အၿပငထြကေပၚလာမႈက ဟနခကထနးရန လအပေၾကာငး

တပမေတာက လကခယဆခသည။55 လြတလပေရးရၿပးေနာကတြင ျပညပရန ကာကြယေရးက

ဥးစြာအာ႐စကခေသာလညး တငးျပညတြင စစတပက ထသ႔ဖြ႕စညးရန လအပေသာ ရငးျမစ

မား မ႐ခေပ။ ၁၉၅၀ ခႏစမားတြင အႀကးစားျပညတြငးေသာငးကနးမႈမား ေပၚထြကလာမႈ

ေၾကာင ၁၉၆၂ စစတပအာဏာသမးၿပးခနတြင ျပညတြငးပနကနမႈမားက လထစစပြပစျဖင

ေခမႈနးရန အဓကအာ႐ေျပာငးသြားခသည။ လထစစပြအယအဆသည ေသာငးကနးမႈ တနျပန

ေခမႈနးေရး အယ၀ါဒတစချဖစၿပး ေဒသခ ျပညသ႔စစမားဖြ႕စညးျခငးႏင အဆးစြနျဖတေလး

ျဖတ မဟာဗဟာတ႔ ပါ၀ငသည။

စစေရးစစရာအယ၀ါဒ၏ တတယအဆငသည ၁၉၈၈ ခႏစ အာဏာသမးၿပးေနာက

ထြနးကားလာချခငးျဖစၿပး၊ ေသာငးကနးသႏမနငးမႈ စစဆငေရးမားက အားေပးရန ရည႐ြယ

ခကျဖင လကနကစနစမား ေခတမေအာင ေဆာင႐ြကျခငးအျပင တပဖြ႕အေရအတြက

လငျမနစြာ တးခ႕ျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။ စစတပအတြက ျပညပရနႏင ျပညတြငးရနတ႔အျပင

၁၉၈၈ ဆႏၵျပပြမားႏင ဆကႏြယကာ ျပညတြငးႏငငေရး အကပအတညးကလညး ၿခမးေျခာကမႈ

တစခအျဖစ အဆပါ စစအယ၀ါဒအသစက ႐ႈျမငသတမတခသည။56 ထ႔အတြက တပမေတာ

ေထာကလမးေရးအဖြ႕ အႀကးစားတးခ႕ျခငး ျဖစေပၚလာခသည။ ထ႕ေနာက စးပြားေရး အၾကပ

အတညး ဆကေရာကလာေသာအခါ ေျဖ႐ငးရနလအပသည ရငးျမစမားခ႕တမႈေၾကာင

စစေျမျပငမ တပရငးမားအား ကယအားကယကး ရပတညၾကရန တပမေတာက မ၀ါဒခမတ

ခသည။ ထ႔ေၾကာင ေျမသမးယျခငး၊ တရားမ၀ငအခြနေကာကျခငး၊ အဓမၼလပသားခငးေစ

ျခငးအစ႐ေသာ အႀကးစား ညဥးပနးႏပစကမႈမား ျဖစေပၚလာခသည။57

ကာကြယေရးကစၥရပမား ပြငလငးမႈ႐လာသည လကၡဏာသစတစခအေနျဖင ၂၀၁၄

ေဖေဖာ၀ါရလ ႏငငပငမဒယာတြင “ကာကြယေရးကစၥရပမားႏငပတသက၍ လထထမ အႀက

ဥာဏျပခကမား ရယရနအတြက ဆပေကာမတသစတစခ ဖြ႕စညးထားေၾကာငး၊ ေဖာျပပါ ဖနး၊

ဖကစ၊ အးေမးတ႔မတဆင အႀကျပခကမား တငျပၾကရန ဖတေခၚေၾကာငး” ကာကြယေရး

၀နႀကးဌာနက ထတျပနေၾကညာခသည။58

54 These have included serious violations in the context of counter-insurgency operations, as well as

more systemic abuses including forced labour, arbitrary detention, illegal taxation and sexual vio-

lence, among others. 55 For detailed discussion, see Selth, Burma’s Armed Forces, op. cit., Section 4.3; and Maung Aung

Myoe, op. cit., chapter 2. 56 Ibid. 57 See Richard Horsey, Ending Forced Labour in Myanmar (Routledge, 2011), p. 85. 58 New Light of Myanmar, 16 February 2014, p. 16.


ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးစဥႏင အရပဖကအေျချပ အစးရပေပၚလာျခငးတ႔က

တပမေတာအား စစေရးစစရာအယ၀ါဒ စတတအဆင ထြနးကားေရးတြင ထေတြ႕ပါ၀ငမႈ ျဖစလာ

ေစသည။59 အေသးစတအခကမားကမ မသ႐ရေသးပါ။ သ႔ရာတြင တပမေတာက ၎၏ အယ

၀ါဒက ေခတႏငအည ျမငတငရန လအပေၾကာငး အဘယေၾကာင ခစားသ႐သြားသည ဟေသာ

အခကမာမ ႐ငးလငးသကြပါသည။ လက႐ ႏငငေရးနယပယ ၀နးကငအသစက တပမေတာ

အား အနညးဆး ဗမာအသငးအ၀ငးအတြငး တစခနကရခဖးေသာ ဂဏသေရက ျပနရႏငမည

အခြငအလမးက ေပးေနသည။60 အစးရအျဖစမ စစတပေနာကဆတသြားျခငး၊ ၿငမးခမးေရး

လပငနးစဥ၏ ရလဒအျဖစ ျပညတြငးပဋပကၡမား သသသာသာ ေလာကသြားျခငး၊ တညၿငမ

ေအးခမးေရးႏင ႏငငေရးတကၾကြ စေ၀းပြမားတြင စစတပ၏ ဥးေဆာငက႑မ႐ေတာျခငး

တ႔ေၾကာင တပမေတာအတြက ေျဖာငေျဖာငတနးတနး ႐ေစရန၊ ပေရာဖက႐ငနယ ပသေစရန၊

ေခတမေစရန ျဖစႏငေခ အလားအလာ႐လာသည။ ၎ျဖစႏငေခအလားအလာက စစသားမား

အား ရတပဖြ႕အတြငးသ႔ အစမး မ အျပာေ႐ႊ႕ေျပာငးမႈ၊ စစဖကဆငရာ တကသလမားက

အပတစဥဗလေလာငးအေရအတြက ေလာခမႈႏင ကေလးစစသားစေဆာငးမႈ အဆးသတရန

ႀကးပမးမႈတ႔တြင ေတြ႕ျမငႏငသည။61

(ဂ) စစတပ၏ဘတဂက

ေျပာငးလေနေသာ ႏငငေရးပတ၀နးကငအသစေၾကာင တပမေတာအေပၚ ေငြေၾကး ဆငရာ

႐ကခတသကေရာကမႈမား ႐ခသည။ ဘတဂကဆငရာ ဥးစားေပးကစၥရပမား အေျပာငး

အလ႐ျခငး၊ လႊတေတာလပငနးစဥ ပမပြငလငးျမငသာလာျခငးတ႔ေၾကာင စစတပသည

ဘ႑ာေရးဆငရာတြင ပထမ ဥးစားေပးမျဖစႏငေတာေပ။ တပမေတာအစးရလကထကတြင

ဘတဂကခြေ၀မႈမားက ႏစေပါငးမားစြာ ထတျပနျခငးမျပခေသာေၾကာင စစတပ၏ ခြတမး

ေဝစက လး၀႐ငး႐ငးလငးလငး မသခရေပ။ ၁၉၉၀ ခႏစမားတြင ဘတဂက၏ ၄၀ရာခငႏႈနးခန႔

႐ခၿပး (ဘတဂကတြငမပါ၀ငေသာ အပေဆာငးရ႐မႈမား ပါ၀ငပါက ပ၍ပငမားႏငသည) ၁၉၈၀

ခႏစမားတြင ၂၀ ရာခငႏႈနးနးပါးဟ ခန႔မနးၾကသည။62 ထ႔အျပင တပမေတာသည သမဏ၊

ဘလပေျမ၊ ရာဘာႏင ေမာေတာကားတာယာ အစ႐ေသာ မ႐မျဖစကနပစၥညး မား ေစးခခႏင

59 Crisis Group interviews, Myanmar sources with direct knowledge of the issue, Yangon, January

2014. See also Mary Callahan, “The generals loosen their grip”, Journal of Democracy, vol. 23, no. 4

(October 2012). 60 A recent public opinion poll conducted by the International Republican Institute across Myanmar

suggests that the military may not be viewed as negatively as had been supposed. It was the second

most favourably viewed institution (after the media), with one third of respondents “very favoura-

ble” and more than half “favourable” – putting it ahead of the opposition, government, legislature,

police, courts and political parties. “Survey of Burma public opinion”, International Republican In-

stitute, 2014. 61 See Andrew Selth, Police Reform in Burma (Myanmar): Aims, Obstacles and Outcomes (Griffith

