IES CONCEPCIÓN ARENAL DEPARTAMENTO DE ARTES ......IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL

IES CONCEPCIÓN ARENAL

DEPARTAMENTO DE ARTES

PROGRAMACIÓNS

CURSO 2018-2019

Programacións Didácticas do Departamento

Educación Plástica e Visual

Debuxo Técnico

Fundamentos da Arte

Cultura Audiovisual

Debuxo Artístico

Volume

Técnicas de Expresión Gráfico-Plástica

Deseño

Deseño 3D

Índice

1* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1º ESO .......................................................................................................................................................................... 2

2* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 3º ESO ........................................................................................................................................................................ 54

3* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 4º ESO ........................................................................................................................................................................ 83

4* Debuxo Técnico I 1º BAC ............................................................................................................................................................................................................. 63

5* Debuxo Técnico II 2º BAC .......................................................................................................................................................................................................... 154

6* Fundamentos da Arte I 1º BAC ................................................................................................................................................................................................. 243

7* Fundamentos da Arte II 2º BAC .................................................................................................................................................................................................. 73

1* Cultura Audiovisual I 1º BAC ..................................................................................................................................................................................................... 187

2* Cultura Audiovisual II 2º BAC .................................................................................................................................................................................................... 188

Debuxo Artístico I 1º BAC .............................................................................................................................................................................................................. 210

Debuxo Artístico II 2º BAC ............................................................................................................................................................................................................. 284

Volume 1º BAC ............................................................................................................................................................................................................................... 375

Técnicas de Expresión Gráfico-Plástica 2º BAC .............................................................................................................................................................................. 393

Deseño 2º BAC ............................................................................................................................................................................................................................... 394

Deseño 3D 2º BAC ......................................................................................................................................................................................................................... 415

1* Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1º ESO

Coordinadores: Magdalena Bouzamayor Paz

Ángel Marino Garrote

ÍNDICE

1. Introdución e contextualización 5

2. Definicións LOMCE 5

3. Competencias Educativas do Curriculo 6

4. Obxectivos Curriculares da ESO 7

5. Estructuración da Materia 9

6. Competencias Crave, Descriptores e Desempeños 9

7. Unidades Temáticas, con indicadores de logro de mínimos, procedementos e instrumentos de avaliación, incidencia das competencias crave e

temporalización 15

1. Procedemntos e instrumentos de avaliación/cualificación para os distintos estándares de aprendizaxe

2. Valoración dos indicadores de logro para os estándares de aprendizaxe

3. Rúbricas de aprendizaxe

4. Determinacións das unidades temáticas

8. Metodoloxía 30

1. Agrupamentos

2. Tempos

3. Estratexias metodolóxicas

9. Secuenciación 32

10. Recursos e materiais 32

1. Espazos

2. Outros recursos

11. Medidas para a inclusión a a atención á diversidade 33

12. Avaliación 33

1. Principios xerais

2. Procedementos e instrumentos de avaliación

3. Avaliación Inicial

13. Criterios de cualificación e medidas de recuperación 35

14. Elementos transversais 37

15. Constancia de informar ao alumnado 38

16. Alumnado coa materia de EPeV de 1º ESO pendente 39

17. Mecanismos de revisión, de avaliación e de modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora. 39

IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas

PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL – 4º ESO 1

1. INTRODUCCIÓN - EDUCACIÓN PLÁSTICA, VISUAL E AUDIOVISUAL 1 ESO

Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e transmisión de ideas e sentimentos,

non cabe dúbida de que, na época na que estamos inmersos, a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da

humanidade.

A materia parte dos bloques impartidos na Educación Primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os

mesmos bloques dos que parte a materia na Educación Secundaria, baixo as denominacións de educación audiovisual, debuxo técnico e expresión artística.

No Bloque 1. Educación audiovisual analízanse as características da linguaxe audiovisual desde o cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean.

Realízase tamén especial fincapé no uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación aplicadas á imaxe.

No Bloque 2. Debuxo Técnico trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre diferentes formas xeométricas e sistemas de representación e aplícanse

estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de distintos deseños.

O Bloque 3. Expresión Plástica experimenta, con materiais e técnicas diversas, na aprendizaxe do proceso de creación. Téntase dar ao alumnado unha maior

autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos para seguir na realización de proxectos artísticos, tanto propios como

colectivos.

No cuarto curso, considerando a madurez do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de Deseño, que vai permitir o coñecemento

dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvemento, desde un punto de vista práctico, dos coñecementos adquiridos no resto de

bloques.

2. DEFINICIÓNS LOMCE



A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:

Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas educativas.

Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-aprendizaxe

intencionalmente planificadas a tal fin.

Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización adecuada de

actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.

Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa educativa e á

adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas educativas ou os programas

en que participe o alumnado.

Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que concretan o que o

estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir graduar o rendemento ou logro

alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.



Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe

lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.

Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e reflexiva,

coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.

Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as

accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados

3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO

En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a

aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar

unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un

importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicos innovadores. A competencia supón unha combinación de

habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan

conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación

activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos

non formais e informais.



Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas as persoas

precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias

crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as

actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas.

As competencias crave do currículo son as seguintes:

Comunicación lingüística (CL).

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).

Competencia dixital (CD).

Aprender a aprender (AA).

Competencias sociais e cívicas (SC).

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).

Conciencia e expresións culturais (CEC).

4. OBXECTIVOS CURRICULARES DA EDUCACIÓN SECUNDARIA



a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais, practicar a tolerancia, a cooperación e a

solidariedade entre as persoas e grupos, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e

homes, como valores comúns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas

da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou

por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como

calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais, así como rexeitar a violencia, os prexuízos

de calquera tipo, os comportamentos sexistas e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación

básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para

identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a

aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, se a houber, na lingua cooficial da Comunidade Autónoma, textos e

mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural.



k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar

a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda

a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á

súa conservación e mellora.

l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.

5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA

Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1º ESO, estrutúranse nos seguintes bloques:

Bloque 1. Expresión plástica.

Bloque 2. Comunicación audiovisual.

Bloque 3. Debuxo técnico.



6. COMPETENCIAS CRAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS

COMPETENCIAS CRAVE DO BLOQUE I : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.

Competencia Descritor Desempeño

Comunicación lingüística. Expresarse con corrección, adecuación e coherencia. Expresa pensamentos, emocións e sentimentos

aplicando estratexias da linguaxe visual.

Comprender e interpretar o sentido das mensaxes e

saber compoñer outras novas.

Describe e interpreta imaxes simbólicas e

abstractas.

Competencia matemática e competencias

básicas en ciencia e tecnoloxía.

Desenvolver e aplicar métodos de análise e

estratexias de organización e resolución de

problemas.

Manexar os coñecementos para comprender a

realidade e interpretar a información.

Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais

adecuados.

Coñece e aplica procesos adecuados para a

produción artística e creativa.

Deduce relacións de significado entre imaxes

tanto reais coma ficticias.

Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.

Competencia dixital. Manexar ferramentas dixitais para a construción de

coñecemento utilizando distintas canles para

transmitilo.

Empregar distintas fontes para a busca de



Coñece expresións artísticas a través de



información seleccionándoas segundo a súa

fiabilidade.

Internet.

Aprender a aprender. Xestionar recursos e xerar estratexias para aprender

en distintos contextos de aprendizaxe.

Experimenta con diferentes materiais e

técnicas.

Planificar os recursos necesarios e os pasos que

cómpre realizar no proceso de aprendizaxe.

Planifica e regula de xeito autónomo o proceso

creativo.

Competencias sociais e cívicas. Desenvolver a capacidade de diálogo cos demais

recoñecendo a diversidade das actividades humanas.

Mostrar dispoñibilidade para a participación activa

en ámbitos de participación establecidos.

Comparte significados simbólicos, sociais e

culturais.

Crea en grupo de xeito colaborador.

Sentido de iniciativa e espírito

emprendedor.

Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover

accións novas asumindo riscos.

Ten iniciativa para experimentar novos

procesos de creación.

Avaliar e tomar conciencia xerando estratexias para a

mellora.

Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser

valorado.

Conciencia e expresións culturais. Apreciar a beleza das expresións artísticas

mostrando respecto cara ao patrimonio cultural e

cara ás persoas que contribuíron ao seu

desenvolvemento.

Coñece e aplica técnicas que utilizan distintos

artistas.



Expresar sentimentos e emocións desde códigos

artísticos.

Comparte, por medio de imaxes, pensamentos

e sentimentos.

COMPETENCIAS CLAVE DO BLOQUE II : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.


Comunicación lingüística. Comprender mensaxes de xeito comprensivo e

crítico.

Interpreta e analiza a información de xeito

crítico.

Expresarse utilizando os recursos apropiados. Crea mensaxes publicitarias.

Crea relatos aproveitando a

complementariedade entre as distintas formas

de expresión e comunicación



Utilizar e aplicar as técnicas e os materiais adecuados. Utiliza técnicas e materiais adecuadamente.

Coñece e aplica as técnicas da sintaxe visual.

Controla secuencias temporais no

desenvolvemento dunha historia.

Competencia dixital. Empregar información obtida a través de medios

tecnolóxicos para elaborar novo coñecemento.

Obtén, rexistra e procesa, de forma responsable

e crítica, a información de Internet adecuada ás



necesidades.

Aprender a aprender. Desenvolver estratexias que favorezan a comprensión

dos contidos.

Analiza estratexias da linguaxe visual.

Tomar conciencia dos procesos aplicando estratexias

para a comunicación e a comprensión.

Adecúa a creación das mensaxes con intención

comunicativa.

Competencias sociais e cívicas. Concibir unha escala de valores propia e actuar

conforme a ela.

Coñece as relacións entre a publicidade e o

consumo.

Coñecer a realidade social e as súas implicacións

persoais.

É consciente da difusión de comportamentos a

través da publicidade.


emprendedor.

Aplicar estratexias para a mellora do pensamento. É capaz de analizar de xeito crítico para

construír cousas novas.

Mostrar iniciativa e actuar con responsabilidade. Toma decisións e asume as súas

responsabilidades.



Conciencia e expresións culturais. Apreciar o patrimonio como fonte de riqueza. Comprende as relacións da globalización no

deseño e na publicidade.

COMPETENCIAS CLAVE DO BLOQUE III : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.


Comunicación lingüística. Comprender o contexto e o sentido de

comunicacións técnicas.

Interpreta imaxes de contido técnico.

Utilizar o vocabulario adecuado, as estruturas

lingüísticas e as normas ortográficas e gramaticais

para elaborar textos escritos e orais.

Comparte coñecemento utilizando vocabulario

específico e adecuado.

Competencia matemática e

competencias básicas en ciencia e

tecnoloxía.

Coñecer e utilizar os elementos matemáticos básicos

seleccionando os datos adecuados para resolver

problemas.

Utiliza medicións e cálculos matemáticos e

xeométricos para a representación obxectiva

das formas e aspectos espaciais da realidade.

Aplicar técnicas e estratexias. Utiliza as ferramentas apropiadas.

Competencia dixital. Empregar distintas fontes para a busca de

información comprendendo e elaborando novo

coñecemento, derivado da información obtida a

través de medios tecnolóxicos.

Rexistra e procesa a información con medios

dixitais.



Manexar e actualizar o uso das novas tecnoloxías

para mellorar o traballo.

Valora a eficacia da tecnoloxía dixital para a

creación e a reprodución de formas.

Aprender a aprender. Xestionar os recursos e as motivacións persoais en

favor da aprendizaxe.

Comprende a necesidade de sistematizar e

estruturar o coñecemento.

Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre

os pasos seguintes en función dos resultados

intermedios, tomando conciencia dos procesos de

aprendizaxe.

Selecciona adecuadamente os trazados e as

operacións para a creación de composicións

xeométricas.

Competencias sociais e cívicas. Aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no

contexto da escola.

Respecta e coida o seu arredor e os materiais

propios e alleos.

Coñecer as actividades humanas, mostrando

dispoñibilidade para a participación activa na vida

cultural e social.

Relaciona as actividades artísticas coa vida

cultural e social.


emprendedor.

Xestionar optimizando o uso de recursos materiais e

persoais para a consecución de obxectivos.

Relaciona elementos de distintos ámbitos.

Mostrar iniciativa e actuar con responsabilidade. Toma iniciativas, achega novas ideas e

planifícase para levalas a cabo.



Conciencia e expresións culturais. Valorar a interculturalidade como unha fonte de

riqueza persoal e cultural.

Valora e respecta distintas expresións culturais.

Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e

da evolución do pensamento científico.

Valora a evolución desde os coñecementos

tradicionais aos avances técnicos e culturais.



7. UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS

COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN

7.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN SISTEMA DE CUALIFICACIÓN

P1. Observación directa do traballo diario.

P2. Valoración cuantitativa do avance

individual (probas obxectivas).

P3. Análise e valoración de tarefas

especialmente creadas para cada unidade

(competencias)

P4. Valoración cualitativa do avance

individual (anotacións e puntualizacións).


colectivo.


colectivo.

I1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades

temáticas.

I2. Avaliación de contidos, probas correspondentes á

unidade.

I3. Avaliación por competencias, tarefas e/ou probas

correspondentes á unidade.

I4. Probas de avaliación externa.

I5. Outros documentos gráficos ou textuais.

I6. Debates e intervencións.

I7. Proxectos persoais ou grupales.

I8. Elaboracións multimedia.

Cualificación cuantitativa:

· Probas de avaliación de contidos.

(Valoración de 0 a 10, segundo indicadores de logro)

Cualificación cualitativa: Terá como clave para o

diagnóstico as rúbricas de estándares de aprendizaxe

correspondentes á unidade temática.

· Tarefas e/ou probas de avaliación por competencias

(caderno, portafolio, láminas, bosquexos, proxectos,

etc.)

· Observación directa (asistencia, actitude,

colaboración, etc.)




A nota final por unidades/bloques será a media das

notas de contidos e competencias.

7.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro, observable e

realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa LOMCE preve para as cualificacións

de avaliacións parciais e final.

Concrétase a escala nos seguintes 6 niveis:

1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD (0-2)



2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D (3-4).

3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente.

Suficiente. S (5).

4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras

accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).

5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable.

N (7-8).

6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb (9-

10).



7.3 RÚBRICAS DE APRENDIZAXE

Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que

miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera Rodríguez). Desde estes criterios

xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao

desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe (Martínez Vermellas).

Usualmente fálase de dous tipos de rúbricas:

- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a uns niveis

globais, non particulares.

- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma xeral, as

rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.

Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do profesorado. Xa

que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre profesores e alumnos e axuda

a entender os mecanismos de aprendizaxes dos alumnos.

Algunhas das características das rúbricas más claramente beneficiosas son:



- Son fáciles de usar polo profesor e de explicar aos alumnos.

(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos, método de

casos, etc.)

- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o profesor espera

que eles saiban facer.

- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións (retroalimentación).

- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados por outras formas

máis tradicionais.

- Facilitan o desenvolvemento das competencias.

- Facilitan a comprensión global dos temas e a internalización das capacidades.

- Axudan aos alumnos a pensar en profundidade.



- Incrementan a obxectividade do proceso evaluador: os criterios son coñecidos de antemán, non poden ser modificados arbitrariamente.

- Serven para avaliar procesos, non só resultados.

- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao profesor.

- Facilitan ao profesor as explicacións aos alumnos sobre as cualificacións ante as revisións destas.



7.4 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS

BLOQUE 1 – EXPRESIÓN PLÁSTICA

Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.

da imaxe: punto, liña e plano.

artistas fan do punto, a liña e o

plano para aplicalo ás propias

creacións

configuradores da

ica e

valora a importancia do punto,

a liña e o plano, analizando de

xeito oral e escrito imaxes e

producións gráfico plásticas

propias e alleas.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

I6

CCEC 1

elemento máis sinxelo na

comunicación visual.

expresivas da liña en relación ao

variacións formais do punto, o

plano e a liña.

ritmos lineais mediante a

observación de elementos

orgánicos na paisaxe, nos

obxectos e en composicións

artísticas, empre-gándoos

S

P1

P2

P3

CAA

2



seu trazado, o seu grosor ou a

súa

velocidade.

elemento compositivo e como

construtor de volume.

como inspiración en creacións

gráfico-plásticas.

punto, a liña e o plano co

concepto de ritmo,

aplicándoos de forma libre e

espontánea.

valor expresivo da liña e o

punto e as súas posibilidades

tonais, aplicando distintos

graos de dureza, distintas

posicións do lapis de grafito

ou de cor (tombado ou

vertical) e a presión exercida

na

aplicación, en composicións a

man alzada, estruturadas

S

S

I1

I2

I3

I6

I7

CSIEE

CCEC

4

2



xeometricamente ou máis

libres e espontáneas.

n

plástica: liña, textura e cor. utilizando distintos elementos

configurativos e recursos gráficos:

liña, puntos, cores, texturas,

claroscuros, etc.

composicións que transmiten

emocións básicas (calma,

violencia, liberdade, opresión,

alegría, tristura, etc.)

utilizando diversos recursos

gráficos en cada caso

(claroscuro, liñas, puntos,

texturas, cores, etc.).

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

I6

I7

CCL 2

elementos.

conceptos de equilibrio,

proporción e ritmo en

composicións básicas

identifica e explica oralmente,

por escrito e graficamente, o

esquema compo-

sitivo básico de obras de arte

e obras propias, atendendo

aos conceptos de equilibrio,

proporción e ritmo.

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

I6

1



composicións básicas con

diferentes técnicas segundo as

propostas establecidas por

escrito.

composicións modulares con

diferentes procedementos

gráfico-plásticos en

aplicacións ao deseño téxtil,

ornamental,

arquitectónico ou decorativo.

obxectos illados e agrupados

do natural ou do ámbito

inmediato, proporcionándoos

en relación coas súas

características formais e en

relación co seu ámbito.

S

S

S

2

2

2

físico e visual. Mestura aditiva e primarias e secundarias. coas cores primarias e secun-

S P1 4



mestura substractiva.

complementarias.

darias, estudando a síntese

aditiva e subtractiva e as cores

complementarias.

P2

P3

I1

I2

I3

-

ficiais. Capacidade expresiva das

texturas.

a texturas visuais mediante as

técnicas de frottage, utilizándoas

en compo-sicións abstractas ou

figurativas.

texturas táctiles a texturas

visuais mediante as técnicas

de frottage, utilizán-

doas en composicións

abstractas ou figurativas.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

2

icas de

debuxo e pintura.

Técnicas plásticas: secas, húmidas

e mixtas.

posibilidades expresivas das

técnicas gráfico-plásticas secas,

húmidas e mixtas: témpera, lapis

de grafito e de cor; colaxe.

propiedade as técnicas

gráfico-plásticas coñecidas

aplicándoas de forma

axeitada ao obxectivo da

actividade.

S

P1

P2

P3

I1

I2

5



de grafito e de cor, creando o

claroscuro en composicións

figurativas e abstractas

mediante a aplicación do lapis

de forma continua en

superficies homo-xéneas ou

degradadas.

coas témperas aplicando a

técnica de diferentes formas

(pinceis, esponxas, goteos,

distintos graos de humidade,

estampaxes, etc.), valorando

as posibilidades expresiva

segundo o grao de opacidade

e a creación de texturas

visuais cromáticas.

como material, manipulándoo,

resgando ou pregando,

creando texturas visuais e

S

S

I3

I7



táctiles, para crear

composicións, colaxes

matéricas e figura

tridimesionais.

PVAB1.7.5. Crea co papel

recortado formas abstractas e

figurativas compóndoas con

fins ilustrativos, decorativos

ou comu-nicativos.

materiais reciclados para a

elaboración de obras de forma

responsable co medio e

aproveitando as súas calidades


espazo de traballo e o seu

material en perfecto orde e

estado, e achégao á aula

S

S



cando é necesario para a

elaboración das actividades.

S

S



BLOQUE 2 – COMUNICACIÓN AUDIOVISUAL



Obx. Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos. P.I. Aval. Compet. (%) Temp.

visual. Iconicidade. Graos de

iconicidade. Imaxe figurativa e

imaxe abstracta.

iconicidade en imaxes presentes no

ámbito comunicativo.

imaxes figurativas de

abstractas.

de iconicidade nunha serie de

imaxes.

distintos graos de iconicidade

baseándose nun mesmo tema.

S

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

I5

I6

I7

I8

1

Símbolos e iconas. imaxes segundo a súa relación

significante-significado: símbolos e

iconas.

símbolos de iconas.

símbolos e iconas.

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

3



I3

I8

expresión. Linguaxe do cómic. aplicando os recursos de adecua-

damente.

cómic utilizando

adecuadamente viñetas e

lendas, globos, liñas cinéticas

e onomatopeas.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

3

características e elementos que

interveñen nela.

elementos que interveñen nun

acto de comunicación.

analiza os elementos que

interveñen en actos de

comuni-cación visual.

S P1

P2

P3

I1

I2

I5

I6

1



comunicación visual e

audiovisual.

ecoñecer as funcións da

comunicación. analiza os elementos que


comunicación audiovisual.

función ou funcións que

predominan en mensaxes

visuais e audiovisuais.

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

I5

I6

1

BLOQUE 3 – DEBUXO TÉCNICO


fundamentais: punto, liñas e

direccións. Posicións relativas

entre rectas: paralelas, cortantes

e perpendiculares.

conceptos espaciais do punto, a

liña e o plano.

que pasan por cada

par de puntos, usando a regra,

e resalta o triángu-

lo que se forma.

S P1

P2

P3

I1

I2

3



I3

cartabón para o trazado de

paralelas, perpendiculares e

rectas a 45º.

rectas, utilizando a escuadra e o

cartabón, despois de repasar pre-

viamente estes conceptos.

paralelas, transversais e

perpendiculares a outra dada,

que pasen por puntos

definidos, utilizando escuadra

e cartabón con suficiente

precisión.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

3

ferencia e círculo. A

circunferencia como lugar

xeométrico básico no plano.

conceptos de circunferencia,

círculo e arco.

circunferencia lobulada de seis

elementos, utilizando o

compás.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

Dividir a circunferencia en dous,

catro, seis ou oito partes iguais,

usando o compás. Realizar

realizando exercicios variados para

familiarizarse con esta ferramenta.

circunferencia en seis partes

iguais, usando o compás, e

S P1

P2

4



motivos decorativos co mane-

xo do compás.

debuxa coa regra o hexágono

regular e o triángulo equiláte-

ro que se posibilita.

P3

I1

I2

I3

Clasificación de

ángulos y posicións relativas.

escuadra e cartabón.

ángulo e bisectriz e a clasifi-cación

de ángulos agudos, rectos e

obtusos.

ángulos de 30º, 45º, 60º e 90º

na escuadra e no cartabón.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

ángulos. Medidas angulares.

Transporte de medidas angú-

lares.

ángulos, e comprender a forma de

medilos.

PVAB3.6.1. Suma ou resta

ángulos positivos ou

negativos con regra e compás.

S P1

P21

P3

I1

I2

I3

1



bisectriz como lugar xeométrico

básico no plano.

bisectriz e o seu proceso de

construción.

bisectriz dun ángulo calquera,

con regra e compás.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1/2

Operacións con segmentos coa

axuda da regra ou utilizando o

compás.

aramente

entre recta e segmento tomando

medidas de segmentos coa regra

ou utilizando o compás.

segmentos, sobre unha recta,

medindo coa regra ou

utilizando o compás.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1/2

n segmen-

to. A mediatriz como lugar


segmento utilizando compás e

regra, e tamén utilizando regra,


mediatriz dun segmento

utilizando compás e regra, e

tamén utilizando regra,


S P1

P2

P3

I1

1/2



I2

I3

Aplicacións do teorema de Thales

para dividir un segmento en

partes iguais e para a escala dun

polígono.

teorema de Thales. segmento en partes iguais,

aplicando o teorema de

Thales.

polígono aplicando o teorema

de Thales.

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

2

eométricos

fundamentais. Circunferencia,

mediatriz, bisectriz e mediana.

-

tricos e definilos. verbalmente ou por escrito,

os exemplos máis comúns de

lugares xeométricos

(mediatriz, bisector, circunfe-

rencia, esfera, rectas

paralelas, planos paralelos,

etc.).

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

I6

4



dos triángulos en

función dos seus lados e dos seus

ángulos. Propiedade

fundamental dos triángulos.

r a clasifica-

ción dos triángulos en función dos

seus lados e dos seus ángulos.

calquera triángulo, observan-

do os seus lados e os seus

ángulos.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

triángulos.

.13. Construir triángulos

coñecendo tres dos seus datos

(lados ou ángulos).

triángulo coñecendo dous

lados e un ángulo, ou dous

ángulos e un lado, ou os seus

tres lados, utilizando

correctamente as

ferramentas.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

3

dos triángulos. Alturas,

medianas, bisectrices e

mediatrices dos triángulos.

puntos e rectas característicos de

un triángulo.

baricentro, o incentro ou o

circuncentro de calquera

triángulo, construíndo

previamente as medianas, as

bisectrices ou as mediatrices

S P1

P2

P3

I1

1



correspondentes. I2

I3

Características e construcción

dun.

ecer as propiedades

xeométricas e matemáticas dos

triángulos rectángulos, e aplicalas

con propiedade á construcción

destes.

triángulo rectángulo

coñecendo a hipotenusa e un

cateto.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

adriláteros:

clasificación e propiedades. cuadriláteros. correctamente calquera

cuadrilátero.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

cuadriláteros.

trucción

máis habituáis de paralelogramos. calquera paralelogramo

coñecendo dous lados

S P1

P2

1



consecutivos e una diagonal. P3

I1

I2

I3

regulares e irregulares.

Clasificación dos polígonos.

función dos seus lados,

recoñecendo os regulares e

irregulares.

correctamente calquera

polígono de tres a cinco lados,

diferenciando claramente si é

regular ou irregular.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1/2

polígonos regulares inscritos

nunha circunferencia.

dos polígonos regulares inscritos

na circunferencia.

correctamente polígonos

regulares de ata cinco lados,

inscritos nunha circunferencia.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

4



8. METODOLOXÍA

8.1 AGRUPAMENTOS:

Temos tres cursos de 1º da ESO cun promedio de 24 alumnos cada un.

8.2 TEMPOS

Dúas horas semanais de matería fanse moi escasas para desenvolver como se desexaría os contidos de este curso. Se temos en conta, ademáis, o período de

adaptación ó cambiar da primaria á secundaria e a ratio temos que axustar os contidos e actividades ó máximo. Darase o maior tempo posible para realizar

as prácticas integramente no aula.

Farase a recomendación de agrupar as horas sempre que sexa posible.

8.3 ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:

Para favorecer a aprendizaxe por competencias:



Traballo en equipo, é dicir cooperativo, todas as actividades en todas as etapas educativas están baseadas na aprendizaxe cooperativa.

Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo.

Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto, e

por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao

grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.

Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autoconocimiento e desenvolvemento de carácter

individual.

Para favorecer o desenvolvemento das unidades:

Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.

Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.

Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na

expresión multimedia (oral, visual e outras).

Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto

individuais como por medio de dinámicas grupais.

Traballos dos alumnos



Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo.

Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán no aula.

Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e

chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións gráfico-plásticas.

9. SECUENCIACIÓN

Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente xustificadas polo

profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas; Participación en actividades ou

concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.

1º Trimestre: Bloque II



2º Trimestre: Bloque III

3º Trimestre: Bloque I

10. RECURSOS E MATERIAIS

10.1 ESPAZOS

Contamos cunha aula de plástica donde os alumnos teñen que compartir mesa. Temos pila para traballar as técnicas húmidas e espazos de almacenaxe.

Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector e con dúas paredes forradas con corcho para expoñer os traballos dos alumnos.

10.2 OUTROS RECURSOS

-O alumnado aportará material gráfico.

-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

- Recursos dixitais



11. MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando aqueles que atendan ós

criterios de agrupamento:

a) Non acadar o nivel de coñecemento.

b) Non ter interese e motivación.

c) Non seguir o ritmo de traballo.

Unha vez detectada na avaliación inicial os agrupamentos flexibles correspondentes, as estratexias didácticas que rexerán a atención da diversidade serán:

1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán revisados e

ampliados nos cursos superiores).

2) Reforzo explicativo na clase.

3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo.e/ou alumno/a

4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria)



Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio dos/s

especialistas do Departamento de Orientación.

12. AVALIACIÓN

12.1 Principios xerais

Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos da ESO, nas avaliacións continua e final da materia de

Educación Plástica Visual e Audiovisual, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas correspondentes do

apartado 7.4 deste documento.

A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino como

dos procesos de aprendizaxe.

Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes cos tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de Profesores e o

Consello Escolar do IES.

Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”.

Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo,

actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva do

alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas unidades.

A definición dos procedemntos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:

-A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.



- Estratexias de participación do alumnado na avaliación dos seus logros, como a autoevaluación, a avaliación entre iguais ou a coevaluación.

- Actividades de tipo colaborativo e desde a colaboración co profesorado na regulación do proceso de ensino-aprendizaxe.

En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e escritas, o

portafolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente.

12.2 Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)

Procedementos:

p1. Observación directa do traballo diario.

p2. Valoración cuantitativa do avance individual (estándares e competencias).

p3. Análise e valoración de tarefas especialmente creadas para cada unidade (estándares e competencias)

p4. Valoración cualitativa do avance individual (anotacións e puntualizacións).

p5. Valoración cuantitativa do avance colectivo.

p6. Valoración cualitativa do avance colectivo.

Instrumentos:

i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades temáticas.

i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.



i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas correspondentes ás unidades.


i5. Outros documentos gráficos ou textuais.

i6. Debates e intervencións.

i7. Proxectos persoais ou grupais.

i8. Elaboracións multimedia.

12.3 Avaliación Inicial

Consistirá nunha proba obxectiva que participará dos contidos dos tres bloques curriculares e doutra proba de debuxo libre, que servirán para valorar

individualmente ao alumno e detectar posibles dificultades e adaptaciones. Tamén nos proporcionará información revelante do grupo para contextualizar e

axustar, se fose o caso, a programación do aula.

1. 13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN

1. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros compenteciais, avaliaranse mediante o mínimo dunha proba obxectiva que se

efectuará ao final de cada avaliación.



2. A parte da avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliaranse coa media aritmética de

todos os exercicios sinalados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.

Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán entregarse nas datas fixadas e deberán realizarse maioritariamente

aula; a demora na entrega e a no realización maiioritariamente no aula e suporá unha rebaixa na cualificación de ata 5 puntos sobre 10 en retrasos non

xustificados. Puntuarase de acordo coa seguinte ponderación:

Conexión e análise conceptual 30%

Resolución de exercicios 50%

Presentación e participación 20%

3. A “Presentación e participación”, que inclúe a colaboración, compromiso coa propia formación, disposición ao esforzo, coidado do material, limpeza,

adecuación ás normas de entrega de traballos, etc., avaliarase mediante a observación directa do alumno-a. De dita observación quedará constancia

no caderno do profesor.

4. A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte.



Probas obxectivas 40%

Traballos-prácticas 60%

5. Recuperación das avaliacións. Para recuperar unha avaliación o alumno deberá ter presentados os traballos prácticos correspondentes a esa

avaliación, repetindo aqueles que lle indique o profesor ou realizando outros alternativos para reforzar así aqueles contidos relacionados cos

estándares de aprendizaxe nos que non acadou un mínimo. O profesor fará un seguimento e tratamento personalizado de cada caso. Ademáis na

proba obxectiva de cada avaliación incluirase unha pregunta relacionada coa parte conceptual e procedimental das avaliacións anteriores para

realizar por todo o alumnado.

A nota da recuperación valorará os resultados das prácticas e o apartado correspondente na proba obxectiva coa mesma ponderación que a nota de

avaliación.

6. A nota de xuño será a media das tres avaliacións. Terase en conta a evolución positiva do alumno ao longo do curso, a súa constancia e compromiso

coa materia.

7. A proba extraordinaria de septembro consistirá nunha proba obxectiva donde se avaliarán tanto os contidos conceptuais coma os procedimentais

desenvolvidos ao longo do curso. Para preparar a proba facilitaraselle ao alumnado os apuntamentos, presentacións e/ou outros materiáis

didácticos que o profesor estime oportunos para preparar a parte conceptual e procedimental desta proba. Co mesmo fin, recomendaranse unha

serie de prácticas voluntarias que non terá que presentar cando realice a proba obxectiva.

A nota da avaliación de setembro será o 100% da nota da proba obxectiva.



2.

3. 14. ELEMENTOS TRANSVERSAIS

Comprensión lectora y expresión oral e escrita.

Comunicación audiovisual.

Educación cívica e constitucional

Emprendimiento.

Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.

O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido comunmente como O

Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes fundamentais, que serán para cada persoa,

os alicerces do coñecemento ao longo da vida:

Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a vivir xuntos,

para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle elementos dos tres

anteriores.

Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia e esta

necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación



para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol conductual e emocional;

disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e expresar os seus sentimentos de maneira

apropiada, facendo seus valores como o respecto, a tolerancia e a honestidade.

Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as persoas, actitudes

democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas

e autónomas, son obxectivos educativos de primeira orde.

Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións adquiren una maior

relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións interpersoais dos estudantes, considera

a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume como tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais

da de ensinar a coñecer.

As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en xogo a carga

emocional e afectiva. A educación emocional comporta a

aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol que permitan

aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo

mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que se dan na

aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.

4. 15. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO

• Ao comenzo do curso o alumnado será informado dos fundamentos da materia e a secuenciación prevista para cada trimestre.



• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia.

• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa con tempo suficiente para adquirilos.

• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores mínimos

esixibles.

• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase

dos resultados dos traballos e probas.

16. ALUMNADO COA MATERIA DE EPV 1º - ESO PENDENTE

Seguindo o calendario de avaliación de pendentes do centro, faranse dous exámenes parciais con contidos conceptuais e procedimentais incluídos na

programación didáctica da materia e curso. Se o/a alumno/a non se presenta, ou non aproba a materia coa media dos dous exámenes parciais, pode

presentarse a un exámen final global en maio.

Para preparar as probas, facilitarase ao alumno/a material didáctico tanto teórico como práctico. Este último será voluntario pero necesario para ir con

certas garantías ás probas obxectivas. As dúbidas que xurdan poden resolverse no Departamento e o alumno/a pode decidir entregar esas prácticas para a

súa corrección aínda que non puntúen.



16.4 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Probas obxectivas ( parciais calendario de pendentes) 50% + 50%

Proba obxectiva final (maio) 100%

17.MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS

ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.

Ao longo de cada avaliación, e especialmente ao final das mesmas, o profesorado da Materia analizará os resultados obtidos polo alumnado e as propias

percepcións no desenvolvemento e axuste programático ás circunstancias específicas de cada grupo, decidindo, en consecuencia, si será convinte a

intervención non axuste da mesma, en base, motivada, aos seguintes aspectos:



- Idoneidade de contidos

- Adecuación na definición dos estándares

- Axuste de temporalización

- Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación

- Propostas de reforzo e recuperación

- Atención á diversidade

De cada un dos posibles aspectos nos que se interveña, deixarase constancia motivada nas follas trimestrais de seguemento de programacións.




1.- INTRODUCCIÓN

.

Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e de transmisión de ideas e sentimentos, non cabe dúbida de que na época na que estamos inmersos/as a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da humanidade.



A materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual parte dos bloques impartidos na educación primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os mesmos bloques dos que parte a materia en ESO, baixo as denominacións de "Educación audiovisual", "Debuxo técnico" e "Expresión artística".

Nos tres primeiros cursos da ESO esta materia estrutúrase en tres bloques: "Expresión plástica", "Comunicación audiovisual" e "Debuxo técnico". En cuarto da ESO os bloques nos que se estrutura a materia son: "Expresión plástica", "Debuxo técnico", "Fundamentos do deseño" e "Linguaxe audiovisual e multimedia".

O bloque de "Expresión plástica" experimenta con materiais e técnicas diversas na aprendizaxe do proceso de creación. Inténtase darlle ao

alumnado unha maior autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos na realización de proxectos artísticos, tanto

propios coma colectivos. Analízanse as características da linguaxe audiovisual desde a cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean.

Faise, tamén, especial fincapé no uso das tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas á imaxe.

No bloque titulado "Debuxo técnico" trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre formas xeométricas e sistemas de representación, e aplícanse estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de deseños.

No cuarto curso, considerando a madureza do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de "Fundamentos do deseño", que vai permitir o coñecemento dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvendo, desde un punto de vista práctico, os coñecementos adquiridos no resto de bloques.



2.- PROGRAMACIÓN:

ACLARACIÓN SOBRE LOS INDICADORES DE LOGRO

Tendo en conta o punto de vista de Gregory Bateson sobre os niveis na educación, pensamos que poden ser útiles indicadores de logro observables e realistas que poden aplicarse ós distintos estándares de aprendizaxe e que poden constituír unha escala manexable.

Estes poderían ser:

1. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe nin no máis mínimo grao. Moi deficiente. MD.



2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D.

3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente. Suficiente. S.

3. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B.

4. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable. N.

5. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb

BLOQUE 1. Expresión plástica

Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe

Grao mínimo de

consecución con

indicador de logro % Compet. Competencias

b

c

d

f

B1.1. Proceso creativo. Métodos

relativos aplicados a procesos de artes plásticas e deseño.

2 sesións B1.1. Coñecer e aplicar os métodos

creativos gráfico-plásticos aplicados a procesos de artes plásticas e deseño.

EPVAB1.1.1. Crea composicións

aplicando procesos creativos sinxelos, mediante propostas por escrito, axustándose aos obxectivos finais.

S

CAA

EPVAB1.1.2. Coñece e aplica

métodos creativos para a elaboración de deseño gráfico, deseños de produto, moda e as súas múltiples

S

CSIEE



g

n

aplicacións

b

d

f

g

n

B1.2. O proceso creativo desde a

idea inicial ata a execución definitiva. 2 sesións B1.2. Crear composicións gráfico-

plásticas persoais e colectivas.

EPVAB1.2.1. Reflexiona e avalía,

oralmente e por escrito, o proceso creativo propio e alleo desde a idea inicial ata a execución definitiva.

S

CSIEE

a

c

d

f

n

B1.3. A imaxe como

representación da realidade. Iconicidade na imaxe gráfica. Niveis de iconicidade.

B1.4. O bosquexo ou

apuntamento como estudo previo ao resultado final.

2 sesións B1.3. Debuxar con distintos niveis de

iconicidade da imaxe.

EPVAB1.3.1. Comprende e

emprega os niveis de iconicidade da imaxe gráfica, elaborando bosquexos, apuntamentos, e debuxos esquemáticos, analíticos e miméticos.

S

CCEC

a

c

d

B1.5. Natureza da cor. Cor luz e

cor pigmento.

B1.6. Temperatura da cor.

5 sesións B1.4. Identificar e diferenciar as

propiedades da cor luz e a cor pigmento.

EPVAB1.4.1. Realiza

modificacións da cor e as súas propiedades empregando técnicas propias da cor pigmento e da cor luz, aplicando as TIC, para expresar sensacións en composicións sinxelas.

S

CSIEE



f

n

B1.7. Simbolismo da cor.

EPVAB1.4.2. Representa con

claroscuro a sensación espacial de composicións volumétricas sinxelas.

S

CSC

EPVAB1.4.3. Realiza

composicións abstractas con diferentes técnicas gráficas para expresar sensacións por medio do uso da cor.

S

CSIEE


Grao mínimo de

consecución con


b

c

f

g

n

B1.8. Materiais e técnicas de

debuxo e pintura.Técnicas plásticas: secas, húmidas e mixtas.

5 sesións

B1.5. Coñecer e aplicar as posibilidades

expresivas das técnicas gráfico-plásticas secas, húmidas e mixtas. Témpera e lapis de grafito e de cor; colaxe.

EPVAB1.5.1. Utiliza con

propiedade as técnicas gráfico-plásticas coñecidas aplicándoas de forma axeitada ao obxectivo da actividade.

S CCL

EPVAB1.5.2. Utiliza o lapis de

grafito e de cor,creando o claroscuro en composicións figurativas e abstractas mediante a aplicación do lapis de forma continua en superficies homoxéneas ou degradadas.

S CCEC

EPVAB1.5.3. Experimenta coas

témperas aplicando a técnica de diferentes formas (pinceis, esponxas, goteos, distintos graos de humidade, estampaxes, etc.), valorando as posibilidades expresivas segundo o

S CCEC



grao de opacidade e a creación de texturas visuais cromáticas.

EPVAB1.5.4. Utiliza o papel como

material, manipulándoo, resgando ou pregando, creando texturas visuais e táctiles para crear composicións, colaxes matéricas e figuras tridimensionais.

S CAA

EPVAB1.5.5. Crea co papel

recortado formas abstractas e figurativas compóndoas con fins ilustrativos, decorativos ou comunicativos.

S CSIEE

EPVAB1.5.6. Aproveita materiais

reciclados para a elaboración de obras de forma responsable co medio e aproveitando as súas calidades gráfico-plásticas.

S CSC

EPVAB1.5.7. Mantén o seu

espazo de traballo e o seu material en orde e estado perfectos, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividades.

S CSC



BLOQUE 2. Comunicación audiovisual


Grao mínimo de

consecución con


a

d

f

B2.1. Percepción visual. Proceso

perceptivo.

B2.2. Constantes perceptivas de

forma, tamaño e cor.

1 sesións B2.1. Identificar os elementos e factores

que interveñen no proceso de percepción de imaxes.

EPVAB2.1.1. Analiza as causas

polas que se produce unha ilusión óptica aplicando coñecementos dos procesos perceptivos.

S

CAA

a

n

B2.3. Ilusións ópticas.

B2.4. Leis ou principios da

Gestalt.

1 sesión

B2.2. Recoñecer as leis visuais da

Gestalt que posibilitan as ilusións ópticas e aplicar estas leis na elaboración de obras propias.

EPVAB2.2.1. Identifica e clasifica

ilusións ópticas segundo as leis da Gestalt.

S

CSC

EPVAB2.2.2. Deseña ilusións

ópticas baseándose nas leis da Gestalt

S

CCEC

e

g

o

B2.5. Imaxe en movemento:

posibilidades expresivas. 2 sesións

B2.3. Coñecer os fundamentos da

imaxe en movemento e explorar as súas posibilidades expresivas.

EPVAB2.3.1. Elabora unha

animación con medios dixitais e/ou analóxicos.

S

CD

a

c

d

B2.6. Linguaxe visual. Signo

visual. Significante e significado. 1 sesión B2.4. Identificar significante e

significado nun signo visual. EPVAB2.4.1. Distingue significante

e significado nun signo visual.

S

CCL



f

h

a

c

f

h

ñ

B2.7. Linguaxe da imaxe.

Aprender a ler a imaxe.

B2.8. Denotación e connotación.

2 sesións B2.5. Describir, analizar e interpretar

unha imaxe,distinguindo os seus aspectos denotativo e connotativo

EPVAB2.5.1. Realiza a lectura

obxectiva dunha imaxe identificando, clasificando e describindo os seus elementos.

S

CCL

EPVAB2.5.2. Analiza unha imaxe,

mediante unha lectura subxectiva, identificando os elementos de significación, narrativos e as ferramentas visuais utilizadas, sacando conclusións e interpretando o seu significado.

S

CCEC

e

l

n

ñ

o

B2.9. Fotografía. A fotografía

como medio de comunicación. 2 sesións

B2.6. Analizar e realizar fotografías

comprenden do e aplicando os fundamentos desta.

EPVAB2.6.1. Identifica

encadramentos e puntos de vista nunha fotografía.

S

CCL

EPVAB2.6.2. Realiza fotografías

con distintos encadramentos e puntos de vista, aplicando diferentes leis compositivas.

S

CD

Obx. Contidos Temp Criterios de Avaliación Estándares de Grao mínimo de

consecución con % Compet. Competencias



aprendizaxe indicador de logro

a

c

d

e

h

B2.10. Linguaxes visual e

audiovisual: funcións e códigos. 4 sesións

B2.7. Utilizar de xeito axeitado as

linguaxes visual e audiovisual con distintas funcións

EPVAB2.7.1. Deseña, en equipo,

mensaxes visuais e audiovisuais con distintas funcións utilizando diferentes linguaxes e códigos, seguindo de xeito ordenado as fases do proceso (guión técnico, storyboard, realización, etc.), e valora de xeito crítico os resultados.

S

CCL

a

c

d

e

o

B2.11. Recursos visuais

presentes en mensaxes publicitarias visuais e audiovisuais.

2 sesións

B2.8. Identificar e recoñecer as

linguaxes visuais apreciando os estilos e as tendencias, valorando ,e respectando do patrimonio histórico e cultural, e gozando del.

EPVAB2.8.1. Identifica os recursos

visuais presentes en mensaxes publicitarias visuais e audiovisuais.

S

CSC

a

c

d

e

B2.12. Publicidade: principais

recursos visuais empregados nela. 3 sesións

B2.9. Identificar e empregar recursos

visuais como as figuras retóricas na linguaxe publicitaria.

EPVAB2.9.1. Deseña unha

mensaxe publicitaria utilizando recursos visuais como as figuras retóricas.

S

CCL



o

a

c

d

f

h

i

B2.13. Cine. O cine como medio

de comunicación. 2 sesións

B2.10. Apreciar a linguaxe do cine

analizando obras de xeito crítico, situándoas no seu contexto histórico e sociocultural, e reflexionando sobre a relación da linguaxe cinematográfica coa mensaxe da obra.

EPVAB2.10.1. Reflexiona

criticamente sobre unha obra de cine, situándoa no seu contexto e analizando a narrativa cinematográfica en relación coa mensaxe.

S

CCEC

e

g

i

B2.14. Linguaxe multimedia como

ferramenta de traballo. 2 sesións

B2.11. Comprender os fundamentos da

linguaxe multimedia, valorar as achegas das tecnoloxías dixitais e ser capaz de elaborar documentos mediante este.

EPVAB2.11.1. Elabora

documentos multimedia para presentar un tema ou proxecto, empregando os recursos dixitais de xeito axeitado.

S

CD



BLOQUE 3. Debuxo técnico


Grao mínimo de

consecución con


b

f

g

B3.1. Lugares xeométricos

fundamentais. Circunferencia, mediatriz, bisectriz e mediana.

2 sesións B3.1. Coñecer lugares xeométricos e

definilos.

EPVAB3.1.1. Explica verbalmente

ou por escrito os exemplos máis comúns de lugares xeométricos (mediatriz, bisectriz, circunferencia, esfera, rectas paralelas, planos paralelos, etc.).

S

CCL

b

f

n

B3.2. Polígonos. Polígonos

regulares e irregulares. Clasificación dos polígonos.

1 sesión B3.2. Clasificar os polígonos en función

dos seus lados, recoñecendo os regulares e os irregulares.

EPVAB3.2.1. Clasifica

correctamente calquera polígono de tres a cinco lados, diferenciando claramente se é regular ou irregular.

S

CAA

b

f

n

B3.3. Construción de polígonos

regulares dado o lado 2 sesións B3.3. Estudar a construción de

polígonos regula res coñecendo o lado.

EPVAB3.3.1. Constrúe

correctamente polígonos regulares de ata cinco lados, coñecendo o lado

S

CMCCT

b

e

f

B3.4. Tanxencias e enlaces.

Propiedades e consideracións xeométricas das tanxencias.

2 sesións B3.4. Comprender as condicións dos

centros e as rectas tanxentes en distintos casos de tanxencia e enlaces.

EPVAB3.4.1. Resolve

correctamente os casos de tanxencia entre circunferencias, utilizando adecuadamente as ferramentas.

S

CMCCT

EPVAB3.4.2. Resolve

correctamente os casos de tanxencia S

CA



g

entre circunferencias e rectas, utilizando adecuadamente as ferramentas.

b

e

f

g

B3.5. Tanxencias e enlaces en

curvas técnicas:óvalos e ovoides. 2 sesións

B3.5. Comprender a construción do

óvalo e do ovoide básicos, aplicando as propiedades das tanxencias entre circunferencias.


correctamente un óvalo regular, coñecendo o diámetro maior.

S

CMCCT

b

f

o

B3.6. Propiedades e

características das tanxencias en óvalos e ovoides.

2 sesións B3.6. Analizar e estudar as propiedades

das tanxencias nos óvalos e nos ovoides.

EPVAB3.6.1. Constrúe varios tipos

de óvalos e ovoides, segundo os diámetros coñecidos.

S

CSIEE

b

f

g

n

B3.7. Enlaces en curvas técnicas.

Espirais: propiedades e características.

2 sesións B3.7. Aplicar as condicións das

tanxencias e enlaces para construír espirais de dous, tres, catro e cinco centros.


correctamente espirais de dous, tres, catro e cinco centros.

S

CMCCT

Obx. Contidos Temp Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe

Grao mínimo de

consecución con




b

f

g

n

B3.8. Redes modulares: cadrada

e triangular.

B3.9. Concepto de simetría, xiro

e translación aplicado as composicións modulares.

2 sesións B3.8. Estudar os conceptos de

simetrías, xiros e translacións aplicándoos ao deseño de composicións con módulos.

EPVAB3.8.1. Executa deseños

aplicando repeticións, xiros e simetrías de módulos.

S

CD

b

f

n

o

B3.10. Representación obxectiva

de sólidos.Introdución aos sistemas de medida e sistemas perspectivos. Vistas diédricas dun sólido.

3 sesións

B3.9. Comprender o concepto de

proxección e aplicalo ao debuxo das vistas de obxectos, con coñecemento da utilidade das anotacións, practicando sobre as tres vistas de obxectos sinxelos e partindo da análise das súas vistas principais.

EPVAB3.9.1. Debuxa

correctamente as vistas principais de volumes frecuentes, identificando as tres proxeccións dos seus vértices e as súas arestas.

S

CMCCT

b

B3.11. Introdución ás

axonometrías e ás súas características. Axonometría cabaleira aplicada a volumes sinxelos

2 sesións B3.10. Comprender e practicar o

procedemento da perspectiva cabaleira aplicada a volumes ele mentais.-

EPVAB3.10.1. Constrúe a

perspectiva cabaleira de prismas e cilindros simples, aplicando correcta mente coeficientes de redución sinxelos -

S

CMCCT

b

f

n

o

B3.12. Axonometría isométrica

aplicada a volumes sinxelos. 2 sesións

B3.11. Comprender e practicar os

procesos de construción de perspectivas isométricas de volumes sinxelos.

EPVAB3.11.1. Realiza

perspectivas isométricas de volumes sinxelos, utilizando correctamente a escuadra e o cartabón para o trazado de paralelas.

S

CCEC







3.- METODOLOXÍA

A materia de EPVA caracterizase por su alto compoñente procedemental; así, a maioría das accións metodolóxicas van destinadas a cos alumnos realicen diversos traballos prácticos, tanto individualmente como en grupo. A realización de dichos traballos leva, en la maioría dos casos, implícitos a aprendizaxe e a consecución dos obxectivos previstos para o curso. Agora ben, debido ao nivel de madureza que pretendese acadar nos alumnos, a materia organizase como algo máis que unha serie de actividades lúdicas que os alumnos leven a cabo en un simple activismo. De tal xeito, todos os traballos programados, levarán un soporte teórico, no cal, explicaranse unha serie de conceptos relacionados con cada tema. A finalidade de este soporte teórico es provocar no alumno diferentes reflexións, inducilo a adquirir as súas propias ideas sobre as imaxes e a linguaxe visual e a realidade que reflicten; fomentar diálogos, debates, chegar a posibles consensos e inculcar o espírito crítico, sempre no respeto ás diferenzas.

Materiais e recursos:

Para o desenvolvemento da programación disponse dunha aula materia con mesas axeitadas, lugares de almacenaxe dos traballos, pilas de auga etc. Utilizarase abundante material audiovisual en distintos soportes e de diversa procedencia: Publicidade, prensa, imaxes do entorno, da historia da arte, os propios traballos dos alumnos, así como aportacións destes … Outros materiais de apoio a docencia cos que se conta son: modelos para o debuxo natural, corpos xeométricos para o debuxo técnico, un tórculo etc. Tamén tense previsto traballar, na medida do posible, cas posibilidades que ofrece os espazos axardinados do propio IES



4.- AVALIACIÓN

A) METODOLOXÍA E PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

O proceso de avaliación levarase a cabo en diferentes momentos:

Avaliación inicial: Realizarase ao comezo do curso e de cada nova fase de aprendizaxee. Permitirá coñecer as circunstancias particulares de cada alumno (coñecementos previos, nivel de desenvolvemento, estereotipos, interese …) á vez que servirá de actividade motivadora. Os resultados da avaliación servirán para planificar o desenvolvemento da materia.

Avaliación formativa: Realizarase durante todo o proceso de enseñanza-aprendizaxe. Permitirá que tanto o alumno como o profesor coñezan o grado de consecución dos obxectivos previstos; así mesmo servirá para detectar os problemas no momento no que surxan e poder aplicar os mecanismos correctores axeitados.

Avaliación conclusiva: Teñe lugar ao termo de cada fase de aprendizaxe. Permitirá comprobar ol nivel dos obxectivos acadados.

No caso de perda do dereito á avaliación continua, para superar o curso, o alumno deberá entregar os traballos obrigatorios, e superar unha proba extraordinaria baseada nos contidos mínimos

B) INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Os instrumentos que utilizaranse para avaliar son:

Observación sistemática do proceso e a actitude e motivación no traballo na aula. Rexistraranse tódolos datos que se consideren oportunos para su valoración (interese, comprensión, destrezas …).



Seguimento dos traballos individuais e colectivos propostos. Intentarase detectar o grado de asimilación dos contidos e corrixiranse os erros así como diversos aspectos a mellorar.

Realización de probas específicas a modo de exame (un por trimestre) que axuden a valorar o nivel de asimilación dos conceptos.

Intentarase manter un diálogo fluído entre o profesor e o alumno.

3* C) CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

1. Os contidos procedementais avaliaranse coa media aritmética de todos os exercicios da clase, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.

Estes exercicios prácticos deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora de entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos en retrasos non xustificados, e puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :

Adecuación ó tema 40 %

Limpeza e presentación 20 %

Creatividade e destreza 40 %

2. Os contidos conceptuais avaliaranse mediante unha ou dúas probas que se efectuarán o longo de cada avaliación.



3. As actitudes avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a na clase : asistencia, comportamento, respostas, forma de traballo, etc..

A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte :

Contidos conceptuais 40 %

Contidos procedementais 40 %

Contidos actitudinais 20 %

Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se acadaron os obxectivos mínimos previstos.

Para a avaliación extraordinaria de setembro, o alumnado que non superase a ordinaria de xuño, realizara unha proba de contidos conceptuais e procedementais que determinará a cualificación.



4* 5.- ATENCIÓN A PENDENTES

5* PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA POR UNIDADES

ÍNDICE

Obxectivos das actividades de recuperación 3

Secuencia de actividades

As imaxes 4

Outras linguaxes e novas tecnoloxías 4

Elementos conceptuais e de relación 4

Representación obxectiva das formas 4

A textura e a cor 4

Espazo e volume 5

Sistemas proxectivos 5

Aclaracións e dúbidas 5

Criterios de cualificación 6



Obxectivos das actividades de recuperación

1. Explorar a realidade visual, mostrando sensibilidade diante das distintas calidades das formas da contorna. (Comp. 1)

2. Coñecer e utilizar a linguaxe específico da área, para enriquecer as súas posibilidades de comunicación. (Comp. 3, 4)

3. Identificar as relacións existentes entre os distintos tipos de linguaxes, e o seu valor para a expresión de vivencias e sentimentos. (Comp. 3, 7)

4. Adquirir autonomía expresiva, superando estereotipos e convencionalismos, e valorando aváncelos no propio proceso creativo (Comp. 5, 7)

5. Realizar obras, planificando os pasos que se han de seguir para lograr os obxectivos propostos. (Comp. 5, 9)

6. Empregar diversas técnicas de expresión plástica e distintos materiais para plasmar as percepcións da contorna. (Comp. 1, 8)

7. Contribuír á conservación do patrimonio cultural, a través do respecto e divulgación das obras de arte. (Comp. 2)

8. Expresarse con creatividade, na descrición das formas do entorno



9. Apreciar as posibilidades expresivas que ofrece a investigación con diversas técnicas plásticas e visuais, valorando o esforzo de superación que supón o proceso creativo.

10. Planificar as fases do proceso de realización dunha obra, analizar as súas compoñentes para axeitalos aos obxectivos que se pretenden conseguir, e revisar ao acabar cada unha das fases.



6* Actividade 1. As imaxes

Contido da actividade Ficha Semana

Lectura de imaxes 1 3ª Out.

Composición de imaxes bidimensionais 2 4ª Out.

Elementos da composición bidimensional: o encadre

3 1ª Nov.

Análises dunha imaxe: lectura e composición 4 1ª Nov.

Análises dunha imaxe artística: proceso de creación

5 2ª Nov.

7* Actividade 2. Outras linguaxes e novas tecnoloxías


Relato e ilustración 6 3ª Nov.

Infografía: texto e imaxe 7 4ª Nov.

Tratamento das imaxes dixitáis 8 1ª Dec.

8* Actividade 3. Elementos conceptuais e de relación




Direccións estructurais 9 2ª Dec.

Composición con liñas: uso das escuadras 10 Vac. Dec.

Proporcións anatómicas 11 Vac. Ene.

Proporcionalidade e escalas 12 2ª Xan.

Entrega de traballos e proba (1 avaliación) 21-25 / Xan.

9* Actividade 4. Representación obxectiva das formas


Construcción de formas regulares 13 4ª Xan.

Construcción de redes modulares 14 1ª Feb

Formas curvas xeométricas 15 2ª Feb.

10* Actividade 5. A textura e a cor




Creación de texturas gráficas 16 3ª Feb.

Escalas de cores 17 4ª Feb.

Cores harmónicas 18 1ª Mar.

Cores frías e cálidas 19 1ª Mar.

11* Actividade 6. Espazo e volume


Indicadores da profundidade 1 20 2ª Mar.

Indicadores da profundidade 2 21 3ª Mar.

Modelado de obxectos 22 4ª Mar.

Desenvolvemento de corpos xeométricos 23 1ª/2ª Abr.

Entrega de traballos e proba (2ª avaliación) 6-10 / Abr.



12* Actividade 7. Sistemas proxectivos


Obtención de vistas 24 3ª Abr.

Proxecto de deseño 25 4ª / Abr.

Identificación de diferentes perspectivas 26 1ª / Mai.

Perspectiva cónica 27 2ª / Mai.

Perspectiva isométrica 28 3ª / Mai.

13* Actividade 8. Aclaracións de dúbidas


Referencias á programación de 3º de ESO Todo o curso

Aclaración dúbidas 29 4ª maio

Entrega de traballos e proba ( 3 avaliación e final)

27-31 / Maio



14* CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN de PENDENTES

1. Os contidos procedementais avaliaranse coa media aritmética de todos os exercicios da clase, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.

Estes exercicios prácticos deberán de entregarse nas datas fixadas ao efecto, a demora de entrega poderá supoñer unha merma de cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :

Adecuación ao tema 40 %


Creatividade e destreza 40 %

2. Os contidos conceptuais avaliaranse mediante unha ou dúas probas que se efectuarán o longo de cada avaliación.

3. Os contidos actitudinais avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a ao longo do proceso de recuperación: asistencia as reunións, respostas, forma de traballo, etc..





Contidos procedementais 40 %

Contidos actitudinais 20 %

A nota final da recuperación será a media da das avaliacións parciais ou a nota do exáme final de recuperación de maio.

Para a avaliación extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a recuperación de xuño, realizaran os traballos propostos polo profesor e unha proba de contidos conceptuais e procedementais proposta polo Departamento, que se cualificará con :


Contidos procedementais (traballos e proba) 50 %






Educación Plástica, Visual e Audiovisual

4º ESO



Profesor y Coordinador : Manuel amable Romero Perez

ÍNDICE

18. Introdución e contextualización ................................................................................................................................................ 5

19. Definicións LOMCE .................................................................................................................................................................. 5

20. Competencias Educativas do Curriculo .................................................................................................................................... 6

21. Obxectivos Curriculares da ESO ............................................................................................................................................. 7

22. Estructuración da Materia ........................................................................................................................................................ 9

23. Competencias Crave, Descriptores e Desempeños ................................................................................................................. 9

24. Unidades Temáticas, con indicadores de logro de mínimos, procedementos e instrumentos de avaliación, incidencia das competencias crave e temporalización ............................................................................................................................ 15

1. Procedemntos e instrumentos de avaliación/cualificación para os distintos estándares de aprendizaxe






25. Metodoloxía ........................................................................................................................................................................... 30

1. Agrupamentos

2. Tempos


26. Secuenciación ........................................................................................................................................................................ 31

27. Recursos e materiais ............................................................................................................................................................. 32

1. Espazos

2. Outros recursos

28. Medidas para a inclusión a a atención á diversidade ............................................................................................................. 32

29. Avaliación ............................................................................................................................................................................... 33






30. Criterios de cualificación e medidas de recuperación ............................................................................................................. 35

31. Elementos transversais .......................................................................................................................................................... 37

32. Constancia de informar ao alumnado ..................................................................................................................................... 38

33. Alumnado coa materia de Debuxo Técnico de 1º BACH pendente ........................................................................................ 39

1. Obxectivos das actividades de recuperación

2. Unidades secuenciadas de contidos

3. Actividades de recuperación

4. Criterios de cualificación

34. Mecanismos de revisión, de avaliación e de modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora. ....................................................................................................................................... 45




PROGRAMACIÓNS 2018-2019– FUNDAMENTOS DA ARTE I – 1º BACH 1

1. INTRODUCCIÓN - EDUCACIÓN PLÁSTICA, VISUAL E AUDIOVISUAL 4 ESO Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e transmisión de ideas e sentimentos, non cabe dúbida de que, na época na que estamos inmersos, a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da humanidade. A materia parte dos bloques impartidos na Educación Primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os mesmos bloques dos que parte a materia na Educación Secundaria, baixo as denominacións de educación audiovisual, debuxo técnico e expresión artística. No Bloque 1. Educación audiovisual analízanse as características da linguaxe audiovisual desde o cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean. Realízase tamén especial fincapé no uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación aplicadas á imaxe. No Bloque 2. Debuxo Técnico trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre diferentes formas xeométricas e sistemas de representación e aplícanse estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de distintos deseños. O Bloque 3. Expresión Plástica experimenta, con materiais e técnicas diversas, na aprendizaxe do proceso de creación. Téntase dar ao alumnado unha maior autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos para seguir na realización de proxectos artísticos, tanto propios como colectivos. No cuarto curso, considerando a madurez do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de Deseño, que vai permitir o coñecemento dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvemento, desde un punto de vista práctico, dos coñecementos adquiridos no resto de bloques.





Currículo: Regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxe para cada un dos ensinos e das etapas

educativas.

Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de

ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.

Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a

realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.

Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa

educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das

etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.



Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que

concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir

graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.

Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o

alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.

Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira

consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.

Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios

preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados

3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias,



integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicos innovadores. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas. As competencias crave do currículo son as seguintes:










4. OBXECTIVOS CURRICULARES DA EDUCACIÓN SECUNDARIA a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.



d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo, os comportamentos sexistas e resolver pacíficamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, se a houber, na lingua cooficial da Comunidade Autónoma, textos e mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada. j) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural. k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar críticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e mellora. l) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.

5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1 eso, estrutúranse nos seguintes bloques:

Bloque 1. Expresión plástica.

Bloque 2. Comunicación audiovisual.

Bloque 3. Debuxo técnico.




COMPETENCIAS CRAVE DO BLOQUE I : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.


Comunicación lingüística. Expresarse con corrección, adecuación e

coherencia.

Expresa pensamentos, emocións e

sentimentos aplicando estratexias da linguaxe

visual.




abstractas.



tecnoloxía.



problemas.




adecuados.








transmitilo.



fiabilidade.




Internet.

Aprender a aprender. Xestionar recursos e xerar estratexias para aprender Experimenta con diferentes materiais e



en distintos contextos de aprendizaxe. técnicas.




creativo.


recoñecendo a diversidade das actividades

humanas.

Mostrar dispoñibilidade para a participación activa en

ámbitos de participación establecidos.


culturais.



emprendedor.





Avaliar e tomar conciencia xerando estratexias para

a mellora.


valorado.




desenvolvemento.


artistas.


artísticos.


e sentimentos.

COMPETENCIAS CLAVE DO BLOQUE II : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.




Comunicación lingüística. Comprender mensaxes de xeito comprensivo e

crítico.

Interpreta e analiza a información de xeito

crítico.

Expresarse utilizando os recursos apropiados. Crea mensaxes publicitarias.

Crea relatos aproveitando a

complementariedade entre as distintas formas

de expresión e comunicación




adecuados.


Coñece e aplica as técnicas da sintaxe visual.

Controla secuencias temporais no

desenvolvemento dunha historia.

Competencia dixital. Empregar información obtida a través de medios

tecnolóxicos para elaborar novo coñecemento.

Obtén, rexistra e procesa, de forma

responsable e crítica, a información de Internet

adecuada ás necesidades.

Aprender a aprender. Desenvolver estratexias que favorezan a

comprensión dos contidos.

Analiza estratexias da linguaxe visual.

Tomar conciencia dos procesos aplicando

estratexias para a comunicación e a comprensión.

Adecúa a creación das mensaxes con

intención comunicativa.

Competencias sociais e cívicas. Concibir unha escala de valores propia e actuar

conforme a ela.

Coñece as relacións entre a publicidade e o

consumo.



Coñecer a realidade social e as súas implicacións

persoais.

É consciente da difusión de comportamentos a

través da publicidade.


emprendedor.

Aplicar estratexias para a mellora do pensamento. É capaz de analizar de xeito crítico para

construír cousas novas.

Mostrar iniciativa e actuar con responsabilidade. Toma decisións e asume as súas

responsabilidades.

Conciencia e expresións culturais. Apreciar o patrimonio como fonte de riqueza. Comprende as relacións da globalización no

deseño e na publicidade.

COMPETENCIAS CLAVE DO BLOQUE III : DESCRITORES E DESEMPEÑOS.


Comunicación lingüística. Comprender o contexto e o sentido de

comunicacións técnicas.

Interpreta imaxes de contido técnico.



Utilizar o vocabulario adecuado, as estruturas

lingüísticas e as normas ortográficas e gramaticais

para elaborar textos escritos e orais.

Comparte coñecemento utilizando vocabulario

específico e adecuado.



tecnoloxía.

Coñecer e utilizar os elementos matemáticos

básicos seleccionando os datos adecuados para

resolver problemas.

Utiliza medicións e cálculos matemáticos e

xeométricos para a representación obxectiva

das formas e aspectos espaciais da realidade.

Aplicar técnicas e estratexias. Utiliza as ferramentas apropiadas.

Competencia dixital. Empregar distintas fontes para a busca de

información comprendendo e elaborando novo

coñecemento, derivado da información obtida a

través de medios tecnolóxicos.

Rexistra e procesa a información con medios

dixitais.

Manexar e actualizar o uso das novas tecnoloxías

para mellorar o traballo. Valora a eficacia da tecnoloxía dixital para a

creación e a reprodución de formas.

Aprender a aprender. Xestionar os recursos e as motivacións persoais en

favor da aprendizaxe.

Comprende a necesidade de sistematizar e

estruturar o coñecemento.

Seguir os pasos establecidos e tomar decisións

sobre os pasos seguintes en función dos resultados

intermedios, tomando conciencia dos procesos de

aprendizaxe.

Selecciona adecuadamente os trazados e as

operacións para a creación de composicións

xeométricas.

Competencias sociais e cívicas. Aplicar dereitos e deberes da convivencia cidadá no

contexto da escola.

Respecta e coida o seu arredor e os materiais

propios e alleos.



Coñecer as actividades humanas, mostrando

dispoñibilidade para a participación activa na vida

cultural e social.

Relaciona as actividades artísticas coa vida

cultural e social.


emprendedor. Xestionar optimizando o uso de recursos materiais

e persoais para a consecución de obxectivos.

Relaciona elementos de distintos ámbitos.

Mostrar iniciativa e actuar con responsabilidade. Toma iniciativas, achega novas ideas e

planifícase para levalas a cabo.

Conciencia e expresións culturais. Valorar a interculturalidade como unha fonte de

riqueza persoal e cultural. Valora e respecta distintas expresións

culturais.

Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e

da evolución do pensamento científico. Valora a evolución desde os coñecementos

tradicionais aos avances técnicos e culturais.



7. UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E

INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN



P1. Observación directa do traballo

diario.




especialmente creadas para cada

unidade (competencias)


individual (anotacións e

puntualizacións).


colectivo.


colectivo.


temáticas.

I2. Avaliación de contidos, probas correspondentes

á unidade.

I3. Avaliación por competencias, tarefas e/ou

probas correspondentes á unidade.












·Tarefas e/ou probas de avaliación por

competencias (caderno, portafolio, láminas,

bosquexos, proxectos, etc.)

· Observación directa (asistencia, actitude,




notas de contidos e competencias, sempre que

ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.




Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro,

observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa

LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.



2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido.

Deficiente. D (3-4).

3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino

repetitivamente. Suficiente. S (5).

4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros

conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).



5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire

innovacións. Notable. N (7-8).

6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos.

Sobresaliente. Sb (9-10).


Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios

preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados” (Torres Gordillo e Perera

Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense

niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe

(Martínez Vermellas).


- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a

uns niveis globais, non particulares.



- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma

xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.

Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do

profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre

profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes

dos alumnos.



(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos,

método de casos, etc.)

- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o

profesor espera que eles saiban facer.

- Os alumnos teñen moita máis información sobre as súas fortalezas e debilidades na materia, que noutro tipo de avaliacións

(retroalimentación).



- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados

por outras formas máis tradicionais.






- Promoven a responsabilidade dos alumnos, que en función dos criterios expostos poden revisar os seus traballos antes de entregalos ao

profesor.




7.4 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS

BLOQUE 1 – EXPRESIÓN PLÁSTICA


imaxe: punto, liña e plano.

artistas fan do punto, a liña e o plano

para aplicalo ás propias creacións

configuradores da

EPVAB1.1.1. Identifica e valora

a importancia do punto, a liña e o

plano, analizando de xeito oral e

escrito imaxes e producións

gráfico plásticas propias e alleas.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

I6

CCEC 1



máis sinxelo na comunicación

visual.

expresivas da liña en relación ao

seu trazado, o seu grosor ou a súa

velocidade.

es do plano como

elemento compositivo e como

construtor de volume.

B1.2. Experimentar coas variacións

formais do punto, o plano e a liña. lineais mediante a observación

de elementos orgánicos na

paisaxe, nos obxectos e en

composicións artísticas, empre-

gándoos como inspiración en

creacións gráfico-plásticas.

punto, a liña e o plano co

concepto de ritmo, aplicándoos

de forma libre e espontánea.

valor expresivo da liña e o

punto e as súas posibilidades

tonais, aplicando distintos

graos de dureza, distintas

posicións do lapis de grafito

ou de cor (tombado ou vertical) e

a presión exercida na

S

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

I6

I7

CAA

CSIEE

CCEC

3

3

2



aplicación, en composicións a

man alzada, estruturadas

xeometricamente ou máis libres

e espontáneas.

expresión

plástica: liña, textura e cor. distintos elementos configurativos e

recursos gráficos: liña, puntos, cores,

texturas, claroscuros, etc.

composicións que transmiten

emocións básicas (calma,

violencia, liberdade, opresión,

alegría, tristura, etc.) utilizando

diversos recursos gráficos en

cada caso (claroscuro, liñas,

puntos, texturas, cores, etc.).

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

I6

I7

CCL 2

Composición: elementos.

aplicar os

conceptos de equilibrio, proporción e

ritmo en composicións básicas

a, identifica

e explica oralmente, por escrito e

graficamente, o esquema compo-

sitivo básico de obras de arte e

obras propias, atendendo aos

conceptos de equilibrio,

proporción e ritmo.

S

P1

P2

P3

I1

I2

1



composicións básicas con

diferentes técnicas segundo as

propostas establecidas por

escrito.

composicións modulares con

diferentes procedementos

gráfico-plásticos en aplicacións

ao deseño téxtil, ornamental,

arquitectónico ou decorativo.

resenta

obxectos illados e agrupados do

natural ou do ámbito inmediato,

proporcionándoos en relación

coas súas características formais

e en relación co seu ámbito.

S

S

S

I3

I6

2

2

2



fenómeno físico

e visual. Mestura aditiva e mestura

substractiva.

complementarias.

primarias e secundarias. coas cores primarias e secun-

darias, estudando a síntese

aditiva e subtractiva e as cores

complementarias.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

4

arti-

ficiais. Capacidade expresiva das

texturas.

texturas táctiles a

texturas visuais mediante as técnicas

de frottage, utilizándoas en compo-

sicións abstractas ou figurativas.

texturas táctiles a texturas

visuais mediante as técnicas de

frottage, utilizán-

doas en composicións abstractas

ou figurativas.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

EC 2

eriais e técnicas de

debuxo e pintura.

Técnicas plásticas: secas, húmidas

e mixtas.

plicar as

posibilidades expresivas das técnicas

gráfico-plásticas secas, húmidas e

mixtas: témpera, lapis de grafito e de

cor; colaxe.

iza con

propiedade as técnicas

gráfico-plásticas coñecidas

aplicándoas de forma

S

P1

P2

P3

5



axeitada ao obxectivo da

actividade.

grafito e de cor, creando o

claroscuro en composicións

figurativas e abstractas mediante

a aplicación do lapis de forma

continua en superficies homo-

xéneas ou degradadas.

perimenta

coas témperas aplicando a

técnica de diferentes formas

(pinceis, esponxas, goteos,

distintos graos de humidade,

estampaxes, etc.), valorando as

posibilidades expresiva segundo

o grao de opacidade e a creación

de texturas visuais cromáticas.

iza o papel

como material, manipulándoo,

resgando ou pregando, creando

texturas visuais e táctiles, para

S

S

I1

I2

I3

I7

CEC



crear composicións, colaxes

matéricas e figura tridimesionais.

recortado formas abstractas e

figurativas compóndoas con fins

ilustrativos, decorativos ou comu-

nicativos.

materiais reciclados para a

elaboración de obras de forma

responsable co medio e

aproveitando as súas calidades


espazo de traballo e o seu

material en perfecto orde e

estado, e achégao á aula cando

é necesario para a elaboración

das actividades.

S

S

AA



S

S



BLOQUE 2 – COMUNICACIÓN AUDIOVISUAL


visual. Iconicidade. Graos de

iconicidade. Imaxe figurativa e

imaxe abstracta.

iconicidade en imaxes presentes no

ámbito comunicativo.

Diferencia

imaxes figurativas de abstractas.

de iconicidade nunha serie de

imaxes.

distintos graos de iconicidade

baseándose nun mesmo tema.

S

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

I5

I6

L

D

1



I7

I8

Símbolos e iconas. imaxes segundo a súa relación

significante-significado: símbolos e

iconas.

símbolos de iconas.

a símbolos

e iconas.

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

I8

3

expresión. Linguaxe do cómic. aplicando os recursos de adecua-

damente.

seña un cómic

utilizando adecuadamente

viñetas e lendas, globos, liñas

cinéticas e onomatopeas.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

3



características e elementos que

interveñen nela.

elementos que interveñen nun acto de

comunicación.

analiza os elementos que

interveñen en actos de comuni-

cación visual.

S P1

P2

P3

I1

I2

I5

I6

1

comunicación visual e audiovisual. comunicación. analiza os elementos que


comunicación audiovisual.

función ou funcións que

predominan en mensaxes visuais

e audiovisuais.

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

I5

I6

D

1



BLOQUE 3 – DEBUXO TÉCNICO


fundamentais: punto, liñas e

direccións. Posicións relativas

entre rectas: paralelas, cortantes

e perpendiculares.

os conceptos espaciais do punto,

a liña e o plano.

rectas que pasan por cada

par de puntos, usando a

regra, e resalta o triángu-

lo que se forma.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

3

cartabón para o trazado de

paralelas, perpendiculares e

rectas a 45º.

rectas, utilizando a escuadra e o

cartabón, despois de repasar pre-

viamente estes conceptos.

paralelas, transversais e

perpendiculares a outra dada,

que pasen por puntos

definidos, utilizando escuadra

e cartabón con suficiente

precisión.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

3

3.3. Circunferencia e círculo.

A circunferencia como lugar

fluidez os

conceptos de circunferencia, unha circunferencia lobulada

S P1 1



xeométrico básico no plano. círculo e arco. de seis elementos, utilizando

o compás.

P2

P3

I1

I2

I3

Dividir a circunferencia en dous,

catro, seis ou oito partes iguais,

usando o compás. Realizar

motivos decorativos co mane-

xo do compás.

realizando exercicios variados

para familiarizarse con esta

ferramenta.

circunferencia en seis partes

iguais, usando o compás, e

debuxa coa regra o hexágono

regular e o triángulo equiláte-

ro que se posibilita.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

MCCT 4

. Ángulos. Clasificación

de ángulos y posicións relativas.

de ángulos con


er o concepto

de ángulo e bisectriz e a clasifi-

cación de ángulos agudos, rectos

e obtusos.

ángulos de 30º, 45º, 60º e 90º

na escuadra e no cartabón.

S P1

P2

P3

I1

I2

SIEE 1



I3

ángulos. Medidas angulares.

Transporte de medidas angú-

lares.

de ángulos, e comprender a forma

de medilos.

resta ángulos positivos ou

negativos con regra e

compás.

