I.GIỚI THIỆU CHUNG 1.Tác giả:- Sinh năm 1937.- Quê ở Triệu Phong - Quảng Trị, từng học tại Huế - Có vốn hiểu biết trên nhiều lĩnh vực, nhất là lịch sử, địa lí, văn hóa Huế.-Là một trong những nhà văn chuyên viết bút kí, được đánh giá là “một trong những nhà văn viết kí hay nhất nước ta”(Nguyên Ngọc)

- Nét đặc sắc trong sáng tác : kết hợp giữa chất trí tuệ và tính trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều, hành văn hướng nội, súc tích, tài hoa.

- Các tác phẩm tiêu biểu:+ Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn lâu (1971). + Rất nhiều ánh lửa (1979, giải thưởng Hội Nhà văn

Việt Nam 1980) + Ai đã đặt tên cho dòng sông? (1981) +Bản di chúc của cỏ lau (truyện ký, 1984)+Hoa trái quanh tôi (1995)…

2.Tác phẩm:

- Viết tại Huế tháng 1- 1981, rút từ tập kí cùng tên.

- Bài kí gồm 3 phần.

- Đoạn trích là phần đầu.

- Bố cục đoạn trích:

Phần 1: Từ đầu tới quê hương xứ sở: Vẻ đẹp tự nhiên của sông Hương qua thủy trình.

+ Chặng 1: Từ đầu tới Chân núi kim Phụng: Sông Hương ở thượng nguồn

+ Chặng 2: Tiếp theo tới bát ngát tiếng gà: Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế

+ Chặng 3: Còn lại: Sông Hương giữa lòng thành phố Huế

Phần 2: Tiếp theo đến hết: Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử và văn hóa Huế

Dãy Trường SơnDãy Trường Sơn

Ngã ba TuầnNgã ba Tuần

Điện Hòn ChénĐiện Hòn Chén

Nguyệt Biều,Nguyệt Biều,Lương QuánLương Quán

Chùa Thiên MụChùa Thiên Mụ

Cồn HếnCồn Hến

Bao VinhBao Vinh

Vĩ DạVĩ Dạ

I. Tiểu dẫn :II. Đọc hiểu văn bản :

1. Vẻ đẹp thiên nhiên :

a. Ở thượng nguồn :

nó đã là một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn

cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng.

Giữa lòng Trường Sơn, sông Hương đã sống một nửa cuộc đời của mình như một cô gái Digan phóng khoáng và man dại. Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng.

Hoa đỗ quyên

Ngã ba Tuần

…Người ta luôn luôn nhìn thấy dòng sông mềm như một tấm lụa

Sớm xanh

Trưa vàng

Chiều tím

ChùaChùa Thiên MụThiên Mụ Kim LongKim Long

sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những biền bãi xanh biếc của vùng ngoại ô Kim Long, …

kéo một nét thẳng thực yên tâm

sông Hương khi đi qua thành phố đã trôi đi chậm, thật chậm, cơ hồ chỉ còn

là một mặt hồ yên tĩnh..

Đấy là điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế

Cồn HếnCồn Hến

Thành phố HuếThành phố Huế

Bao Bao VinhVinh

Hành trình vượt ghềnh thác

Hành trình đi tìm tình yêu

Hành trình về biển cả,

Rời xa người tình

Mãnh liệt, phóng khoáng

và man dại

Gợi cảm, tình tứ, đắm say

Lưu luyến, vấn vương, chung tình

2. Dòng sông lịch sử - văn hóa a.Dòng sông anh hùng

+ Thời vua Hùng: Dòng sông biên thùy xa xôi của đất nước +Thời phong kiến: .Dòng Linh giang bảo vệ biên giới thế kỷ XV .Vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh

hùng Nguyễn Huệ .Bi tráng với máu của những cuộc khởi nghĩa thế kỉ XIX. +Sau cách mạng: chứng kiến những đau thương anh dũng của dân tộc trong

2 cuộc kháng chiến chống pháp và chống Mỹ

=>Sông Hương là bản hùng ca, là dòng sông sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc.

Khi nghe lời gọi, nó tự hiến mình làm 1 chiến công

Khi cuộc sống bình thường, sông Hương là cô gái

dịu dàng

-Thay màu bất ngờ trong cái nhìn tinh tế của tản Đà

-Hùng tráng như “kiếm dựng trời xanh” trong thơ Cao Bá Quát

-Nỗi quan hoài cổ trong thơ Bà huyện Thanh Quan

-Sức mạnh phục sinh tâm hồn trong thơ Tố Hữu

=> Sông là nguồn cảm hứng bất tận của thi ca

2. Dòng sông lịch sử - văn hóa b.Dòng sông thi ca

Toàn bộ nền âm nhạc Huế sinh thành trên dòng sông này

Gợi hứng cho Nguyễn Du viết nên khúc nhạc của nàng Kiều.

2. Dòng sông lịch sử - văn hóa

b.Dòng sông âm nhạc

III.TỔNG KẾT:1/Nghệ thuật: -Văn phong tao nhã, hướng nội, tinh tế, tài hoa. -Ngôn từ phong phú, gợi hình, gợi cảm; câu văn giàu

nhạc điệu, uyển chuyển. -So sánh, nhân hóa độc đáo, liên tưởng bất ngờ, thú vị. -Kết hợp nhuần nhuyễn bút pháp kể và tả.2/Ý nghĩa văn bản: -Thể hiện những phát hiện, khám phá sâu sắc và độc đáo

về sông Hương. -Ca ngợi một dòng sông thơ mộng, trữ tình gắn liền với

mảnh đất và tâm hồn con người Huế. -Tình yêu tha thiết, sâu lắng và niềm tự hào lớn lao của

nhà văn đối với dòng sông quê hương, với cố đô.