Asia Institute, 2013) and Burma’s Security Forces: Performing, Reforming or Transforming (Grif-

fith Asia Institute, 2013); and “Myanmar commits to child-free armed forces”, UN Press Release,

27 June 2012. 62 See Selth, Burma’s Armed Forces, op. cit., chapter 6.


မျပတမေတာကရႏငေစရန စစတပပငလပငနးမား ထေထာငလပကငျခငးအားျဖင ဘတဂက

အတးအေလာႏင မေသခာမႈမားမ ကာကြယရန ႀကးပမးခရာ၊ ယခအခါ ယငးလပငနးမားက

ျမနမာ စးပြားေရးေကာပေရး႐ငး (MEC)က အဓကထနးခပထားသည။63

လက႐အစးရလကထကတြင စစဖကအသးစရတမား သသသာသာ ေလာချဖတ

ေတာကျခငးခရသည။ ၂၀၁၁ ဘ႑ာေရးႏစတြင ဘတဂက ၁၉ ရာခငႏႈနးရ႐ရာမ ႏစစဥ ေလာ

ချဖတေတာကလာခရာ ၂၀၁၄-၂၀၁၅ လက႐ဘ႑ာေရးႏစတြင ဘတဂက၏ ၁၂ ရာခင ႏႈနး

ရ႐ခသည။64 သ႔ရာတြင ကနးမာေရးႏင ပညာေရးဘ႑ာႏစခေပါငးထကမား ေနဆျဖစသည။

အစးရဘတဂကအသးစရတမ တပမေတာ၏ ေ၀စအခး ေလာနညးသြားေသာလညး

၎၏ အကးသကေရာကမႈမာ တငးျပည၏ စးပြားေရးစြမးေဆာငရညႏင အစးရ၏ ၀ငေငြတး

ေအာင ေကာကယႏငစြမးတ႔အေပၚတြင တစစတတစပငးမတညေနသည။ အကယ၍ စးပြားေရး

က႑ ဆကလကဖြ႕ၿဖးကာ၊ အစးရအသးစရတတးျမငလာပါက တပမေတာ၏ ဘတဂကသည

လညး အမနတကယဆကလက တးျမငလာသညက ေတြ႕ျမငရေပလမမည။65

(ဃ) တပမေတာ၏ အေျခခဥပေဒဆငရာအခနးက႑

ပ၍အေျခခကကဆရလင တပမေတာသည အနာဂတတြင အရပဖကထနးခပမႈ ေအာကသ႔

တး၍တး၍ ေရာက႐သြားေတာမည ပ၍ဒမကေရစနညးကေသာ ပစတစရပသ႔

မညသ႔ေသာနညးလမးျဖင အသြငကးေျပာငးရမညက စဥးစားရနလသည။ ယငးကသ႔ အသြင

ကးေျပာငးမႈမနသမသည ေႏးေႏးေကြးေကြး၊ သတႀကးႀကးျဖစေနမညအခကမာ ႐ငးေနေသာ

လညး၊ ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးစဥ ဆကလကတညၿငမေအာင ထနးေပးေနေသာ