S P1

P21

P3

I1

I2

I3

1

bisectriz como lugar xeométrico

básico no plano.

bisectriz e o seu proceso de

construción.

bisectriz dun ángulo calquera,

con regra e compás.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1/2

o de medida.

Operacións con segmentos coa

axuda da regra ou utilizando o

compás.

erenciar claramente

entre recta e segmento tomando

medidas de segmentos coa regra

ou utilizando o compás.

resta segmentos, sobre unha

recta, medindo coa regra ou

utilizando o compás.

S P1

P2

P3

1/2



I1

I2

I3

ediatriz dun segmen-

to. A mediatriz como lugar


segmento utilizando compás e

regra, e tamén utilizando regra,


mediatriz dun segmento

utilizando compás e regra, e

tamén utilizando regra,


S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1/2

de Thales.

Aplicacións do teorema de

Thales para dividir un segmento

en partes iguais e para a escala

dun polígono.

cións

do teorema de Thales. segmento en partes iguais,

aplicando o teorema de

Thales.

polígono aplicando o teorema

de Thales.

S

S

P1

P2

P3

I1

I2

I3

CEC

SIEE

1

2



. Lugares xeométricos

fundamentais. Circunferencia,

mediatriz, bisectriz e mediana.

xeomé-

tricos e definilos. verbalmente ou por escrito,

os exemplos máis comúns de

lugares xeométricos

(mediatriz, bisector, circunfe-

rencia, esfera, rectas

paralelas, planos paralelos,

etc.).

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

I6

4

Clasificación dos triángulos en

función dos seus lados e dos

seus ángulos. Propiedade

fundamental dos triángulos.

. Comprender a clasifica-

ción dos triángulos en función dos

seus lados e dos seus ángulos.

ifica

calquera triángulo, observan-

do os seus lados e os seus

ángulos.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

triángulos.

3. Construir triángulos

coñecendo tres dos seus datos

(lados ou ángulos).

3.1. Constrúe un

triángulo coñecendo dous

lados e un ángulo, ou dous

ángulos e un lado, ou os seus

tres lados, utilizando

correctamente as

S P1

P2

P3

AA 3



ferramentas.

I1

I2

I3

5. Liñas e puntos notables

dos triángulos. Alturas,

medianas, bisectrices e

mediatrices dos triángulos.

4. Analizar as propiedades

de puntos e rectas característicos

de un triángulo.

4.1. Determina o

baricentro, o incentro ou o

circuncentro de calquera

triángulo, construíndo

previamente as medianas, as

bisectrices ou as mediatrices

correspondentes.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

6. Triángulo rectángulo.

Características e construcción

dun.

B3.15. Coñecer as propiedades

xeométricas e matemáticas dos

triángulos rectángulos, e aplicalas

con propiedade á construcción

destes.

5.1. Debuxa un

triángulo rectángulo

coñecendo a hipotenusa e un

cateto.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

7. Cuadriláteros:

clasificación e propiedades.

6. Coñecer os tipos de

cuadriláteros.

6.1. Clasifica


S P1 1



n cuadrilátero. P2

P3

I1

I2

I3

8. Construcción de

cuadriláteros.

7. Executar as construcción

máis habituáis de paralelogramos.

7.1. Constrúe

calquera paralelogramo

coñecendo dous lados

consecutivos e una diagonal.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

1

9. Polígonos. Polígonos

regulares e irregulares.

Clasificación dos polígonos.

8. Clasificar os polígonos

en función dos seus lados,

recoñecendo os regulares e

irregulares.

8.1. Clasifica


polígono de tres a cinco

lados, diferenciando

claramente si é regular ou

irregular.

S P1

P2

P3

I1

I2

1/2



I3

20. Construcción de

polígonos regulares inscritos

nunha circunferencia.

9. Estudar a construcción

dos polígonos regulares inscritos

na circunferencia.

9.1. Constrúe

correctamente polígonos

regulares de ata cinco lados,

inscritos nunha

circunferencia.

S P1

P2

P3

I1

I2

I3

4



8. METODOLOXÍA

8.1 AGRUPAMENTOS:

Temos un curso de 4º da ESO de 20 alumnos.

8.2 TEMPOS



Dúas horas semanais de matería fanse moi escasas para desenvolver como se desexaría os contidos de este curso. Se temos en conta,

ademáis, o período de adaptación ó cambiar da primaria á secundaria e a ratio temos que axustar os contidos e actividades ó máximo. Darase

o maior tempo posible para realizar as prácticas no aula.

Farase a recomendación de agrupar as horas sempre que sexa posible.





Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto, e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.

Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autoconocimiento e desenvolvemento de carácter individual.






Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na expresión multimedia (oral, visual e outras).

Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.




Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións gráfico-plásticas.

9. SECUENCIACIÓN

Tanto a secuenciación das distintas unidades didácticas coma a súa duración poderán ser modificadas atendendo a razóns debidamente

xustificadas polo profesor: Adaptación ás necesidades do grupo; Adecuación tanto aos espazos dispoñibles así coma ás técnicas empregadas;

Participación en actividades ou concursos propostos polo centro ou outras entidades; outros posibles.

1º Trimestre e o mes de xaneiro: Bloque III

2º Trimestre ata a segunda semana de maio: Bloque II

3º Trimestre ata ramatar o curso: Bloque I




10.1 ESPAZOS

Contamos cunha aula de plástica que se queda pequena, donde os alumnos comparten mesa. Temos pila para traballar as técnicas húmidas e

espazos de almacenaxe. Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector. Este curso propoñémonos forrar unha ou dúas

paredes con corcho para expoñer os traballos dos alumnos.

Temos a dificultade de coincidir dous cursos de diferente nivel na mesma hora, polo que ás veces impartimos clase na aula ordinaria e

coordinaremos de tal xeito que poidamos usar a aula de plástica naquelas técnicas húmidas ou modelado que precisamos das pilas e espazos

de almacenaxe.


-O alumnado aportará material gráfico e utilizará o libro de texto de 1º da ESO de Santillana, Perfilies I e II.

-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

- Recursos dixitais






Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando aqueles

que atendan ós criterios de agrupamento:




Unha vez detectada na avaliación inicial os agrupamentos flexibles correspondentes, as estratexias didácticas que rexerán a atención da

diversidade serán:

1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos

primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores).




Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo

sempre en conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.



12. AVALIACIÓN


Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos da ESO, nas avaliacións continua e final

da materia de Educación Plástica Visual e Audiovisual, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas

táboas correspondentes do apartado 7.4 deste documento.

A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de

ensino como dos procesos de aprendizaxe.

Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro

de Profesores e o Consello Escolar do IES.

Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber

facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade,



interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como

a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das

competencias relacionadas coas distintas unidades.





En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e

escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de

avaliación coherente.


Procedementos:







Instrumentos:












Consistirá en tres exercicios que participarán dos contidos dos tres bloques curriculares e servirán para valorar individualmente ó alumno e

detectar posibles dificultades e adaptaciones. Tamén nos proporcionará información revelante do grupo para contextualizar e axustar, se fose o

caso, a programación do aula.

Deseño das probas:

A primeira proba será escrita, cuestións relacionadas coa materia que reflicten os coñecementos do alumno e espectativas .

A segunda proba consistirá en elaborar una imaxe que será portada para a carpeta do alumno donde se traballarán contidos da expresión plástica e a comunicación visual.

A terceira será un exercicio máis técnico donde o alumno terá que medir e debuxar seguindo unhas pautas.

16* 13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN



1. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.

Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora

na entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e

puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :

Conexión en análise conceptual 20 %

Resolución dos exercicios 50 %

Presentación e participación 20 %

2. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante unha ou dúas probas obxectivas que se efectuarán o longo de cada avaliación.

3. A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.

17* En cada unha das dúas avaliacións realizarase como minimo unha proba obxectiva, axustándose en contidos aos traballos e láminas

realizadas.




Probas obxectivas 50 %

Traballos 50 %

Para a superación das avaliacións e aplicación das ponderacións sinaladas, tanto a nota correspondente ás tarefas prácticas como á das

probas obxectivas, debe ter un valor mínimo de 4, en caso contrario, non facerá media e deberá de recuperarse a parte suspensa por

separado.

Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se

acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba obxetiva e se valorará xunto cos traballos

entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a.

A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia.

Si ten dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media

aproba, con nota igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro.

Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizaran

unha proba obxetiva acorde cos contidos da materia.



18*

19*

20*

21*

22* 14. ELEMENTOS TRANSVERSAIS




Emprendimiento.


O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido

comunmente como O Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes

fundamentais, que serán para cada persoa, os alicerces do coñecemento ao longo da vida:

Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a

vivir xuntos, para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle

elementos dos tres anteriores.



Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia

e esta necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación

para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol

conductual e emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e

expresar os seus sentimentos de maneira


Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as

persoas, actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas


Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións

adquiren una maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións

interpersoais dos estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume

como tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer.

As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en

xogo a carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a

aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol

que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo

mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións

que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.



23*

24*

25*

26*

27*

28*

29*

30* 15. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO






• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores

mínimos esixibles.

• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase

dos resultados dos traballos e probas.

16. ALUMNADO COA MATERIA DE EPV 3º - ESO PENDENTE

16.1 OBXECTIVOS DAS ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN

1. Explorar a realidade visual, mostrando sensibilidade diante das distintas calidades das formas da contorna. (Comp. 1)

2. Coñecer e utilizar a linguaxe específico da área, para enriquecer as súas posibilidades de comunicación. (Comp. 3, 4)



3. Identificar as relacións existentes entre os distintos tipos de linguaxes, e o seu valor para a expresión de vivencias e sentimentos. (Comp. 3,

7)

4. Adquirir autonomía expresiva, superando estereotipos e convencionalismos, e valorando aváncelos no propio proceso creativo (Comp. 5, 7)

5. Realizar obras, planificando os pasos que se han de seguir para lograr os obxectivos propostos. (Comp. 5, 9)

6. Empregar diversas técnicas de expresión plástica e distintos materiais para plasmar as percepcións da contorna. (Comp. 1, 8)

7. Contribuír á conservación do patrimonio cultural, a través do respecto e divulgación das obras de arte. (Comp. 2)

8. Expresarse con creatividade, na descrición das formas do entorno

9. Apreciar as posibilidades expresivas que ofrece a investigación con diversas técnicas plásticas e visuais, valorando o esforzo de superación

que supón o proceso creativo.

10. Planificar as fases do proceso de realización dunha obra, analizar as súas compoñentes para axeitalos aos obxectivos que se pretenden

conseguir, e revisar ao acabar cada unha das fases.





16.2 UNIDADES SECUENCIADAS DE CONTIDOS

31*

32* UD 1. Lectura de imaxes


Selección e análise de imaxes 1 3ª / Out.

Composición de imaxes 2 3ª / Out.

Recoñecemento de elementos visuais 3 4ª / Out

Recoñecemento de linguaxes visuais 4 4ª / Out

33* UD 2. Comunicación Visual


Modalidades de comunicación visual 5 4ª / Out.

Análise de elementos das composicións visuais 6 1ª / Nov.



Contextualización de imaxes 7 1ª / Nov.

Análise da publicidade gráfica 8 2ª / Nov.

Clasificación da programación de medios 9 2ª / Nov.

34* UD 3. Percepción e composición


Percepción visual 1 10 3ª / Nov.

Percepción visual 2 11 3ª / Nov.

Estrutura dás imaxes 12 4ª / Nov.

Composicións rítmicas 13 4ª / Nov.

35* UD 4. Técnicas gráfico-plásticas


Escalas monocromáticas 14 1ª / Nov.

Técnica do lapis de grafito 15 1ª / Dec.



Técnica do lapis de cores 16 2ª / Dec.

Técnica húmida 17 3ª / Dec.

Prácticas con técnicas de debuxo 18 3ª / Dec.

36*

37* UD 5. Punto e liña


Debuxo con puntos 19 Vac / Dec.

Debuxo con liñas 20 Vac / Dec..

Valor expresivo das liñas 21 2ª / Xan.

Aplicacións dos puntos en liñas o debuxo 22 2ª / Xan.

Entrega de traballos e proba (1 avaliación) 21-25 / Xan.

38* UD 6. Forma e tamaño




Clasificacións das formas 23 4ª / Xan.

Encaixe das formas 24 4ª / Xan.

Representación do volume 25 1ª / Feb

Elemento visual: tamaño 26 2ª / Feb

Utilización expresiva do tamaño 27 2ª / Feb.

39* UD 7. Textura


Composición con texturas 28 3ª / Feb.

Expresividade das texturas 29 3ª / Feb.

Creación de texturas 1 30 4ª / Feb.

Creación de texturas 2 31 4ª / Feb.

40* UD 8. A cor




Cores dominantes 32 1ª / Mar.

Identificación de imaxes con cores 33 1ª / Mar.

Escalas monocromáticas 34 2ª / Mar.

Círculo cromático 35 2ª / Mar.

Gamas de cores 36 3ª / Mar.

41*

42* UD 9. Imaxes tecnolóxicas


Construcción dunha cámara escura 37 4ª / Mar.

Reportaxe fotográfico 38 1ª / Abr.

Secuencias do movemento 39 2ª / Abr.

Imaxes de ordenador 40 2ª / Abr.



43* Entrega de traballos e proba (2 avaliación) 6-10 / Abr.

44* UD 10. Artes visuais


Creación de murais 41 Vac/4ª / Abr.

Proxectos audiovisuais 42 Vac/4ª / Abr.

Estilos pictóricos e arquitectónicos 43- 44 Vac/4ª / Abr.

45*

46* UD 11. Trazados e formas xeométricas


Liñas paralelas e perpendiculares. Ángulos 45 1ª / Maio

División de circunferencias 46 1ª / Maio

Polígonos estrelados 47 2ª / Maio



47*

48* UD 12. Aclaracións de dúbidas


Referencias á programación do 1º ESO - Todo o curso

Aclaración dúbidas 48 3ª / Maio

Entrega de traballos e proba ( 3 avaliación e final) 27-31 / Maio

16.3 ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN

Realizaranse 1/2 láminas/exercicios por cada unha das unidades didácticas propostas no apartado anterior.



Os traballos serán decididos polo/a profesor/a da materia, que indicará aos alumnos pendentes se farán algún dos traballos previstos

para o resto dos alumnos de curso ordinario, ou lles designará unha tarefa alternativa, indicando sempre a secuenciación e o plazo de

entrega.

49* En cada unha das dúas avaliacións realizarase como minimo unha proba obxectiva, axustándose en contidos aos traballos e láminas

realizadas.



Traballos 50%

Se o/a alumno/a acada a nota de 5 na media ponderada que se señala, en cada unha das dúas avaliacións extraordinaria,

daráselle por recuperada/aprobada a materia. En caso contrario, deberá de efectuar un exámen final (maio).

Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a extraordinaria de xuño,

realizaran unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento.



MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS

DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.

Ao longo de cada avaliación, e especialmente ao final das mesmas, o profesorado da Materia analizará os resultados obtidos polo alumnado e as propias percepcións no desenvolvemento e axuste programático ás circunstancias específicas de cada grupo, decidindo, en consecuencia, si será convinte a intervención non axuste da mesma, en base, motivada, aos seguintes aspectos:

- Idoneidade de contidos - Adecuación na definición dos estándares - Axuste de temporalización - Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación - Propostas de reforzo e recuperación - Atención á diversidade




50* Debuxo Técnico I 1º BAC



Debuxo Técnico I

1º Bacharelato



Debuxo Técnico I

1º Bacharelato



Coordinadores : Magdalena Bouzamayor Paz

Manuel Amable Romero Pérez



ÍNDICE

1. Introdución e contextualización ……………………………………………………………………………………………...4

2. Definicións LOMCE ………………………………………………………………………………………………………......5

3. Obxectivos do Bacharelato ..………………………………………………………………………………………..............6

4. Obxectivos do Debuxo Técnico …………………………………………………………………………………………..….7

5. Competencias crave ..………………………………………………………………………………………………..…….8

6. Contidos Curriculares, Criterios de Avaliación, Estándares de Aprendizaxe e Competencias Crave asociadas aos mesmos …………………………………………………………………………………………………………………....12

7. Organización e distribución dos contidos en unidades temáticas ……………………………………………………..17

8. Traslación de contidos, criterios de avalaiación e estándares de aprendizaxe ás unidades tématicas para a aula, temporalizadas, con definición unitaria de contidos, de obxectivos específicos da materia, de indicadores mínimos de logro e de procedementos e instrumentos de avaliación …………………………………………………………….19

1. Procedementos e instrumentos de Avaliación/Cualificación para as unidades temáticas e/ou bloques de contidos.

2. Valoración dos indicadores de logro.

3. Rúbricas de aprendizaxe.



4. Secuenciación e determinacións das unidades temáticas de aula.

9. Resumo das competencias que se traballan nas unidades temáticas …………………………………………………..36

10. Orientacións metodolóxicas…….…………………………………………………………………………………………….40

11. Materiais e recursos didáctico…..…………………………………………………………………………………………….42

1. Materiais (de alumno e de aula)

2. Estratexias de aplicación dos recursos didácticos

12. Avaliación ……………………………………………………………………………………………………………………43




4. Acreditación de coñecementos de DT-1º BACH para acceder ao DT de 2º de BACH

13. Criterios de cualificación e medidas de recuperación …………………………………………………………………….45

14. Medidas de atención á diversidade…….…………………………………………………………………………………….47



15. Elementos transversais da materia no curso….…………………………………………………………………………….48

16. Constancia de informar ao alumnado………………………………………………………………………………………..50

17. Mecanismos de revisión, de avaliación e de modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora…………………………………………………………………………………………..50



1. INTRODUCIÓN

Segundo indícase no Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, o debuxo técnico ten como finalidade dotar ao alumno das competencias necesarias para poder comunicarse gráficamente con obxectividade. Esta función comunicativa, baseada nunha serie de convencións e normas consensuadas a escala nacional, comunitaria e internacional, permítenos expresar, transmitir, interpretar e comprender ideas ou proxectos dunha forma obxectiva e inequívoca.

O debuxo técnico, por tanto, faise imprescindible como medio de expresión e comunicación en calquera proceso de investigación ou proxecto tecnolóxico que se sirva dos aspectos visuais das ideas e das formas co obxectivo de visualizar e definir con exactitude o que se desexa deseñar e posteriormente producir.

O alumno debe adquirir competencias específicas nos dous niveis de comunicación do debuxo técnico como linguaxe universal: comprender e interpretar información e documentación codificada e representar ou elaborar documentos técnicos normalizados e comprensibles para o destinatarios.es necesario o coñecemento dun conxunto de convencións que están recogidasen as normas para o Debuxo Técnico, que se establecen nun ámbito nacional einternacional.

A materia favorece a capacidade de abstracción para a comprensión denumerosos trazados e convencións, o que a converte nunha valiosa ayudaformativa de carácter xeral.



Ao longo do primeiro curso trabállanse as competencias básicas relacionadas co Debuxo Técnico como lenguaje universal. A tal fin, desenvólvense gradualmente e de forma interrelacionada tres grandes bloque de contidos: Xeometría, Sistemas de representación e Normalización.

O carácter instrumental do debuxo técnico permite o traballo interdisciplinar con outras materias e oriéntaación dos alumnos cara a campos do coñecemento ou estudos superiores.

Convén destacar o papel cada vez máis importante das novas tecnoloxías na sociedade actual. Por elo, inclúese no currículo, non como contido, senón como unha ferramenta, o coñecemento das posibilidades dos programas de deseño asistido por computador.






Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.

Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.

Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.

Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.

Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.



Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.

Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados.

3. OBXECTIVOS DO BACHARELATO

O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior.

O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:

a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.

b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais.



c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.

d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal.

e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma.

f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.

g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación.

h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social.

i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.

j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.

k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.

m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social.

n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.



4. OBXECTIVOS DO DEBUXO TÉCNICO

O ensino do debuxo técnico no bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:

1. Utilizar adecuadamente e con certa destreza os instrumentos e a terminoloxía específica do debuxo técnico.

2. Valorar a importancia que ten o correcto acabado e presentación do debuxo no referido á diferenzación dos distintos trazos que o configuran, a exactitude dos mesmos e a limpeza e coidado do soporte.

3. Considerar o debuxo técnico como unha linguaxe obxectiva e universal, valorando a necesidade de coñecer a súa sintaxe para poder expresar e comprender a información.

4. Coñecer e comprender os principais fundamentos da xeometría métrica aplicada para resolver problemais de configuración de formas no plano.

5. Comprender e empregar os sistemas de representación para resolver problemas xeométricos no espazo ou representar figuras tridimensionales no plano.

6. Valorar a universalidade da normalización no debuxo técnico e aplicar as principais normas UNE e ISO referidas á obtención, posición e anotación das vistas dun corpo.

7. Empregar o esbozo e a perspectiva a man alzada como medio de expresión gráfica e conseguir a destreza e a rapidez necesarias.

8. Planificar e reflexionar, de forma individual e colectiva, sobre o proceso de realización de calquera construcción xeométrica, relacionándose con outras persoas nas actividades colectivas con flexibilidade e responsabilidade.

9. Integrar os seus coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario.



10. Interesarse polas novas tecnoloxías e os programas de deseño, gozando coa súa utilización e valorando as súas posibilidades na realización de planos técnicos.

11. Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida (competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, competencia dixital, aprender a aprender).

12. Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos centíficos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como de afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente (competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, competencia dixital, aprender a aprender, sentido de iniciativa e emprendimiento).

13. Afianzar o espírito emprendedor con actividades de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

14. Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural (conciencia e expresión cultural, competencias sociais e cívicas).

5. COMPETENCIAS CRAVE

No preámbulo do Decreto 86/2015, indícase que en liña coa Recomendación 2006/962/CE do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, o novo modelo educativo debe de basearse na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe.



A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica.

As competencias, por tanto, se conceptualizan como un «saber facer» que se aplica a unha diversidade de contextos académicos, sociais e profesionais. Para que a transferencia a distintos contextos sexa posible resulta indispensable unha comprensión do coñecemento presente nas competencias, e a vinculación deste coas habilidades prácticas ou destrezas que as integran.

A aprendizaxe por competencias favorece os propios procesos de aprendizaxe e a motivación por aprender, debido á forte interrelación entre os seus compoñentes: o concepto apréndese de forma conxunta ao procedemento de aprender o devandito concepto.

Adóptase a denominación de competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que «as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego».

A efectos do presente decreto, as competencias do currículo serán as seguintes:

a) Comunicación lingüística (CCL).

b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

c) Competencia dixita (CD).

d) Aprender a aprender (CAA).

e) Competencias sociais e cívicas (CSC).

f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

g) Conciencia e expresións culturais (CCEC).



Para unha adquisición eficaz dás competencias e a súa integración efectiva non currículo, deberán deseñarse actividades de aprendizaxe integradas que permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe de máis dunha competencia ao mesmo tempo.

As competencias básicas defínense como capacidades relacionadas, de maneira prioritaria, co saber facer; a consideración de funcionalidade e practicidad da competencia non a reduce a un carácter meramente mecánico; o saber facer posúe, tamén, unha dimensión de carácter teórico-comprensivo (compoñentes, claves, tarefas, formas de resolución) e tamén unha dimensión de carácter actitudinal (que permite dispoñer a bagaxe de coñecementos, a súa mobilización e a valoración das opcións). Supoñen, pola súa complexidade, un elemento de formación ao que hai que achegarse, de maneira converxente (desde distintas materias) e gradual (desde distintos momentos e situacións de aprendizaxe -cursos, etapas, ..). O carácter integrador dunha materia como o debuxo técnico fai posible que o seu proceso de ensino/aprendizaxe permita contribuír activamente ao desenvolvemento das competencias básicas. A competencia que se vincula de forma natural a este ámbito de coñecementos é a competencia artística e cultural. A materia proporciona un ámbito de vivencias, relacións e coñecementos que fan posible a familiarización cos diferentes códigos do debuxo técnico. Iso implica ampliar as posibilidades de representación mental e coñecemento e, doutro, as posibilidades de expresión e creación. Desde as primeiras aprenderá a captar, atender, manter a atención, discriminar, relacionar e apreciar os valores estéticos e culturais das producións xeométricas, tanto as propias como as dos demais. Desde as posibilidades expresivas facilítase a comunicación a outros de ideas e sentimentos, a liberación de tensións e a manifestación destas en produtos novos, persoais e orixinais. O dominio desta competencia esixe identificar os elementos básicos, os materiais, soportes, ferramentas do debuxo técnico así como o coñecemento dos seus principios fundamentais. O desenvolvemento desta competencia facilitará a interpretación crítica, por parte do alumno, de imaxes da contorna cultural, sendo sensible ás súas calidades plásticas, estéticas e funcionais. Ademais recoñecerá a importancia dos valores culturais e estéticos do patrimonio que poden apreciarse na contorna autonómica galega, española e universal contribuíndo ao seu respecto, conservación e mellora.

Tamén a materia facilita o desenvolvemento da competencia social e cívica. A expresión e creación no debuxo técnico estimula o traballo en equipo e proporciona situacións propicias a traballar o respecto, a tolerancia, a cooperación e a flexibilidade: contribúese á adquisición de habilidades sociais.



O tratamento da información e a competencia dixital ven enormemente favorecidas polos traballos propios da materia relacionados coa aplicación de recursos gráficos ou informáticos en función do debuxo que se queira realizar e das finalidades do mesmo. Supón utilizar programas que permitan realizar as operacións necesarias para levar a cabo un debuxo técnico desenvolvendo actitudes relacionadas co interese, por parte do alumno, para o seu uso autónomo e en grupo, así como a valoración de forma crítica e reflexiva da numerosa información dispoñible, o interese por utilizala como vehículo de comunicación, e, finalmente, a sensibilidade cara a un uso responsable e seguro.

O debuxo técnico esixe e facilita o desenvolvemento de habilidades relacionadas co pensamento científico: formular hipótese, observar, experimentar, descubrir, reflexionar, analizar, extraer conclusións e xeneralizar. Todo iso implica unha relación clara coa competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, moi enlazadas, na práctica desta disciplina, con aprender a aprender e coa iniciativa e espíritu emprendedor (que supoñen aprender a trazar proxectos, a funcionalizar recursos, a valorar posibilidades, anticipar resultados e avalialos). A evolución nos elementos de percepción e estruturación do espazo a través dos contidos de xeometría e da representación das formas coopera de forma significativa a que o alumnado adquira a competencia matemática. Esta competencia permite utilizar as ferramentas matemáticas na comprensión dos fundamentos da Xeometría métrica; inclúe a identificación e uso de estratexias para utilizar razoamentos, símbolos e fórmulas matemáticas que permitan integrar coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario. Finalmente, a competencia en comunicación lingüística relaciónase co desenvolvemento das habilidades e estratexias para o uso da linguaxe verbal como vehículo para a representación mental e a comunicación na aula á hora de comprender e transmitir informacións vinculadas a datos, conceptos, principios, técnicas, materiais e instrumentos. A lectura de textos relacionados con contidos da materia é esencial tamén: permitirá familiarizarse cos comentarios e valoracións de críticos e creadores de diversos ámbitos (cinema, televisión, arquitectura, pintura, escultura); axudará aos alumnos para comprender, avaliar e forxar un criterio persoal.



6. CONTIDOS CURRICULARES, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS CLAVE ASOCIADAS

BLOQUE 1. Xeometría e Debuxo Técnico

Contidos Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe Competencia

clave

TEMA 1:INSTRUMENTOS DE

DEBUXO

TEMA 2: TRAZADOS

FUNDAMENTAIS

TEMA 3: TRAZADOS

FUNDAMENTAIS NO

PLANO

1. Resolver problemas de configuración de formas poligonales sinxelas no plano coa axuda de útiles convencionais de debuxo sobre taboleiro, aplicando os fundamentos da xeometría métrica de acordo cun esquema “paso a paso” e/ou figura de análise elaborada previamente.

1.1. Deseña, modifica ou reproduce formas baseadas en redes

modulares cadradas coa axuda da escuadra e o cartabón, utilizando

recursos gráficos para destacar claramente o trazado principal

elaborado das liñas auxiliares utilizadas.

1.2. Determina coa axuda de regra e compás os principais lugares

xeométricos de aplicación aos trazados fundamentais no plano

comprobando gráficamente o cumprimento das condicións

establecidas.

1.3. Relaciona as liñas e puntos notables de triángulos, cuadriláteros e

polígonos coas súas propiedades, identificando as súas aplicacións.

1.4. Comprende as relacións métricas dos ángulos da circunferencia e

o círculo, describindo as súas propiedades e identificando as súas

posibles aplicacións.

1.5. Resolve triángulos coa axuda de regra e compás aplicando as

propiedades das súas liñas e puntos notables e os principios

xeométricos elementais, xustificando o procedemento utilizado.

1.6. Deseña, modifica ou reproduce cuadriláteros e polígonos

analizando as relacións métricas esenciais e resolvendo o seu trazado

CSIEE

CMCCT



TEMA 4: ESCALAS

TEMA 5: CONSTRU-

CIÓN DE FORMAS

POLIGONALES I

TEMA 6: CONSTRU-

CIÓN DE FORMAS

POLIGONALES II

TEMA 7: RELACIÓNS

XEOMÉTRICAS

TEMA 8:

TRANSFORMACIÓNS

por triangulación, radiación, itinerario ou relacións de semellanza.

1.7. Reproduce figuras proporcionais determinando a razón idónea

para o espazo de debuxo dispoñible, construíndo a escala gráfica

correspondente en función da apreciación establecida e utilizándoa coa

precisión requirida.

1.8. Comprende as características das transformacións xeométricas

elementais (xiro, translación, simetría, homotecia e afinidade),

identificando as súas invariantes e aplicándoas para a resolución de

problemas xeométricos e para a representación de formas planas.

CAA

CAA

CMCCT

CSIEE



XEOMÉTRICAS

CSIEE

CAA

TEMA 9: TANXENCIAS

TEMA 10: CURVAS

TÉCNICAS

TEMA 11: XEOMETRÍA

2. Debuxar curvas técnicas e figuras planas compostas por circunferencias e liñas rectas, aplicando os conceptos fundamentais de tanxencias, resaltando a forma final determinada e indicando gráficamente a construción auxiliar utilizada, os puntos de ligazón e a relación entre os seus

2. 1. Identifica as relacións existentes entre puntos de tanxencia, centros e radios de circunferencias, analizando figuras compostas por ligazóns entre liñas rectas e arcos de circunferencia.

2. 2. Resolve problemas básicos de tanxencias coa axuda de regra e compás aplicando con rigor e exactitude as súas propiedades intrínsecas, utilizando recursos gráficos para destacar claramente o trazado principal elaborado das liñas auxiliares utilizadas.

2. 3. Aplica os coñecementos de tanxencias á construción de óvalos, ovoides e espirais, relacionando a súa forma coas principais aplicacións no deseño arquitectónico e industrial.

2. 4 Deseña a partir dun bosquexo previo ou reproduce á escala conveniente figuras planas que conteñan ligazóns entre

CMCCT

CAA



elementos. liñas rectas e arcos de circunferencia, indicando gráficamente a construción auxiliar utilizada, os puntos de ligazón e a relación entre os seus elementos

CSIEE

CSIEE

BLOQUE 2. Sistemas de representación


Estándares de aprendizaxe Competencia Clave

TEMA 12: SISTEMAS DE

REPRESENTACIÓN

1. Relacionar os fundamentos e

1.1. Identifica o sistema de representación empregado a partir da análise de debuxos técnicos, ilustracións ou fotografías de obxectos ou espazos, determinando as características diferenciais e os elementos principais do sistema.

CCL



TEMA 13: SISTEMA

DIÉDRICO I

TEMA 14: SISTEMA

DIÉDRICO II

TEMA 15: SISTEMA

DIÉDRICO III

características dos sistemas de representación coas súas posibles aplicacións ao debuxo técnico, seleccionando o sistema adecuado ao obxectivo previsto, identificando as vantaxes e inconvenientes en función da información que se desexe mostrar e dos recursos dispoñibles.

1.2. Establece o ámbito de aplicación de cada un dos principais sistemas de representación, ilustrando as súas vantaxes e inconvenientes mediante o debuxo a man alzada dun mesmo corpo xeométrico sinxelo.

1.3. Selecciona o sistema de representación idóneo para a definición dun obxecto ou espazo, analizando a complexidade da súa forma, a finalidade da representación, a exactitude requirida e os recursos informáticos dispoñibles.

1.4. Comprende os fundamentos do sistema diédrico, describindo os procedementos de obtención das proxeccións e a súa disposición normalizada.

1.5. Comprende o funcionamento do sistema diédrico, relacionando os seus elementos, convencionalismos e notacións coas proxeccións necesarias para representar inequivocamente a posición de puntos, rectas e planos, e resolve problemas de pertenza, intersección e verdadeira magnitude.

1.6. Deseña ou reproduce formas tridimensionais sinxelas, debuxando a man alzada as súas vistas principais no sistema de proxección ortogonal establecido pola norma de aplicación, dispoñendo as proxeccións suficientes para a súa definición e identificando os seus elementos de maneira inequívoca.

1.7. Visualiza no espazo perspectivo formas tridimensionais sinxelas definidas suficientemente polas súas vistas principais, debuxando a man alzada axonometrías convencionais (isometrías e caballeras).

1.8. Determina seccións planas de obxectos tridimensionais sinxelos, visualizando intuitivamente a súa posición mediante perspectivas a man alzada, debuxando as súas proxeccións diédricas e obtendo a súa verdadeira magnitude.

CCL

CD

CMCCT

CAA

CSIEE



CMCCT

CCEC

TEMA 16: SISTEMA DE

PLANOS COTADOS

2. Representar formas tridimensionais sinxelas a partir de perspectivas, fotografías, pezas reais ou espazos da contorna próxima, utilizando o sistema diédrico ou, no seu caso, o sistema de planos acoutados, dispoñendo de acordo á norma as proxeccións suficientes para a súa definición e identificando os seus elementos de

2.5. Comprende o funcionamento do sistema de planos acoutados como unha variante do sistema diédrico que permite rendibilizar os coñecementos adquiridos, ilustrando as súas principais aplicacións mediante a resolución de problemas sinxelos de pertenza e intersección e obtendo perfís dun terreo a partir das súas curvas de nivel

CAA



maneira inequívoca.

TEMA 17: SISTEMA

AXONOMÉTRICO

TEMA 18: SISTEMA DE

PERSPECTIVA CABALEIRA

3. Debuxar perspectivas

de formas

tridimensionais a partir

de pezas reais ou

definidas polas súas

proxeccións

ortogonales,

seleccionando a

axonometría adecuada

ao propósito da

representación,

dispoñendo a posición

dos eixos en función da

importancia relativa das

caras que se desexen

mostrar e utilizando, no

seu caso, os coeficientes

de redución

determinados.

3.1. Realiza perspectivas isométricas de corpos definidos polas súas vistas principais, coa axuda de útiles de debuxo sobre taboleiro, representando as circunferencias situadas en caras paralelas aos planos coordenados como óvalos en lugar de elipses, simplificando o seu trazado.

3.2. Realiza perspectivas cabaleiras de corpos ou espazos con circunferencias situadas en caras paralelas a un só dos planos coordenados, dispoñendo a súa orientación para simplificar o seu trazado

CCEC

CCEC

TEMA 19: SISTEMA CÓNICO

DE PERSPECTIVA LINEAL I

TEMA 20: SISTEMA CÓNICO

4. Debuxar perspectivas cónicas de formas tridimensionais a partir de espazos da contorna ou definidas polas súas proceccións ortogonais, valorando o método seleccionado,

4.1. Comprende os fundamentos da perspectiva cónica, clasificando a súa tipoloxía en función da orientación das caras principais respecto ao plano de cadro e a repercusión da posición do punto de vista sobre o resultado final, determinando o punto principal, a liña de horizonte, os puntos de fuga e os seus puntos de medida.

4.2. Debuxa coa axuda de útiles de debuxo perspectivas cónicas centrais de corpos ou espazos con circunferencias situadas en caras paralelas a un só dos planos coordenados,

CCL

CSIEE



DE PERSPECTIVA LINEAL II

considerando a orientación das caras principais respecto ao plano de cadro e a repercusión da posición do punto de vista sobre o resultado final.

dispoñendo a súa orientación para simplificar o seu trazado.

4.3. Representa formas sólidas ou espaciais con arcos de circunferencia en caras horizontais ou verticais, debuxando perspectivas cónicas oblicuas coa axuda de útiles de debuxo, simplificando a construción das elipses perspectivas mediante o trazado de polígonos circunscritos, trazándoas a man alzado ou coa axuda de persoais de curvas.

CMCCT

BLOQUE 3. Normalización

Contenidos Criterios de evaluación

Estándares de aprendizaxe

TEMA 21: NORMALIZACIÓN

TEMA 22: FORMATOS

1. Valorar a normalización como convencionalismo para a comunicación universal que permite simplificar os métodos de produción, asegurar a calidade dos produtos, posibilitar a súa distribución e garantir a súa utilización polo destinatario final.

1.1. Describe os obxectivos e ámbitos de utilización das normas UNE, EN e ISO, relacionando as específicas do debuxo técnico coa súa aplicación para a elección e dobrado de formatos, para o emprego de escalas, para establecer o valor representativo das liñas, para dispoñer as vistas e para a anotación.

CCL

2. Aplicar as normas

nacionais, europeas e 2.1. Obtén as dimensións relevantes de corpos ou espazos CSIEE



TEMA 23: ACOUTACIÓN

internacionais

relacionadas cos

principios xerais de

representación,

formatos, escalas,

anotación e métodos de

proxección ortográficos

e axonométricos,

considerando o debuxo

técnico como linguaxe

universal, valorando a

necesidade de coñecer a

súa sintaxe, utilizándoo

de forma obxectiva para

a interpretación de

planos técnicos e para a

elaboración de

bosquexos, esquemas,

esbozos e planos.

representados utilizando escalas normalizadas.

2.2. Representa pezas e elementos industriais ou de construción, aplicando as normas referidas aos principais métodos de proxección ortográficos, seleccionando as vistas imprescindibles para a súa definición, dispoñéndoas adecuadamente e diferenciando o trazado de eixos, liñas vistas e ocultas.

2.3. Acouta pezas industriais sinxelas identificando as cotas necesarias para a súa correcta definición dimensional, dispoñendo de acordo á norma.

2.4. Acouta espazos arquitectónicos sinxelos identificando as cotas necesarias para a súa correcta definición dimensional, dispoñendo de acordo á norma.

2.5. Representa obxectos con ocos mediante cortes e seccións, aplicando as normas básicas correspondentes.

CAA

CMCCT

CMCCT

CSIEE



7. ORGANIZACIÓN E DISTRIBUCIÓN DOS CONTIDOS EN UNIDADES TÉMÁTICAS

Os bloques de contidos do Debuxo Técnico I son os reflectidos no decreto 86/2015 (currículo do Bacharelato) e as unidades temáticas correspóndense co Libro de Texto elixido polo Departamento (Debuxo Técnico I de editorial Donostiarra), son:

BLOQUE TEMÁTICO I: XEOMETRÍA E DEBUXO TÉCNICO

TEMA 1: INSTRUMENTOS DE DEBUXO

Características e emprego

TEMA 2: TRAZADOS FUNDAMENTAIS

Recoñecemento da xeometría na natureza e na arte e como instrumento para o deseño

TEMA 3: TRAZADOS FUNDAMENTAIS NO PLANO

Paralelas, perpendiculares, mediatrices. Operacións con ángulos

TEMA 4: ESCALAS

TEMA 5: CONSTRUCIÓN DE FORMAS POLIGONALES I



Triángulos. Rectas e puntos notables dun triángulo

TEMA 6: CONSTRUCIÓN DE FORMAS POLIGONALES II

Cuadriláteros. Polígonos regulares

TEMA 7: RELACIÓNS XEOMÉTRICAS

Proporcionalidade, semellanza, igualdade e equivalencia

TEMA 8: TRANSFORMACIÓNS XEOMÉTRICAS

Translación, xiro, simetría, homotecia e afinidade

TEMA 9: TANXENCIAS

TEMA 10: CURVAS TÉCNICAS

Óvalo, ovoide, espiral e voluta. Trazado como aplicación de tangencias

TEMA 11: XEOMETRÍA

Aplicacións da xeometría. Xeometría e novas tecnoloxías



BLOQUE TEMÁTICO II: SISTEMAS DE REPRESENTACIÓN

TEMA 12: SISTEMAS DE REPRESENTACIÓN

Fundamentos e características máis importantes de cada un deles

TEMA 13: SISTEMA DIÉDRICO I

Representación do punto, a recta e o plano

TEMA 14: SISTEMA DIÉDRICO II

Intersección de planos e de recta con plano

TEMA 15: SISTEMA DIÉDRICO III

Paralelismo, perpendicularidade e distancias. Verdadeiras magnitudes

TEMA 16: SISTEMA DE PLANOS ACOUTADOS

TEMA 17: SISTEMA AXONOMÉTRICO

TEMA 18: SISTEMA DE PERSPECTIVA CABALEIRA



TEMA 19: SISTEMA CÓNICO DE PERSPECTIVA LINEAL I

Representación do punto, a recta e o plano

TEMA 20: SISTEMA CÓNICO DE PERSPECTIVA LINEAL II

Representación de superficies poliédricas e de revolución. Trazado de perspectivas de exteriores e de interiores

BLOQUE TEMÁTICO III: NORMALIZACIÓN


Principios xerais de representación. Liñas normalizadas

TEMA 22: FORMATOS

Encartado para archivadores A4. Arquivo e reprodución de planos

TEMA 23: ANOTACIÓN

Cortes e seccións





8. TRASLACIÓN DE CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AS UNIDADES TEMÁTICAS PARA A AULA, TEMPORALIZADAS, CON DEFINICIÓN UNITARIA DE CONTIDOS, DE OBXECTIVOS ESPECÍFICOS DA MATERIA, DE INDICADORES MÍNIMOS DE LOGRO E DE PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.

8.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA AS UNIDADES TEMÁTICAS E/OU OS BLOQUES DE CONTIDOS.






p5. Valoración cuantitativa do avance










Cualificación cualitativa: Terá como clave para o diagnóstico as rúbricas e tarefas correspondentes ás unidades.

·Rúbricas e/ou tarefas de avaliación por competencias (caderno, portafolio, láminas, bosquexos,

proxectos, etc.)

· Observación directa (asistencia, actitude, etc.)



colectivo.


i7. Proxectos persoais ou grupales.



A nota final por unidade/bloque será a media das

notas cuantitativas e cualitativas, sempre que ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.

8.2 VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO

Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro, observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.






3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente. Suficiente. S (5).

4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).

5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable. N (7-8).

6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb (9-10).


Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados”



(Torres Gordillo e Perera Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe (Martínez Vermellas).


- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a uns niveis globais, non particulares.

- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.

Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes

dos alumnos.



(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos, método de casos, etc.)



- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o profesor espera que eles saiban facer.


- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados por outras formas máis tradicionais.










8.4 SECUENCIACIÓN E DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS DE AULA

UNIDADE 1. INSTRUMENTOS

Temporalización en sesións de 50 min: 2



DE DEBUXO

Contidos Obxectivos Indicadores de logro / Crit. Avaliación / Referentes R.A.

Mínimos Inst aval

O papel e as súas clases.

O lapis. O sacapuntas. O portaminas. O estoxo e o afiador de minas.

A goma de borrar.

A escuadra e o cartabón.

A regra.

O transportador de ángulos.

O compás.

Os estilógrafos.

Coñecer os diversos instrumentos empregados na confección dun debuxo técnico. As súas características e a forma de emprego.

Utilizar as diferentes técnicas gráficas cun emprego adecuado de instrumentos e materiais.

Comprender a forma de conservar os instrumentos en perfecto estado.

Comprender a importancia que ten o manexo correcto do cartabón e da escuadra para o trazado de paralelas, perpendiculares e ángulos.

Distinguir as características e o modo de emprego dos instrumentos de debuxo.

Manexar adecuadamente os instrumentos e materiais.

Coñecer e conservar en perfecto estado os instrumentos de debuxo.

Utilizar con destreza e precisión o cartabón e a escuadra para o trazado de paralelas, perpendiculares e ángulos

S

S

S

S

p1

p3

i1

i3



UNIDADE 2. TRAZADOS FUNDAMENTAIS



Mínimos Inst aval

Recoñecemento da xeometría na natureza.

Identificación de estruturas xeométricas na arte.

A xeometría como instrumento para o deseño gráfico, industrial e arquitectónico.

Coñecer a importancia e significación da xeometría na natureza e aprender a valorala.

Observar e recoñecer a xeometría en diferentes formas naturais: animais, minerais, flores, froitas, etc.

Identificar e distinguir as estruturas xeométricas empregadas e utilizadas nas obras artísticas das diferentes épocas e autores.

Apreciar e valorar a xeometría como base e instrumento fundamental no deseño gráfico, industrial e arquitectónico.

Recoñecer e valorar a transcendencia da xeometría na natureza.

Identificar diferentes formas e estruturas xeométricas na natureza.

Buscar obras artísticas de diferentes épocas e artistas onde aparecen estruturas xeométricas.

Avaliar a importancia da

S

S

S

p1

p3

i1

i3



xeometría como instrumento para o deseño.

S

UNIDADE 3. TRAZADOS FUNDAMENTAIS NO PLANO



Mínimos Inst aval

Elementos xeométricos.

Signos xeométricos.

Lugar xeométrico e as

Distinguir os elementos xeométricos.

Coñecer os principais signos xeométricos.

Comprender e utilizar o concepto de lugar xeométrico.

Recoñecer os diferentes elementos xeométricos.

Determinar, con axuda dos instrumentos de debuxo, os

S

S

p1

p2



súas aplicacións.

Operacións con segmentos.

Ángulos. Clases de ángulos e a súa construción. Operacións con ángulos.

Elaboración de formas baseadas en redes modulares.

Resolver problemas de operacións con segmentos, trazado da mediatriz dun segmento, de perpendi¬culares, construción de ángulos co compás e cos persoais e determinación de bisectrices.

Coñecer o modo de obter formas baseadas en redes modulares

principais lugares xeométricos de aplicación aos trazados fundamentais no plano

Realizar, utilizando escuadra e cartabón e compás, operacións con segmentos e con ángulos.

Resolver problemas xeométricos sinxelos nos que interveñan, paralelas, perpendiculares,

mediatrices, bisectrices.

Deseñar, modificar ou reproducir formas baseadas en redes modulares

S

S

S

p3

i1

i2

i3



UNIDADE 4. ESCALAS



Mínimos Inst aval

Proporcionalidade

Escalas.

Clases de escalas.

..

Adquirir con claridade o concepto de "escala".

Construir unha escala gráfica e aplicala.

Debuxar planos sinxelos con escalas

Comprender o concepto de escala.

Debuxar diferentes escalas gráficas e aplicarlas a exercicios concretos.

Reproducir figuras proporcionais empleando a escala máis axeitada ao

S

S

p1

p2

p3

i1



formato utilizado.

S

i2

i3

UNIDADE 5. CONSTRUCCIÓN DE FORMAS POLIGONAIS I



Mínimos Inst aval

Triángulos. Definición e clasificación.

Rectas e puntos notables do triángulo.

Adquirir o concepto de triángulo.

Coñecer as súas clases e características, así como os conceptos de altura, mediana, mediatriz dun lado, bisectriz dun ángulo e puntos notables.

Distinguir os diferentes tipos de triángulos.

Trazar os puntos e rectas notables dun triángulo.

S

S

p1

p2



Construción de triángulos..

..

Aprender a construír un triángulo a partir duns datos nos casos máis sinxelos.

Debuxar, con axuda da escuadra, o cartabón e o compás, triángulos a partir de diferentes datos: lados, ángulos, rectas e puntos notables.

S

p3

i1

i2

i3

UNIDADE 6. CONSTRUCCIÓN DE FORMAS POLIGONAIS II



Mínimos Inst aval

Cuadriláteros. Definición, clasificación e propiedades.

Coñecer o concepto de cuadrilátero, as súas clases e propiedades.

Comprender o concepto de cuadrilátero e as súas propiedades.

S

p1

p2



Cadrado, rectángulo, rombo, romboide, trapecio e trapezoide.

Polígonos. Definición e as súas clases.

División da circunferencia en partes iguais.

Construción de polígonos regulares a partir do lado...

Aprender a construír os seguintes cuadriláteros: cadrado, rectángulo, rombo, romboide e trapecio.

Aprender a dividir a circunferencia en partes iguais e a inscribir polígonos regulares nunha circunferencia.

Construír un polígono regular de n lados a partir do lado

Distinguir cada un dos cuadriláteros e recoñecer as súas propiedades.

Debuxar os principais cuadriláteros.

Dividir a circunferencia en partes iguais e inscribir na mesma polígonos regulares.

Debuxar polígonos regulares de n lados a partir do lado.

S

S

S

S

p3

i1

i2

i3

i5



UNIDADE 7. RELACIÓNS XEOMÉTRICAS



Mínimos Inst aval

Razón. Cuarto proporcional, terceiro e medio proporcional.

Condicións que deben cumprir as figuras semellantes, iguais e equivalentes.

Semellanza. Construción de figuras semellantes.

Igualdade. Construción de figuras iguais.

Coñecer as leis ou relacións xeométricas que poden presentar dúas figuras planas entre si.

Comprender cando dúas figuras son iguais, proporcionais (semellantes) ou equivalentes e cales son as condicións que deben cumprir ambas para que existan estas relacións.

Aprender a aplicar estes conceptos na construción de figuras semellantes, iguais e equivalentes.

Comprender as leis ou relacións xeométricas que poden existir entre dúas figuras planas e recoñecer cada unha delas.

Debuxar, tendo en conta as condicións que debe cumprir, cada unha destas relacións (semellanza, igualdade e equivalencia).

Aplicar as relacións xeométricas no deseño e construción de formas planas

S

S

p1

p2

p3

i1

i2

i3



Equivalencia. Construción de figuras equivalentes

S

UNIDADE 8. TRANSFORMACIÓNS XEOMÉTRICAS



Mínimos Inst aval

Transformacións xeométricas.

Translación no plano.

Xiro ou rotación.

Coñecer en que consisten os movementos no plano (trasla¬ción, xiro, simetría, homotecia e afinidade).

Aprender a construír estas trasformaciones.

Valorar a importancia destas trasformaciones

Comprender as características das transformacións xeométricas elementais.

Resolver problemas xeométricos sinxelos nos que interveñan todo tipo de polígonos e crear formas a partir deles, utilizando as

S

S

p1

p2

p3



Simetría. Clases de simetrías.

Homotecia.

Afinidade.

Elementos invariantes nas trasformaciones.

xeométricas para elaborar solucións razoadas ante problemas xeométricos no plano e no espazo.

Coñecer e comprender o concepto de elemento invariante nunha trasformación xeométrica..

transformacións do plano.

Identificar as invariantes das transformacións xeométricas.

S

i1

i2

i3

UNIDADE 9. TANXENCIAS



Mínimos Inst aval



Posicións relativas de recta e circunferencia e de dúas circunferencias.

Consideracións sobre circunferencias.

Trazado de rectas tanxentes a circunferencias e de circunferencias tanxentes a rectas.

Trazado de circunferencias tanxentes a outras circunferencias.

Ligazóns de liñas.

Coñecer as diferentes posicións relativas entre rectas e circunferencias.

Resolver os problemas máis sinxelos de tanxencias que se presentan na práctica do debuxo técnico.

Coñecer o procedemento para determinar os puntos de tanxencia e para a correcta unión das liñas..

Distinguir as posicións relativas de recta e circunferencia e de dúas circunferencias.

Identificar as relacións existentes entre puntos de tangencia, centros e radios de circunferencias.

Analizar figuras compostas por ligazóns entre liñas rectas e arcos de circunferencia.

Deseñar e resolver formas sinxelas nas que interveñan problemas de tangencias e ligazóns entre rectas, circunferencias ou ambas

aplicando con rigor e exactitude a súas propiedades.

S

S

S

S

p1

p2

p3

i1

i2

i3

i5



UNIDADE 10. CURVAS TÉCNICAS



Mínimos Inst aval

Óvalo. Construcción de óvalos.

Ovoide. Construcción de ovoides.

Voluta. Construcción de la voluta.

Construcción de la espiral de

Arquímedes.

Coñecer a forma destas curvas, as súas características, elementos e arcos que as forman.

Recoñecer e distinguir a presenza destas curvas na realidade, apreciando a beleza que encerra a súa xeometría, e descubrir as súas aplicacións nas distintas ramas da ciencia e da tecnoloxía

Adquirir destreza no trazado destas curvas técnicas.

Identificar a forma de cada unha das curvas técnicas e distinguir os elementos e arcos que as configuran.

Aplicar os coñecementos de tanxencias á construción de óvalos, ovoides e espirais, relacionando a súa forma coas principais aplicacións no deseño arquitectónico e industrial.

S

S

p1

p2

p3

i1

i2



La hélice cilíndrica

i3

i5

UNIDADE 11. APLICACIÓNS XEOMÉTRICAS



Mínimos Inst aval

Aplicacións da xeometría ao deseño

Coñecer e valorar as principais aplicacións da xeometría ao diseño arquitectónico e industrial.

Identificar e apreciar as diversas e variadas aplicacións

S p1



arquitectónico e industrial.

Xeometría e novas tecnoloxías.

Aplicacións de debuxo vectorial en 2D. Programas de deseño vectorial.

Conocery familiarizarse coas técnicas de deseño vectorial, os programas de deseño asistido por computador e as posibilidades destas aplicacións.

da xeometría ao deseño arquitectónico e industrial.

Avaliar a importancia das novas tecnoloxías e a súa relación coa xeometría.

Recoñecer as diferentes aplicacións de debuxo vectorial en 2D e a súa achega ao debuxo técnico.

Realizar prácticas con programas de deseño vectorial.

S

S

S

p2

p3

i1

i2

i3

i5

i6



i7

UNIDADE 12. SISTEMAS DE REPRESENTACIÓN



Mínimos Inst aval

Sistemas de representación. Fundamentos e características.

Os sistemas de representación na arte.

Evolución histórica dos sistemas de representación.

Recoñecer os cinco principais sistemas de representación, os seus fundamentos e características.

Coñecer e valorar a evolución e significación dos sistemas de representación.

Diferenciar o ámbito de aplicación e as vantaxes e inconvenientes dos sistemas de representación.

Identificar o sistema de representación empregado a partir da análise de debuxos técnicos, ilustracións e obras artísticas.

Apreciar as achegas realizadas por diferentes personaxes históricos na evolución dos sistemas de representación.

S

S

p1

p2

p3

i1



Os sistemas de representación e o debuxo técnico: ámbito de aplicación, vantaxes e inconvenientes.

Sistemas de representación e novas tecnoloxías.

Aplicacións de debuxo vectorial en 3D.

Coñecer e familiarizarse cos programas de deseño asistido por computador 3D e as posibilidades destas aplicacións..

Establecer o ámbito de aplicación de cada un dos sistemas de representación e as súas vantaxes e inconvenientes

Seleccionar o sistema de representación idóneo en función do obxecto para representar.

Avaliar a importancia das novas tecnoloxías e a súa relación cos sistemas representación.

Recoñecer as diferentes aplicacións de debuxo vectorial en 3D e a súa achega ao debuxo técnico.

S

S

S

i2

i3

i5

i6

i7



S

UNIDADE 13. SISTEMA DIÉDRICO I



Mínimos Inst aval

Fundamentos do sistema diédrico. Reversibilidad do sistema.

Representación e identificación de puntos.

Coñecer os fundamentos do sistema diédrico.

Solucionar problemas de representación no sistema diédrico de puntos, rectas e planos.

Coñecer o procedemento para obter as proxeccións

Comprender os fundamentos do sistema diédrico e describir os procedementos de obtención das proxeccións.

Representar inequivocamente puntos, rectas e planos.

S

p1

p2

p3



Representación e identificación de rectas.

Representación e identificación de planos.

Proxeccións de figuras planas contidas nun plano.

dunha figura plana contida nun plano.

(Nota: No Bloque III (Normalización), concretamente na UT 21, desenvólvense con máis detalle e amplitude os principios xerais de representación de obxectos tridimensionais (sólidos) en soportes bidimensionais:vistas diédricas, vistas necesarias, denominación, elección e posición relativa das vistas dunha peza).

Resolver problemas de pertenza de puntos en rectas, e de ambos en planos.

Determinar as proxeccións dunha figura plana contida nun plano.

S

S

S

i1

i2

i3

i5

UNIDADE 14. SISTEMA




DIÉDRICO II


Mínimos Inst aval

Intersección. Casos.

Determinación da intersección de dous planos.

Trazado da intersección de recta unha con plano.

Proxeccións de figuras planas contidas nun plano.

Coñecer os casos de interseccións.

Resolver os problemas de intersección de dous planos e dunha recta cun plano.

Representar a recta de intersección de dous planos.

Representar o punto de intersección dunha recta cun plano.

S

S

p1

p2

p3

i1

i2

i3

UNIDADE 15. SISTEMA




DIÉDRICO III


Mínimos Inst aval

Paralelismo. Trazado de rectas paralelas, de planos paralelos e de recta paralela a un plano.

Perpendicularidade. Trazado da recta perpendicular a un plano, dun plano perpendicular a unha recta, de rectas entre si e de dous planos

Distancias. Verdadeiras magnitudes..

Coñecer a condición de paralelismo entre rectas e entre planos.

Comprender e dominar o teorema das tres perpendiculares para a resolución de problemas de perpendicularidad.

Coñecer os procedementos para determinar as distancias entre diferentes elementos xeométricos.

Resolver problemas de paralelismo.

Representar a recta perpendicular a un plano.

Determinar as proxeccións diédricas dun plano perpendicular a unha recta.

Representar rectas e planos perpendiculares entre si.

Identificar con exactitude verdadeiras magnitudes.

S

S

S

p1

p2

p3

i1

i2

i3



S

UNIDADE 16. SISTEMA DE PLANOS ACOTADOS



Mínimos Inst aval

Fundamentos do sistema de planos acoutados.

Definicións e aplicacións.

Representación de puntos, rectas e planos.

Coñecer os fundamentos , definiciones e aplicacións do sistema de planos acoutados.

Solucionar problemas de representación no sistema de planos acoutados de puntos, rectas e planos.

Coñecer o procedemento para obter debuxos

Comprender os fundamentos do sistema de planos acoutados e describir os procedementos de obtención das proxeccións.

Identificar diferentes aplicacións do sistema de planos acoutados

S

S

p1

p2

p3



Proxeccións da recta intersección de dous planos.

Representación das pendentes dun tellado.

Superficies e perfís topográficos.

Debuxos topográficos.

topográficos.


Resolver problemas de representación das pendentes dun tellado.

Representar no sistema de planos acoutados debuxos topográficos sinxelos. .

S

S

S

S

S

i1

i2

i3



UNIDADE 17. SISTEMA AXONOMÉTRICO



Mínimos Inst aval

Fundamentos do sistema axonométrico ortogonal.

Sistema axonométrico isométrico.

Escala isométrica

Representación do punto,

Proxeccións de rectas.

Representación do plano.

Perspectiva axonométrica isométrica da circunferencia.

Aplicación do óvalo isométrico como

Coñecer os fundamentos do sistema x onométrico.

Coñecer o procedemento para a construción da escala isométrica, a disposición dos eixos e a utilización do coeficiente de redución no sistema isométrico.

Solucionar problemas de representación no sistema diédrico de puntos, rectas e planos.

Debuxar o óvalo isométrico como representación simplificada de formas circulares..

Realizar perspectivas isométricas de formas tridimensionales a partir de pezas reais ou definidas polas súas proxeccións ortogonales..

Comprender os fundamentos do sistema diédrico e describir os procedementos de obtención das proxeccións.


Debuxar a perspectiva isométrica da circunferencia.

Representar circunferencias situadas nos planos do sistema como óvalos en lugar de elipses.

Visualizar pezas sinxelas, dadas as vistas diédricas, mediante a súa perspectiva isométrica.

S

S

S

S

S

p1

p2

p3

i1

i2

i3



representación simplificada de formas circulares.

Perspectiva isométrica de sólidos.

UNIDADE 18. SISTEMA DE PERSPECTIVA CABALEIRA



Mínimos Inst aval

Fundamentos do sistema de perspectiva cabaleIra.

Disposición dos eixos e coeficiente de redución

Representación do punto e distancia entre puntos.

Coñecer os fundamentos do sistema de perspectiva.cabaleira

Coñecer a disposición dos eixos e a utilización do coeficiente de redución no sistema de perspectiva caballera.

Solucionar problemas de representación no sistema de puntos e da súa distancia.

Comprender os fundamentos do sistema de perspectiva cabaleira

Seleccionar a disposición máis adecuada dos eixos e do coeficiente de redución en función do obxecto para representar.

Representar inequivocamente

S

S

S

p1

p2

p3

i1

i2



Perspectiva cabaleIra de figuras planas e da circunferencia.

Perspectiva cabaleIra de sólidos..

Debuxar a perspectiva cabaleira de figuras planas e de circunferencias.

Realizar perspectivas cabaleiras de formas tridimensionais a partir de pezas reais ou definidas polas súas proxeccións ortogonales.

puntos e determinar a distancia entre puntos.

Representar figuras planas e circunferencias.

Visualizar pezas sinxelas, dadas as vistas diédricas, mediante a súa perspectiva cabaleira

S

S

i3

UNIDADE 19. SIST. CÓNICO DE PERSPECTIVA LINEAL I



Mínimos Inst aval

Fundamentos da perspectiva cónica.

Elementos do sistema. Plano do cadro e cono

Coñecer os fundamentos e os elementos da perspectiva cónica.

Coñecer a incidencia da orientación das caras principais respecto ao plano do cadro e a repercusión da posición

Comprender os fundamentos da perspectiva cónica e distinguir os elementos que interveñen na mesma.

Seleccionar a disposición máis

S

p1

p2

p3

i1



visual.

Determinación do punto de vista e orientación das caras principais.

Clases de perspectiva cónica.

Representación rectas e planos. Paralelismo.

Puntos de fuga. Puntos métricos.

Representación de figuras planas e da circunferencia.

do punto de vista.

Solucionar problemas de representación no sistema de rectas e planos.

Coñecer os procedementos para trazar rectas e planos paralelos.

Adquirir o concepto e determinación dos puntos de fuga e puntos métricos.

Debuxar a perspectiva cónica de figuras planas e de circunferencias..

adecuada da orientación das caras principais respecto ao plano do cadro e da posición do punto de vista en función do obxecto para representar.

Representar inequivocamente rectas e planos e determinar a distancia entre puntos.

Realizar trazados de rectas paralelas e de planos paralelos

Representar en perspectiva cónica figuras planas e circunferencias.

S

S

S

S

i2

i3

UNIDADE 20. SIST. CÓNICO DE PERSPECTIVA LINEAL II



Mínimos Inst aval



Representación de superficies poliédricas e de revolución.

Trazado de perspectivas de exteriores e de interiores

Coñecer os procedementos para representar superficies poliédricas e de revolución.

Debuxar a perspectiva cónica de interiores e exteriore

Representar formas sólidas (prismas, pirámides, conos, etc.)

Visualizar a perspectiva cónica de edificios e/ou espazos interiores.

S

S

p1

p2

p3

i1

i2

i3

UNIDADE 21. NORMALIZACIÓN



Mínimos Inst aval

A normalización. Propósitos e beneficios que achega.Tipos de

Detallar os obxectivos e ámbitos de utilización das normas.

Coñecer os principios de representación de corpos

Describir os propósitos, beneficios, tipos e ámbito de aplicación das normas.

S

p1

p2



normas.

Principios xerais de representación: Vistas necesarias dunha peza. Posicións relativas das vistas. Elección das vistas. Vistas particulares. Vistas locais.

Liñas normalizadas. Clases de liñas.Anchura das liñas. Esparexemento entre liñas. Orde de prioridade das líneas coincidentes.

sobre un plano: elección das vistas necesarias e a súa correcta disposición.

Seleccionar adecuadamente os tipos de liñas normalizadas para a correcta definición dun obxecto.

Debuxar pezas e elementos industriais, aplicando os principios xerais de representación: vistas imprescindibles para a súa definición, correcta disposición das mesmas e emprego diferenciado dos tipos de liñas (eixos de simetría, liñas vistas e ocultas, etc.).

S

p3

i1

i2

i3

UNIDADE 22. FORMATOS



Mínimos Inst aval

Formatos.

Normalización dos

Saber que é un formato e recoñecer os seus tipos e normas de aplicación nos mesmos.

Identificar os tipos de formatos e os elementos que os conforman.

S

p1

p2



formatos.

Pregado o doblado de planos.

Reprodución de planos.

Archivo de planos.

Coñecer a norma de encartado dos planos.

Dominalos métodos e procedementos máis adecuados para reproducir e arquivar un plano.

Debuxar, cos seus correspondentes elementos, formatos normalizados para a representación de pezas.

Realizar exercicios de encartado de planos segundo a norma correspondente.

Reproducir e arquivar formatos normalizados.

S

S

S

p3

i1

i2

i3

UNIDADE 23. ACOUTACIÓN



Mínimos Inst aval

Acoutación. Norma de aplicación.

Valorar a importancia da acoutación nun plano industrial ou arquitectónico.

Analizar planos acoutados e identificar a súa correcta realización.

S

p1

p2



Método de acoutación.

Cortes e seccións.

Raiados, planos de corte e representacións convencionais.

Diferenciar un corte dunha sección.

Dominar a normativa sobre cortes e seccións.

Acoutar pezas industriais sinxelas colocando, de acordo á norma, as coutas necesarias para a súa correcta definición,.

Representar obxectos con ocos por medio de cortes ou seccións.

S

S

p3

i1

i2

i3

9. RESUMO DAS COMPETENCIAS QUE SE TRABALLAN NAS UNIDADES TEMÁTICAS

Unidades

temáticas

Competencias en cada una de las

unidades temáticas

U.T. 1: INSTRUMENTOS DE DEBUXO

Características e emprego

Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor

Competencias sociais e cívicas Competencia en comunicación lingüística



UT. 2: TRAZADOS

FUNDAMENTAIS

Recoñecemento da

xeometría na natureza e na

arte e como instrumento

para o deseño

Competencia en conciencia e expresións culturais

Competencia para aprender a aprender

Competencias sociais e cívicas

Competencia en comunicación lingüística

Competencia dixital

Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT.3: TRAZADOS

FUNDAMENTAIS NO

PLANO

Paralelas, perpendiculares,

mediatrices. Operacións

con ángulos




Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT. 4: ESCALAS





UT. 5: CONSTRUCIÓN

DE FORMAS

POLIGONALES I

Triángulos. Rectas e puntos






notables dun triángulo



UT. 6: CONSTRUCIÓN

DE FORMAS

POLIGONALES II

Cuadriláteros. Polígonos

regulares






UT.7: RELACIÓNS

XEOMÉTRICAS

Proporcionalidade,

semellanza, igualdade e

equivalencia






UT.8

TRANSFORMACIÓNS

XEOMÉTRICAS

Translación, xiro, simetría,

homotecia e afinidade








Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT. 9 TANXENCIAS




UT. 10¸ CURVAS

TÉCNICAS

Óvalo, ovoide, espiral e

voluta. Trazado como

aplicación de tangencias





UT. 11: XEOMETRÍA

Aplicacións da xeometría.

Xeometría e novas

tecnoloxías



Competencias dixital


UT. 12: SISTEMAS DE

REPRESENTACIÓN

Fundamentos e

características máis

importantes de cada un







deles

Competencia dixital


UT. 13: SISTEMA

DIÉDRICO I

Representación do punto, a

recta e o plano






UT. 14: SISTEMA

DIÉDRICO II

Intersección de planos e de

recta con plano






UT. 15: SISTEMA

DIÉDRICO III

Paralelismo,

perpendicularidade e

distancias. Verdadeiras

magnitudes








UT. 16: SISTEMA DE

PLANOS ACOUTADOS






UT. 17: SISTEMA

AXONOMÉTRICO






UT. 18: SISTEMA DE

PERSPECTIVA

CABALEIRA






UT. 19: SISTEMA

CÓNICO DE

PERSPECTIVA LINEAL

I








Representación do punto, a

recta e o plano


UT. 20: SISTEMA

CÓNICO DE

PERSPECTIVA LINEAL

II

Representación de

superficies poliédricas e de

revolución. Trazado de

perspectivas de exteriores e

de interiores




Competencia dixital



UT. 21:

NORMALIZACIÓN

Principios xerais de

representación. Liñas

normalizadas

Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en comunicación lingüística Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor

UT. 22: FORMATOS

Encartado para

archivadores A4. Arquivo e

reprodución de planos

Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en comunicación lingüística

UT. 23: ACOUTACIÓN

Cortes e seccións

Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en comunicación lingüística




10. ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS

Segundo indícase no Decreto 86/2015, as actividades educativas no Bacharelato favorecerán a capacidade do alumnado para aprender en por si, para traballar en equipo e para aplicar os métodos de investigación apropiados.

A materia de Debuxo Técnico estúdase nos dous cursos do bacharelato.

O desenvolvemento dos catro grandes bloques de que consta esta materia (xeometría e debuxo técnico; sistemas de representación; normalización e documentación gráfica de proxectos) obríganos a dar unha serie de orientacións metodolóxicas que axuden ao profesor nas súas clases teóricas e prácticas.

Como é lóxico, darase liberdade ao profesor para que, co seu mellor criterio, introduza as variantes que estime pertinentes nas orientacións metodolóxicas que aquí se desenvolven. En cada unidade temática, para non facela exhaustiva, tivemos que tomar decisións sobre se incluír ou non unha determinada materia, sempre pensando que co exposto sería suficiente para crear un cimento firme que sirva de base a estudos superiores. Por elo, o profesor, á vista do tempo dispoñible, do desenvolvemento do curso e do nivel do seu alumnado, pode introducir esas variantes que indicamos, no sentido de reforzar algún tema ou simplificar outros. O mesmo debemos indicar en canto ao desenvolvemento das actividades; que quedarán definidas, garantindo o cumplimento dos mínimos dos estándares de aprendizaxe, pola contorna e as características de cada grupo.



Tratándose dunha materia propia dunha modalidade hai que pensar que, cos coñecementos recibidos, o alumno adquire unha formación máis especializada que o prepara e orienta cara a estudos posteriores ou cara a unha actividade profesional.

A metodoloxía para seguir fundamentarase na idea principal de que o debuxo técnico debe capacitar para o coñecemento da linguaxe gráfica empregado polas distintas especialidades industriais, tanto nos seus aspectos de lectura e interpretación como no de expresión de ideas tecnolóxicas ou científicas.

Tendo en conta que o debuxo técnico debe ser eminentemente activo, á explicación teórica da asignatura seguirá a realización de exercicios, problemas e actividades que poñan ao alumno en situación de aplicación dos coñecementos adquiridos.

Aconséllase, se iso é posible, a utilización máxima de medios audiovisuais en orde a conseguir a maior eficiencia docente, claridade de exposición e aforro considerable de tempo.

Tamén se recomenda a utilización de modelos reais.

Profesionalmente, no futuro, o técnico utilizará o debuxo técnico como ferramenta e medio, polo que non precisa dun singular adestramento instrumental, propio de profesionais especializados. Con todo, aínda que a aprendizaxe de certos aspectos do debuxo técnico apóiase en execucións prácticas, como vistas necesarias, anotación, etc., noutro aspecto do mesmo, como representación de elementos normalizados, é posible a súa identificación sobre planos xa executados, co que non se xustifica o seu debuxo de forma illada para aprender a súa representación convencional.

En xeral, e para aproveitar ao máximo o número de horas lectivas do curso, as actividades deben distribuírse mediante traballos a limpo e resolucións a man alzada. Sen dúbida, convén que o alumno adquira soltura con todos os instrumentos e a rapidez e precisión necesarias; por elo, polo menos unha terceira parte dos seus traballos deberá realizalos cos instrumentos. Con todo, o repaso de moitas construcións e certo tipo de problemas xeométricos e de descritiva pode facelos a man alzada co portaminas. Este sistema de aprendizaxe, que aparentemente non ten importancia, supón para o alumno un aforro de tempo moi estimable que pode dedicar a ampliar o número de actividades. Esta metodoloxía, aplicada ao longo de moitos anos no ensino do debuxo técnico, recomendámola de forma especial polos froitos que produce. O alumno emprega menos tiempo e sobre todo “solta a súa man” e consegue facer correctamente esbozo, perspectivas, esquemas e deseños.



11. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

11.1 MATERIAIS

Libro de texto: DIBUJO TÉCNICO I (LOMCE). Editorial Donostiarra.

Materiais de traballo alumno:

Portaminas 0,5/0,7, lapis HB, lapis 3H, goma de borrar lapis, goma para tinta, sacapuntas, compás con adaptador, regla graduada 20 cm, escuadra e cartabón, goniómetro (transportador de ángulos), cartafol de arquivo de traballos (tamaño A3) persoais, plantillas de curvas, papel milimetrado A4/A3, papel vexetal A4/A3.

Materiais do profesor:

Pizarra tradicional

Computador de aula e proxector multimedia con pantalla.



Software de apoio ao debuxo técnico (se é posible GNU).

Libros dixitais.

11.2 ESTRATEXIAS PARA APLICACIÓN DOS RECURSOS DIDÁCTICOS

A formulación da programación do curso baséase no desenvolvemento dos contidos de forma lineal, partindo de construcións sinxelas para chegar a outras máis complexas, e a súa posterior aplicación, obtendo de forma razoada as solución gráficas correspondentes.

A partir da exposición dos contidos, apoiándose na pizarra e noutros medios como o ordenador e cañón de proxeción, os alumnos resolverán os exercicios e problemas propostos, coa maior exactitude, fomentando o traballo autónomo do alumno, propoñendo casos similares aos realizados, para potenciar a investigación e o razoamento. Para iso aplicaranse métodos de análise e síntese partindo do problema resolto. Os contidos están distribuídos en tres bloques: Xeometría métrica, Xeometría Descritiva e Normalización. Comezarase polo desenvolvemento da xeometría plana posto que coñecen os conceptos básicos e co fin de exercitarse no uso dos instrumentos de debuxo. Mensualmente intentarase dedicar unha/dúas horas, nunha aula de informática, a desenvolver algúns dos contidos da materia utilizando como ferramenta un programa de deseño asistido por ordenador como o AUTOCAD, servindo ao mesmo tempo aos alumnos como estímulo e complemento na súa formación.

Paralelamente realizaranse outras actividades de aplicación práctica dos contidos aprendidos, referidas ao campo do deseño (industrial, gráfico...), onde se aplicarán as Técnicas Gráficas correspondentes. Para iso as unidades didácticas referentes a Sistemas de Representación, Normalización e o Esbozo desenvolveranse ao longo de todo o curso, realizando distintas láminas e exercicios onde variará o grao de dificultade.



12. AVALIACIÓNS


Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do Bacharelato nas avaliacións continua e final da materia de Debuxo Técnico I, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas correspondentes do apartado 8 deste documento.

A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino como dos procesos de aprendizaxe.

Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de Profesores e o Consello Escolar do IES.

Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno no aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas unidades.







En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente.


Procedementos:









Instrumentos:










Para a avaliación inicial do alumnado realizaranse unas probas previas con unha serie de cuestións e de exercicios prácticos, referidos ao coñecemento de conceptos xeométricos básicos (punto, recta, plano, perpendicularidade e paraleleismo, ángulos, polígonos, tanxencias, vistas) e a procedementos de elaboración de debuxo lineal cos instrumentos



habituais do tableiro de debuxo (lapis, compás, escadra e cartabón, etc.), para poder axustar a programación aos distintos niveis cos que nos encontremos na aula.

12.4 Acreditación de coñecementos de DT-1º BACH para acceder ao DT de 2º de BACH

Para acreditar os coñecementos previos do alumnado que non cursou 1º de Debuxo Técnico de BACH e quere acceder a cursar 2º de Debuxo Técnico BAC, realizaranse unas probas previas con unha serie de cuestións e de exercicios prácticos, que contemplen os índicadores mínimos da materia en 1º, DT; a superación da proba facultará para o acceso ao Debuxo Técnico II do Bacharelato.

Do mesmo xeito, o alumnado que cursara a materia de libre configuración deste IES denominada Introducción ao Deseño Asistido por Ordenador I, e que obtivese unha nota media igual ou superior ao 7, recoñeceráselle, tamén, a acreditación de coñecementos de Debuxo Técnico I para acceder ao Debuxo Técnico II.


1. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante o mínimo dunha proba obxectiva que se efectuará ao final de cada avaliación.

2. A parte da avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliarase coa media (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fose o caso) dos exercicios encargados polo/a profesor/a, tantos os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.



Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competencias, deberán realizarse na aula (coas excepcións das tarefas para a casa que o profesor indique) e entregaranse nas datas fixadas.

A demora non xustificada na entrega suporá a non avaliación do exeercicio, que no caso das láminas que sirven como método de aprendizaxe pode ser revisada ou correxida, pero contabilizará como non entregada no cómputo total. Se fose o caso de faltas xustificadas, só teranse en conta as entregadas para facer a media.

E puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación:

Resolución dos exercicios (inclúe nomenclatura, acotacións, explicacións, enunciados, identificación de procedimentos e solucións)

70%

Presentación e participación (grosores normalizados, tipos de liñas, rotulacións, distribución do espazo, limpeza, atención, participación, colaboración, etc.)

30%

3. A participación e colaboración, o compromiso coa formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., aos que fai referencia a ponderación anterior, avaliaranse mediante a observación directa do alumno/a; de dita observación quedará constancia no caderno do profesor.



4. A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte:


Traballos teórico-prácticos 30%

5. A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media das tres avaliacións.

RECUPERACIÓN

Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos complementarios (láminas de avaliación suspensas e/outras láminas de reforzo) para preparar a parte da materia na que non se acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe



mínimos previstos. Farase unha proba teórica ou teórico- práctica que supón o 100% dunha nova nota de calificación do alumno.

Para a avaliación extraordinaria de setembro, recomendarase ao alumnado que non supere a ordinaria de xuño a realización como práctica dos traballos propostos polo profesor/a. a avaliación consistirá nunha proba conceptual e procedimental, con contidos extraídos da programación da asignatura, dos traballados nas tres avaliacións.

14. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

A mesma definición do proxecto curricular e das súas concrecións constitúe unha medida de atención á diversidade. Doutra banda, o seu desenvolvemento nas unidades temáticas xera un conxunto de propostas que favorecen a adaptación aos intereses, capacidades e motivacións dos alumnos, respectando sempre un traballo común de base e intención formativa global que permita a consecución das competencias crave e dos obxectivos do curso.

Ás dúas ferramentas básicas de atención á diversidade desde o Departamento van a ser:

Programa de reforzo. Dirixido a aquel alumnado que promocione ao segundo curso sen superar a materia de Debuxo Técnico I, de 1º de bacharelato. O devandito programa será organizado polo Departamento de maneira personalizada para cada alumno/a afectado/a.



Adaptacións curriculares. Esta medida está orientada a alumnos/as que presenten necesidades educativas especiais ou altas capacidades intelectuais. E coordinarase co Departamento de Orientación do IES.

As estratexias didácticas que rexerán a atención á diversidade serán:

1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores).


3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo e material de autoestudio TIC.

4) Atención fora da hora lectiva ordinaria (dependendo de dispoñibilidade horaria).

Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) articularánse as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio dos/as especialistas do Departamento de Orientación.

15. ELEMENTOS TRASVERSAIS DA MATERIA NO CURSO



EDUCACIÓN CÍVICA E MORAL

A realización de actividades en grupo contribuirá a desenvolver a propia disposición á solidaridade, cooperación e respecto as opiniones e formas expresivas alleas; sendo un dos eixos metodolóxicos e organizativos do traballo da aula.

Por outra beira as características da área permiten un certo coñecemento e apreciación das manifestación artísticas e do desnvolvemento técnolóxico, tanto actuáis como doutro tempo, doutras culturas e da nosa propia; tratarase de que os alumnos saiban respéctalas e valóralas.

EDUCACIÓN PARA A PAZ

Os contidos tratados nesta materia, a través do xa citado coñecemento das diferentes manifestacións artísticas e tecnolóxicas, fomentan o respecto á diversidade persoal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento á arte como patrimonio universal e a tecnoloxía como instrumento básico do desenvolvemento das sociedades e dos pobos, favorece a convivencia pacífica dos mesmos.

EDUCACIÓN NON SEXISTA

Fomentarase no alumnado o interese pola análise crítica daqueles contidos que denotan discriminación sexual na linguaxe a través da imaxe, así como dos estereotipos que de forma inconsciente reflicten nos seus traballos, co fin de levar a cabo unha progresiva transformación de actitudes.

Nas actividades de grupo faise necesario propiciar o intercambio de papeis entre alumnos e alumnas. Contribuirase así, a partir da propia actividade da aula, a establecer unhas relacións máis xustas e equilibradas entre as persoas.



EDUCACIÓN AMBIENTAL

Foméntarase nos alumnos pautas de actuación e comportamento dirixidas ao respecto ao medio ambiente. Tamén preténdese que haxa unha comunicación dos alumnos co entorno a través da linguaxe plástica e das aplicacións tecnolóxicas do debuxo técnico; abondando no que representa de aforro de recursos primarios a aplicación da normalización.

EDUCACIÓN PARA A SAÚDE

O concepto moderno de saúde atende non só a ausencia de enfermidade senón a existencia dun estado de benestar xeral: físico, psíquico e social.

Sábese por outra parte que a adolescencia e a primeira mocidade, son etapas vitais que modelan os hábitos de vida, saudables ou dañosos. Iso fai do BAC un período formativo especialmente interesante para potenciar os estilos de vida saudables.

Preténdese por medio de estes contidos desenvolver estratexias para favorecer o autocuidado físico e psicolóxico e o amor propio; na liña xa fundamentada de afondar nos procesos xerais de autonomía na formación integral.

EDUCACIÓN VIAL

Unha apreciación de sentido común, que por desgraza se fundamenta e confirma cando analízanse as estatísticas nacionais e europeas, é que un elevado porcentaxe de vítimas de accidentes relacionados co tráfico son persoas de idade comprendida entre os quince e os dezaoito anos.



Este feito por si mesmo, xustifica a presenza da educación vial no currículo. Na súa virtude, a devandita formación debe abarcar, entre moitos outros aspectos educativos, a axeitada forma de conducirse, nos niveis máis concretos da vida veciñal e doméstica.

É salientable aquí, a oportunidade que a iconicidade poligonal representa na señalética de seguridade vial e doutra índole, podendo aproveitarse este feito como instrumento de conexión cós obxectivos deste elemento transversal.

EDUCACIÓN DO CONSUMIDOR

A Educación do Consumidor configúrase como unha transversal de alto interese dadas as características da sociedade na que vivimos. Os seus contidos estrutúranse en orde a posibilitar a construción dunha sociedade de consumo cada vez máis xusta, solidaria e responsable, que mellore a calidade de vida dos cidadáns, e que vele pola preservación e o desenvolvemento do medio.

Dotada dun forte carácter funcional debe posibilitar a formación de consumidores informados, responsables e solidarios con clara conciencia dos seus dereitos.

Iso require que os educandos poidan:

- Coñecer os procesos de produción, mantemento e distribución de bens de consumo.

- Desenvolverse intelixentemente en situacións adquisitivas.

- Recoñecer as vantaxes de asociarse para defender os propios dereitos.

A propia utilización do material persoal e de aula para o desenvolvemento da materia, daranos fundamentos para a conexión con os principos desta transversalidade.







• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores mínimos esixibles.

• Verbalmente será informado dos logros que vai adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase dos resultados dos traballos e probas.

53* 17. MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.




Idoneidade de contidos

Adecuación na definición dos estándares

Axuste de temporalización

Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación

Propostas de reforzo e recuperación

Atención á diversidade




54* Debuxo Técnico II 2º BAC



Debuxo Técnico II

2º Bacharelato



Coordinadores : Magdalena Bouzamayor Paz

Manuel Amable Romero Pérez





ÍNDICE

1. Introdución e contextualización…………………………………………………………………………………………………….3

2. Definicións LOMCE ……………………………………………………………………………………………………………..4

3. Obxectivos do Bacharelato ……………………………………………………………………………………………………..5

4. Obxectivos do Debuxo Técnico …………………………………………………………………………………………………..6

5. Competencias crave ……………………………………………………………………………………………………………..7

6. Contidos Curriculares, Criterios de Avaliación, Estándares de Aprendizaxe e Competencias Crave asociadas aos mesmos ……………………………………………………………………………………………………………………………11

7. Organización e distribución dos contidos en unidades temáticas ……………………………………………………..16

8. Traslación de contidos, criterios de avalaiación e estándares de aprendizaxe ás unidades tématicas para a aula, temporalizadas, con definición unitaria de contidos, de obxectivos específicos da materia, de indicadores mínimos de logro e de procedementos e instrumentos de avaliación …………………………………………………………………….18

1. Procedementos e instrumentos de Avaliación/Cualificación para as unidades temáticas e/ou bloques de contidos.

2. Valoración dos indicadores de logro.



3. Rúbricas de aprendizaxe.

4. Secuenciación e determinacións das unidades temáticas de aula.

9. Resumo das competencias que se traballan nas unidades temáticas ……………………………………………………..32

10. Orientacións metodolóxicas …………………………………………………………………………………………………….34

11. Materiais e recursos didácticos …………………………………………………………………………………………….35

1. Materiais (de alumno e de aula)

2. Estratexias de aplicación dos recursos didácticos

12. Avaliación……………………………………………………………………………………………………………………………36




4. Acreditación de coñecementos de DT-1º BACH para acceder ao DT de 2º

13. Criterios de cualificación e medidas de recuperación …………………………………………………………………….39



14. Medidas de atención á diversidade …………………………………………………………………………………………….41

15. Elementos transversais da materia no curso …………………………………………………………………………….42

16. Constancia de informar ao alumnado …………………………………………………………………………………….44

17. Alumnado coa materia de Debuxo Técnico de 1º BACH pendente ……………………………………………………..44

1. Unidades de contidos secuenciadas

2. Actividades de recuperación

3. Criterios de cualificación

18. Mecanismos de revisión, de avaliación e de modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora …………………………………………………………………………………………….46





1. INTRODUCIÓN

Segundo indícase no Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia, o debuxo técnico ten como finalidade dotar ao alumno das competencias necesarias para poder comunicarse gráficamente con obxectividade. Esta función comunicativa, baseada nunha serie de convencións e normas consensuadas a escala nacional, comunitaria e internacional, permítenos expresar, transmitir, interpretar e comprender ideas ou proxectos dunha forma obxectiva e inequívoca.

O debuxo técnico, por tanto, faise imprescindible como medio de expresión e comunicación en calquera proceso de investigación ou proxecto tecnolóxico que se sirva dos aspectos visuais das ideas e das formas co obxectivo de visualizar e definir con exactitude o que se desexa deseñar e posteriormente producir.

O alumno debe adquirir competencias específicas nos dous niveis de comunicación do debuxo técnico como linguaxe universal: comprender e interpretar información e documentación codificada e representar ou elaborar documentos técnicos normalizados e comprensibles para o destinatarios.es necesario o coñecemento dun conxunto de convencións que están recogidasen as normas para o Debuxo Técnico, que se establecen nun ámbito nacional einternacional.

A materia favorece a capacidade de abstracción para a comprensión de numerosos trazados e convencións, o que a converte nunha valiosa axudaf ormativa de carácter xeral.



Ao longo do segundo curso trabállanse as competencias básicas relacionadas co Debuxo Técnico como linguaxe universal. A tal fin, desenvólvense gradualmente e de forma interrelacionada tres grandes bloque de contidos: Xeometría e Debuxo Técnico, Sistemas de representación e Documentación Gráfica de Proxectos.

O carácter instrumental do debuxo técnico permite o traballo interdisciplinar con outras materias e a oriéntación dos alumnos cara a campos do coñecemento ou estudos superiores.

Convén destacar o papel cada vez máis importante das novas tecnoloxías na sociedade actual. Por elo, inclúese no currículo, non como contido, senón como unha ferramenta, o coñecemento das posibilidades dos programas de deseño asistido por computador.






Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.

Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.

Contidos: Conxunto de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que contribúen ao logro dos obxectivos de cada ensino e etapa educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas educativas ou os programas en que participe o alumnado.

Estándares de aprendizaxe avaliables: Especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados de aprendizaxe, e que concretan o que o estudante debe saber, comprender e saber facer en cada materia; deben ser observables, medibles e avaliables e permitir graduar o rendemento ou logro alcanzado. O seu deseño debe contribuír e facilitar o deseño de probas estandarizadas e comparables.



Criterios de avaliación: Son o referente específico para avaliar a aprendizaxe do alumnado. Describen aquilo que se quere valorar e que o alumnado debe lograr, tanto en coñecementos como en competencias; responden ao que se pretende conseguir en cada materia.

Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.

Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados






















4. OBXECTIVOS DO DEBUXO TÉCNICO

O ensino do debuxo técnico no bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:

1. Utilizar adecuadamente e con certa destreza os instrumentos e a terminoloxía específica do debuxo técnico.

2. Valorar a importancia que ten o correcto acabado e presentación do debuxo no referido á diferenzación dos distintos trazos que o configuran, a exactitude dos mesmos e a limpeza e coidado do soporte.

3. Considerar o debuxo técnico como unha linguaxe obxectiva e universal, valorando a necesidade de coñecer a súa sintaxe para poder expresar e comprender a información.

4. Coñecer e comprender os principais fundamentos da xeometría métrica aplicada para resolver problemais de configuración de formas no plano.



5. Comprender e empregar os sistemas de representación para resolver problemas xeométricos no espazo ou representar figuras tridimensionales no plano.

6. Valorar a universalidade da normalización no debuxo técnico e aplicar as principais normas UNE e ISO referidas á obtención, posición e anotación das vistas dun corpo.

7. Empregar o esbozo e a perspectiva a man alzada como medio de expresión gráfica e conseguir a destreza e a rapidez necesarias.

8. Planificar e reflexionar, de forma individual e colectiva, sobre o proceso de realización de calquera construcción xeométrica, relacionándose con outras persoas nas actividades colectivas con flexibilidade e responsabilidade.

9. Integrar os seus coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario.

10. Interesarse polas novas tecnoloxías e os programas de deseño, gozando coa súa utilización e valorando as súas posibilidades na realización de planos técnicos.

11. Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida (competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, competencia dixital, aprender a aprender).

12. Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos centíficos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como de afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente (competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, competencia dixital, aprender a aprender, sentido de iniciativa e emprendimiento).

13. Afianzar o espírito emprendedor con actividades de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

14. Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural (conciencia e expresión cultural, competencias sociais e cívicas).




















As competencias básicas defínense como capacidades relacionadas, de maneira prioritaria, co saber facer; a consideración de funcionalidade e practicidad da competencia non a reduce a un carácter meramente mecánico; o saber facer posúe, tamén, unha dimensión de carácter teórico-comprensivo (compoñentes, claves, tarefas, formas de resolución) e tamén unha dimensión de carácter actitudinal (que permite dispoñer a bagaxe de coñecementos, a súa mobilización e a valoración das opcións). Supoñen, pola súa complexidade, un elemento de formación ao que hai que achegarse, de maneira converxente (desde distintas materias) e gradual (desde distintos momentos e situacións de aprendizaxe -cursos, etapas, ..). O carácter integrador dunha materia como o debuxo técnico fai posible que o seu proceso de ensino/aprendizaxe permita contribuír activamente ao desenvolvemento das competencias básicas. A competencia que se vincula de forma natural a este ámbito de coñecementos é a competencia artística e cultural. A materia proporciona un ámbito de vivencias, relacións e coñecementos que fan posible a familiarización cos



diferentes códigos do debuxo técnico. Iso implica ampliar as posibilidades de representación mental e coñecemento e, doutro, as posibilidades de expresión e creación. Desde as primeiras aprenderá a captar, atender, manter a atención, discriminar, relacionar e apreciar os valores estéticos e culturais das producións xeométricas, tanto as propias como as dos demais. Desde as posibilidades expresivas facilítase a comunicación a outros de ideas e sentimentos, a liberación de tensións e a manifestación destas en produtos novos, persoais e orixinais. O dominio desta competencia esixe identificar os elementos básicos, os materiais, soportes, ferramentas do debuxo técnico así como o coñecemento dos seus principios fundamentais. O desenvolvemento desta competencia facilitará a interpretación crítica, por parte do alumno, de imaxes da contorna cultural, sendo sensible ás súas calidades plásticas, estéticas e funcionais. Ademais recoñecerá a importancia dos valores culturais e estéticos do patrimonio que poden apreciarse na contorna autonómica galega, española e universal contribuíndo ao seu respecto, conservación e mellora.



O debuxo técnico esixe e facilita o desenvolvemento de habilidades relacionadas co pensamento científico: formular hipótese, observar, experimentar, descubrir, reflexionar, analizar, extraer conclusións e xeneralizar. Todo iso implica unha relación clara coa competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, moi enlazadas, na práctica desta disciplina, con aprender a aprender e coa iniciativa e espíritu emprendedor (que supoñen aprender a trazar proxectos, a funcionalizar recursos, a valorar posibilidades, anticipar resultados e avalialos). A evolución nos elementos de percepción e estruturación do espazo a través dos contidos de xeometría e da representación das formas coopera de forma significativa a que o alumnado adquira a competencia matemática. Esta competencia permite utilizar as ferramentas matemáticas na comprensión dos fundamentos da Xeometría métrica; inclúe a identificación e uso de estratexias para utilizar razoamentos, símbolos e fórmulas matemáticas que permitan integrar coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida



cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario. Finalmente, a competencia en comunicación lingüística relaciónase co desenvolvemento das habilidades e estratexias para o uso da linguaxe verbal como vehículo para a representación mental e a comunicación na aula á hora de comprender e transmitir informacións vinculadas a datos, conceptos, principios, técnicas, materiais e instrumentos. A lectura de textos relacionados con contidos da materia é esencial tamén: permitirá familiarizarse cos comentarios e valoracións de críticos e creadores de diversos ámbitos (cinema, televisión, arquitectura, pintura, escultura); axudará aos alumnos para comprender, avaliar e forxar un criterio persoal.



6. CONTIDOS CURRICULARES, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS CLAVE ASOCIADAS

BLOQUE 1. Xeometría e Debuxo Técnico


Estándares de aprendizaxe Competencia

clave



TEMA 1:TRAZADOS NO

PLANO

TEMA 2: POTENCIA

TEMA 3: INVERSIÓN

TEMA 4: TANXENCIAS

B1.1. Resolver problemas de tanxencias mediante a aplicación das propiedades do arco capaz, dos eixes e centros radicais e/ou da transformación de circunferencias e rectas por inversión, indicando grafica-mente a construción auxiliar utilizada, os puntos de enlace e a relación entre os seus elementos.

DT2.B1.1.1. Identifica a estrutura xeométrica de obxectos industriais

ou arquitectónicos a partir da análise de plantas, alzados, perspectivas

ou fotografías, sinalando os seus elementos básicos e determinando as

principais relacións de proporcionalidade.

DT2.B1.1.2. Determina lugares xeométricos de aplicación ao debuxo

aplicando os conceptos de potencia ou inversión.

DT2.B1.1.3. Transforma por inversión figuras planas compostas por

puntos, rectas e circunferencias describindo as súas posibles

aplicacións á resolución de problemas xeométricos.

DT2.B1.1.4. Selecciona estratexias para a resolución de problemas

xeométricos complexos, analizando as posibles solucións e

transformándoos por analoxía noutros problemas máis sinxelos.

DT2.B1.1.5. Resolve problemas de tanxencias aplicando as

propiedades dos eixes e centros radicais, e indicando graficamente a

construción auxiliar utilizada, os puntos de enlace e a relación entre os

seus elementos.1.4. Comprende as relacións métricas dos ángulos da

circunferencia e o círculo, describindo as súas propiedades e

identificando as súas posibles aplicacións.

CCL

CMCCT

CAA

CSIEE

CMCCT



TEMA 5:

CURVAS CÓNICAS

TEMA 6:

B1.2. Debuxar curvas cíclicas e cónicas e identificar os seus principais elementos, utilizando as súas propiedades fundamentais para resolver problemas de pertenza, tanxencia ou

DT2.B.1.2.1. Comprende a orixe das curvas cónicas e as relacións

métricas entre elementos, describe as súas propiedades e identifica as

súas aplicacións.

DT2.B1.2.2. Resolve problemas de pertenza, intersección e tanxencias

entre liñas rectas e curvas cónicas, aplicando as súas propiedades, e

xustifica o procedemento utilizado.

CCL

CAA



CURVAS TÉCNICAS

incidencia

DT2.B1.2.3. Traza curvas cónicas logo de determinar os elementos

que as definen, tales como eixes, focos, directrices, tanxentes ou

asíntotas, resolvendo o seu trazado por puntos ou por homoloxía

respecto á circunferencia.

CSIEE

TEMA 7:

TRANSFORMACIÓNS

XEOMÉTRICAS

B1.3. Relacionar as transformacións homolóxicas coas súas aplicacións á xeometría plana e aos sistemas de representación, valorando a rapidez e a exactitude nos trazados que proporciona a súa utilización.

DT2.B1.3.1. Comprende as características das transformacións

homolóxicas, identifica os seus invariantes xeométricos e describe as

súas aplicacións.

DT2.B1.3.2. Aplica a homoloxía e a afinidade á resolución de

problemas xeométricos e á representación de formas planas.

DT2.B1.3.3. Deseña a partir dun bosquexo previo ou reproduce á

escala conveniente figuras planas complexas, e indica graficamente a

construción auxiliar utilizada.

CCL

CSIEE

CMCCT



BLOQUE 2. Sistemas de representación


Estándares de aprendizaxe Competencia Clave

TEMA 8: SISTEMAS

DIÉDRICO I

B2.1. Valorar a importancia da elaboración de debuxos a man alzada para desenvolver a vi-sión espacial, analizando a posición relativa entre rectas, planos e superficies, identificando as súas relacións métricas para determinar o sistema de representación axeitado e a estratexia idónea que solucione os problemas de representación de corpos ou espazos tridimensionais.

DT2.B2.1.1. Comprende os fundamentos ou principios xeométricos

que condicionan o paralelismo e a perpendicularidade entre rectas e

planos, utilizando o sistema diédrico ou, de ser o caso, o sistema de

planos cotados como ferramenta base para resolver problemas de

pertenza, posición, mínimas distancias e verdadeira magnitude.

DT2.B2.1.2. Representa figuras planas contidas en planos paralelos,

perpendiculares ou oblicuos aos planos de proxección, trazando as

súas proxeccións diédricas.

DT2.B2.1.3. Determina a verdadeira magnitude de segmentos,

ángulos e figuras planas utilizando xiros, abatementos ou cambios de

plano en sistema diédrico e, de ser o caso, no sistema de planos

cotados.

DT2.B2.1.4. Representa o hexaedro ou cubo en calquera posición

respecto aos planos coordenados, o resto dos poliedros regulares,

prismas e pirámides en posicións favorables, coa axuda das súas

proxeccións diédricas, determinando partes vistas e ocultas.

CAA

CSIEE

CAA



CSIE

TEMA 9:

B2.2. Representar poliedros regulares,

DT2.B2.2.1. Representa cilindros e conos de revolución aplicando

xiros ou cambios de plano para dispor as súas proxeccións diédricas

CMCCT

CAA



SISTEMA DIÉDRICO II

pirámides, prismas, cilindros e conos mediante as sú-as proxeccións ortográficas, analizando as posicións singulares respecto aos planos de proxección, determinando as relacións métricas entre os seus elementos, as seccións planas principais e a verdadeira magnitude ou desenvolvemento das superficies que os conforman

en posición favorable para resolver problemas de medida.

DT2.B2.2.2. Determina a sección plana de corpos ou espazos

tridimensionais formados por superficies poliédricas, cilíndricas,

cónicas e/ou esféricas, debuxando as súas proxeccións diédricas e

obtendo a súa verdadeira magnitude.

DT2.B2.2.3. Acha a intersección entre liñas rectas e corpos

xeométricos coa axuda das súas proxeccións diédricas ou a súa

perspectiva, indicando o trazado auxiliar utilizado para a

determinación dos puntos de entrada e saída.

DT2.B2.2.4. Desenvolve superficies poliédricas, cilíndricas e cónicas,

coa axuda das súas proxeccións diédricas, utilizando xiros,

abatementos ou cambios de plano para obter a verdadeira magnitude

das arestas e caras que as conforman.

CMCCT

CMCCT

CAA

TEMA 10:

SISTEMA AXONOMÉTRICO

ORTOGONAL

B2.3. Debuxar axonometrías de poliedros regulares, pirámides, prismas, cilindros e conos,

DT2.B2.3.1. Comprende os fundamentos da axonometría ortogonal,

clasificando a súa tipoloxía en función da orientación do triedro

fundamental, determinando o triángulo de trazas e calculando os

coeficientes de redución.

DT2.B2.3.2. Debuxa axonometrías de corpos ou espazos definidos

CMCCT



dispondo a súa posición en función da importancia relativa das caras que se desexen amosar e/ou da conveniencia dos trazados necesarios, utilizando a axuda do abatemento de figuras planas situadas nos planos coordena-dos, calculando os coeficientes de redución e determinando as seccións planas principais.

polas súas vistas principais, dispondo a súa posición en función da

importancia relativa das caras que se desexen amosar e/ou da

conveniencia dos trazados necesarios.

DT2.B2.3.3. Determina a sección plana de corpos ou espazos

tridimensionais formados por superficies poliédricas, debuxando

isometrías ou perspectivas cabaleiras.

CCEC

CMCCT

BLOQUE 3. Documentación Gráfica de Proyectos

Contenidos Criterios de evaluación


TEMA 11:

EL PROCESO DE DISEÑO Y

B3.1. Elaborar bosquexos, esbozos e planos necesarios para a definición dun proxecto sin-xelo

DT2.B3.1.1. Elabora e participa activamente en proxectos

cooperativos de construción xeométrica, aplicando estratexias propias

adecuadas á linguaxe do debuxo técnico.

DT2.B3.1.2. Identifica formas e medidas de obxectos industriais ou

CSC



FABRICACIÓN

relacionado co deseño industrial ou arquitectónico, valorar a exactitude, a rapidez e a limpeza que proporciona a utilización de aplicacións informáticas, planificar de maneira con-xunta o seu desenvolvemento, revisar o avance dos traballos e asumir as tarefas encomendadas con responsabilidade.

arquitectónicos, a partir dos planos técnicos que os definen.

DT2.B3.1.3. Debuxa bosquexos a man alzada e esbozos cotados para

posibilitar a comunicación técnica con outras persoas.

DT2.B3.1.4. Elabora esbozos de conxuntos e/ou pezas industriais ou

obxectos arquitectónicos, dispondo as vistas, os cortes e/ou as

seccións necesarias, tomando medidas directamente da realidade ou de

perspectivas a escala, elaborando bosquexos a man alzada para a

elaboración de debuxos cotados e planos de montaxe, instalación,

detalle ou fabricación, de acordo coa normativa de aplicación.

CMCCT

CCEC

CCEC

B3.2. Presentar de xeito

individual e colectivo os

bosquexos, os esbozos e

os planos necesarios

para a definición dun

proxecto sinxelo

relacionado co deseño

industrial ou

arquitectónico, valorar a

exactitude, a rapidez e a

DT2.B3.2.1. Comprende as posibilidades das aplicacións informáticas relacionadas co debuxo técnico, e valora a exactitude, a rapidez e a limpeza que proporciona a súa utilización.

DT2.B3.2.2. Representa obxectos industriais ou arquitectónicos coa axuda de programas de debuxo vectorial 2D, creando entidades, importando bloques de bibliotecas, editando obxectos e dispondo a información relacionada en capas diferenciadas pola súa utilidade.

CD

CD



limpeza que

proporciona a

utilización de

aplicacións infor-

máticas, planificar de

maneira conxunta o seu

Desenvolve-mento,

revisar o avance dos

traballos e asumir as

tarefas encomendadas

con responsabilidade.

DT2.B3.2.3. Representa obxectos industriais ou arquitectónicos utilizando programas de creación de modelos en 3D, inserindo sólidos elementais, manipulándoos ata obter a forma buscada, importando modelos ou obxectos de galerías ou bibliotecas, incorporando texturas, seleccionando o encadramento, a iluminación e o punto de vista adecuado ao propósito buscado.

DT2.B3.2.4. Presenta os traballos de debuxo técnico utilizando recursos gráficos e informáticos, de xeito que estes sexan claros e limpos, e que respondan ao obxectivo para os que se realizaron.

CD

CD



7. ORGANIZACIÓN E DISTRIBUCIÓN DOS CONTIDOS EN UNIDADES TÉMÁTICAS

Os bloques de contidos do Debuxo Técnico II son os reflectidos no decreto 86/2015 (currículo do Bacharelato) e as unidades temáticas correspóndense co Libro de Texto elixido polo Departamento (Debuxo Técnico II de editorial Donostiarra), son:

BLOQUE TEMÁTICO I: XEOMETRÍA E DEBUXO TÉCNICO

TEMA 1: TRAZADOS NOS PLANO

Trazados fundamentais no plano. Arco capaz. Ángulos relacionados coa circunferencia. Cuadrilátero inscriptible. Teorema do cateto e da altura.

TEMA 2: POTENCIA

Eixo radical e centro radical. Sección áurea. Rectángulo áureo.

TEMA 3: INVERSIÓN



TEMA 4: TANXENCIAS

Tangencias como aplicación dos conceptos de potencia e investimento.

TEMA 5: CURVAS CÓNICAS

A elipse. A hipérbola e a parábola. Definición e trazado. Tangencias e puntos de intersección cunha recta. Outros problemas de cónicas.

TEMA 6: CURVAS TÉCNICAS

Curvas cíclicas. Cicloide. Epicicloide. Hipocicloide. Pericicloide. Evolvente da circunferencia.

TEMA 7: TRANSFORMACIÓNS XEOMÉTRICAS

Homología e afinidade

BLOQUE TEMÁTICO II: SISTEMAS DE REPRESENTACIÓN

TEMA 8: SISTEMA DIÉDRICO I



Abatementos, cambios de planos, xiros e ángulos. Verdadeiras magnitudes superficiais e angulares.

TEMA 9: SISTEMA DIÉDRICO II

Representación dos poliedros regulares. Representación de superficies poliédricas e de revolución. Seccións planas. Intersección cunha recta. Desenvolvementos e transformadas

TEMA 10: SISTEMA AXONOMÉTRICO ORTOGONAL

Escala isométrica. Perspectiva isométrica da circunferencia. Representación de corpos poliédricos e de revolución. Seccións planas. Intersección cunha recta. Relación do sistema axonométrico co diédrico

BLOQUE TEMÁTICO III: DOCUMENTACIÓN GRÁFICA DE PROXECTOS

TEMA 11: O PROCESO DE DESEÑO E FABRICACIÓN

Perspectiva histórica e situación actual. O proxecto



TEMA 12: PLANOS TÉCNICOS

Tipos de planos na representación gráfica


Ampliación de anotación

TEMA 14: ROSCAS

Representación gráfica e anotación

TEMA 15: ELEMENTOS NORMALIZADOS

TEMA 16: PROXECTOS DE MECANISMOS

TEMA 17: TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN E A COMUNICACIÓN

Debuxo vectorial en 2D e 3D



8. TRASLACIÓN DE CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AS UNIDADES TEMÁTICAS PARA A AULA, TEMPORALIZADAS, CON DEFINICIÓN UNITARIA DE CONTIDOS, DE OBXECTIVOS ESPECÍFICOS DA MATERIA, DE INDICADORES MÍNIMOS DE LOGRO E DE PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN.

8.1 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA AS UNIDADES TEMÁTICAS E/OU OS BLOQUES DE CONTIDOS.
















Cualificación cualitativa: Terá como clave para o diagnóstico as rúbricas e tarefas correspondentes ás unidades.

·Rúbricas e/ou tarefas de avaliación por competencias (caderno, portafolio, láminas, bosquexos,

proxectos, etc.)




colectivo.





A nota final por unidade/bloque será a suma das

media das notas cuantitativas e cualitativas, sempre que ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.


Inspirados nas teorías de aprendizaxe por niveis de Gregory Bateson, prantexamos uha escala de valoración para os indicadores de logro, observable e realista, aplicable aos distintos estándares de aprendizaxe e con fácil traslación as valoracións númericas que a normativa LOMCE preve para as cualificacións de avaliacións parciais e final.






3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido ou faino repetitivamente. Suficiente. S (5).

4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).

5. Alcanza o estándar de aprendizaxe relacionándoo con outras aprendizaxes. Explica o aprendido de forma propia e creativa ou suxire innovacións. Notable. N (7-8).

6. Alcanza o estándar de aprendizaxe e, ademais de explicalo co seu propio vocabulario, é capaz de aplicalo noutros contextos novos. Sobresaliente. Sb (9-10).


Pódese definir a rúbrica como “un instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados”



(Torres Gordillo e Perera Rodríguez). Desde estes criterios xúlgase, valorase, cualificase e conceptúase sobre un determinado aspecto do proceso e establécense niveis progresivos de dominio ou pericia relativos ao desempeño que unha persoa mostra respecto dun proceso detreminado de aprendizaxe (Martínez Vermellas).


- A rúbrica global ou holística, que fai unha valoración do conxunto da tarefa, mediante a utilización duns descriptores que se corresponden a uns niveis globais, non particulares.

- A rúbrica analítica, en cambio, céntrase en tarefas de aprendizaxe máis concretas, e necesita dun deseño máis pormenorizado. Como norma xeral, as rúbricas deben avaliar tanto aspectos cuantitativos como cualitativos.

Os procesos de ensino-aprendizaxe melloran cando o alumnado coñece con antelación os obxectivos de aprendizaxe e as expectativas do profesorado. Xa que se trata de procesos interactivos xeralmente asincrónicos, o uso de rúbricas contribúe tamén a animar a interacción entre profesores e alumnos e axuda a entender os mecanismos de aprendizaxes

dos alumnos.



(Outros procedementos ou técnicas de avaliación alternativa que se poden utilizar son os portafolios, mapas conceptuais, diarios, proxectos, método de casos, etc.)



- Deixan bastante claras as expectativas dos profesores, o que se transforma para os alumnos en seguridade sobre como alcanzar o que o profesor espera que eles saiban facer.


- Fomentan a aprendizaxe e a autoevaluación: os alumnos avaliados por medio de rúbricas desenvolven máis capacidades que os avaliados por outras formas máis tradicionais.










8.4 SECUENCIACIÓN E DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS DE AULA

UNIDADE 1. TRAZADOS NO PLANO 5 s



Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de

avaliación / Referentes R.A.

Mínimos Inst aval

Elementos xeométricos no plano.

Arco capaz. Aplicacións do arco capaz.

Ángulos relacionados coa circunferencia.

Coñecer e resolver diversos trazados xeométricos no plano.

Comprender o concepto de arco capaz e aplicalo á resolución de problemas xeométricos.

Coñecer e identificar os diversos ángulos relacionados coa circunferencia.

Resolver problemas de construción gráfica de relacións proporcionais de segmentos.

Coñecer e aplicar os procedementos de construción gráfica de figuras semellantes.

Realizar, utilizando escuadra e cartabón e compás, diversos trazados xeométricos no plano.

Aplicar os coñecementos do arco capaz á resolución de problemas xeométricos.

Distinguir e comprender os diversos ángulos relacionados coa circunferencia.

Determinar gráficamente

S

S

S

S

P1

P2

P3

P4

I2

I3

I6



relacións proporcionais de segmentos.

Utilizar con destreza e precisión os procedementos de construción de figuras semellantes.

S

P1

UNIDADE 2. POTENCIA 5 s



Mínimos Inst aval

Potencia dun punto respecto dunha circunferencia.

Eixo radical de

Comprender o concepto de potencia dun punto respecto dunha

Determinar lugares xeométricos (eixo radical e centro radical) aplicando o concepto de potencia.

S

P1

P2

P3



dúas circunferencias..

Circunferencias coaxiales.

Centro radical de tres circunferencias.

Sección áurea dun segmento.

Rectángulo áureo.

circunferencia e coñecer as súas aplicacións.

Relacionar o concepto de eixo e centro radical como aplicación do concepto de potencia.

Apreciar e valorar a sección áurea dun segmento e o rectángulo áureo como base e instrumentos no deseño

Obter gráficamente o segmento áureo doutro dado e o rectángulo áureo.

Avaliar a importancia da sección áurea e o rectángulo áureo como base e instrumentos no deseño.

S

S

P4

I2

I3

I4

I5

I6

UNIDADE 3. INVERSIÓN 4 s



Mínimos Inst aval



Investimento. Definición e tipos.

Elementos e figuras dobres nun investimento.

Rectas antiparalelas.

Determinación do inverso dun punto dado.

Figura inversa dunha recta.

Figura inversa dunha circunferencia que non pasa polo centro de investimento.

Comprender e coñecer o concepto de investimento, os seus tipos, elementos e figuras dobres.

Resolver problemas de elementos e figuras inversas.

Coñecer a importacia desta trasformación xeométrica para elaborar solucións razoadas ante problemas xeométricos.

Comprender o concepto de inversión

Coñecer os tipos de inversión, os elementos da mesma e as figuras dobres.

Transformar por inversión figuras planas compostas por puntos, rectas e circunferencias describindo as súas posibles aplicacións á resolución de problemas xeométricos.

S

S

S

P1

P2

P3

P4

I2

I3

I4

I5

I6

UNIDADE 4. TANXENCIAS 6 s





Mínimos Inst aval

Resolución de tanxencias aplicando o concepto de potencia.

Resolución de tanxencias aplicando o concepto de inversión.

Resolver problemas de tanxencias aplicando o concepto de potencia.

Resolver problemas de tanxencias aplicando o concepto de inversión.

Resolver problemas de tanxencias mediante a aplicación das propiedades dos eixos e centros radicais.

Resolver problemas de tanxencias mediante a aplicación da trasformación de circunferencias e rectas por inversión.

S

S

P1

P2

P3

P4

I2

I3

I4

I5

I6



UNIDADE 5. CURVAS CÓNICAS 6 s



Mínimos Inst aval

A elipse. Definición, elementos e propiedades máis importantes.

Construción da elipse.

Tanxentes á elipse.

Puntos de intersección dunha recta cunha elipse.

A hipérbola. Definición, elementos e propiedades máis

Adquirir o concepto de elipse, hipérbola e parábola..

Coñecer os elementos e propiedades máis importantes das curvas cónicas..

Aprender a construír as curvas cónicas a partir duns datos nos casos máis comúns.

Determinar rectas tangentes ás curvas cónicas e puntos de intersección destas con

Distinguir os diferentes tipos de curvas cónicas.

Comprender a orixe das curvas cónicas e as relacións métricas entre elementos.

Debuxar curvas cónicas determinando previamente os elementos que as definen.

Resolver problemas de

S

S

S

S

P1

P2

P3

P4

I2

I3

I4

I5

I6



importantes.

Construción da hipérbola.

Tanxentes á hipérbola.

Puntos de intersección dunha recta cunha hipérbola.

A parábola. Definición, elementos e propiedades máis importantes.

Construción da parábola.

Tanxentes á parábola.

Puntos de intersección dunha recta cunha

rectas. pertenza, intersección e tanxencias entre liñas rectas e curvas cónicas, aplicando as súas propiedades.

.

S

S



parábola.

UNIDADE 6. CURVAS TÉCNICAS 4 s

Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de avaliación /

Referentes R.A.

Mínimos Inst aval

A cicloide.

A epicicloide.

A hipocicloide.

A pericicloide.

Evolvente dunha circunferencia.

Coñecer a forma destas curvas, a súa xeración e as súas aplicacións.

Adquirir destreza no trazado destas curvas técnicas.

Identificar a forma de cada unha das curvas técnicas.

Comprender a formación das curvas cíclicas.

Debuxar as curvas cíclicas, identificando os seus principais elementos..

S

S

S

P1

P2

P3

P4

I2

I3

I4

I5



I6

UNIDADE 7. TRANSFORMACIÓNS

XEOMÉTRICAS

5 s


Referentes R.A.

Mínimos Inst aval

Homoloxía plana.

Elementos dobres nunha homoloxía plana.

Rectas límites.

Datos necesarios

Comprender en que consisten os movementos no plano (homoloxía e afinidade). Aprender a construír estas trasformacións.

Coñecer e valorar as aplicacións que teñen as

Comprender as características das transformacións xeométricas de homoloxía e afinidade.

Debuxar, tendo en conta as condicións que se deben cumprir, cada unha destas

S

S

P1

P2

P3

P4

I2

I3



para definir unha homoloxía.

Homoloxías de condicións especiais.

Afinidade.

Datos que definen unha afinidade.

Afinidade entre circunferencia e elipse.

trasformacións xeométricas (homoloxía e afinidade) na xeometría plana e nos sistemas de representación.

transformacións.

Aplicar a homoloxía e a afinidade á resolución de problemas xeométricos e á representación de formas planas..

S

I4

I5

I6

UNIDADE 8. SISTEMA DIÉDRICO I 16 s

Contidos Obxectivos Indicadores de logo / Criterios de avaliación

/ Referentes R.A.

Mínimos Inst aval

Repaso Repasar os Resolver problemas S P1



conceptos do 1º curso BAC

Abatementos.

Aplicación dos abatementos aos problemas de verdadeiras magnitudes lineais e de figuras planas.

Proxeccións de figuras situadas en planos.

Cambios de planos.

Exercicios de cambios de planos.

Xiros.

contidos de SD da materia correspondente ao 1º curso de BAC

Coñecer os métodos que emprega o sistema diédrico (abatementos, cambios de plano e xiros) para determinar a verdadeira magnitude de segmentos e figuras planas.

Solucionar problemas de determinación de verdadeiras magnitudes de figuras planas.

básicos de puntos, rectas, planos, interseccións, perpendicularidade, paralelismo e distancias.

Comprender os fundamentos ou principios xeométricos que condicionan o paralelismo e a perpendicularidad entre rectas e planos.

Determinar a verdadeira magnitude de segmentos, ángulos e figuras planas utilizando xiros, abatementos ou cambios de plano.

S

S

P2

P3

P4

I2

I3

I4

I5

I6



Exercicios de xiros.

Ángulos.

Exercicios de ángulos.

UNIDADE 9. SISTEMA DIÉDRICO II 16 s



Mínimos Inst aval

Representación diédrica de corpos xeométricos.

Representación de poliedros.

Representación

Coñecer e comprender a representación no sistema diédrico de poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros e conos e esferas.

Representar poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros e conos mediante as súas proxeccións ortográficas, analizando as posicións singulares

S

P1

P2

P3

P4



dunha superficie prismática e dunha piramidal, Representación da superficie cónica.

Representación da superficie cilíndrica.

Representación da esfera.

Representación do touro.

Representación de corpos.

Seccións planas de corpos.

Seccións planas do prisma, da pirámide, do cono, do cilindro, da esfera e do touro.

Puntos de intersección dunha recta cunha superficie prismática, cunha pirámide, cunha superficie cónica,

Determinar a sección plana de poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros, conos e esferas e a verdadeira magnitude ou desenvolvemento das superficies que os conforman.

Obter os puntos de intersección entre liñas rectas e corpos xeométricos.

Debuxar o desenvolvemento de superficies poliédricas, cilíndricas e cónicas.

respecto dos planos de proxección, determinando as relacións métricas entre os seus elementos,

Determinar a sección plana de corpos ou espazos tridimensionales formados por superficies poliédricas, cilíndricas, cónicas e/ou esféricas, debuxando as súas proxeccións diédricas e obtendo a súa verdadeira magnitude.

Achar a intersección entre liñas rectas e corpos xeométricos.

Desenvolver

S

S

I2

I3

I4

I5

I6



cunha superficie cilíndrica e cunha esfera.

Desenvolvementos dos poliedros regulares e de corpos poliédricos.

Desenvolvemento da superficie prismática, da superficie piramidal, da superficie cónica e da superficie cilíndrica

superficies poliédricas, cilíndricas e cónicas.

S

UNIDADE 10. SISTEMA AXONOMÉTRICO

ORTOGONAL

10 s



Mínimos Inst aval

Escala isométrica. Coñecer os fundamentos do

Comprender os fundamentos do

S P1



Perspectiva axonométrica isométrica da circunferencia.

Perspectiva axonométrica de corpos xeométricos.

Seccións planas de corpos en perspectiva axonométrica.

Puntos de intersección dunha recta cun corpo, cun prisma, cunha pirámide, cun cono e cun cilindro.

sistema axonométrico.

Coñecer o procedemento para a construción da escala isométrica, a disposición dos eixos e a utilización do coeficiente de redución no sistema isométrico.

Debuxar o óvalo isométrico como representación simplificada de formas circulares.

.

Realizar perspectivas isométricas de formas tridimensionales a partir de pezas reais ou definidas polas súas proxeccións

sistema axonométrico e describir os procedementos de obtención das proxeccións.

Debuxar axonometrías de poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros e conos.

Determinar a sección plana de corpos ou espazos tridimensionales formados por superficies poliédricas.

Achar a intersección entre liñas rectas e corpos xeométricos.

S

S

S

P2

P3

P4

I2

I3

I4

I5

I6



Relación do sistema axonométrico co diédrico.

ortogonales.

Determinar a sección plana de poliedros regulares, prismas, pirámides, cilindros e conos.

Obter os puntos de intersección entre liñas rectas e corpos xeométricos.

UNIDADE 11. O PROCESO DE DESEÑO E

FABRICACIÓN

4 s


Mínimos Inst aval




Perspectiva histórica e situación actual.

O proceso de deseño e desenvolvemento industrial na actualidade.

Fases do proceso de deseño industrial.

O proceso de deseño e desenvolvemento arquitectónico na actualidade.

O proxecto. Tipos de proxectos.

Fases dun proxecto.

Documentos básicos dun proxecto técnico.

Coñecer e valorar a evolución do proceso de deseño e fabricación e a súa situación actual..

Identificar as fases do proceso de deseño industrial.

Coñecer e distinguir os. tipos de proxectos, as súas fases de elaboración e os documentos básicos que o compoñen.

Identificar e apreciar a evolución do proceso de deseño e fabricación e a súa situación actual.

Recoñecer as fases do proceso de deseño industrial.

Recoñecer os. tipos de proxectos, as súas fases de elaboración e os documentos básicos que o compoñen..

S

S

S

P1

P2

P3

P4

P5

P6

I2

I3

I4

I5

I6

I7

I8



UNIDADE 12. PLANOS TÉCNICOS 3 s



Mínimos Inst aval

Planos na industria mecánica.

Planos de arquitectura e construción. Vocabulario. UNE 1-130.

Coñecer os principais tipos de planos que se utilizan tanto no campo da industria como no da arquitectura e o da construción.

Identifica formas e medidas de obxectos industriais ou arquitectónicos, a partir dos planos técnicos que os definen

Recoñecer e utilizar os principais tipos de planos que se usan tanto no campo da

S

S

P1

P2

P3

P4

I2

I3



industria como no da arquitectura e o da construción.

I4

I5

UNIDADE 13. NORMALIZACIÓN 3 s



Mínimos Inst aval

Xeneralidades sobre acotación.

Acotacións particulares.

Coñecer as clases de cotas e os criterios para a súa elección.

Valorar a importancia da anotación nun

Analizar planos acoutados e identificar a súa correcta realización.

Acoutar pezas industriais sinxelas

S

S

P1

P2

P3

P4



Clases de cotas segundo a función da peza.

Criterios para a elección das cotas.

Lugar de colocación das cotas.

Acotación nos planos de arquitectura.

plano industrial ou arquitectónico.

colocando, de acordo á norma, as cotas necesarias para a súa correcta definición.

Debuxar bosquexos a man alzada e esbozos acoutados para posibilitar a comunicación técnica con outras persoas.

S

I2

I3

I4

I5



UNIDADE 14. ROSCAS 4 s


Referentes R.A.

Mínimos Inst aval

Clasificación das roscas.

Representación das roscas.

Acotación das roscas.

Coñecer os tipos de roscas.

Representar roscas e acoutalas.

Identificar os diferentes tipos de roscas.

Representar e acoutar segundo normas os diferentes tipos de roscas.

S

S

P1

P2

P3

P4

I2

I3

I4

I5



UNIDADE 15. ELEMENTOS

NORMALIZADOS

4 s


Referentes R.A.

Mínimos Inst aval

Elementos de suxeición.

Elementos de retención e seguridade

Elementos de posicionamento.

Elementos de acumulación de enerxía.

Coñecer diferentes elementos que se atopan no mercado e empréganse en moitos mecanismos.

Recoñecer e representar diferentes elementos que se atopan no mercado e empréganse en moitos mecanismos.

S P1

P2

P3

P4

I2

I3

I4

I5



UNIDADE 16. PROXECTOS DE

MECANISMOS

8 s



Mínimos Inst aval

Cuestións que condicionan o deseño de utillajes.

Representación dos utillajes.

Dispositivos dos utillajes.

Presentar os bosquexos, esbozos acoutados e planos necesarios para a definición dun proxecto sinxelo relacionado co deseño industrial.

Interpretar e debuxar esbozo de conxuntos e/ou pezas industriais.

Debuxar bosquexos a man alzada e esbozos acoutados para posibilitar a comunicación técnica con outras persoas.

Elaborar esbozo de conxuntos e/ou pezas industriais, dispoñendo as vistas, cortes e/ou seccións necesarias, tomando medidas directamente da realidade ou de perspectivas a escala, elaborando

S

S

P1

P2

P3

P4

P5

P6

I2

I3

I4

I5



bosquexos a man alzada para a elaboración de debuxos acoutados e planos de montaxe, instalación, detalle ou fabricación, de acordo á normativa de aplicación.

I7

UNIDADE 17. TECNOLOXÍAS DA

INFORMACIÓN E DA COMUNICACIÓN

8 s



Mínimos Inst aval

A imaxe vectorial.

Presentar de forma individual e colectiva os bosquexos,

Representar obxectos industriais ou arquitectónicos

S

P1

P2



Técnicas informáticas de deseño vectorial.

Aplicacións informáticas relacionadas co debuxo técnico.

O debuxo vectorial 2D.

Conceptos básicos dun sistema CAD 2D.

Deseño vectorial 2D:QCAD.

esbozos e planos necesarios para a definición dun proxecto sinxelo relacionado co deseño industrial ou arquitectónico, valorando a exactitude, rapidez e limpeza que proporciona a utilización de aplicacións informáticas, planificando de maneira conxunta o seu desenvolvemento, revisando o avance dos traballos e asumindo as tarefas encomendadas con responsabilidade.

Comprender as posibilidades das aplicacións informáticas relacionadas co Debuxo técnico, valorando a exactitude, rapidez e limpeza que proporciona a súa utilización.

coa axuda de programas de debuxo vectorial 2D, creando entidades, importando bloques de bibliotecas, editando obxectos e dispoñendo a información relacionada en capas diferenciadas pola súa utilidade.

Representar obxectos industriais ou arquitectónicos utilizando programas de creación de modelos en 3D, inserindo sólidos elementais, manipulándoos ata obter a forma buscada, importando modelos ou obxectos de galerías ou bibliotecas, incorporando texturas,

S

P3

P4

P5

P6

I2

I3

I4

I5

I7

I8



O debuxo vectorial 3D.

Deseño 3D:SketchUp.

Deseño 3D:AutoCAD..

seleccionando o encadre, a iluminación e o punto de vista idóneo ao propósito buscado.

Presentar os traballos de Debuxo técnico utilizando recursos gráficos e informáticos, de forma que estes sexan claros, limpos e respondan o obxectivo para os que foron realizados.

S

9. COMPETENCIAS QUE SE TRABALLAN NAS UNIDADES TEMÁTICAS

Unidades

temáticas

Competencias en cada unha das

unidades temáticas

UT. 1 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística




UT. 2 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT.3 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía




UT.7 Competencia para aprender a aprender Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT.8 Competencia para aprender a aprender Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor




UT. 9 Competencia para aprender a aprender Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT. 10 Competencia para aprender a aprender Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT. 11

Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia dixital Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT. 12

Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT. 13 Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía





UT. 16

Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía

UT. 17

Competencia para aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Competencia en sentido de iniciativa e espíritu emprendedor Competencia en comunicación lingüística Competencia dixital Competencia matemática e competencias básicas en ciencias e tecnoloxía


Segundo indícase no Decreto 86/2015, as actividades educativas no Bacharelato favorecerán a capacidade do alumnado para aprender en por si, para traballar en equipo e para aplicar os métodos de investigación apropiados.



A materia de Debuxo Técnico estúdase nos dous cursos do bacharelato.

O desenvolvemento dos catro grandes bloques de que consta esta materia (xeometría e debuxo técnico; sistemas de representación; normalización e documentación gráfica de proxectos) obríganos a dar unha serie de orientacións metodolóxicas que axuden ao profesor nas súas clases teóricas e prácticas.

Como é lóxico, darase liberdade ao profesor para que, co seu mellor criterio, introduza as variantes que estime pertinentes nas orientacións metodolóxicas que aquí se desenvolven. En cada unidade temática, para non facela exhaustiva, tivemos que tomar decisións sobre se incluír ou non unha determinada materia, sempre pensando que co exposto sería suficiente para crear un cimento firme que sirva de base a estudos superiores. Por elo, o profesor, á vista do tempo dispoñible, do desenvolvemento do curso e do nivel do seu alumnado, pode introducir esas variantes que indicamos, no sentido de reforzar algún tema ou simplificar outros. O mesmo debemos indicar en canto ao desenvolvemento das actividades; que quedarán definidas, garantindo o cumplimento dos mínimos dos estándares de aprendizaxe, pola contorna e as características de cada grupo.

Tratándose dunha materia propia dunha modalidade hai que pensar que, cos coñecementos recibidos, o alumno adquire unha formación máis especializada que o prepara e orienta cara a estudos posteriores ou cara a unha actividade profesional.

A metodoloxía para seguir fundamentarase na idea principal de que o debuxo técnico debe capacitar para o coñecemento da linguaxe gráfica empregado polas distintas especialidades industriais, tanto nos seus aspectos de lectura e interpretación como no de expresión de ideas tecnolóxicas ou científicas.

Tendo en conta que o debuxo técnico debe ser eminentemente activo, á explicación teórica da asignatura seguirá a realización de exercicios, problemas e actividades que poñan ao alumno en situación de aplicación dos coñecementos adquiridos.

Aconséllase, se iso é posible, a utilización máxima de medios audiovisuais en orde a conseguir a maior eficiencia docente, claridade de exposición e aforro considerable de tempo.

Tamén se recomenda a utilización de modelos reais.



Profesionalmente, no futuro, o técnico utilizará o debuxo técnico como ferramenta e medio, polo que non precisa dun singular adestramento instrumental, propio de profesionais especializados. Con todo, aínda que a aprendizaxe de certos aspectos do debuxo técnico apóiase en execucións prácticas, como vistas necesarias, anotación, etc., noutro aspecto do mesmo, como representación de elementos normalizados, é posible a súa identificación sobre planos xa executados, co que non se xustifica o seu debuxo de forma illada para aprender a súa representación convencional.

En xeral, e para aproveitar ao máximo o número de horas lectivas do curso, as actividades deben distribuírse mediante traballos a limpo e resolucións a man alzada. Sen dúbida, convén que o alumno adquira soltura con todos os instrumentos e a rapidez e precisión necesarias; por elo, polo menos unha terceira parte dos seus traballos deberá realizalos cos instrumentos. Con todo, o repaso de moitas construcións e certo tipo de problemas xeométricos e de descritiva pode facelos a man alzada co portaminas. Este sistema de aprendizaxe, que aparentemente non ten importancia, supón para o alumno un aforro de tempo moi estimable que pode dedicar a ampliar o número de actividades. Esta metodoloxía, aplicada ao longo de moitos anos no ensino do debuxo técnico, recomendámola de forma especial polos froitos que produce. O alumno emprega menos tiempo e sobre todo “solta a súa man” e consegue facer correctamente esbozo, perspectivas, esquemas e deseños.

11. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

11.1 MATERIAIS

Libro de texto: DIBUJO TÉCNICO II (LOMCE). Editorial Donostiarra.

Materiais de traballo alumno:



Portaminas 0,5/0,7, lapis HB, lapis 3H, goma de borrar lapis, goma para tinta, sacapuntas, compás con adaptador, regla graduada 20 cm, escuadra e cartabón, goniómetro (transportador de ángulos), cartafol de arquivo de traballos (tamaño A3) persoais, plantillas de curvas, papel milimetrado A4/A3, papel vexetal A4/A3.

Materiais do profesor:

Pizarra tradicional

Computador de aula e proxector multimedia con pantalla.

Software de apoio ao debuxo técnico (se é posible GNU).

Libros dixitais.

11.2 ESTRATEXIAS PARA APLICACIÓN DOS RECURSOS DIDÁCTICOS

A formulación da programación do curso baséase no desenvolvemento dos contidos de forma lineal, partindo de construcións sinxelas para chegar a outras máis complexas, e a súa posterior aplicación, obtendo de forma razoada as solución gráficas correspondentes.

A partir da exposición dos contidos, apoiándose na pizarra e noutros medios como o ordenador e cañón de proxeción, os alumnos resolverán os exercicios e problemas propostos, coa maior exactitude, fomentando o traballo autónomo do alumno, propoñendo



casos similares aos realizados, para potenciar a investigación e o razoamento. Para iso aplicaranse métodos de análise e síntese partindo do problema resolto. Os contidos están distribuídos en tres bloques: Xeometría e Debuxo Técnico, Sistemas de Representación e Documentación Gráfica de Proxectos . Comezarase polo desenvolvemento da xeometría plana posto que coñecen os conceptos básicos e co fin de exercitarse na resolución de problemas xeométricos e na súa conexión con aplicación prácticas deos mesmos. Mensualmente intentarase dedicar unha/dúas horas, nunha aula de informática, a desenvolver algúns dos contidos da materia utilizando como ferramenta un programa de deseño asistido por ordenador como o AUTOCAD, servindo ao mesmo tempo aos alumnos como estímulo e complemento na súa formación.

Paralelamente realizaranse outras actividades de aplicación práctica dos contidos aprendidos, referidas ao campo do deseño (industrial, arquitectónico, gráfico...), onde se aplicarán as Técnicas Gráficas correspondentes. Para iso as unidades didácticas referentes a Sistemas de Representación e Documentación Gráfica de Proxectos desenvolveranse ao longo de todo o curso, realizando distintas láminas e exercicios onde variará o grao de dificultade e visualizando e analizando documentación gráfica de proxectos reais.

12. AVALIACIÓNS


Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do Bacharelato nas avaliacións continua e final da materia de Debuxo Técnico II, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas correspondentes do apartado 8 deste documento.



A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino como dos procesos de aprendizaxe.

Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de Profesores e o Consello Escolar do IES.

Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno no aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas unidades.





En todo caso, os distintos procedementos de avaliación utilizables, como a observación sistemática do traballo dos alumnos, as probas orais e escritas, o portafolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación coherente.




Procedementos:







Instrumentos:












Para a avaliación inicial do alumnado realizaranse unas probas previas con unha serie de cuestións e de exercicios prácticos, referidos ao coñecemento de conceptos xeométricos básicos (punto, recta, plano, perpendicularidade e paraleleismo, ángulos, polígonos, tanxencias, vistas) e a procedementos de elaboración de debuxo lineal cos instrumentos habituais do tableiro de debuxo (lapis, compás, escadra e cartabón, etc.), para poder axustar a programación aos distintos niveis cos que nos encontremos na aula.

12.4 Acreditación de coñecementos de DT-1º BACH para acceder ao DT de 2º de BACH

Para acreditar os coñecementos previos do alumnado que non cursou 1º de Debuxo Técnico de BACH e quere acceder a cursar 2º de Debuxo Técnico BAC, realizaranse unas probas previas con unha serie de cuestións e de exercicios prácticos, que contemplen os índicadores mínimos da materia en 1º, DT; a superación da proba facultará para o acceso ao Debuxo Técnico II do Bacharelato.

Do mesmo xeito, o alumnado que cursara a materia de libre configuración deste IES denominada Introducción ao Deseño Asistido por Ordenador I, e que obtivese unha nota media igual ou superior ao 7, recoñeceráselle, tamén, a acreditación de coñecementos de Debuxo Técnico I para acceder ao Debuxo Técnico II.



13. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN

1. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante o mínimo dunha proba obxectiva que se efectuará ao final de cada avaliación.

2. A parte da avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliarase coa media (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fose o caso) dos exercicios encargados polo/a profesor/a, tantos os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.

Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competencias, deberán realizarse na aula (coas excepcións das tarefas para a casa que o profesor indique) e entregaranse nas datas fixadas.

A demora non xustificada na entrega suporá a non avaliación do exeercicio, que no caso das láminas que sirven como método de aprendizaxe pode ser revisada ou correxida, pero contabilizará como non entregada no cómputo total. Se fose o caso de faltas xustificadas, só teranse en conta as entregadas para facer a media.

E puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación:



Resolución dos exercicios (inclúe nomenclatura, acotacións, explicacións, enunciados, identificación de procedimentos e solucións)

70%

Presentación e participación (grosores normalizados, tipos de liñas, rotulacións, distribución do espazo, limpeza, atención, participación, colaboración, etc.)

30%

3. A participación e colaboración, o compromiso coa formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., aos que fai referencia a ponderación anterior, avaliaranse mediante a observación directa do alumno/a; de dita observación quedará constancia no caderno do profesor.

A nota final de cada avaliación conformarase cos resultados das valoracións antes descritas e coa ponderación seguinte:


Traballos teórico-prácticos 30%



A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media das tres avaliacións.

RECUPERACIÓN

Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos complementarios (láminas de avaliación suspensas e/outras láminas de reforzo) para preparar a parte da materia na que non se acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase unha proba teórica ou teórico- práctica que supón o 100% dunha nova nota de calificación do alumno.

Para a avaliación extraordinaria de setembro, recomendarase ao alumnado que non supere a ordinaria de xuño a realización como práctica dos traballos propostos polo profesor/a. a avaliación consistirá nunha proba conceptual e procedimental, con contidos extraídos da programación da asignatura, dos traballados nas tres avaliacións.



14. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

A mesma definición do proxecto curricular e das súas concrecións constitúe unha medida de atención á diversidade. Doutra banda, o seu desenvolvemento nas unidades temáticas xera un conxunto de propostas que favorecen a adaptación aos intereses, capacidades e motivacións dos alumnos, respectando sempre un traballo común de base e intención formativa global que permita a consecución das competencias crave e dos obxectivos do curso.


Programa de reforzo. Dirixido a aquel alumnado que promocione ao segundo curso sen superar a materia de Debuxo Técnico I, de 1º de bacharelato. O devandito programa será organizado polo Departamento de maneira personalizada para cada alumno/a afectado/a.

Adaptacións curriculares. Esta medida está orientada a alumnos/as que presenten necesidades educativas especiais ou altas capacidades intelectuais. E coordinarase co Departamento de Orientación do IES.




1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores).




5) Ampliación de prazos de entrega.

Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) articularánse as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio dos/as especialistas do Departamento de Orientación.






Por outra beira as características da área permiten un certo coñecemento e apreciación das manifestación artísticas e do desnvolvemento técnolóxico, tanto actuáis como doutro tempo, doutras culturas e da nosa propia; tratarase de que os alumnos saiban respéctalas e valóralas.


Os contidos tratados nesta materia, a través do xa citado coñecemento das diferentes manifestacións artísticas e tecnolóxicas, fomentan o respecto á diversidade persoal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento á arte como patrimonio



universal e a tecnoloxía como instrumento básico do desenvolvemento das sociedades e dos pobos, favorece a convivencia pacífica dos mesmos.





Foméntarase nos alumnos pautas de actuación e comportamento dirixidas ao respecto ao medio ambiente. Tamén preténdese que haxa unha comunicación dos alumnos co entorno a través da linguaxe plástica e das aplicacións tecnolóxicas do debuxo técnico; abondando no que representa de aforro de recursos primarios a aplicación da normalización.







EDUCACIÓN VIAL

Unha apreciación de sentido común, que por desgraza se fundamenta e confirma cando analízanse as estatísticas nacionais e europeas, é que un elevado porcentaxe de vítimas de accidentes relacionados co tráfico son persoas de idade comprendida entre os quince e os dezaoito anos.

Este feito por si mesmo, xustifica a presenza da educación vial no currículo. Na súa virtude, a devandita formación debe abarcar, entre moitos outros aspectos educativos, a axeitada forma de conducirse, nos niveis máis concretos da vida veciñal e doméstica.

É salientable aquí, a oportunidade que a iconicidade poligonal representa na señalética de seguridade vial e doutra índole, podendo aproveitarse este feito como instrumento de conexión cós obxectivos deste elemento transversal.










A propia utilización do material persoal e de aula para o desenvolvemento da materia, daranos fundamentos para a conexión con os principos desta transversalidade.





• En cada unidade enunciaranse os obxectivos e contidos específicos. Deben saber o que van aprender e o que van a facer, e os indicadores mínimos esixibles.



• Verbalmente será informado dos logros que vai adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería. Informarase dos resultados dos traballos e probas.

56* 17. ALUMNADO COA MATERIA DE DT 1º - BACH PENDENTE

17.1 UNIDADES SECUENCIADAS DE CONTIDOS

Unidade 1,2,3 e 4 :

Trazados fundamentais no plano. Igualdade.

Semellanza. Escalas. Polígonos

Unidade 5:

Transformacións xeométricas

Unidade 6:

Tanxencias



Unidade 7:

Curvas técnicas

Unidade 8:

Curvas cónicas

Unidade 9,10:

Sistema Diédrico I

Unidade 11:

Sistema diédrico II

Unidade 12:

Sistema axonométrico

Unidade 13:

Perspectiva cabaleira



Unidade 14:

Normalización

Unidade 15:

Vistas, cortes e seccións

Unidade 16:

Acoutación

17.2 ACTIVIDADES DE RECUPERACIÓN

Proporanse láminas con exercicios de repaso para preparar os exámenes de pendentes.




Probas obxectivas ( dous parciais) 50% + 50%

Se o/a alumno/a no aproba a materia coa media dos dous exámenes de pendentes, deberá de efectuar un exámen final (maio) no que a nota acadada será o 100% da nota.

57* 18. MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.




Idoneidade de contidos

Adecuación na definición dos estándares

Axuste de temporalización

Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación

Propostas de reforzo e recuperación

Atención á diversidade




58* Fundamentos da Arte I 1º BAC



Fundamentos da Arte I

1º Bacharelato

Coordinador : Jesús Basterrechea López Profesor da materia: Manuel Amable Romero Perez



ÍNDICE

35. Introdución e contextualización ................................................................................................................................................ 5

36. Definicións LOMCE .................................................................................................................................................................. 6

37. Competencias Educativas do Curriculo .................................................................................................................................... 7

38. Obxectivos Curriculares do Bacharelato ................................................................................................................................. 8

39. Estructuración da Materia ........................................................................................................................................................ 9

40. Competencias Crave, Descriptores e Desempeños ............................................................................................................... 10

41. Unidades Temáticas, con indicadores de logro de mínimos, procedementos e instrumentos de avaliación, incidencia das competencias crave e temporalización ............................................................................................................................ 12

1. Procedementos e instrumentos de avaliación/cualificación para os distintos estándares de aprendizaxe






42. Metodoloxía ........................................................................................................................................................................... 43

1. Agrupamentos

2. Tempos


43. Secuenciación ........................................................................................................................................................................ 44

44. Recursos e materiais ............................................................................................................................................................. 45

1. Espazos

2. Outros recursos

45. Medidas para a inclusión a a atención á diversidade ............................................................................................................. 45

46. Avaliación ............................................................................................................................................................................... 46






47. Criterios de cualificación e medidas de recuperación ............................................................................................................. 48

48. Elementos transversais .......................................................................................................................................................... 50

49. Constancia de informar ao alumnado ..................................................................................................................................... 51

50. Alumnado coa materia de Fundamentos da Arte I de 1º BACH pendente de cursos anteriores ............................................. 51

PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – DEBUXO ARTÍSTICO I – 1º BACH 1

1. INTRODUCCIÓN - FUNDAMENTOS DA ARTE 1 BAC A materia de Fundamentos da Arte pretende proporcionar ao/á estudante unha visión de conxunto dalgúns dos fitos máis sobresalientes das

disciplinas relacionadas coas artes plásticas, audiovisuais e musicais, e coa danza, así como as artes decorativas, a vestimenta, etc. Recolle

as principais manifestacións artísticas e culturais desenvolvidas desde a Antigüidade ata os nosos días, así como as ideas que as promoveron,

a súa linguaxe artística e os/as artistas máis sobresalientes de cada época. Con ela trátase de transcender o estudo da historia da arte como

simple sucesión de fases ou historicismos, para chegar á comprensión profunda da atmosfera cultural, estética e social imperante en cada

época, que determina a produción artística resultante e a intencionalidade dos/das creadores/as fronte ás súas obras.

A través do estudo das manifestacións artísticas do ser humano preténdese que o alumnado afonde nun modo de coñecemento do mundo non

discursivo e, xa que logo, non baseado en ámbitos de investigación que procedan unicamente de métodos sistemáticos, racionais e

proposicionais.

O devandito suposto pode resultar contraditorio coa forte sistematización da materia coa que estamos a tratar. Porén, cremos que resulta útil

para simplificar a complexa tarefa de abordar o que é a arte e cales son os seus elementos fundamentais, sobre todo en alumnos e alumnas

que empezan a súa formación neste campo dentro do sistema educativo. Tratarase de que o/a estudante consiga comprender as creacións

artísticas e culturais que o/a rodean estudando

a súa orixe, a idea de partida, e relacionándoas co tempo en que se crearon, así como a súa plasmación como obra creativa a través das

formas e as técnicas da disciplina de que se trate.

Daquela, na docencia desta materia combinaranse polo menos tres parámetros fundamentais: as explicacións sobre a arte a partir da súa orixe

como idea conceptual, o tratamento formal co que o/a artista traballou a idea, e os condicionantes históricos, sociais e empresariais que a

rodean. O desenvolvemento cronolóxico da creación artística deberá ser parte fundamental da organización dos contidos ao longo dos dous

anos de impartición, tendo presente que a base esencial desta materia é de contido plástico, máis que de contido histórico. Será tarefa do/da

docente combinar ambos os dous, de xeito que o/a alumno/a obteña unha visión global e interrelacionada das obras de arte.

O obxectivo final da materia de Fundamentos da Arte é o de fomentar a capacidade de análise, xuízo e crítica persoal do alumnado, así como

contribuír á súa formación como futuro/a artista e creador/a plástico/a.






educativas.


















preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados

3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicas innovadoras. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se



mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas. As competencias crave do currículo son as seguintes:








4. OBXECTIVOS DO BACHARELATO O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior. O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais.



c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación. h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente. k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. 5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1 eso, estrutúranse nos seguintes bloques:

Bloque 1. As orixes das imaxes artísticas.

Bloque 2. As grandes culturas da Antigüidade: Exipto; Mesopotamia e Persia; China



Bloque 3. A orixe de Europa. Grecia

Bloque 4. O imperio occidental: Roma

Bloque 5. A arte prerrománica

Bloque 6. O Románico, arte europea

Bloque 7. O Gótico

Bloque 8. O Renacemento

Bloque 9. Michelangelo Buonarroti

Bloque 10. O Renacemento en España

Bloque 11. O Barroco

Bloque 12. O Rococó. Francia e o resto de Europa

Bloque 13. O Neoclasicismo


COMPETENCIAS CRAVE DA MATERIA



coherencia.

Expresa pensamentos, emocións e

sentimentos aplicando estratexias da linguaxe

visual.






abstractas.



tecnoloxía.



problemas.




adecuados.








transmitilo.



fiabilidade.




Internet.



Experimenta con diferentes materiais e

técnicas.




creativo.



humanas.




culturais.





emprendedor.






a mellora.


valorado.




desenvolvemento.


artistas.


artísticos.


e sentimentos.



7. UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E

INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN




diario.








puntualizacións).


colectivo.


colectivo.


temáticas.


á unidade.














·Tarefas e/ou probas de avaliación por

competencias (caderno, portafolio, láminas,

bosquexos, proxectos, etc.)

·Observación directa (asistencia, actitude,




notas de contidos e competencias, sempre que

ningunha das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.



0















1
















2






dos alumnos.











3









profesor.




4

4 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS

Bloque 1. As orixes das imaxes artísticas.


B1.1. Arte rupestre: as imaxes e a

súa representación simbólica.

B1.1.1 Analizar a temática da escultura

e pintura rupestres.

B1.1.2 Debater acerca das posibles explicacións

simbólicas das imaxes rupestres.

FA1B1.1.1. Identifica as imaxes

rupestres e relaciónaas coas

imaxes tribais ou étnicas do

mundo.

FA1B1.1.2. Relaciona as imaxes

cun posible significado

iconolóxico.

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

2

2 Recoñecer as características principais da 2.1. Compara as S P1 2



5

características da pintura. pintura rupestre. imaxes prehistóricas coas

imaxes de grupos étnicos da

actualidade, establecendo

posibles paralelismos.

2..2. Relaciona a

iconografía rupestre con

composicións de artistas actuais.

S

P2

P3

P1

P2

pintura e escultura

pintura rupestre a partir de exemplos relevantes

da Península Ibérica.

características técnicas da

gráficas, a técnica da arte

rupestre e a súa posible

aplicación na actualidade.

S P1

P2

2

4 Construcións megalíticas.

Stonehenge: mito e realidade.

4. Analizar Stonehenge e os labores de

recreación efectuados no século XX no

monumento.

Stonehenge e debate acerca da

súa autenticidade simbólica e

S P1

P2

2



6

histórica

Bloque 2. As grandes culturas da Antigüidade: Exipto

Ob

x.

Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet. (%) Temp.

artísticos

relevantes: restos arqueolóxicos.

outras culturas diferentes. imaxes dos restos arqueolóxicos

relevantes e sitúaas na cultura

correspondente.

S P1

P2

P3

3

Exipto. Cultura sedentaria e

agrícola, arquitectura e obra civil.

B2.5. Analizar a posible relación

entre o modo de vida e a arte exipcia

FA1B2.5.1. Relaciona o tipo de

vida sedentario co auxe da

arquitecturae das obras públicas.

5.2. Infire a relación

entre a escultura oficial e o seu

patrocinador e asóciaa co tipo de

S

S

P1

P2

P1

P2

2



7

imaxe para representar.

5.3. Establece unha

relación causa-forma entre a

estrutura política e a plasmación

plástica que dela se fai.

S

P1

P2

política.

representación na arte exipcia.

Faraón-deus.

inmortalidade e resurrección en

Exipto. Mito de Isis.

6,7,8 Explicar a iconoloxía exipcia

relacionando a imaxe co poder político.

.6,7,8.1. Analiza a

relación entre o culto a Isis e o

seu posible enlace coa relixión

xudeo-cristiá.

S P1

P2

P3

2

pintura. pinturas exipcias organización narrativa das

pinturas exipcias

S P1

P2



8

suntuarios.

o seu material e súa finalidade: pedra,

madeira,obxectos suntuarios, sarcófagos, etc

liza as pezas

escultóricas exipcias

S P1

P2

1

B2.6. Experimentar a técnica da encáustica.

encáustica a un traballo

concreto.

S P1

P2

P3

2

ra-

vadas no Oriente Medio, a exipcia e a chinesa.

mpara a

cronoloxía e a iconografía das

culturas persa, exipcia e chinesa.

S P1

P2

2

chinesa.

oñecer a escultura en terracota

dosguerreiros de Xian, do mausoleo do

primeiroemperador Qin

concepción formal das esculturas

do mausoleo fronte a outras

obrasarqueolóxicas.

S P1

P2

1



9

chinesa.

B2.9. Relacionar as claves políticas e artísticas

dos guerreiros de Xian.

elaciona a

creación do mausoleodo primeiro

emperador Qin coa historia da

China e a súa transcendencia

política e social.

S P1

P2

1

ionar a técnica da escultura en

terracota con usos actuais similares.

Recoñece e

explica a técnica da terracota.

S P1

P2

1

escultura.

entre imaxes idealistas e naturalistas, e a súa

posible relación coa finalidade da peza.

Describe as

diferenzas entre a escultura

idealista e a escultura naturalista.

S P1

P2

1



0

Bloque 3. A orixe de Europa. Grecia

Ob

x.


Persia.

comparativamente a arte arcaica

grega e a arte exipcia fronteiriza. nacemento da cultura grega coa

influencia das culturas de Exipto

e Persia.

S P1

P2

1

ar a arquitectura grega. Orixes

formais e sociais.

ifica os

elementos esenciais da

arquitectura grega.

S P1

P2

2

ura grega.

Elementos constitutivos

icar convenientemente as partes

esenciais da arquitectura grega.

nta as

diferenzas entre as tres épocas

esenciais da arquitectura grega.

S

P1

P2

1

ión da forma desde o

hieratismo exipcio: arte arcaica,

clásica e helenística.

stica: naturalismo

s etapas na arte grega a

partir das peculiaridades de cada etapa

reflectidas nunha creación determinada.

ibe as

diferenzas entre as tres ordes

clásicas: dórica, xónica e corintia.

S P1

P2

1



1

e expresividade, emoción e tensión

dramática.

6. Escultura grega. Apoloxía

do corpo humano. Forza e

sensualidade

historia.

as características da

escultura grega. Relacionar a arte grega con

outras culturas ou aplicacións posteriores

simboloxía das deidades gregas.

entre a escultura grega, romana,

renacentista e neoclásica.

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

L

2

ica grega: iconoloxía,

recursos ornamentais. Técnicas:

negro sobre vermello. Andócides.

Vermello sobre negro.

cerámica grega.

evolución cronolóxica da

cerámica grega.

S P1

P2

1

bxectos da cultura grega:

figuras, ferramentas e xoias.

a tipoloxía da xoiaría grega en

relación con outras culturas. arqueolóxicos de xoias e

obxectos nas culturas coetáneas

á cultura grega.

S P1

P2

P3

1



2

ro grego: arquitectura,

temas e recursos iconográficos.

teatro grego e a súa influencia

no teatro posterior.

be as

características do teatro grego e

a súa influencia no teatro actual.

S P1

P2

1

Bloque 4. O imperio occidental: Roma

Ob

x.


mediterránea.

identificativos.

a importancia da cultura romana

no mediterráneo e a súa transcendencia histórica

posterior.

B4.1.1. Relaciona o

nacemento da cultura romana e

a influencia grega.

Mediterráneo as culturas grega,

romana e fenicia.

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

2

a política romana e

a súa relación coa arte. lingua común europea e a súa transcendencia na

2.1. Relaciona a

expansión política e artística

S P1 2



3

e

nas esculturas e nos bustos de

emperadores

arte. romana co emprego do latín e o

dereito romano

P2

car as obras arquitectónicas da

cultura romana a partir da identificación visual

dos seus elementos principais

fica os

elementos arquitectónicos

esenciais da cultura romana.