တပမေတာအဖြ႕အစညး၏ ေရ႐ညအကးစးပြားအတြက ေ႐ာငလြမရႏငေသာ ျဖစႏငေခဟ

လညး တပမေတာေခါငးေဆာငပငးက ႐ႈျမငၾကပရသည။

ပထမဥးဆးအေနျဖင ဒမကေရစပမျပည၀ေသာ အရပဖကထနးခပခ စစတပအျဖစသ႔

အသြငကးေျပာငးမႈမာ ေႏးေကြးလမမညျဖစၿပး၊ အေၾကာငးမာ တပမေတာသည

အေတာႀကးမားေသာ အေျခခဥပေဒဆငရာအာဏာမားက ေလာေလာဆယမစြန႔ဖ႔ ဆးျဖတ ထား

ပရျခငးေၾကာင ျဖစသည။ အေျခခဥပေဒျပငဆငသည လပထးလပနညးမား ေလာေလာ

ဆယေျပာငးလမညက သေဘာမကေၾကာငး ကာကြယေရးဥးစးခပက ထငထင႐ား႐ားအခကျပ

ထားသည။66 အမးသားဒမကေရစအဖြ႕ခပႏင အျခားပါတမားကလညး အေျခခဥပေဒ ျပငဆင

ခကမားအတညျပရာတြင လအပေသာ ေထာကခမႈရာခငႏႈနးက ေလးပသးပမ သးပႏစပသ႔

63 See Crisis Group Report, Politics of Economic Reform, op. cit. 64 “Military spending still dwarfs education and health”, Myanmar Times, 30 March 2014. 65 Between 2011 and 2014, Myanmar’s GDP increased by an estimated 7.5 per cent per annum, and

defence expenditure, although proportionally less, increased in real terms. See “Myanmar: Second

review under the staff-monitored program”, IMF Country Report No. 14/91, 18 February 2014. 66 See, for example, “Commander-in-chief says armed forces responsible for ‘safeguarding constitu-

tion’ as 69th Armed Forces Day is marked with parade”, New Light of Myanmar, 28 March 2014,

pp. 1, 3.


ေလာခရန ေတာငးဆထားၾကသည။ သ႔ဆလင လႊတေတာတြငးမ တပမေတာကယစားလယ

၂၅ ရာခငႏႈနးအစသည ဗတျဖင ပယခႏငေတာမညမဟတေပ။67 မၾကာေသးမကပင သမၼတႏင

တပမေတာကာကြယေရးဥးစးခပ ႏစဥးစလးက တပမေတာသည ႏငငေရးအသြငကးေျပာငးမႈ

တြင အေရးႀကးေသာ က႑မ ပါ၀ငေနဆျဖစသညဟ ေျပာၾကားခၾကသည။68 ကမၻာတြင အသြင

ကးေျပာငးမႈ ျပလပေနဆ၊ ပဋပကၡေဘးသငေနဆ တငးျပညမား၌ လၿခေရးက႑ ျပျပင

ေျပာငးလမႈသည အၿမတမး အခနၾကာေလ႐ရာ၊ တပမေတာသည ယခငကတညးက အမား

ထက တမးသာခၿပး၊ လက႐တြငလညး အေျခခ ဥပေဒပါ အာမခခကမားရ႐ထားေသာေၾကာင

ျမနမာႏငငကသ႔ တငးျပညတြင ပ၍ပင ၾကာျမငႏငဖြယ ႐ေပသည။69

ဒတယအေနျဖင ဒမကေရစပမျပည၀ေသာ စစတပအျဖစသ႔ အသြငကးေျပာငးမႈသည

ေ႐ာငလႊမရႏငေသာ အရာျဖစသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ တပမေတာသည ၎၏ အေျခခ

ဥပေဒဆငရာ အခြငအာဏာက တစသကစာဟ မယဆေၾကာငး ႐ငး႐ငးလငးလငး ျပသထားၿပး

ျဖစသလ၊ အစးရ ႏငငေရးအသငးအ၀ငးကလညး ဒမကေရစအျမစတြယလာသညႏငအမ

၎တ႔က ႐တသမးမညဟ ေျပာၾကားထားေသာေၾကာင ျဖစသည။ တပမေတာကာကြယေရး

ဥးစးခပကလညး ၂၀၁၄ တပမေတာေန႔ မန႔ခြနးတြင တငးျပည၏ ဒမကေရစေရခန ရငကက

လာသညႏငအမ တပမေတာ၏ ႏငငေရးက႑က ျဖညးျဖညး ခငးေလာခသြားရနလေၾကာငး

ရညညႊနးေျပာဆသြားသည။70 ထ႔အျပင စစတပက အရပဖက ထနးခပမႈေအာကသ႔ ျဖညးျဖညး

ခငးသြတသြငးသြားရနလေၾကာငး ႏငငျခားသတမနမားႏင ေတြ႕ဆစဥ တပမေတာ ကာကြယ

ေရးဥးစးခပက ေျပာဆခသည။71 သမၼတကလညး အလားတပင ဒမကေရစရငကကလာသည

ႏငအမ၊ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႀကးပမးမႈမား တးတကမႈ႐လာသညႏငအမ လကနကကင