S P1

P2

1

s

igrexas cristiás posteriores, analizando os planos

das plantas de diferentes edificios.

basílicas do imperio romano e as

igrexas construídas

posteriormente

S P1

P2

1

l e obras públicas

romanas.

B4.5. Valorar a importancia técnica dos edificios

romanos. Panteón de Agripa coa catedral

do Vaticano

S P1

P2

1



4

a do

fresco.

cnica da pintura ao fresco e

a do mosaico.

scribe as

técnicas do mosaico e da pintura

ao fresco

S P1

P2

P3

1

. onar o teatro romano e o teatro

grego

ona o teatro

actual cos teatros grego e

romano.

S P1

P2

1

aplicadas: moblaxe,

obxectos e vestimenta.

parar as artes aplicadas da cultura

romana coas efectuadas noutros momentos e

noutras culturas.

relación entre a historia de

Pompeia e Herculano, e a súa

influencia na arte europea

posterior.

vestimenta romana e a súa

aplicación na historia da arte

S

P1

P2

P3

1



5

posterior. S

Bloque 5. A arte prerrománica

Ob

x.


do imperio romano de

occidente. Arianismo.

técnica arquitectónica romana.

capiteis.

ar as claves expresivas da arte

visigoda.

nar a situación social e a arte

aplicada.

principais monumentos do

prerrománico español.

escultura romana e

visigoda.

ecoñece as

claves políticas quelevan á

decadencia do imperio romano.

imperio romano e

a disgregación artística europea.

para a pintura

visigoda e romana anterior.

S

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P3

2



6

S P1

P2

os templos visigodos e as súas

características principais.

A1B5.3.1. Identifica as

principais características dos

templos visigodos a partir de

fontes historiográficas de

exemplos representativos.

S P1

P2

1

na Península

Ibérica. Islamismo. Arco de

ferradura. Arte mozárabe

iar a arte cristiá e a árabe na

Península Ibérica.

laciona o arco

de ferradura e o seu emprego na

arte árabe da Península Ibérica

S P1

P2

1

motivos iconográficos.

técnica do artesoado das

cubertas de madeira nas igrexas españolas.

ece as

principais características dos

artesoados de madeira en

exemplos representativos

S P1

P2

1

miniados.

Ilustración en pergameo. Técnicas.

técnica da pintura e escritura

sobre pergameo. Motivos iconográficos.

. Analiza o Libro da

Apocalipse e a súa aplicación á

S P1 2



7

Iconografía medieval. Pergameos e

códices.

arte de todos os tempos.

Recoñece a

técnica da pintura e escritura

sobre pergameo.

as características da iconografía

medieval a partir de códices e

pergameos representativos.

S

S

P2

P1

P2

P1

P2

técnica construtiva da xoiaría

visigoda. Técnica cloisonné e a súa aplicación

posterior.

FA1B5.7.1. Explica a técnica da

xoiaría visigoda a partir de fontes

historiográficas que reflictan

pezas representativas.

S P1

P2

1

pobos do norte de

Europa. Normandos

as claves expresivas da arte

do norte de Europa, tanto en España como no

resto do continente

dos pobos do norte de Europa e

os elementos similares

S P1

P2

1



8

localizados en España.

Bloque 6. O Románico, arte europea

Ob

x.


ón e difusión do

románico. Orde Beneditina.

relación da orde Beneditina e

a expansión da arte románica.

ciona a obra

dos frades beneditinos e a

internacionalización da arte

románica.

elaciona o

Camiño de Santiago e a súa

importancia relixiosa coa

aplicación da arte románica.

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

1

ra: características

e edificios representativos

ficar os elementos románicos na

arquitectura, nomeadamente nos edificios

relixiosos.

nta a

evolución da arte naturalista

romana á arte simbólica

románica.

ece as

principais características da

arquitectura románica,

S

S

P1

P2

P1

CEC

2



9

identificando visualmente os

elementos que a diferencian.

elementos románicos

das igrexas españolas máis

representativas, indicando

posibles engadidos posteriores.

S

P2

P3

P1

P2

influencia na arte.

o mito ou a realidade da teoría

milenarista da fin do mundo. identificación entre época

románica e as teorías

milenaristas da fin do mundo

xurdidas no romanticismo.

S P1

P2

1

ánica.

Características iconolóxicas.

r a iconoloxía medieval e a súa

plasmación gráfica.

ñece a

importancia da luz na iconografía

da arquitectura románica.

S P1

P2

P3

1

. Escultura: imaxes relixiosas;

capiteis; pórticos.

nalidade iconográfica da

escultura relixiosa e a forma consecuente con elementos formais da escultura

S P1 1



0

este obxectivo. románica P2

ación na

representación figurativa: pintura e

escultura.

a escultura e a pintura

románicas coas creacións anteriores e

posteriores

iconografía románica.

S P1

P2

P3

1

costumes: vida cotiá.

icar os obxectos e os elementos

característicos da vida cotiá na Idade Media,

nomeadamente a vestimenta

ompara a vida

cotiá das ciudades en época

románica coa vida cotiá do

Imperio Romano, valorando a

calidade de vida e os costumes

de unhas e outras.

S P1

P2

1

narrativa románica

e bizantina. organización narrativa a

partir de obras representativas.

S P1

P2

1



1

características formais

r a pintura románica con

técnicas similares posteriores. elementos formais da plástica

románica con creacións

posteriores

S P1

P2

P3

1

Bloque 7. O Gótico

Ob

x.


económico europeo.

Auxe das cidades.

B7.2. Gótico: arte europea.

Extensión xeográfica.

as claves sociais e técnicas da

orixe do Gótico.

. Analiza a situación

económica europea no século

XIII e a súa relación co

nacemento do Gótico.

S P1

P2

EE

1

públicos e relixiosos.

características.

anteriores e posteriores. elementos góticos e a

súa aplicación ás catedrais

españolas máis representativas.

S P1

P2

2

características.

tificar e nomear correctamente as

claves principais da arte gótica: escultura,

vidreiras policromadas e arcadas.

correctamente os elementos

principais da arte gótica a partir

de fontes historiográficas de

S P1

P2

2



2

pináculos.

características.

mostras representativas.

pleno e florido.

a arte gótica e a súa revisión

no século XIX. tipoloxía gótica en edificios

cronoloxicamente posteriores,

nomeadamente no Neogótico do

século XIX.

S P1

P2

1

góticas.

proceso técnico da creación

de vidreiras policromadas.

1. Analiza o proceso

de fabricación e instalación das

vidreiras policromadas nas

catedrais máis representativas.

S P1

P2

P3

1

a arte románica.

r e identificar correctamente a

escultura gótica fronte á románica.

ica o cambio

formal da escultura románica á

gótica.

S P1

P2

1

ra gótica. Pintura ar o proceso técnico da pintura S P1 2



3

sobre táboa: técnica. Estucado.

Dourado

sobre táboa, a preparación e os resultados elementos da pintura

gótica a partir de fontes

historiográficas.

técnico da pintura

sobre táboa.

S

P2

P1

P2

P3

tempero

proceso de fabricación e

aplicación da pintura ao tempero.

S P1

P2

P3

1

a vestimenta gótica nas imaxes

relixiosas e civís da época.

ica os

elementos característicos da

vestimenta gótica a partir de

fontes historiográficas.

S P1

P2

1



4

Bloque 8. O Renacemento

Ob

x.


e

ento: estilo

identificatorio da cultura europea.

Trecento,

Quattrocento e Cinquecento.

Renacemento

desde Italia ao resto de Europa.

Roma (o papado).

ar a importancia histórica do estilo

do renacemento e a súa transcendencia posterior

aliza a orixe do

Renacemento en Italia.

Relaciona as

etapas da implantación do

Renacemento e a cronoloxía

gótica en Europa.

S

S

P1

P2

P1

P2

3

1

renacemento: tipoloxía e edificios

principais.

claves técnicas da

arquitectura renacentista e a súa relación coa

cultura romana.

omenta a

importancia da cultura romana na

arte do Renacemento.

S P1

P2

2

ñecer a proporción áurea nalgún

elemento de estilo renacemento: arquitectura,

moblaxe.

naliza a relación

dos elementos arquitectónicos

aplicando a proporción áurea.

S P1

P2

1



5

a: da representación

xerárquica medieval á visión

realista: de Giotto di Bondone

a Piero della Francesca e Masaccio.

Boticelli.

obras.

Sanzio.

as principais obras de artistas

do Renacemento italiano.

dentifica os

cambios na pintura desde o

Gótico ata o Renacemento.

oñece as

principais pinturas do

Renacemento e a súa autoría.

obra de Leonardo

da Vinci.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

3

Tiziano

e Tintoretto. Veronese.

.

pintura veneciana e a do

resto de Europa.

mpara a

evolución da pintura do primeiro

Renacemento ata o colorido

veneciano

S P1

P2

1



6

Renacemento. Donatello e

outros autores emblemáticos.

as esculturas e os traballos en

volume máis emblemáticas do Renacemento

ifica as

esculturas e os traballos en

volume máis emblemáticos do

renacemento

S P1

P2

2

Renacemento a través da pintura

oca,

nomeadamente na pintura.

liza as

vestimentas reflectidas nos

cadros de Veronese

S P1

P2

1

as claves técnicas da

perspectiva cónica

Describe con

detalle o cadro "O lavatorio" de

Jacopo Robusti "Tintoretto" e a

aplicación técnica da perspectiva

S P1

P2

P3

2



7

i

s claves técnicas da pintura ao

óleo, referenciando o seu uso en aplicación sobre

lenzo.

diferenza da técnica da pintura

ao tempero e a pintura ao óleo.

escribe a técnica

da pintura ao óleo sobre lenzo e

relaciónaa coa pintura anterior

sobre táboa.

das características

da pintura ao tempero e ao óleo.

S

S

P1

P2

P3

P1

P2

CCL

2

Bloque 9. Michelangelo Buonarroti

Ob

x.


fía e a relación co seu

ámbito. Relación cos Medici e con

Xulio II.

B9.1. Explicar a relación de mecenado entre

Michelangelo, os Medici e o papa Xulio II.

omenta a

relación dos mecenas e a arte,

especialmente entre os Medici,

Xulio II e Michelangelo

S P1

P2

1

relevancia social.

ar a importancia do concepto de

artista total. importancia histórica da

S

P1

P2

3



8

ichelangelo como

pintor, escultor e arquitecto.

Vaticano.

obra en conxunto de

Michelangelo.

arquitectónica, escultórica e

pictórica de Michelangelo.

S

P1

P2

i

pela Sixtina:

concepción iconolóxica e

iconográfica.

as claves iconolóxicas e

iconográficas nos frescos da Capela Sixtina. proceso da creación da

pintura ao fresco da Capela

Sixtina.

S P1

P2

1

evolución

persoal; obras representativas.

s claves evolutivas na

escultura de Michelangelo. evolución iconográfica da

escultura de Michelangelo,

remarcando dun modo especial

as esculturas do final da súa

vida.

S P1

P2

1



9

Bloque 10. O Renacemento en España

Ob

x.


mento en España:

implantación e cronoloxía.

Reis Católicos; Carlos V; Filipe II e a

súa relación coa arte.

ísticas peculiares

da arte española de finais do século

XV e do século XVI. Do plateresco a

Juan de Herrera

nar a cronoloxía do

Renacemento español co italiano.

e os

principais feitos históricos

relacionados coa arte española.

S P1

P2

2

renacentistas e a

súa presenza na corte española:

Pedro de Berruguete, Tiziano,

Hieronymus Bosch e El Greco.

a relación entre a sociedade

da época e as artes plásticas.

.B10.2.1. Explica a relación

entre o emperador Carlos V e

Tiziano.

errada entre

Filipe II e El Greco.

S

S

P1

P2

P1

P2

2



0

ctura: Pazo de

Carlos V. O Escorial. Fachada da

Universidade de Salamanca.

r as principais obras

arquitectónicas do Renacemento español.

ntifica a

tipoloxía do edificio renacentista,

referenciada a edificios

emblemáticos españois.

S P1

P2

1

tura: retablos. Alonso

González Berruguete

a técnica escultórica da

Península Ibérica e do resto de Europa. escultura relixiosa

española coa escultura italiana

coetánea.

expresividade na obra de

Berruguete.

S

S

P1

P2

P1

P2

1

súa presenza na corte española:

Pedro de Berruguete, Tiziano,

Hieronymus Bosch e El Greco.

as obras pictóricas máis

importantes do renacemento español de Hieronymus Bosch e a súa

relación coa monarquía

española.

S

P1

P2

1



1

A1.B10.5.2. Analiza a obra

pictórica de El Greco e a súa

relación coa iconoloxía bizantina.

S

P1

P2

B10.7. Sofonisba Anguissola, pintora r a obra pictórica de Sofonisba

Anguissola coa pintura coetánea.

FA1.B10.6.1. Analiza a obra da

pintora Sofonisba Anguissola.

S P1

P2

1

nacentista.

Instrumentos: compositores.

Identificar as claves musicais da música

renacentista.

Recoñece os

instrumentos musicais do

Renacemento.

musical de Tomás Luis de

Victoria.

S

S

P1

P2

P3

P1

P2

2



2

vestiarios do Renacemento. tipoloxía do moble do

Renacemento: arcas, arquetas,

mobles bargueños e cadeiras de

frades.

dos personaxes dos cadros do

Renacemento, nomeadamente

na obra de Sánchez Coello.

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

1

Bloque 11. O Barroco

Ob

x.

Contidos Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos P.I. Aval. Compet.

(%)

Temp.



3

se política

europea. Guerra dos Trinta Anos.

Política española.

e Trento e a súa

importancia no cambio iconográfico

nas imaxes relixiosas.

o da catedral de San

Pedro. Columna salomónica.

técnica e temática.

Relaciona a

situación políticaeuropea coa

evolución do Renacemento cara

ao Barroco.

instrucións emanadas do

Concilio de Trento acerca do

xeito de representar nas igrexas.

da basílica de San Pedro e os

seus elementos identificativos.

za as

peculiaridades da imaxinaría

española, canto a temática e

técnica.

S

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P1

P2

2



4

arquitectura barroca.

Catedral de Murcia.

zar correctamente o vocabulario

técnico aplicado aos elementos arquitectónicos

ica as

principais características da

arquitectura barroca.

S P1

P2

1

sequilibrio

manierista e asimetría na arte

barroca.

car a asimetría en elementos da

arte barroca e doutras culturas diferentes.

elaciona a arte

barroca europea e a arte colonial

hispanoamericana.

Compara o

barroco con creación formais

recargadas ou barroquistas

posteriores.

S

S

P1

P2

P1

P2

1

barrocas.

rar as fachadas renacentistas e

barrocas en España.

Describe e

compara fachadas das igrexas

máis representativas da arte

S P1

P2

1



5

barroca.

r as obras máis representativas

da escultura barroca, en relación cos autores

correspondentes.

enta os

principais traballos de Gian

Lorenzo Bernini escultor e a súa

evolución desde a escultura de

Michelangelo Buonarroti.

aliza a obra "A

éxtase de Santa Teresa" e a súa

relación con artistas posteriores,

por exemplo

S

S

P1

P2

P1

P2

1

aría española:

Gregorio Fernández, Alonso Cano e

Pedro de Mena.

uir a escultura hispánica da do

resto de Europa.

entifica as

principais obras da imaxinaría

relixiosa española.

S P1

P2

1



6

Ribera.

e Murillo.

Velázquez.

ura flamenga: Rubens

e Rembrandt.

Vermeer e Carel

Fabritius

r a pintura barroca,

comparandon os estilos, por países.

entifica os

principais pintores barrocos.

aliza o

tratamento da perspectiva en "As

Meninas" de Velázquez.

técnica pictórica de

Velázquez coa pintura

impresionista posterior.

pictórica de Peter

Paul Rubens e Rembrandt

Harmenszoon van Rijn.

. Explica a pintura

costumista holandesa:

tratamento pictórico, tamaño do

S

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

P1

P2

CCEC

CD

CCEC

CCEC

CCEC

2



7

lenzo e técnica.

S

P1

P2

CSIEE

Caravaggio.

barroco e en culturas posteriores.

Relaciona a

Michelangelo Merisi da

Caravaggio con José de Ribera,

Juan de Valdés Leal e Diego de

Silva Velázquez.

S P1

P2

1

s importantes:

Antonio Vivaldi, Claudio Monteverdi,

George Friedrich Häendel, J. S.

Bach, Georg P. Telemann, Jean-

Philippe Rameau e Domenico

Scarlatti.

B11.10. Recoñecer a música barroca e a súa

evolución desde a música renacentista.

Recoñece a

tipoloxía musical da música

barroca.

pezas máis recoñe-

cibles dos compositores desta

época: Vivaldi, Monteverdi,

Häendel, J. S. Bach, Telemann,

S

S

P1

P2

P1

P2

P3

2



8

Rameau e Scarlatti.

ópera.

lementos compositivos

da ópera: música, libreto,

escenografía, atrezo e vestiario

transcendencia posterior.

escribe os

principais compoñentes dunha

ópera.

S P1

P2

2

d

indumentaria e

artes decorativas do barroco.

B11.12. Identificar a moblaxe e as artes

decorativas do barroco

. Compara a

moblaxe e os traxes do

Renacemento cos da época

barroca.

S P1

P2

CCEC

1

escura.

laciona a

caixa escura pictórica coa caixa

fotográfica.

da caixa escura, en relación coa

obra de Carel Fabritius e outros

posibles.

S

S

P1

P2

P3

P1

P2

1



9

Bloque 12. O Rococó. Francia e o resto de Europa


solutismo

político da monarquíafrancesa. O

"Rei Sol" Luís XIV. Luís XV.

Elegancia.

Versalles.

e o Rococó, e

establecer similitudes e diferenzas. do Rococó.

Relaciona a

situación política francesa e o

Rococó.

evolución do Barroco ao

Rococó.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

2

e profana.

Watteau, Fragonard e Boucher

a temática relixiosa e a

temática profana.

. Compara a

pintura barroca e a pintura

rococó.

S

P1

P2

1



0

temática do barroco relixioso e a

pintura galante francesa.

"L'escarpolette" (O

bambán), de Jean-Honoré

Fragonard.

S

S

P1

P2

P1

P2

B12.6. Marie-Louise-Élisabeth

Vigée-Lebrun, pintora.

-

Louise-Élisabeth Vigée-Lebrun e os pintores

masculinos da súa época.

obras pictóricas de

Marie-Louise-Élisabeth Vigée-

Lebrun e os pinto-

res masculinos da súa época.

S P1

P2

1

intura rococó en

España. Anton Rafael Mengs e

Francisco de Goya.

entre a obra pictórica de Anton Rafael Mengs e

pintores posteriores, por exemplo Francisco de

Goya.

elaciona a obra

de Anton Rafael Mengs e os

pintores europeos do seu tempo.

obras de Mengs coas de Goya e

S

P1

P2

1



1

establece posibles influencias. S P1

P2

spañola.

motivos relixiosos entre Gregorio Fernández e

Salzillo.

liza a obra de

Francisco Salzillo.

tratamento iconolóxico dos

motivos relixiosos entre Gregorio

Fernández e Salzillo.

S

S

P1

P2

P1

P2

1

principais; óperas.

obra musical de Mozart:

análise, identificación de fragmentos de obras

máis populares e comparación con obras doutros

autores e doutras épocas.

Analiza a obra

musical de Wolfgang Amadeus

Mozart.

importantes dos traballos máis

coñecidos de Mozart.

S

S

P1

P2

P3

P1

CCL

2



2

Compara as

óperas de Mozart con outras de

diferentes épocas.

"Réquiem" de Mozart

con obras doutros autores.

S

S

P2

P3

P1

P2

P1

P2

P3

sicións musicais

máis representativas: partes.

musicais.

Describe as

partes das composicións

musicais máis representativas:

oratorios, misas, concertos,

sonatas e sinfonías

S P1

P2

1

axe e decoración

de interiores. Estilo Luís XV.

rococó, especialmente en vestiarios e moblaxe moblaxe rococó.

S

P1

P2

1



3

decorativas.

turas reais

europeas. Porcelana de Sèvres,

Meissen e O Bo Retiro. A Real

Fábrica de Vidro de La Granja de

San Ildefonso (Segovia).

en España e en Europa. Identifica o estilo

Luís XV en moblaxe.

vestidos da corte francesa co

resto de traxes europeos.

Describe o

vestiario das clases altas, medias

e baixas no século XVIII.

S

S

S

P1

P2

P1

P2

P1

P2

:

porcelana e louza.

cerámica europea e da oriental.

B12.9. Recoñecer a importancia artística da

cerámica, e nomeadamente da porcelana, valo-

rando a evolución desde a louza ata as figuras

desta época

tipoloxía da cerámica

europea.

evolución da louza ata

S

S

P1

P2

P1

1



4

a porcelana.

tipoloxía da cerámica

europea en relación á cerámica

oriental.

S

P2

P1

P2

Bloque 13. O Neoclasicismo

Ob

x.


neoclasicismo: Luís XVI.

ctura. Recursos

formais gregos, romanos e

renacentistas.

arquitectónico.

1. Compara a

situación políticafrancesa de Luís

XVI e o estilo artístico que o

relaciona.

a

de Napoleón e o estilo Imperio.

S

S

P1

P2

P1

P2

2



5

cismo

renacentista.

transcendencia do

neoclasicismo dentro da cultura europea causas da volta ao clasicismo

arquitectónico.

S P1

P2

1

e do orientalismo.

Comercio con Oriente. Chinoiseries.

oriental que se van incorporando

progresivamente á cultura europea.

re a partir do

auxe do comercio con Oriente o

crecente gusto orientalizante da

moda europea.

S P1

P2

1

erísticas formais da

escultura: sensualidade e

dinamismo. Relación coa danza.

tóricas e

autores salientables: Canova e

Carpeaux.

r as obras escultóricas dos

artistas europeos máis salientables.

Compara a obra

de Antonio Canova coa escultura

anterior.

principais traballos de Canova e

Carpeaux.

escultura de Canova e Carpeaux.

S

S

P1

P2

P1

P2

1



6

S

ura neoclásica en

Francia: Jean Louis David e Jean

Auguste Dominique Ingres.

da pintura inglesa:

Thomas Lawrence, Joshua

Reynolds e George Romney.

pintores coetáneos, por exemplo Jean Louis

David e Jean Auguste Dominique Ingres.

FA1.B13.5.1. Compara a obra

pictórica dos pintores europeos

máis salientables, por exemplo

Jean Louis David, Jean Auguste

Dominique Ingres.

S P1

P2

1

da pintura inglesa:

Thomas Lawrence, Joshua

Reynolds e George Romney.

da época.

dentificar as obras pictóricas máis

importantes dos pintores ingleses.

ca a obra

pictórica dos principais pintores

ingleses: Thomas Lawrence, Jos-

hua Reynolds e outros.

iza a relación

artística e persoal entre Emma

Hamilton, George Romney e o

almirante Nelson.

S

S

P1

P2

P1

P2

1



7



8

8. METODOLOXÍA

8.1 AGRUPAMENTOS:

Temos dous cursos de 1º de BAC-Artes, con alumnos de 1º G e de 1º G e F

8.2 TEMPOS

Catro horas semanais de matería fanse escasas para desenvolver como se desexaría os moi amplos contidos de este curso. Se temos en

conta, ademáis, o período de adaptación ó cambiar da ESO ao BACH e a ratio, temos que axustar os contidos e actividades ó máximo.

Darase o maior tempo posible para realizar tarefas de contidos prácticos no aula.

Faise a recomendación de agrupar as horas en 2+1+1, sempre que sexa posible.




9





Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autocoñecemiento e desenvolvemento de carácter individual.



Introducir de xeito xeral ao alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.





Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán na aula.

Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións da arte ao longo da historia.



0

9. SECUENCIACIÓN



1




1º Trimestre: Bloques I, II, III e IV

2º Trimestre: Bloques V, VI, VII, VIII e IX

3º Trimestre: Bloques X, XI, XII e XIII


10.1 ESPAZOS

Contamos cunha aulas ordinarias de curso, aula de plástica e taller artístico. Temos pilas para experimentar as técnicas húmidas e espazos de

almacenaxe. Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector.



2

Temos a dificultade de coincidir cursos de diferente nivel na mesma hora, polo que ás veces impartimos clase na aula ordinaria e

coordinaremos de tal xeito que poidamos usar a aula de plástica ou o taller artístico naquelas actuacións experimentales que require a

programación.


-O alumnado aportará material gráfico e utilizará o libros de Historia da Arte e Técnicas Artísticas disponibles na Biblioteca do IES e nas

Bibliotecas de Aula.

-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á cada

unidade.

-Na aula virtual colganse os materiais graficos de todos os temas do curso. Ademais engadense enlaces a autros recursos dixitais a través de

Internet.



3


Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria post-obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando

aqueles que atendan ós criterios de agrupamento:





diversidade serán:


primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores).




Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo

sempre en conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.



4

12. AVALIACIÓN


Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do BACH, nas avaliacións continua e

final da materia de Fundamentos da Arte I, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas

correspondentes do apartado 7.4 deste documento.








a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das



- A resolución de problemas que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.





5





Procedementos:







Instrumentos:











6


Consistirá en dous exercicios que participarán dos contidos dos tres bloques curriculares e servirán para valorar individualmente ó alumno e



Deseño das probas:

A primeira proba será escrita, con cuestións relacionadas coa materia que reflicten os coñecementos do alumno e espectativas .

A segunda proba consistirá en identificar imaxes realacionadas coa creación artística ao longo da historia.


4. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos que tratan de profundizar en temas da historia da arte e de comparación de artistas e obras. Avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.



7


na entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación.

5. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén dos logros competenciais, avaliaranse mediante unha ou dúas probas obxectivas que se efectuarán o longo de cada avaliación.



Traballos 40 %

Ao alumnado que non supere algunha avaliación. Farase unha proba teórica en xuño de recuperación que se valorará xunto cos traballos

entregados.



8




Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizaran

unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento.

60*

61*

62* 14. ELEMENTOS TRANSVERSAIS



9




Emprendimiento.





















0






que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo

mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións

que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.






mínimos esixibles.

• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería.

Informarase dos resultados dos traballos e probas.



1

64*

65*

66*

67*

68* 16. ALUMNADO COA MATERIA DE FUNDAMENTOS DA ARTE 1º BAC

Farase un seguimento con reunions periodicas para: explicarlles os contidos, resolver dubidas sobre a materia e facer un seguimento

dos seus traballos.

Utilizarase unha plataforma Virtual (Aula Virtual, Google Drive, correo electronico ou o metodo que se considere mais axeitado) para

que os alumnos poidan acceder aos contidos da materia que non podan ser tratados nestas reunions semanais.

Aplicaranse os memos criterios de avaliacion que para os alumnos de reximen normal.



2

Faran un ou dous traballos propostos e unha proba escrita por cada avaliacion, facendo logo unha media final de xeito identico ao

sinalado anteriormente para os alumnos ordinarios.



3

69* Fundamentos da Arte II 2º BAC

FUNDAMENTOS DA ARTE II

INDICE:

1.INTRODUCIÓN………………………………………………………………. páx. 2

2. DEFINICIÓNS LOMCE……………………………………………………...páx. 3

3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO………………....páx. 4

4. OBXECTIVOS DO BACHARELATO………………………………………páx. 5

5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA…………………………………………páx. 6

6. COMPETENCIAS CRAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS………....páx. 7 - 45

7. METODOLOXÍA……………………………………………………………...páx. 46 - 47

8. SECUENCIACIÓN…………………………………………………………....páx. 48

9. RECURSOS E MATERIAIS………………………………………………… páx. 48

10. MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.. páx. 49



4

11. AVALIACIÓN……………………………………………………………… páx. 50 - 51

12. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN. páx. 52 - 53

13. ELEMENTOS TRANSVERSAIS....................................................................páx. 53 - 54

14. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO.....................................páx. 55

15. ALUMNADO COA MATERIA DE FUNDAMENTOS 1º BACH...............páx. 55

1.INTRODUCIÓN

A asignatura de Fundamentos da Arte II é unha continuación histórica dos contidos desenvolvidos o curso pasado. O certo é que as principais

liñas en canto a metodoloxía e avaliación son as mesmas no entanto o feito de que a materia chegue ata os nosos días engade algunhas

dificultades pero sobre todo alicientes e estímulos especialmente interesantes para o noso alumnado. Malia tratarse dun ensino específico e cunha

forte dose de vocacional o profesorado que imparte este bacharelato artístico atópase moi habitualmente cun descoñecemento profundo por parte

das alumnas e alumnos das correntes ou tendencias que terminaron determinando a actualidade da cultura nos nosos días. Isto engade unha dose

de dificultade á hora de impartir asignaturas de carácter máis práctico xa que non están apenas habituados a manexar referencias históricas á hora

de traballar. Nun mundo da arte que cada vez máis se move na densidade dos contidos conceptuais parece primordial axudar a establecer aquelas

liñas do pensamento intelectual e social que nos levaron á nosa situación actual.

A necesaria formación técnica nas distintas disciplinas da arte que en boa medida marcan o Bacharelato de Arte non poden verse completas sen

este dominio conceptual que dalgún xeito é o que vai dar sentido ás habilidades procedimentais adquiridas.

Entendemos esta asignatura, así vén marcado polas pautas xerais, como un achegamento ás principais etapas da arte e as súas correntes. A forma

de traballar o temario, sen desprezar os necesarios contidos científicos, estará enfocada a desenvolver un necesario espírito crítico e a ser capaces



5

de integrar os seus puntuais manifestacións no contexto histórico que provocou o clima necesario para o seu xestación. Esta visión, moi

ambiciosa no programa marcado, permitiranos ademais manter unha visión de conxunto de artes plásticas, decorativas e de vestiario, música,

danza, etc.

A arte é filla do seu tempo.

2. DEFINICIÓNS LOMCE A efectos do Decreto86/2015, entenderase por:


Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-

aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.

Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización

adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.


educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas

educativas ou os programas en que participe o alumnado.




6





Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente e

reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.

Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos

que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados.

3. AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO

En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias crave para

a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para

propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación,

que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicas innovadoras. A competencia

supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e

de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un

coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo

formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais

Adóptase a denominación das competencias crave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias crave son aquelas que todas

as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego.

Identifícanse sete competencias crave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense

os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas.

As competencias crave do currículo son as seguintes:

• Comunicación lingüística (CL).



7

• Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).

• Competencia dixital (CD).

• Aprender a aprender (AA).

• Competencias sociais e cívicas (SC).

• Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).

• Conciencia e expresións culturais (CEC)


O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles

permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para

acceder á educación superior.


a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da

Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa.



8

b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever

e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e

discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera

condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.

d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de

desenvolvemento persoal.




h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa

evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social.


j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a

contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.

k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido

crítico.





9


5. ESTRUTURACIÓN DA MATERIA

Os contidos de Educación Plástica, Visual e Audiovisual 1 eso, estrutúranse nos seguintes bloques:

• Bloque 1. O Romanticismo

• Bloque 2. O Romanticismo tardío



0

• Bloque 3. Impresionismo e Postimpresionismo

. Bloque 4. As Vangardas

• Bloque 5. O Modernismo – Art Nouveau

• Bloque 6. O Surrealismo e outras vangardas

• Bloque 7. Os felices anos veinte – Art Deco

• Bloque 8. A Gran Depresión e a arte da súa época

• Bloque 9. A II Guerra Mundial

• Bloque 10. O Funcionalismo e as décadas dos 40 e dos 50

• Bloque 11. Os Anos 60 e 70

• Bloque 12. Os Anos 80-90

• Bloque 13. Os anos 2000 a 2013


Fundamentos da Arte II. 2º de bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de

avaliación




1



avaliación


Bloque 1. O Romanticismo

b

d

e

n

B1.1. Claves do

Romanticismo:

expresión desaforada

do sentimento e

oposición ao

intelectualismo

racionalista do século

XVIII.

B1.2. Orientalismo

idílico. Actitude vital

de Lord Byron.

B1.1. Recoñecer as

claves teóricas da

obra artística

romántica.

FA2.B1.1.1. Analiza o

sentimento romántico e a súa

relación coa arte.

b

d

e

h

n

B1.1. Claves do

Romanticismo:

expresión desaforada

do sentimento e

oposición ao

intelectualismo

racionalista do século

XVIII.

B1.2. Diferenciar o

significado do termo

"romántico" aplicado

ao movemento

artístico do século

XIX e o uso actual.

FA2.B1.2.1. Diferencia o

termo romántico aplicado ao

movemento artístico do

século XIX e o uso actual.



2



avaliación


b

d

e

n

B1.3. Nacionalismo

italiano e xermánico.

B1.3. Relacionar o

romanticismo artístico

co auxe do

nacionalismo e a

creación dos estados

alemán e italiano.

FA2.B1.3.1. Relaciona o

romanticismo e o auxe do

nacionalismo.

b

d

e

n

B1.4. Arquitectura:

continuación e

evolución do

neoclasicismo.

B1.5. Arquitectura

española: edificios

notables.

B1.4. Analizar os

principais edificios

españois da época.

FA2.B1.4.1. Identifica os

principais edificios españois

da época: teatro Romea

(Murcia), teatro Falla

(Cádiz), teatro Campoamor

Oviedo), Arco do Triunfo e

Pazo de Xustiza (Barcelona),

etc.

b

d

e

n

B1.6. Pintura

romántica.

B1.5. Identificar os

pintores románticos

europeos.

FA2.B1.5.1. Sopesa a

importancia da obra

pictórica de Karl Friedrich

Schinkel, Caspar David

Friedrich, Thomas Cole,

John Constable, William

Turner e outros.



3



avaliación


b

d

e

n

B1.7. Pintura romántica

en Francia.

B1.6. Comparar a

pintura romántica

francesa e a obra de

Goya, e detectar

semellanzas e

influencias.

FA2.B1.6.1. Analiza a

pintura romántica francesa:

Théodore Géricault, Eugène

Delacroix e Antoine-Jean

Gros.

b

d

e

n

B1.8. Pintura en

España: Goya.

B1.7. Identificar a

obra pictórica de

Goya.

FA2.B1.7.1. Recoñece a

obra pictórica de Goya.

b

d

e

n

B1.9. Goya e o

expresionismo das

pinturas negras.

B1.8. Comparar as

pinturas negras con

expresións artísticas

parecidas de artistas

doutras épocas,

especialmente coa

pintura expresionista

do século XX.

FA2.B1.8.1. Comenta as

pinturas negras de Goya.

FA2.B1.8.2. Compara a obra

de Goya de características

expresionistas con obras de

contido formal similar

noutras épocas e culturas.



4



avaliación


b

d

e

n

B1.10. A narración na

pintura romántica.

B1.9. Comentar a

composición de

elementos pictóricos e

narrativos de cadros

emblemáticos da

pintura romántica.

FA2.B1.9.1. Comenta o

cadro "A balsa da Medusa"

de Géricault, valorando a

base histórica e o resultado

plástico.

FA2.B1.9.2. Analiza a

pintura "A morte de

Sardanápalo".

b

d

e

n

B1.11. Etapas na

pintura de Goya.

B1.12. Goya:

clasificación temática

das súas obras

principais.

B1.10. Analizar as

etapas pictóricas de

Goya.

FA2.B1.10.1. Identifica os

principais cadros do pintor

aragonés.

FA2.B1.10.2. Clasifica a

temática dos cadros de

Goya.

b

d

e

B1.8. Pintura en

España: Goya.

B1.11. Comparar a

obra pictórica de

Goya e de Velázquez.


cadro "A familia de Carlos

IV" con "As Meninas".


cadro "A leiteira de

Bordeos" coa pintura



5



avaliación


n

impresionista posterior.

b

d

e

i

n

B1.13. Inicios da

fotografía.

B1.14. Temas

fotográficos: retrato,

paisaxe e historia. O

pictorialismo.

B1.12. Explicar as

orixes da impresión

fotográfica.

FA2.B1.12.1. Identifica as

primeiras impresións

fotográficas.

b

d

e

n

B1.15. Música

romántica.

B1.16. Ludwig Van

Beethoven: obras

principais (obra

sinfónica, concertos e

sonatas).

B1.17. Ludwig Van

Beethoven e a

B1.13. Comparar a

música romántica

coas anteriores ou

posteriores.

FA2.B1.13.1. Comenta a

música romántica,

nomeadamente as principais

obras de Beethoven

FA2.B1.13.2. Coñece e

explica os principais

cambios introducidos por

Beethoven na forma sonata e

sinfonía.

FA2.B1.13.3. Identifica



6



avaliación


superación do

clasicismo musical.

B1.18. Óperas: Verdi,

Wagner e a mitoloxía

xermánica.

pezas representativas da obra

de Verdi, Wagner e outros.

FA2.B1.13.4. Relaciona a

obra musical de Wagner e a

mitoloxía xermánica.

b

d

e

n

B1.19. Indumentaria,

moblaxe e decoración

de interiores: estilos

Regency e Napoleón

III.

B1.14. Describir as

claves estilísticas da

moblaxe e dos

obxectos suntuarios

(xoiaría, reloxos e

vestiario) dos estilos

Regency e Napoleón

III.

FA2.B1.14.1. Identifica as

claves estilísticas na

indumentaria, na moblaxe e

na decoración dos estilos

Regency e Napoleón III.

a

b

d

e

i

B1.20. Xoiaría e

reloxaría: o dourado.

B1.15. Analizar a

técnica do dourado ao

mercurio, incidindo

na toxicidade do

proceso, en relación

coa explotación do

ouro na actualidade.

FA2.B1.15.1. Comenta a

relación entre a reloxaría da

época e o bronce dourado ao

mercurio.



7



avaliación


n

b

d

e

h

n

p

B1.20. Xoiaría e

reloxaría: o dourado.

B1.16. Debater acerca

da simboloxía do ouro

en diferentes culturas.

FA2.B1.16.1. Compara

pezas fabricadas en ouro ao

longo das diversas culturas

da humanidade.

b

d

e

n

B1.21. Nacemento da

danza clásica.

B1.17. Comentar o

nacemento en Francia

da danza clásica e os

seus elementos clave,

por exemplo o uso do

tutú e o baile de

puntas.

FA2.B1.17.1. Explica o

nacemento en Francia da

danza clásica e os elementos

clave que a compoñen.

Bloque 2. O Romanticismo tardío (1850-1900)



8



avaliación


b

d

e

n

B2.1. Revolución

Industrial.

Colonización de

África. Guerra con

China. Guerra de

Secesión

norteamericana.

Independencia

latinoamericana.

B2.2. Nacionalismo

italiano e

xermánico.

Historicismo

nostálxico.

B2.1. Identificar

os principais

feitos políticos

da segunda

metade do

século XIX e a

súa relación coa

arte do seu

tempo.

FA2.B2.1.1.

Relaciona o

internacionalismo

político europeo

e a chegada a

Europa da arte de

Oriente.

CAA

CCEC

FA2.B2.1.2.

Comenta a Guerra

de Secesión

norteamericana e a

súa influencia na

arte.

CCEC

b B2.3. Arquitectura.

Neoestilos:

B2.2. Recoñecer os

elementos de estilos



9



avaliación


d

e

n

neomudéxar e

neogótico.

anteriores aplicados a

edificios da época: arcadas,

columnas, decoración, etc.

b

d

e

h

n

B2.4. Exposicións

universais de París,

Londres e

Barcelona. A torre

Eiffel.

B2.3. Relacionar as

exposicións universais de

París, Londres, Barcelona e

outras coa expansión das

novas correntes

arquitectónicas.

FA2.B2.3.2.

Identifica os

elementos principais

da erección da torre

Eiffel.

CCEC

b B2.5. Escultura:

Auguste Rodin.

B2.4. Comparar

a evolución



0



avaliación


c

d

e

n

B2.6. Camille

Claudel, escultora.

escultórica

desde o

clasicismo, por

exemplo

Canova, coa

nova

plasticidade de

Rodin e Camille

Claudel.

FA2.B2.4.2. Analiza

a obra de Camille

Claudel.

CCEC

b

c

d

e

n

B2.5. Escultura:

Auguste Rodin.

B2.6. Camille

Claudel, escultora.

B2.5. Analizar a obra de

Camille Claudel e a súa

relación con Auguste

Rodin.

b B2.7. Mariano B2.6. Identificar os

principais escultores



1



avaliación


d

e

n

Benlliure. españois da época,

sinalando a obra de

Mariano Benlliure.

b

d

e

n

B2.8. Pintura

orientalista europea

e española.

B2.7. Identificar

o xénero

pictórico da

"pintura

orientalista", a

partir da obra

pictórica de

artistas europeos

e españois, por

exemplo

Mariano

Fortuny.

FA2.B2.7.1.

Identifica a

pintura

orientalista

europea

(francesa,

inglesa, etc.) cos

orientalistas

españois, por

exemplo Mariano

Fortuny.

CCEC

b

d

e

B2.9. Historicismo:

Eduardo Rosales,

Francisco Pradilla e

Alejandro Ferrant.

B2.8. Analizar a

visión romántica

da historia e o

auxe do

historicismo

FA2.B2.8.1.

Relaciona a obra

pictórica

historicista dos

pintores Eduardo

CCEC



2



avaliación


n

pictórico. Rosales,

Francisco

Pradilla e

Alejandro

Ferrant.

b

d

e

n

B2.10. Pintura.

Francia: os Pompier

(Bouguereau,

Cormon, Alexandre

Cabanel e Jean-

Léon Gérôme).

B2.9.

Confeccionar un

catálogo de

obras de fin de

século

relacionadas coa

pintura

"pompier", por

exemplo de

Bouguereau,

Cormon,

Alexandre

Cabanel ou

Jean-Léon

Gérôme.

FA2.B2.9.1.

Recoñece a obra

dos pintores

"pompier"

franceses:

Bouguereau,

Cormon,

Alexandre

Cabanel e Jean-

Léon Gérôme,

entre outros.

CCEC

b

d

B2.11. Retrato

galante: Madrazo e

Franz Xaver

B2.10.

Comparar os

retratos de

FA2.B2.10.1.

Relaciona o

retrato pictórico

CCEC



3



avaliación


e

n

Wintelhalter. Madrazo coas

obras de pintores

coetáneos, por

exemplo Franz

Xaver

Wintelhalter.

de Madrazo e

Franz Xaver

Wintelhalter.

b

d

e

n

B2.12. Mariano

Fortuny e Madrazo,

artista total: pintor,

escenógrafo,

deseñador de moda

e inventor.

B2.13. Decoración

e moda: Mariano

Fortuny e Madrazo.

B2.11.

Recoñecer a

evolución na

moda feminina.

FA2.B2.11.1.

Recoñece os

traballos de

deseño e vestiario

de Mariano

Fortuny e

Madrazo.

CD

CCEC

b

d

e

B2.14. Movemento

"Arts and Crafts":

William Morris.

B2.12. Debater

acerca do

movemento

romántico de

volta á

fabricación

artesanal inglés

FA2.B2.12.1.

Explica o

movemento

inglés "Arts and

Crafts".

CSIEE

CCEC



4



avaliación


n

"Arts and

Crafts".

b

d

e

n

B2.14. Movemento

"Arts and Crafts":

William Morris.

B2.13.

Comentar as

formulacións

estéticas de

William Morris.

FA2.B2.13.1.

Comenta as

formulacións

estéticas de

William Morris.

CMCCT

CCEC

b

d

e

n

B2.15. Reino

Unido. Movemento

prerrafaelita: John

Everett Millais,

Dante Gabriel

Rossetti e William

Holman Hunt, etc.

B2.14. Analizar

as principais

obras pictóricas

dos pintores

prerrafaelitas

ingleses.

FA2.B2.14.1.

Analiza a obra

pictórica do

movemento

prerrafaelita.

CCEC

b

d

e

B2.16.

Desenvolvemento

da técnica

fotográfica.

B2.15.

Comentar as

primeiras

fotografías en

branco e negro.

FA2.B2.15.1.

Identifica a

técnica do retrato

utilizada por

Nadar.

CMCCT

CCEC



5



avaliación


i

n

b

d

e

n

B2.17. Retrato

fotográfico.

B2.16.

Relacionar o

retrato

fotográfico e o

retrato pictórico.

FA2.B2.16.1.

Compara o

retrato en pintura

co retrato

coetáneo en

fotografía.

CCEC

b

d

e

n

B2.18. Orixes do

cine. Nacemento do

cine americano.

B2.17. Describir

o contexto en

que se enmarca

o nacemento do

cine (os irmáns

Lummier,

Melíes e

Segundo

Chomón), así

como o

nacemento do

FA2.B2.17.1.

Describe o

contexto xeral en

que xorde a

cinematografía e

os seus pioneiros.

CCL

CCEC



6



avaliación


cine americano.

b

d

e

n

B2.19. Música:

rexionalismo

eslavo.

B2.18. Analizar

a obra musical

de compositores

do leste de

Europa:

Alexander

Borodín,

Modesto

Músorgski, Piotr

llich

Tchaikovski,

Antonín Dvořák

e Bedřich

Smetana.

FA2.B2.18.1.

Recoñece a obra

musical dos

países eslavos:

Alexander

Borodín,

Modesto

Músorgski, Piotr

Ilich Tchaikovski

e Bedřich

Smetana.

CCEC

b

d

e

n

B2.20. Danza:

Tchaikovsky ("O

lago dos cisnes").

B2.19. Analizar

as claves

artísticas no

ballet "O lago

dos cisnes", de

Tchaikovski.

FA2.B2.19.1.

Analiza o ballet

"O lago dos

cisnes", de

Tchaikovski.

CCEC



7



avaliación


b

d

e

n

B2.21. A zarzuela. B2.20.

Comentar a

música popular

española: a

zarzuela.

FA2.B2.20.1.

Comenta a

música popular

española: a

zarzuela.

CCEC

b

d

e

n

B2.21. A zarzuela. B2.21.

Identificar

adecuadamente

as composicións

máis populares

da zarzuela

española.

FA2.B2.21.1.

Identifica os

fragmentos máis

populares da

zarzuela

española.

CCEC

Bloque3. As

vangardas

b

d

e

B3.1. A fotografía e

a descomposición

da imaxe.

Influencia na

pintura

B3.1. Relacionar

as descubertas

na composición

da cor coa súa

aplicación na

FA2.B3.1.1.

Relaciona a

descuberta da

descomposición

da imaxe en

cores primarias e

CMCCT

CCEC



8



avaliación


i

n

impresionista. técnica pictórica. a súa relación coa

técnica

impresionista.

b

d

e

i

n

B3.2. A cor como

descomposición da

luz. Teoría aditiva e

subtractiva da cor.

Cores primarias e

secundarias. Cores

complementarias

B3.2.

Diferenciar as

teorías de cor

aditiva e

subtractiva.

FA2.B3.2.1.

Diferencia a

construción de

cores coa luz da

creación cos

pigmentos.

CMCCT

CCEC

b

d

e

n

B3.3. Temática

simbolista:

erotismo, drogas,

satanismo, etc.

B3.4. Pintura de

Odilon Redon.

B3.3. Identificar

os cadros con

temática

simbolista,

diferenciándoos

dos doutras

temáticas.

FA2.B3.3.1.

Relaciona os

temas artísticos e

a súa aplicación á

arte: simbolismo,

erotismo, drogas

e satanismo.

CSC

CCEC

FA2.B3.3.2. Analiza

a obra pictórica de

CCEC



9



avaliación


Odilon Redon.

b

d

e

n

B3.5. Paul Cézanne. B3.4. Coñecer a biografía

de Cézanne, a súa relación

coa parte comercial da

creación artística e a

influencia na técnica

pictórica posterior.

b

d

e

n

B3.6. Decadencia

do historicismo e

auxe da vida cotiá.

B3.7.

Impresionismo:

Monet, Manet,

Pisarro e Sisley.

B3.5. Describir as claves da

pintura impresionista.

b

d

e

B3.6. Decadencia

do historicismo e

auxe da vida cotiá.

B3.7.

Impresionismo:

B3.6. Comparar

a temática entre

os motivos

historicistas e o

reflexo da vida

cotiá nas

FA2.B3.6.1.

Compara os

cadros

historicistas coas

obras de Pisarro

CAA

CCEC



0

0



avaliación


n

Monet, Manet,

Pisarro e Sisley.

pinturas da

época.

ou Sisley.

b

d

e

n

B3.8. Reino Unido:

John Singer

Sargent.

B3.7. Relacionar

o retrato social

no Reino Unido

(obra pictórica

de John Singer

Sargent).

FA2.B3.7.1.

Relaciona a obra

pictórica de

Sorolla con John

Singer Sargent.

CCEC

b

d

e

n

B3.9. Pintura en

España: Santiago

Rusiñol, Ramón

Casas, Anglada

Camarasa, Carlos

de Haes, Isidro

Nonell, Joaquín

Sorolla e José Luis

Sert.

B3.8. Analizar a

pintura española

e o seu valor en

relación á

pintura europea.

FA2.B3.8.1.

Identifica as

principais obras

dos pintores

españois, por

exemplo:

Santiago Rusiñol,

Ramón Casas,

Anglada

Camarasa, Carlos

de Haes, Isidro

Nonell e Joaquín

Sorolla.

CCEC



0

1



avaliación


b

d

e

n

B3.10. Os "Navis"

(Pierre Bonnard) e

os "Fauves"

(Matisse).

B3.9. Distinguir

a técnica

pictórica

impresionista da

utilizada polos

"Navis" e polos

"Fauves".

FA2.B3.9.1.

Identifica a

técnica pictórica

dos "Navis" e dos

"Fauves".

CCEC

FA2.B3.9.2. Analiza

algunha obra de

Pierre Bonnard e

Matisse.

CCEC

b

c

d

e

n

B3.11. Berthe

Morisot e Mary

Cassatt.

B3.10. Comparar a calidade

pictórica das pintoras

impresionistas coas obras

dos pintores masculinos,

por exemplo as pintoras

Berthe Morisot e Mary

Cassatt.

b B3.12. Arte Naif: B3.11. Analizar a técnica



0

2



avaliación


d

e

n

Rousseau. pictórica dos pintores naif.

b

d

e

n

B3.13. Van Gogh. B3.12. Analizar

a obra pictórica

de Van Gogh.

FA2.B3.12.1.

Analiza a arte de

Van Gogh.

CCL

CCEC

b

d

e

n

B3.13. Van Gogh. B3.13. Debater

acerca da

biografía de Van

Gogh e a

influencia que

tivo na súa

pintura.

FA2.B3.13.1.

Debate acerca da

posible relación

entre a vida e a

obra en Van

Gogh.

CSC

CCEC

b B3.14. Cubismo,

ruptura dunha única

B3.14. Analizar

a orixe teórica e

FA2.B3.14.1.

Analiza a

CCEC



0

3



avaliación


d

e

n

visión: Juan Gris,

George Braque e

Pablo Ruiz Picasso.

a plasmación na

arte das

formulacións

cubistas.

concepción

visual da arte

cubista.

FA2.B3.14.2.

Compara algunha

obra cubista con

outras anteriores.

CCEC

FA2.B3.14.3.

Identifica as obras

cubistas de Juan

Gris, Pablo Picasso

e Georges Braque.

CCEC

b

d

e

B3.15. A obra

escultórica de

Picasso e a súa

relación con Julio

González.

B3.15. Comentar a

escultura española da

época; a técnica da

soldadura en ferro e a súa

relación con Picasso e Julio

González.



0

4



avaliación


n

b

d

e

n

p

B3.16. Etapas

pictóricas de

Picasso.

B3.16. Clasificar a obra

pictórica de Picasso nas

súas etapas máis

representativas.

b

d

e

n

B3.17. O cine como

vangarda.

B3.17. Coñecer o cine e as

súas relacións coas

primeiras vangardas

artísticas.

b

d

B3.18. Cartel

publicitario:

elementos formais e

B3.18. Identificar a

tipoloxía do cartel

publicitario da época.



0

5



avaliación


e

n

p

narrativos.

b

d

e

n

B3.19. O cartel e a

arte.

B3.19. Debater

acerca da

calidade artística

do cartel

publicitario.

FA2.B3.19.1.

Explica a

importancia do

cartel

publicitario.

CSIEE

CCEC

b

d

e

n

B3.20. O cartel e a

arte.

B3.21. Carteis de

Jules Chéret, Alfons

Mucha e Leonetto

Cappiello.

B3.20.

Identificar pola

súa tipoloxía as

obras en cartel

dos máis

senlleiros

artistas da súa

época, por

exemplo Jules

Chéret, Alfons

FA2.B3.20.1.

Explica a obra

gráfica dos

cartelistas Jules

Chéret, Alfons

Mucha e

Leonetto

Cappiello.

CCEC



0

6



avaliación


Mucha e

Leonetto

Cappiello.

b

d

e

i

n

B3.22. Estampaxe

xaponesa. Técnica

do ukiyo-e. Grandes

gravadores nipóns:

Kitagawa Utamaro,

Utagawa Hiroshige

e Katsushika

Hokusai.

B3.21. Analizar

a técnica

xaponesa do

ukiyo-e e as

principais obras

dos

estampadores

xaponeses

Kitagawa

Utamaro,

Utagawa

Hiroshige e

Katsushika

Hokusai.

FA2.B3.21.1.

Analiza a técnica

xaponesa do

ukiyo-e e as

principais obras

dos estampadores

xaponeses

Kitagawa

Utamaro,

Utagawa

Hiroshige e

Katsushika

Hokusai.

CCEC

b

d

e

B3.23. Influencia

da estampaxe

xaponesa en

Europa. Vincent

Van Gogh.

Nacemento do

B3.22. Debater

acerca da

influencia do

gravado xaponés

coas creacións

europeas, sobre

FA2.B3.22.1.

Relaciona o

gravado xaponés

coas creacións

europeas, sobre

todo na obra de

CCEC



0

7



avaliación


n

cómic. todo na obra de

Van Gogh e dos

debuxantes da

denominada

"liña clara", por

exemplo Hergé.

Van Gogh e de

Hergé.

b

d

e

n

B3.19. O cartel e a

arte.

B3.23. O cartel

publicitario e a obra

pictórica e gráfica

de Henri de

Toulouse-Lautrec.

B3.23. Explicar

o cartel e a obra

gráfica de Henri

de Toulouse-

Lautrec.

FA2.B3.23.1.

Explica o cartel e

a obra gráfica de

Henri de

Toulouse-

Lautrec.

CSIEE

CCEC

b

d

e

n

B3.24. Música.

Impresionismo:

Debussy e Ravel.

B3.24. Analizar

as claves da

música

impresionista

francesa e do

resto de Europa,

por exemplo

Debussy e

FA2.B3.24.1.

Comenta a

música

impresionista,

utilizando

algunha obra de

Claude Debussy

ou Maurice

CCEC



0

8



avaliación


Ravel. Ravel.

b

d

e

n

B3.25. Música

española: Falla,

Albéniz, Granados

e Salvador

Bacarisse.

B3.25. Coñecer

os compositores

españois e as

súas obras máis

representativas:

Manuel de Falla,

Isaac Albéniz,

Enrique

Granados,

Salvador

Bacarisse e

outros.

FA2.B3.25.1.

Analiza a obra

musical dos

compositores

españois Manuel

de Falla, Isaac

Albéniz, Enrique

Granados e

Salvador

Bacarisse.

CCEC

Bloque 4. O

Modernismo-Art

Nouveau

b

d

e

B4.1. Modernismo. B4.1. Analizar

as claves

estilísticas do

Modernismo,

que o

diferencian

FA2.B4.1.1.

Identifica os

elementos

diferenciadores

da arte

modernista fronte

CAA

CCEC



0

9



avaliación


n

claramente dos

estilos anteriores

e posteriores.

ao xeometrismo

da Art Decó e os

neoestilos

anteriores.

b

d

e

n

p

B4.1. Modernismo.

B4.2. Fantasía

arquitectónica da

fin de século: Art

Nouveau.

B4.3.

Características

principais da Art

Nouveau francés.

B4.4. Movemento

en Europa:

Modernismo,

Jugendstil,

Sezession e Liberty.

B4.2. Debater

acerca da obra

modernista en

Europa, a súa

extensión e a súa

duración

cronolóxica.

FA2.B4.2.1.

Comenta a

duración

cronolóxica e a

extensión

xeográfica do

modernismo.

CCEC

FA2.B4.2.2. Explica

o modernismo en

CCEC



1

0



avaliación


Europa: Art

Nouveau, Liberty,

Sezession e

Jugendstil.

b

d

e

n

B4.5. Arquitectura

modernista europea:

Víctor Horta e

Adolf Loos.

B4.6. Modernismo

catalán: obra de

Gaudí.

B4.3. Recoñecer o

modernismo español,

nomeadamente a obra de

Antonio Gaudí.

b

d

e

n

B4.7. Escultura:

obra de Josep

Llimona.

B4.4. Analizar a escultura

modernista española, por

exemplo a obra do escultor

Josep Llimona.

b

d

B4.8. Esculturas

crisoelefantinas.

B4.5. Recoñecer

as claves

estilísticas na

FA2.B4.5.1.

Identifica pezas

escultóricas que

CCEC



1

1



avaliación


e

n

escultura

crisoelefantina.

poidan

clasificarse como

crisoelefantinas.

b

d

e

n

B4.9. Cartel

publicitario en

Cataluña:

Alexandre de

Riquer, Ramón

Casas e outros.

B4.6. Comentar

a importancia da

cartelística

española,

nomeadamente

salientable na

obra de

Alexandre de

Riquer e Ramón

Casas.

FA2.B4.6.1.

Comenta a obra

en cartel de

Alexandre de

Riquer, Ramón

Casas e outros

cartelistas

españois.

CCEC

b

d

e

n

B4.10. Moblaxe

modernista.

B4.7. Identificar

a tipoloxía da

moblaxe

modernista.

FA2.B4.7.1.

Analiza a

moblaxe

modernista.

CCEC



1

2



avaliación


b

d

e

i

n

B4.11. Revolución

no vidro. Floreiros

de Émile Gallé.

Lámpadas de cores

de Louis Comfort

Tiffany.

B4.8. Describir a

evolución na

técnica do vidro

que supón a obra

de Émile Gallé e

Louis Confort

Tiffany.

FA2.B4.8.1.

Explica a

importancia

artística das

creacións en

vidro de Émile

Gallé e Louis

Comfort Tiffany.

CCEC

b

d

e

i

n

B4.12. Xoiaría

modernista.

Esmalte. Obra de

Lluís Masriera.

B4.9. Analizar

os elementos

clave da xoiaría

modernista,

utilizando as

obras de René

Lalique e de

Lluis Masriera,

entre outros.

FA2.B4.9.1.

Comenta a

tipoloxía da

xoiaría

modernista, por

exemplo os

deseños de René

Lalique e de

Lluís Masriera,

entre outros.

CCEC

Bloque 5. O

Surrealismo e

outras vangardas



1

3



avaliación


b

d

e

n

B5.1. Teorías de

Sigmund Freud. A

psicoloxía.

B5.2.

Irracionalismo

onírico.

Movemento

surrealista: orixe.

B5.1. Relacionar

a descuberta da

psicoloxía coas

claves plásticas

do surrealismo.

FA2.B5.1.1.

Relaciona as

ideas sobre a

psicanálise de

Sigmund Freud e

as creacións

surrealistas,

especialmente co

método

paranoico-crítico

de Salvador Dalí.

CSC

CCEC

FA2.B5.1.2. Explica

as principais

características do

movemento

surrealista.

CCEC

b

d

e

B5.3. Principais

artistas: Salvador

Dalí, Jean Arp e

Joan Miró.

B5.4. A pintura

metafísica de

B5.2. Identificar as

principais obras e os/as

principais autores/as

surrealistas.



1

4



avaliación


n

Giorgio de Chirico.

b

d

e

n

B5.5. O surrealismo

no cine: "Un can

andaluz", de Luis

Buñuel e Salvador

Dalí. "A idade de

ouro", de Buñuel.

B5.3. Analizar a

importancia histórica de

Salvador Dalí e Luis

Buñuel.

b

d

e

n

B5.6. Cine alemán.

Expresionismo

alemán: "O

gabinete do doutor

Caligari" (1920), de

Robert Wiene.

B5.7. Xénero da

ciencia ficción.

Fritz Lang e a súa

película

"Metropolis"

(1927).

B5.4. Explicar a

importancia do

cine europeo

sinalando

exemplos de

grande

transcendencia

posterior, como

"O gabinete do

doutor Caligari",

"Metropolis",

"O anxo azul",

FA2.B5.4.1.

Comenta as

claves do

expresionismo

alemán,

nomeadamente

salientable en "O

gabinete do

doutor Caligari",

de Robert Wiene.

CCEC



1

5



avaliación


B5.8. "O anxo azul"

(1930), de Josef

von Sternberg,

Marlene Dietrich.

etc.

FA2.B5.4.2. Analiza

a importancia da

película "O anxo

azul", de Josef von

Sternberg, e a

presenza nela de

Marlene Dietrich.

CCEC

b

d

e

n

B5.9. Movemento

neoplasticista

holandés "De Stijl":

arquitectura, pintura

e moblaxe. Piet

Mondrian, Theo

Van Doesburg e

Gerrit Thomas

Rietveld.

B5.5. Explicar as claves

estilísticas en arquitectura,

pintura e moblaxe do

movemento "De Stijl".



1

6



avaliación


FA2.B5.5.2. Analiza

as obras en

arquitectura, pintura

e moblaxe de

artistas

neoplasticistas: Piet

Mondrian, Theo van

Doesburg e Gerrit

Thomas Rietveld.

CCEC

b

d

e

n

B5.10. Movemento

Dada. Obra

escultórica de Jean

Tinguely.

B5.6. Debater

acerca do

movemento

Dada e as obras

máis

importantes

deste

movemento

artístico.

b

d

e

B5.11. Ballets de

Serguéi Diághilev e

Nijinsky.

Escenografías e

decorados. Relación

B5.7. Recoñecer

a importancia

dos ballets rusos

en París e na

historia da danza



1

7



avaliación


n

con artistas da

época: Picasso,

Matisse e Natalia

Goncharova.

B5.12. Música e

danza. Igor

Stravinsky: "O

paxaro de lume",

"Petrushka" e "A

consagración da

primavera".

contemporánea.

FA2.B5.7.2.

Comenta a obra

musical de Igor

Stravinsky e a súa

relación coa danza:

"O paxaro de lume",

"Petrushka" e "A

consagración da

primavera".

CCEC

FA2.B5.7.3.

Describe

CCEC



1

8



avaliación


presentacións

coreográficas

relacionadas con "A

consagración da

primavera", por

exemplo o traballo

de Pina Bausch.

Bloque 6. Os felices

anos vinte. Art

Decó

b

d

e

n

B6.1. Claves da Art

Decó.

B6.2.

Desenvolvemento

económico do

período de entre

guerras.

B6.3. Auxe do luxo.

A arte como

produto para a elite.

B6.1. Identificar as claves

sociais e políticas que se

relacionan co Art Decó.



1

9



avaliación


B6.4. Notas

distintivas da

arquitectura decó.

B6.5. Estados

Unidos: os grandes

edificios. Escola de

Chicago. Nova

York: edificios

Chrysler e Empire

State.

FA2.B6.1.2. Explica

a evolución desde a

arte baseada na

natureza

(modernismo), á

arte xeométrica (Art

Decó).

CCEC

b

d

B6.4. Notas

distintivas da

arquitectura decó.



2

0



avaliación


e

n

B6.5. Estados

Unidos: os grandes

edificios. Escola de

Chicago. Nova

York: edificios

Chrysler e Empire

State.

b

d

e

n

B6.6. Escultura:

Pablo Gargallo e

Constantin

Brancusi.

B6.3. Analizar

as principais

obras e

escultores da

época, por

exemplo Pablo

Gargallo e

Constantin

Brancusi.

b

c

d

B6.7. Tamara de

Lempickca, pintora.

B6.4. Debater

acerca da obra

pictórica de

Tamara de

Lempicka.

FA2.B6.4.1.

Comenta a obra

pictórica da

pintora Tamara

de Lempicka.

CSC

CCEC



2

1



avaliación


e

n

b

d

e

n

B6.8. Música:

revista musical.

Folies Bergère e

Moulin Rouge.

B6.5. Recoñecer

a importancia e

a transcendencia

musical do

xénero artístico

denominado

revista musical.

FA2.B6.5.1.

Explica as claves

artísticas do

musical,

relacionándoo co

Folies Bergère, o

Moulin Rouge, o

Cotton Club e a

traxectoria

artística e persoal

de Joséphine

Baker.

CSC

CCEC

b

d

e

B6.9. Moblaxe Art

Decó.

B6.6. Describir

os elementos

esenciais en

moblaxe e artes

aplicadas do

estilo Art Decó.

FA2.B6.6.1.

Identifica as

claves esenciais

da moblaxe decó.

CCEC



2

2



avaliación


n

b

d

e

n

B6.10. Xoiaría decó

e reloxos de

pulseira. Empresas

Cartier e Patek

Philippe.

B6.2. Auxe do luxo.

A arte como

produto para a elite.

B6.7. Analizar a

importancia do

luxo e a súa

relación cos

deseños decó.

Empresas

Cartier e Patek

Philippe.

FA2.B6.7.1.

Compara a

tipoloxía das

xoias decó, por

exemplo Cartier,

coas doutras

épocas.

CSIEE

CCEC

FA2.B6.7.2. Analiza

o concepto do luxo

en relación á arte,

por exemplo na

xoiaría.

CSC

CCEC

FA2.B6.7.3. Debate

acerca da relación

entre luxo e

artesanía utilizando,

entre outros

exemplos, a

CCL

CCEC



2

3



avaliación


empresa Patek

Philippe.

b

d

e

n

B6.11. Música

dodecafónica,

serialista e atonal.

Arnold Schönberg.

B6.8. Distinguir as claves

da música dodecafónica,

por exemplo a obra musical

de Arnold Schönberg.

b

d

e

n

B6.12. Música

norteamericana.

Irving Berlin e

George Gershwin.

B6.9. Avaliar as

composicións musicais dos

Estados Unidos,

nomeadamente a obra

musical de George

Gershwin e Irving Berlin.

b

d

e

B6.13. Música

espiritual negra.

Blues. Nacemento

do Jazz.

B6.10. Identificar a música

popular norteamericana,

nomeadamente a música

espiritual negra, o blues e o

jazz.



2

4



avaliación


n

b

c

d

e

n

B6.14. Moda: a

revolución no

mundo da moda e

no vestido da

muller. Coco

Chanel.

B6.11. Explicar a evolución

no traxe feminino e a súa

relación co posible cambio

do papel da muller na

sociedade da época.

Bloque 7. A Gran

Depresión e a arte

da súa época

b

d

e

n

B7.1. "A fin da

festa". A crise

económica. O crack

bolsista de 1929.

Crise económica

mundial. Auxe dos

totalitarismos.

B7.1. Comentar

a relación entre

a situación

política europea

e o seu reflexo

na arte.

FA2.B7.1.1.

Analiza a

representación

plástica do crack

bolsista de 1929

en Estados

Unidos.

CAA

CCEC



2

5



avaliación


b

d

e

h

n

B7.2. Fotografía

comprometida cos

pobres: Dorothea

Langue e Walker

Evans.

B7.2. Analizar a

arte social ou

comprometida.

FA2.B7.2.1.

Comenta a obra

fotográfica de

Dorothea Lange e

Walker Evans.

CSC

CCEC

FA2.B7.2.2.

Compara a obra

fotográfica de

artistas con

compromiso social

coa fotografía

esteticista de, por

exemplo, Cecil

Beaton.

CCEC

b

d

e

B7.3. O cine e a súa

función social.

B7.3. Debater acerca da

función social da arte.



2

6



avaliación


h

n

p

b

d

e

n

B7.4. A primeira

película de

animación:

Brancaneves e os

sete ananos", de

Walt Disney.

B7.4. Analizar a

importancia para o mundo

da arte de Walt Disney

como empresa.

b

d

e

n

B7.5. Cómic

europeo: "Tintín",

de Hergé.

B7.6. Cómic

norteamericano.

B7.7. O primeiro

superheroe:

"Superman", de

B7.5. Describir

o nacemento do

cómic, tanto do

europeo, con

"Tintín", como o

norteamericano

dos superheroes.

FA2.B7.5.1.

Analiza a

importancia do

cómic europeo,

nomeadamente a

obra de Hergé.

CCEC



2

7



avaliación


Jerry Siegel e Joe

Shuster.

B7.8. O heroe triste

e solitario:

"Batman", de Bob

Kane e Bill Finger.

B7.9. O orgullo

americano:

"Capitán América",

de Joe Simon e Jack

Kirby.

B7.10. As aventuras

espaciais: "Flash

Gordon", de Alex

Raymond.

B7.11. O exotismo

selvático: "Tarzán",

de Burne Hogarth.

FA2.B7.5.2. Explica

o nacemento dos

CCEC



2

8



avaliación


superheroes

norteamericanos do

cómic.

FA2.B7.5.3. Analiza

as claves

sociolóxicas e

persoais dos

superheroes do

cómic: "Superman",

"Batman" e

"Capitán América".

CSIEE

CCEC

FA2.B7.5.4.

Relaciona o cómic

espacial co cine

posterior, utilizando,

entre outras, as

aventuras espaciais

de "Flash Gordon".

CCEC

FA2.B7.5.5.

Comenta a relación

entre cine e cómic

CCEC



2

9



avaliación


no caso de "Tarzán".

b

d

e

n

p

B7.12. O cómic

como linguaxe

artística.

B7.6. Explicar a

transcendencia posterior do

cómic desta época na arte.

b

d

e

n

B7.13. Cine

español. Producións

Cifesa.

B7.7. Analizar as claves

sociolóxicas do cine

español, no marco da

cultura e da situación

económica de España e da

Guerra Civil.

b

d

e

B7.14. Ballet:

traxectoria do

Ballet da Ópera de

París. Serge Lifar.

B7.8. Comentar a situación

do ballet europeo e a

influencia dos coreógrafos

soviéticos no Ballet da



3

0



avaliación


n

Ópera de París.

b

d

e

n

B7.15. As "big

bands" americanas:

Benny Goodman,

Glenn Miller, Duke

Ellington, Tommy

Dorsey, etc.

B7.9. Recoñecer as

composicións musicais das

denominadas "big bands"

americanas, por exemplo a

orquestra de Benny

Goodman.

Bloque 8. A II

Guerra Mundial

b

d

e

h

n

B8.1. Fascismo e

comunismo.

Iconoloxías

asociadas.

B8.1. Debater acerca da

importancia da iconoloxía

na promoción das correntes

políticas da época.

b B8.2. Arquitectura B8.2. Identificar as claves



3

1



avaliación


d

e

h

n

fascista e

comunista: Berlín e

Moscova.

da arquitectura,

nomeadamente a

relacionada coas ideoloxías

totalitarias.

b

d

e

n

B8.3. Abstracción

escultórica: Henry

Moore, Antoine

Pevsner e Naum

Gabo.

B8.3. Comentar a evolución

na forma escultórica: a

ruptura da forma.

b

d

e

h

B8.4. Fascismo.

Obra

cinematográfica de

Leni Riefensthal:

"Olympia" e "O

triunfo da vontade".

B8.5. Comunismo.

B8.4. Analizar a

obra

cinematográfica

europea da

época,

destacando

principalmente a

transcendencia

FA2.B8.4.1.

Identifica as

películas de Leni

Riefensthal:

"Olympia" e "O

triunfo da

vontade".

CSIEE

CCEC



3

2



avaliación


n

O cine de Serguéi

Eisenstein: "O

acoirazado

Potemkin" (1925) e

"Iván o terrible"

(1943).

das creacións de

Leni Riefensthal

e Serguéi

Eisenstein.

FA2.B8.4.2. Analiza

a construción

narrativa visual de

"O acoirazado

Potemkin".

CCEC

b

d

e

h

n

B8.6. A obra

musical de Wagner

e o fascismo

alemán.

B8.7. Relación vital

e musical de

Dimitri

Shostakóvich co

comunismo

soviético.

B8.5. Describir a relación

da obra musical de Wagner

co fascismo e das

composicións de Dimitri

Shostakóvich co

comunismo soviético.



3

3



avaliación


b

d

e

h

n

B8.8.

Fotoxornalismo

independente:

axencia Magnum.

B8.9. Fotografía de

guerra: Robert

Capa.

B8.10. Captación

do instante: Henri

de Cartier-Bresson.

B8.6. Comentar a tipoloxía

fotográfica relacionada cos

conflitos bélicos,

utilizando, por exemplo, a

obra gráfica de Robert Capa

ou dos españois Agustí

Centelles, José María Díaz-

Casariego, "Campúa" e

Venancio Gombau ou

"Alfonso".

FA2.B8.6.2. Analiza

a formulación ou

presentación teórica

da fotografía e o

instante de Henri de

Cartier-Bresson.

CCEC

FA2.B8.6.3.

Relaciona a actitude

vital e artística dos

fotógrafos da

CSIEE

CCEC



3

4



avaliación


axencia Magnum.

b

d

e

n

B8.11. O París

nocturno: Brassai.

B8.7. Explicar a

técnica da

fotografía

nocturna e

valorar os

condicionantes

técnicos,

utilizando como

exemplo a obra

gráfica de

Brassai, entre

outros.

b

d

e

h

i

B8.12. O cartel

como propaganda

política.

B8.13. Colaxe.

B8.14. Obra de

Josep Renau.

B8.8. Comparar

a técnica da

colaxe aplicada

a diferentes

motivos, por

exemplo entre a

obra de Josep

Renau e



3

5



avaliación


n

Matisse.

FA2.B8.8.2. Realiza

unha composición

plástica mediante a

técnica da colaxe.

CCEC

b

d

e

n

B8.15. Comedia

musical: Fred

Astaire e Gene

Kelly.

b

d

e

h

B8.16. Industria do

cine: Hollywood.

Grandes compañías

americanas: Warner

Brothers, United

Artist, Columbia e

Metro Goldwyn

Mayer.

B8.10. Razoar a

importancia dos grandes

estudios cinematográficos

na historia e no

desenvolvemento do cine.



3

6



avaliación


n B8.17. O cine

clásico americano e

os seus estilos

FA2.B8.10.2.

Analiza as claves do

nacemento das

grandes compañías

norteamericanas de

cine: Warner

Brothers, United

Artist, Columbia e

Metro-Goldwyn-

Mayer.

CSIEE

CCEC

b

d

e

n

B8.18. Cine de

suspense: Alfred

Hitchcock.

B8.11. Analizar

o tempo

narrativo do

xénero do

suspense.

b B8.19. A comedia B8.12. Explicar



3

7



avaliación


d

e

n

amarga: "To be or

not to be", de Ernst

Lubitsch, e "O gran

ditador", de Charlie

Chaplin.

as claves da

comedia con

formulacións

sociais.

b

d

e

n

B8.20. Amor e

guerra:

"Casablanca", de

Michael Curtiz.

B8.13. Expor a

relación entre

amor e guerra no

cine.

FA2.B8.13.1.

Identifica as

claves

cinematográficas

de "Casablanca",

de Michael

Curtiz.

CCEC

b

d

e

h

n

B8.21. Cine

neorrealista

italiano: "Roma,

cidade aberta", de

Roberto Rossellini,

e "Ladrón de

bicicletas", de

Vittorio de Sica.

B8.14. Describir

as características

formais e

argumentais da

comedia, o

suspense e o

cine neorrealista.

FA2.B8.14.1.

Comenta as

características do

cine neorrealista

italiano, sobre

todo nas películas

"Roma, cidade

aberta" e

"Alemaña ano

cero", de Roberto

CCEC



3

8



avaliación


Rossellini, e

"Ladrón de

bicicletas", de

Vittorio de Sica.

Bloque 9. O

Funcionalismo e as

décadas dos 40 e

dos 50

b

d

e

h

n

B9.1. Forma e

función nas artes

utilitarias: "a

función fai a

forma".

B9.2. Arquitectura:

simplificación

ornamental.

Xeometría e

matemática como

mensaxe

primordial.

B9.1. Debater

acerca dos

valores plásticos

da arquitectura

funcional.

FA2.B9.1.1.

Explica a idea: "a

función fai a

forma".

CMCCT

CCEC



3

9



avaliación


FA2.B9.1.2.

Comenta a frase do

arquitecto Mies van

der Rohe: "Menos é

máis".

CCEC

b

d

e

h

n

p

B9.2. Arquitectura:

simplificación

ornamental.

Xeometría e

matemática como

mensaxe

primordial.

B9.3.

Funcionalismo

orgánico

escandinavo: Alvar

Aalto, Eero Aarnio

e Arne Jacobsen.

B9.4. Moblaxe

funcionalista.

B9.2. Identificar a tipoloxía

do edificio funcional.



4

0



avaliación


FA2.B9.2.2. Explica

as claves do

funcionalismo

orgánico

escandinavo,

comentando a obra

de Alvar Aalto,

Eero Aarnio, Arne

Jacobsen e o

norteamericano

Eero Saarinen.

CCEC

FA2.B9.2.3. Sinala

as claves da

moblaxe

escandinava.

CCEC

FA2.B9.2.4.

Compara o moble

funcionalista con

outros estilos

anteriores e

posteriores.

CAA

CCEC

b B9.5. A obra de B9.3. Comparar



4

1



avaliación


d

e

n

Ludwig Mies van

der Rohe, Frank

Lloyd Wright e Le

Corbusier.

as creacións dos

arquitectos desta

corrente creativa

máis relevantes.

b

d

e

h

n

B9.6. Deseño

industrial. Bauhaus

e a súa influencia

posterior.

B9.4. Relacionar

a orixe do

deseño industrial

e a produción en

serie.

b

d

e

h

B9.7. Cómic

español.

B9.8. Francisco

Ibáñez. Editorial

Bruguera.

B9.5. Comentar

a importancia do

cómic español.



4

2



avaliación


n

p

b

d

e

h

n

B9.9. Cine:

dominio do cine

norteamericano.

Grandes directores:

John Ford e John

Houston.

B9.6. Debater

acerca da

supremacía

comercial das

producións

cinematográficas

norteamericanas

e analizar as

súas posibles

causas.

b

d

e

h

B9.10. A gran

comedia. O alemán

Billy Wilder.

B9.7. Analizar a

gran comedia

cinematográfica,

remarcando a

obra do director

alemán Billy

Wilder.



4

3



avaliación


n

b

d

e

h

n

B9.11. Cine

español. Estudios

Bronston.

B9.8. Analizar

as claves da

creación dos

estudios

Bronston en

España.

b

d

e

h

n

B9.12. Comedia

española: Luís

García Berlanga.

B9.9. Relacionar

a obra

cinematográfica

de Luís García

Berlanga coa

sociedade

española do seu

tempo.

FA2.B9.9.1.

Analiza as claves

da comedia na

obra

cinematográfica

de Luís García

Berlanga.

CCEC

b B9.13. Moda: alta

costura. Obra de

B9.10. Explicar

as claves da

FA2.B9.10.1.

Analiza a

CD



4

4



avaliación


d

e

h

n

Cristóbal

Balenciaga. O "new

look" de Christian

Dior.

moda de alta

costura e os seus

condicionantes

artísticos e

económicos.

industria da moda

de alta costura

aplicando, entre

outras, a obra

creativa de

Cristóbal

Balenciaga.

CCEC

b

d

e

h

n

B9.14. A música

neorromántica de

Joaquín Rodrigo:

"Concerto de

Aranjuez".

B9.11.

Recoñecer a

música do

mestre Rodrigo,

especialmente o

"Concerto de

Aranjuez",

analizando

diferentes

versións da súa

obra.

FA2.B9.11.1.

Relaciona a obra

musical de

Joaquín Rodrigo

co romanticismo

musical anterior,

sinalando a

importancia

mundial do

"Concerto de

Aranjuez".

CCEC

b

d

B9.15. Danza

contemporánea:

coreografías de

Maurice Béjart e

B9.12. Analizar

a evolución das

coreografías no

ballet, desde os

FA2.B9.12.1.

Comenta as

claves da danza

moderna e as

CCEC



4

5



avaliación


e

h

n

Roland Petit. ballets rusos ata

as novas

creacións, por

exemplo de

Maurice Bejart e

Roland Petit.

coreografías de

Maurice Béjart e

Roland Petit.

Bloque 10. Os Anos

60 e 70

b

d

e

h

n

B10.1.

Arquitectura. Estilo

internacional.

B10.2. Arquitectura

española: Francisco

Javier Sáenz de

Oiza e Miguel

Fisac.

B10.1. Analizar

a evolución na

arquitectura,

intentando

dilucidar

posibles estilos

ou a evolución

desde os

edificios

anteriores.

FA2.B10.1.1.

Comenta a

uniformidade

estilística

mundial do estilo

arquitectónico

denominado

"estilo

internacional".

CCEC

FA2.B10.1.2.

Analiza a

arquitectura

española,

nomeadamente os

CCEC



4

6



avaliación


traballos de

Francisco Javier

Sáenz de Oiza e

Miguel Fisac.

b

d

e

h

n

B10.3.

Expresionismo

figurativo e

expresionismo

abstracto. Pintura

hiperrealista.

B10.4.

Expresionismo

abstracto: Jackson

Pollock e Mark

Rothko.

B10.5.

Expresionismo

figurativo: Francis

Bacon e Lucian

Freud.

B10.6.

B10.2. Explicar as claves

conceptuais e plásticas do

expresionismo figurativo,

do expresionismo abstracto,

do Pop Art, do

hiperrealismo e da arte

cinética.



4

7



avaliación


Hiperrealismo:

David Hockney,

Antonio López e

Eduardo Naranjo.

B10.7. Importancia

histórica dos grupos

españois de artistas

plásticos "El Paso"

(1957) e o seu

antecesor "Dau al

Set " (1948).

FA2.B10.2.2.

Explica a obra

pictórica de Jackson

Pollock e de Mark

Rothko.

CCEC

FA2.B10.2.3.

Identifica as claves

da pintura

hiperrealista e/ou

Pop Art,

comparando as

CCEC



4

8



avaliación


obras de David

Hockney e dos

españois Antonio

López e Eduardo

Naranjo, entre

outros.

FA2.B10.2.4.

Analiza as claves

artísticas das

correntes

expresionistas.

CCEC

b

d

e

h

n

B10.8. O

expresionismo na

escultura española.

B10.9. Escultores

vascos: Jorge

Oteiza, Eduardo

Chillida e Agustín

Ibarrola.

B10.10.

Abstracción

B10.3.

Recoñecer os

principais estilos

escultóricos

españois, a

escultura vasca,

a abstracción

xeométrica e

outras.



4

9



avaliación


geométrica: Pablo

Palazuelo, Martín

Chirino e Amadeo

Gabino.

B10.11.

Movemento

cinético: Eusebio

Sempere.

FA2.B10.3.2.

Describe a

importancia da

escultura vasca e

indica as obras de

Jorge Oteiza,

Eduardo Chillida e

Agustín Ibarrola.

CCEC

FA2.B10.3.3.

Comenta a

abstracción

xeométrica

escultórica na obra

de Martín Chirino,

CCEC



5

0



avaliación


Amadeo Gabino,

Pablo Palazuelo,

Pablo Serrano e

Gustavo Torner,

entre outros.

FA2.B10.3.4.

Analiza a arte

cinética e a relación

coa obra creativa de

Eusebio Sempere.

CCEC

b

d

e

h

n

B10.12. Fotografía:

o sensualismo de

David Hamilton e a

elegancia de Juan

Gyenes.

b

d

B10.13. Música. O

son estéreo.



5

1



avaliación


e

h

i

n

b

d

e

h

n

p

B10.14. Música

Pop: The Beatles.

B10.15. Grandes

concertos de masas.

Cultura de fans.

B10.16. O jazz

alcanza un público

de masas: Chet

Baker, Miles Davis

e Chick Corea.

B10.6. Comparar os

movementos musicais

occidentais: pop, rock, jazz,

blues, etc.

FA2.B10.6.2.

Identifica as

principais cancións

CCEC



5

2



avaliación


dos Beatles.

FA2.B10.6.3.

Explica as claves do

movemento Fans.

CSC

CCEC

FA2.B10.6.4.

Comenta a

aceptación

maioritaria do jazz.

CCEC

FA2.B10.6.5.

Analiza a obra

jazzística e vital de

Miles Davis e Chet

Baker.

CCEC

b

d

e

h

B10.17. Novo cine

español. O cine da

transición: Saura,

Camus, Picazo,

Patino, Erice, Borau

e a Escola de

Barcelona.

B10.7. Analizar

os cambios que

se producen na

cinematografía

española durante

a transición.



5

3



avaliación


n

b

d

e

h

n

B10.18. Cine. Novo

impulso

norteamericano:

Francis Ford

Coppola.

B10.8. Valorar a

importancia para

a industria do

cine da obra

creativa de

Francis Ford

Coppola, George

Lucas e outros.

b

d

e

h

n

B10.19. Gran cine

xaponés: Akira

Kurosawa.

B10.9.

Comparar o cine

europeo, o

norteamericano

e o oriental.

b B10.20. Nacemento

da televisión como

B10.10.

Analizar a



5

4



avaliación


d

e

g

h

n

fenómeno de

comunicación de

masas.

importancia

crecente da

televisión como

fenómeno de

comunicación e

a súa

importancia na

arte.

b

d

e

h

n

B10.21. Cómic:

éxito internacional

da editorial Marvel.

B10.11.

Comentar a nova

xeración de

superheroes do

cómic,

nomeadamente

coa editorial

"Marvel" e a

obra de Stan Le.

b

d

B10.22. Auxe do

flamenco: Paco de

Lucía e Camarón de

la Isla.

B10.12. Expor a

importancia da

música flamenca

en todo o



5

5



avaliación


e

h

n

B10.23. Baile

flamenco: Antonio,

Carmen Amaya e a

compañía de

Antonio Gades.

mundo.

FA2.B10.12.2.

Explica as claves do

éxito internacional

do flamenco.

CCEC

FA2.B10.12.3.

Recoñece a

importancia do baile

flamenco no mundo,

con referencia á

danza e ás

coreografías de

Carmen Amaya e

Antonio Gades.

CSC

CCEC

FA2.B10.12.4.

Analiza a situación

do flamenco en

CCEC



5

6



avaliación


España e establece

conclusións a partir

dos datos obtidos.

b

d

e

h

n

B10.24. Moda

europea.

B10.25. Moda

francesa: Yves

Saint Laurent.

B10.13. Comentar a

evolución na moda europea

deste tempo.

Bloque 11. Os Anos

80-90

b

d

e

h

B11.1.

Arquitectura. Estilo

posmoderno. O

edificio como

espectáculo.

B11.1. Analizar a evolución

da arquitectura desde a

uniformidade racionalista

ao barroquismo personalista

do creador.



5

7



avaliación


n

p

b

d

e

h

n

B11.2. Escultura:

exceso figurativo.

Obra de Fernando

Botero e Alberto

Giacometti.

B11.2. Comentar a

evolución escultórica en

Occidente

b

d

e

g

h

B11.3. A música

como acción

política de masas.

"Live Aid".

B11.3. Analizar o

fenómeno social que supón

a música en vivo

retransmitida a través da

televisión.



5

8



avaliación


n

p

b

d

e

g

h

n

B11.4. Eclosión da

moda como

fenómeno de masas.

B11.5. Novo ideal

de beleza colectivo:

substitución das

actrices polas

supermodelos.

B11.4. Debater acerca do

ideal de beleza en relación

co éxito mediático e social

das supermodelos.

FA2.B11.4.2.

Explica a idea de

beleza en referencia

ao éxito das

supermodelos.

CCEC

FA2.B11.4.3.

Analiza o cambio de

CCEC



5

9



avaliación


patrón estético

desde as actrices

cara ás modelos.

b

d

e

g

h

n

B11.6. O desfile de

modas como

espectáculo

multimedia.

B11.7. O/a

deseñador/a como

estrela mediática.

B11.8. Industria do

"prêt à porter". O

mundo dos

complementos.

B11.9. Grandes

deseñadores:

Alexander

McQueen,

Valentino, Chanel

(Lagerfeld), Dior

(John Galliano),

B11.5.

Comparar as

creacións no

mundo da moda

dos/das

deseñadores/as

máis relevantes.



6

0



avaliación


Armani, Versace,

Calvin Klein, Tom

Ford e Carolina

Herrera.

FA2.B11.5.2.

Explica o auxe

dos/das

deseñadores/as nos

medios de

comunicación de

masas.

CSIEE

CCEC

FA2.B11.5.3.

Identifica as claves

estilísticas dos

principais

deseñadores de

moda: Alexander

McQueen,

Valentino, Chanel

(Lagerfeld), Dior

(John Galliano),

Armani, Versace,

Calvin Klein, Tom

CAA

CCEC



6

1



avaliación


Ford e Carolina

Herrera.

b

d

e

g

h

n

B11.10. Pop dos

anos 80 e 90:

Madonna e Michael

Jackson.

B11.11. Novo papel

do/da artista na

industria musical.

b

d

e

h

n

B11.12. Danza

española:

compañías de Sara

Baras e Joaquín

Cortés.

B11.7. Expor a importancia

das compañías musicais

españolas en todo o mundo,

destacando especialmente a

difusión das compañías

flamencas.



6

2



avaliación


b

d

e

h

n

B11.13. Cine

español. Proxección

internacional: José

Luís Garci,

Fernando Trueba,

Fernando Fernán

Gómez, Pedro

Almodóvar e

Alejandro

Amenábar.

B11.8. Recoñecer as

principais obras

cinematográficas dos

creadores españois, e

valorar o seu éxito

internacional.

b

c

d

e

h

n

B11.14. Directoras

españolas, novas

miradas da

realidade: Pilar

Miró e Icíar

Bollaín.

B11.9. Valorar a irrupción

das directoras españolas no

panorama cinematográfico

español e internacional,

analizando a súa obra

artística: Pilar Miró, Iciar

Bollaín, Josefina Molina,

etc.

FA2.B11.9.2.

Analiza en termos

CSC



6

3



avaliación


de diversidade e

complementariedade

o cine español

feminino e

masculino.

CCEC

b

d

e

g

h

i

n

B11.15. Televisión:

aparición da cor.

B11.16.

Retransmisións en

directo: olimpíadas,

fútbol, concertos e

guerras.

B11.10. Explicar

a evolución

técnica e

escenográfica do

paso da

televisión en

branco e negro á

televisión en

cor.

FA2.B11.10.2.

Relaciona a

televisión e os

grandes eventos

seguidos en directo

CSC

CCEC



6

4



avaliación


a través dela:

olimpíadas, fútbol,

concertos e guerras.

b

d

e

h

n

B11.17. Fotografía

en España: Cristina

García-Rodero e

Alberto García

Alix.

B11.11. Analizar a

realidade social española a

través da mirada fotográfica

de Cristina García Rodero e

Alberto García-Alix.

b

d

e

h

i

B11.18. Cine de

animación: Estudios

Pixar; estrea de

"Toy Story".

B11.12. Comentar a

evolución do cine de

animación.



6

5



avaliación


n

Bloque 12. Os anos

2000 a 2013

a

b

e

g

h

n

B12.1. O

ecoloxismo e a arte.

B12.1. Analizar

a importancia do

ecoloxismo e da

creación artística

relacionada con

esta filosofía.

FA2.B12.1.1.

Analiza as

manifestacións

artísticas

relacionadas co

ecoloxismo

utilizando, entre

outras, as

fotografías de

Ansel Adams, a

película "Dersu

Uzala", ou os

documentais de

Félix Rodríguez

de la Fuente ou

do National

Geographic.

CSC

CCEC

a B12.2. Islamismo B12.2. Debater FA2.B12.2.1. CCL



6

6



avaliación


b

d

e

h

n

radical: destrución

das imaxes

relixiosas.

acerca do

islamismo

radical e da

iconoclastia a

través da historia

da arte.

Comenta o

concepto

iconoclasta do

islamismo

radical, en

referencia, por

exemplo, á

destrución das

imaxes de Buda,

entre outras

posibles.

CCEC

b

d

e

h

n

B12.3. Arquitectura

máis relevante da

década: Norman

Foster (concepto

"High Tech"),

Álvaro Siza, Peter

Zumthor, Jean

Nouvel, Reem

Koolhaas, Rafael

Moneo, Shigeru

Ban, Souto de

Moura, etc.

B12.3.

Identificar os

edificios máis

relevantes da

década, en

España e no

resto do mundo.

FA2.B12.3.1.

Analiza os

edificios estrela e

a súa repercusión

mundial.

CCEC



6

7



avaliación


B12.4. A

construción como

espectáculo e a súa

polémica: Frank

Gehry e Santiago

Calatrava.

FA2.B12.3.2.

Compara as

creacións

emblemáticas de

Frank Gehry,

Santiago Calatrava e

Norman Foster,

entre outros

posibles.

CCEC

b

d

e

h

B12.5. Obra de

Zara Hadid.

B12.4. Comparar a obra

arquitectónica de Zara

Hadid coa do resto de

arquitectos/as

contemporáneos/as.



6

8



avaliación


n

b

d

e

g

h

n

p

B12.6. Tecnoloxía

dixital: cine,

televisión,

fotografía e música.

B12.7.

Internacionalismo

universal: internet.

B12.8. Novas

canles de

promoción artística:

blogs, redes sociais

e plataformas como

YouTube, Vimeo,

Instagram,

Pinterest, etc.

B12.5. Explicar a

importancia de internet na

creación artística.

FA2.B12.5.2.

Analiza a tecnoloxía

dixital e a súa

relación coa

CD

CCEC



6

9



avaliación


creación artística.

FA2.B12.5.3.

Explica o potencial

difusor da creación

artística que supón

YouTube e outras

plataformas

similares.

CD

CCEC

b

d

e

h

n

B12.9. Música e

baile. Novas

tendencias: hip-hop

e dance.

B12.6.

Identificar novas

formas de danza,

tales como o

hip-hop e o

dance.

b

d

e

B12.10. Cine en

español: éxito

internacional de

Guillermo del Toro

con "O labirinto do

B12.7. Analizar

a obra

cinematográfica

española

recente, en



7

0



avaliación


h

n

p

fauno".

B12.11.

Internacionalización

do cine español:

Juan Antonio

Bayona e Rodrigo

Cortés.

referencia, por

exemplo, aos

traballos de Juan

Antonio Bayona,

Jaume

Balagueró e

outros posibles.

b

d

e

h

n

B12.12. Xénero

documental no cine.

B12.8. Coñecer

as características

propias do

xénero

documental no

cine.

b

d

e

B12.13. Técnicas

da produción

audiovisual.

Integración

multimedia.

B12.9. Explicar

a estrutura

narrativa das

series de ficción

para televisión



7

1



avaliación


g

h

n

p

B12.14. Televisión:

series de TV,

equiparables en

popularidade e

audiencia ao cine.

en oposición ao

sistema

narrativo do

cine.

FA2.B12.9.2. Expón

os factores do éxito

de audiencia nas

series para

televisión, e dá

exemplos.

CAA

CCEC

FA2.B12.9.3.

Compara a técnica

narrativa das series

televisivas coa

ficción

cinematográfica.

CCEC



7

2

7. METODOLOXÍA

7.1 AGRUPAMENTOS:

Temos dous cursos de 2º de BAC-Artes.

7.2 TEMPOS

Catro horas semanais de matería fanse escasas para desenvolver como se desexaría os moi amplos contidos de este curso. Darase o maior tempo

posible para realizar tarefas de contidos prácticos no aula.

Faise a recomendación de agrupar as horas en 2+1+1, sempre que sexa posible.




7

3




Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a convivir co resto,

e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao

grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.

Aprender facendo, ou “learning by doing” que fai referencia a unha metodoloxía de autocoñecemiento e desenvolvemento de carácter

individual.



Introducir de xeito xeral ao alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.

Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na

expresión multimedia (oral, visual e outras).

Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo

tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.





7

4

Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán na aula.

Utilizar os recursos dixitais da aula (ordenador con conexión a internet e proxector) para reforzar,e ampliar os contidos así como

enriquecer e chamar á atención do alumnado sobre diversas manifestacións da arte ao longo da historia.

8. SECUENCIACIÓN



7

5




1º Trimestre: Bloques I, II, III e IV

2º Trimestre: Bloques V, VI, VII, VIII e IX

3º Trimestre: Bloques X, XI, XII e XII


9.1 ESPAZOS

Contamos cunha aulas ordinarias de curso, aula de plástica e taller artístico. Temos pilas para experimentar as técnicas húmidas e espazos de

almacenaxe. Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector.



7

6

Temos a dificultade de coincidir cursos de diferente nivel na mesma hora, polo que ás veces impartimos clase na aula ordinaria e coordinaremos

de tal xeito que poidamos usar a aula de plástica ou o taller artístico naquelas actuacións experimentales que require a programación.

9.2 OUTROS RECURSOS

-O alumnado aportará material gráfico e utilizará o libros de Historia da Arte e Técnicas Artísticas disponibles na Biblioteca do IES e nas

Bibliotecas de Aula.

-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á cada unidade.

- Recursos dixitais a través de Internet.


Para atender a diversidade plantexada nos niveis de educación secundaria post-obrigatoria, especificaremos como grupo diferenciando aqueles

que atendan ós criterios de agrupamento:




7

7




diversidade serán:

1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán

revisados e ampliados nos cursos superiores).



4. Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria

5. Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o

apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.

11. AVALIACIÓN




7

8

Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do BACH, nas avaliacións continua e final

da materia de Fundamentos da Arte I, serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas




Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes con os tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobadao polo Claustro de

Profesores e o Consello Escolar do IES.


facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción

co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula e da casa permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e

capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias

relacionadas coas distintas unidades.










7

9


Procedementos:







Instrumentos:








8

0





Consistirá en dous exercicios que participarán dos contidos dos tres bloques curriculares e servirán para valorar individualmente ó alumno e



Deseño das probas:

A primeira proba será escrita, con cuestións relacionadas coa materia que reflicten os coñecementos do alumno e espectativas .

A segunda proba consistirá en identificar imaxes realacionadas coa creación artística ao longo da historia.

12. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN



8

1

1. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, estudos, etc.), avaliaranse coa media

aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os

feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.

Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora na entrega

poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e puntuaranse de

acordo coa seguinte ponderación :

Conexión en análise conceptual 30 - 40 %

Resolución dos exercicios 50 - 40 %


2. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante unha ou dúas probas

obxectivas que se efectuarán o longo de cada avaliación.

3. A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc.,

avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.



8

2


Probas obxectivas 40 a 50 %

Traballos 50 a 40 %

Compoñentes actitudinais 10 %

Para a superación das avaliacións e aplicación das ponderacións sinaladas, tanto a nota correspondente ás tarefas prácticas como á das probas

obxectivas, debe ter un valor mínimo de 4, en caso contrario, non facerá media e deberá de recuperarse a parte suspensa por separado.

Farase unha proba teórica e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a.

A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia. Si ten

dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media aproba, con nota

igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro.



8

3

Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizaran unha

proba de contidos conceptuais proposta polo Departamento, que se cualificará con :

Nota Final = ((Nota Proba (sobre10)

Para facer a media da nota final, cada unha das partes da avaliación deberá obter, alomenos, unha nota de 4 sobre 10; e o Aprobado obterase a

partir da nota media de 5.

13. ELEMENTOS TRANSVERSAIS




Emprendimiento.




8

4







Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia e

esta necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación

para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol conductual e

emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e expresar os seus

sentimentos de maneira


Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as persoas,

actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas


Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións adquiren

una maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións



8

5

interpersoais dos estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume como

tarefa propia a de ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer.

As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en xogo

a carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios

comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente

consigo

mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que

se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.

14. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO





mínimos esixibles.

• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería.




8

6

15. ALUMNADO COA MATERIA DE FUNDAMENTOS DA ARTE 1º BACH

O alumnado con Fundamentos da Arte 1º Bach deberá realizar as probas conceptuais e puntuais demandadas para recuperar a materia. Serán

cualificados con respeto a o indicado anteriormente.



8

7

1* Cultura Audiovisual I 1º BAC



8

8

2* Cultura Audiovisual II 2º BAC

Cultura Audiovisual 2

1.-Introdución

Esta materia pretende iniciar os/as estudantes na fabricación e análise crítica das súas propias imaxes e dos seus propios produtos audiovisuais. Para isto cómpre que o alumnado estea en situación de analizar, relacionar e comprender os elementos que forman parte da cultura audiovisual ao longo do tempo. Elementos que as veces forman parte do modo industrial do cinema, mais outras agroman vontade artistica e ruptura coas convencións narrativas da tradición audiovisual. A cantidade de información que circula pola rede, construída a partir de elementos técnicos audiovisuais (fotografía, cine, vídeo, televisión e mesmo radio) é dunha importancia e dunha magnitude que nunca se deron na historia da humanidade. A sociedade moderna ten como un dos seus sinais de identidade a presenza de imaxes dixitais en practicamente calquera actividade que desenvolve.

Desde as orixes da humanidade, no paleolítico, a evolución social dos pobos tivo a súa plasmación gráfica, en representacións icónicas ao longo do tempo, na que se reflicte o ámbito en que viven, utilizando para iso variadas ferramentas ao longo do tempo (nomeadamente o debuxo, a escultura e a pintura). A aparición da fotografía e o cine no século XIX trouxo un novo xeito de reflectir a realidade, baseado na impresión da imaxe nunha película. Unha das novidades



8

9

do novo produto foi que a imaxe obtida gozou desde a súa orixe de percepción por parte da sociedade de imaxe verosímil e sen manipular, é dicir, de reflexo certo do real que alí se reflectía. Xunto a isto, a posibilidade de reprodución, practicamente ilimitada, destes elementos permitiu o acceso a esta información á maioría da sociedade, preferentemente occidental, abranguendo, probablemente por primeira vez na historia, todas as capas sociais. Desde entón, a sociedade viviu unha nova relación de comunicación entre os seus elementos, baseada dun modo crecente en medios audiovisuais. A historia dos séculos XX e do XXI non se pode concibir sen o uso da imaxe e o son como ferramentas de datación e avaliación dos feitos acontecidos; analizar calquera fito histórico e non recorrer a algún tipo de imaxe fotográfica ou cinematográfica asociada é unha tarefa difícil de concibir na mentalidade actual.

No século XXI agroma na súa cabeceira unha nova revolución social nas comunicacións: a era dixital e internet. Estes dous elementos están a supor un cambio tal nos comportamentos sociais que custa aventurar cara a onde camiñan as novas xeracións nacidas dentro deste sistema de información e intercambio de datos. Por primeira vez na historia practicamente todo o mundo, en todos os países, ten ferramentas de recepción e envío de información no instante, información que se constrúe coas ferramentas que esta materia trata de analizar para facilitar a aprendizaxe.

Unha circunstancia recente xurdida das novas plataformas dixitais é a posibilidade de publicar na rede produtos construídos con moi poucos medios técnicos e á marxe da industria dedicada á produción dixital. Estas producións individuais poden ser vistas e/ou escoitadas por millóns de persoas. Por vez primeira na historia, os/as creativos/as poden alcanzar o recoñecemento da súa obra sen pasar polo filtro da industria audiovisual. Este apoio inicial serve como indicativo de calidade para unha posterior integración de novos/as creadores/as dentro da industria audiovisual. Por outra banda, a facilidade de exposición do material ("subir á rede") non supón un aumento da calidade do creado; moi ao contrario, a realidade indícanos que a posibilidade ilimitada de xerar fotos, vídeos, blogs e páxinas web sen a axuda do criterio razoado da industria está a inundar o mercado audiovisual de produtos de calidade moi deficiente. Resulta pertinente, xa que logo, que os alumnos e as alumnas entendan a importancia do proceso creativo e a súa relación inescusable coa industria que se encarga de xestionalo.

Outra das novidades que presenta o mundo dixital actual, que o diferencia das súas orixes (sistemas analóxicos), é a posibilidade de xeración de imaxes artificiais ou alteradas dun modo dificilmente distinguible da imaxe obtida por pura impresión da realidade. Os modernos sistemas dixitais de edición permiten crear ou modificar a realidade da imaxe cunha calidade dificilmente distinguible da simple plasmación da realidade nun fotograma de celuloide.

Por tanto, faise necesario e pertinente facilitarlle ao alumnado ferramentas técnicas e educativas que lle axuden a xestionar a marea de datos, información, imaxes, sons e posibilidades creativas que diariamente recibe en case todos os ámbitos nos que se desenvolve a súa vida. A intensidade e a efectividade que conseguen as creacións plásticas realizadas en soporte dixital son, indubidablemente, dunha forza impresionante, posto que combinan sabia ou atinadamente imaxes, música e mensaxes sonoras.

Trátase, daquela, de que o alumnado comprenda e analice a cultura audiovisual da sociedade na que vive e os medios de produción utilizados para xerala; deste xeito, poderá ser quen de desenvolver un sentido crítico e persoal, para ordenar a información recibida e temperar a intensidade da potencia icónica que o mundo audiovisual xera.

A adquisición de competencias para a análise dos elementos expresivos e técnicos, e a dotación de conciencia crítica, debe servir para crear unha cidadanía máis responsable, crítica e participativa.



9

0

Esta materia ten un carácter propedéutico necesario e básico para o seu desenvolvemento en etapas posteriores, xa sexa en estudos universitarios de comunicación audiovisual e publicidade, belas artes, etc., ou xa nos de formación profesional de imaxe e son e nas ensinanzas artísticas.

Neste sentido, o ensino desta materia estrutúrase en dous camiños paralelos e complementarios. O primeiro deles é a análise dos produtos que se presentan por medios dixitais: aprender a ver, a escoitar, a discernir o que se di, cómo se di e por qué se lle presenta ao/á espectador/a dun xeito determinado. O segundo é a creación por parte do alumnado de produtos audiovisuais; aprender o proceso creativo dos produtos audiovisuais é, probablemente, unha das mellores ferramentas para o desenvolvemento persoal e humano, que lles podemos facilitar aos alumnos e ás alumnas para a comprensión dos contidos que reciben por medios dixitais.Trátase en palabras de Ortega e Gasset de aprender “qué o martillo polos martillazos”.

Estas dúas vías son, por tanto, imprescindibles e complementarias na formación; cada unha axuda a outra para camiñar xuntas no obxectivo de formar o alumnado nunha materia tan apaixonante como é a creación audiovisual.

O alumnado necesitará saber ler os produtos audiovisuais para comprender a súa mensaxe e, de xeito complementario, empezar a xerar produtos dixitais, co fin de se comunicar e coñecer mellor a realidade da cultura audiovisual.

No segundo curso analizará a importancia da función expresiva da imaxe, o son e a música no proceso de creación de audiovisuais e, así mesmo, comprenderá a organización da produción industrial de audiovisuais, así como as características dos novos medios e das mensaxes publicitarias, co fin de valorar e realizar produtos audiovisuais sinxelos que podan ser dalgún xeito unha maneira de comunicarse co mundo.






9

1

















9

2

3. OBXECTIVOS DA MATERIA CULTURA AUDIOVISUAL II

A materia de Cultura Audiovisual desenvólvese durante dous cursos académicos (1º e 2º de Bacharelato), co criterio organizador de afianzar

no primeiro curso as habilidades e coñecementos necesarios para o seu desenvolvemento e aplicación a técnica no segundo curso.

Desenvolvemos en primeiro lugar os obxectivos xerais da materia, especificando posteriormente os obxectivos xerais de Cultura Audiovisual II

Obxectivos xerais da Cultura Audiovisual

Iniciar aos estudantes na fabricación das súas propias imaxes e produtos audiovisuais, xa sexan de natureza estática como a fotografía ou dinámicas como o vídeo.

Relacionar e comprender os elementos que forman parte da cultura audiovisual do noso tempo. Entender a importancia do proceso creativo, mais tamén a súa relación inescusable coa industria que se encarga de xestionalo. Facilitar aos alumnos e alumnas ferramentas técnicas e educativas que lles axuden a xestionar a marea de datos, información, imaxes,

sons, e posibilidades creativas que diariamente reciben en case todos os ámbitos nos que se desenvolve a súa vida. Comprender e analizar a cultura audiovisual da sociedade na que se vive e os medios de produción utilizados para xerala Desenvolver un sentido crítico e persoal, para ordenar a información recibida e temperar a intensidade da potencia icónica que o mundo

audiovisual xera. Crear unha cidadanía máis responsable, crítica e participativa.

4. CONTIDOS CURRICULARES, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E

COMPETENCIAS CLAVE ASOCIADAS de CULTURA AUDIOVISUAL 2



9

3

Cultura Audiovisual II. 2º de bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe e rúbricas Competencias clave

BLOQUE 1. CREACIÓN DE IMAXES E LINGUAXES AUDIOVISUAIS NA HISTORIA DO CINEMA

d

g

i

B1.1. Coñecento do alumnado, o seu nivel

audiovisual e xerar conciencia de grupo.

B1.2.-Repaso aos principios básicos da linguaxe audiovisual.

B1.3.-Lectura denotativa e connotativa de

imaxes. Análise de imaxes fixas e en movemento

B1.1. Grado de informacion teórica do

alumnado sobre Cultura audiovisual e o uso de novas tecnoloxías

B1.2.-Grado de coñecemento tecnico do

alumnado en redes sociais e ferramentas tecnolóxicas.

B1.3.-Grado de dominio dos parámetros

básicos da narrativa audiovisual

CA2B1.1.1.-Enquisa persoal sobre o ocio

dixital e audiovisual do alumnado

CA2B1.1.2.-Gravación e edición dun autoretrato en video “Quen son”

CA2B1.1.3.-Creación de blogs individuais e contas persoais de You tube,

CA2B1.1.4.-Creación do blog colectivo de clase “Artistas con clase”

CA2B1..2 Creación individual dun “relato

fotográfico” construido polos diferentes

tipos de planos e ángulos da linguaxe

audiovisual

CCL

CD

d

g

i

m

B1.4.-Coñecemento dos fundamentos

expresivos e da unidade narrativa básica

audiovisual o plano fixo e o plano

secuencia

B1.5.-Comedia dialogada. A obra

cinematográfica de Woody Allen e a

comedia coral. A obra cinem.-atográfica de Luis García Berlanga.

B1.4.-1.-Coñecer as interrelacións estetíco-

narrativas do uso do plano xeral na

historia do cine dende de “Lumiere a

James Benning”

B1.4.-2. Coñecer as interrelacións estetíco-

narrativas do uso do plano secuencia dende “Welles a Sokurov”

.B1.5.-Expor a complexidade técnica da

comedia coral.

CA2B1.4.1.-Elabora un filme “Lumiere”

mediante un plano xeral . 52 segundos

nun só plano que reflicta unha acción

simple

CA2B1.4.2 Elabora un plano secuencia

mediante combinación de planos e movementos de cámara.

CA2B1.5 Crítica escrita dunha comedia

coral (Berlanga, Allen, etc)

CCL

CCEC

CD

b

d

g

i

m

B1.6.-Os diferentes xeitos de narración

audiovisual alternativos ao modo de

representación institucional. O paso do cinema mudo ao sonoro

B1.6.-Coñecer as principais características

do cinema das vangardas:

expresionismo, surealismo,

impresionismo, vangarda soviética e abstracción. “De Lang á McLaren”

CA2B1.6. O alumno grava e posproduce un

filme individual relacionado coa

vangardas cinematográficas de 5’ de duración

CCL

CCEC

b

d

B1.7-O xénero documental. Evolución

histórica e técnica. Xéneros e subxéneros

B1.7.-Coñecer e analizar os principais eixes

sobre os que se articula o xénero

documental ao longo do tempo: “De

CA2B1.7 O alumno grava, e posproduce un

documental individual de 5’ de duración

CSC

CSIEE

http://artistaconclase.blogspot.com.es/



9

4

g

i

m

n

flaherty á Agnes Vardá”.

b

d

g

h

n

B1.8.-A Animación. Evolución histórica e

técnica. Xéneros e subxéneros

B1.9. A transformación dos modelos

narrativos e productivos do audiovisual

durante o século XX: dende o cinema

mudo ao cine sonoro

B1.8.-Coñecer e analizar os principais eixes

sobre os que se articula o a animación ao

longo do tempo: “De Meliés á Tim

Burton”.

B1.9 .Analizar a técnica narrativa do cine

mudo e as súas características técnicas.

CA2B1.8 O alumno grava e posproduce

unha peza de animación de 5’ de duración

CA2B1.9 Mediante análise escrito o alumno

explica as características principais da

narrativa visual do cine mudo, facendo

referencia a escenas emblemáticas da historia deste cine

CCL

CMC

CD

CT

B) DE GRITTIT A SPIELBERG: O MODO DE REPRESENTACIÓN INSTITUCIONAL. CARACTERÍSTICAS DA PRODUCIÓN AUDIOVISUAL INDUSTRIAL

d

g

h

n

B2.1. A industria cinematográfica,

videográfica e televisiva segundo a

evolución histórica das actividades de produción audiovisual.

B2.2. Organigramas e funcións profesionais

na produción de produtos audiovisuais.

B2.1. Comentar o resultado artístico e

técnico da produción industrial e a súa

relación coas dinmamicas sociais no ocio contemporaneo.

CA2B2.1. Identifica as principais empresas

e compañías da industria audiovisual mundial

CA2B2.2. Identifica os principais roles e

funcións dos equipos técnicos nos

organigramas dunha produción audiovisual

CA2B2.2. Relaciona a evolución histórica

da produción audiovisual e da

radiodifusión coas necesidades e as

características dos produtos demandados

pola sociedade.

CCEC

CSIEE

b

d

g

h

i

n

B2.3. O son na posroducción audiovisual.

Función da banda sonora: diálogos, voz en off, efectos especiais e música

B2.4. A banda sonora na historia do cine.

Grandes creadores nacionais e internacionais.

B2.3. Explicar a relación entre a imaxe e o

son e analizar a calidade da composición musical.

B2.4. Analizar o resultado perceptivo obtido

ao modificar os elementos sonoros nunha produción audiovisual

.

CA2B2.3. Analiza o valor funcional,

expresivo e comunicativo dos recursos

sonoros (voz, efectos e música)

empregados nunha produción radiofónica

ou na banda sonora dunha produción audiovisual.

CA2B2.4. Analiza a banda sonora de

películas emblemáticas e valora a a

calidade da construción musical realizada

CA2B2.4. Realiza unha peza audiovisual na

CCL

CCEC

CD



9

5

que o son ocupe o lugar mais destacado na construcción de sentido.

b

d

g

h

n

B2.5 Proceso de produción “Da idea á

pantalla·. O guión, a planificación.

B2.6 A gravación –rodaxe dun filme cun

modo de produción industrual.

B2.5. Procura e selección de ideas.

Elaboración dun guión técnico. Desglose

e planificación. Story board

CA2B2.5.1. Elaboración do guión técnico

dun filme de 5´

CA2B2.5.2 Elaboración do story board

CA2B2.5.3 Elaboración dun desglose e plan de traballo dun filme.

CA2B2.6. Gravación dunha peza audiovisual

en grupo organizado segundo os modelos de produción industrial.

CCL

CAA

b

d

g

h

n

B2.7 Edición e posprodución dun filme con

efectos dixitais.

B2.7. Analizar os procesos técnicos que se

realizan na posprodución de pezas

audiovisuais.

B2.7. Valorar a complexidade técnica e os

resultados prácticos obtidos na

fabricación de efectos para cine e televisión.

CA2.B2.7 Analiza a evolución dos efectos

no cine.

CA2.B2.7 Edita e posproduce e sonoriza

unha peza audiovisual combinando

imaxe e son, que integren voz en off,

pezas musicais e efectos na narración

visual.. . Describe a posprodución, a

finalidade e as técnicas aplicadas á

creación audiovisual.

CMC

CT

CD

BLOQUE 3. OS MEDIOS DE COMUNICACIÓN SOCIAL E AUDIOVISUAL

b

d

g

h

n

B3.1. Linguaxe da televisión. Características

técnicas e expresivas. Xéneros e formatos

de programas de televisión. A televisión

do futuro. Televisión interactiva.

B3.2. Fitos da televisión na linguaxe audiovisual.

B3.1. Valorar o uso e o acceso aos novos

medios en relación coas necesidades

comunicativas actuais e as necesidades

dos servizos públicos de comunicación audiovisual tradicional.

B3.2. Analizar as características técnicas e

expresivas de diferentes medios de

comunicación, así como as súas

posibilidades informativas e

comunicativas, e identificar os tipos de destinatarios das mensaxes.

CA2B3.1.1. Analiza producións

radiofónicas e televisivas identificando as

características dos xéneros e distinguindo

os estereotipos máis comúns presentes nos produtos audiovisuais.

CA2B3.1..2. Compara as características

fundamentais das persoas destinatarias da

programación de emisións de radio e televisión.

CCL

CCEC

CCL

b

d

B3.3. A televisión en España. Tipoloxías de

programas para televisión e a súa

realización: informativos, entretemento,

B3.2. Analizar a importancia creativa,

técnica e histórica dos/das principais realizadores/as da televisión en España.

CA2B.3.1. Analiza pezas emblemáticas

dos/das principais realizadores/as de

televisión en España e comenta a calidade

CCEC



9

6

g

h

n

drama, comedia, terror, musicais, concursos, etc.

B3.4. Grandes realizadores/as de televisión.

do produto realizado.

b

d

g

h

n

B3.5. Radio: características técnicas e

expresivas. Xéneros e formatos de

programas de radio (informativo, revista,

retransmisión deportiva, etc.):

características.

B3.6. Radio interactiva

B3.5. Explicar as características principais

da retransmisión radiofónica.

B3.5. Comentar as diferenzas de

formulación narrativa dos xéneros

radiofónicos, e establecer as súas

características principais.

CA2B3.5.1. Comenta as principais

características da retransmisión

radiofónica e a evolución desde o seu inicio ata os sistemas dixitais actuais.

CA2B3.5.2. Identifica as características

principais dos xéneros radiofónicos

CA2B3.5.3. Realiza un programa

radiofónico a e establece as súas

diferenzas principais: presentación, ritmo

narrativo, locución, recursos musicais e sonoros, etc.

CCL

CMCCT

b

d

g

h

B3.7. Estudo de audiencias e programación.

Características da obtención dos datos de

audiencia. Sistemas de elaboración

estatística de resultados e transcendencia

na produción audiovisual.

B3.7. Analizar e valorar a importancia

económica dos índices de audiencia nos

ingresos publicitarios das empresas de comunicación.

CA2B3.7.1. Valora a participación dos

estudos de audiencias na programación dos programas de radio e televisión.

CA2B3.7.2. Elabora un estudo de audiencia

sobre a utilización dos medios de

comunicación entre o alumnado do IES Concepción Arenal.

CMCCT

CCEC

b

d

g

h

n

B3.8. A radio e a televisión como servizo

público.

B3.9. Medios de comunicación audiovisual

de libre acceso. Internet e a socialización

da información, a comunicación e a creación.

B3.10. Uso responsable da rede.

B3.11. Liberdade de expresión e dereitos individuais do/da espectador/a.

B3.7. Identificar e discernir as

comunicacións que emiten os medios de

difusión, diferenciando información de

propaganda comercial.

CA2B3.7.1. Comenta a importancia dos

programas informativos de radio e

televisión, e a súa transcendencia social.

CA2B3.6.2. Compara a mesma noticia

relatada segundo diferentes medios de comunicación e establece conclusións.

CA2B3.6.3. Valora a influencia dos medios de comunicación a través da rede

CCL

CSIEE

CSC

BLOQUE 4. A PUBLICIDADE



9

7

b

d

g

h

n

B4.1. Análise da imaxe publicitaria.

B4.2. Publicidade: información, propaganda e sedución.

B4.3. Funcións comunicativas e estéticas.

B4.1. Valorar a dimensión social e de

creación de necesidades das mensaxes

publicitarias, analizando as funcións

comunicativas e estéticas da mensaxe publicitaria.

CA2B4.1.1. Recoñece as funcións da

publicidade, diferenciando os elementos

informativos dos relacionados coa emotividade, a sedución e a fascinación.

CA2B4.1.2. Analiza imaxes publicitarias

relacionando a súa composición e a súa

estrutura coa consecución dos seus

obxectivos

CCL

CSIEE

b

d

g

h

B4.4. Novas formas de publicidade:

localización do produto, e publicidade

encuberta e subliminar (definicións

correctas de ambas as situacións).

B4.2. Analizar os sistemas de inserción de

publicidade nos programas de radio e televisión.

CA2B4.2.1. Analiza recursos utilizados para

inserir publicidade nos programas

(anuncio, patrocinio, publicidade

encuberta, etc.).

CSC

CSIEE

b

d

g

h

n

B4.5. Publicidade: información, propaganda

e sedución. Estereotipos de xénero.

Factores de identificación da publicidade

sexista.

B4.3. Expor as consecuencias sociais do

papel dos actores e das actrices

cinematográficos/as como xeradores/as de

tendencias e a súa relación cos patrocinadores comerciais.

CA2B4.3.1. Recoñece e explica

razoadamente a presenza da publicidade e

do patrocinio na imaxe social dos actores

e as actrices, e a súa transcendencia social.

CCEC

b

d

g

h

B4.6. Publicidade no deporte: claves sociais

e económicas.

B4.7. Publicidade de dimensión social. Campañas humanitarias.

B4.4. Comentar a relación entre os triunfos

deportivos e a súa asociación a produtos comerciais.

CA2B4.4.1. Analiza a relación entre o

deporte e o patrocinio comercial ou a publicidade

CA2B4.1.3. Elabora unha campaña

publicitaria (logo, cartaz e promo) dun

producto específico para seren divulgado

no alumnado do IES Concepción Arenal. .

CAA

BLOQUE 5. ANÁLISE DE IMAXES E MENSAXES MULTIMEDIA

b

d

g

h

n

B5.1.. . Lectura denotativa e connotativa de

imaxes. Análise de imaxes fixas e en movemento.

B5.2. Análise de produtos multimedia.

B5.1. Desenvolver actitudes selectivas,

críticas e creativas fronte ás mensaxes que

recibimos a través das canles de difusión,

aplicando solucións expresivas para

elaborar pequenas producións

audiovisuais.

CA2B5.1.1. Analiza producións multimedia

e de novos medios, e xustifica as solucións comunicativas empregadas

CCEC



9

8

b

d

g

h

m

n

B5.3. Valores formais, estéticos, expresivos

e de significado das imaxes.

B5.4. Incidencia das mensaxes segundo o

emisor e o medio utilizado.

B5.2. Seleccionar e discernir recursos

audiovisuais adaptados a unha necesidade concreta.

CA2B5.1.2. Compara os contidos

comunicativos audiovisuais que se achan

en internet e valora a adecuación dos emisores e as súas repercusións.

CA2B5.2.2. Recoñece expresivamente e

narrativamente un filme, e valora as súas

solucións técnicas na creación da

mensaxe.

CA2B5.2.3. Analiza expresivamente e

narrativamente un programa de televisión,

e valora as súas solucións comunicativas e o público ao que vai dirixido.

CA2B5.2.4. Elabora unha pequena

produción audiovisual, aplicando

solucións expresivas segundo o xénero e o formato seleccionado.

CSC

CCL

CAA

CD

CD



9

9

5.-PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA AS UNIDADES TEMÁTICAS E/OU OS BLOQUES DE

CONTIDOS.


p1. Observación directa do traballo diario no

blog individual


individual (estándares e competencias).

p3. Análise e valoración de tarefas


(estándares e competencias)

p4. Valoración cualitativa do avance

individual (anotacións e puntualizacións).


colectivo no blog de clase.

p6. Valoración cualitativa do avance

colectivo.

i1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das unidades

temáticas nos blogs individuais.

i2. Avaliación de contidos, probas obxectivas e/ou

tarefas correspondentes ás unidades.

i3. Avaliación por competencias, probas e/ou tarefas

correspondentes ás unidades.


i5. Outros documentos gráficos ou textuais tanto nos

blog individuais como nos de clase

i6. Debates, intervencións e participación no blog de

clase.


i8. Elaboracións audiovisuais.





diagnóstico as rúbricas e tarefas correspondentes ás

unidades.

·Rúbricas e/ou tarefas de avaliación por competencias

(blogs individuais, participación no blog colectivo, proxectos,

etc.)



A nota final por unidade/bloque será a media das notas

cuantitativas e cualitativas, sempre que ningunha das dúas

sexa inferior a 4 puntos sobre 10.

.

6.-AVALIACIÓNS

Principios xerais





0

0




facer”. Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno no aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade,


a creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das

competencias relacionadas coas distintas unidades.Todos ops traballos do alumnado estarán sempre visibeis a través do blog de clase.


- A resolución de encargos/proxectos que simulen contextos reais, mobilizando os seus coñecementos, destrezas e actitudes.




escritas, o blog individual, blog de clase, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación

coherente e moi transparente para toda a comunidade educativa: alumnos, pais, profesores e mesmo o servizo de inspección educativa.

3* 7.-CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN

6. A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (Blogs de clase, comentarios de imaxes, filmes etc.), avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo/a profesor/a, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.



0

1


na entrega poderá supoñer unha rebaixa na cualificación a criterio do profesor de ata 5 puntos sobre 10; en retrasos non xustificados, e

puntuaranse de acordo coa seguinte ponderación :

Capacidade de análise conceptual 20 %

Resolución dos proxectos en tempo e forma 60 %

Esmero de presentación e aspecto profesional 20 %

7. O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais do curriculum, avaliaranse mediante unha proba obxectiva que se efectuarán ao final de cada avaliación.

8. A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, iniciativa investigadora, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.


Probas obxectivas 20 a 30 %

Traballos 60 a 70 %

Compoñentes actitudinais 10 %



0

2


acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba teórica ou teórico-práctica que obterá como

máximo a cualificación dun 6 sobre 10 e se valorará xunto cos traballos entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a.




Para a avaliación extraordinaria de setembro, o alumnado que non superase a ordinaria de xuño, realizará os traballos propostos polo/a

profesor/a e unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento, que se cualificarán do seguinte xeito :

Se fose o caso, para a avaliación da 2ª proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a extraordinaria de xuño,

realizaran os traballos encargados polo profesor/a e unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento, que

se cualificará con :

Nota Final = ((Nota Proba (sobre10) + Nota Traballos (sobre 10)) / 2

Para facer a media da nota final,cada unha das partes da avaliación deberá obter, alomenos, unha nota de 4 sobre 10; e o Aprobado obterase

a partir da nota media de 5.




0

3






2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D

(3-4).



4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou

con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).








0

4














dos alumnos.





0

5















profesor.




0

6

7.5 TEMPORALIZACIÓN

O curso escolar en Bacharelato ten en torno a 34 semanas de clase efectiva, se consideramos que a Cultura Audiovisual II impártese durante cuatro sesións semanais, serán aproximadamente 136 as sesiones totais.

7.6 SECUENCIACIÓN DOS CONTIDOS:

Primeiro trimestre Bloque 1

Segundo trimestre Bloques 2,3,4,

Terceiro trimestre Bloque 5


Segundo indícase no Decreto 86/2015, as actividades educativas no Bacharelato favorecerán a capacidade do alumnado para aprender en por

si, para traballar en equipo e para aplicar os métodos de investigación apropiados.

A materia do curso estrutúrase en cinco grandes apartados:

1. Creación de imaxes e linguaxes audiovisuais na historia do cinema.

Analízase a diversificación das diferentes soportes teóricos da linguaxe audiovisual relacionandos coa propia práctica do alumnado.

2) De grittit a Spielberg: O modo de representación institucional.



0

7

Bloque centrado no denominado modo de representación insiitucional que reflicte o sistema industrial da producción audiovisual Dende a

idea inicial ao producto rematado.

3) Os medios de comunicación social e o audiovisual

Estudo das principais caracteristicas dos grandes medios de comunicación social contemporaneos Radio, TV e Internet.

4) A publicidade

Principais caraceristicas da linguaxe publicitario e a sua influencia na sociedade contemporanea

5) Análise de imaxes e mensaxes multimedia

Contidos relacionados coa análise de producións audiovisuais ou multimedia.na historia dos medios de comunicación social.

9.-ELEMENTOS TRASVERSAIS DA MATERIA NO CURSO



Por outra beira as características da materia permiten un notable coñecemento e apreciación das manifestación artísticas e do desenvolvemento técnolóxico, tanto actuáis como doutro tempo, doutras culturas e da nosa propia; tratarase de que os alumnos saiban respéctalas e valóralas.




0

8

Os contidos tratados nesta materia, a través do xa citado coñecemento das diferentes manifestacións artísticas e tecnolóxicas da comunicación, fomentan o respecto á diversidade persoal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento á arte como patrimonio universal e a tecnoloxía como instrumento básico do desenvolvemento das sociedades e dos pobos, favorece a convivencia pacífica dos mesmos.





Foméntarase nos alumnos pautas de actuación e comportamento dirixidas ao respecto ao medio ambiente. Tamén preténdese que haxa unha comunicación dos alumnos co entorno a través da expresión audiovisual que están a experimentar e elaborar.







0

9








A análise do fenómeno publicitario audiovisual axudará ao acadamento dos obxectivos desta desta transversalidade.



1

0

Debuxo Artístico I 1º BAC

IES CONCEPCIÓN ARENAL



1

1

Departamento de Artes

Debuxo Artístico I



1

2

Prof. Coordinador : Francisco Souto Martínez



1

3

EGON SCHIELE (1890-1918)



1

4



1

5

ÍNDICE DAS “EPÍGRAFES” (atallo)

Introdución e contextualización……………………………………………………………………….…… páx. 6

Contribución ó desenvolvemento das competencias clave……………………….….. páxs. 13, e 20 a 24

Obxectivos para o curso……………………………………………………………………………..páxs. 17 e 18

Concreción para cada estándar de aprendizaxe da Temporalización / Grao mínimo de consecución

Procedementos e instrumentos de avaliación……………………... páxs. 22 a 26

Concrecións metodolóxicas que require a materia…………………………………………...…….. páx. 32

Materiais e recursos didácticos que se van utilizar……………………………………………..…... páx. 32

Avaliación, cualificación e promoción do alumnado………………………………………………... páx. 42

Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino e a práctica docente…………… páxs. 23 e 24

Actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes……………... páx. 49

Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias…………………………………………………….. páx. 28 e 35

Inconveniencia da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados…………………………………….…….. páx. 44

Medidas de atención á diversidade…………………………………………………………….... páx. 39

Elementos transversais que se traballarán no curso……………………………………….... páx. 49

Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico…………………………………………………………………………………………….... páx. 52

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora………………………….……………... páx. 51

Información ás familias……………………………………………………………...……………... páx. 51

Acreditación de coñecementos de D. Artístico I……………………………………………….. páx. 52



1

6

ÍNDICE

INTRODUCIÓN e CONTEXTUALIZACIÓN. ........................................................................................................................................................................................... 5

CONCRECIÓN DAS MATERIAS. .........................................................................................................................................................................6 LEXISLACIÓN que afecta a esta programación: ................................................................................................................................................................................. 9

DEFINICIÓNS LOMCE ....................................................................................................................................................................................................................... 10

AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO ........................................................................................................................................................................... 11

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave........................................................................................................................................................... 12

Recóllense a continuación as competencias clave que forman parte dos perfís competenciais correspondente ós estándares de aprendizaxe

avaliables .................................................................................................................................................................... 12

Competencia de comunicación lingüística CCL ......................................................................................................... 13

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía CMCCT ................................................. 13

Competencia dixital CD .............................................................................................................................................. 13

Competencia de aprender a aprender CAA ................................................................................................................ 13

Competencias sociais e cívicas CSC .......................................................................................................................... 13

Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor CSIEE ....................................................................... 14

Competencia de conciencia e expresións culturais CCEC ......................................................................................... 14 OBXECTIVOS DO BACHARELATO ...................................................................................................................................................................................................... 16

OBXECTIVOS da MATERIA de DEBUXO ARTÍSTICO I. ................................................................................................................................17 ESTRUTURACIÓN DA MATERIA ........................................................................................................................................................................................................ 18

COMPETENCIAS CLAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS .................................................................................................................................................................. 19

COMPETENCIAS CLAVE DA MATERIA .........................................................................................................................................................19



1

7

UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS

CLAVE E TEMPORALIZACIÓN ........................................................................................................................................................................................................... 21

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE

APRENDIZAXE ....................................................................................................................................................................................................21

VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE .............................................................22

RÚBRICAS DE APRENDIZAXE ........................................................................................................................................................................23 DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS .............................................................................................................................................................................. 25

METODOLOXÍA ................................................................................................................................................................................................................................ 31

AGRUPAMENTOS: ...............................................................................................................................................................................................31

TEMPOS ................................................................................................................................................................................................................31

ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS: .................................................................................................................................................................32

Para favorecer a aprendizaxe por competencias: ........................................................................................................ 32

Para favorecer o desenvolvemento das unidades: ....................................................................................................... 32 SECUENCIACIÓN .............................................................................................................................................................................................................................. 34

RECURSOS E MATERIÁIS .................................................................................................................................................................................................................. 35

ESPAZOS ...............................................................................................................................................................................................................35

OUTROS RECURSOS ..........................................................................................................................................................................................35

Materiais ..................................................................................................................................................................... 35

Terminoloxía específica .............................................................................................................................................. 36

Bibliografía ................................................................................................................................................................. 36

Recursos dixitais ......................................................................................................................................................... 37 MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE......................................................................................................................................................... 38

VALORACIÓN INICIAL E VÍAS DE ACTUACIÓN ..........................................................................................................................................39

VIAS DE ATENCION Á DIVERSIDADE ............................................................................................................................................................39 AVALIACIÓN ..................................................................................................................................................................................................................................... 41



1

8

Principios xerais .....................................................................................................................................................................................................41

Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1) ........................................................................................................................42

Avaliación Inicial ....................................................................................................................................................................................................43 CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN ...................................................................................................................................................... 45

ELEMENTOS TRANSVERSAIS ............................................................................................................................................................................................................ 48

Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ............................................................................................... 50

Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias. ......................................... 50

Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico. ................................................................................................. 51

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora. .................. 52

CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO ................................................................................................................................................................................. 54

INFORMACIÓN ÁS FAMILIAS............................................................................................................................... 54 ALUMNADO COA MATERIA DE DA I (1º BAC) PENDENTE DE CURSOS ANTERIORES ....................................................................................................................... 55



9

4* INTRODUCIÓN e CONTEXTUALIZACIÓN.

O termo "Debuxo" adóitase asociar con algún tipo de imaxe gráfica, xeralmente de carácter representativa. A través do debuxo ou linguaxe

gráfico foille posible, secularmente, ao ser humano canalizar e transmitir infinidade de mensaxes.

As configuracións gráficas -sexan de carácter representativo, alegórico ou simbólico- permitiron e favoreceron ao longo do tempo histórico, en

unión paralela ou complementaria a outros modos lingüísticos e expresivos, preservar e enriquecer as adquisicións culturais, afirmar as

identidades sociais colectivas e denotar a singularidade individual do ser humano.

Os "debuxos" informaron sobre feitos, describiron situacións e costumes, conservaron saberes, difundido ideas, ampliado os ángulos de visión,

proposto modos de ver -obxectivos e subxectivos-, plasmaron formas de pensamento, constatado investigacións, visualizado enxeños…

A especificidade polimórfica das configuracións gráficas, a súa diversidade funcional, a súa capacidade semántica ou emotiva, constitúe un

valor esencial na propia sustancia e tecido das diferentes culturas e civilizacións; o valor deste tipo de imaxes no conxunto do discurso do

progreso humano reside na súa eficacia mediadora de enunciados e proposicións e na súa poder como vehículo e soporte de expresión,

comunicación e entendemento universais.

Atendendo ao seu carácter icónico e á súa específica función comunicativa cabe distinguir nos "debuxos" -e, por extensión, nas imaxes

gráfico-plásticas- dúas amplas vertentes, con frecuencia interrelacionadas: Unha compóñena imaxes nas que predomina a intención descritiva

e analítica, cuxa forma explica aspectos e datos das realidades percibibles desde unha óptica basicamente "obxectiva", que pretende ilustrar

ao receptor sobre estruturas ou aparencias formais, definidas a través dun pensamento visual lóxico e racionalizador; exclúen esta clase de

imaxes toda interpretación de índole subxectiva ou filiacións de carácter expresivo-emocionais, pretendendo nas súas conxunto

representacións que satisfagan, principalmente, necesidades informativas e didácticas; con todo, este vasto grupo de imaxes ofrece un variado



0

grao de iconicidad, en relación con diversos niveis de aproximación conceptual -analíticos ou sintéticos- dentro dun afán explicativo, como

denominador común, que imprime un selo xeral semántico denotativo; a nota que realmente asocia e distingue a este grupo de

representacións gráfico-plásticas é a súa finalidade funcional descritiva (nun arco cuxos extremos poden atoparse no literal e conceptual).

Outra vertente constitúena imaxes que tenden á expresión de realidades formais baixo criterios e modos de ver subxectivos, que nos ofrecen

unha interpretación persoal do motivo ou tema elixido; transmiten emocións, suscitan sentimentos, reflicten vivencias individuais, invocan

ideas; a través deste tipo de configuracións transparenta o autor a súa personalidade e particípanos a súa singular psicoloxía e a súa -en maior

ou menor grao- diferenciada receptividade.

A imaxe subxectiva, a "versión" propia, compartible en función de afinidades, substitúe á translación dalgunha maneira "fiel" ao representado; o

conxunto destas imaxes enriquece a sensibilidade colectiva en canto valioso, diversificado e selectivo medio de comunicación interpersoal.

A nota que caracteriza este conxunto de "interpretacións" é a súa finalidade expresiva-emotiva, e neste sentido a afirmación persoal

transcende o seu valor pola súa posibilidade de extensión social.

As direccións apuntadas non pretenden establecer anotacións radicais, máis ben suxerir o amplo campo de interacción entre ambos os polos.

CONCRECIÓN DAS MATERIAS.

Partindo das destrezas e dos coñecementos adquiridos polo alumnado na materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual, da educación

secundaria obrigatoria (ESO), en bacharelato afondarase nas destrezas e nos conceptos do debuxo como ferramenta do pensamento que

participa no proceso creativo, comunicativo, plástico e visual, contribuíndo a adquirir as competencias necesarias para a formación permanente

da persoa.

Tendo en conta, amáis, que o alumnado do Bacharelato de Artes do noso Centro ven procedente dunha moi ampla variedade de lugares de

orixe, tanto xeográficamente como de tipos de centros de ensino, a variedade de coñecementos pode ser muy desigual, e mesmo a formación

específica con cursos realizados nos múltiples talleres ou actividades organizadas polos colexios, anpas, concellos, etc. todo o cal invalidaría

unha proba de avaliación inicial ou similar, pois os coñecementos e habilidades previos, excepto os mínimos esixibles no currículo da ESO,



1

non poderían ser mostrados nunha proba estándar. É ao longo do curso, e nos diferentes traballos propostos para desenrolar a materia, no

que eses coñecementos serán postos en valor, e mesmo poden ser empregados para mellorar as liñas de participación do alumnado no

desenrolo das actividades na aula.

A materia Debuxo Artístico I achega coñecementos teóricos, técnicos e estéticos, fomentando un pensamento diverxente. A aprendizaxe

estética debe realizarse sobre bases teóricas e prácticas, fomentando a creatividade, o espírito de investigación e a formación permanente.

De xeito gradual e secuencial, os coñecementos e as destrezas adquiridos en Debuxo Artístico I deben ser a base sobre a que se asente

Debuxo Artístico II.

Ensinarase e aplicarase o principio de partir do particular para o xeral, para que o alumnado vaia adquirindo as habilidades e os conceptos

para construír aprendizaxes significativas, mediante o deseño de proxectos globais.

No Debuxo Artístico I, o alumnado traballa a materia de forma máis obxectiva, quedando para o segundo curso os aspectos máis subxectivos,

desenvolvendo o seu potencial creador orientado cara ás múltiples alternativas formativas artísticas máis acordes cos seus intereses.

A realidade visual, doutra banda, NON PRESENTA ABSTRACCIÓNS DOS SEUS ELEMENTOS E FACTORES CONSTITUÍNTES (a luz, a

forma, a cor, a textura...), nin iso convén decidir sen danar o pensamento visual e a percepción psico-física da contorna; así, ademais da

consideración da luz e o espazo, parece conveniente non disociar un factor cuxo valor expresivo na percepción visual é evidente: a cor.

A capacidade da cor como axente de comunicación psicolóxica, funcional ou emotiva, foi desde antigo descuberta e utilizada; a súa amplísima

actividade combinatoria, a súa peculiar natureza e comportamento, préstase ao establecemento de significantes, connotacións, simbolismos,

analogías… Poden enunciarse varios campos de cultivo e aplicación:

Como vocabulario de linguaxes codificadas. Como expresión lúdica ou subxectiva. Como valor e condicionante psicolóxico.



2

Perdida boa parte do seu contido simbólico, interésanos aquí -sobre outras múltiples virtualidades polisémicas- o estudo da súa dimensión

expresiva vinculada á forma e ás variables lumínicas; con todo, desde a convicción de que mediante o estudo empírico do seu comportamento

e interaccións permiten comprender -e por iso controlar mellor- os resultados que derivan do seu emprego, concibimos a súa práctica inicial de

modo sistemático a fin de non confiar ao mero exercicio da intuición aqueles coñecementos adquiribles experiencialmente de carácter

extensible, é dicir, funcional.

Os contidos da materia de Debuxo artístico nútrense, pois, de aspectos relacionados cos dous "modos de ver" citados, considerando a forma

en sentido dinámico -no seu ámbito espacial- e en relación coas variables expresivas experienciales -luz, textura, cor- que condicionan a súa

percepción. Desenvólvense as peculiaridades lingüísticas propias de toda representación gráfico-plástica da forma (vocabulario e sintaxe), e a

tal fin agrúpanse os seus epígrafes ao redor de dous subconxuntos conceptuais e temáticos que se refiren, relacionadamente, á estrutura e á

forma; a estrutura en canto sinónimo de organización interna que xera a aparencia formal externa e a forma como aspectos exteriores

expresivos (sempre suxeitos a variables). Estes focos de atención requiren ser afrontados desde diferentes intencións perceptivas ou

"pensamentos visuais", cuxas consecuencias serán diferentes formulacións conceptuais icónicas, dun lado, e doutro, diversas interpretacións

expresivas.

En suma, primeiro téntase comprender a organización estrutural, despois sucede o estudo expresivo das aparencias (ese criterio

implicitamente antepon á forma a "formación" da forma).

A materia de Debuxo artístico, proposta curricular para os dous cursos que configuran esta Modalidade de Bacharelato, require para

desenvolver os seus contidos específicos con instrumental adecuado; a tal finalidade mediadora figuran "materiais e procedementos".

Ao traballar de xeito creativo, o alumnado desenvolve a capacidade crítica aplicándoa ás súas propias creacións e ás dos seus compañeiros e

as súas compañeiras; valora o feito artístico e goza del, sensibilizándose cara ao contorno para a satisfacción estética e como aspecto

motivador para o seu desenvolvemento creativo, potenciando a competencia de conciencia e expresión cultural; debe coñecer os antecedentes

artísticos e as achegas de artistas ao debuxo, ás artes plásticas e ao deseño, en xeral, a través da historia, e sobre todo a presenza e a

función do debuxo nas manifestacións artísticas contemporáneas. O coñecemento da evolución e a súa valoración positiva do debuxo artístico

como linguaxe expresiva e comunicativa reforzará as súas aplicacións



3

nunha sociedade cada vez máis tecnolóxica e inmediata.

A materia de Debuxo Artístico nesta etapa debe proporcionar un panorama amplo das súas aplicacións, orientando e preparando para outras

ensinanzas posteriores que o alumnado poida cursar, sexan artísticas ou tecnolóxicas, como base para a formación de profesionais

creativos/as: ensinanzas artísticos superiores, ensinanzas profesionais de artes plásticas e deseño, belas artes e outras afíns; en definitiva,

ensinanzas creativas nas súas múltiples facetas (interiores, moda, produto gráfico, multimedia, xoiaría, ilustración, deseño web, multimedia,

etc.).



4

5* LEXISLACIÓN que afecta a esta programación:

- Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación (LOE), modificada parcialmente pola Lei Orgánica

8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa (LOMCE).

- Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, polo que se establece o currículo básico da Educación

Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato (BOE do 3 de xaneiro de 2015).

- Orde ECD/65/2015, do 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os

contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o

bacharelato (BOE do 29).

- Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria

e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29). No caso das programacións

didácticas de Educación Primaria, Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo

da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 9).

- Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre configuración

autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de educación secundaria obrigatoria e

bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa oferta (DOG do 21).

- Resolución do 27 de xullo de 2015, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e

Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións no curso académico 2015/16 para a implantación do

currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade

Autónoma de Galicia (DOG do 29).



5

6* DEFINICIÓNS LOMCE



educativas.













6






preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados.



7

7* AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias clave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicos innovadores. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias clave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias clave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas.



8

As competencias clave do currículo son as seguintes:

1. Comunicación lingüística (CL).

2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).

3. Competencia dixital (CD).

4. Aprender a aprender (AA).

5. Competencias sociais e cívicas (SC).

6. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE).

7. Conciencia e expresións culturais (CEC). Nos apartados correspondentes ás unidades temáticas (páxs. 25-30) aparece indicada a concreción de cada unha das competencias claves.

8* Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Recóllense a continuación as competencias clave que forman parte dos perfís competenciais correspondentes ós estándares de aprendizaxe avaliables



9

Competencia de comunicación lingüística CCL

DA1.B1.1.2. Selecciona, relaciona e emprega con criterio a terminoloxía específica, de forma oral e escrita, en postas en común ou probas individuais, aplicada a producións propias ou alleas.

DA1.B4.2.1. Coñece o valor expresivo e configurador da luz, en valores tanto acromáticos como cromáticos, e explicar verbalmente eses valores en obras propias e alleas.

DA1.B5.1.2. Demostra o coñecemento, con explicacións orais, escritas e gráficas, dos fundamentos teóricos da cor en composicións e estudos cromáticos.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía CMCCT

DA1.B2.2.2. Describe graficamente as formas atendendo ás súas proporcións, relacionándoas con formas xeométricas simples.

Competencia dixital CD

DA1.B4.3.1. Observa e utiliza a textura visual con procedementos gráfico-plásticos, con fins expresivos e configuradores, en obras propias e alleas.

DA1.B5.1.3. Representa os matices cromáticos, a partir de observación do natural, mediante a mestura de cores primarias.

Competencia de aprender a aprender CAA

DA1.B3.2.1. Relaciona e representa as formas no plano atendendo ás leis visuais asociativas, ás organizacións compositivas, ao equilibrio e ás direccións visuais en composicións cunha finalidade expresiva, analítica ou descritiva.

Competencias sociais e cívicas CSC

DA1.B1.1.1. Valora e coñece a importancia do debuxo artístico, as súas aplicacións e as súas manifestacións a través da historia e na actualidade, co estudo e



0

a observación de obras e artistas significativos/as.

DA1.B1.3.1. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto estado, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividade

Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor CSIEE

DA1.B1.2.1. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en relación ás linguaxes gráficas, adecuándoos ao obxectivo plástico desexado.

DA1.B1.3.2. Amosa unha actitude autónoma e responsable, respectando o traballo propio e alleo.

DA1.B2.1.1. Utiliza a liña na descrición gráfica de obxectos expresando volume, movemento, espazo e sensacións subxectivas.

DA1.B2.1.2. Representa formas naturais e artificiais, de maneira analítica ou expresiva, atendendo á comprensión da súa estrutura interna.

DA1.B2.2.1. Comprende e representa as formas desde distintos puntos de vista.

DA1.B3.1.1. Selecciona os elementos gráficos esenciais para a representación da realidade observada segundo a función que se persiga (analítica ou subxectiva) e o seu grao de iconicidade.

DA1.B4.1.1. Representa o volume, o espazo e a textura aplicando técnicas gráfico-plásticas mediante valores lumínicos.


DA1.B5.1.1. Aplica a cor seguindo as dimensións desta (valor-luminosidade, saturación-intensidade e croma-ton) na representación de composicións e formas naturais e artificiais.

DA1.B5.1.3. Representa os matices cromáticos, a partir de observación do natural, mediante a mesura de cores primarias.

tDA1.B5.2.2 Analiza o uso da cor observando as producións artísticas de referencia en todas as súas manifestacións.

Competencia de conciencia e expresións culturais CCEC

DA1.B1.1.1. Valora e coñece a importancia do debuxo artístico, as súas aplicacións e as súas manifestacións a través da historia e na actualidade, co estudo e a observación de obras e artistas significativos/as.

DA1.B1.2.1. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en relación ás linguaxes gráficas,



1

adecuándoos ao obxectivo plástico desexado.










DA1.B5.2.1. Aplica de maneira expresiva a cor na obra plástica persoal.

DA1.B5.2.2 Analiza o uso da cor observando as producións artísticas de referencia en todas as súas manifestacións.



2

9* OBXECTIVOS DO BACHARELATO O Bacharelato ten como finalidade proporcionar ao alumnado formación, madurez intelectual e humana, coñecementos e habilidades que lles permitan desenvolver funcións sociais e incorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Así mesmo, capacitará ao alumnado para acceder á educación superior. O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación. h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.



3

k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. eÑe) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

OBXECTIVOS da MATERIA de DEBUXO ARTÍSTICO I.

Coñecer e empregar axeitadamente a terminoloxía básica dos conceptos da materia, así como a referida aos materiais e procedementos máis habituais.

Coñecer as técnicas e procedementos máis habituais, acadando o dominio necesario para desenvolve-las propias ideas dunha maneira racional e ordeada no traballo.

Recoñecer, distinguir e describi-los elementos básicos que interveñen na configuración da forma, empregándoos correctamente na representación analítica de obxectos do entorno.

Aprehender a estrutura interna dos obxectos que se representan e interpretala graficamente.

Distinguir os datos esenciais que configuran a forma, prescindindo dos detalles superfluos ou decorativos e atendendo ás proporcións, elementos estructurais das distintas partes que a configuren para debuxar estruturas formais.

Apreciar e recoñecer no entorno os elementos básicos da perspectiva e representar de maneira intuitiva o volume das formas a través da perspectiva.

Recoñecer os factores e elementos fundamentais das características lumínicas dos elementos e a súa relación coa percepción do volume e saber aplicalos a representación do volume a través do claroscuro.

Aprender a valorar as relacións espaciáis no plano, e as estratexias máis habituais para compoñer e sensibilizar o espacio bidimensional.

Coñecer e empregar axeitadamente a dimensión expresiva da cor, vinculandoa á forma e ás variables lumínicas.



4

10* ESTRUTURACIÓN DA MATERIA

Debuxo Artístico I estrutúrase en cinco bloques de contido: "O debuxo como ferramenta", "Liña e forma", "A composición e os seus fundamentos", "A luz: o claroscuro e a textura" e "A cor". Debuxo Artístico II estrutúrase noutros cinco bloques de contido: "A forma: estudo e transformación", "A expresión da subxectividade", "Debuxo e perspectiva", "O corpo humano como modelo" e "O debuxo no proceso creativo".

Bloque 1. O debuxo como ferramenta. Páxs. 25-26

Bloque 2. Liña e forma Páx. 27

Bloque 3. A composición e os seus fundamentos Páx. 28

Bloque 4. A luz: o claroscuro e a textura Páx. 29

Bloque 5. A cor Páx. 30



5

11* COMPETENCIAS CLAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS

COMPETENCIAS CLAVE DA MATERIA



coherencia.



Expresa pensamentos, emocións e sentimentos



abstractas.


básicas en ciencia e tecnoloxía. Desenvolver e aplicar métodos de análise e


problemas.




adecuados.








transmitilo.



fiabilidade.



Coñece expresións artísticas a través de Internet.



6






Experimenta con diferentes materiais e técnicas.


creativo.



humanas.




culturais.



emprendedor. Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover

accións novas asumindo riscos. Ten iniciativa para experimentar novos procesos

de creación.


a mellora. Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser

valorado.




desenvolvemento.


artistas.


artísticos. Comparte, por medio de imaxes, pensamentos e

sentimentos.



7

12* UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE



diario.








puntualizacións).


colectivo.


colectivo.


temáticas.


á unidade.














·Tarefas e/ou probas de avaliación por competencias

(caderno, portafolio, láminas, bosquexos, proxectos, etc.)

· Observación directa (asistencia, actitude, colaboración,

etc.)



notas de contidos e competencias.



8

VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE














9





RÚBRICAS DE APRENDIZAXE














dos alumnos.



0















1





profesor.




2

13* DETERMINACIÓNS DAS UNIDADES TEMÁTICAS

Bloque 1. O debuxo como ferramenta

UNIDADE TEMÁTICA 1: Debuxo obxectivo e subxectivo

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación Temporalización Competencias clave

b

d

i

m

n

p

B1.1. Diferentes modos de ver e debuxar. Debuxo e función.

B1.1. Valorar a importancia do debuxo como ferramenta do pensamento e fin en si mesmo, a través da historia da arte, no proceso creativo, con fins artísticos, tecnolóxicos ou científicos.

DA1.B1.1.1. Valora e coñece a importancia do debuxo artístico, as súas aplicacións e as súas manifestacións a través da historia e na actualidade, co estudo e a observación de obras e artistas significativos/as.

S Libreta notas profesor. 9 sesións CSC

CCEC

DA1.B1.1.2. Selecciona, relaciona e emprega con criterio a terminoloxía específica, de forma oral e escrita, en postas en común ou probas individuais, aplicada a producións propias ou alleas.

S Libreta notas profesor. CCL

d

i

m

n

B1.2. Expresión da subxectividade.

B1.2. Utilizar con criterio os materiais e a terminoloxía especifica.

DA1.B1.2.1. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en relación ás linguaxes gráficas, adecuándoos ao obxectivo plástico desexado.

S Libreta notas profesor. 6 sesións CSIEE

CCEC



3

Bloque 1. O debuxo como ferramenta

UNIDADE TEMÁTICA 2: O Debuxo como técnica artística

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de avaliación Temporalización Competencias clave

i

m

n

B1.3. Materiais, utensilios e soportes básicos.

B1.4. Introdución ás técnicas secas e á súa aplicación.

B1.3. Amosar unha actitude autónoma e responsable, respectando as producións propias e alleas, así como o espazo de traballo e as pautas indicadas para a realización de actividades, achegando á aula todos os materiais necesarios.

DA1.B1.3.1. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto estado, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividades.

S Rexistro individual da asistencia e da preparación do material na Aula Taller de Debuxo Artístico

18 sesións CSC

DA1.B1.3.2. Amosa unha actitude autónoma e responsable, respectando o traballo propio e alleo.

S Rexistro individual dos avances na aprendizaxe.

Libreta notas profesor.