တပဖြ႕မား၏က႑က ျဖညးျဖညးမနမန ေလာခသြားႏငမာျဖစေၾကာငး စကားဆထားသည။72

တစခနက အႀကးတနးစစဖက အရာ႐တစဥးျဖစသ ေ႐ြးေကာကပြေကာမ႐ငဥက႒ကလညး

လႊတေတာထမ တပမေတာ၏က႑သည ေစစပညႏႈငးမႈမား ေခာေမြ႔ေစရနအတြက ျဖစေၾကာငး

ႏင စစတပသည ေနာကထပအာဏာမသမးလ၍ ျဖစေၾကာငး မၾကာေသးမက ထတေဖာ

ေျပာဆခသည။73

67 See “Committee to target military veto”, Myanmar Times, 24 February 2014; and “Constitution

body takes military veto off the table”, Myanmar Times, 14 March 2014. 68 See “Army chief says ethnic conflicts must end for Burma’s development”, The Irrawaddy,

27 March 2014; and “President marks 3rd anniversary of the government with speech: Six-decade

long civil war to end soon, but armed forces will continue to be included in negotiations to solve po-

litical issues”, New Light of Myanmar, 27 March 2014, p. 1. 69 The need for sustained engagement in order to achieve clear progress in this area was under-

scored in the World Bank’s 2011 World Development Report, “Conflict, Security and Development”,

particularly chapter 6. 70 “Commander-in-chief says armed forces responsible for ‘safeguarding constitution’”, op. cit.,

pp. 1, 3. 71 Crisis Group interviews, several of these diplomats, Yangon, January-March 2014. 72 “President marks 3rd anniversary of the government with speech”, op. cit., p. 1. 73 “Burma Election Commission to ban Suu Kyi’s campaign strategy”, The Irrawaddy, 9 April 2014.