CSIEE



4

Bloque 2. Liña e forma

UNIDADE TEMÁTICA 3: Forma estructural e deformación perspectiva

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación

Temporalización Competencias clave

b

i

m

n

d

B2.1. Elementos básicos na configuración da forma. A liña como elemento configurador.

B2.1. Describir graficamente obxectos naturais ou artificiais, amosando a comprensión da súa estrutura interna.


S Caderno de Aula. 12 sesións CSIEE

CCEC


S Caderno de Aula. CSIEE

CCEC

b

i

m

n

d

g

B2.2. A perspectiva intuitiva e a súa aplicación no debuxo artístico.

B2.2. Empregar a liña para a configuración de formas e transmisión de expresividade.



CCEC

DA1.B2.2.2. Describe graficamente as formas atendendo ás súas proporcións, relacionándoas con formas xeométricas simples.

S Caderno de Aula. CMCCT



5

Bloque 3. A composición e os seus fundamentos

UNIDADE TEMÁTICA 4: Composición

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación Temporalización

Competencias clave

b

i

m

n

d

g

B3.1. Composición intuitiva. Concepto de equilibrio visual.

B3.1. Elaborar composicións analíticas, descritivas e expresivas con diferentes graos de iconicidade.


S Caderno de Aula.


6 sesións CSIEE

CCEC

b

i

m

n

d

g

B3.2. Psicoloxía da forma. Leis visuais que rexen as relacións entre as formas do cadro.

B3.2. Aplicar as leis básicas da percepción visual ao representar distintos volumes xeométricos ou orgánicas dentro dun espazo compositivo, atendendo ás proporcións e á perspectiva.

DA1.B3.2.1. Relaciona e representa as formas no plano atendendo ás leis visuais asociativas, ás organizacións compositivas, ao equilibrio e ás direccións visuais en composicións cunha finalidade expresiva, analítica ou descritiva.

S Caderno de Aula. 6 sesións CAA



6

Bloque 4. A luz. O claroscuro e a textura

UNIDADE TEMÁTICA 5: Da luz á tebra

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación Temporalización Competencias clave

b

i

m

n

d

g

B4.1. A mancha como elemento configurador do volume. O claroscuro.

B4.1. Representar o volume de obxectos e espazos tridimensionais mediante a técnica do claroscuro.



CCEC

b

i

m

n

d

g

p

B4.2. A construción das sombras. Valores tonais.

B4.2. Valorar a influencia da luz como configuradora de formas e o seu valor expresivo.


S Caderno de Aula. 6 sesións CCL

CSIEE

CCEC

b

i

m

n

d

g

B4.3. Iluminación. Tipos de luz e o seu comportamento.

B4.3. Explorar as posibilidades expresivas da textura visual e o claroscuro


S Caderno de Aula.


6 sesións CD

CCEC



7

Bloque 5. A cor

UNIDADE TEMÁTICA 6: O arco da vella e as novas cores

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Instrumentos de Avaliación

Temporalización Competencias clave

b

i

m

n

d

g

B5.1. Teoría da cor. Natureza. Dimensións e comportamento da cor.

B5.1. Coñecer e aplicar os fundamentos teóricos sobre a cor e as relacións cromáticas, tanto na expresión gráfico-plástica como na análise de diversas manifestacións artísticas.



CCEC


S Caderno de Aula.

Rexistro individual dos avances na aprendizaxe

Proba obxectiva.

CCL

CCEC

DA1.B5.1.3. Representa os matices cromáticos, a partir de observación do natural, mediante a mestura de cores primarias.

S Caderno de Aula. CSIEE

CD

b

i

m

n

B5.2. Expresividade da cor. B5.2. Coñecer e aplicar de xeito expresivo o aprendido sobre fundamentos teóricos da cor e relacións cromáticas.

DA1.B5.2.1. Aplica de maneira expresiva a cor na obra plástica persoal.

S Caderno de Aula. 6 sesións CCEC



8

Bloque 5. A cor

UNIDADE TEMÁTICA 6: O arco da vella e as novas cores

d

g

DA1.B5.2.2 Analiza o uso da cor observando as producións artísticas de referencia en todas as súas manifestacións.

S Rexistro individual dos avances na aprendizaxe.

Traballo individual.

CSIEE

CCEC



9

14* METODOLOXÍA

AGRUPAMENTOS:

Temos dous grupos de 1º de BAC de 33 alumnos un e de 20 outro, claramente descompensados na ratio, e por tanto, optouse por agrupalos

en dous grupos máis equilibrados, coa posibilidades de realizar o mesmo seguimento dá aprendizaxe dos alumnos. Cabe salientar que nin tan

sequera temos caballetes en número superior a 25, nin espacio na aula para distribuir máis, o que fai imposible a realización da mesma tarefa

por tódolos alumnos á vez, un problema gravísimo no espírito de contribuir á formación e o desenrolo igualitario de tódolos alumnos, problema

non solucionable nin por este Departamento nin pola Dirección do Centro.

TEMPOS

Tres horas semanais de matería fanse moi escasas para desenvolver como se desexaría os contidos deste curso. Se temos en conta,

ademáis, o período de adaptación ó cambiar da ESO áo Bacharelato e a ratio temos que axustar os contidos e actividades ó máximo. Darase

o maior tempo posible para realizar as prácticas no aula, tendo en conta que os traballos realizados fora do tempo de clase, ou fora da aula

non serán considerados iguáis nos criterios de cualificación (ver apartado correspondente).

É moi importante salientar que o profesor da asignatura ten por costume quedar nos recreos (vinte minutos) na Aula de Debuxo, para

facilitar o remate dos traballos sen abafos.



0

Farase a recomendación de agrupar as horas sempre que sexa posible, ainda que neste curso non foi posible, por causa da reagrupación de

ambos.

ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:



Traballo colaborativo, xa que implica certa parte de traballo individual, e tamén cohesión grupal e de relacións sociais no grupo. Aprendizaxe socio-afectivo, é dicir, que parte da base que somos seres sociais e grupales, por tanto debemos aprender a

convivir co resto, e por elo a coñecernos a nivel individual cos nosos potenciais e as nosas limitacións, co fin de poder achegar o mellor e máis adecuado ao grupo en cada momento, e así podernos beneficiar todos, por tanto tamén nos beneficiamos a nivel individual.



Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles. Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o

desenvolvemento desta. Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe

e na expresión multimedia (oral, visual e outras). Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de

traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais. Traballos dos alumnos Reflexión e análise crítico dos traballos dos alumnos por parte do profesor coa participación do grupo. Organización do material e recursos dos alumnos en carpetas individuáis que permanecerán no aula.



1




2

15* SECUENCIACIÓN




Aínda que pareza esaxerado, poden darse moitas variacións no tempo dispoñible dependendo dos compromisos externos (concursos, charlas,

excursións programadas e sen data concreta, a meteoroloxía cambiante do noso país?), e en todos os trimestres efectúase un axuste sobre a

marcha para facer coincidir a secuenciación prevista co tempo disposto ao final.

1. 1º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 1: Debuxo obxectivo e subxectivo. 15 sesións.

UNIDADE TEMÁTICA 2: O Debuxo como técnica artística. 18 sesións.

2. 2º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 3: Forma estructural e deformación perspectiva. 21 sesións.

UNIDADE TEMÁTICA 4: Composición. 12 sesións.

3. 3º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 5: Da luz á tebra. 15 sesións.

UNIDADE TEMÁTICA 6: Arco da vella e as novas cores. 15 sesións

Como se pode apreciar,téntase que a secuenciación corresponda con ciclos de tres horas semanáis, engadindo outras clases soltas para

poder contabilizar festivos, folgas e actividades extraordinarias e complementarias. A intención é que cada grupo poida recibir alomenos ese

número mínimo de sesións para cada Unidade Temática. Do que resulte ó final, xa se dará conta no informe final de curso.



3



4

16* RECURSOS E MATERIÁIS

ESPAZOS

Contamos cunha Aula de Debuxo Artístico que se queda pequena, dada a ratio excesiva de alumnos por grupo. De feito, como xa se ten

explicado, non hai nin caballetes en número suficiente para tódolos alumnos.

Temos pila para traballar as técnicas húmidas e espazos de almacenaxe.

Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector.

Hai unha pequena Biblioteca de Aula, formada por libros dos fondos da Biblioteca do Centro e libros propiedade do profesor. Este curso

propoñémonos inventariar e listar a totalidade dos libros neste espazo.

Hai varias paredes con corcho para expoñer os traballos dos alumnos, e unha variada colección de modelos de escaiola, con peanas

adecuadas e mesmo colgados polas paredes. Outro tipo de modelos, vasillas, botellas e vaixelas están presentes na aula. O profesor presta

especial atención a empregar material de refugallo tanto á hora de plantexar os modelos, como para facilitar o traballo ós alumnos, con

materiáis de custo cero. É importante incluir na práctica diaria o concepto da reducción, a reutilización e a reciclaxe coma os conceptos

básicos dunha educación para o consumo responsábel.

OUTROS RECURSOS

Materiais

Pigmentos y marcadores. • Lapis de grafito



5

• Barras de grafito

• Po de grafito

• Carboncillos

• Barra ou lapis composto

• Barras sanguina

• Barras pastel

• Lapis de cores

• Rotuladores de fibra

• Rotuladores de feltro

• Rotuladores pincel de auga

• Estilógrafos

Soportes

• Papel tipo kraft

• Papel debuxo. Caderno de Aula tamaña A3

• Cartolina

• Cartón gris encadernación

• Cartón ondulado ou corrugado

• Papel especial técnicas húmidas: acuarela, e témperas ou óleo.

• Cartolina especial


PROGRAMACIÓNS 2017-2018 – DEBUXO ARTÍSTICO II– 2º BAC 256

Outros instrumentos básicos

• Gomas de borrar, coitela, rascador, difuminos, pocitos, pinceis, rodetes.

Outros materiais

• Cartolinas de cor, tramas adhesivas, papel celofán de cor.

Procedimentos

• Tintas.

• Témperas.

• Gouaches.

• Técnicas mixtas.

Terminoloxía específica

• Termos, conceptos e sinónimos.

TERMINOLOXÍA

Termos imprescindibles para entendermos no debuxo artístico



NOMES DAS FORMAS QUE ESTRUTURAN os DEBUXOS e as súas RELACIÓNS.

FORMA: figura, aspecto, configuración ou distribución exterior dos corpos materiais e das imaxes planas. Contorno das cousas cuxo

coñecemento require unha abstracción visual e é o obxecto principal do debuxo. Deriv. "formar","formalismo", "informal" e "deformación".

PUNTO: unha das tres nocións primitivas da xeometría xunto coa recta e o plano. Non ten dimensión aínda que indica unha posición. Sinal

minúsculo que deixa nunha superficie un instrumento puntiagudo de trazado, como lapis ou punzón. Deriv. "puntear", "punteiro" e "puntillismo".

LIÑA: trazo continuo visible ou imaxinario. É un termo común en Matemáticas e Belas Artes. Contorno dunha figura dun debuxo ou unha

pintura. Por oposición á cor, desígnase con este termo aos debuxos e pinturas onde predominan os contornos sobre as cores e as sombras.

Deriv. "lineal", "aliñar", "delinear", "delineación" e "delineante".

MANCHA: cada unha das masas de claro e escuro dun debuxo. Estudo feito para observar previamente un o efecto das luces ou distribución

da cor. Deriv. "manchar".

CONTORNO: conxunto das liñas que limitan externamente un corpo ou espazo. Deriv. "contornear".

DINTORNO: conxunto das liñas dunha figura contidas dentro do seu contorno.



SILUETA: debuxo sacado seguindo os contornos da sombra dun obxecto. Forma máis escura que o fondo sobre o que se destaca a masa dun

obxecto. Deriv. "siluetar".

FONDO: extensión dun debuxo ou pintura sobre a cal se destacan as figuras ou adornos. Últimos termos, lontananza dunha paisaxe,

arquitecturas ou cortinajes que aparecen detrás das figuras.

PERFIL: contorno aparente dunha figura. Vista lateral dun obxecto; postura lateral que só deixa ver unha das dúas metades do corpo. No

debuxo de arquitectura é unha representación real ou imaxinaria dunha sección vertical dun edificio. Deriv. "perfilar".

TEXTURA: Este termo fai referencia literalmente á disposición e orde dos fíos nun tecido. En sentido figurado, utilízase para referir a estrutura

e o acabado superficial dunha obra. En fotografía fai alusión á calidade da superficie das imaxes.

PÍXEL: en informática, punto. É a unidade de medida da resolución dunha imaxe. Termo formado a partir do inglés "picture element".

COMPOSICIÓN: acción e efecto de compoñer.Forma con certa orde,un todo con cousas diversas ou con partes dunha cousa,dispostas

convenientemente. Invención ou creación dunha obra de arte. Tamén se derivan:"postura", posición, "compoñente" e "compostura".

DISPOSICIÓN: distribución ou colocación das diferentes partes dunha composición artística.

CONFIGURACIÓN: conxunto organizado que non pode ser alterado nos seus elementos sen perder significación.



ORDENACIÓN: acción e efecto de ordenar. En artes visuais fai referencia á disposición das figuras dunha obra.Concerto e boa disposición das

cousas entre si. Tamén se derivan: ordenar, ordenanza,coordinar e subordinar.

ESTRUTURA: armazón,disposición construtiva, distribución e orde con que está composta unha obra. Tamén se derivan: estruturar, instrución,

instrumental e reconstrución.

SIMETRÍA:proporción adecuada de de as partes dun todo entre si e co todo mesmo. Harmonía de posición das partes ou puntos similares uns

respecto doutros, e con referencia a punto, liña ou plano determinados.

ARTICULACIÓN: acción e efecto de articularse. Resultado de enlazar as partes dun todo en forma xenericamente funcional.

HARMONÍA: unión e combinación de sons simultáneos e diferentes pero acordes. En sentido figurado, utilízase este termo para facer

referencia a unha especie de música atribuída ás cousas ben ordenadas, tanto na natureza como nas artes. Acorde perfecto entre as partes

dun todo. Conveniente proporción e concordancia.

RITMO: sucesión harmonía de elementos. Repetición a intervalos regulares das mesmas formas.

EQUILIBRIO: Estabilidade dunha figura particular ou o conxunto dunha composición artística. Boa e harmónica disposición de diferentes

elementos relacionados entre si.



TENSIÓN: en arte utilízase o termo da física en sentido figurado para referir unha sensación de forza producida entre diferentes elementos

dunha obra. As forzas psicolóxicas pertencen ao ámbito da experiencia perceptiva. Tamén se derivan: tendencia, extensión e intención.

UNIDADE: derivado dun ou único. Calidade dunha obra literaria ou artística en que todos os elementos están subordinados a un tema ou

pensamento principal. Tamén se deriva: reunir.

FRAGMENTO: derivado de "fracción", acción de romper. Parte ou porción dunha obra crebada ou partida.

ENCADRE: derivado do latín (quadrum) "cadro". Delimitación do espazo representado nunha obra artística dentro dos límites do formato.

Tamén se derivan: encadrar, cuadricular e escuadrar.

VIÑETA:debuxo pequeno que ilustra unha obra escrita con escenas do texto ou temas ornamentais.

PROPORCIÓN: disposición,conformidade ou correspondencia debida das partes dunha cousa co todo ou entre cousas relacionadas entre si.

Coa linguaxe da matemática pódese enunciar como unha igualdade de razóns. Deriv. proporcionar, proporcional e proporcionado. "Proporción

xeométrica", en xeral é a relación de tamaño entre catro elementos a,b,c,d onde a comparación entre a e b é igual á existente entre c yd,

formulándose: a/b=c/d."Proporción harmónica",tamén chamada proporción musical, xunto coa proporción aritmética e a xeométrica atribúese

tradicionalmente a súa formulación á teoría musical grega que relacionaba as concordancias musicais coa lonxitude das cordas dos

instrumentos.Ver tamén “Canon”,”Divina proporción”,”Número de ouro” e “Sección áurea”.



SECCIÓN ÁUREA: resultado de dividir un segmento de recta en dous partes desiguais, de maneira que a parte menor comparada coa maior

sexa igual a esta comparada co segmento total.

DIVINA PROPORCIÓN: nome dado por Luca Paccioli á relación proporcional establecida na sección áurea e presente nalgunhas figuras

xeométricas como o pentágono e o decágono regulares.

NÚMERO DE OURO: é a expresión numérica da divina proporción, designada coa inicial grega de Fidias (fi).

CANON: Regra das proporcións da figura humana conforme a un tipo ideal. En xeral, norma correcta e aceptada como clásica.

VALORAR ou ENTOAR: Acción de aplicar as luces e as sombras correctamente no debuxo

Bibliografía

Se aportará un listado dos libros da Biblioteca do Centro a disposición do alumnado, con indicación expresa do contenido pertinente referido

aos contidos das unidades temáticas desta asignatura.

-O alumnado aportará material gráfico propio e un Caderno de Aula tamaña A3, con número de follas

suficiente para tódolos traballos do curso , mesmo os erróneos e os desbotados (80 follas

aproximadamente).



-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións,

animacións...) asociados á unidade.

Recursos dixitais



17* MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Deducindo da experiencia acumulada nestes anos de tratamento da diversidade na ESO, e seguindo uns criterios claros para atender a

diversidade plantexada non por discapacidades motoras ou sensoriais, especificaremos como grupo diferenciando aqueles que atendan ós

seguintes criterios de agrupamento:

a) Non acadar o nivel de coñecemento. Este grupo debería ser identificado nunha avaliación inicial, pero xa se ten explicado a

nula importancia desta situación ao comenzo do curso de Debuxo Artístico I, posto que se vai considerar un nivel 0 para aportar

tódala información relevante no previo a cada unha das unidades e tarefas a realizar.

b) Non ter interese e motivación. Resultaría impensable a presencia de alumnado nunha asignatura OPTATIVA nun

BACHARELATO tan vocacional e persoal como o de ARTE, que evidenciara non ter interese nin motivación. O mantemento

desa motivación inicial é tarefa moi significativa do profesorado, e así vai a ser.

c) Non seguir o ritmo de traballo. É a única posibilidade de dificultade de aprendizaxe, e a programación inclúe medidas de

reforzo e seguimento e recuperación para estas situacións, tanto derivadas da inposibilidade de acudir a tódalas sesións de

traballo na aula como no caso de non ter capacidade de rematar os traballos no tempo previsto para eles.

As estratexias didácticas que rexerán a atención da diversidade serán:


primeiros niveis serán revisados e ampliados nos cursos superiores). Moi especialmente, nesta materia, os contidos que se

explican desde o primeiro día de clase van ser incluídos en tódolos exercicios e tarefas que se realicen ao longo do curso, a

modo de avaliación contínua, pois é indisociable o aprendido (e ben aprendido) en determinados exercicios, da formulación que



poida realizarse nos exercicios posteriores. De todas as maneiras, tanto a nivel de grupo como individual, realízase

contínuamente un


3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo e/ou alumno/a

4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria). Quede constancia que é costume do profesor ficar na

aula durante o tempo dos recreos, para facilitar o remate dos traballos e a solución das incidencias e dificultades do alumnado.

Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre

en conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.

VALORACIÓN INICIAL E VÍAS DE ACTUACIÓN Do mesmo xeito que en etapas educativas anteriores, no Bacharelato os alumnos presentan

diferentes niveis de aprendizaxe en relación coa etapa de Educación Secundaria

Obrigatoria; ademais, presentan tamén necesidades educativas aqueles alumnos que polas

súas características físicas, sensoriais ou outras, non poden seguir da mesma forma o

currículo da etapa, (minusvalías motóricas, sensoriais, etc.). Con todo, o

tratamento que se concede á atención á diversidade na etapa de Bacharelato

presenta unhas características diferentes que o concedido na Educación Secundaria

Obrigatoria. Desta forma, neste nivel educativo “diversidade” fai referencia á



necesidade de ser atendidas desde adaptacións de acceso, e tomando medidas concretas no material, no traballo na aula,sen

chegar en ningún caso a tomar medidas curriculares significativas.

VIAS DE ATENCION Á DIVERSIDADE Aquí vaise a facer mención a aquelas medidas que non implican modificar

substancialmente os contidos, é dicir que só requiren adaptacións referidas a aspectos

que manteñen basicamente inalterable o currículo adoptado na materia pero

que, sen estas actuacións, determinados alumnos e alumnas non progresarían. En xeral,

pódese afirmar que a programación do grupo, salvo algunhas variacións, é tamén a

mesma para o alumnado que reciba esas actuacións específicas.

A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

A atención á diversidade dos alumnos e alumnas, no referente ás diferenzas

individuais en capacidades, motivación e intereses, esixe que as materias curriculares

posibiliten unha acción aberta dos profesores e profesoras, de forma que, tanto o

nivel dos contidos como as formulacións didácticas, poidan variar segundo as

necesidades específicas da aula.

Os materiais configuráronse tendo isto en conta. Pretenden propoñer

solucións coherentes tanto para aqueles grupos de alumnos con menor formación

específica nestas áreas como para aqueles que tiveron a posibilidade de realizar

estudos máis amplos nestas materias.



A elaboración de materiais de forma diversa para a súa exposición, así como o uso de medios

audiovisuais, tendo en conta alumnos con necesidades educativas, como son

auditivas, motóricas, visuais....



18* AVALIACIÓN

Principios xerais Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do Bacharelato, nas avaliacións

continua e final da materia de Debuxo Artístico I , serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas

táboas correspondentes do apartado 7.4 deste documento.



Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes cos tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobado polo Claustro de

Profesores e o Consello Escolar do IES Concepción Arenal.



interacción co grupo, actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a

creatividade e capacidade expresiva do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das


A definición dos procedementos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:









Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)

Procedementos:







Instrumentos:




i4. Probas de avaliación externa.







Avaliación Inicial

Insistimos na pouca conveniencia de establecer unha proba inicial para “comprobar” o nivel do alumnado, posto que son demasiadas as

variables para ter en conta, demasiadas as técnicas e materiais a utilizar, demasiados os supostos de aprendizaxes teóricas e prácticos,

demasiadas as habilidades que poden ser mostradas e deberían ser analizadas nesta avaliación inicial, posto que non pode depender do

resultado desta proba o mostrar e demostrar o dominio de técnicas de debuxo con lapis de grafito ou de cores, con barras de pigmento en

seco, con rotuladores ou bolígrafos de tamaños ou grosores diferentes, con diferentes medios diluyentes, con acuarelas ou tintas ou pinturas

de densidades e características técnicas ben diferenciadas; o dominio e coñecemento de tantas variables como o debuxo realista ou

fotográfico, a descrición obxectiva -académica- da forma, a expresividade do trazo e da liña -como elemento esclarecedor da habilidade

manual ou da seguridade psicolóxica da persoa que é avaliada- ; o coñecemento ou entendemento de conceptos tan diferentes como forma

estrutural e forma externa, contornos aparentes, escorzos e deformacións da perspectiva ...

Cada alumno vén cunha aprendizaxe moi persoal e a miúdo complexa, depende moito das súas experiencias anteriores, pero non implica en

ningún momento nin unha mellora nin un “hándicap” na súa aprendizaxe neste primeiro nivel de bacharelato.

A programación xa contempla unha variedade de casos e exercicios suficiente para que calquera tipo de formación previa salga a relucir, ou

para que as dificultades de aprendizaxe en determinados campos poidan ser identificadas e corrixidas.

Reconsideremos a necesidade de facer esa avaliación inicial.

Como alternativa proponse a realización de debuxos cunha temática moi concreta, clásica, habitual (bodegón ou figura de escaiola),

interpretada libremente durante unha ou dúas sesións, e a realización doutros debuxos de temática máis libre pero con interpretación exacta

da realidade visible (tamaño, proporcións, sombras...) durante outro período similar, ao comezo do curso, para así obter datos bastante

aproximados sobre capacidades e intereses de cada alumno. Dita información queda nos seus Cadernos de Aula, e pode ser utilizada durante

todo o período do curso para explicar avances e dificultades, para comparar resultados, e todo iso sen necesidade de deseñar un camiño

individual por parte do profesor da materia, posto que o ideal é que sexa o propio alumno o que atope devandito camiño, e que o profesor sexa

só un catalizador para iso.



Adoptar medidas individuais ou colectivas para canalizar un curso de Debuxo Artístico dependendo dos coñecementos ou habilidades previos

do alumnado sería como deseñar unha programación de materias de Educación Física dependendo de se o alumnado adestra con idea de

participar nos Campionatos de España ou se xoga pachangas ao fútbol ou se non fai nada; a súa relevancia sería a mesma que a de coñecer

previamente se o alumnado da materia de Economía provén dunha contorna familiar capitalista-liberal ou marxista-anarquista-libertario ou

simplemente sen ideoloxía ou sen experiencia no mercado de traballo. Ou sexa, unha perda de tempo. E tempo é xustamente o que fai falta

para aproveitar esas escasas dúas horas e media semanais para desenvolver ben a materia.

Deseño das probas:

A primeira proba será un ou varios debuxos dun modelo tridimensional (bodegón ou figura de escaiola), interpretada libremente durante unha ou dúas sesións.

A segunda proba consistirá en elaborar outros debuxos de temática máis libre pero con interpretación exacta da realidade visible (tamaño, proporcións, sombras...) durante outro período similar .



19* CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN

A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo profesor, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.


na entrega supón unha rebaixa na cualificación de ata 5 puntos sobre 10, en retrasos non xustificados.

O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante un número mínimo dunha proba obxectiva que se efectuará o longo de cada avaliación.

A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.

Os cadernos de debuxo de clase son o instrumento básico para avaliar ao alumno. Deben permanecer en todo momento na aula de Debuxo, a disposición do profesor, e só poden saír da aula en caso de clases impartidas ou exercicios a realizar fora do recinto, pero sempre acompañados do profesor. No caso de que este comprobe que foi retirado da aula polo alumno, e por tanto que puido ser manipulado, mellorados os traballos e/ou completados aumentando o tempo marcado para cada tarefa, TODOS OS TRABALLOS QUE NON ESTEAN FOTOGRAFADOS POLO PROFESOR e arquivados na ordenador da aula SERÁN ANULADOS, E A SÚA NOTA PASARÁ A SER, COMO MÁXIMO, A METADE DA NOTA CORRESPONDENTE. ESTA MEDIDA APLICARASE A TODOS OS TRABALLOS DO CADERNO, POSTO QUE VAN A SER A BASE PARA AVALIACIÓN EN POSIBLES RECLAMACIÓNS

A adecuada utilización dos recursos a disposición dos alumnos na aula será tamén valorada: un uso inadecuado, a rotura ou invalidez dese material por descoido ou deixamento do alumnado, o non recoller o utilizado ou manchado ao final das sesións, ou a manipulación



innecesaria do material da aula suporá un punto menos no cómputo total da avaliación por cada un deses episodios sucedidos. En caso de ser varios os participantes (caso de traballos de grupo) aplicarase tal redución a cada un dos integrantes do grupo.



Traballos de Aula 50 %, repartidos entre

Traballos individuáis 60% mínimo sobre nota Caderno de Aula

Traballos de Grupo 40 % máximo sobre nota Caderno de Aula

Compoñentes actitudinais Valoración engadida á nota final dos traballos

Á nota obtida polos traballos en clase, valorada segundo unha escala do 1 ao 10, sumarase a nota obtida nas probas obxectivas, tamén

valorada do 1 ao 10, e dividirase por dous. Ao devandito resultado aumentaráselle, se a houbese, a valoración positiva da actitude construtiva,

participante, colaboradora, coadyuvante, empática ou sinestésica. A valoración positiva será como máximo de 1 punto. Estas notas quedarán

reflectidas no caderno do profesor, e de ser posible, tamén no caderno da aula do alumnado.


acadaron os niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba teórica ou teórico-práctica que obterá como

máximo a cualificación dun 6, e se valorará xunto cos traballos entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a, para acadar os

10 puntos de máxima nota.



A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións. Si ten dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar.

Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media aproba, con nota igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación

extraordinaria de setembro.



20* ELEMENTOS TRANSVERSAIS

Comprensión lectora y expresión oral e escrita. Comunicación audiovisual. Educación cívica e constitucional Emprendimiento. Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.

























que permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e

emocionais que se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite

establecer as bases para unha mellor convivencia no centro.

Concretamente trátanse temas de :

imaxe persoal e autoafirmación anorexia e bulimia

violencia machista na parella educación para o consumo

reciclaxe e reutilización da materiáis de refugallo educación para a convivencia

resolución pacífica dos conflictos recoñocemento dos valores culturales alleos á cultura propia.

21*



22* Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes

Os alumnos que atopándose matriculados en 2º curso de Bacharelato teñan pendente esta materia do curso 1º de

Bacharelato, poderán cursala por avaliacións, presentándose ós exames que se sinalen en cada trimestre, que se superarán

obtendo unha cualificación de 5 puntos sobre 10 e entregando e aprobando o número de prácticas que se fixen en cada avaliación

que xunto á nota do exame definirá a cualificación global da mesma. En caso de non superar as probas parciais, farase no

derradeiro trimestre unha global que abarcará toda a materia e permitirá superala na súa totalidade, obtendo un 5 na mesma. Así

mesmo haberá que entregar e aprobar nesta data todas as prácticas do curso que non se fixeron con anterioridade.

En setembro farase un exame unitario que abarcará toda a materia que se aprobará a partir da nota de 5 sobre 10 puntos,

cualificación máxima que se poderá obter no mesmo.

23* Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias.



O alumnado poderá cursar Debuxo Artístico II de 2º de Bacharelato simultaneamente a Debuxo Artístico I de 1º de

Bacharelato e, en caso de non poder asistir a clase na materia de 1º, esta tratarase de forma análoga a unha pendente e seguirase

coa mesma o procedemento descrito no apartado anterior.

Será requisito indispensable a superación previa da materia do primeiro curso para poder ser avaliado na materia de

segundo.

24* Acreditación dos coñecementos que lle permitan ó alumnado acceder á materia de D. Artístico II.

O alumnado poderá cursar Debuxo Artístico II de 2º de Bacharelato se supera a principios de curso unha proba que inclúa

alomenos dous exercicios prácticos, a realizar en tempo limitado, entre os desenrolados na programación do pasado curso. Estas

probas, as datas e material que debe aportar o alumnado, serán publicitadas polos canles habituales do instituto, páxina web e

proxector da entrada, e se procurará aportar a información directamente ós interesados/as.

25* Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico.

Constan na Programación Didáctica do Departamento, páxs.: .



26* Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora.

Durante todo o curso farase seguimento do proceso de aplicación da programación de cara a avaliar os seus posibles erros ou acertos

que se considere necesario efectuar na mesma. As incidencias académicas faranse constar nas actas de reunión periódica do departamento e

farase unha análise continuada sobre múltiples aspectos da mesma, observando cuestións que non funcionen ben, creen confusión ou

dificulten a comprensión dos detalles nos que se quere incidir, ou prácticas que non resulten suficientemente claras ou non produzan os

resultados previstos. Tamén se terá en conta a adaptación do temario ós tempos previstos para a súa execución, acurtando ou alongando

aspectos do mesmo para axustalos ó programado, ou polo contrario modificando os tempos previstos na programación para darlle cabida a

aspectos que non estaban previstos, pero que se observa o seu interese ó desenvolver o traballo de aula.

De todas as cuestión indicadas e doutras que poidan xurdir farase unha análise resumo a final de curso, para ver a forma de

introducilos no seguinte ano, intentando encaixar os aspectos que se consideren relevantes, da mellor maneira posible na programación do

curso. En principio, valoraranse os seguintes 20 aspectos de cada unha das Unidades Temáticas:

AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

1. Adecuación do deseño das unidades didácticas, temas ou proxectos a partir dos elementos do currículo.

2. Adecuación da secuenciación e da temporalización das unidades didácticas / temas / proxectos.

3. O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas.

4. Adecuación da secuenciación dos estándares para cada unha das unidades, temas ou proxectos.

5. Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar.

6. Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación.

7. Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación.



8. Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver.

9. Adecuación da secuencia de traballo na aula.

10. Adecuación dos materiais didácticos utilizados.

11. Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba.

12. Adecuación do procedemento de acreditación de coñecementos

13. Adecuación das pautas xerais establecidas para a avaliación continua: probas, traballos, etc.

14. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final.

15. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria

16. Adecuación dos exames, tendo en conta o valor de cada estándar.

17. Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares.

18. Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE.

19. Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro.

20. Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.

Recollido de IES Praia Barraña. Boiro. Departamento de DEBUXO. Programación. Curso 2016 – 2017



27* CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO


Ao comenzo de cada trimestre o profesor volverá realizar unha somera explicación dos contidos e a secuenciación previstas nese trimestre, a

modo de epígrafe do programado para dito período.

• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia. Farase

fincapé moi especialmente da importancia de realizalos no tempo da clase, e no espacio da aula, para manter os criterios de igualdade entre

tódolos alumnos

• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa cada tarea, con tempo suficiente para adquirilos. Ofreceráse a posibilidade de que os

alumnos e familias con dificultades para a adquisición de dito material, previa petición razoada por escrito, reciban parte ou a totalidade deste

mismo material, con cargo aos presupostos do Departamento. Esta posibilidade quedará reflectida nunha Acta de Reunión do Departamento.

Na devandita Reunión debatirase e someterase a votación a petición ou peticións (de ser varias) , e o importe que se destinará a facer frente a

os gastos previstos.


mínimos esixibles.

• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso do risco de non aprobar a matería.

Informarase dos resultados dos traballos e probas. Moi especialmente, no Cuaderno de Traballo na Aula, quedarán reflectidas as anotacións

orientadoras sobre os logros adquiridos e os non adquiridos, pero non do resultado da cualificación, para evitar comparacións entre

compañeiros, e porque só poderíase anotar unha parte do avaliable.

INFORMACIÓN ÁS FAMILIAS

O profesor da asignatura dispón dunha hora, os venres de 11:20 a 12:20, de permanencia no centro para atención ós pais, con ou sin petición

previa.



Amais de esta hora, dispón, previa petición polas canles habituáis (aviso en conserxería ou a través do alumnado) dos tempos dos recreos,

nos que permanece na aula atendendo ó alumnado, e de cinco horas máis no total da semana en que pode atender as consultas das familias.

De tódalas reunións queda un documento escrito, onde se reflicta o falado, en custodia do profesor ata final de curso.



28* ALUMNADO COA MATERIA DE DA I (1º BAC) PENDENTE DE CURSOS ANTERIORES

Serán de aplicación, ao igual que no curso ordinario de procedencia, os contidos mínimos esixibles:

Dada a importancia dos procesos e procedementos nesta asignatura, e a necesidade de controlar tanto a autoría como a evolución

durante o curso, ningún alumno/a que non presente unha carpeta con a lo menos a metade dos traballos esixidos ao longo do curso

poderá acadar unha avaliación positiva, pasando directamente á convocatoria extraordinaria.

Igualmente, os traballos presentados fora de prazo non poder ser avaliados con máis da metade da nota deses mesmos traballos.

Tódolos traballos presentados na carpeta non poden ser retirados hasta fin do curso, de non ser así, eses traballos pasarán a

considerarse como fora de prazo, ou serán anulados, dado que poden ser substancialmente mellorados no domicilio do alumno/a.

A entrega dos traballos propostos será obrigatoria. Diferéncianse dúas situacións:

a) Para os alumnos que poidan asistir regularmente a lo menos dúas das tres horas semanais a clase, realizarase unha adaptación da

materia tratada e dos traballos realizados, deixando de lado os traballos propostos aos alumnos do curso normal que non vaian ser

empregados para avaliar, podendo trocar estes por algún traballo teórico.

De este xeito, o alumno poderá cumprir cos obxectivos previstos e superar a materia.



b) Os alumnos que non poidan asistir a clase (ou alumnos da situación “a” que non acadaran os obxectivos previstos), e dado o

carácter eminentemente procedimental da materia de debuxo artístico I, deberán alternar a realización de traballos teóricos coa

realización dos traballos prácticos nas súas casas,que os alumnos do curso normal teñen que realizar nas aulas, fora do horario

lectivo. Ao final do proceso, o alumno realizará un exame teórico cos contidos mínimos do curso e un exame práctico de hora e media

de duración onde o alumno deberá facer unha interpretación académica dun modelo de escaiola, en papel formato A-3, ou 50x70cm, e

unha interpretación libre, a cor, dun bodegón con tres obxectos, en papel formato 50x70cm ou 70x100cm, que se especificará no

momento da proba, do mesmo xeito que o material para empregar, que poderá ser elexido entre carboncillo, lápiz carbón, lápiz grafito,

barra de grafito, barra pastel ou barra tipo Conté limitando as cores a negro, azul oscuro, sanguina, bistre ou marrón oscuro, con o

engadido do branco, no caso da interpretación académica (1º exercicio) ; e lápices e barras pastel, acuarelas, lápices de cor, barras de

pastel graso ou ceras, no caso do 2º exercicio.



Debuxo Artístico II 2º BAC

Coordinador : Francisco Souto

IIEESS CCOONNCCEEPPCCIIÓÓNN AARREENNAALL

DD.. AARRTTÍÍSSTTIICCOO IIII

CCUURRSSOO 22001188//22001199



ÍNDICE DAS “EPÍGRAFES” (atallo)

8. Introdución e contextualización………………………………………………………………….……….. páx. 5

9. Contribución ó desenvolvemento das competencias clave……………………………….……….. páx. 12

10. Obxectivos para o curso………………………………………………………………………….………. páx. 20

11. Concreción para cada estándar de aprendizaxe da

Temporalización

Grao mínimo de consecución

Procedementos e instrumentos de avaliación…………………….……….. páx. 29

12. Concrecións metodolóxicas que require a materia………………………………………….………. páx. 34

13. Materiais e recursos didácticos que se van utilizar………………………………………….………. páx. 38

14. Avaliación, cualificación e promoción do alumnado………………………………………...……... páx. 44

15. Indicadores de logro para avaliar o proceso do ensino e a práctica docente………………..... páx. 25

16. Actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes…………….. páx. 61

17. Organización dos procedementos que lle permitan ó alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias…………………………………………………………… páx. 54

18. Inconveniencia da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados…………………………………………………...páx. 63

19. Medidas de atención á diversidade………………………………………………………………. páx. 41



20. Elementos transversais que se traballarán no curso…………………………………………. páx. 53

21. Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico…………………………………………………………………………………………………...…. páx. 54

22. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora. ……………………………………. páx. 54

23. Información ás familias…………………………………………………………………………….. páx. 56



ÍNDICE

INTRODUCIÓN e CONTEXTUALIZACIÓN. ........................................................................................................................................................................................... 4

LEXISLACIÓN que afecta a esta programación: ................................................................................................................................................................................. 9

DEFINICIÓNS LOMCE ....................................................................................................................................................................................................................... 10

AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO ........................................................................................................................................................................... 11

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. .......................................................................................................................................................... 12

OBXECTIVOS DO BACHARELATO ...................................................................................................................................................................................................... 16

ESTRUTURACIÓN DA MATERIA ........................................................................................................................................................................................................ 18

COMPETENCIAS CLAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS .................................................................................................................................................................. 19

UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS

CLAVE E TEMPORALIZACIÓN ........................................................................................................................................................................................................... 21

Concreción para cada estándar de aprendizaxe da temporalización, o grao mínimo de consecución e os procedementos e instrumentos de avaliación .......... 25

METODOLOXÍA ................................................................................................................................................................................................................................ 30

SECUENCIACIÓN .............................................................................................................................................................................................................................. 33

RECURSOS E MATERIÁIS .................................................................................................................................................................................................................. 34

MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE ......................................................................................................................................................... 37

AVALIACIÓN ..................................................................................................................................................................................................................................... 40



CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN ...................................................................................................................................................... 43

Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ............................................................................................... 47


Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico. ................................................................................................. 48

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora. ................. 48


CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO ................................................................................................................................................................................. 53

ALUMNADO COA MATERIA DE DA II (2º BAC) PENDENTE DE CURSOS ANTERIORES ...................................................................................................................... 55



29* INTRODUCIÓN e CONTEXTUALIZACIÓN.

O termo "Debuxo" adóitase asociar con algún tipo de imaxe gráfica, xeralmente de carácter representativa. A través do debuxo ou linguaxe

gráfico foille posible, secularmente, ao ser humano canalizar e transmitir infinidade de mensaxes.

As configuracións gráficas -sexan de carácter representativo, alegórico ou simbólico- permitiron e favoreceron ao longo do tempo histórico, en

unión paralela ou complementaria a outros modos lingüísticos e expresivos, preservar e enriquecer as adquisicións culturais, afirmar as

identidades sociais colectivas e denotar a singularidade individual do ser humano.

Os "debuxos" informaron sobre feitos, describiron situacións e costumes, conservaron saberes, difundido ideas, ampliado os ángulos de visión,

proposto modos de ver -obxectivos e subxectivos-, plasmaron formas de pensamento, constatado investigacións, visualizado enxeños…

A especificidade polimórfica das configuracións gráficas, a súa diversidade funcional, a súa capacidade semántica ou emotiva, constitúe un

valor esencial na propia sustancia e tecido das diferentes culturas e civilizacións; o valor deste tipo de imaxes no conxunto do discurso do

progreso humano reside na súa eficacia mediadora de enunciados e proposicións e na súa poder como vehículo e soporte de expresión,

comunicación e entendemento universais.

Atendendo ao seu carácter icónico e á súa específica función comunicativa cabe distinguir nos "debuxos" -e, por extensión, nas imaxes

gráfico-plásticas- dúas amplas vertentes, con frecuencia interrelacionadas: Unha compóñena imaxes nas que predomina a intención descritiva

e analítica, cuxa forma explica aspectos e datos das realidades percibibles desde unha óptica basicamente "obxectiva", que pretende ilustrar

ao receptor sobre estruturas ou aparencias formais, definidas a través dun pensamento visual lóxico e racionalizador; exclúen esta clase de

imaxes toda interpretación de índole subxectiva ou filiacións de carácter expresivo-emocionais, pretendendo nas súas conxunto

representacións que satisfagan, principalmente, necesidades informativas e didácticas; con todo, este vasto grupo de imaxes ofrece un variado

grao de iconicidad, en relación con diversos niveis de aproximación conceptual -analíticos ou sintéticos- dentro dun afán explicativo, como



denominador común, que imprime un selo xeral semántico denotativo; a nota que realmente asocia e distingue a este grupo de

representacións gráfico-plásticas é a súa finalidade funcional descritiva (nun arco cuxos extremos poden atoparse no literal e conceptual).

Outra vertente constitúena imaxes que tenden á expresión de realidades formais baixo criterios e modos de ver subxectivos, que nos ofrecen

unha interpretación persoal do motivo ou tema elixido; transmiten emocións, suscitan sentimentos, reflicten vivencias individuais, invocan

ideas; a través deste tipo de configuracións transparenta o autor a súa personalidade e particípanos a súa singular psicoloxía e a súa -en maior

ou menor grao- diferenciada receptividade.

A imaxe subxectiva, a "versión" propia, compartible en función de afinidades, substitúe á translación dalgunha maneira "fiel" ao representado; o

conxunto destas imaxes enriquece a sensibilidade colectiva en canto valioso, diversificado e selectivo medio de comunicación interpersoal.

A nota que caracteriza este conxunto de "interpretacións" é a súa finalidade expresiva-emotiva, e neste sentido a afirmación persoal

transcende o seu valor pola súa posibilidade de extensión social.

As direccións apuntadas non pretenden establecer anotacións radicais, máis ben suxerir o amplo campo de interacción entre ambos os polos.

CONCRECIÓN DAS MATERIAS. Partindo das destrezas e dos coñecementos adquiridos polo alumnado na materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual, da educación

secundaria obrigatoria (ESO), en bacharelato afondarase nas destrezas e nos conceptos do debuxo como ferramenta do pensamento que

participa no proceso creativo, comunicativo, plástico e visual, contribuíndo a adquirir as competencias necesarias para a formación permanente

da persoa.

Tendo en conta, amáis, que o alumnado do Bacharelato de Artes do noso Centro ven procedente dunha moi ampla variedade de lugares de

orixe, tanto xeográficamente como de tipos de centros de ensino, a variedade de coñecementos pode ser muy desigual, e mesmo a formación

específica con cursos realizados nos múltiples talleres ou actividades organizadas polos colexios, anpas, concellos, etc. todo o cal invalidaría

unha proba de avaliación inicial ou similar, pois os coñecementos e habilidades previos, excepto os mínimos esixibles no currículo da ESO,

non poderían ser mostrados nunha proba estándar. É ao longo do curso, e nos diferentes traballos propostos para desenrolar a materia, no



que eses coñecementos serán postos en valor, e mesmo poden ser empregados para mellorar as liñas de participación do alumnado no

desenrolo das actividades na aula.

A materia Debuxo Artístico I achega coñecementos teóricos, técnicos e estéticos, fomentando un pensamento diverxente. A aprendizaxe

estética debe realizarse sobre bases teóricas e prácticas, fomentando a creatividade, o espírito de investigación e a formación permanente.

De xeito gradual e secuencial, os coñecementos e as destrezas adquiridos en Debuxo Artístico I deben ser a base sobre a que se asente

Debuxo Artístico II.

Ensinarase e aplicarase o principio de partir do particular para o xeral, para que o alumnado vaia adquirindo as habilidades e os conceptos

para construír aprendizaxes significativas, mediante o deseño de proxectos globais.

No Debuxo Artístico I, o alumnado traballa a materia de forma máis obxectiva, quedando para este segundo curso, Debuxo Artístico II, os

aspectos máis subxectivos, desenvolvendo o seu potencial creador orientado cara ás múltiples alternativas formativas artísticas máis acordes

cos seus intereses.

A realidade visual, doutra banda, NON PRESENTA ABSTRACCIÓNS DOS SEUS ELEMENTOS E FACTORES CONSTITUÍNTES (a luz, a

forma, a cor, a textura...), nin iso convén decidir sen danar o pensamento visual e a percepción psico-física da contorna; así, ademais da

consideración da luz e o espazo, parece conveniente non disociar un factor cuxo valor expresivo na percepción visual é evidente: a cor.

A capacidade da cor como axente de comunicación psicolóxica, funcional ou emotiva, foi desde antigo descuberta e utilizada; a súa amplísima

actividade combinatoria, a súa peculiar natureza e comportamento, préstase ao establecemento de significantes, connotacións, simbolismos,

analogías… Poden enunciarse varios campos de cultivo e aplicación:

Como vocabulario de linguaxes codificadas. Como expresión lúdica ou subxectiva. Como valor e condicionante psicolóxico.

Perdida boa parte do seu contido simbólico, interésanos aquí -sobre outras múltiples virtualidades polisémicas- o estudo da súa dimensión

expresiva vinculada á forma e ás variables lumínicas; con todo, desde a convicción de que mediante o estudo empírico do seu comportamento



e interaccións permiten comprender -e por iso controlar mellor- os resultados que derivan do seu emprego, concibimos a súa práctica inicial de

modo sistemático a fin de non confiar ao mero exercicio da intuición aqueles coñecementos adquiribles experiencialmente de carácter

extensible, é dicir, funcional.

Os contidos da materia de Debuxo artístico nútrense, pois, de aspectos relacionados cos dous "modos de ver" citados, considerando a forma

en sentido dinámico -no seu ámbito espacial- e en relación coas variables expresivas experienciales -luz, textura, cor- que condicionan a súa

percepción. Desenvólvense as peculiaridades lingüísticas propias de toda representación gráfico-plástica da forma (vocabulario e sintaxe), e a

tal fin agrúpanse os seus epígrafes ao redor de dous subconxuntos conceptuais e temáticos que se refiren, relacionadamente, á estrutura e á

forma; a estrutura en canto sinónimo de organización interna que xera a aparencia formal externa e a forma como aspectos exteriores

expresivos (sempre suxeitos a variables). Estes focos de atención requiren ser afrontados desde diferentes intencións perceptivas ou

"pensamentos visuais", cuxas consecuencias serán diferentes formulacións conceptuais icónicas, dun lado, e doutro, diversas interpretacións

expresivas.

En suma, primeiro téntase comprender a organización estrutural, despois sucede o estudo expresivo das aparencias (ese criterio

implicitamente antepon á forma a "formación" da forma).

A materia de Debuxo artístico, proposta curricular para os dous cursos que configuran esta Modalidade de Bacharelato, require para

desenvolver os seus contidos específicos con instrumental adecuado; a tal finalidade mediadora figuran "materiais e procedementos".

Ao traballar de xeito creativo, o alumnado desenvolve a capacidade crítica aplicándoa ás súas propias creacións e ás dos seus compañeiros e

as súas compañeiras; valora o feito artístico e goza del, sensibilizándose cara ao contorno para a satisfacción estética e como aspecto

motivador para o seu desenvolvemento creativo, potenciando a competencia de conciencia e expresión cultural; debe coñecer os antecedentes

artísticos e as achegas de artistas ao debuxo, ás artes plásticas e ao deseño, en xeral, a través da historia, e sobre todo a presenza e a

función do debuxo nas manifestacións artísticas contemporáneas. O coñecemento da evolución e a súa valoración positiva do debuxo artístico

como linguaxe expresiva e comunicativa reforzará as súas aplicacións

nunha sociedade cada vez máis tecnolóxica e inmediata.



A materia de Debuxo Artístico nesta etapa debe proporcionar un panorama amplo das súas aplicacións, orientando e preparando para outras

ensinanzas posteriores que o alumnado poida cursar, sexan artísticas ou tecnolóxicas, como base para a formación de profesionais

creativos/as: ensinanzas artísticos superiores, ensinanzas profesionais de artes plásticas e deseño, belas artes e outras afíns; en definitiva,

ensinanzas creativas nas súas múltiples facetas (interiores, moda, produto gráfico, multimedia, xoiaría, ilustración, deseño web, multimedia,

etc.).





30* LEXISLACIÓN que afecta a esta programación:

Lei Orgánica 2/2006, do 3 de maio, de Educación (LOE), modificada parcialmente pola Lei Orgánica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa (LOMCE).

Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, polo que se establece o currículo básico da Educación Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato (BOE do 3 de xaneiro de 2015).

Orde ECD/65/2015, do 21 de xaneiro, pola que se describen as relacións entre as competencias, os contidos e os criterios de avaliación da educación primaria, a educación secundaria obrigatoria e o bacharelato (BOE do 29).

Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29). No caso das programacións didácticas de Educación Primaria, Decreto 105/2014, do 4 de setembro, polo que se establece o currículo da educación primaria na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 9).

Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libre configuración autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de educación secundaria obrigatoria e bacharelato, e se regula o seu currículo e a súa oferta (DOG do 21).

Resolución do 27 de xullo de 2015, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións no curso académico 2015/16 para a implantación do currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29).

Orde ECD/462/2016 pola que se regula o procedemento de incorporación do alumnado a un curso de ESO ou Bacharelato, con materias non superadas anteriores á LOMCE(BOE do 5 de Abril)

Resolución do 15 de xullo de 2016, da Dirección Xeral de Educación, Formación Profesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións no curso académico 2016/17 para a implantación do currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 29).

Real Decreto 310/2016 do 29 de xullo, polo que se regulan as avaliacións finais de ESO e de Bacharelato (BOE do 30)



31* DEFINICIÓNS LOMCE



educativas.


















preestablecidos que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados.



32* AS COMPETENCIAS EDUCATIVAS DO CURRÍCULO

En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do Parlamento Europeo e do Consello, de 18 de decembro de 2006, sobre as competencias clave para a aprendizaxe permanente, este real decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, integradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e avaliación, que han de supoñer un importante cambio nas tarefas que han de resolver os alumnos e formulacións metodolóxicos innovadores. A competencia supón unha combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións, e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Contémplanse, pois, como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, pódense desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, como nos contextos educativos non formais e informais. Adóptase a denominación das competencias clave definidas pola Unión Europea. Considérase que as competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego. Identifícanse sete competencias clave esenciais para o benestar das sociedades europeas, o crecemento económico e a innovación, e descríbense os coñecementos, as capacidades e as actitudes esenciais vinculadas a cada unha delas. As competencias clave do currículo son as seguintes:







Conciencia e expresións culturais (CEC). Nos apartados correspondentes ás unidades temáticas (págs. 26-30) aparece indicada a concreción de cada unha das competencias claves. Recóllense a continuación as competencias clave que forman parte dos perfís competenciais correspondente ós

estándares de aprendizaxe avaliables



33* Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Recóllense a continuación as competencias clave que forman parte dos perfís competenciais correspondente ós estándares de aprendizaxe avaliables

Competencia de comunicación lingüística CCL

DA2.B2.3.1. Analiza de forma verbal e escrita, individual e colectivamente, obras propias ou alleas, atendendo aos

seus valores subxectivos.

DA2.B5.2.4. Selecciona, relaciona e emprega con criterio a terminoloxía específica en postas en común dos seus

proxectos individuais ou colectivos, fomentando a participación activa e a crítica construtiva.

DA2.B5.2.5. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en

relación ás linguaxes gráfico-plásticas.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía CMCCT

DA2.B4.1.2. Analiza a figura humana atendendo ás súas relacións de proporcionalidade mediante a observación do

natural ou con modelos estáticos.

DA2.B5.2.3. Está orientado/a e coñece as posibilidades do debuxo artístico nas ensinanzas artísticas, tecnolóxicas e

científicas con exemplos claros e contacto directo con artistas, deseñadores/as, científicos/as e técnicos/as

Competencia dixital CD

DA2.B1.1.2. Analiza a configuración das formas naturais e artificiais discriminando o esencial das

súas características formais, mediante a execución gráfica e a discusión verbal e escrita.

DA2.B5.1.1. Coñece e aplica as ferramentas do debuxo artístico dixital utilizando as TIC en



procesos creativos.

Competencia de aprender a aprender CAA

DA2.B2.2.2. Experimenta con métodos creativos de memorización e retentiva para procurar

distintas representacións mediante valores lumínicos, cromáticos e compositivos, dun mesmo

obxecto ou composición.

DA2.B4.3.1. É capaz de representar e captar o movemento da figura humana de forma gráfico-

plástica aplicando diferentes técnicas.

DA2.B5.2.3. Está orientado/a e coñece as posibilidades do debuxo artístico nas ensinanzas

artísticas, tecnolóxicas e científicas con exemplos claros e contacto directo con artistas,

deseñadores/as, científicos/as e técnicos/as.

DA2.B5.2.5. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para

representar e expresarse en relación ás linguaxes gráfico-plásticas.


DA2.B5.2.1. Valora a importancia do debuxo artístico nos procesos proxectivos elaborando

proxectos conxuntos con outras disciplinas artísticas ou non do mesmo nivel ou externos.

DA2.B5.3.1. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto estado, e achégao á

aula cando é necesario para a elaboración das actividades.

Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor CSIEE



DA2.B1.1.1. Interpreta e aplica formas ou obxectos atendendo a diversos graos de iconicidade,

con diferentes técnicas gráficas e segundo as súas funcións comunicativas (ilustrativas,

descritivas, ornamentais ou subxectivas).

DA2.B2.1.1. Representa formas aprendidas mediante a percepción visual e táctil atendendo ás

súas características formais esenciais.

DA2.B3.1.2. Observa o contorno como un elemento de estudo gráfico e elabora composicións

cromáticas e lineais, atendendo ás variacións formais segundo o punto de vista.

DA2.B3.1.3. Representa os obxectos illados ou nun contorno coñecendo os aspectos estruturais

da forma, a posición e o tamaño dos seus elementos.

DA2.B4.2.1. Representa a figura humana atendendo á expresión global das formas que a

compoñen e á articulación e a orientación da estrutura que a define.

DA2.B4.3.2. Elabora imaxes con distintos procedementos gráfico-plásticos e diversas funcións

expresivas coa figura humana como suxeito.

DA2.B5.2.2. Demostra creatividade e autonomía nos procesos artísticos, propondo solucións

gráfico-plásticas que afiancen o seu desenvolvemento persoal e a súa autoestima.





DA2.B1.1.1. Interpreta e aplica formas ou obxectos atendendo a diversos graos de iconicidade,




con diferentes técnicas gráficas e segundo as súas funcións comunicativas (ilustrativas,

descritivas, ornamentais ou subxectivas).

DA2.B1.1.2. Analiza a configuración das formas naturais e artificiais discriminando o esencial das

súas características formais, mediante a execución gráfica e a discusión verbal e escrita.

DA2.B2.1.1. Representa formas aprendidas mediante a percepción visual e táctil atendendo ás

súas características formais esenciais.

DA2.B2.2.1. Expresa sentimentos e valores subxectivos mediante a representación de

composicións figurativas e abstractas de formas e cores (funcións expresivas).

DA2.B3.1.2. Observa o contorno como un elemento de estudo gráfico e elabora composicións

cromáticas e lineais, atendendo ás variacións formais segundo o punto de vista.

DA2.B3.1.3. Representa os obxectos illados ou nun contorno coñecendo os aspectos estruturais

da forma, a posición e o tamaño dos seus elementos.

DA2.B4.1.1. Comprende a figura humana como un elemento de estudo gráfico e expresivo,

mediante a observación e a reflexión de obras propias e alleas.

DA2.B4.1.2. Analiza a figura humana atendendo ás súas relacións de proporcionalidade

mediante a observación do natural ou con modelos estáticos.

DA2.B4.2.1. Representa a figura humana atendendo á expresión global das formas que a

compoñen e á articulación e a orientación da estrutura que a define.

DA2.B4.3.2. Elabora imaxes con distintos procedementos gráfico-plásticos e diversas funcións

expresivas coa figura humana como suxeito.




DA2.B5.2.2. Demostra creatividade e autonomía nos procesos artísticos, propondo solucións

gráfico-plásticas que afiancen o seu desenvolvemento persoal e a súa autoestima.





34* OBXECTIVOS DO BACHARELATO

Obxectivos para o curso


O Bacharelato contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa. b) Consolidar unha madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Prever e resolver pacíficamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar críticamente as desigualdades e discriminacións existentes, e en particular a violencia contra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe, e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como escrita, a lingua castelá e, no seu caso, a lingua cooficial da súa Comunidade Autónoma. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e a comunicación. h) Coñecer e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora da súa contorna social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente.



k) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. l) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. n) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. Eñe) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

OBXECTIVOS da MATERIA de DEBUXO ARTÍSTICO II.

4. Coñecer e empregar axeitadamente a terminoloxía básica dos conceptos da materia, así como a referida aos materiais e procedementos máis habituais.

5. Coñecer as técnicas e procedementos máis habituais, acadando o dominio necesario para desenvolve-las propias ideas dunha maneira racional e ordeada no traballo.

6. Recoñecer, distinguir e describi-los elementos básicos que interveñen na configuración da forma, empregándoos correctamente na representación analítica de obxectos do entorno.

7. Aprehender a estrutura interna dos obxectos que se representan e interpretala graficamente.

8. Distinguir os datos esenciais que configuran a forma, prescindindo dos detalles superfluos ou decorativos e atendendo ás proporcións, elementos estructurais das distintas partes que a configuren para debuxar estruturas formais.

9. Apreciar e recoñecer no entorno os elementos básicos da perspectiva e representar de maneira intuitiva o volume das formas a través da perspectiva.

10. Recoñecer os factores e elementos fundamentais das características lumínicas dos elementos e a súa relación coa percepción do volume e saber aplicalos a representación do volume a través do claroscuro.

11. Aprender a valorar as relacións espaciáis no plano, e as estratexias máis habituais para compoñer e sensibilizar o espacio bidimensional.

Coñecer e empregar axeitadamente a dimensión expresiva da cor, vinculandoa á forma e ás variables lumínicas.



35* ESTRUTURACIÓN DA MATERIA

Debuxo Artístico I estrutúrase en cinco bloques de contido: "O debuxo como ferramenta", "Liña e forma", "A composición e os seus fundamentos", "A luz: o claroscuro e a textura" e "A cor". Debuxo Artístico II estrutúrase noutros cinco bloques de contido: "A forma: estudo e transformación", "A expresión da subxectividade", "Debuxo e perspectiva", "O corpo humano como modelo" e "O debuxo no proceso creativo".

Bloque 1. A forma: estudo e transformación Páx. 25

Bloque 2. A expresión da subxectividade Páx. 25

Bloque 3. Debuxo e perspectiva Páx. 26

Bloque 4. O corpo humano como modelo Páx. 27

Bloque 5. O debuxo no proceso creativo Páxs. 28-29



36* COMPETENCIAS CLAVE, DESCRITORES E DESEMPEÑOS

COMPETENCIAS CLAVE DA MATERIA



coherencia.



Expresa pensamentos, emocións e sentimentos



abstractas.


básicas en ciencia e tecnoloxía. Desenvolver e aplicar métodos de análise e


problemas.




adecuados.








transmitilo.



fiabilidade.



Coñece expresións artísticas a través de Internet.








Experimenta con diferentes materiais e técnicas.


creativo.



humanas.




culturais.



emprendedor. Mostrar iniciativa persoal para iniciar ou promover

accións novas asumindo riscos. Ten iniciativa para experimentar novos procesos

de creación.


a mellora. Mostra o seu traballo de xeito efectivo para ser

valorado.




desenvolvemento.


artistas.


artísticos. Comparte, por medio de imaxes, pensamentos e

sentimentos.



37* UNIDADES TEMÁTICAS, CON INDICADORES DE LOGRO DE MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN, INCIDENCIA DAS COMPETENCIAS CLAVE E TEMPORALIZACIÓN

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN/CUALIFICACIÓN PARA OS DISTINTOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE


P1. Observación directa do traballo diario.





(competencias)

P4. Valoración cualitativa do avance individual

(anotacións e puntualizacións).


colectivo.

P6. Valoración cualitativa do avance colectivo.

I1. Elemento de diagnóstico: rúbrica das

unidades temáticas.

I2. Avaliación de contidos, probas

correspondentes á unidade.














·Tarefas e/ou probas de avaliación por competencias

(caderno, portafolio, láminas, bosquexos, proxectos, etc.)

· Observación directa (asistencia, actitude, colaboración,

etc.)



notas de contidos e competencias, sempre que ningunha

das dúas sexa inferior a 4 puntos sobre 10.

38* VALORACIÓN DOS INDICADORES DE LOGRO PARA OS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE








2. Non se alcanza o estándar de aprendizaxe. Explicacións vagas e desorganizadas ou falta de explicacións sobre o aprendido. Deficiente. D

(3-4).



4. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos ou

con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B (6).







RÚBRICAS DE APRENDIZAXE














dos alumnos.





















profesor.




39* Concreción para cada estándar de aprendizaxe da temporalización, o grao mínimo de consecución e os procedementos e instrumentos de avaliación

Debuxo Artístico II. 2º de bacharelato

Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Temporalización Competencias clave

Bloque 1. A forma. Estudo e transformación

b

i

m

n

d

g

B1.1. Percepción e descrición obxectiva da forma.

B1.1. Desenvolve a destreza debuxística con distintos niveis de iconicidade.

DA2.B1.1.1. Interpreta e aplica formas ou obxectos atendendo a diversos graos de iconicidade, con diferentes técnicas gráficas e segundo as súas funcións comunicativas (ilustrativas, descritivas, ornamentais ou subxectivas).

S 12 sesións CSIEE

CCEC

b

i

m

n

d

g

B1.2. Modelo analítico e modelo sintético.

B1.3. Retentiva e memoria visual. Consideracións mnemotécnicas.

B1.2. Interpretar unha forma ou un obxecto segundo as súas intencións comunicativas.

DA2.B1.1.2. Analiza a configuración das formas naturais e artificiais discriminando o esencial das súas características formais, mediante a execución gráfica e a discusión verbal e escrita.

S CCEC

CD

Bloque 2: A expresión da subxectividade

b

i

m

n

d

g

B2.1. Psicoloxía da forma e a composición. Estudo e aplicación dos elementos compositivos que rexen a intención expresiva das creacións plásticas.

B2.1. Desenvolver a capacidade de representación das formas mediante a memoria e a retentiva visual.

DA2.B2.1.1. Representa formas aprendidas mediante a percepción visual e táctil atendendo ás súas características formais esenciais.

S 15 sesións CSIEE

CCEC

b

i

m

B2.2. Comportamento e interrelación das formas tridimensionais no espazo.

B2.2. Elaborar imaxes con distintas funcións expresivas utilizando a memoria e a retentiva visual.

DA2.B2.2.1. Expresa sentimentos e valores subxectivos mediante a representación de composicións figurativas e abstractas de formas e cores (funcións expresivas).

S 15 CCL

CCEC





n

d

g

p

DA2.B2.2.2. Experimenta con métodos creativos de memorización e retentiva para procurar distintas representacións mediante valores lumínicos, cromáticos e compositivos, dun mesmo obxecto ou composición.

S CAA

b

i

m

n

d

g

B2.3. Valor expresivo da luz e da cor.

B2.4. Ruptura da tradición figurativa e nacemento de novas interpretacións da realidade.

B2.3. Investigar sobre a expresividade individual, coa linguaxe propia da expresión gráfico-plástica.

DA2.B2.3.1. Analiza de forma verbal e escrita, individual e colectivamente, obras propias ou alleas, atendendo aos seus valores subxectivos.

S CCL

Bloque 3. Debuxo e perspectiva

b

i

m

n

d

g

p

B3.1. Valoracións da aparencia formal respecto ao punto de vista perceptivo.

B3.2. Representación da forma con fins expresivos.

B3.1. Representar graficamente con diferentes niveis de iconicidade, as formas, illadas ou nunha composición, o contorno inmediato, interiores e exteriores, expresando as características espaciais e de proporcionalidade, e valores lumínicos e cromáticos.


S 12 sesións CSC

DA2.B3.1.2. Observa o contorno como un elemento de estudo gráfico e elabora composicións cromáticas e lineais, atendendo ás variacións formais segundo o punto de vista.

S CSIEE

CCEC

DA2.B3.1.3. Representa os obxectos illados ou nun contorno coñecendo os aspectos estruturais da forma, a posición e o tamaño dos seus elementos.

S CSIEE

CCEC

Bloque 4. O corpo humano como modelo





b

i

m

n

d

g

B4.1. Análise da figura humana. Relacións de proporcionalidade.

B4.1. Analizar as relacións de proporcionalidade da figura humana.

DA2.B4.1.1. Comprende a figura humana como un elemento de estudo gráfico e expresivo, mediante a observación e a reflexión de obras propias e alleas.

S 24 sesións CCEC

DA2.B4.1.2. Analiza a figura humana atendendo ás súas relacións de proporcionalidade mediante a observación do natural ou con modelos estáticos.

S CMCCT

CCEC

b

i

m

n

d

g

B4.2. Nocións básicas de anatomía artística.

B4.3. Estudo e representación do movemento da figura humana.

B4.2. Representar a figura humana e o seu contorno, identificando as relacións de proporcionalidade entre o conxunto e as súas partes.

DA2.B4.2.1. Representa a figura humana atendendo á expresión global das formas que a compoñen e á articulación e a orientación da estrutura que a define.

S CSIEE

CCEC

b

i

m

n

d

g

B4.4. Antropometría. Relacións da figura humana co espazo arquitectónico e co contorno natural.

B4.3. Experimentar cos recursos gráfico-plásticos para representar o movemento e a expresividade da figura humana.

DA2.B4.3.1. É capaz de representar e captar o movemento da figura humana de forma gráfico-plástica aplicando diferentes técnicas.

S CAA

DA2.B4.3.2. Elabora imaxes con distintos procedementos gráfico-plásticos e diversas funcións expresivas coa figura humana como suxeito.

S CSIEE

CCEC

Bloque 5. O debuxo no proceso creativo

b

i

m

n

d

B5.1.Técnicas secas máis comúns e a súa aplicación no proceso creativo.

B5.1. Coñecer e aplicar as ferramentas dixitais de debuxo e as súas aplicacións na creación gráfico-plástica.

DA2.B5.1.1. Coñece e aplica as ferramentas do debuxo artístico dixital utilizando as TIC en procesos creativos.

S 21 sesións CD





g

b

i

m

n

d

g

B5.2. Introdución ás técnicas húmidas e a súa aplicación no proceso creativo. Emprego das ferramentas TIC nos procesos creativos.

B5.2. Valorar a importancia do debuxo como ferramenta do pensamento e do coñecemento da súa terminoloxía, dos materiais e dos procedementos para desenvolver o proceso creativo con fins artísticos, tecnolóxicos ou científicos, así como as posibilidades das TIC.

DA2.B5.2.1. Valora a importancia do debuxo artístico nos procesos proxectivos elaborando proxectos conxuntos con outras disciplinas artísticas ou non do mesmo nivel ou externos.

S 21 CSC

DA2.B5.2.2. Demostra creatividade e autonomía nos procesos artísticos, propondo solucións gráfico-plásticas que afiancen o seu desenvolvemento persoal e a súa autoestima.

S CSIEE

CCEC

DA2.B5.2.3. Está orientado/a e coñece as posibilidades do debuxo artístico nas ensinanzas artísticas, tecnolóxicas e científicas con exemplos claros e contacto directo con artistas, deseñadores/as, científicos/as e técnicos/as.

S CMCCT

CAA

DA2.B5.2.4. Selecciona, relaciona e emprega con criterio a terminoloxía específica en postas en común dos seus proxectos individuais ou colectivos, fomentando a participación activa e a crítica construtiva.

S CCL

DA2.B5.2.5. Utiliza con propiedade os materiais e os procedementos máis idóneos para representar e expresarse en relación ás linguaxes gráfico-plásticas.

S CAA

CSIEE

CCEC

CCL





b

i

m

n

d

g

B5.3. Actitude creativa B5.3. Amosar unha actitude autónoma e responsable, respectando as producións propias e alleas, así como o espazo de traballo e as pautas indicadas para a realización de actividades, achegando á aula todos os materiais necesarios.

DA2.B5.3.1. Mantén o seu espazo de traballo e o seu material en perfecto estado, e achégao á aula cando é necesario para a elaboración das actividades.

S CSC



40* METODOLOXÍA

AGRUPAMENTOS:

Temos dous cursos de 2º de BAC de 15 alumnos un e de 14 outro, sin unha apreciable diferenciación nin en número de alumnos repetidores

nin en alumnado con dificultades en D. Artístico I.

Hay tres alumnos con cambio de modalidade de Bacharelato, que xa foron informados de como aprobar a materia.

TEMPOS

Tres horas semanais de matería fanse moi escasas para desenvolver como se desexaría os contidos deste curso. Darase o maior tempo

posible para realizar as prácticas no aula, tendo en conta que os traballos realizados fora do tempo de clase, ou fora da aula non serán

considerados iguáis nos criterios de cualificación (ver apartado correspondente).

É moi importante salientar que o profesor da asignatura ten por costume quedar nos recreos (vinte minutos) na Aula de Debuxo, para

facilitar o remate dos traballos sen abafos, e mesmo para facer seguimento máis individualizado do alumnado.

Farase a recomendación de agrupar as horas sempre que sexa posible, ainda que neste curso parece que foi un imposíbel absoluto.



ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS:



















41* SECUENCIACIÓN




Aínda que pareza esaxerado, poden darse moitas variacións no tempo dispoñible dependendo dos compromisos externos (concursos, charlas,

excursións programadas e sen data concreta, a meteoroloxía cambiante do noso país...), e en todos os trimestres efectúase un axuste sobre a

marcha para facer coincidir a secuenciación prevista co tempo disposto ao final.

1º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 1: A forma: estudo e transformación. 12 sesións.

UNIDADE TEMÁTICA 2: A expresión da subxectividade. 15 sesións.

2º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 3: Debuxo e perspectiva. 12 sesións.

UNIDADE TEMÁTICA 4: O corpo humano como modelo. 24 sesións.

3º Trimestre: UNIDADE TEMÁTICA 5: O debuxo no proceso creativo: 21 sesións.

Como se pode apreciar,téntase que a secuenciación corresponda con ciclos de tres horas semanáis, engadindo outras clases

soltas para poder contabilizar festivos, folgas e actividades extraordinarias e complementarias. A intención é que cada grupo

poida recibir alomenos ese número mínimo de sesións para cada Unidade Temática. Do que resulte ó final, xa se dará conta no

informe final de curso.



42* RECURSOS E MATERIÁIS

ESPAZOS

Contamos cunha Aula de Debuxo Artístico que se queda pequena. De feito, como xa se ten explicado, non hai nin caballetes en número suficiente para tódolos alumnos.

Temos pila para traballar as técnicas húmidas e espazos de almacenaxe.

Contamos ademáis cun ordenador para o profesor e un proxector.

Hai unha pequena Biblioteca de Aula, formada por libros dos fondos da Biblioteca do Centro e libros propiedade do profesor. Este curso propoñémonos inventariar e listar a totalidade dos libros neste espazo.

Hai varias paredes con corcho para expoñer os traballos dos alumnos, e unha variada colección de modelos de escaiola, con peanas adecuadas e mesmo colgados polas paredes. Outro tipo de modelos, vasillas, botellas e vaixelas están presentes na aula. O profesor presta especial atención a empregar material de refugallo tanto á hora de plantexar os modelos, como para facilitar o traballo ós alumnos, con materiáis de custo cero. É importante incluir na práctica diaria o concepto da reducción, a reutilización e a reciclaxe coma os conceptos básicos dunha educación para o consumo responsábel.

OUTROS RECURSOS

Materiais

Pigmentos y marcadores.

• Lapis de grafito

• Barras de grafito

• Po de grafito

• Carboncillos

• Barra ou lapis composto

• Barras sanguina

• Barras pastel

• Lapis de cores

• Rotuladores de fibra

• Rotuladores de feltro

• Rotuladores pincel de auga

• Estilógrafos



Soportes

• Papel tipo kraft

• Papel debuxo. Caderno de Aula tamaña A3

• Cartolina

• Cartón gris encadernación

• Cartón ondulado ou corrugado

• Papel especial técnicas húmidas: acuarela, e témperas ou óleo.

• Cartolina especial

Outros instrumentos básicos

• Gomas de borrar, coitela, rascador, difuminos, pocitos, pinceis, rodetes.

Outros materiais

• Cartolinas de cor, tramas adhesivas, papel celofán de cor.

Procedimentos

• Tintas.

• Témperas.

• Gouaches.

• Técnicas mixtas.

Terminoloxía específica

• Termos, conceptos e sinónimos.

FORMA: figura, aspecto, configuración ou distribución exterior dos corpos materiais e das imaxes planas. Contorno das cousas cuxo coñecemento

require unha abstracción visual e é o obxecto principal do debuxo. Deriv. "formar","formalismo", "informal" e "deformación".



PUNTO: unha das tres nocións primitivas da xeometría xunto coa recta e o plano. Non ten dimensión aínda que indica unha posición. Sinal minúsculo

que deixa nunha superficie un instrumento puntiagudo de trazado, como lapis ou punzón. Deriv. "puntear", "punteiro" e "puntillismo".

LIÑA: trazo continuo visible ou imaxinario. É un termo común en Matemáticas e Belas Artes. Contorno dunha figura dun debuxo ou unha pintura. Por

oposición á cor, desígnase con este termo aos debuxos e pinturas onde predominan os contornos sobre as cores e as sombras. Deriv. "lineal",

"aliñar", "delinear", "delineación" e "delineante".

MANCHA: cada unha das masas de claro e escuro dun debuxo. Estudo feito para observar previamente un o efecto das luces ou distribución da cor.

Deriv. "manchar".

CONTORNO: conxunto das liñas que limitan externamente un corpo ou espazo. Deriv. "contornear".

DINTORNO: conxunto das liñas dunha figura contidas dentro do seu contorno.

SILUETA: debuxo sacado seguindo os contornos da sombra dun obxecto. Forma máis escura que o fondo sobre o que se destaca a masa dun

obxecto. Deriv. "siluetar".

FONDO: extensión dun debuxo ou pintura sobre a cal se destacan as figuras ou adornos. Últimos termos, lontananza dunha paisaxe, arquitecturas ou

cortinajes que aparecen detrás das figuras.



PERFIL: contorno aparente dunha figura. Vista lateral dun obxecto; postura lateral que só deixa ver unha das dúas metades do corpo. No debuxo de

arquitectura é unha representación real ou imaxinaria dunha sección vertical dun edificio. Deriv. "perfilar".

TEXTURA: Este termo fai referencia literalmente á disposición e orde dos fíos nun tecido. En sentido figurado, utilízase para referir a estrutura e o

acabado superficial dunha obra. En fotografía fai alusión á calidade da superficie das imaxes.

PÍXEL: en informática, punto. É a unidade de medida da resolución dunha imaxe. Termo formado a partir do inglés "picture element".

COMPOSICIÓN: acción e efecto de compoñer.Forma con certa orde,un todo con cousas diversas ou con partes dunha cousa,dispostas

convenientemente. Invención ou creación dunha obra de arte. Tamén se derivan:"postura", posición, "compoñente" e "compostura".

DISPOSICIÓN: distribución ou colocación das diferentes partes dunha composición artística.

CONFIGURACIÓN: conxunto organizado que non pode ser alterado nos seus elementos sen perder significación.

ORDENACIÓN: acción e efecto de ordenar. En artes visuais fai referencia á disposición das figuras dunha obra.Concerto e boa disposición das

cousas entre si. Tamén se derivan: ordenar, ordenanza,coordinar e subordinar.

ESTRUTURA: armazón,disposición construtiva, distribución e orde con que está composta unha obra. Tamén se derivan: estruturar, instrución,

instrumental e reconstrución.



SIMETRÍA:proporción adecuada de de as partes dun todo entre si e co todo mesmo. Harmonía de posición das partes ou puntos similares uns

respecto doutros, e con referencia a punto, liña ou plano determinados.

ARTICULACIÓN: acción e efecto de articularse. Resultado de enlazar as partes dun todo en forma xenericamente funcional.

HARMONÍA: unión e combinación de sons simultáneos e diferentes pero acordes. En sentido figurado, utilízase este termo para facer referencia a

unha especie de música atribuída ás cousas ben ordenadas, tanto na natureza como nas artes. Acorde perfecto entre as partes dun todo.

Conveniente proporción e concordancia.

RITMO: sucesión harmonía de elementos. Repetición a intervalos regulares das mesmas formas.

EQUILIBRIO: Estabilidade dunha figura particular ou o conxunto dunha composición artística. Boa e harmónica disposición de diferentes elementos

relacionados entre si.

TENSIÓN: en arte utilízase o termo da física en sentido figurado para referir unha sensación de forza producida entre diferentes elementos dunha

obra. As forzas psicolóxicas pertencen ao ámbito da experiencia perceptiva. Tamén se derivan: tendencia, extensión e intención.

UNIDADE: derivado dun ou único. Calidade dunha obra literaria ou artística en que todos os elementos están subordinados a un tema ou pensamento

principal. Tamén se deriva: reunir.



FRAGMENTO: derivado de "fracción", acción de romper. Parte ou porción dunha obra crebada ou partida.

ENCADRE: derivado do latín (quadrum) "cadro". Delimitación do espazo representado nunha obra artística dentro dos límites do formato. Tamén se

derivan: encadrar, cuadricular e escuadrar.

VIÑETA:debuxo pequeno que ilustra unha obra escrita con escenas do texto ou temas ornamentais.

PROPORCIÓN: disposición,conformidade ou correspondencia debida das partes dunha cousa co todo ou entre cousas relacionadas entre si. Coa

linguaxe da matemática pódese enunciar como unha igualdade de razóns. Deriv. proporcionar, proporcional e proporcionado. "Proporción

xeométrica", en xeral é a relación de tamaño entre catro elementos a,b,c,d onde a comparación entre a e b é igual á existente entre c yd,

formulándose: a/b=c/d."Proporción harmónica",tamén chamada proporción musical, xunto coa proporción aritmética e a xeométrica atribúese

tradicionalmente a súa formulación á teoría musical grega que relacionaba as concordancias musicais coa lonxitude das cordas dos instrumentos.

SECCIÓN ÁUREA: resultado de dividir un segmento de recta en dous partes desiguais, de maneira que a parte menor comparada coa maior sexa

igual a esta comparada co segmento total.

DIVINA PROPORCIÓN: nome dado por Luca Paccioli á relación proporcional establecida na sección áurea e presente nalgunhas figuras xeométricas

como o pentágono e o decágono regulares.

NÚMERO DE OURO: é a expresión numérica da divina proporción, designada coa inicial grega de Fidias (fi).



CANON: Regra das proporcións da figura humana conforme a un tipo ideal. En xeral, norma correcta e aceptada como clásica.

VALORAR ou ENTOAR: Acción de aplicar as luces e as sombras correctamente no debuxo

43* Glosario

Apreciación. Consiste en medir los tamaños relativos por medio de una medida constante

(generalmente sujetando el lápiz con el brazo extendido), y determinar los puntos relativos en un

dibujo (la posición de una parte en relación con otra).

Aprendizaje. Cualquier cambio relativamente permanente en la conducta como consecuencia de

una experiencia o práctica.

Arte abstracto. Una traducción al dibujo, pintura, escultura o diseño, de un objeto o experiencia,

que generalmente implica el aislamiento, énfasis o exageración de algún aspecto de la percepción del

artista. No debe confundirse con el arte no objetivo.

Arte no objetivo. Es el arte que no intenta reproducir la apariencia de los objetos o experiencias

reales, ni trata de producir la impresión de realidad. También se le llama «arte no representativo».

Arte realista. La descripción objetiva de los objetos, formas y figuras, percibidos con atención.

También se le llama «naturalismo».

Borde. En un dibujo, es el lugar en el que coinciden dos formas. Por ejemplo, la unión del cielo con

la tierra. La línea que separa dos formas, o una forma y un espacio.



Calidad expresiva. Las ligeras diferencias individuales en el modo en que cada uno percibe y

representa sus percepciones en una obra de arte. Estas diferencias expresan una reacción interior

individual ante el estímulo percibido, así como el «toque» único que surge de las peculiaridades

psicológicas de cada individuo.

Cambio cognitivo. La transformación o paso de un estado mental a otro; por ejemplo, del modo-I

al modo-D o viceversa.

Cerebro. Es la última parte del encéfalo que evolucionó, y tiene una gran importancia en toda

clase de actividades mentales. En los vertebrados está dividido en dos hemisferios.

Cerebro dividido, pacientes con. Individuos que sufrían ataques epilépticos intratables, y cuyos

problemas se aliviaron mediante una operación quirúrgica consistente en separar los dos hemisferios

cortando el Corpus callosum. Es una operación que rara vez se practica y el número de pacientes

asciende sólo a unas pocas docenas.

Consciencia. Conciencia. El acto de «darse cuenta» de una cosa, de una persona, etc.

Corpus callosum. Un haz masivo y compacto de fibras nerviosas que conectan las cortezas de los

hemisferios derecho e izquierdo. El Corpus callosum permite que ambas mitades de la corteza cerebral

se comuniquen directamente.

Creatividad. La capacidad de encontrar nuevas soluciones a un problema, o nuevos modos de

expresión; de dar existencia a algo nuevo para el individuo.

Cuadrícula. Conjunto de líneas verticales y horizontales, uniformemente espaciadas, que dividen

un dibujo o pintura en pequeños cuadrados o rectángulos. Se usa a menudo para ampliar o reducir un

dibujo, y para ver mejor las relaciones espaciales.



Eje central. Los rasgos humanos son más o menos simétricos, y la cara está dividida en dos

mitades por una línea vertical imaginaria llamada eje central. En dibujo se utiliza para determinar la

inclinación de la cabeza y situar los rasgos.

Escorzo. Una manera de representar formas en una superficie bidimensional, de modo que

parezcan adelantarse o retroceder; es un medio para crear la ilusión de profundidad espacial en las

formas y figuras.

Espacio negativo. La zona que rodea a las formas positivas y que comparte sus bordes con

dichas formas. El espacio negativo está enmarcado por los bordes exteriores del formato.

Estados de conciencia. La conciencia, un concepto en gran parte sin resolver, se utiliza en este

libro para indicar la consciencia en continuo cambio, de lo que pasa en nuestra mente. Un estado

alterado de conciencia es claramente diferente del estado normal de vigilia. Algunos estados de

conciencia alterada corrientes son el sueño, la ensoñación y la meditación.

Formato. La forma de la superficie en la que se dibuja o pinta: cuadrada, rectangular, circular, etc.

La proporción longitud/anchura de una superficie rectangular.

Hemisferio derecho. La mitad derecha del cerebro. En la mayoría de las personas se encarga de

las funciones espaciales y de relación.

Hemisferio izquierdo. La mitad izquierda del cerebro, que en la mayoría de los individuos se

encarga de las funciones verbales.

Hemisferios cerebrales. La parte más extema del encéfalo, dividida en dos mitades, derecha e

izquierda. Se compone esencialmente de corteza cerebral, corpus callosum, ganglios básales y sistema

límbico.



Holístico. Referido a las funciones cognitivas, es el procesamiento simultáneo de un conjunto de

información en su totalidad, a diferencia del procesamiento secuencial de cada una de sus partes.

Imagen. La percepción de los objetos por el sistema visual e interpretada por el cerebro.

Imágenes conceptuales. La imaginería procedente de fuentes internas (el «ojo de la mente»), y

no percibida de fuentes externas; normalmente son imágenes simplificadas, y a menudo son más

abstractas que realistas.

Imaginación. La récombinación de imágenes mentales de experiencias pasadas, en un nuevo

patrón o diseño.

Inspección. Comprobación de puntos, distancias, ángulos con la vertical o la horizontal, tamaños

relativos, etc.

Intuición. Un conocimiento directo y aparentemente inmediato; un juicio, significado o idea que

se le ocurre a una persona sin un proceso aparente de pensamiento reflexivo. A menudo se llega a una

conclusión a partir de pistas mínimas, como si «saliera de la nada».

Lateralización hemisférica. La diferencia de funciones entre los dos hemisferios cerebrales.

Línea de contorno. La línea que representa el borde de una forma o grupo de formas.

Modo-D. Una forma de procesar la información, que se caracteriza por ser simultánea, holística,

espacial y de relaciones.

Modo-I. Una forma de procesar la información, que se caracteriza por ser lineal, verbal, analítica y

lógica.



Nivel de los ojos. En el dibujo en perspectiva, es la línea de horizonte, donde parecen converger

las líneas de encima y de debajo del plano horizontal. En un retrato, es la línea proporcional que divide

la cabeza horizontalmente en dos mitades, y sobre la que se encuentran los ojos.

Ovalo. Sirve para representar la forma básica de la cabeza humana. Vista de lado, la forma es

diferente, y el óvalo lateral es distinto del frontal.

Percepción. El proceso de hacerse consciente de los objetos, relaciones o cualidades internas y

externas, por medio de los sentidos y bajo la influencia de experiencias anteriores.

Procesamiento de la información visual. El empleo del sistema visual para adquirir información

de fuentes externas, y la interpretación de estos datos sensoriales por medio del pensamiento.

Sistema de símbolos. En el dibujo, un conjunto de símbolos que se emplean consistentemente

para construir una imagen, por ejemplo, una figura. Generalmente, los símbolos se usan en un cierto

orden; uno parece llamar al siguiente, del mismo modo que al escribir una palabra familiar las primeras

letras parecen conjurar a las demás. Los sistemas de símbolos para dibujar se suelen establecer en la

infancia y tienden a persistir en la edad adulta a menos que se modifiquen aprendiendo nuevos modos

de dibujar.

Tramado cruzado. Una serie de conjuntos entrecruzados de líneas paralelas, que se emplea para

indicar tonos y volúmenes en un dibujo.

Valor. El grado de claridad u oscuridad de los colores. El blanco es el valor más claro, y el negro el

más oscuro.



ABSTRACCIÓN: A abstracción (do latín abstrahere, "separar") é, unha operación mental destinada a illar conceptualmente unha propiedade concreta dun obxecto, e

reflexionar mentalmente sobre esta, ignorando mentalmente as outras propiedades do obxecto en cuestión.

ACADEMIA. Centro de ensino no cal se imparte as normas que deben seguir as diferentes manifestacións artísticas das Artes Plásticas. A Academia xorde a mediados

do Século XVII en Europa especialmente en Francia.

ACUARELA. É unha pintura sobre papel ou cartolina con cores diluídas en auga

ARQUITECTURA. A arquitectura consiste na formación dun volume co que se crea un espazo interior e déixase fóra un espazo exterior. O de maior interese para a

arquitectura é o espazo habitable, o interior.

ARTE. É a actividade e/ou produto nos que o ser humano expresa ideas, emocións ou, en xeral, unha visión do mundo, a través de diversos recursos; como os

plásticos, lingüísticos, sonoros ou mixtos.

ASIMETRÍA. Refírese á non simetría, é dicir, á propiedade de determinados corpos, funcións matemáticas e outros tipos de elementos nos que, ao aplicarlles unha

regra de transformación efectiva, obsérvanse cambios respecto ao elemento orixinal.

B

BARROCO. Termo que se utiliza para designar o excesivamente ornamentado, desmesurado, complicado. Tamén se designa con este nome o estilo artistico que se

desenvolvo en Europa durante o Século XVII e posteriormente por America, con caracteristicas de excesiva decoración, presenza de formas curvas, esplendorosas,

composicións aparatosas como na pintura.

BIDIMENSIONAL. Unha forma é bidimensional cando só presenta dúas dimensións; alto e ancho. Os debuxos e as pinturas, sobre calquera soporte, son

bidimensionales.

BOSQUEXO. Estudo preliminar que fai o artista dunha obra inmediatamente antes de realizala. Xeralmente colócanse coloréelos sombras, liñas e o resto das

características que a obra levase na súa arte final.

BUSTO. Representación plástica da figura humana ata o peito ou os ombreiros. Esta forma de representación xorde na época helenística grega, sendo o seu punto

culminante o busto-retrato da época imperial romana,



C

CABALLETE. Nas artes plásticas, é un soporte, xeralmente construído en madeira, de tres patas, sobre o cal se coloca o lienso que se vai a pintar.

CANON: Termo xenérico de orixe grega que significa "regra ou modelo" co que se coñece o conxunto de normas que regulan as proporcións e simetría do corpo

humano. En belas artes, e moi especialmente en escultura, o canon designa o conxunto das relacións que regulan as diferentes proporcións das partes dunha obra,

conforme a un modelo acabado. Responde a un ideal de beleza da arte. Un dos mais antigos coñecidos é o de Policleto.

CLAROSCURO. Efecto que resalta a distribución adecuada de luces e sombras, especialmente en pintura.

CÓNCAVO. Un obxecto que posúe oco e curva, sen imperfeccións.

CONVEXO. É aquel obxecto, cuxa superficie curva ten o seu parte mais prominente no centro.

D

DÉCOLLAGE. Transformación de materiais de consumo rasgándolos, emborronándolos e repintándolos co fin de suprimir as funcións utilitarias consumo

mecanicistas dos obxectos, para obter novas posibilidades de aparición estética.

DEGRADACIÓN ou DEGRADÉ. (dunha cor, dunha forma) Procedemento para degradar o tamaño e viveza das figuras dun cadro. Aplícase tamén nas leis da

perspectiva.

DIFUMINAR. (Esfumado) desvanecer, disipar, estender un trazo do lapis, ou unha pincelada. Esfumado dos contornos das figuras, asemellándoas en tonalidade ou

profundidade ao fondo.

DÍPTICO. Cadro ou retablo formado por dúas partes iguais.

DIVISIONISMO. Método da análise fisiológico da luz concibido polo neoimpresionismo

DRIPPING. Goteo, é unha técnica pictórica usada principalmente por Jackson Pollock e os pintores do expresionismo abstracto, que consiste en verter cores sobre un

lenzo tendido no chan.

E



ESTILO ACADÉMICO. Produción artística clásica realizada en base a canons establecidos pola Academia, institución oficial cuxos principios artísticos estaban

rigorosamente formulados, tanto na temática como no estilo e a técnica. Foi común no último terzo do século XIX en Venezuela, contra ela insurxiron as novas

xeracións de artistas durante a primeira década do século XX, opoñéndose ao traballo dentro do taller, en base a unha temática preestablecida partindo de modelos

e á utilización de determinadas normativas de debuxo e uso da cor.

ESTILO BARROCO.Estilo artístico que se iniciou en Italia a fins do século XVI estendéndose por Europa ata finais do século XVIII. Caracterízase pola súa variedade e

movemento, procura de solucións efectistas que exciten a piedade dos fieis, xa que a arte da contrarreforma relixiosa católica tiña un obxectivo catequizador.

EXPRESIONISMO. Movemento artístico xurdido en Alemaña a principios do século XX, segundo o cal se transfiguraba a realidade a partir da subxectividade do

artista, apoiado en datos da realidade que podían suscitarse por razóns relixiosas, de compromiso social, situacións psicolóxicas. A linguaxe pictórica utilizada

recorreu a grandes dimensións, á deformación da expresividade así como a unha linguaxe directa. EXPRESIONISMO ABSTRACTO. Iníciase nos anos cincuenta e

sesenta en Estados Unidos e Europa, propugna unha pintura emocionalmente abstracta, de renuncia ao obxectivo. Asócianse vinculacións co surrealismo simbólico e

o automático así como a relación cor-forma acuñada por Kandinsky .

F

FIGURACIÓN. Constitúe a tendencia expresiva da arte que representa, aínda partindo de enfoques plástico formais e conceptuais distintos, unha reprodución da

realidade circundante en forma obxectiva. Estivo presente historicamente desde a orixe da humanidade.

FIGURA E FONDO.Subdivisión dun todo ou campo e que se percibe en zonas máis articuladas ou formas máis destacadas son as chamadas figuras e outras

desorganizadas que conforman o fondo.(Exemplo: nunha paisaxe, a árbore é a figura e a pradería é o fondo)

FORMA. Relación das partes co conxunto ou total. Configuración, organización, estrutura dos corpos percibidos polos sentidos.

FORMATO. Dimensións, forma, medidas dun soporte ou tabloide onde se vai a deseñar ou pintar.

G

GAMA. É a serie de cores e as gradaciones de tons pictóricos.

GRAVADO. Un gravado é unha incisión producida ao debuxar un deseño nun ferro metálico cun instrumento chamado buril.

GRAVADO EN RELEVO. No proceso de gravado en relevo, a impresión faise desde un relevo tallado nun ferro de metal ou de Madeira.



GRADACIÓN. En pintura, é a progresión dunha cor a outro, de maior ou menor intensidade, de maneira moi suave.

GRAFFITI. Palabra italiana que designa as inscricións e debuxos trazados sobre as paredes de maneira informal. Ver STREET-ART.

GOUACHE 0 TÉMPERA. Pintura ao auga cuxo aglutinante é a goma arábiga. A diferenza da acuarela o pigmento móese menos fino, actualmente existen gouaches

que conteñen plástico. A pintura con gouache é máis opaca e ten menos luminosidade que a acuarela. Utilízase para executar temas moi elaborados xa que se

poden aplicar primeiro cores escuras e logo os máis claros.

H

HAPPENING. Suceso accional improvisado no sentido dunha "colaxe" de acontecementos emparentados con formas teatrais elementais. Ao non existir unha acción

continuada posibilítanse as reaccións espontáneas dos artistas e do público.

HEMISFERIO DEREITO. A metade dereita do cerebro. Na maioría das persoas encárgase das funcións espaciais e de relación.

HEMISFERIO IZQUIERDO. A metade esquerda do cerebro, que na maioría dos individuos encárgase das funcións verbais.

HEMISFERIOS CEREBRAIS. A parte máis externa do encéfalo, dividida en dúas metades, dereita e esquerda. Componse esencialmente de cortiza cerebral, corpus

callosum, ganglios baséalles e sistema límbico.

HOLÍSTICO. Referido ás funcións cognitivas, é o procesamento simultáneo dun conxunto de información na súa totalidade, a diferenza do procesamento secuencial

de cada unha dos seus partes.

HIPERREALISMO. O termo Hiperrealismo úsase de maneira intercambiable cos termos Superrealismo e Foto- realismo.

I

ICONOGRAFÍA É o repertorio de imaxes que compoñen a expresión gráfica de determinados saberes ou ideas.

ILUMINAR. Aplicar cores, xeralmente a man, nun debuxo ou gravado en branco e negro.

IMAXE DIXITAL. Unha imaxe dixital é unha Imaxe que está creada, manipulada e producida usando a tecnoloxía informática.

IMPRENTA. A imprenta inventouna Johann Gutenberg en 1450 para imprimir textos.



IMPRESIÓN. A impresión é o proceso no cal a tinta se traslada ao papel desde outra fonte, xeralmente un ferro de metal ou de madeira.

IMPRESIONISMO. O Impresionismo baséase no movemento Impresionista que empezou en Francia nos anos 60 do século pasado.

INSTRUMENTAL. Materiais da demostración do proceso que serven como vehículos demostrativos e que fóra deste proceso artístico non teñen ningún significado

J

JUNK-CULTURE. Concepto para designar os materiais empregados polo mecanismo consumista da moderna civilización de masas. Mediante a elaboración artística

son levados a un novo contexto de presentación

L

LAND ART. Denominación para unha corrente artística do presente, que cobre as grandes formacións paisaxísticas con estruturas que alteran as formas orixinais

LIBRO DE ARTISTA. O libro de artista é unha obra de Arte, realizada no seu maior parte ou na súa totalidade por un artista plástico.

LIÑA. É un punto en movemento. A liña é a consecuencia natural do punto, esta dálle movemento e sentido. A liña é o primeiro elemento plástico que xera

expresión. Esta ten un valor (valor lineal), é capaz de transmitir emocións.

LIÑA DE CONTORNO. A liña que representa o bordo dunha forma ou grupo de formas.

LUZ. Efecto percibido na retina do ollo producido por un movemento vibratorio que se despraza no espazo.

LUZ E SOMBRA. En debuxo o concepto luz representa o punto desde onde se iluminan e aluman os obxectos, corpos, zonas pintados nun cadro. En cambio a sombra

representa aquela área onde hai carencia de luz.

M

MODERNISMO. Art Nouveau ou Modern Style ou Liberty, son algúns dos seus sinónimos. É unha linguaxe artística que rexeita o industrial. Maniféstase

artisticamente polo seu apego para expresarse baseándose na morfoloxía da natureza, na revalorización dos materiais, os procedementos de traballo; se imbricó a

esta experiencia achegues da arte chinés e xaponés; apreciáronse como linguaxe plástica as liñas ondulantes, florais e a estilización curvilínea. Esta posición

conceptual reivindicou unha nova estética funcional de mellora, da calidade de vida. Xurdiu e desenvolveuse a finais de século e primeiras décadas do presente.



MODO-I. Unha forma de procesar a información, que se caracteriza por ser lineal, verbal, analítica e lóxica.

MINIMALISMO. Tendencia artística que xorde nos anos 60 en Estados Unidos, predominantemente conceptual e ten como forma de expresión a orde e a repetición

de estruturas simples, xeométricas polo xeral producidas en serie, e baseadas no módulo cúbico ou prismático e as súas posibles variacións. O minimalismo

contraponse á linguaxe directa do Pop-art. Nas obras minimalistas a atención do observador diríxese cara a aspectos onde se xoga coa función e o espazo, é dicir, o

espazo arquitectónico. De todas as especulacións conceptuais derívanse diversas tendencias como o Land Art, Art Language, Body Art, etc.

MOVEMENTO. Suxestión que se alcanza ao expresar a interacción e complementación de determinados fundamentos visuais; como destino común, secuencia,

agrupamiento, alternancia, etc. É o punto de atención máis poderoso nunha obra ou composición.

N

NATUREZA MORTA. Unha natureza morta é un grupo de obxectos inanimados, colocados de maneira estética, tamén se denomina bodegón.

NATURALISMO. Tendencia artística que trata de representar a natureza o máis fielmente posible.

NEO-EXPRESIONISMO. Expresión artística, na década dos oitenta do século pasado, caracterizada pola realización dunha pintura de gran formato, na que destaca a

gestualidad, o gusto pola materia, o regreso a formas figurativas, de procura de temáticas baseadas en imaxes infantís ou primitivas, no ámbito da mitoloxía, a fauna

e a vexetación americana, no mundo do cómic e os mass-media.

NEOCLÁSICO. Estilo artístico inspirado na dignidade e grandeza das antigas civilizacións grega e romana. Foi un estilo dominante en Europa a finais do século XVIII e

comezos do XIX. Considérase como unha reacción contra o barroco e o rococó. O neoclasicismo manifesta inclinación cara ás formas simples, o pensamento

racionalista en orde a achegar nocións funcionais en arquitectura. A arte era unha operación intelectual cuxo arquetipo o constituía a arte grega, sendo a arte

superior á natureza. Non se limitou á pintura e escultura senón que se estendeu ao mobiliario, artes decorativas e á moda.

NIVEL DOS OLLOS. No debuxo en perspectiva, é a liña de horizonte, onde parecen converxer as liñas de encima e de debaixo do plano horizontal. Nun retrato, é a

liña proporcional que divide a cabeza horizontalmente en dúas metades, e sobre a que se atopan os ollos.

NOVOS MEDIOS. Expresións creativas contemporáneas que incorporan medios electrónicos nas súas propostas.

O

ÓLEO. Tipo de pintura e técnica de pintura executada sobre lenzo ou outros soportes mesturando as cores con aceites ou resinas vexetais.



OP ART. É a abreviatura de Optical Art. Xorde en Europa e Estados Unidos; en 1965 comeza a usarse o termo a partir da exposición "O ollo sensible", realizada no

Museo de Arte Moderna de Nova York; o seu propósito é activar a visión proporcionando experiencias retinales o máis forte que sexa posible. Elas poden ser a

distorsión da perspectiva, imaxes consecutivas, vibración cromática, interacción das cores, utilización de medios mecánicos, etc. É considerada unha etapa anterior

ao Cinetismo.

P

PAISAJISMO. Movemento pictórico que se inicia co Círculo de Belas Artes aínda existindo casos illados como antecedente, e mantívose vixente a través do presente

século, abordando distintos escenarios a nivel nacional: cerros, flores, rúas de pobos, vaqueiras, hortalizas, terreos crebados, olerías, muros, etc.

PINTURA DE ENCARGA. Produción artística realizada a solicitude dun particular ou do Estado, coa finalidade de testemuñar e preservar a imaxe social, familiar ou

política para a posteridade e como reflexo dunha época. Aínda sendo característica do século pasado, é unha práctica vixente.

PINTURA DOCUMENTAL 0 DE ILUSTRACIÓN. Produción pictórica destinada a un fin práctico, de utilidade social, de encarga, que ten como finalidade testemuñar

determinado aspecto científico ou social; pode situarse na primeira metade do século XIX aproximadamente. Por exemplo, os pintores viaxeiros, Carmelo Fernández.

PINTURA REALISTA. Inspirada no pensamento positivista formulado por Augusto Comte (1798-1857), manifestouse na arte do século XIX nun apego á veracidade

descritiva tomada da realidade, isto inclúe o seu aspecto banal e feo.

PINTURA ROMÁNTICA. Conformada por dúas liñas de expresión opostas, a neoclásica e a vangardista. Os seus elementos comúns son o valor da tradición popular, os

sentimentos patrióticos, culto ao heroe, a relación armoniosa coa natureza, respecto doutras culturas e pensamentos; contémplase o respaldo literario como fonte

temática para a creación plástica. Corrente vixente no século XIX.

PINTURA OFICIAL. Produción artística cuxa temática e finalidade está previamente establecida polo Estado, polo xeral coa pretensión de exaltar, celebrar ou

conmemorar determinada personalidade ou feito histórico. Aínda sendo característica do século XX, é unha práctica vixente.

R

REALISMO CONCEPTUAL. Termo utilizado por Aquille Bonito Oliva, aplicado á realidade dos anos noventa. Considera que a produción de imaxes, como idiomas

individuais teñen unha connotación informativa e lingüística; é unha dimensión alternativa no cal a obra producida induce a un proceso de interpretación, de

confrontación directa cos aspectos sociais e materias humanísticas.



REALISMO SOCIAL. Proposta pictórica e moralista inspirada no muralismo mejicano que propugnaba unha arte de denuncia da realidade social.

RITMO. Repetición periódica dunha figura. Movemento virtual provocado a través da percepción de acentos e pausas a intervalos. (En artes v. distínguese ritmo

estático e ritmo dinámico)

S

SIMBOLO. forma de exteriorizar un pensamento ou idea, mesmo abstracta, así como o signo ou medio de expresión ao que se atribúe un significado convencional e

en cuxa xénese se atopa a semellanza, real ou imaxinada, co significado.

SOMBRA. É unha rexión de escuridade onde a luz é obstaculizada. Unha sombra ocupa todo o espazo de detrás dun obxecto opaco cunha fonte de luz fronte a el. A

sección eficaz dunha sombra é unha silueta bidimensional ou unha proxección investida do obxecto que bloquea a luz.

SOPORTE. O soporte dunha obra de arte é a estrutura ou material sobre o que a base ou primeira capa de pintura aplícase: xeralmente é lenzo, papel, ou táboa.

SIMETRIA. É a disposición das diferentes partes dun suxeito dunha forma ordenada e correspondente. A simetria supón equilibrio.

Dise que unha figura é simetrica cando se corresponde as partes resultantes de fraccionarla a traves dunha ou varias rectas divisorias,chamadas eixos de simetria.

Cda eixo de simetria divide ás figuras nunhas partes chamadas planos.

SISTEMA DE SÍMBOLOS. No debuxo, un conxunto de símbolos que se empregan consistentemente para construír unha imaxe, por exemplo, unha figura. Xeralmente,

os símbolos úsanse nunha certa orde; un parece chamar ao seguinte, do mesmo xeito que ao escribir unha palabra familiar as primeiras letras parecen conxurar ás

demais. Os sistemas de símbolos para debuxar adóitanse establecer na infancia e tenden a persistir na idade adulta a menos que se modifiquen aprendendo novos

modos de debuxar.

SURREALISMO. Xurdiu en Francia na década de 1920-30. No Manifesto de 1924, André Breton proclama a validez de concibir como realidades o soño e a visión

alucinada e a súa transformación en expresión plástica, non dando cabida ao entendemento organizativo. Este movemento foi o máis difundido e controvertido

entre as dúas guerras mundiais.

T

TÉCNICA. Técnica é a aplicación con mestría dos materiais artísticos dun modo único e individual.



TÉCNICA MIXTA. Este termo describe obras de arte que se fan cunha variedade de materias. Aínda que esta técnica utilizouse desde as actividades artísticas máis

temperás, hoxe en día aplícase sobre todo á arte moderna,

TRAMADO CRUZADO. Unha serie de conxuntos entrecruzados de liñas paralelas, que se emprega para indicar tons e volumes nun debuxo.

TRANSVANGUARDIA. É unha das coordenadas das que se xera a arte actual, preconizadas desde os anos oitenta, trátase do ... "Subjetivismo exacerbado dunha

pintura visceral, gestual e artesanal, a transvanguardia preconizada por Aquile Bonito Oliva e outros discursos neoexpresionistas...

TRIDIMENSIONAL. Dise de calquera forma real ou imaxinaria que goce de tres dimensións: alto, ancho e profundidade. No caso das obras plasticas, son

tridimensionales as esculturas; en deseño os empaquetados, por exemplo.

V

VALOR. O grao de claridade ou escuridade das cores. O branco é o valor máis claro, e o negro o máis escuro.

VIBRACIÓN CROMÁTICA. Termo empregado para designar unha ilusión óptica que sintetiza o considerable contraste das series simétricas cromáticas como un

movemento tridimensional espacial (Vasarely).

VIRTUAL. Que ten existencia aparente, pero non real. A realidade virtual é unha representación das cousas a traves de medios electronicos, que nos dá a sensación

de estar nunha situación real na que podemos interactuar co que nos rodea.

VORTICISMO: Movemento artístico iniciado por Wyndham Lewis en Londres, en 1914. Segundo Herbert Read é a versión inglesa do Futurismo, aínda que tamén

recibiu influencias do Cubismo.

X

XÉNERO HISTORICO.Obras pictóricas narrativas de sucesos ou escenas vinculadas á temática bélica ou a feitos políticos que constitúen unha fonte referencial dentro

da historia patria. Temática propia ao estilo académico, propio do século XIX, sen que exclúa a súa vixencia no presente. XESTISMO. Arte de acción ou action

painting. Xorde cara a 1950 en Europa. Expresión creativa que flúe automaticamente sen ningunha idea racional preconcibida que permita unha ordenación na

composición. É a liberación dun impulso mediante unha acción cromática en forma espontánea.

Y



YESO. Mineral utilizado historicamente fundamentalmente para realizar baleirados, é dicir, foi un medio transitorio para elaborar unha forma antes de que esta sexa

baleirada nun material máis permanente, con todo, foi empregado contemporáneamente como medio escultórico ou en participación en experiencias escultóricas

que mesturan materiais.

Z

ZOOMÓRFICO. Adxectivo utilizado en arte para indicar as cousas representadas con forma de animais.

Bibliografía

Se aportará un listado dos libros da Biblioteca do Centro a disposición do alumnado, con indicación expresa do contenido pertinente referido aos

contidos das unidades temáticas desta asignatura.



O alumnado aportará material gráfico propio e un Caderno de Aula tamaña A3, con número de follas

suficiente para tódolos traballos do curso , mesmo os erróneos e os desbotados (80 follas aproximadamente).

-O profesor aportará fichas, material de reforzo, material gráfico e proxeccións (vídeos, presentacións,

animacións...) asociados á unidade.

Recursos dixitais



44* MEDIDAS PARA A INCLUSIÓN E A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Deducindo da experiencia acumulada nestes anos de tratamento da diversidade na ESO, e seguindo uns criterios claros para atender a diversidade

plantexada non por discapacidades motoras ou sensoriais, especificaremos como grupo diferenciando aqueles que atendan ós seguintes criterios de

agrupamento:

a) Non acadar o nivel de coñecemento. Este grupo debería ser identificado nunha avaliación inicial, pero xa se ten explicado a nula

importancia desta situación ao comenzo do curso de Debuxo Artístico I, posto que se vai considerar un nivel 0 para aportar tódala

información relevante no previo a cada unha das unidades e tarefas a realizar.

b) Non ter interese e motivación. Resultaría impensable a presencia de alumnado nunha asignatura OPTATIVA nun BACHARELATO

tan vocacional e persoal como o de ARTE, que evidenciara non ter interese nin motivación. O mantemento desa motivación inicial é

tarefa moi significativa do profesorado, e así vai a ser.

c) Non seguir o ritmo de traballo. É a única posibilidade de dificultade de aprendizaxe, e a programación inclúe medidas de reforzo e

seguimento e recuperación para estas situacións, tanto derivadas da inposibilidade de acudir a tódalas sesións de traballo na aula

como no caso de non ter capacidade de rematar os traballos no tempo previsto para eles.

As estratexias didácticas que rexerán a atención da diversidade serán:

1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros

niveis serán revisados e ampliados nos niveis superiores). Moi especialmente, nesta materia, os contidos que se explican desde o

primeiro día de clase van ser incluídos en tódolos exercicios e tarefas que se realicen ao longo do curso, a modo de avaliación



contínua, pois é indisociable o aprendido (e ben aprendido) en determinados exercicios, da formulación que poida realizarse nos

exercicios posteriores. De todas as maneiras, tanto a nivel de grupo como individual, realízase contínuamente un


3) Reforzo mediante exercicios que se adecúen ó nivel do grupo e/ou alumno/a

4) Atención fora da hora lectiva ordinaria.(según dispoñibilidade horaria). Quede constancia que é costume do profesor ficar na aula

durante o tempo dos recreos, para facilitar o remate dos traballos e a solución das incidencias e dificultades do alumnado.

Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) se articularán as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en

conta o apoio dos/s especialistas do Departamento de Orientación.

VALORACIÓN INICIAL E VÍAS DE ACTUACIÓN Do mesmo xeito que en etapas educativas anteriores, no Bacharelato os alumnos presentan

diferentes niveis de aprendizaxe en relación coa etapa de Educación Secundaria

Obrigatoria; ademais, presentan tamén necesidades educativas aqueles alumnos que polas

súas características físicas, sensoriais ou outras, non poden seguir da mesma forma o

currículo da etapa, (minusvalías motóricas, sensoriais, etc.). Con todo, o

tratamento que se concede á atención á diversidade na etapa de Bacharelato

presenta unhas características diferentes que o concedido na Educación Secundaria

Obrigatoria. Desta forma, neste nivel educativo diversidade fai referencia á

necesidade de ser atendidas desde adaptacións de acceso, medidas concretas de material;



sen chegar en ningún caso para tomar medidas curriculares significativas.

VIAS DE ATENCION Á DIVERSIDADE Aquí vaise a facer mención a aquelas medidas que non implican modificar

substancialmente os contidos, é dicir que só requiren adaptacións referidas a aspectos

que manteñen basicamente inalterable o currículo adoptado na materia pero

que, sen estas actuacións, determinados alumnos e alumnas non progresarían. En xeral,

pódese afirmar que a programación do grupo, salvo algunhas variacións, é tamén a

mesma para o alumnado que reciba esas actuacións específicas.

A ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

A atención á diversidade dos alumnos e alumnas, no referente ás diferenzas

individuais en capacidades, motivación e intereses, esixe que as materias curriculares

posibiliten unha acción aberta dos profesores e profesoras, de forma que, tanto o

nivel dos contidos como as formulacións didácticas, poidan variar segundo as

necesidades específicas da aula.

Os materiais configuráronse tendo isto en conta. Pretenden propoñer

solucións coherentes tanto para aqueles grupos de alumnos con menor formación

específica nestas áreas como para aqueles que tiveron a posibilidade de realizar

estudos máis amplos nestas materias.

A elaboración de materiais de forma diversa para a súa exposición, así como o uso de medios



audiovisuais, tendo en conta alumnos con necesidades educativas, como son

auditivas, motóricas, visuais....



45* AVALIACIÓN

Principios xerais Os referentes para a comprobación do grao de adquisición das competencias e o logro dos obxectivos do Bacharelato, nas avaliacións continua e

final da materia de Debuxo Artístico II , serán os criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables que figuran nas táboas


A avaliación da aprendizaxe do alumnado será continua, terá un carácter formativo e será un instrumento para a mellora tanto dos procesos de ensino

como dos procesos de aprendizaxe.

Haberá 3 avaliacións parciais correspondentes cos tres trimestres do curso, dacordo ao calendario de avaliacións aprobado polo Claustro de

Profesores e o Consello Escolar do IES Concepción Arenal.

Os procedementos de avaliación serán o máis amplos e sistemáticos posibles para avaliar tanto o “entender” e o “saber ver” como o “saber facer”.

Consideramos que é moi importante o seguimento do alumno na aula, a recollida de información sobre a súa responsabilidade, interacción co grupo,

actitude e traballo. Os exercicios prácticos da aula permitirán avaliar esas sinerxias do aprendizaxe, así como a creatividade e capacidade expresiva

do alumnado. As probas orais e/ou escritas avaliarán o acadamento conceptual dos contidos e o das competencias relacionadas coas distintas

unidades.

A definición dos procedementos e instrumentos procurará o uso de elementos que contemplen:





escritas, o portfolio, os protocolos de rexistro, ou os traballos de clase, permitirán a integración de todas as competencias nun marco de avaliación

coherente.



Procedementos e instrumentos de avaliación (véxase a táboa 7.1)

Procedementos:







Instrumentos:




i4. Probas de avaliación externa.







Avaliación Inicial

Insistimos na inconveniencia de establecer unha proba inicial para “comprobar” o nivel do alumnado, posto que son demasiadas as variables para ter

en conta, demasiadas as técnicas e materiais a utilizar, demasiados os supostos de aprendizaxes teóricas e prácticos, demasiadas as habilidades

que poden ser mostradas e deberían ser analizadas nesta avaliación inicial, posto que non pode depender do resultado desta proba o mostrar e

demostrar o dominio de técnicas de debuxo con lapis de grafito ou de cores, con barras de pigmento en seco, con rotuladores ou bolígrafos de

tamaños ou grosores diferentes, con diferentes medios diluyentes, con acuarelas ou tintas ou pinturas de densidades e características técnicas ben

diferenciadas; o dominio e coñecemento de tantas variables como o debuxo realista ou fotográfico, a descrición obxectiva -académica- da forma, a

expresividade do trazo e da liña -como elemento esclarecedor da habilidade manual ou da seguridade psicolóxica da persoa que é avaliada- ; o

coñecemento ou entendemento de conceptos tan diferentes como forma estrutural e forma externa, contornos aparentes, escorzos e deformacións da

perspectiva ...

Cada alumno vén cunha aprendizaxe moi persoal e a miúdo complexa, depende moito das súas experiencias anteriores, pero non implica en ningún

momento nin unha mellora nin un “hándicap” na súa aprendizaxe neste primeiro nivel de bacharelato.

A programación xa contempla unha variedade de casos e exercicios suficiente para que calquera tipo de formación previa salga a relucir, ou para que

as dificultades de aprendizaxe en determinados campos poidan ser identificadas e corrixidas.

Doutra banda canto tempo tardaríase en realizar unha proba para avaliar o “estado inicial” do grupo e dos seus integrantes? Hai que lembrar que é

unha materia moi “procedimental”, que a realización de casos prácticos leva un tempo moi elevado de realización, e que para unha boa avaliación,

non de mínimos, senón para radiografiar o estado real dos coñecementos e habilidades do alumnado, sería necesario como mínimo o utilizar tres ou

catro períodos de clase , e posteriormente analizar toda esa información. Reconsideremos a necesidade de facer esa avaliación inicial.

O alumnado ven de aprobar -ou de ter que aprobar previamente- unha asignatura do mesmo nome e contidos básicos en 1º. Non ten sentido habilitar

unha proba inicial, en especial tendo en conta as características da materia, que nos levaría 3 ou 4 sesións realizala correctamente.

Ou sexa, unha perda de tempo. E tempo é xustamente o que fai falta para aproveitar esas escasas dúas horas e media semanais para desenvolver

ben a materia.



46* CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN E MEDIDAS DE RECUPERACIÓN

A parte de avaliación derivada de traballos prácticos (láminas, cartafol de tarefas, bosquexos, proxectos, etc.), avaliaranse coa media aritmética (ponderada pola súa extensión e/ou dificultade se fora o caso) de todos os exercicios encargados polo profesor, tanto os feitos de xeito individual coma os feitos en grupos de traballo.

Estes exercicios prácticos, que integrarán contidos conceptuais e competenciais, deberán de entregarse nas datas fixadas, a demora na

entrega supón unha rebaixa na cualificación de ata 5 puntos sobre 10, en retrasos non xustificados.

O acadamento de obxectivos conceptuais e, tamén, dalgúns dos logros competenciais, avaliaranse mediante un número mínimo dunha proba obxectiva que se efectuará o longo de cada avaliación.

A participación e colaboración, o compromiso coa propia formación, a disposición ao esforzo, o coidado do material, a limpeza, etc., avaliaranse mediante a observación directa do alumno-a.

Os cadernos de debuxo de clase e os cartafoles con traballos soltos son o instrumento básico para avaliar ao alumno. Deben permanecer en todo momento na aula de Debuxo, a disposición do profesor, e só poden saír da aula en caso de clases impartidas ou exercicios a realizar fora do recinto, pero sempre acompañados do profesor. No caso de que este comprobe que foi retirado da aula polo alumno, e por tanto que puido ser manipulado, mellorados os traballos e/ou completados aumentando o tempo marcado para cada tarefa, TODOS OS TRABALLOS QUE NON ESTEAN FOTOGRAFADOS POLO PROFESOR e arquivados na ordenador da aula SERÁN ANULADOS, E A SÚA NOTA PASARÁ A SER, COMO MÁXIMO, A METADE DA NOTA CORRESPONDENTE. ESTA MEDIDA APLICARASE A TODOS OS TRABALLOS DO CADERNO, POSTO QUE VAN A SER A BASE PARA AVALIACIÓN EN POSIBLES RECLAMACIÓNS

A adecuada utilización dos recursos a disposición dos alumnos na aula será tamén valorada: un uso inadecuado, a rotura ou invalidez dese material por descoido ou deixamento do alumnado, o non recoller o utilizado ou manchado ao final das sesións, ou a manipulación innecesaria da material da aula (xogar cos bonecos articulados, mover os traballos doutros grupos, ou similares) supoñerá un punto menos no cómputo total da avaliación por cada un deses episodios sucedidos. En caso de ser varios los participantes (caso de trabajos de grupo) se aplicará tal



reducción a cada uno de los integrantes del grupo.



Traballos (Cartafol de Aula) 80 %, repartidos entre

Traballos individuáis 60% mínimo sobre nota Cartafol de Aula

Traballos de Grupo 40 % máximo sobre nota Cartafol de Aula

Compoñentes actitudinais Valoración engadida á nota final dos traballos

Á nota obtida polos traballos en clase, valorada segundo unha escala do 1 ao 8, sumarase a nota obtida nas probas obxectivas, tamén valorada do 1

ao 2. Ao devandito resultado restaráselle a valoración negativa, se a houbese, de utilización inadecuada dos recursos da aula, e aumentaráselle, se a

houbese, a valoración positiva da actitude construtiva, participante, colaboradora, coadyuvante, empática ou sinestésica. A valoración positiva será

como máximo de 1 punto, a valoración negativa non ten límite numérico.Estas notas quedarán reflectidas no caderno do profesor, e de ser posible,

tamén no caderno da aula do alumnado.

Para a superación das avaliacións e aplicación das ponderacións sinaladas, a nota correspondente ás tarefas prácticas, debe ter un valor mínimo de

4, en caso contrario, non fará media e deberá de recuperarse a parte suspensa por separado.

Ao alumnado que non supere algunha avaliación proporánselle traballos alternativos para recuperar a parte de materia na que non se acadaron os

niveis de estándares de aprendizaxe mínimos previstos. Farase ademais unha proba teórica ou teórico-práctica que obterá como máximo a

cualificación dun 6 sobre 10 e se valorará xunto cos traballos entregados e as compoñentes actitudinais de do/a alumno/a.



A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media da das tres avaliacións, debendo acadar como mínimo o 5 para aprobar a materia. Si ten

dúas avaliacións suspensas non poderá aprobar. Tendo unha suspensa analizarase cada caso; se suspende cun 4 e lle da a media aproba, con nota

igual ou inferior a 3 deberá ir a avaliación extraordinaria de setembro.

Se fose o caso, en previsión de situacións do alumnado que non lles permita a asistencia as clases cun mínimo de posibilidades de aprobar os

traballos prácticos, para a avaliación da proba extraordinaria de setembro, os alumnos que non superaran a ordinaria de xuño, realizarán os

traballos encargados polo profesor/a e unha proba de contidos conceptuais e procedementais, proposta polo Departamento, que se cualificará con :

Nota Final = ((Nota Proba (sobre10) + Nota Traballos (sobre 10)) / 2

Para facer a media da nota final, cada unha das partes da avaliación deberá obter, alomenos, unha nota de 4 sobre 10; e o Aprobado obterase a partir

da nota media de 5.

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

Comprensión lectora y expresión oral e escrita. Comunicación audiovisual. Educación cívica e constitucional Emprendimiento. Educación Emocional e Creativa: Empatía e Resilencia.

O informe da UNESCO da Comisión Internacional sobre a Educación para o século XXI, A Educación encerra un tesouro, coñecido comunmente

como O Informe Delors, presidente da Comisión, sinala que a educación ha de organizarse ao redor de catro aprendizaxes fundamentais, que serán

para cada persoa, os alicerces do coñecemento ao longo da vida:



Aprender a coñecer, é dicir, adquirir os instrumentos da comprensión; aprender a facer, para poder influír sobre a propia contorna; aprender a vivir

xuntos, para participar e cooperar cos demais en todas as actividades humanas; aprender a ser, como proceso fundamental que recolle elementos

dos tres anteriores.

Esta visión da educación é consecuente coas demandas sociais e persoais. A sociedade necesita cidadáns capaces de convivir en democracia e esta

necesidade tradúcese no ámbito educativo na educación

para a convivencia. Así mesmo, é sabido que as persoas máis felices teñen, polo xeral, unha autoestima máis alta, maior autocontrol conductual e

emocional; disponen dun estilo cognitivo positivo e manteñen relacións adecuadas cos demais; saben, así mesmo, recoñecer e expresar os seus

sentimentos de maneira


Por tanto, mellorar as relacións interpersoais entre os alumnos e as alumnas, desenvolver a tolerancia e o respecto ás diferenzas entre as persoas,

actitudes democráticas e solidarias, así como formar persoas críticas


Ao considerar o desenvolvemento integral da persoa como unha finalidade do sistema educativo, as emocións, os afectos e as relacións adquiren una

maior relevancia. Neste contexto, o profesorado interésase cada vez máis nos aspectos emocionais e afectivos das relacións interpersoais dos

estudantes, considera a necesidade de educar estes aspectos para o desenvolvemento armónico do alumnado e asume como tarefa propia a de

ensinar a ser e a convivir ademais da de ensinar a coñecer.

As actividades que se desenvolven na aula son o principal vehículo para a relación entre o profesorado e o alumnado, e é alí onde se pon en xogo a

carga emocional e afectiva. A educación emocional comporta a

aprendizaxe e a práctica na aula de estratexias cognitivas, repertorios comportamentales, valores, habilidades sociais e técnicas de autocontrol que

permitan aos alumnos e alumnas saber vivir satisfactoriamente consigo mesmo e cos demais. Ter presentes os aspectos afectivos e emocionais que

se mobilizan no alumnado, como consecuencia das interaccións que se dan na aula e en todo o ámbito educativo permite establecer as bases para

unha mellor convivencia no centro.

Concretamente trátanse temas de :

imaxe persoal e autoafirmación



◦ anorexia e bulimia ▪ violencia machista na parella

educación para o consumo reciclaxe e reutilización da materiáis de refugallo

educación para a convivencia resolución pacífica dos conflictos

recoñocemento dos valores culturales alleos á cultura propia.



47* Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes

Os alumnos que atopándose matriculados en 2º curso de Bacharelato teñan pendente esta materia do curso 1º de Bacharelato, poderán

cursala por avaliacións, presentándose ós exames que se sinalen en cada trimestre, que se superarán obtendo unha cualificación de 5 puntos sobre

10 e entregando e aprobando o número de prácticas que se fixen en cada avaliación que xunto á nota do exame definirá a cualificación global da

mesma. En caso de non superar as probas parciais, farase no derradeiro trimestre unha global que abarcará toda a materia e permitirá superala na

súa totalidade, obtendo un 5 na mesma. Así mesmo haberá que entregar e aprobar nesta data todas as prácticas do curso que non se fixeron con

anterioridade.

En setembro farase un exame unitario que abarcará toda a materia que se aprobará a partir da nota de 5 sobre 10 puntos, cualificación

máxima que se poderá obter no mesmo.


O alumnado poderá cursar Debuxo Artístico II de 2º de Bacharelato simultaneamente a Debuxo Artístico I de 1º de

Bacharelato e, en caso de non poder asistir a clase na materia de 1º, esta tratarase de forma análoga a unha pendente e

seguirase coa mesma o procedemento descrito no apartado anterior.



Será requisito indispensable a superación previa da materia do primeiro curso para poder ser avaliado na materia de

segundo.

49* Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico.

Constan na Programación Didáctica do Departamento, páxs.: .

Quede aquí anotada unha anecdótica e quizais simpática actividade, que deu imaxe á portada da programación desta materia de Debuxo Artístico I :

o ano 2018 cúmprense 100 desde o nacemento de Abelardo Miguel, artista de Pontedeume, e realizaranse traballos e exposicións na súa honra.

Tamén 2017 é ano para lembrar a Ricardo Segura Torrella (nado en 1927).

Especialmente deseñadas para esta asignatura están as seguintes:



NOME DA ACTIVIDADE

PARTICIPACIÓN NO CONCURSO DE POESÍA E IMAXE E NOS CONCURSOS ORGANIZADOS

POR ANPA E BIBLIOTECA

DEPARTAMENTO DE ARTES PLÁSTICAS

PROFESORADO DAS MATERIAS ESPECÍFICAS DO DEPARTAMENTO

DESCRIPCIÓN DA ACTIVIDADE

Participación e exposición de traballos do Concurso Poesía e

Imaxe.

Participación nos concursos que vaian convocarse pola Biblioteca

e a ANPA do Centro (tarxeta nadal, calendario, marcapáxinas...)

MEDIOS REQUIRIDOS

DATAS

Xaneiro-Xuño 2018

ACTIVIDADE

GRATUITA



Material gráfico-plástico.

OBXECTIVOS

A elaboración de propostas e materiais para o desenvolvemento

destas actividades tradicionais no Instituto.

DURACIÓN

Os días necesarios

(participando dende o

horario lectivo das materias

propias do Dpto)

GRUPOS/NIVEIS

ESO 1º/ 3º / 4º

BAC 1º / 2º

50*



NOME DA ACTIVIDADE

ORGANIZACIÓN DUNHA EXPOSICIÓN DE TRABALLOS DE ALUMNADO DE 2º BAC-ARTES

DEPARTAMENTO DE ARTES PLÁSTICAS

PROFESORADO DAS MATERIAS ESPECÍFICAS DO DEPARTAMENTO

DESCRIPCIÓN DA ACTIVIDADE

Organización e montaxe dunha exposición de traballos do alumnado

de 2º de BAC, ó remate do Curso

MEDIOS REQUIRIDOS

Material gráfico-plástico.

Material expositivo: Peanas, caballetes,marcos.

Cartelería

OBXECTIVOS

A elaboración e a organización dunha exposición de traballos do

alumnado de 2º de bacharelato deseñando a proposta expositiva e

culminado a execución da mesma.

Cando se discuta no Departamento decidiráse si é posíbel a

participación do alumnado de 1º de Artes

DATAS

Maio-Xuño 2018

ACTIVIDADE

GRATUITA

DURACIÓN

15 días (participando

dende o

horario lectivo das

materias

propias do Dpto)



GRUPOS/NIVEIS

BAC 1º / 2º Artes



51* Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos, e procesos de mellora.

AVALIACIÓN DA LABOR DOCENTE E DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA.

Indicadores de logro do proceso de ensino

1. O nivel de dificultade foi adecuado ás características do alumnado.

2. Conseguiuse crear un conflito cognitivo que favoreceu a aprendizaxe.

3. Conseguiuse motivar para lograr a actividade intelectual e física do alumnado.

4. Conseguiuse a participación activa de todo o alumnado.

5. Adoptáronse as medidas curriculares adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

6. Adoptáronse as medidas organizativas adecuadas para atender ao alumnado con NEAE.

7. Atendeuse adecuadamente á diversidade do alumnado.

8. Usáronse distintos instrumentos de avaliación.

9. Dáse un peso real á observación do traballo na aula.

10. Valorouse adecuadamente o traballo colaborativo do alumnado dentro do grupo.





Indicadores de logro da práctica docente

1. Como norma xeral, fanse explicacións xerais para todo o alumnado.

2. Ofrécense a cada alumno/a as explicacións individualizadas que precisa.

3. Elabóranse actividades atendendo á diversidade.

4. Elabóranse probas de avaliación adaptadas ás necesidades do alumnado con NEAE.

5. Utilízanse distintas estratexias metodolóxicas en función dos temas a tratar.

6. Combínase o traballo individual e en equipo.

7. Poténcianse estratexias de animación á lectura.

8. Poténcianse estratexias tanto de expresión como de comprensión oral e escrita.

9. Incorpóranse as TIC aos procesos de ensino – aprendizaxe.

10. Préstase atención aos elementos transversais vinculados a cada estándar.

11. Ofrécense ao alumnado de forma rápida os resultados das probas / traballos, etc.

12. Analízanse e coméntanse co alumnado os aspectos máis significativos derivados da corrección das probas, traballos, etc.



13. Dáselle ao alumnado a posibilidade de visualizar e comentar os seus acertos e erros.

14. Grao de implicación do profesorado nas funcións de titoría e orientación.

15. Adecuación, logo da súa aplicación, das ACS propostas e aprobadas.

16. As medidas de apoio, reforzo, etc. están claramente vinculadas aos estándares.

17. Avalíase a eficacia dos programas de apoio, reforzo, recuperación, ampliación…



Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos

resultados académicos, e procesos de mellora.

Durante todo o curso farase seguimento do proceso de aplicación da programación de cara a avaliar os seus posibles erros ou acertos que se

considere necesario efectuar na mesma. As incidencias académicas faranse constar nas actas de reunión periódica do departamento e farase unha

análise continuada sobre múltiples aspectos da mesma, observando cuestións que non funcionen ben, creen confusión ou dificulten a comprensión

dos detalles nos que se quere incidir, ou prácticas que non resulten suficientemente claras ou non produzan os resultados previstos. Tamén se terá en

conta a adaptación do temario ós tempos previstos para a súa execución, acurtando ou alongando aspectos do mesmo para axustalos ó programado,

ou polo contrario modificando os tempos previstos na programación para darlle cabida a aspectos que non estaban previstos, pero que se observa o

seu interese ó desenvolver o traballo de aula.

De todas as cuestión indicadas e doutras que poidan xurdir farase unha análise resumo a final de curso, para ver a forma de introducilos no

seguinte ano, intentando encaixar os aspectos que se consideren relevantes, da mellor maneira posible na programación do curso. En principio,

valoraranse os seguintes 20 aspectos de cada unha das Unidades Temáticas:

AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

1. Adecuación do deseño das unidades didácticas, temas ou proxectos a partir dos elementos do currículo.

2. Adecuación da secuenciación e da temporalización das unidades didácticas / temas / proxectos.

3. O desenvolvemento da programación respondeu á secuenciación e a temporalización previstas.

4. Adecuación da secuenciación dos estándares para cada unha das unidades, temas ou proxectos.

5. Adecuación do grao mínimo de consecución fixado para cada estándar.



6. Asignación a cada estándar do peso correspondente na cualificación.

7. Vinculación de cada estándar a un ou varios instrumentos para a súa avaliación.

8. Asociación de cada estándar cos elementos transversais a desenvolver.

9. Adecuación da secuencia de traballo na aula.

10. Adecuación dos materiais didácticos utilizados.

11. Adecuación do plan de avaliación inicial deseñado, incluídas as consecuencias da proba.

12. Adecuación do procedemento de acreditación de coñecementos

13. Adecuación das pautas xerais establecidas para a avaliación continua: probas, traballos, etc.

14. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación final.

15. Adecuación dos criterios establecidos para a avaliación extraordinaria

16. Adecuación dos exames, tendo en conta o valor de cada estándar.

17. Adecuación dos programas de apoio, recuperación, etc. vinculados aos estándares.

18. Adecuación das medidas específicas de atención ao alumnado con NEAE.

19. Adecuación do seguimento e da revisión da programación ao longo do curso.

20. Contribución desde a materia ao plan de lectura do centro.



21. Grao de integración das TIC no desenvolvemento da materia.

Recollido de IES Praia Barraña. Boiro. Departamento de DEBUXO. Programación. Curso 2016 – 2017




O alumnado debe ter superada previamente a materia de Debuxo Artístico I para ser avaliado nesta materia.

Os mecanismos para aprobar a materia Debuxo Artístico I quedan reflectidos na programación da mesma.

53* Acreditación dos coñecementos que lle permitan ó alumnado acceder á materia de D. Artístico II.

O alumnado poderá cursar Debuxo Artístico II de 2º de Bacharelato se supera a principios de curso unha proba que inclúa alomenos dous

exercicios prácticos, a realizar en tempo limitado, entre os desenrolados na programación do pasado curso. Estas probas, as datas e material que

debe aportar o alumnado, serán publicitadas polos canles habituales do instituto, páxina web e proxector da entrada, e se procurará aportar a

información directamente ós interesados/as.

54* CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO


Ao comenzo de cada trimestre o profesor volverá realizar unha somera explicación dos contidos e a secuenciación previstas nese trimestre, a modo

de epígrafe do programado para dito período.

• Informarase ó alumnado dos criterios de avaliación e cualificación e da necesidade de entregar os traballos para aprobar a materia. Farase fincapé

moi especialmente da importancia de realizalos no tempo da clase, e no espacio da aula, para manter os criterios de igualdade entre tódolos alumnos

• Darase a coñecer a lista de materiais que precisa cada tarea, con tempo suficiente para adquirilos. Ofreceráse a posibilidade de que os alumnos e

familias con dificultades para a adquisición de dito material, previa petición razoada por escrito, reciban parte ou a totalidade deste mismo material,

con cargo aos presupostos do Departamento. Esta posibilidade quedará reflectida nunha Acta de Reunión do Departamento. Na devandita Reunión

debatirase e someterase a votación a petición ou peticións (de ser varias) , e o importe que se destinará a facer frente a os gastos previstos.




mínimos esixibles.

• Verbalmente serán informados dos logros que van adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso do risco de non aprobar a matería.

Informarase dos resultados dos traballos e probas. Moi especialmente, no Cuaderno de Traballo na Aula, quedarán reflectidas as anotacións

orientadoras sobre os logros adquiridos e os non adquiridos, pero non do resultado da cualificación, para evitar comparacións entre compañeiros, e

porque só poderíase anotar unha parte do avaliable.

INFORMACIÓN ÁS FAMILIAS

O profesor da asignatura dispón dunha hora, os venres de 11:20 a 12:20, de permanencia no centro para atención ós pais, con ou sin petición previa.

Amais de esta hora, dispón, previa petición polas canles habituáis (aviso en conserxería ou a través do alumnado) dos tempos dos recreos, nos que

permanece na aula atendendo ó alumnado, e de cinco horas máis no total da semana en que pode atender as consultas das familias. De tódalas

reunións queda un documento escrito, onde se reflicta o falado, en custodia do profesor ata final de curso.

55*

56*

Empregaranse as tecnoloxías da información e comunicación nos aspectos que se consideren oportunos para o mellor desenvolvemento da materia e

dependendo da dispoñibilidade dos mesmos. Estes consistirán basicamente na utilización do canón e pantalla conectados ó ordenador de aula,

mediante o cal se poderán proxectar múltiples facetas relacionadas coa materia a impartir, tales como imaxes fixas ou en movemento, apuntes

dixitalizados, consultas de distintos aspectos na rede etc. Tamén se poderá contar con programas informáticos de software libre, relacionados coa

materia.



57* ALUMNADO COA MATERIA DE DA II (2º BAC) PENDENTE DE CURSOS ANTERIORES

A normativa e as aclaracións de principio de curso permiten a opción de cursar asignaturas soltas, pero non é o caso este ano.

De tódolos xeitos, en previsión de que poida vir alumnado procedente doutros centros con tal situación, serán de aplicación, ao igual que no

curso ordinario de procedencia, os contidos mínimos esixibles:

Dada a importancia dos procesos e procedementos nesta asignatura, e a necesidade de controlar tanto a autoría como a evolución durante o

curso, ningún alumno/a que non presente unha carpeta con a lo menos a metade dos traballos esixidos ao longo do curso poderá acadar unha

avaliación positiva, pasando directamente á convocatoria extraordinaria.

Igualmente, os traballos presentados fora de prazo non poder ser avaliados con máis da metade da nota deses mesmos traballos.

Tódolos traballos presentados na carpeta non poden ser retirados hasta fin do curso, de non ser así, eses traballos pasarán a considerarse

como fora de prazo, ou serán anulados, dado que poden ser substancialmente mellorados no domicilio do alumno/a.

A entrega dos traballos propostos será obrigatoria. Diferéncianse dúas situacións:

a) Para os alumnos que poidan asistir regularmente a lo menos dúas das tres horas semanais a clase, realizarase unha adaptación da

materia tratada e dos traballos realizados, deixando de lado os traballos propostos aos alumnos do curso normal que non vaian ser

empregados para avaliar, podendo trocar estes por algún traballo teórico.




b) Os alumnos que non poidan asistir a clase (ou alumnos da situación “a” que non acadaran os obxectivos previstos), e dado o carácter

eminentemente procedimental da materia de debuxo artístico II, deberán alternar a realización de traballos teóricos coa realización dos

traballos prácticos nas súas casas,que os alumnos do curso normal teñen que realizar nas aulas, fora do horario lectivo. Ao final do proceso, o

alumno realizará un exame teórico cos contidos mínimos do curso e un exame práctico de hora e media de duración onde o alumno deberá

facer unha composición de tres obxectos sinxelos, traslapados, e atendendo á composición, á representación do volume, e o espacio, en papel

formato A-3, ou 50x70cm, e unha interpretación libre, a cor, dunha obra dos artistas referenciados na clase, en papel formato A3, que se

especificará no momento da proba, do mesmo xeito que o material para empregar, que poderá ser elexido entre carboncillo, lápiz carbón, lápiz

grafito, barra de grafito, barra pastel ou barra tipo Conté, no caso do 1º exercicio ; e lápices e barras pastel, acuarelas, lápices de cor, barras

de pastel graso ou rotuladores de todo tipo, no caso do 2º exercicio.



Volume 1º BAC

1.- INTRODUCCIÓN

Dentro do contexto das artes plásticas e visuais, a materia de Volume ocúpase do estudo específico do espazo tridimensional e o

volume no ámbito da expresión artística. Representa un segundo nivel de afondamento na aprendizaxe das linguaxes plásticas e visuais,

que permite un coñecemento directo das calidades físicas, espaciais, estruturais e volumétricas dos obxectos. A aprendizaxe desta

materia axudará a comprender que a forma, o tamaño, a cor e o acabamento de grande parte dos obxectos producidos polas persoas

veñen determinados, en boa medida, polos materiais cos que están construídos, a función, o uso e o ámbito cultural, ou polos

significados e os valores que se lle queiran outorgar.

Deste xeito, a materia de Volume contribúe ao desenvolvemento de dous aspectos da formación artística estreitamente

relacionados entre si: a percepción sensorial e intelectual da forma, e a creación de obxectos tridimensionais, con intencionalidade

artística ou funcional.



O estudo desta materia desenvolve as capacidades e os mecanismos de percepción espacial, táctil e cenestésica, a memoria e o

pensamento espaciais, e a capacidade creadora e o pensamento diverxente, mediante os cales o ser humano é capaz de achegar

solucións diferentes, novas e orixinais.

A análise das manifestacións, artísticas ou non, da linguaxe tridimensional fomenta unha actitude estética cara ao medio en que se

desenvolve a persoa, o que lle permite establecer un dialogo enriquecedor co ámbito físico e co resto da sociedade. Constitúe, ademais,

un medio eficaz para o desenvolvemento da sensibilidade estética e de actitudes de aprecio e respecto cara ao patrimonio artístico e ás

tradicións. Intenta, tamén, promover o interese por contribuír a mellorar os obxectos e os espazos que rodean o ser humano, desde un

punto de vista estético e funcional, así como contribuír á renovación das formas e á procura de novos materiais que recollan e melloren

as producións tradicionais.

Ao tratarse dunha materia de carácter eminentemente práctico, proporciónalle ao alumnado un dominio esencial e unha axeitada

axilidade e destreza no manexo dos medios de expresión da linguaxe tridimensional, e o coñecemento das técnicas e os procedementos

útiles, e os materiais máis comúns.

58* 2.- OBXECTIVOS DE ÁREA

1. Introducirse no coñecemento da linguaxe tridimensional mediante diversas aproximacións, fundamentalmente prácticas aínda que

tamén teóricas, que permitan descifrar as particularidades da súa sintaxes

2. Aplicar os procedementos básicos de creación volumétrica, utilizando diversos materiais, útiles e técnicas, para a resolución de

distintos proxectos tridimensionais

3. Coñecer e utilizar diferentes recursos, que de maneira intuitivo, permitan a representación espacial ou volumétrica no plano. Aplicar

estes coñecementos á realización de proxectos



4. Empregar de forma eficaz os procesos de percepción en relación coas diversas manifestacións tridimensionais, xa sexan estes

produto do medio natural ou da actividade humana, artística ou industrial; valorar de maneira crítica e construtiva, devanditas

manifestacións, conxugando para iso tanto coñecementos teóricos como prácticos e eliminando prexuízos e ideas preconcibidas

5. Interpretar, aplicando tanto unha visión analítica como sintética, diversas formas tridimensionais a estudo

6. Coñecer a evolución artística da expresión tridimensional nas distintas etapas históricas

7. Recoñecer as especificidades das distintas disciplinas relacionadas co volume: deseño de obxectos, deseño de espazos e obras

artísticas.

8. Desenvolver as capacidades de experimentación, creatividade e expresión que complementen a formación plástica e estética dada ao

alumno nas distintas materias de modalidade

59* 3.- TABLAS DE CONTIDOS, ESTANDARES DE APRENDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E

INDICADORES DE LOGRO

60* Os contidos da materia estrutúranse en catro bloques que agrupan contidos e procedementos. O seu desenvolvemento non debe

entenderse de xeito secuencial; ao tratarse dunha materia de carácter práctico, moitos destes contidos atópanse mesturados en cada un dos

traballos

Bloque I. Técnicas e materiais de configuración

Bloque II. Elementos de configuración formal e espacial



Bloque III. Análise da representación tridimensional

Bloque IV. O volume no proceso de deseño.

Aclaracións para interpretar as tabras donde se estructura a programación:

A. Obxectivos xerais de bacharelato(Obx)

Refírense aos obxectivos xerais de bacharelato que figuran no currículo oficial.

O bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lle permitan:

a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade. b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminación sexistas e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.



f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego. m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables.

B. Indicadores de logro



Deficiente. D.

3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido con unha

comprensión xusta pero sen profundidade. Suficiente. S.

3. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos

ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B.




innovacións. Notable. N.


Sobresaliente. Sb

C. Competencias LOMCE

Comunicación Lingüística (CL)

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT)

Competencia Dixital (CD)

Aprender a aprender (AA)

Competencias sociais e cívicas (SC)

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE)

Conciencia e expresións culturais (CEC)

BLOQUE 1. Técnicas e materiais de configuración

Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Grao

mínimo logro

Compe- tencias

a b i m n

B1.1. Materiais e ferramentas básicas para a creación de pezas tridimensionais: uso e coidado.

B1.2. Cálculo e planificación de necesidades de material.

B1.3. Fases da realización de obras tridimensionais. Planificación e organización dos procesos en función da técnica empregada.

6 sesións

B1.1. Identificar e utilizar correctamente os materiais e as ferramentas básicos para a elaboración de composicións tridimensionais, establecendo unha relación lóxica entre eles, e elixir os máis adecuados ás características formais, funcionais e estéticas da peza que cumpra realizar.

VO.B1.1.1. Identifica, almacena, conserva e prepara en condicións óptimas de utilización os materiais propios da súa actividade.

S

CMCCT

VO.B1.1.2. Coñece, mantén e utiliza as ferra mentas e a maquinaria específicas do taller de volume en condicións de seguridade e hixiene.

S

CMCCT



B1.4. Materiais tradicionais e novos materiais na produción escultórica, artesá e de produtos de uso cotián.

VO.B1.1.3. Estima consumos e calcula volumes para optimizar o material necesario para a realización de cada peza.

S

CMCCT

VO.B1.1.4. Planifica e organiza as fases de realización dunha peza volumétrica en función da técnica seleccionada.

S CAA

CSIEE

b d i m n

B1.5. Técnicas básicas de escultura e de creación doutras obras tridimensionais.

B1.6. Materiais e ferramentas básicas para a creación de pezas tridimensionais: uso e coidado.

10 sesións

B1.2. Coñecer as principais técnicas, e materiais, de realización volumétrica, seleccionar as máis adecuadas e aplicalas con destreza e eficacia á resolución de problemas de configuración espacial.

VO.B1.2.1. Desenvolve as técnicas básicas de configuración tridimensional con solvencia e en condicións de hixiene e seguridade.

S

CMCCT

VO.B1.2.2. Valora e utiliza de forma creativa e acorde coas intencións plásticas as posibilidades técnicas e expresivas dos diversos materiais,

acabamentos e tratamentos cromáticos.

S CSIEE

VO.B1.2.3. Explica, utilizando con propiedade a terminoloxía específica, as características de diversos métodos e técnicas do volume e a súa relación cos materiais utilizados.

S CCL

b d i m n

B1.7. Técnicas básicas de reprodución escultórica.

8 sesións

B1.3. Coñecer e desenvolver con destreza as técnicas básicas de reprodución escultórica.

VO.B1.3.1. Desenvolve as técnicas básicas de reprodución escultórica con solvencia e en condicións de hixiene e seguridade.

S

CMCCT

BLOQUE 2. Elementos de configuración formal e espacial




b h i m n

B2.1. Elementos fundamentais da linguaxe bidimensional e tridimensional: punto e liña, plano, forma, espazo cheo e baleiro, textura, cor, luz, movemento, etc.

4 sesións

B2.1. Identificar os elementos que forman a estrutura da linguaxe tridimensional, manexando a linguaxe da forma volumétrica e utilizándoa de xeito creativo na ideación e na realización de obra orixinal e composicións de índole funcional, decorativa ou ornamental.

VO.B2.1.1. Identifica os principais elementos da linguaxe visual presentes en producións tridimensionais, sexan estas escultóricas ou obxectos do contorno cotiá.

S CCL

b h i m n

B2.2. Estrutura, forma e tratamento das superficies nas creacións tridimensionais. Aspectos decorativos.

B2.3. Tipos de formas: xeométricas e orgánicas,naturais e artificiais. Concavidade e convexidade.

4 sesións

B2.2. Analizar e elaborar, a través de transformacións creativas, alternativas tridimensionais a conceptos u realidades de referencia

VO.B2.2.1. Analiza os elementos formais e estruturais de obxectos escultóricos sinxelos, e reprodúceos fielmente, seleccionando a técnica e o material máis adecuados.

S CCL

CCEC

b h i m n

B2.4. Composición nas creacións tridimensionais: fundamentos.

B2.5. Aspectos comunicativos. B2.6. Obras e contorno: posición espacial,

iluminación, etc. Obras que interactúan co/coa espectador/a.

7 sesións

B2.3. Realizar composicións creativas que evidencien a comprensión e a aplicación dos fundamentos compositivos da linguaxe tridimensional.

VO.B2.3.1. Realiza composicións tridimensionais, seleccionando e utilizando equilibradamente os principais elementos da linguaxe tridimensional.

S CCEC

VO.B2.3.2. Modifica os aspectos comunicativos dunha peza tridimensional, reelaborándoa con diferentes técnicas, materiais, formatos e acabamentos.

S CCEC

VO.B2.3.3. Experimenta coa iluminación e a posición espacial de diferentes pezas volumétricas, e valora de xeito argumentado a influencia que exercen sobre a percepción desta.

S CCEC

VO.B2.3.4. Idea e elabora alternativas compositivas á configuración tridimensional dun obxecto ou dunha peza de carácter escultórico, para dotala de diferentes significados.

S CAA



VO.B2.3.5. Aplica as leis de composición creando esquemas de movementos e ritmos, empregando as técnicas e materiais con precisión.

S CCEC

b h i m n

B2.7. Composición nas creacións tridimensionais: fundamentos.

B2.8. Aspectos comunicativos. B2.9. Coherencia entre idea, forma e materia.

5 sesións

B2.4. Compoñer os elementos formais establecendo relacións coherentes e unificadas entre idea, forma e materia.

VO.B2.4.1. Descompón un obxecto ou unha peza de carácter escultórico en unidades elementais e reorganízaas elaborando novas composicións plasticamente expresivas, equilibradas e orixinais.

S CCEC

b h i m n

B2.10. Proporción e canon en diferentes culturas e períodos artísticos.

B2.11. Estrutura, forma e tratamento das superficies nas creacións tridimensionais. Aspectos decorativos.

5 sesións

B2.5. Comprender a relación entre forma e proporción nas obras escultóricas e relacionala cos canons de proporción de diferentes culturas e períodos artísticos, analizando e comparando as diferenzas canto a linguaxe compositiva existentes entre as realizacións volumétricas en relevo e as exentas.

VO.B2.5.1. Analiza e le imaxes de diferentes obras de escultóricas, identificando os principais elementos compositivos e diferenciando os aspectos decorativos dos estruturais.

S CCEC

BLOQUE 3. Análise da representación tridimensional


e h n

B3.1. Configuración tridimensional de obras escultóricas e funcionais.

B3.2. Forma e función nos obxectos de uso cotián.

4 sesións

B3.1. Explorar con iniciativa as posibilidades plásticas e expresivas da linguaxe tridimensional,e utilizalas de xeito creativo na ideación e na realización de obra orixinal e composicións de índole funcional, decorativa e ornamental

VO.B3.1.1. Describe, utilizando con propiedade a terminoloxía propia da materia, os aspectos máis notables da configuración tridimensional de obxectos de uso cotián e a relación que se establece entre a súa forma e a súa función.

S CCL

CSC

i m n

B3.3. Análise de obxectos de uso cotián: estrutura e forma.

B3.4. Comunicación das obras tridimensionais:mensaxe.

B3.5. Graos de iconicidade.

4 sesións

B3.2. Analizar desde o punto de vista formal obxectos presentes na vida cotiá, identificando e apreciando os aspectos máis notables da súa configuración e a relación que se establece entre a súa forma e a súa

VO.B3.2.1. Analiza os elementos formais, funcionais e estruturais de pezas tridimensionais sinxelas, e reprodúceas fielmente utilizando a técnica máis adecuada.

S CCEC



estrutura. VO.B3.2.2. Identifica o grao de iconicidade de

representacións volumétricas e relaciónao coas súas funcións comunicativas.

S CSC

h i m n

B3.6. Creación de formas tridimensionais a partir de superficies planas, por medio de superposicións, cortes, abatementos, cambios de dirección e outras transformacións.

B3.7. Redes e patróns repetitivos tridimensionais.

5 sesións

. B3.3. Comprender e aplicar os procesos

de abstracción inherentes a calquera representación, valorando as relacións que se establecen entre a realidade e as configuracións, tridimensionais elaboradas a partir dela.

VO.B3.3.1. Xera elementos volumétricos, prescindindo dos aspectos accidentais e plasmando as súas características estruturais básicas.

S CCEC

VO.B3.3.2. Idea e elabora alternativas á representación dun obxecto ou dunha peza escultórica sinxela, que evidencien a comprensión dos distintos graos de iconicidade das representacións tridimensionais.

S CAA

h i m n p

B3.8. Comunicación das obras tridimensionais:mensaxe.

6 sesións

B3.4. Crear configuracións tridimensionais

dotadas de significado nas que se estableza unha relación coherente entre a imaxe e o seu contido.

VO.B3.4.1. Utiliza os medios expresivos, as técnicas e os materiais en función do significado e os aspectos comunicativos de cada obra.

S CCEC

a b f h n p

B3.9. Disciplinas de creación tridimensional artística: escultura, instalacións, arte de acción, ilustración tridimensional, "paper cut", etc.

B3.10. Disciplinas de creación tridimensional funcional: deseño de obxectos, deseño de moda, xoiaría, deseño de espazos, etc.

B3.11. Produción industrial e artesanal de pezas tridimensionais.

B3.12. Produción artesanal tradicional e modernización das formas na creación contemporánea.

B3.13. Produción artesanal e deseño de produtos en Galicia. A cerámica de Sargadelos.

6 sesións

B3.5. Desenvolver unha actitude reflexiva crítica e creativa en relación coas cuestións formais e conceptuais da cultura visual da sociedade da que forma parte.