ေရ႐ညအကးစးပြားအရဆလင တပမေတာသည တ႐တက ဟနခကထနးရနအတြက

အေနာကအပစႏင အထးသျဖင အေမရကနျပညေထာငစႏင မဟာဗဟာေျမာက စစဖက

ဆကဆေရးက အၿမတမးအလ႐ခသည။74 ပ၍အတအကဆရလင တပမေတာသည ၎ႏင

တနးတ အေ႐႕ေတာငအာ႐ႏငငမားမ စစတပမားကသ႔ အေနာကအပစထမ အဆငျမင

လကနကနညးစနစမားႏင ေခတမေလကငေရးသငတနးမားရ႐ႏငရန စတ၀ငတစား႐ေနသည။

ပမဒမကေရစျပည၀ေသာ အနာဂတပစက အသားက လကချခငးမျပဘ၊ ထသ႔ရ႐ရန

မျဖစႏငေၾကာငးကလညး တပမေတာေခါငးေဆာငပငးက သ႐နားလည ၾကသည။75

V သးသပခက

တပမေတာသည ျမနမာႏငင၏ လြတလပေရးအလြနကာလ သမငးတစေလာကတြင

အထင႐ားဆးႏင အာဏာအ႐ဆး အဖြ႕အစညးတစခ ျဖစခသည။ တစခနတညးတြင လက႐

ႏစပငးမားအတြငး တငးျပညတြင တ႐တၾသဇာလႊမးမးလာမႈက ဟနခကျပနထနးရနႏင

ၿခးၿခးကေနေသာစးပြားေရးက ျပနႏႈးရနအတြက တပမေတာအေနျဖင အာဏာခပကငထားရာမ

ေနာကဆတေပးရလမမညဟ စစတပ၏ႏငငေရးအလစအမားစက အသအမတျပ လကခလာ

ခၾကသည။ ဤအခကသည ပထ၀ဗဟာေျမာက ႏင လၿခေရးအရ အေရးႀကးေၾကာငး ႐ႈျမင

ခၾကသည။

ယငးအခကသညပင တပမေတာက ၎၏စးပြားေရးအခြငထးႏင ႏငငေရးၾသဇာ

ေလာပါး သြားသညတငေအာင လက႐အသြငကးေျပာငးမႈက အစပးကာ၊ ကယကယျပန႔ျပန႔

ဆကလကေထာကခ အားေပးေနရျခငး၏ အေၾကာငးရငးျဖစသည။ တစခနတညးတြင

အေျခခဥပေဒက တပမေတာအား ေသာခကက၀နႀကးဌာနမားက ထနးခပျခငး၊ အရပဖကႏင

လႊတေတာကြပကႀကးၾကပမႈေအာကမ ကငးလြတျခငး၊ လႊတေတာတြင ၂၅ ရာခငႏႈနး ေနရာယ

ထားျခငးေၾကာင အေျခခဥပေဒေျပာငးလျခငးက ဗတျဖင ပယခႏငျခငးတ႔မတဆင စစတပ၏

မ႐မျဖစ အကးစးပြားမားက ကာကြယႏငမညအာဏာက ေပးအပထားသည။

တပမေတာက အဆပါ အထးအခြငအာဏာမားက အၿမတမးတစသကစာဟ မယဆ

ေၾကာငးႏင ႏငငေရးစနစအသစ တညၿငမ၍ ရငကကလာသညႏငအမ ျဖညးျဖညးမနမန

ခငခန႐တသမးသြားရန အဆငသင႐ေၾကာငး အခကျပထားသည။ ယခအခနအထ ျပထား

ေသာ အရပလကၡဏာမားမာ စစတပသည အလြနသတႀကးစြာျဖင ေ႐ႊ႕ေျပာငး (ေျပာငးလ)

မညျဖစေၾကာငး၊ လၿခေရးက႑ျပျပငေျပာငးလမႈ၏ ေကာငးကးမားက ျမငေနရသညတင

ေအာင လာမညအခနအတငးအတာတစခအထ တငးျပည၏ႏငငေရးဇာတေၾကာငးတြင

အေရးပါေသာက႑မ ပါ၀ငေနဥးမညျဖစေၾကာငး၊ ဂဏသတငးေမႊးပ႕ေရးႏင အေနာကႏငင

74 See Section III.A above. 75 Crisis Group interviews, Myanmar sources close to the military, Yangon, January 2014.


စစတပမားႏင မဟာဗဟာေျမာကလကတြျခငးျဖင အဆငေျပလြယကလာမည တပမေတာ

ေခတမတးတကေရးတ႔က လပေဆာငသြားမညျဖစေၾကာငးတ႔ပင ျဖစသည။

တပမေတာသည ျပညတြငး၌မ အထးသျဖင တငးရငးသားနယစပေဒသမား၌ ကဆငး

ေနေသာ ဂဏသတငးက ျပနဆယရနအတြက လက႐ျဖစေပၚေနဆ လ႕အခြငအေရး ခးေဖာက

ညဥးပနးမႈမားက အဆးသတကာ အရပသားမားႏငဆကဆသည နညးလမးပစက ေျပာငးလ

ပစရမညျဖစၿပး၊ ျမနမာႏငင၏ လမး၊ ဘာသာ ကြျပားစလငမႈအလက ထငဟပေသာ၊ အကာ

အကြယေပးသည တာ၀နကသာ ထမးေဆာငေသာ၊ ပေရာဖက႐ငနယ ပသသည တပမေတာ

အဖြ႕အစညးတစခ အျဖစသ႔ ကယတင အသြငေျပာငးလ ရေပလမမည။

ရနကန/ဘရပဆယ၊ ၂၂ ဧၿပ ၂၀၁၄


Appendix A: Map of Myanmar

International Crisis Group

Headquarters Avenue Louise 149

1050 Brussels, Belgium

Tel: +32 2 502 90 38

Fax: +32 2 502 50 38

[email protected]

New York Office [email protected]

Washington Office [email protected]

London Office [email protected]

Moscow Office [email protected]

Regional Offices and Field Representation Crisis Group also operates out of over 30 different locations in Africa,

Asia, Europe, the Middle East and Latin America.

See www.crisisgroup.org for details

Documents

ICG Myanmar s Military Back to the Barracks