VO.B3.5.1. Emite xuízos de valor argumentados respecto da produción tridimensional propia e allea con base nos seus coñecementos sobre a materia, o contorno, o seu gusto persoal e a súa sensibilidade.

S CCL CSC



BLOQUE 4. O volume no proceso de deseño

Obx. Contidos Temp Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe

b d f g h i l m n p

B4.1. Proxecto. Fases e metodoloxía de traballo desde a ideación á obra final.

B4.2. Características técnicas dos produtos segundo o seu uso e a súa intencionalidade estética.

B4.3. Compilación e tratamento da información necesaria para planificar un proxecto e levar a termo unha peza tridimensional.

B4.4. Información gráfica necesaria para plasmar un proxecto en dúas e tres dimensións: bosquexo, planos, maquetas.

B4.5. Presentación de creacións tridimensionais propias e alleas, acompañadas de información gráfica e técnica. Exposición e defensa de proxectos.

B4.6. Comunicación de ideas en dúas e tres dimensións.

12 sesións

B4.1. Valorar a metodoloxía xeral de proxectación, identificando e relacionando os elementos que interveñen na configuración formal dos obxectos e na súa funcionalidade, para resolver problemas de configuración espacial de obxectos tridimensionais de forma creativa, lóxica e racional, adecuando os materiais á súa función estética e práctica.

VO.B4.1.1. Desenvolve proxectos escultóricos sinxelos en función de condicionantes e dos requisitos específicos previamente determinados, utilizando a metodoloxía xeral de proxectación.

S CD CSIEE

VO.B4.1.2. Determina as características técnicas segundo o tipo de produto e as súas intencións expresivas funcionais e comunicativas.

S CMCCT

VO.B4.1.3. Compila e analiza información relacionada con distintos aspectos do proxecto que se vaia desenvolver, para realizar propostas creativas e realizables, achegando solucións diversas e creativas ante un problema de deseño tridimensional, potenciando o desenvolvemento do pensamento diverxente.

S CD CAA CSIEE

VO.B4.1.4. Planifica o proceso de realización desde a primeira fase de ideación ata a elaboración da obra final.

S CSIEE CSC

VO.B4.1.5. Debuxa ou interpreta a información gráfica, tendo en conta as características e os parámetros técnicos e estéticos do produto, para o seu posterior desenvolvemento.

S CMCCT



VO.B4.1.6. Desenvolve bosquexos, maquetas ou modelos de proba para visualizar a peza tridimensional e valorar a viabilidade da súa execución.

S CAA

VO.B4.1.7. Realiza a peza definitiva e presenta o proxecto básico, incorporando a información gráfica e técnica.

S CD CCEC

VO.B4.1.8. Expón e presenta con corrección os proxectos, argumentándoos e defendéndoos con base nos seus aspectos formais, funcionais, estéticos e comunicativos.

S CCL CD CSIEE

a b c h i l m

n

B4.7. Proceso de traballo. Traballo en equipo para a produción de obras tridimensionais

6 sesións

B4.2. Colaborar na realización de proxectos plásticos en grupo, valorando o traballo en equipo como unha fonte de riqueza na creación artística.

VO.B4.2.1. Planifica o traballo, coordínase, participa activamente, e respecta e valora as realizacións do resto de integrantes do grupo nun traballo de equipo.

S CSC



4.- METODOLOXÍA

A área de volume é basicamente procedemental, polo que a súa didáctica básica consistirá na realización de todos aqueles

exercicios propostos, estando implícito, na execución dos mesmos, a aprendizaxe; sempre contando co interese e motivación por

parte dos alumnos. O papel do profesor será ir atendendo os problemas técnicos e de destreza que xurdan, así como seguir a

evolución do traballo para atender calquera tipo de conflito, ben sexa formal ou de contido. Non obstante, para complementar a

formación do alumno, a súa capacidade de análises e crítica, realizaranse tamén exposicións teóricas introdutorias ou

conclusivas a cada un dos exercicios, así como sesións de análises de imaxes escultóricas ou volumétricas noutros ámbitos da

creación. Nestas sesións procurarase fomentar a participación do alumnado para favorecer o debate, e en consecuencia a

reflexión dos alumnos. Tales reflexións así como as fases previas a cada un dos proxectos propostos (bosquexos,

documentación, reflexións escritas, memoria final etc …) quedarán rexistradas no denominado “caderno de Bitácora”. Ademais

dos traballos prácticos, tódolos alumnos deberán facer unha exposición en clase para dar a coñecer, aos seus compañeiros, as

claves de algún movemento no campo da escultura, o ben a obra de algún escultor da súa elección.

No seu desenvolvemento, os contidos propostos aplicaranse de maneira moi interrelacionada, revisando estes ciclicamente

durante o curso para amplialos e complementalos co vístoo con anterioridade. Dáse por feito que a maioría dos alumnos posúen

pouca experiencia na materia, aínda así procurarase atender ao nivel de coñecementos previos que cada alumno posúa.

Materiais e recursos

Para levar a cabo a didáctica da materia, cóntase cun aula específica con mesas altas de traballo, cabaletes, estantes de

almacenaxe de materiais e traballos, contedores de barro e escaiola, lavabos, armario de ferramentas, algunha máquina de

traballo, modelos de escaiola, etc. Aínda sendo a dotación do aula manifestamente mellorable, a principal dificultade está na falta

de espazo e as poucas condicións que este reúne para o traballo desta materia: falta de luz, escaseza de espazo, acceso

complicado …

Ademais do taller, esporadicamente requirirase dalgunha aula para o visionado de imaxes ou para desenvolver algunha clase

teórica



61*

62* 5.- AVALIACIÓN

5.1 Procedementos e instrumentos de avaliación

Para a valoración do nivel que acadan os alumnos respecto aos obxectivos xerais previstos para o curso, e cun carácter

eminentemente formativo seguiranse os seguintes procedementos:

- Avaliación inicial. Preténdese detectar o nivel de coñecementos previos que posúen os alumnos, así como os seus xuros e

expectativas. Con iso preténdese axustar e planificar a programación á realidade do aula e que os alumnos adquiran unha

aprendizaxe significativo.

- Seguimento do traballo persoal de cada alumno. O que se pretende é poder detectar os posibles problemas, dúbidas e dificultades

no momento en que aparezan, buscando, en cada caso, a mellor forma de solventalas. Neste sentido, terase en conta non só o nivel

de coñecementos e destrezas que acada cada alumno, senón a súa actitude e grao de interese, así como a súa evolución ao longo

do curso. Dado o carácter procedemental que a área posúe, o mecanismo máis importante para avaliar o proceso de ensino

aprendizaxe será este seguimento dos traballos propostos onde valorarase tanto o proceso como o resultado destes recolléndose

todos os datos que sexan oportunos para unha correcta valoración (interese, conceptos, técnica e destreza, expresión, …) A

avaliación complementarase coa calificación do Caderno de Bitácora e máis a exposición feita en clase

- Poderase realizar algunha proba específica (análises, exercicios, traballos teóricos, …) que axuden a afianzar os contidos e

permitan comprobar o nivel de consecución dos obxectivos previstos



5.2 Procedementos e criterios de cualificación

- É obrigatorio que tódolos traballos sexan realizados en su maior parte na clase. De non ser así, a nota verase diminuída nun

porcentaxe proporcional o traballo desenvolvido, pudendo declararse o exercicio como non válido. Se fose o caso, o alumno terá que

facer obrigatoriamente unha proposta alternativa

63* - A realización de todos os traballos e o seu seguimento no aula, será imprescindible para aprobar

- O retraso inxustificado, na entrega dos traballos, será penalizado cun máximo de 5 pto, sempre que esta circunstancia, no impida o aprobado do traballo en cuestión

- Na cualificación de cada exercicio terase en conta tanto os resultados acadados como o traballo e o proceso seguido.

- Cada un dos exercicios terá un valor diferente en función da súa importancia, da súa dificultade e do tempo empregado; o alumno

saberá estas circunstancias no inicio de cada traballo.

- A avaliación sumativa por trimestre será a media ponderada da nota de cada un dos traballos, -pódense incluir exercicios ou

exames-. O Caderno de Bitácora, será caificado con unha valoración máxima de 1 pto. (Aspectos actitudinais como: traballos

voluntarios, intervencións o aportacións na clase, interese e motivación, valoraranse a maiores, con un incremento de ata un 10% da

nota)

Ademais do dito anteriormente, no 1º trimestre o alumno deberá superar cun 5 una proba obxectiva na que terá que representar en

croquis un volume en sistema axonométrico e nas súas proxeccións diédricas. De non ter acadado o aprobado no exame, o alumno

terá que superar a proba, nas recuperacións correspondentes-

- Darase oportunidades, mediante a repetición de traballos ou mediante traballos altenativos, para que a nota da cada trimestre poda

recuperarse ou mellorarse



- Na nota final do curso, na avaliación ordinaria,será a media aritmética das calificacións obtidas en cada trimestre. Ademais do dito

anteriormente, valorarase a evolución positiva ata un 10% da nota final; este incremento na calificación, se aplicará unha vez

aplicados os criterios sinalados con anterioridade.

- De non poder aplicarse os procedementos e criterios establecidos (absentismo, no realización das tarefas, ...) darase

oportunidade ao alumno/a a superar a materia mediante unha proba obxectiva semellante a deseñada na avaliación extraordinaria de

setembro

Proba extraordinaria de setembro

- Para a avaliación extraordinaria de setembro, realizarase unha proba teórico-práctica a modo de exame dos contidos traballados

no curso.

Serán de aplicación os contidos mínimos esixibles nas dúas convocatorias: ordinaria de xuño e extraordinaria de setembro



6.- Contidos mínimos esixibles

1- Aplicar diferentes medios de representación espacial para a planificación ou comunicación dun proxecto escultórico persoal

2- Empregar as técnicas elementais de modelado en relevo ou vulto redondo en pezas sinxelas e baleirar a molde perdido en

escaiola os resultados

3- Analizar os aspectos formais que definen unha forma tridimensional. Realizar exercicios de sínteses e interpretación persoal

4- Experimentar as posibilidades expresivas de diferentes materiais escultóricos, poñendo en práctica os recursos que ofrece as

diferentes técnicas e as diferentes opcións de sintaxes

5- Elaborar creacións escultóricas onde persígase elaborar un discurso persoal, establecendo unha relación estreita entre forma

e contido. Realizar un exercicio de análises e autocrítica dos resultados obtidos

6- Recoñecer e aplicar as posibilidades expresivas dos diferentes acabados dunha peza; decisións de estilo, tratamentos

superficiais, pátinas …

7- Valorar e aplicar algúns dos conceptos anteriores ao ámbito do Deseño

8- Valorar criticamente e no seu contexto, pezas escultóricas de diferentes estilos e tendencias eliminando prexuízos e ideas

preconcibidas,

9- Analizar obxectos e espazos, observando aspectos como estética, estilo, materiais, funcionalidade …



7.- ATENCIÓN A PENDENTES

Será de aplicación de igual modo os contidos mínimos esixibles. A entrega dos traballos propostos será obrigatoria. Diferenciarase

dúas situacións:

a) Para os alumnos que poidan asistir regularmente a lo menos dúas das catro horas semanais a clase, realizarase unha adaptación

da materia tratada e dos traballos realizados, pudendo complementar estes con algún traballo teórico proposto.


b) Os alumnos que non poidan asistir a clase (ou alumnos da situación “a” que non acadaran os obxectivos previstos), e dado o

carácter eminentemente procedimental da materia de volume, deberán alternar a realización de traballos teóricos coa realización

dalgúns traballos prácticos. Ao final do proceso, o alumno realizará un exame teórico cos contidos do curso e un exame práctico de

dúas horas de duración onde o alumno deberá facer unha interpretación académica en arxila dun modelo proposto.



Técnicas de Expresión Gráfico-Plástica 2º BAC



Deseño 2º BAC



PROGRAMACIÓN DESEÑO 2º DE BACH.



1.- INTRODUCCIÓN

64* Na sociedade actual, o mundo do deseño, en todos os seus aspectos, tanto o deseño gráfico, como o tridimensional ou o de

interiores, adquire unha gran importancia.Temos que crear cidadáns que saiban expresarse e comunicarse nunha sociedade competitiva, ao

tempo que libre e creativa.Para iso, partindo do coñecemento e desenvolvemento do Deseño a partir dos seus comezos, na nosa era industrial,

e unidos ao cumprimento dos dous conceptos básicos de todo deseño, funcionalidade e estética, esta materia deberá dotar ao alumno dos

fundamentos básicos e necesarios cos que poida acceder a profesións totalmente actuais e de amplo desenvolvemento de futuro.

65* É unha materia fundamentalmente práctica e experimental. Sen pretender formar especialistas, si busca proporcionar ao alumno

uns coñecementos fundamentais e xerais no ámbito do Deseño, facendo referencia a dous conxuntos básicos: Deseño no plano, ao que

chamará gráfico, e Deseño no espazo, que integrará nesta estremeira o Deseño de obxectos e o Deseño de interiores.Hai que comprender os

principios da percepción e as leis básicas de psicoloxía da forma, para poder aplicalas nos campos do deseño. Deberase potenciar a

creatividade a través de formulacións de busca de solucións aos deseños. Iniciarase a aplicación dos coñecementos no uso dos medios

informáticos relacionados co deseño asistido por ordenador.

Para rematar, a materia Deseño facilita o desenvolvemento da competencia de conciencia e expresións culturais, da competencia

dixital, tan necesaria para realizar calquera tipo de deseño, así como as competencias de aprender a aprender e de sentido da iniciativa e

espírito emprendedor. Cando se toman decisións e se panifica o proceso de elaboración dun produto non se pode esquecer a finalidade



comunicativa que poden ter moitas obras. Finalmente, de forma máis puntual, trabállase coa competencia matemática e coas

competencias básicas en ciencia e tecnoloxía.

2.- OBXECTIVOS DE ÁREA

1. Adquirir un concepto claro e actual do que é o deseño, os seus diferentes ámbitos, así como os diversos factores que o

determinan

2. Valorar a importancia de seguir un proceso creativo lóxico na creación dun deseño onde se conxuguen razón e intuición cun

sentido autocrítico

3. Fomentar no alumno a capacidade de investigación e imaxinación que lle permitan atopar solucións funcionais e estéticas óptimas

aos diferentes problemas de deseño

4. Fomentar a capacidade de observación da contorna que lle permitan poder analizar, interpretar e se é o caso intervir ou modif icar

as solucións aos problemas de deseño existentes

5. Adquirir unha visión do deseño ao longo da historia coas súas implicacións no pensamento, a sociedade e a arte do seu tempo

6. Dominar os diferentes elementos grafico-plásticos para a creación dun deseño gráfico

7. Utilizar cun nivel suficiente de destreza as diferentes técnicas de expresión para poder realizar deseños diferentes, segundo a

intención requirida

8. Dominar suficientemente os diferentes sistemas de representación, de tal modo que permítanlles representar no plano diferentes

propostas de deseño tridimensional

9. Desenvolver a capacidade de traballar en equipo, valorando e criticando razoadamente as achegas dos demais



66*

67* 3.- TABLAS DE CONTIDOS, ESTANDARES DE APRENDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E

INDICADORES DE LOGRO

68* Os contidos da materia estrutúranse en cinco bloques que agrupan contidos e procedementos; malia iso o seu desenvolvemento

non debe entenderse de xeito secuencial.

Primeiro bloque estuda o devir histórico nos principais ámbitos do deseño, e debe contribuír a que o alumnado comprenda que a

actividade de deseñar sempre está condicionada polo ámbito natural, social e cultural en que se desenvolva.

Segundo bloque está dedicado á análise e ao estudo dos elementos de configuración específicos para o deseño de mensaxes,

obxectos ou espazos en función das súas dimensións formais, estéticas, comunicativas e simbólicas.

Terceiro bloque incide na importancia da metodoloxía proxectual como unha valiosa e necesaria ferramenta que canalice a

creatividade, a fantasía e a inventiva á eficaz resolución de problemas de deseño.

Tanto o cuarto bloque como o quinto pretenden ser unha aproximación ao coñecemento e á práctica do deseño nos ámbitos da

comunicación gráfica, do deseño de obxectos e do deseño de espazos

Aclaracións para interpretar as tabras donde se estructura a programación:

D. Obxectivos xerais de bacharelato(Obx)

Refírense aos obxectivos xerais de bacharelato que figuran no currículo oficial.




a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos

valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a

corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.

b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito

crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e

discriminación sexistas e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por

calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.

d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como

medio de desenvolvemento persoal.

e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.


g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.

h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da

súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.

i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.

l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma

crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao

medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.



m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e

sentido crítico.

n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.

ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables.

E. Indicadores de logro



Deficiente. D.

3. Alcanza o estándar de aprendizaxe pero de forma insegura ou sen continuidade no tempo. Explica literalmente o aprendido con unha

comprensión xusta pero sen profundidade. Suficiente. S.

3. Alcanza o estándar de aprendizaxe con seguridade e de forma continuada no tempo, pero sen relacionalo aínda con outros conceptos

ou con outras accións xa coñecidas. É capaz de explicar as aprendizaxes realizadas con vocabulario propio. Ben. B.


innovacións. Notable. N.


Sobresaliente. Sb



F. Competencias LOMCE

Comunicación Lingüística (CL)

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT)

Competencia Dixital (CD)

Aprender a aprender (AA)

Competencias sociais e cívicas (SC)

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (IE)

Conciencia e expresións culturais (CEC)

BLOQUE 1. O DEVIR HISTÓRICO e ÁMBITOS DO DESEÑO

Obx. Contidos Temp. Criterios de Avaliación Estándares de aprendizaxe Grado

mínimo de logro

Compe- tencias

b

d

g

h

n

- B1.1. Concepto de deseño: definición, orixes e tendencias.

- B1.2. Historia do deseño. Da artesanía á industria: a Revolución Industrial. Principais períodos e escolas de deseño en diferentes ámbitos. Figuras máis salientables.

- B1.3. Funcións do deseño. Deseño e comunicación social. Influencia do deseño na ética e na estética contemporáneas.

8 sesións

B1.1. Coñecer e describir as características fundamentais dos movementos históricos e das correntes e escolas máis salientables na historia do deseño, recoñecer as achegas do deseño en diferentes ámbitos e valorar a repercusión que tivo nas actitudes éticas, estéticas e sociais na cultura contemporánea.

DEB1.1.1. Coñece e describe as características fundamentais das principais correntes e escolas da historia do deseño.

S CCL

DEB1.1.2. Analiza imaxes relacionadas co deseño, identifica o ámbito ao que pertencen e relaciónaas coa súa corrente, a súa escola ou o seu período.

S CCEC

CSC



DEB1.1.3. Analiza imaxes de produtos de deseño e de obras de arte, e explica razoadamente as principais semellanzas e diferenzas entre estes dous ámbitos, utilizando con propiedade a terminoloxía específica da materia.

S CAA

b

d

g

h

l

n

B1.4. Deseño publicitario e hábitos de consumo.

B1.5. Deseño sustentable: ecoloxía e ambiente.

B1.6. Principais campos de aplicación do deseño: gráfico, de interiores, de moda e de produtos.

B1.7. Deseño e arte. Diferenzas e similitudes entre o obxecto artístico e o obxecto de deseño.

- B1.8. Proceso do deseño: deseño e creatividade. Desde a preparación ata a elaboración do produto deseñado.

6 sesións

B1.2. Comprender que a actividade de deseñar sempre está condicionada polo contorno natural, social e cultural, e polos aspectos funcionais, simbólicos, estéticos e comunicativos aos que se lles queira dar resposta.

DEB1.2.1. Comprende, valora e explica de maneira argumentada a incidencia que ten o deseño na formación de actitudes éticas, estéticas e sociais e nos hábitos de consumo.

S CCL

BLOQUE 2. ELEMENTOS DE CONFIGURACIÓN FORMAL


mínimo de logro

Compe- tencias

b

d

g

h

n

B2.1.Teoría da percepción visual. Proceso da percepción visual. Leis da Gestalt.

2 sesións

B2.1. Identificar os elementos que forman a estrutura da linguaxe visual.

-DEB2.1.1. Identifica os principais elementos da linguaxe visual presentes en obxectos de deseño ou do contexto cotián.

S - CMCCT



b

d

g

h

m

n

B2.2. Elementos básicos da linguaxe visual: punto, liña, plano, cor, forma e textura. Aplicación ao deseño.

B2.3. Linguaxe visual: creación de mensaxes visuais.

4 sesións

B2.2. Utilizar os elementos básicos da linguaxe visual na realización de composicións creativas que evidencien a comprensión e a aplicación dos fundamentos compositivos.

DEB2.2.1. Realiza composicións gráficas, seleccionando e utilizando equilibradamente os principais elementos da linguaxe visual.

S CD

DEB2.2.2. Analiza imaxes ou produtos de deseño, recoñecendo e diferenciando os seus aspectos funcionais estéticos e simbólicos.

S CD

b

d

g

h

m

n

B2.4. Sintaxe visual. Sistemas de ordenación: estrutura e composición. Recursos na organización da forma e o espazo, e a súa aplicación ao deseño: repetición, ordenación e composición modular, simetría, dinamismo, deconstrución, etc.

B2.5. Cor: modelos, gamas, interacción e harmonía. Espazos de cor.

4 sesións

B2.3. Aplicar as teorías perceptivas e os

recursos da linguaxe visual á realización de

produtos concretos de deseño.

DEB2.3.1. Aplica as teorías perceptivas e os recursos da linguaxe visual á realización de propostas de deseño en diferentes ámbitos.

S CCEC

DEB2.3.2. Utiliza a cor atendendo ás súas calidades funcionais, estéticas e simbólicas, e á súa adecuación a propostas específicas de deseño.

S CCEC

b

d

g

m

n

B2.6. Deseño e función. Relación entre forma e función. Análise da dimensión pragmática, simbólica e estética do deseño.

4 sesións

B2.4. Diferenciar os aspectos formais, funcionais, estéticos e comunicativos de obxectos de referencia dos distintos ámbitos do deseño.

DEB2.4.1. Modifica os aspectos comunicativos dunha peza de deseño, ideando alternativas compositivas e reelaborándoa con diferentes técnicas, materiais, formatos e acabamentos.

S CD

DEB2.4.2. Descompón en unidades elementais unha obra de deseño gráfico complexa e reorganízaas elaborando novas composicións plasticamente expresivas, equilibradas e orixinais.

S CCEC



BLOQUE 3. TEORÍA E METODOLOXÍA DE DESEÑO


mínimo de logro

Compe- tencias

b

d

g

n

-B3.1. Introdución á teoría do deseño: definición de teoría, metodoloxía, investigación e proxecto

2 sesións

-B3.1. Valorar a importancia da metodoloxía como ferramenta para a formulación, o desenvolvemento, a realización e a comunicación acertados do proxecto de deseño.

DEB3.1.1. Coñece e aplica a metodoloxía proxectual básica.

S - CCL

b

d

g

h

m

n

B3.2. Fases do proceso do deseño: formulación e estruturación (suxeito, obxecto, método e finalidade), elaboración e selección de propostas, e presentación do proxecto.

12

sesións

B3.2. Resolver problemas de deseño de xeito creativo, lóxico e racional, adecuando os materiais e os procedementos á súa función estética, práctica e comunicativa.

DEB3.2.1. Desenvolve proxectos sinxelos que dean resposta a propostas específicas de deseño previamente establecidas.

S - CSIEE

b

d

g

h

m

n

B3.3. Fundamentos de investigación no proceso do deseño: compilación de información e análise de datos.

8 sesións

B3.3. Compilar e analizar información relacionada cos aspectos do proxecto que se vaia desenvolver, para realizar propostas creativas e realizables ante un problema de deseño.

DEB3.3.1. Determina as características técnicas e as intencións expresivas e comunicativas de diferentes obxectos de deseño.

S CSC

DEB3.3.2. Recolle información, analiza os datos obtidos e realiza propostas creativas.

S CAA



b

d

g

h

m

n

B3.4. Planificación do proceso de execución: propósito, necesidades, estilo, orzamento, tempo de execución, etc.

6 sesións

B3.4. Achegar solucións diversas e creativas ante un problema de deseño, potenciando o desenvolvemento do pensamento diverxente.

DEB3.4.1. Planifica o proceso de realización desde a fase de ideación ata a elaboración final da obra.

S CMCCT

DEB3.4.2. Debuxa ou interpreta a información gráfica, tendo en conta as características e os parámetros técnicos e estéticos do produto para o seu posterior desenvolvemento.

S CMCCT

b

d

g

h

m

n

B3.5. Materiais técnicos e procedementos para a realización de esquemas e bosquexos gráficos.

6 sesións

B3.5. Coñecer e aplicar técnicas básicas de realización de esquemas e bosquexos, presentar con corrección os proxectos e argumentalos con base nos seus aspectos formais, funcionais, estéticos e comunicativos.

DEB3.5.1. Realiza esquemas e bosquexos para visualizar a peza e valorar a súa adecuación aos obxectivos propostos.

S CAA

DEB3.5.2. Materializa a proposta de deseño e presenta e defende o proxecto realizado, desenvolvendo a capacidade de argumentación e a autocrítica.

S CSIEE

DEB3.5.3. Planifica o traballo, coordínase, participa activamente, e respecta e valora as realizacións do resto dos integrantes do grupo nun traballo de equipo.

S CSC



BLOQUE 4. DESEÑO GRÁFICO


mínimo de logro

Compe- tencias

b

d

g

h

m

n

B4.1. Funcións comunicativas do deseño gráfico: identidade, información e persuasión.

B4.2. Ámbitos de aplicación do deseño gráfico.

B4.3. Deseño gráfico e sinalización. Sinalética. Principais factores condicionantes, pautas e elementos na elaboración de sinais.

B4.4. Aplicacións.

10 sesións

B4.1. Explorar con iniciativa as posibilidades plásticas e expresivas da linguaxe gráfica e utilizalas de xeito creativo na ideación e na realización de obra orixinal de deseño gráfico, e analizar desde o punto de vista formal e comunicativo produtos de deseño gráfico, identificando os recursos gráficos, comunicativos e estéticos empregados.

DEB4.1.1. Realiza proxectos sinxelos nalgún dos campos propios do deseño gráfico como a sinalización, a edición, a identidade, a embalaxe ou a publicidade.

S CCEC

DEB4.1.2. Examina obxectos de deseño e determina a súa idoneidade en función das súas características técnicas, comunicativas e estéticas.

S CCEC

b

d

g

h

m

n

B4.5. Tipografía: carácter tipográfico. Elementos tipográficos. Lexibilidade. Clasificación dos tipos. Principais familias tipográficas.

8

sesións

B4.2. Identificar as principais familias tipográficas e recoñecer as pautas básicas de lexibilidade, estrutura, espazamento e composición.

DEB4.2.1. Identifica as principais familias tipográficas e recoñece as nocións elementais de lexibilidade, estrutura, espaciado e composición

S CCEC

DEB4.2.2. Utiliza de xeito adecuado a tipografía seguindo criterios acertados na súa elección e na súa composición.

S CCEC

b

d

g

h

m

n

B4.7. Deseño publicitario. Fundamentos e funcións da publicidade. Elementos da linguaxe publicitaria.

6

sesións

B4.3. Realizar proxectos elementais de deseño gráfico identificando o problema, achegando solucións creativas e seleccionando a metodoloxía e os materiais adecuados para a súa materialización.

DEB4.3.1. Resolve problemas sinxelos de deseño gráfico utilizando os métodos, as ferramentas e as técnicas de representación adecuadas.

S CMCCT

b

d

g

B4.8. A función comunicativa da imaxe e a súa relación cos ámbitos do deseño.

4

sesións

B4.4. Desenvolver unha actitude reflexiva e creativa en relación coas cuestións formais e conceptuais da cultura visual da sociedade da que forma parte.

DEB4.4.1. Relaciona o grao de iconicidade de imaxes gráficas coas súas funcións comunicativas.

S CAA



h

n

DEB4.4.2. Emite xuízos de valor argumentados respecto á produción gráfica propia e allea con base nos seus coñecementos sobre a materia, o seu gusto persoal e a súa sensibilidade.

S CSIEE

b

d

g

h

m

n

B4.9. Programas informáticos de Ilustración e deseño: programas de deseño vectorial e programas de maquetaxe.

4

sesións

B4.5. Iniciarse na utilización de programas informáticos de ilustración e deseño aplicándoos a diferentes propostas de deseño.

-DEB4.5.1. Utiliza con solvencia os recursos informáticos idóneos e aplícaos á resolución de propostas específicas de deseño gráfico.

S CD

BLOQUE 5. DESEÑO DE PRODUTO E DO ESPAZO


mínimo de logro

Compe- tencias

b

d

g

h

n

B5.1. Nocións básicas de deseño de obxectos.

4 sesións

B5.1. Analizar os aspectos formais, estruturais, semánticos e funcionais de obxectos de deseño, que poden ser naturais, artificiais, de uso cotián ou propios do deseño.

DEB5.1.1. Analiza obxectos de deseño e determina a súa idoneidade, realizando en cada caso un estudo da súa dimensión pragmática, simbólica e estética.

S CAA

DEB5.1.2. Determina as características formais e técnicas de obxectos de deseño atendendo ao tipo de produto e ás súas intencións funcionais e comunicativas.

S CCEC



b

d

g

h

m

n

B5.2. Proceso creativo no deseño de obxectos e espazos: estudo previo, planificación, bosquexos, representación gráfica, modelo ou maqueta.

B5.3. Técnicas e materiais de representación gráfica.

10

sesións

B5.2. Desenvolver un proxecto sinxelo de deseño industrial, seguindo unha metodoloxía idónea e seleccionando as técnicas de realización apropiadas.

DEB5.2.1. Desenvolve proxectos sinxelos de deseño de produtos en función de condicionantes e requisitos específicos previamente determinados.

S CSIEE

DEB5.2.2. Interpreta a información gráfica achegada en supostos prácticos de deseño de obxectos e do espazo.

S CCEC

DEB5.2.3. Utiliza adecuadamente os materiais e as técnicas de representación gráfica.

S CD

b

d

g

h

m

n

B5.4. Deseño do espazo habitable. Organización do espazo: condicionantes físicos, técnicos, funcionais e psicosociais.

B5.5. Distribución e circulación.

B5.6. Principais materiais, instalacións e elementos construtivos empregados no deseño de interiores: características técnicas, estéticas e construtivas.

B5.7. Iluminación.

8

sesións

B5.3. Realizar un proxecto elemental de espazo habitable, seguindo unha metodoloxía idónea e seleccionando as técnicas de realización apropiadas.

DEB5.3.1. Realiza esquemas e esbozos para visualizar e valorar a adecuación do traballo aos obxectivos propostos.

S CCEC

DEB5.3.2. En propostas de traballo en equipo, participa activamente na planificación e na coordinación do traballo e respecta e valora as realizacións e as achegas do resto de integrantes do grupo.

S CSC

DEB5.3.3. Propón solucións viables de habitabilidade, distribución e circulación no espazo en supostos sinxelos de deseño de interiores.

S CSC

DEB5.3.4. Valora a metodoloxía proxectual, recoñece os factores que interveñen nela e aplícaa á resolución de supostos prácticos.

S CSIEE

b

d

g

h

n

B5.8. Funcións, morfoloxía, e tipoloxía dos obxectos. Relación entre obxecto e usuario/a.

B5.9. Conceptos básicos de ergonomía, antropometría e biónica e a súa aplicación ao deseño de produtos e interiores.

4

sesións

B5.4. Valorar a importancia do coñecemento e da aplicación dos fundamentos ergonómicos e antropométricos, nos procesos de deseño, entendendo que son ferramentas imprescindibles para mellorar o uso dun obxecto ou dun espazo e adecualos ás medidas, á morfoloxía e ao benestar humanos.

DEB5.4.1. Coñece as nocións básicas de ergonomía e antropometría, e aplícaas en supostos prácticos sinxelos de deseño de obxectos e do espazo.

S CMCCT



69* 4.-METODOLOXÍA, MATERIAIS e RECURSOS DIDÁCTICOS

70*

71* A mecánica ordinaria das clases consistirá na explicación teórica dos diversos contidos por parte do profesor compaxinándoa coa

realización de exercicios prácticos por parte do alumno, así como realizar unha labor continua de análises tanto de exemplos variados de

imaxes e deseños reais, como dos traballos realizados polos alumnos

72* Para o desenvolvemento dos contidos procurarase partir dos previos que o alumno/a posúa, realizando un repaso a modo de

introdución para cada tema. Buscarase a interrelación de todos os temas entre si, e que o alumno comprenda a utilidade de cada un deles para a

súa aplicación práctica en traballos conclusivos e ao propio mundo do deseño.

73* Os traballos prácticos, constituirán a parte máis importante do desenvolvemento da materia, estando estreitamente relacionada cos

conceptos teóricos e a lectura e análises de imaxes. Con esta concepción procedemental da materia preténdese afianzar mellor os contidos e

desenvolver todas aquelas destrezas, técnicas e habilidades que son requiridas no rol do deseñador.

74* Como recursos materiais para impartir a didáctica da área utilizaranse os habituais como equipo informático con pantalla de

proxección e encerado. Así mesmo traballarase con diversos exemplos de deseños reais que se poidan conseguir; para iso animarase aos

alumnos para que fagan as súas achegas, fomentando así o interese pola asignatura e a súa motivación ao ver a utilidade práctica dos contidos

que se pretenden transmitir

75* O aula para desenvolver a disciplina, deberá contar con mesas grandes de debuxo, medios para a proxección de imaxes e pantalla de

proxección, lavabos para realizar certas técnicas pictóricas e lugar para almacenar traballos en proceso. Puntualmente pódese facer uso dun

aula de informática





76* 5.- AVALIACIÓN

77*

78* 5.1 Procedementos e Instrumentos de avaliación

79* Para a valoración do nivel que acadan os alumnos respecto aos obxectivos xerais previstos para o curso, e cun carácter

eminentemente formativo seguiranse os seguintes procedementos:

80* - Avaliación inicial. Preténdese detectar o nivel de coñecementos previos que posúen os alumnos, así como os seus xuros e expectativas. Con

iso preténdese axustar e planificar a programación á realidade do aula e que os alumnos adquiran unha aprendizaxe significativo.

81* - Seguimento da evolución persoal de cada alumno. O que se pretende é poder detectar as posibles dificultades de aprendizaxe no momento en

que aparezan, buscando, en cada caso, a mellor forma de solventalas. Neste sentido, terase en conta non só o nivel de coñecementos que acada

cada alumno, senón a súa actitude e grao de interese. Debido ao importante carácter procedemental que a área posúe, o mecanismo máis

importante para avaliar o proceso de ensino aprendizaxe será o seguimento dos traballos propostos onde valorarase tanto o proceso como o

resultado destes recolléndose todos os datos que sexan oportunos para unha correcta valoración (interese, comprensión, destrezas)

82* - Realización dalgunha proba específica (análises de imaxes, supostos de exercicios prácticos de deseño e traballos teóricos) que axuden a

comprobar o nivel de consecución dos obxectivos previstos

83*

5.2 Criterios de cualificación



- É obrigatorio que tódolos traballos sexan realizados en su maior parte na clase. De non ser así, a nota verase diminuída nun

porcentaxe proporcional o traballo desenvolvido, pudendo declararse o exercicio como non válido; se fose o caso, o alumno terá que

facer obrigatoriamente unha proposta alternativa

84* - A realización de todos os traballos e o seu seguimento no aula, será imprescindible para aprobar

- O retraso inxustificado, na entrega dos traballos, será penalizado cun máximo de 5 pto, sempre que esta circunstancia, no impida

o aprobado do traballo en cuestión

- Na cualificación de cada exercicio terase en conta tanto os resultados acadados como o traballo e o proceso seguido. A referencia a

seguir na valoración dos traballos será similar a la que se aplica nas Abau: bocetos 30% , adecuación da solución ao problema planteado

40% , técnicas gráficas e de representación empregadas 30%

- Cada un dos exercicios terá un valor diferente en función da súa importancia, da súa dificultade e do tempo empregado; o alumno

saberá estas circunstancias no inicio de cada traballo.

- A avaliación sumativa por trimestre será a media ponderada da nota de cada un dos traballos. No segundo e terceiro trimestre

engadirase un exame modelo das Abau, que suporá o 20% e 30% da nota respetivamente -. Aspectos actitudinais como: traballos

voluntarios, intervencións o aportacións na clase, interese e motivación, valoraranse a maiores, con un incremento de ata un 10% da

nota

- Darase oportunidades, mediante a repetición de traballos ou mediante traballos altenativos, para que a nota da cada trimestre poda

recuperarse ou mellorarse

- Na nota final do curso, na avaliación ordinaria,será a media aritmética das calificacións obtidas en cada trimestre. Ademais do dito

anteriormente, valorarase a evolución positiva ata un 10% da nota final; este incremento na calificación, se aplicará unha vez aplicados

os criterios sinalados con anterioridade.

- De non poder aplicarse os procedementos e criterios establecidos (absentismo, no realización das tarefas, ...) darase oportunidade

ao alumno/a a superar a materia mediante unha proba obxectiva semellante a deseñada na avaliación extraordinaria de setembro



Proba extraordinaria de setembro

- Para a avaliación extraordinaria de setembro, realizarase unha proba teórico-práctica a modo de exame dos contidos traballados no

curso.

Serán de aplicación os contidos mínimos esixibles nas dúas convocatorias: ordinaria de xuño e extraordinaria de setembro

Serán de aplicación os contidos mínimos esixibles nas dúas convocatorias: ordinaria de xuño e extraordinaria de setembro así como no

caso da perda do dereito a avaliación continua

6.- Contidos mínimos esixibles:

1. Utilizar axeitadamente os elementos expresivos fundamentais que compoñen o deseño bi ou tridimensional: Forma, cor, luz,

textura, escala, composición …

2. Seleccionar e aplicar de maneira axeitada as técnicas grafico-plásticas máis apropiadas para a execución dun deseño

concreto

3. Aplicar as solucións que a Xeometría ofrece para resolver un problema de deseño gráfico



4. Coñecer e seleccionar as familias tipográficas principais, ou se é o caso modificar ou crear novas tipografías, para ser

utilizadas de maneira correcta en diferentes casos prácticos

5. Representar un obxecto ou un espazo deseñado tanto en proxeccións diédricas como axonométricas.

6. Aplicar as distintas fases do proceso de realización dun deseño a calquera proposta de deseño. Analizar criticamente os

resultados obtidos

7. Analizar nun deseño a eficacia dos elementos visuais e técnicas empregadas. Interpretar a súa significación. Valorar

criticamente a súa eficacia en relación á súa finalidade

8. Recoñecer os signos estilísticos que caracterizan un deseño e contextualizalo nunha tendencia de deseño dentro dunha

época histórica determinada



Deseño 3D 2º BAC

Materia de Libre Configuración para 2º de Bacharelato LOMCE, a contida na definición de Itinerarios do IES

Concepción Arenal de Ferrol.

1. Antedecedentes

O Decreto 86/2005 polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia,

incopora, en liña coa Recomendación 2006/962/EC, do 18 de decembro de 2006, do Parlamento Europeo e do Consello, sobre as competencias

clave para a aprendizaxe permanente, a clasificación e denominación das definidas pola Unión Europea, a saber:



1º Comunicación lingüística (CCL).

2º Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

3º Competencia dixital (CD).

4º Aprender a aprender (CAA).

5º Competencias sociais e cívicas (CSC).

6º Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

7º Conciencia e expresións culturais (CCEC).

Considérase que «as competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e desenvolvemento persoal, así como

para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego».

Este decreto baséase na potenciación da aprendizaxe por competencias, inte-gradas nos elementos curriculares para propiciar unha renovación na práctica docente e no proceso de ensino e aprendizaxe. Propóñense novos enfoques na aprendizaxe e na avaliación, que van supoñer un importante cambio nas tarefas que teñen que resolver os alumnos e as alumnas, e propostas metodolóxicas innovadoras. Unha competencia supón a combinación de habilidades prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, emocións e outros compoñentes sociais e de comportamento que se mobilizan conxuntamente para lograr unha acción eficaz. Xa que logo, as competencias considéranse como coñecemento na práctica, un coñecemento adquirido a través da participación activa en prácticas sociais que, como tales, se poden desenvolver tanto no contexto educativo formal, a través do currículo, coma nos contextos educativos non formais e informais; conceptualízanse como «un saber facer» que se aplica a unha diversidade de contextos académicos, sociais e profesionais. A aprendizaxe baseada en competencias caracterízase pola súa transversalidade, o seu dinamismo e o seu carácter integral. O proceso de ensino e aprendizaxe competencial debe abordarse desde todas as materias de coñecemento e por parte das diversas instancias que



conforman a comunidade educativa, tanto nos ámbitos formais coma nos non formais e informais; o seu dinamismo reflíctese en que as competencias non se adquiren nun determinado momento e permanecen inalterables, senón que implican un proceso de desenvolvemento mediante o cal os individuos van adquirindo maiores niveis de desempeño no seu uso. Para lograr este proceso de cambio curricular é preciso favorecer unha visión interdisciplinaria e, de xeito especial, posibilitarlle unha maior autonomía

á función docente, de forma que permita satisfacer as demandas dunha maior personalización da educación. O rol do persoal docente é fundamental,

pois debe ser quen de deseñar tarefas ou situacións de aprendizaxe que posibiliten a resolución de problemas e a aplicación dos coñecementos

aprendidos, xa que os contidos están subordinados á acción.

Dentro do recoñecemento a estes principios de transformación de contidos e metodoloxías, debemos de contextualizar o papel do noso IES na

aportación formativa que as distintas modalidades de bacharelato (Ciencias, Humanidades-Ciencias Sociais e Artes) están a facer a un conxunto

considerable de xóvenes (uns 400 alumn@s de 1º e 2º BACH) que recollen nesta etapa formativa a “bagaxe” necesaria para afrontar procesos

educativos e/ou laborales posteriores; fundamentalmente estudos de grao universitario, ciclos formativos de grao superior e actividade laboral.

Na nosa cidade, existe unha numerosa oferta de liñas de enxeñería industrial, enxeñería do deseño industrial e enxeñería naval, de ciclos de FP

relacionados coa metalurxia, coa electrónica e a electricidade, coa fabricación de mobles, coa construcción e as obras públicas, coa automoción, coa

xeración e aforro enerxético, coas artes gráficas, etc. Na próxima cidade de A Coruña temos a escolas técnicas superiores de Arquitectura e de

Camiños, e dentro da nosa Comunidade Autónoma, ademáis da facultade de Belas Artes de Pontevedra, dispoñemos dunha oferta de estudos

superiores de deseño nas modalidades de Deseño Gráfico, Deseño de Productos, Deseño de Interiores e Deseño de Moda, distribuidos entre as

cidades de A Coruña, Santiago, Lugo, Ourense, Pontevedra e Vigo, e un importante abano de ciclos superiores de FP das familias profesionais de

Artes Aplicadas a la Escultura, Artes Aplicadas ao Libro, Artes Aplicadas á Indumentaria, Artes Aplicadas ao Muro, Arte Floral, Cerámica Artística,

Esmaltes Artísticos, Joyería da Arte, Comunicación Gráfica e Audiovisual, Deseño Industrial, Deseño de Interiores, Téxtiles Artísticos e Vidro Artístico.

Tamén é moito de considerar que na nova configuración de materias no Bacharelato Artístico, coa traslación das Materias de Modalidade LOXSE, a

excepción da Cultura Audiovisual e o Deseño, ao bloque de materias específicas; cunha merma real de horas (de 8 a 6) e cunhas incompatibilidades

de elección entre materias básicas para un axeitado “atesouramento” curricular; (dase o caso de que non se pode compatibilizar o Debuxo Técnico



con o Debuxo Artístico e/ou con o Volume, en 1º curso, e aparece como moi improbable a posibilidade de elexir Debuxo Técnico II, para esta

modalidade, no 2º curso Bacharelato; elexílo conlevaría a renuncia ao Debuxo Artístico e/ou as Técnicas de Expresión Gráfico Plástica).

Os propósitos e feitos sinalados nos parragrafos anteriores, unidos á reiterada intención do Decreto curricular LOMCE de adquisición de

competencias

Art. 3 …/ 2º Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT). 3. Potenciarase o desenvolvemento da competencia de comunicación lingüística e da competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 4. Para unha adquisición eficaz das competencias e a súa integración efectiva no currículo, deberán deseñarse actividades de aprendizaxe integradas que permitan ao alumnado avanzar cara aos resultados de aprendizaxe en máis dunha competencia ao mesmo tempo. /… e de acadamento de obxectivos Art. 26 …/ i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida.

j) Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e a tecnoloxía no cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego. /…



Levannos, dende o Departamento de Debuxo e Artes Plásticas, a propoñer a implantación dunha materia de Libre Configuración, de acordo con o

sinalado no art. 31.6 do Decreto do currículo, que vimos sinalando

…/

6. No horario establecido como de libre configuración os centros docentes poderán optar por dedicalo ao afondamento e/ou reforzo dalgunha das

materias recollidas neste artigo, por establecer outra ou outras materias que determine o centro docente, segundo o seu proxecto educativo e logo de

autorización da consellería con competencias en materia de educación, ou por

Impartir algunha das materias de libre configuración autonómica elixibles polos centros docentes.

En todo caso, respectarase o tratamento análogo das linguas cooficiais e os criterios de equilibrio establecidos no Decreto 79/2010, do 20 de maio,

para o

plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia.

/…

En base ao señalado e por proposta de acordo Claustral aprobada posteriormente pola Dirección Territorial de Educación, establécese a oferta desta

materia, cunha carga horaria de 2 horas semanais, en 2º curso de bacharelato, e coa denominación de Deseño asistido 3D.



INTRODUCIÓN AO DESEÑO 3D ASISTIDO POR ORDENADOR

Para a que se plantexa o seguinte deseño curricular e programación:

2. XUSTIFICACIÓN

As razóns antes aludidas de dotar de competencias a este alumnado para achegarse en axeitadas condicións a Materias e Módulos dos Estudos

Técnicos Universitarios, das Escolas Superiores de Deseño e os Ciclos Superiores de FP, desenvolvidos totalmente dentro de entornos CAD 2D e 3D,

e a propia necesidade intríseca de acadar coñecemento e competencias sobre unha parte importante dos procesos industriais e artísticos de

producción, fan que esta proposta curricular de Introdución ao Deseño Asistido por Ordenador se articule en orde á correcta comprensión e uso polo

alumnado das novas tecnoloxías, tanto no ámbito académico como no laboral.

É importante o coñecemento dos distintos ámbitos informáticos así como o uso específico de cada un deles. Trátase de valorar a evolución de as

novas tecnoloxías no proceso produtivo, artístico e industrial. En particular faise fincapé na revolución informática no terreo do deseño 3D e as súas

implicacións laborais e artísticas. Deberá ser, o alumnado, capaz de deseñar elementos singulares e conxuntos utilizando software específico. Posuír

un coñecemento xeral do hardware específico e necesario para o traballo con aplicacións de software 3D. Distinguir correctamente os contidos

específicos de cada software gráfico 3D. Posuír unha visión xeral das posibilidades produtivas apoiadas no CAD 3D para os ámbitos industriais e

artísticos. Finalmente, deberá esta proposta fomentar e desenvolver, ao igual o fai no CAD (DAO) do 1º curso de bacharelato, a propia capacidade de



aprendizaxe, a creación colaborativa e a transversalidade con outras materias afíns (Deseño II, Debuxo Artístico II e Debuxo Técnico II, Tecnoloxías,

etc.).

3. OBXECTIVOS

3.1 XERAIS DO BACHARELATO


a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.

b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais.

c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención Especial ás persoas con discapacidade.



d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa

evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. j) (l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica

a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.

k) (m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

l) (n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. m) (ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables. n) (o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. o) (p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo

globalizado.

3.2 XERAIS DA MATERIA

1. Presentar as técnicas do deseño asistido por ordenador nos seus conceptos básicos, incluíndo a descrición dos equipos empregados e os seus diferentes tipos, coas vantaxes e inconvintes de cada un.

2. Describir os procesos de traballo con sistemas de deseño 2D/3D e introducir ao alumnado ás aplicacións técnicas e artísticas do CAD 2D/3D; coas súas derivacións ao tratamento xeral de representación do espacio e dos obxectos e conxuntos creativos.



3. Familiarizar o alumnado no manexo das aplicacións máis coñecidas de Deseño Asistido 3D; coa valoración das posibilidades das mesmas.

3.3 ESPECÍFICOS DA MATERIA

O obxectivo principal desta materia é capacitar os alumnos para o deseño, a modificación e a impresión de modelos vectoriais en dúas e tres dimensións, coa dualidade de aplicación artística e técnica, de maneira que, finalmente, sexan capaces de: 1.e Deseñar representacións de obxectos e conxuntos sinxelos e de mediana complexidade, mediante a a utilización da representacións 2D/3D dos sistemás de representación axonométrico, cónico e acotado. 2.e Xerar primitivas 3D a partir do tratamento de superficies 3D e de sólidos básicos. 3.e Xerar e modificar primitivas 3D (adiccionar, sustraer, interferir, extruir, desplazar, redondear, achaflanar, estampar, etc); para o tratamento da definición final de obxectos e espacios complexos. 4.e Crear e representar en 3D elementos do deseño técnico de acordo a normas. 5.e Crear conxuntos e/ou ambientacións de mediana complexidade, referidos á producción industrial, á arquitectura e urbanismo e as artes. 6.e Obter obxectos e ambientes de aspecto realista, mediante a aplicación de materiais, texturas e iluminación, e a súa posterior renderización. 7.e Efectuar presentación impresa de deseños 3D con propósitos descriptivo-técnico e/ou artístico.




















As competencias básicas defínense como capacidades relacionadas, de maneira prioritaria, co saber facer; a consideración de funcionalidade e practicidad da competencia non a reduce a un carácter meramente mecánico; o saber facer posúe, tamén, unha dimensión de carácter teórico-comprensivo (compoñentes, claves, tarefas, formas de resolución) e tamén unha dimensión de carácter actitudinal (que permite dispoñer a bagaxe de coñecementos, a súa mobilización e a valoración das opcións). Supoñen, pola súa complexidade, un elemento de formación ao que hai que achegarse, de maneira converxente (desde distintas materias) e gradual (desde distintos momentos e situacións de aprendizaxe -cursos, etapas, ..). O carácter integrador dunha materia como o debuxo técnico fai posible que o seu proceso de ensino/aprendizaxe permita contribuír activamente ao desenvolvemento das competencias básicas. A competencia que se vincula de forma natural a este ámbito de coñecementos é a competencia artística e cultural. A materia proporciona un ámbito de vivencias, relacións e coñecementos que fan posible a familiarización cos diferentes códigos do debuxo técnico. Iso implica ampliar as posibilidades de representación mental e coñecemento e, doutro, as posibilidades de expresión e creación. Desde as primeiras aprenderá a captar, atender, manter a atención, discriminar, relacionar e apreciar os valores estéticos e culturais das producións xeométricas, tanto as propias como as dos demais. Desde as posibilidades expresivas facilítase a comunicación a outros de ideas e sentimentos, a liberación de tensións e a manifestación destas en produtos novos, persoais e orixinais. O dominio desta competencia esixe identificar os elementos básicos, os materiais, soportes, ferramentas do debuxo técnico así como o coñecemento dos seus principios fundamentais. O desenvolvemento desta competencia facilitará a interpretación crítica, por parte do alumno, de imaxes da contorna cultural, sendo sensible ás súas calidades plásticas, estéticas e funcionais. Ademais recoñecerá a importancia dos valores culturais e estéticos do patrimonio que poden apreciarse na contorna autonómica galega, española e universal contribuíndo ao seu respecto, conservación e mellora.



O debuxo técnico esixe e facilita o desenvolvemento de habilidades relacionadas co pensamento científico: formular hipótese, observar, experimentar, descubrir, reflexionar, analizar, extraer conclusións e xeneralizar. Todo iso implica unha relación clara coa competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, moi enlazadas, na práctica desta disciplina, con aprender a aprender e coa iniciativa e espíritu emprendedor (que supoñen aprender a trazar proxectos, a funcionalizar recursos, a valorar posibilidades, anticipar resultados e avalialos). A evolución nos elementos de percepción e estruturación do espazo a través dos contidos de xeometría e da representación das formas coopera de forma significativa a que o alumnado adquira a competencia matemática. Esta competencia permite utilizar



as ferramentas matemáticas na comprensión dos fundamentos da Xeometría métrica; inclúe a identificación e uso de estratexias para utilizar razoamentos, símbolos e fórmulas matemáticas que permitan integrar coñecementos de debuxo técnico dentro dos procesos tecnolóxicos e en aplicacións da vida cotiá, revisando e valorando o estado de consecución do proxecto ou actividade sempre que sexa necesario. Finalmente, a competencia en comunicación lingüística relaciónase co desenvolvemento das habilidades e estratexias para o uso da linguaxe verbal como vehículo para a representación mental e a comunicación na aula á hora de comprender e transmitir informacións vinculadas a datos, conceptos, principios, técnicas, materiais e instrumentos. A lectura de textos relacionados con contidos da materia é esencial tamén: permitirá familiarizarse cos comentarios e valoracións de críticos e creadores de diversos ámbitos (cinema, televisión, arquitectura, pintura, escultura); axudará aos alumnos para comprender, avaliar e forxar un criterio persoal.

5. SECUENCIACIÓN DE CONTIDOS, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN, COMPETENCIAS E OBXECTIVOS.

A. Autocad 3D

AutoCAD é un software CAD utilizado para debuxo 2D e modelado 3D. Actualmente é desenvolvido e comercializado pola empresa Autodesk.

tendo a súa primeira aparición en 1982. AutoCAD é un software recoñecido a nivel internacional polas súas amplas capacidades de edición, que

fan posible o debuxo dixital de planos técnicos ou a recreación de imaxes en 3D; é un dos programas máis usados por arquitectos, enxeñeiros,

deseñadores industriais e outros.

Ademais de acceder a comandos dende a solicitude de comando e as interfaces de menús, AutoCAD proporciona interfaces de programación de

aplicacións (API) que se poden utilizar para determinar debuxos de xeito parametrizado e en conexión con bases de datos.

As interfaces de programación que admite autocad son ActiveX® Automation, VBA (Visual Basic® for Applications), AutoLISP®, Visual LISPTM,

ObjectARXTM e .NET. O tipo de interface que se utilice dependerá das necesidades da aplicación e da experiencia en traballo e programación de

cada usuario



B. SketchUp

SketchUp 3D y SketchUp Pro 3D (versiones básica y profesional) es un sofware de Google, ideado para realizar modelos en 3D de forma

sencilla y rápida e incluirlos en Google Earth. Pero también tiene múltiples aplicaciones en el campo docente y entre ellas podemos destacar la

utilidad de poder crear formas en el espacio, incluso con una PDI, muy útiles en algunas materias, que de otra forma es complicado representar.

El entorno de trabajo es sencillo y el usuario se familiariza rápidamente con las herramientas, máxime si alguna vez ha utilizado aplicaciones de

trazado geométrico. Para nuestra ayuda disponemos de tutoriales (incluso en vídeo) y una ayuda ("instructor") más que suficiente para iniciarnos

en este campo del diseño.

Se visualiza en un entorno perspectivo que podemos modificar. Sobre él dibujaremos, puntos, rectas, planos, incluso piezas y formas complejas,

textos, edificaciones, etc.

Dispone de grandes posibilidades de selección y modificación y se dibuja de forma fácil e intuitiva gracias a los nodos inteligentes que guían el

cursor, por ejemplo para hallar el punto final o el punto medio de una recta. Una vez replanteados podemos ir "extrusionando" estos planos para

convertirlos en volúmenes en tres dimensiones, pudiendo unirlos, intersectarlos y distribuirlos por el espacio.

En el resultado final, destacamos la posibilidad de aplicar texturas o colores. A aquellos que alguna vez utilizamos generadores de imágenes 3D

se nos queda cara de pasmados al ver la facilidad de aplicación de éstos, sin mapeados ni complicaciones y con un resultado más que aceptable

en relación con el tiempo que nos cuesta.

C. Autodesk 3D Max

Autodesk 3ds Max (anteriormente 3D Studio Max) es un programa de creación de gráficos y animación 3D desarrollado por Autodesk, en

concreto por la división Autodesk Media & Entertainment (anteriormente Discreet). Fue desarrollado originalmente por Kinetix como sucesor para

sistemas operativos Win32 del 3D Studio creado para DOS. Más tarde esta compañía fue fusionada con la última adquisición de Autodesk,

Discreet Logic.



3ds Max es uno de los programas de animación 3D más utilizados. Dispone de una sólida capacidad de edición, una omnipresente arquitectura de

plugins y una larga tradición en plataformas Microsoft Windows. 3ds Max es utilizado en mayor medida por los desarrolladores de videojuegos,

aunque también en el desarrollo de proyectos de animación como películas o anuncios de televisión, efectos especiales y en arquitectura.

Desde la primera versión 1.0 hasta la 4.0 el programa pertenecía a Autodesk con el nombre de 3d Studio. Más tarde, Kinetix compró los derechos

del programa y lanzó 3 versiones desde la 1.0 hasta la 2.5 bajo el nombre de 3d Studio Max. Más tarde, la empresa Discreet compró los derechos,

retomando la familia empezada por Autodesk desde la 4.0 hasta 6.0 también bajo el nombre de 3d Studio Max. Finalmente, Autodesk retomó el

programa desarrollándolo desde la versión 7.0 en adelante bajo el mismo nombre, hasta la versión 9. A partir de ésta, se denomina Autodesk 3d

Studio Max.

Este programa es uno de los más reconocidos modeladores de 3d masivo, habitualmente orientado al desarrollo de videojuegos, con el que se

han hecho enteramente títulos como las sagas ‘Tomb Raider’, ‘Splinter Cell’ y una larga lista de títulos de la empresa Ubisoft.

Contidos Estándares de aprendizaxe Tem. Comp.. Obx.

UD. 1

Requirimentos e Instalación

Entorno de traballo

Configuración básica, pantalla e menús

CAD, obxectivos, coñecementos previos

Proceso básico de traballo

Entidades de debuxo básicas, lineais e circulares

Edición básica: borrado, paralelos, debuxo

ortogonal, alongar e recortar

1.1 Entende os requerimentos técnicos para as aplicacións

de CAD Técnico.

1.2 Está familiarizado con o entorno de traballo de Autocad

1.3 Domina a creación das entidades básicas de debuxo.

1.4 Domina o uso das ferramentas básicas de edición de

entidades.

4

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x

1e



Impresión de borradores

Almacenamento de gráficos

UD. 2

Precisión no debuxo

Referencias a obxectos

Modos de introdución de datos: por rato, por

teclado, e mixtos

Sistemas de Coordenadas

Métodos de selección de entidades

Reixa

Limitacións angulares

Aceleradores de traballo

Visualización de planos: ampliación e encadre de

áreas e detalles

2.1 Entende o concepto de precisión numérica para os

deseños de CAD.

2.2 Domina os distintos métodos de introducción de datos

e de referencias de precisión a entidades.

2.3 Domina o uso dos sistemas de coordenadas e as súas

apliacións a os deseños.

2.4 Utiliza correctamente os recursos do zoom nas súas

diversas variantes.

2

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x

1e

UD. 3

Entidades e edición complexas

Formas complexas: curvas, polígonos, elipses,

curvas cuadráticas e cúbicas

Modificación de xeometría

Control da posición e rotación de elementos

3.1 Domina a creación de obxectos complexos aplicando a

creación de entidades de 2º nivel.

3.2 Aplica na súa producción de deseños os recursos de

edición avanzada.

4

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x



Control do tamaño, lonxitude, e proporcións

Duplicación de obxectos repetitivos: individual,

estructurada, radial, matricial, reflectida e paralela

Modificacións directas con pinzamentos

Marcas de debuxo: puntos, divisións e

graduacións

2x

3x

1e

UD. 4

Control das propiedades dos obxectos. A cor,

asignación simbólica e representativa. Grosor

das liñas. Tipos de liña. Tamaño das liñas

discontinuas

Organización de proxectos por capas. O

administrador de propiedades de capas. Control

da visibilidade e impresión das entidades.

4.1 Domina os recursos para a definición básica de

proxectos:

- Tipoloxía de liñas

- Uso de cores normalizadas

- Uso das capas

- Visibilidade e impresión de proxectos.

2

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x

1e

UD. 5

Anotacións e simboloxía

Anotacións, escritura e textos. Configurar estilos

de texto

5.1 Domina os conceptos e aplica correctamente os

recursos de aplicación de textos.

5.2 Domina os conceptos e aplica os recheos de 3

CMCCT

CD

CAA

g

h

i



Seccións e raiados. Os patróns de sombreado

Proceso de creación dun elemento predeseñado.

Directrices para inserir un bloque. Consellos e

precaucións no uso de bloques

Compartir información entre debuxos. Arrastrar e

colocar dun debuxo aberto outro

Datos asociados a elementos. Definir, inserir e

editar bloques con atributos

sombreados e raidos.

5.3 Entende e usa de maneira sinxela os recursos

derivados da utilización de bloques.

l

1x

2x

3x

1e

UD. 6

Acotación

Colocación de cotas lineais, aliñadas, angulares,

radiais, secuenciais e asociadas

Xestión de estilos de acotación

Modificadores de acotación

Adaptación de cotas, situación en planos

Cálculo de áreas

6.1 Utiliza con criterio e corrección os recursos máis

comúns de acoutación.

6.2 Utiliza correctamente as ferramentas de medición

lonxitudinal e de áreas.

2

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x

1e

UD. 7

Proxecto 2D - Conxunto Mecánico

7.1 Coordina os recursos 2D aprendidos para efectuar

algunha representación técnica/artística integrada.

2

presenciai

s + 6 fora

de aula

CMCCT

CD

CAA

g

h

i



l

1x

2x

3x

1e

UD. 8

Introdución a 3D:

Os sistemas de representación Diédrico (Vistas),

Axonométrico (Perpectiva Isométrica, Lineal

(Perspectiva cónica) e de Planos acoutados.

Debuxos Isométricos 2 D

8.1 É capaz de representar os obxectos tridimensionais

utilizando o debuxo isométrico.

8.2 Entende os conceptos básicos da representación de

obxectos tridimensionais “reais”.

6

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x

1e

UD. 9

Espazo de traballo 3D :

Visualización tridimensional

Estilos visuais de obxectos 3d

View Cube

9.1 Coñece os recursos de visualización do espazo 3D

dentro do entorno de traballo de Autocad.

1

CMCCT

g

h

i

l

1x

2x



Orbitación dinámica

Perspectiva paralela e perspectiva cónica

CD

CAA

3x

1e

2e

UD.10

Transformación de obxectos 2D en 3D :

Rexións 2D.

Elevación de polilíneas, polígonos e rexións

Modificadores de 2 D en 3D

Sistemas de coordenadas persoais

10.1 Domina a transformación de bases 2D (polilíneas,

polígonos e rexións) en obxectos 3D; aplicándolles alturas

(extrusión).

10.2 Aplica os modificadores básicos 2D/3D (copia,

traslación, xiro, simetría, etc.)

2

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x

1e

2e

UD 11

Sólidos vs. Mallas :

Sólidos primitivos: prisma, cuña, esfera, cilindro,

cono e piramide

Sólidos proxectados: extrusión, solevado,

rotación

Solidos de combinación.

11.1 Resolve a xeración de sólidos a partir de primitivas,

por extrusión, por elevación, por revolución.

11.2 Manexa a xeración de sólidos por operaccións

booleanas.

11.3 Crea mallas de baixa e mediana complexidade para a

xeración de ámbitos superficiais.

8

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x



Operacións Booleanas

Superficies :

Mallas básicas

Mallas complexas e mallas policara

Conversión de obxectos

2e

3e

UD 12

Modelado en 3D :

Modificadores de 3D

Edición de sólidos e Ferramentas de moldeado

de superficies

Cortes e seccións

12.1 Crea, utilizando os modificadores de superficies,

novas formas 3D a partir de elementos existentes.

12.2 Utiliza; dando sentido utilitario e técnico, os recursos

de xeración de cortes e seccións.

8

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x

2e

3e

UD 13

Proxectos 3D:

a. Conxunto mecánico b. Ambientación urbana (obelisco)

13.1. Resolve a representación de conxuntos industriais e

arquitectónicos a partir das técnicas aprendidas 6

presenci

ais + 8

fora de

aula

CMCCT

CD

CAA

CSIEE

g

h

i

l



CCEC. 1x

2x

3x

2e

3e

4e

5e

UD 14

Presentacións de proxectos 3D:

Visualización fotorrealista: Render

Iluminación: sombras, iluminacion solar,

iluminación artificial.

Materiais: texturas, mapeados, acabados.

Fondo ambiental.

Impresión avanzada 3D:

Presentación fotorrealística final dos proxectos en

3d. Configuración de laminas. Entrega en

formatos dixitais.

14.1 É capaz de manexar os recursos de iluminación,

aplicación de materiais e ambientación para dar remate

realístico ás súas creacións.

14.2 Compón os elementos de presentación visual do

proxecto, para plasmalos en documentos impresos e en

documentos dixitais de intercambio.

6

CMCCT

CD

CAA

CSIEE

CCEC.

g

h

i

l

1x

2x

3x

6e

7e



TOTAL HORAS PARTE A 56

UD 15

Exploración de entorno de traballo e práctica

básica con SketchUp

15.1 Comprende, a partir da experiencia con Autocad, as

coincidencias e diferencias do entorno e procementos de

traballo do SketchUp

4

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x

2e

3e

TOTAL HORAS PARTE B 4

UD 16

Exploración de entorno de traballo e práctica

básica con 3D Max.

16.1 Comprende básicamente, a partir da experiencia con

Autocad, as novas posibilidades de tratamentos

superficiais, iluminación, acabados e animación, que

ofrece 3D Max.

4

CMCCT

CD

CAA

g

h

i

l

1x

2x

3x



2e

3e

TOTAL HORAS PARTE C 4

TOTAL HORAS MATERIA A+B+C 64

6. METODOLOXÍA

O desenvolvemento dos contidos desta materia será fundamentalmente práctico, dadas as súas características de continua interacción con os

recursos da estación informática de traballo, de xeito os alumnos aprenderán, principalmente, a través da realización de exercicios reais de deseño.

Con carácter xeral, o profesor explicará detalladamente, pero da forma máis breve posible, como proceder para realizar o deseño proposto en cada

caso e, seguidamente, os alumnos deberán realizalo.

Durante a realización dos exercicios o profesor resolverá de forma particular as dúbidas ou problemas que poidan xurdir aos alumnos, sendo

recomendable que tamén os propios alumnos compartan o reto das realizacións e se axuden uns a outros.

Sempre ha de dispoñerse de varios exercicios similares, co fin de que todos os alumnos se encontren traballando os mesmos contidos en todo

momento, aínda cando teñan ritmos de traballo diferentes. Deste modo, mentres os alumnos con máis dificultades realizan un exercicio, outros máis

avantaxados poderán ter realizado dous ou tres, pero todos eles referidos ao mesmo contido. Así todo o grupo pode avanzar nos contidos

uniformemente.



7. CRITERIOS DE AVALIACIÓN

1. Realizar deseños de complexidade media, en dúas dimensións, con precisión, utilizando as normas de representación gráfica e acoutalo axeitadamente. Para iso, han de aplicar as normas de representación gráfica que terán aprendido nesta materia, tamén deberán manexar a información matemática necesaria para a realización dos deseños requeridos.

2. Organizar en capas os distintos elementos dun deseño, asignando correctamente cada elemento á súa capa correspondente. Os alumnos deben ser creativos ao deseñar a distribución de capas e axustar os parámetros de cada unha, de modo que todas as partes do debuxo se representen segundo as normas.

3. Representar obxectos sólidos, en tres dimensións, a partir dos recursos de xeración con primitivas, dos recursos de xeración con extrusión, revolución, barrido, modificación de caras, aristas e vértices, operacións booleanas, etc.

4. Representar conxuntos industriais e/ou artístico-arquitectónicos, en tres dimensións, a partir dos recursos de xeración do apartado anterior e da

aplicación de cortes e seccións.

5. Aplicar diferentes texturas ás distintas partes dun obxecto ou dun conxunto sólido para obter unha sensación visual realista.

6. Imprimir os deseños realizados dende o espazo de presentación, para obter a súa representación en papel a unha escala, e cun aspecto de acabado determinado.



7. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN

Os procedementos de avaliación concrétanse en:

· A observación do traballo dos alumnos durante as clases. Atención e compromiso coa materia.

· A valoración exercicios propostos e realizados na clase, adecuación aos contidos e indicacións do profesor.

. Valoración dos xercicios voluntarios do alumno realizados na clase aproveitando os tempos de atención aos compañeiros ou se vai máis

adiantado.

· As probas obxectivas que se realicen, que consistirán na realización de exercicios nos que os alumnos deban utilizar os coñecementos

adquiridos.

8. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

O resultado da aplicación dos procedementos anteriormente citados, concrétase nos seguintes aspectos:



1. Desenvolvemento do traballo diario e participación do alumno na clase (1 punto):

Asistencia e puntualidade.

Asiste cos materiais axeitados.

Coloca o seu posto de traballo ao finalizar cada clase

Falta de amoestacións.

Respecta aos demais e as súas ideas.

Axuda aos demais.

Atende en clase.

É metódico.

2. Exercicios realizados na clase co profesor (4 puntos):

Precisión e rigor nos deseños.



Tempo investido na realización.

Realización completa.

Innovación e creatividade.

3.- Exercicios voluntarios realizados na clase relacionados cos conceptos traballados (1 punto):

Precisión e rigor nos deseños.

Presentación e Normalización.

Innovación e creatividade

4.- Probas obxectivas (4 puntos)

A nota final da avaliación ordinaria de xuño será a media das tres avaliacións.

Recuperacións. Para recuperar unha avaliación o alumno deberá realizar unha proba obxectiva que constará dunha parte práctica e outra teórica, para valorar os seus coñecementos e proceso de traballo.

A nota da avaliación se conformará coa seguinte ponderación:

Proba obxectiva práctica .........70%

Proba obxectiva teórica......30%



Para a avaliación extraordinaria de setembro, o alumnado que non superase a ordinaria de xuño, realizará unha proba conceptual e procedemental con contidos extraídos dos contemplados na programación das 3 avaliacións; elaborada polo profesorado da materia do Departamento, que se cualificarán do seguinte xeito :

Nota Final = 100% Nota Proba

9. MEDIDAS DE RECUPERACIÓN E ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

A mesma definición do proxecto curricular e das súas concrecións constitúe unha medida de atención á diversidade. Doutra banda, o seu

desenvolvemento nas unidades temáticas xera un conxunto de propostas que favorecen a adaptación aos intereses, capacidades e motivacións

dos alumnos, respectando sempre un traballo común de base e intención formativa global que permita a consecución das competencias crave e

dos obxectivos do curso.


Programa de reforzó con actividades para a casa, dirixido a aquel alumnado que atope dificultades na adaptación incial ao medio gráfico de

soporte informático.



Adaptacións curriculares. Esta medida está orientada a alumnos/as que presenten necesidades educativas especiais ou altas capacidades

intelectuais. E coordinarase co Departamento de Orientación do IES.


1) Algúns contidos da programación terán carácter cíclico (entendendo por cíclico que os contidos básicos estudados nos primeiros niveis serán

revisados e ampliados nos cursos superiores).




Para aqueles alumnos con dificultades (psíquica ou motora) articularánse as medidas pertinentes para cada caso, tendo sempre en conta o apoio

dos/as especialistas do Departamento de Orientación.

10. PROFESORADO E EQUIPAMENTO DE AULA.

Existen, no IES Concepción Arenal, 2 aulas informáticas que responden aos requirementos dotacionais necesarios para a impartición da materia,

unicamente sería convinte dispoñer dunha impresora de mediano ou gran formato A3-A1, con conexión a rede; para as partes de prácticas de

impresión e tramento de documentación de proxecto.



Existe, alomenos, 1 profesora do Departamento que poden responsabilizarse dá impartición con garantía de competencia.

E por iso, a implantación desta materia de libre configuración, non precisa de aumento de profesorado, nín de unha inversión maior de 1.000 €.



A realización de actividades en grupo contribuirá a desenvolver a propia disposición á solidaridade, cooperación e respecto as opiniones e formas

expresivas alleas; sendo un dos eixos metodolóxicos e organizativos do traballo da aula.

Por outra beira as características da área permiten un certo coñecemento e apreciación das manifestación artísticas e do desnvolvemento

técnolóxico, tanto actuáis como doutro tempo, doutras culturas e da nosa propia; tratarase de que os alumnos saiban respéctalas e valóralas.


Os contidos tratados nesta materia, a través do xa citado coñecemento das diferentes manifestacións artísticas e tecnolóxicas, fomentan o

respecto á diversidade persoal, económica, étnica, cultural e social. Este achegamento á arte como patrimonio universal e a tecnoloxía como

instrumento básico do desenvolvemento das sociedades e dos pobos, favorece a convivencia pacífica dos mesmos.


Fomentarase no alumnado o interese pola análise crítica daqueles contidos que denotan discriminación sexual na linguaxe a través da imaxe, así

como dos estereotipos que de forma inconsciente reflicten nos seus traballos, co fin de levar a cabo unha progresiva transformación de actitudes.



Nas actividades de grupo faise necesario propiciar o intercambio de papeis entre alumnos e alumnas. Contribuirase así, a partir da propia

actividade da aula, a establecer unhas relacións máis xustas e equilibradas entre as persoas.


Foméntarase nos alumnos pautas de actuación e comportamento dirixidas ao respecto ao medio ambiente. Tamén preténdese que haxa unha

comunicación dos alumnos co entorno a través da linguaxe plástica e das aplicacións tecnolóxicas do debuxo técnico; abondando no que

representa de aforro de recursos primarios a aplicación da normalización.


O concepto moderno de saúde atende non só a ausencia de enfermidade senón a existencia dun estado de benestar xeral: físico, psíquico e

social.

Sábese por outra parte que a adolescencia e a primeira mocidade, son etapas vitais que modelan os hábitos de vida, saudables ou dañosos. Iso

fai do BAC un período formativo especialmente interesante para potenciar os estilos de vida saudables.

Preténdese por medio de estes contidos desenvolver estratexias para favorecer o autocuidado físico e psicolóxico e o amor propio; na liña xa

fundamentada de afondar nos procesos xerais de autonomía na formación integral.

EDUCACIÓN VIAL

Unha apreciación de sentido común, que por desgraza se fundamenta e confirma cando analízanse as estatísticas nacionais e europeas, é que un

elevado porcentaxe de vítimas de accidentes relacionados co tráfico son persoas de idade comprendida entre os quince e os dezaoito anos.

Este feito por si mesmo, xustifica a presenza da educación vial no currículo. Na súa virtude, a devandita formación debe abarcar, entre moitos

outros aspectos educativos, a axeitada forma de conducirse, nos niveis máis concretos da vida veciñal e doméstica.



É salientable aquí, a oportunidade que a iconicidade poligonal representa na señalética de seguridade vial e doutra índole, podendo aproveitarse

este feito como instrumento de conexión cós obxectivos deste elemento transversal.


A Educación do Consumidor configúrase como unha transversal de alto interese dadas as características da sociedade na que vivimos. Os seus

contidos estrutúranse en orde a posibilitar a construción dunha sociedade de consumo cada vez máis xusta, solidaria e responsable, que mellore

a calidade de vida dos cidadáns, e que vele pola preservación e o desenvolvemento do medio.

Dotada dun forte carácter funcional debe posibilitar a formación de consumidores informados, responsables e solidarios con clara conciencia dos

seus dereitos.





A propia utilización do material persoal e de aula para o desenvolvemento da materia, daranos fundamentos para a conexión con os principos

desta transversalidade.



12. CONSTANCIA DE INFORMAR AO ALUMNADO





mínimos esixibles.

• Verbalmente será informado dos logros que vai adquirindo, motivando os seus esforzos, ou se é o caso o risco de non aprobar a matería.







Obxectivos: Referentes relativos aos logros que o estudante debe alcanzar ao finalizar cada etapa, como resultado das experiencias de ensino-

aprendizaxe intencionalmente planificadas a tal fin.

Competencias: Capacidades para aplicar de forma integrada os contidos propios de cada ensino e etapa educativa, co fin de lograr a realización

adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos.


educativa e á adquisición de competencias. Os contidos ordénanse en materias, que se clasifican en materias e ámbitos, en función das etapas

educativas ou os programas en que participe o alumnado.






Metodoloxía didáctica: Conxunto de estratexias, procedementos e accións organizadas e planificadas polo profesorado, de maneira consciente

e reflexiva, coa finalidade de posibilitar a aprendizaxe do alumnado e o logro dos obxectivos expostos.



Rúbrica de aprendizaxe: Instrumento de avaliación baseado nunha escala cuantitativa e/ou cualitativa asociada a uns criterios preestablecidos

que miden as accións do alumnado sobre os aspectos da tarefa ou actividade que serán avaliados

14. MECANISMOS DE REVISIÓN, DE AVALIACIÓN E DE MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA.


- Idoneidade de contidos - Adecuación na definición dos estándares - Axuste de temporalización - Modificación/axuste de criterios de avaliación/cualificación - Propostas de reforzo e recuperación - Atención á diversidade


Documents

IES CONCEPCIÓN ARENAL DEPARTAMENTO DE ARTES ......IES Concepción Arenal – Ferrol Departamento de Artes Plásticas PROGRAMACIÓNS 2018-2019 – EDUCACIÓN PLÁSTICA VISUAL E AUDIOVISUAL